Broeders van Taizé
R.k.-theologische lectuur
komt binnen het
protestantse gezichtsveld
bidden voor kerkelijke eenheid
Oecumenische kerkbode als „Boulevardblad"
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD
IN JANSKERK
TE UTRECHT
ZATERDAG 25 JANUARI 19M
„Staat open voor al wat
menseltfk is". De in 1952
door de stichter en huidige
prior Roger Schutr van de
protestantse kloosterge.
meenschap Taizé gerefor-
muleerde regel, proberen
twee van de thans 60 broe
der* in de tjjd tussen Kerst
feest en Pasen in Utrecht in
praktijk te brengen. Op uit
nodiging van de protestans-
ae studentengemeenschap
rondom de Janskerk zijn de-
se twee uit Nederland af
komstige broeders naar de
Domstad gekomen om ,,met
dankzegging en voorbede
aanwezig te zijn temidden
van de christenen in Neder
land". Om met de Neder
landse christenen te kunnen
bidden voor de daadwerke
lijke en creatieve eenheid in
Christus beleggen zq dage.
lijks gebedsdiensten die, tot
hun verrassing en vreugde,
goed bezocht worden.
Niet alleen studenten vinden zij
in het koor van de Janskeric on
der hun gehoor. Christenen van
alle richtingen komen naar hun
diensten. Dit praktisch werken
van de twee broeders (,,Wij zijn
allemaal gelijk; daarom is onze
naam niet van belang") bewijst
dat de opzet van Roger Schutz,
een communiteit te stichten als
voorbeeld voor andere christe
nen, realistisch is geweest.
Beslissend
Neg.
Taizé had gevestigd, viel het be-
slissende moment voor zijn com
muniteit". De eerste zeven broe
ders verbinden zich in dat jaar
voor het leven tot goederenge
meenschap, celibaat en aanvaar
ding van een gezag. Zij brengen
hiermee het absolute van hun
roeping tot uitdrukking die hen
voor het leven in dienst stelt van
God en de naaste.
Vanaf het begin hebben de. on
der meer uit Frankrijk, Zwitser
land, Nederland, Duitsland, Sosn-
dinavë en Amerika afkomstige,
broeders gestreden tegen het ver
schijnsel dat vele christenen slch
gaan neerleggen bij de confessio
nele verdeeldheid. Hoewel zij zelf,
ook wanneer zij na drie jaar van
noviciaat volledig als broeder zijn
opgenomen, lid blijven van de
kerk waartoe zij voordien behoor-
Getuigen
Er zijn van die verhaaltjes die
van een evangelist op Bali,
dis leden in de verstrooiing
bezocht. Zo kwam hij ook bij
een man die verhuisd was
naar een klein dorp aan de
rand van het oerwoud. Hij
was vroeger een christen ge
weest, maar in de nieuwe
heidense omgeving deed hij
«r rflèts meer aan.
De evangelist wees hem er'op
dat hij toch de zaak van
Christus vertegenwoordigde,
Maar de man wees dat af en
zei: „Het is onmogelijk om
hier in deze hindoegemeen
schap als christen te leven".
De evangelist reisde verder,
maar diezelfde nacht droom
de de man In het hindoedorp.
Christus zelf verscheen hem
en droeg hem op in die kam
pong van Hem te getuigen.
De droom maakte zo'n diepe
indruk dat hü niet durfde te
weigeren.
Hü liet er geen gras over groei
en. Bang dat hij naderhand
niet meer de moed zou heb
ben, begon hij direct de vol
gende ochtend met zün buur
man over Christus te spre
ken, en daarna met andere
mensen in het dorp.
Het was alsof men op hem had
gewacht De mensen wilden
luisteren, ze kregen er zelfs
niet genoeg van. Toen de
evangelist enige tijd later
weer door het dorp kwam,
waren er reeds veertig men
sen die wilden weten hoe ze
ook een christen konden
worden.
Getuigen is moeilijk. We vin
den het gek om over de din
gen van het geloof te spre
ken. We zijn bang om uit
gelachen te worden of dat
mensen achter onze rug op
hun voorhoofd gaan wijzen.
