Nieuwe leidse Courant
ALLE GEWELD UITBANNEN
90 doden bij
aardbeving
op Formosa
Moskou nodigt Nehroe uit
Amerikaanse president antwoordt Chroesjtsjef:
5Vage beginselverklaring
ontoereikend geacht
Weer breuk in
hot-line"
Verwarring op Zanzibar
Opstand uitgebroken
in Tanganjika
Schaatsvreugde eindigt
voor velen met de dood
Arrestatie van
O.A.S.-leider
Arbeiders in Djakarta
nemen Unilever over
VAN WIJK HERINGA N.V.
MEISJES
JONGENS en
MANNEN
Maarïdag 20 januari 1964, 44ste jaar^artg
Directeur: F. DIEMER
Veranderlijk
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Abonnementsprijzen p.w. 0,78,
3,35, p.kw. 10,05
Veranderlijke bewolking met hier en
daar mist en geen neerslag van beteke
nis. Vannacht lichte, op enkele plaatsen
matige vorst, morgen overdag tempera
turen enkele graden boven het vries
punt. Overwegend zwakke wind.
(Zie ook pag. 7)
Klachtendienst bezorging 18.00—19.00
De Amerikaanse president heeft op zeer directe wijze gereageerd op het
door Chroesjtsjef ingezette „vredesoffensief". In antwoord op het voorstel
van de Russische premier, het gebruik v'an geweld in grensgeschillen af te
scthaffen, zegt Johnson, dat dan ook moet worden afgezien van het gebrui
ken van of dreigen met agressie, ondermijning of andere vormen van indi-
recht geweld. Johnson noemt It voorstel van Chroesjtsjef 'n „vage beginsel
verklaring", die sommige oorlogen afwijst, maar niet alle. Alle regeringen
moeten volgens Johnson niet alleen afzien van het gebruik van geweld,
maar ook van ondermijnende activiteit en heimelijke levering van wapens.
Voorts zouden de partijen, die betrokken zijn bij een ernstig geschil, moe
ten proberen een oplossing te vinden langs vreedzame weg, via de orga
nisatie der Verenigde Naties, een regionale organisatie of met andere
vreedzame middelen.
Naar de mening van Johnson moet
van de V.N. veel meer gebruik worden
gemaakt voor het regelen van geschil
len en moeten de mogelijkheden van
de wereldorganisatie worden vergroot.
Met de financiële problemen van de
V.N. moet voorgoed worden afgere
kend. Johnson herinnert er voorts aan,
dat zijn land in het belang van ver
sterking van de vrede nieuwe voor
stellen zal indienen op de ontwape
ningsconferentie die morgen in Genève
begint Hij spreekt de hoop uit, dat ook
de Sowjetunie met nieuwe ideeën voor
de dag zal komen.
Ook sprak Johnson de wens uit. dat
beide landen op terreinen van overeen
komst kunnen samenwerken, in plaats
van steeds weer terug te vallen op de
welbekende geschilpunten. Hij brengt in
zijn zaterdagavond overhandigde nota
naar voren dat de Verenigde Staten zich
verbonden hebben tot de vreedzame her
eniging van Duitsland, in overeenstem
ming met de wil van het volk. Voorts
hebben de Verenigde Staten, die funda
mentele verbintenissen hebben ten aan
zien van de republiek China (op For
mosa) al vele jaren gestreefd naar uit
banning van geweld in de Straat van
Formosa. De strijdkrachten en bases van
Amerika in het buitenland zün bestemd
voor de gemeenschappelijke defensie en
Gelukwensen en
geschenken voor
prinses Margriet
Een stralende prinses Margriet die gis
teren 21 jaar is geworden, heeft van
morgen in het paleis Soestdijk talrijke
felicitaties in ontvangst genomen. Het
postkantoortje in Soestdijk liet vele tele
grammen en brieven maar ook ansicht
kaarten naar de Prinses brengen. Gis
teren had de Prinses reeds in intieme
kring haar verjaardag gevierd, die dit
maal een bijzonder accent kreeg door
het feit dat zij thans de leeftijd der vol
wassenen heeft bereikt
De voorzitter van het algemeen be
stuur van het Prinses Margrietfonds, de
heer A. F. Vas Dias. die met een aantal
andere bestuursleden van het fonds tra
ditiegetrouw geschenken kwam aanbie
den, getuigde hiervan toen hij zei dat
de Prinses, zoals men in koopvaardij-
termen zegt, de begrensde vaart van de
prille jeugd onder loodsaanwijzing heeft
verlaten. Hij bood haar naast een enor
me taart van de Verenigde Scheepvaart
bedrijven een tuil prille voorjaarsbloe-
Een half uur later werd de Prinses
verrast door een delegatie van de fede
ratie goud en zilver. Drs. B. W. Buenk,
voorzitter, bood haar een gouden broche
aan, ontworpen door de juwelenfabrikant
P. Kohier. Het is een revers-broche ge
maakt van met lussen door elkaar ge
vlochten geel goud, versierd met drie
bloemmotieven en gevuld met loep-zui
vere blauw-witte briljanten.