En dat terwijl de mensen in
uw omgeving misschien juist
wachten op een woord van u.
den, werken en bidden ze toor de
zichtbare eenheid van alle chris
tenen in één kerk en „riohten te
kenen op van deze zichtbare een
heid" om zodoende de chriatenen
de kane te ontnemen het gebed
Oecumene
Steeds heeft deze protestantse
communiteit die in sommige,
meer uiterlijke, opzichten ver
wantschap vertoont met rooms-
katholieke gemeenschappen oecu
menische contacten onderhouden.
Prior Schutz gaat sinds 1949
meer dan eens nasr Rome om de
Rooms-Katholieke Kerk beter te
leren kennen (do laatste keer als
waarnemer naar het Vaticaans
concilie). Eveneens worden re
gelmatig reizen gemaakt naar de
Verenigde Staten, Engeland, en
Duitsland om daar contacten te
leggen met verschillende denomi
naties van het protestantisme.
Als studiesecretaris vsn „Geloof
en kerkorde" neemt een broeder
direct deel aan de werkzaamhe
den van de Wereldraad van Ker
ken.
De oecumenische roeping van
de communiteit wordt niet alleen
zichtbaar uit de bezoeken buitens
lands, maar ook door het ontvan
gen in Taizé van vele duizenden
pelgrims van alle confessies en
van alle continenten die het ge-
hels jaar door komen. Het blijkt
dat ze niet uit nieuwsgierigheid
komen, maar om werkelijk mee
te bidden en daardoor iets bij te
dragen aan de eenwording. In
het kleine dorpje Taizé is voor
jonge protestanten gelegenheid
enkele dagen in retraite door te
brengen. De „Verzoeningskerk"
die in 1962 door jonge Duitsers
werd gebouwd in het kader van
d« „Aktion Sühnezelchen" geeft
de pelgrims en bezoekers de ge
legenheid tot persoonlijk gebed,
of tot deelname aan de diensten
van de communiteit.
Direct vanaf het begin van het
bestaan van de communiteit is de
openheid een van de hoofdtrekken
geweest van de monastieke roe
ping van de broeders van Taizé.
Zij hebben zich vooral moeite ge
geven zich te integreren in het
Bourgondische land waar zij zich
gevestigd hebben. Een van de
broeders is overgegaan tot het
oprichten van een coöperatieve
melkfabriek die op het ogenblik
meer dan 1200 boeren uit de om
geving als lid telt Later stichtte
men de „Copex". een coöperatie
ve boerderij, die het vee, de land
bouwmachines en het land van de
communiteit en van vijf joi
boerengezinnen in één bedrijf v
•nigt Dit maakt voor de landbou
wers een meer rationele en daar
door vaak lucratievere arbeid mo
gelijk.
Ook de wil van de broeders
om uitsluitend van him arbeid te
leven (van wat de landbouw, hun
der ooit giften te aanvaarden,
beschouwen zij als een teken van
solidariteit met de mensen van de
ze tijd.
werken en bidden voor de
tichtbare eenheid van alle chris-
tenen in één kerk
van andere mensen te onderschei
den. Alleen in Taizé als er een
dienst gehouden wordt verschij
nen zij in een witte pij, als sym
bool van hun onderlinge gelijk
heid.
Verschillende leden van de com
muniteit wijden zich aan theolo-
gische en sociologische studies.
bij Ten Have in Amsterdam uit
gegeven vertaling van ..Vivre
TAujourd'hui" (Deze dag is van
God) geeft een goed inzicht in de
roeping van de broeders.
Retraite
Verzoening
Symbool
Volgens hun regel: ,,In de re-
Jelmaat van de dienst kiemt de
efde van Jezus in ons zonder dat
wij zelf weten hoe" pogen de
twee thans in Utrecht verblijven-
de, broeders de oecumene in prak
tijk te brengen. In de week der
gebeden hebben zij vooral ge-
Regelmatig worden diverse
broeders, zoals de twee in Utrecht
naar andere landen uitgezonden.
Zo leven er on dit moment broe-
»i«
en Coventry (Engeland). Enkele
broeders oefenen een pastoraal
ambt uit in enige gemeenten. De
broeders zijn in mets, uiterlijk,
Van 31 juli tot 4 augustus zal
er in Taizé retraite belegd wor
den speciaal voor Nederlanders.
Tevena organiseert het Secreta
riaat voor Oecumenische Reizen,
Waldeck Pyrmontlaan 9, te Am
sterdam, van 9 mei tot 25 juli
reizen naar Frankrijk waarbij
men ook Taizé aandoet.
De dagelijkse gebedsdiensten
In de Janskerk vinden (tot Pasen)
om 8.00, 12.15, 19.00 en 22.15 uur
plaats. Hoewel de opkomst hen
meevalt beseffen de twee broe
ders van Taizé goed dat zij het
moeten hebben van het persoon
lijk contact, en het niet moeten
zoeken in groots opgezette bij
eenkomsten. Hun streven, bij het
uitvoeren van hun opdracht, niet
te veel op de voorgrond t© treden,
De berucht geworden Vara-
uitzending van enkele weken
geleden heeft bewezen wat
we al wisten dat pro
testants-christelijke televisie
kijkers zich niet alleen tot
de N.C.R.V.-programma's be
palen. En gold dat vroeger
misschien nog wel voor
velen ten opzichte van de ra
dio, die tijd is voorbij uitge
zonderd misschien in een en
kel anachronistisch protes
tants ziekenhuis. Statistieken
hebben zelfs uitgewezen dat
protestanten meer geneigd
zijn naar r.k. geestelijke pro
gramma's te luisteren en te
kijken, terwijl dominees op
hun beurt een zeer grote
aantrekkingskracht op rooms-
katholieken uitoefenen. Ook
voor de wereld van de roman
geldt dat. Geen protestant
zal een goede novelle weige
ren van een rooms-katholieke
auteur. Maar geheel anders
stond het voor kort ten op
zichte van theologische lec
tuur. Iedere kring had zijn
eigen boeken, zijn eigen au
teurs.
Zelden zond «en r.k.-uitgever
werken aan de redactie van
een protestant! blad. En protes
tantse uitgevers passeerden vrij
wel consequent „De Tijd- Maas
bode" en „De Volkskrant".
Maar ook op dat punt beginnen
de scheidsmuren te vallen.
Romano Guardlni is een geliefd
auteur geworden van vele pro
testanten en het aantal rooms-
katholieke boeken, dat wij ter
bespreking krijgen, wordt dage
lijks groter. Ook is er reeds dui
delijk sprake van een vice-versa
verkeer. Theologen als Oscar
Cullmann, Bultman» en zelfs
Berkouwer zijn bi
katholieken al lan,
kende grootheden
Juweeltje
wordt tegenwoordig
aan de andere kant van de ker
kelijke omheining! En het ge
volg is dat niet slechts theolo
gen. maar ook menige leek
reeds als „een koe zijn kop
steekt door de tralies van het
hek om te genieten van het
groene gras van de buren".
Het is in ieder geval opmerke
lijk wat er aan de rooms-katho
lieke kant verschijnt. Er is
daar duidelijk een groeiende
leeshonger.
Devotie
tischen hulse komen aterk
zijn in de leer, zijn vele rooms-
katholieke uitgaven gewijd aan
wat bij hen heet „devotie". En-
gelaen en Amerikanen spreken
van „devotional literature'', een
uitdrukking die eigenlijk geen
protestants equivalent heeft
ln het Nederlands. Deze
boeken zijn er niet ln de eer-
ate plaata op gericht de lezer
iets te leren, maar hem Iets te
denken te geven waardoor hij
dichter bij God komt.
Een prachtige uitgave, die
een bijzonder welkome aanvul
ling voor de toch wel uitgebrei
de collectie dagboeken bete
kent, is «en klein „trilogie" uit
gegeven door de rooms-katholie
ke uitgever Lannoo in Den
Haag. Onder de titel „Een jaar
Groeiend*
Ittihonger bij
r k.-gelovigen
Ook op het gebied van kerktoren,
bouw zijn de laatste jaren de
architectonische normen ve
derd. Hier een voorbeeld in
teer moderne opvatting, gereali
seerd in het Zwitserse plaatsje
Otter.
Gebeurt het ln kerkelijk Ne
derland in seer speciale geval-
len, zoals bijvoorbeeld rondom
Kerstfeest, wel eens dat enkele
kerkelijke groeperingen beslui
ten gezamenlijk een speciaal
kerkbode-nummer uit te bren
gen, in 1964 zal een dergelijke
uitgave in Bristol en omgeving
een seer normaal verachljnsel
worden. Dezer dagen is het,
met medewerking van alle, 150,
onderling zeer verschillende
kerken samengestelde, eerste
nummer van het kerkblad
„Contact' verschenen. Voor ge
heel Engeland is dit bij uitstek
oecumenische blad een pri
meur, „een historische gebeur
tenis" zoals „Contact" het zelf
noemt.