In één
oogopslag
Gezamenlijk Onze Vader
(met r.-k.)? pag. 2
Mies Bouwman: in en naast
de roos pag. 2
Egyptenaar vraagt Israël
asiel pag. 5
Medische alarmcentrale
pag. 5
Frankrijk-China: Tsjang Kaj
sjek weet nog niets pag. 5
Air Union: samengaan of
ondergaan pag. 7.
Amsterdamse politie over
het schot pag. 7
Roemers: schuld aan de
werkgevers pag. 7
Protest van mevrouw Heyer-
mans pag. 7
Sport (schaken, schaatsen
enz.) pag. 8 en 9
zijn in overeenstemming met verdragen
met de betrokken lanaen.
Johnson besluit als volgt: „U zult het
zeker met mij eens zijn, dat wij tot taak
hebben hard en voortdurend aan deze en
andere specifieke problemen en voorstel
len te werken in plaats van ons te be
perken tot vage beginselverklaringen die
sommige oorlogen afwijzen, maar niet
alle".
Dieven hebben op 9 januari een
een stuk gestolen van de rechtstreekse
kabclverbinding de zogenaamde
„hot line" tussen Washington en
Moskou.
Het Finse persbureau, dat dit meldt,
zegt dat het stuk in de buurt van Hel
sinki werd weggehaald en dat de ver
binding hierdoor op 9 januari vier uur
lang verbroken is geweest.
Die verbinding is overigen al eens
eerder verbroken geweest. In de zomer
van het vorig jaar reed een arbeider in
Zuidwest-Finland de lijn met een bull
dozer kapot. Zo erg is een breuk nu ooft
weer niet, want er loopt nog een tweede
kabel dwars door Europa.
Het ijs is verre van betrouwbaar.
Al wordt er op vele plaatsen druk
geschaatst, oppassen voor wakken
is geboden. Daarvan getuigen de
verdrinkingen die wij vandaag
moeten melden, daarvan getuigen
ook de waarschuwingsborden (zo
als deze bij Monnikendam, waar
zaterdag de nationale ijszeilwed-
strijden bij gebrek aan wind niet
doorgingen).
De toestand in Oost-Afrika is uiter
mate verward. In Tanganjika is nu
ook een opstand uitgebroken, nadat
de regering van president Nyerere
troepen had gezonden naar Zanzi
bar, dat tegenover zijn land is ge
legen.
Het is nog niet bekend, of de in
verzet gekomen legereenheden de
macht reeds in handen hebben. Wel is
gemeld, dat zij het internationale
e schaatsvreugde waarvan velen
de afgelopen dagen volop hebben
genoten, is voor een aantal van hen
tragisch afgelopen doordat zij door
het ijs zijn gezakt en verdronken.
Twee jongens van tien en elf jaar
uit Bolsward, Hendrik de Jong en Al-
bert Dijkstra, zijn zaterdagmiddag bij
Exmorra bij het schaatsenrijden in een
ak terechtgekomen en verdronken. De
jongens waren naar dit dorp onderweg
om een bezoek aan de grootouders van
Hendrik te brengen. In de vaart die
naar Exmorra leidt was bij een gemaal-
tje, dat de dag tevoren nog gedraaid
had. een wak over de gehele breedte
De jongens, die de zon in het gezicht
hadden, hebben het wak kennelijk niet
gezien.
Bij Arum, eveneens in Friesland, is
zaterdagmiddag omstreeks vijf uur de
10-jarige Docde de Boer door het ijs
gezakt cn verdronken. De jongen speel
de met een vriendje op het ijs van
vaart. Beiden zakten zij er door. Een
passerende fietser kon een van de jon
gens nog redden.
De negenjarige Johnny Rudolfs is
zaterdag op de vestinggracht te Helle-
voetsluis bij het schaatsen in een wak
gereden en verdronken.
De zestienjarige Amsterdamse scho
lier R. Schoten is bij het schaatsen op
de Lijnbaansgracht door het ijs gezakt
en verdronken. Omstanders hebben ver
geefs getracht de jongen tijdig onder
het ijs vandaan te halen.