In het zestien pagina's tellende
„Contact" is er voor alle kerkelij
ke richtingen een plaats inge
ruimd. Een van de voordelen hier
van is dat bijvoorbeeld de angli
caan op deze manier in staat ge
steld is al het nieuws over de
presbyteriaan in zijn streek te le
zen zonder zich op een aparte uit
gave te abonneren.
Door deze geheel nieuwe opzei
is het moeilijk „Contact" als een
traditionele kerkbode te blijven
zien. wat ook ongetwijfeld de be
doeling van de samenstellers niet
meer in de eerste plaats is. In
niets is deze „Voice of the chur
ches" te onderscheiden van een
Engelse krant. Het formaat is ge
lijk en de veel gebruikte grote
sensatiekoppen geven er het uiter
lijk aan van een boulevard-blad
als de Daily Mirror. Als men nu
bedenkt dat de gehele uitgave ver
zorgd wordt door louter Journalis
ten zal men zich over het bui
tengewoon geslaafde doch enigs
zins ongewone, uiterlijk van het
huis aan huis verspreide kerk
blad niet meer verbazen.
Het blijkt een gelukkige keus
van de kerken geweest te zijn de
verwerking van het nieuws en de
lay-out in handen van vakmensen
te geven. Een gevolg biervan is
nu dat het eerste nummer ook
wat inhoud betreft zo verzorgd is
alsof het al jaren verschijnt. Men
vindt er geen vaag plannen ont
vouwen voor de komende num
mers, maar een onmiddellijk be
slagen ten ijs komen met artike-
len over sociale vraagstukken,
kerkelijk en verenigingsleven in
het verschijnlngsgebied. commen
taren op radio en televisiepro
gramma's, en. veel nieuws en
wetenswaardigheden over de ker
kelijke groeperingen in de streek.
Geen imitatie
Het woord kerkbode zal het
nieuwe „Contact" niet meer dek
ken. He* is veeleer een kerkelijk
orlësitatleblad, dat, hoewel
groots van opzet, meteen bij het
eerste nummer reeds positie be
paald heeft: geen Imitatie van
bijvoorbeeld Cburch Times (dat
vele oriënterende oecumenische
artikelen uit binnen- en buiten
land geeft), maar uitsluitend ten
dienste staan van de gemeenten
in de westhoek van Engeland.
uwer goedheid", heeft Michael
Hensen gedachten bijeenge
bracht van de oudsite kerkva
ders (Chrysostomos, Athanasius,
Augustinus) tot hedendaagse
schrijvers (Romano Guardlni,
Karl Rahner). Hij heeft daar
bij niet gekeken naar kerkmu
ren en ook citaten van Kierke
gaard en Bonnhoefer opgeno
men, en uitspraken van de pro
testantse communiteit van Taizé.
De boekjes zijn van klein for
maat, 300 pagina's bijna dik,
dun door prachtig papier,
advent en incarnatie, het tweede
deel over lljdenstijd en opstan
ding, het derde deel over Pink
steren en de reat van het ker
kelijk jaar. Zo is een unieke uit
gave ontstaan, die ongetwijfeld
ook vele protestanten zal boeien.
Helve pockets
Lannoo ln Den Haag geeft
ook «en reeks „halve pockets"
uit, getiteld „Kernen en facet
ten". Het zijn essaya van onge
veer 70 pagina's over theologi
sche en filosofische onderwer
pen.
Actueel la het boekje van de
Leuvense hoogleraar H. van
der Bussehe over de eerste drie
hoofdstukken van Genesis.
Het stamt echter uit de
bijbelkritische school en zal
vele orthodoxe protéstanten te
ver gaan. Dezelfde hoogleraar
schreef ook een waardevol
werkje over „Het Onze Vader",
een studie die meer biedt dan
een aantal mooie gedachten over
een oud en vertrouwd gebed.
Het eerste boekje dat ln deze
betrekkelijk nieuwe reeks ver
scheen, was van de hand van
mag. dr. P. Ancieux over „Het
ambt ln de kerk". Juist in der
gelijke werkjes blijkt dat de kloof
die in exegetische werken nau
welijks merkbaar ls tussen Ro
me en Reformatie, toch nog zo
groot is.
Rondgebiedcn
Lannoo (Den Hoog) geeft ook
oen gebonden reeks uit getiteld
„Randgebieden". Daarin publi
ceerde de Parljee theoloog Jean
Danlélou een seer leesbaar
werk: „Ergernis der Waarheid",
waarin hij een antwoord wil ge
ven aan de velen die de waar
heid te lijf gaan. Juist pro
testanten die op bet terrein van
het apostolaat werkzaam zijn,
zullen alt dit boek kunnen leren.
Nergens te het „typisch
rooms".
Van geheel andere aard is
Paul Chauchard's werkje „Bio
logie en moraal". Deze Franse
zenuwfysioloog en pedagoog ont
wikkelt vanuit de biologie van
de mens de grondslagen van een
moraal, die de mens moet le
ren hoe hij zich, met het oog
op ziin taak (de wereld mens
waardiger maken) kan gedra
gen. De schrijver schenkt vooral
aandacht aan het hygiënisch as
pect van een verkeerd gebruik
van de hersenen waardoor de
mens zichzelf en anderen
schaadt, In dezelfde reeks ver
scheen onlangs ook „Menselijke
erfelijkheid" van dr. R. Derae-
maeker, een neus-, keel- en oor-
arts die zich in het bijzonder
met dit onderwerp heeft bezig
gehouden.
Van bijzonder belang is in de
ze reeks „Randgebieden" ook
een nieuw werk van Christo
pher Dawson „Crisis van de
westerse opvoeding". In dit
boek geeft de auteur van het
bekende werk: „Europa, wezen
en roeping", een geschiedenis
van de vrije westerse opvoe
ding, «en situatiebeschrijving
van het christelijk onderwijs en
schenkt hij aandacht aan de
westerse mens in zijn verhou
ding tot de technologische orde.
Prediking
Van een geheel andere aard
Is de serie „Woord en bele
ving", een reeks theologische
monografieën voor priesters, re
ligieuzen, studenten en belang
stellende leken. Allerlei bijbels
theologische onderwerpen ko
men aan de orde zoals bij
Bosch en Keuning's „Boeken bij
de bijbel". Zo publiceerde de be
kende r.k. theoloog dr. C. F.
Pauwels een werk (106 pagi
na's) over de preek als Gods
Woord. Het gaat hier echter
niet zozeer om een soort „pre
dikkunde" als wel om een theo
logie van de prediking.
Ongetwijfeld zal dit boek «ok
door predikanten gelezen wor
den, met meer belangstelling
waarschijnlijk dan het eveneens
in deze serie zojuist versche
nen boek: „Het sacrament der
zieken" van dr. M. Fraeyman.
Dit boek is in zekere zin een
rooms-katholiek antwoord op de
gebedsgenezing, die enkele ja
ren geleden zo ln het bijzonder
ÖS&. °°k d,M
Met u
De huidige rooms-katholieka
honger naar het boek schijnt
zo groot te zijn dat alleen al de
uitgever Lannoo het aange
durfd heeft nog een serie te be
ginnen onder de titel „Ik ben
met u". Het ls een serie uit de
kluiten gegroeide pockets, ge
heel gewijd aan de sacramen
ten. Zo verscheen reeds: „De
doop u", „Dit is mijn lichaam"
(over de eucharistie). „Ik ver
geef het u" (over de biecht).
„Ik wijd u" en „De zegen uw
verbintenis". Ze zijn stuk voor
stuk van de hand van dr. Jozef
Delmotte, professor aan het
grootseminarie te Gent Deze
boeken geven een bijzonder
Soed Inzicht la de rooms-katho-
«ke leer van de aacramenten.
Dezer dagen verscheen bij
dezelfde uitgever Lannoo bo
vendien nog het „Nieuw dag
boek van Spieghelken", reac
ties en vaak Kostelijk van
een jong meisje op het leven
om haar heen, typisch Vlaams,
typisch rooms-katholiek. Daar
door een weergave van «en le
venssfeer die toch wel ver van
de onze afstaat. Een dergelijk
boek onderstreept de kloof, die
niet alleen theologisch, maar
ook sociologisch van aard is,
tussen Rome en Reformatie,
een kloof die dan plotseling
weer overbrugd lijkt in som
mige devotionele en exegetische
boeken.
Vergelijking met een andere Aziatishe reis van Robert
Kennedy - Nieuw referendum in noorden van Borneo
- Of streven naar statenbond in Zuidoost-Azië
ALS we ln gedachten Robert
Kennedy vergezellen op
diens spectaculaire reis door
het Verre Oosten, zijn we ge
neigd, een vergelijking te
maken met een soortgelijke
„tournee", die de Ameri
kaanse minister van justitie
bijna twee jaar geleden heeft
gemaakt. Hij bemiddelde toen
op verzoek van zijn broer ln de
kwestle-Nleuw Guinea en het re
sultaat er van was, dat de Ver
enigde Staten ons land min of
meer hebben gedwongen, dit ge
bied aan Indonesië over te dra
gen, zij het dan vla de organi
satie van de Verenigde Naties.
Men vraagt zich af, wat Kenne
dy thans voor de geest staat.
Hij kan ook nu slechts slagen,
als hij een voor Soekarno aan
vaardbare regeling weet te ver
wezenlijken. Bijna twee Jaar ge
leden werd Nederland hier het
slachtoffer van. En we vragen
ons af, wie nu aan het kortste
eind moet trekken. Want Enge
land zal zich zeker een behan
deling als die welke Nederland
kreeg, niet laten welgevallen.
Juiste moment
op het juiste moment in de
kwestie Maleisië is gedoken. Er
was reeds een guerrillaoorlog op
Borneo aan de gang in het ka
der van de zgn. confrontatiepoli
tiek van Indonesië, maar tot
oorlogshandelingen tussen dit
land en Maleisië (dat zich ge
steund weet door Engeland,
Australië en Nieuw-Zeeland)
was het nog niet gekomen. Een
feit was evenwel, dat de con
frontatiepolitiek van Indonesië
bijzonder weinig zoden aan de
dijk had gezet en dat de onte
vredenheid in dit land gevaar
lijke vormen begon aan te ne
men.
Men heeft in de afgelopen karno
dagen nog kunnen lezen dat do
(door de communisten; gecontro
leerde) vakbonden slch niet
wensen te storen aan het offi
ciële verbod, de Britse belan
gen in Indonesië over te nemen
zulks ondanks het feit, dat slj
slch aan ,,contro-r«ToInilonaire
praktijken" schuldig maken.
Parallel
De grote moeilijkheid voor
Soekarno is nog steeds, dat de
belangen van het leger en de
communisten in Indonesië wat
de kwestie Maleisië betreft pa
rallel lopen. Van de legerleiding
is bekend, dat zij de vorming
van de federatie Maleisië (waar
van ook het noordelijke deel van
Borneo deel uitmaakt) als een
bedreiging ziet voor de veilig
heid van Indonesië. Aangezien
de communisten uit de aard der
zaak tegen deze westersgezinde
moeilijkheden in eigen land op
te lossen moet hij de kwestie
Maleisië haar gevaarlijke karak
ter ontnemen.
Dit betekent niet minder, dan
dat bij het noordelijke deel van
Borneo van deze federatie
moet los scheuren. En wanneer
hij dsar niet langs vreedza
me weg in slaagt, zal hij ge
weld moeten gebruiken.
Voorbereiding
Vandaar dat Soekarno de
„vreedzame" weg van de con
frontatie heeft betreden. We zel
den echter al, dat hij met deze
politiek totdusver niets heeft be
reikt. Alles wat Indonesië tegen
Maleisië en Engeland heeft on
dernomen heeft de vastbesloten
heid van deze landen om stand
ta houden slechts groter ge
maakt. Het lag voor de hand,
dat Soekarno over andere mid
delen moest gaan denken om
zijn doe] te bereiken. Daar
toe maakte generaal Nasoetion,
minister van defensie, een we
reldreis om de levering van zo
veel mogelijk wapens te bespre
ken en te bespoedigen.
Langzaam maar zeker ont
staat thans een situatie, zoals
die bestond aan de vooravond
van de „regeling" van de kwes
tie Nieuw-Gubiea. Met dit ver
schil echter, dst de omstandig
heden thans niet ln het voordeel
van de aanvaller zijn.
Aangegrepen
federatie gekant zijn, weet Soe
karno zich voor een moeilijk
probleem geplaatst. Om de
Kennedy heeft aangegrepen. De
besprekingen van de Amerikaan
se minister resulteerden reeds in
de toezegging van Maleisië, dat
erkenning door Indonesië niet
meer een voorwaarde voor «en
gesprek behoeft te zijn; en in
het akkoord, dat er een wapen
stilstand zal komen in de gueril-
rillastrijd in de jungle van Bor-
de, ook al omdat het tenminste
een week zal duren, voordat het
tot de infiltranten uit Indonesië
is doorgedrongen.
Dit neemt echter niet weg, dat
alleen al het feit, dat een bestand
werd overeengekomen, een gun-
stlge uitwerking kan hebben op
d© besprekingen, die nu voor de
deur heten te staan. Blijft ech
ter de vraag, wat het resultaat
van dit gesprek kan zijn.
Concetii*
Het is duidelijk, dat Soekarno
zich niet zonder meer zal neer
leggen bij de huidige situatie.
Wil er dus van een oplossing
sprake kunnen zijn, dan moet
van de zijde van Maleisië een
concessie worden gedaan. Deze
zal er wellicht op neerkomen,
dat de regering van de federatie
opnieuw moet instemmen met
een door de Ver. Naties gecon
troleerde raadpleging van de be
volking, die in het niet-Indone-
slsche gedeelte van Borneo
woont Men weet, dat een der
gelijk onderzoek reeds heeft
plaatsgehad, maar dat Soekarno
weigerde zich er bij neer te leg
gen, omdat de Indonesische
niet voldoende ge
legenheid hadden gekregen om
de controleurs van de Ver. Na
ties te controleren. Nadat de
uitslag van het onderzoek door
de VN werd gepubliceerd werd
de vorming van de federatie of
ficieel geproclameerd.
Da federatie
Wordt opnieuw zulk een volks
raadpleging gehouden, dan is
de mogelijkheid niet uitgesloten,
sche federatie uitspreekt. De
hoop van Soekarno is hier van
zelfsprekend op gevestigd. Maar
er bestaat eveneens een reële
kans, dat de grote meerderheid
zich ten gunste van de federa
tie uitspreekt, zoals reeds een
maal het geval is geweest, zeer
tot ongenoegen van Indonesië.
Wat zal er don gebeuren? Het
laat zich raden. Want totdus
ver heeft de regering te Djakar
ta duidelijk laten merken, dat
het haar niet te doen is om vast
te stellen, of de bevolking
Haar activiteit richt slch recht
streeks tegen het bestaan van de
federatie zelf, ook wanneer een
nieuwe volksraadpleging haar
beste an opnieuw zou rechtvaar-
Hachelijk?
Al met al kan de bemidde
ling door Robert Kennedy
voor hem en de Amerikaense
regering een hachelijke onderne
ming worden. Zoels de „rege
ling' van de kwestie Nieuw-Gui-
nea niet bepaald kan worden ge
zien als het pronkstuk van de
Amerikaanse diplomatie. De op-
loaaing die toen werd gepresen
teerd was resultaat van het kie
zen van de weg van de minste
weerstand en de beloning ven
©en afrissleve houding. We we
ten met wat nu de bedoeling
van de Amerikaanse minister is.
Als het goed ls, moet hem een
welomlijnd plan voor ogen
staan anders zou zijn optre
den geen zin hebben.
We sljn dan ook benieuwd
naar de wljse, waarop hij (door
de betrokken landen) naar een
definitieve en voor allen
ten we ons uiteraard van het
geven van een oordeel onthou
den.
Staranband
Er bestaat nl. ook een moge
lijkheid, dat Robert Kennedy
wil voortbouwen op de gedachte
van een grote statenbond in
Zuidoost-Azië, waarvan behalve
Indonesië. Maleisië en de Philip-
pijnen ook Thailand, Birma en
andere staten deel zouden kun
nen uitmaken. Men weet, dat er
voor de totstandkoming van de
Maleisische federatie al plan
nen bestonden om te komen tot
de vorming van Maphilindo,
oen statenbond tussen Maleisië,
de Phillppijnen en Indonesië.
Hiervan is niets terecht geko
men, omdat tegen de Indonesi
sche verwachting in de bevol
king van het vroegere Britse
deel van Borneo zich voor de fe
deratie Maleisië uitsprak.
Niettemin zal het de moeite
waard zijn, een ernstige poging
te wagen, het conflict tussen
Indonesië en Maleisië op te los
sen door beide staten deel te
doen uitmaken van een groter
geheel; slj het dat binnen deze
statenbond geen sprake van sa
menvoeging, doch van samen
werking zal zijn. Maar daarover
is voorlopig het laatste woord
nog niet gesproken.