Gistermiddag is op een verboden
gedeelte van de Bergsche Achterpias te
Rotterdam de zeventienjarige groente
handelaar F G. A. Kortekaas door het
ijs gezakt. Nadat men de jongen op het
droge had gebracht, heeft men kunst
matige ademhaling toegepast en een
zuurstofbehandeling gegeven, waarop
bleek, dat de jongen nog leefde. In
ernstige toestand is hij naar het zieken
huis gebracht, waar hij later is overle-
vliegveld, het postkantoor en de tele
foonverbindingen in hun macht heb
ben. De ambtswoning van Nyerere is
door militairen omsingeld, maar er be
staat geen zekerheid, of het hier om
loyale of opstandige troepen gaat. Bo
vendien lyas al eerder gemeld, dat
Nyerere een reis van vijf dagen naar
het binnenland van Tanganjika maakt.
Dit laatste was gemeld, nadat „veld
maarschalk" John Okello, de leider van
de opstand op Zanzibar, in de hoofdstad
Dar-es-Salaam was gearriveerd om met
Nyerere besprekingen te voeren. Troepen
uit Tanganjika hielden gisteren in Zan
zibar, de hoofdstad van de „volksrepu
bliek" met die naam, een grote parade.
Okello schitterde door afwezigheid. Een
bijzonderheid was, dat zijn „vrijheids
strijders" aan de lopende band werden
ontwapend. Blijkbaar zijn de troepen van
Tanganjika echter niet ingezet om het
nieuwe bewind omver te werpen. Want
de door Okello aangewezen president
Karoeme nam de parade af van het bal
kon van het witte paleis van de afgezette
Duizenden vermoord?
Volgens niet bevestigde berichten zou
den sedert het begin van de opstand op
Zanzibar enkele duizenden mensen zijn
vermoord. De revolutie had ongeveer
honderd mensenlevens geëist. De wraak
neming, die er op gevolgd is, zou tot ver
schrikkelijke bloedbaden hebben geleid
onder de Arabische bevolking op liet
platteland. Achter de opstand zou een
communistische Chinese agent hebben
gezeten, die als journalist in Das-es-Sa-
laam werkzaam was en enkele dagen
voor het uitbreken van de revolutie naar
Zanzibar was vertrokken. Zijn naam is
Kao Liang.
De sultan van Zanzibar is in Engeland
aangekomen. Hij verklaarde, op een oi
andere dag naar zijn eiland te willen te
rugkeren. Van Okello had hij voor de op
stand nooit gehoord.
Intussen is de „volksrepubliek" Zanzi
bar erkend door vrijwel alle communis
tische landen en voorts door Kenia,
Oeganda, Ghana en Ethiopië.
Ruim ton schade bij
fabrieksbrand in Breda
Bij een felle uitslaande brand in de
perserij van de NV Intra, fabriek van
isolatiematerialen te Breda, is gistermid
dag. naar schatting voor meer dan
f 100.000 schade aan gebouwen, machine-
i, en opgeslagen materiaal aange
richt. De brand werd omstreeks kwart
voor twee gemeld, onmiddellijk nadat
rookkolommen en hoog oplaaiende vlam
men op het fabrieksterrein zichtbaar
werden.
De fabrieksafdeling van het isolatie
bedrijf, dat tegen brand verzekerd is, zal
geruime tijd niet kunnen functionerea
De oorzaak van de brand is nog onbe-
Dokter E. van der Werf. een rustend
arts in het dorp Lent in de Betuwe, heeft
al z(jn plaatsgenoten een circulaire ge
stuurd, waarin hij waarschuwt tegen de
gevaren van het roken. De dokter zegt,
dat de stugge roker zijn leven tien
of twintig jaar bekort en hij brengt en
kele frapante gevallen uit zijn praktijk
in herinnering. ,,Wees matig vraagt hy
van zijn mede-Lentenaren en verder
dringt hij er op aan kinderen tot zestien
(of nog liever tot achttien) het roken
te verbieden.
Onrust op Zanzibar: een revolutio
naire soldaat houdt bovenop een
tafel een oogje in het zeil terwijl
een deel van de krijgsbuit wordt
geïnventariseerd: een motorfiets,
een naaimachine, meubelen e.d.,
achtergelaten door verdreven Ara
bieren. De goederen zullen bij op
bod verkocht worden en de op
brengst is „voor de schatkist
Minister Luns voor
Amerikaanse tv.
Minister Luns heeft zaterdagavond i
een interview voor de Amerikaanse tele
visie gezegd dat Nederland het liefst een
bovennationale regering in Europa heeft,
maar ten volle bereid is een wat lossere
confederatie te aanvaarden als daarmee
zou worden bereikt dat ook Engeland
toetreedt. De minister noemde Engeland
een belangrijk en onmisbaar deel
Europa.
Het interview was vrijdag in Den Haag
opgenomen.
Kluizen met 25
mille gestolen
In het afgelopen weekeind zijn uit het
filiaal van Dirk van den Broeks super
markt aan de Johan Huizinglaan in de
Amsterdamse tuinstad Slotervaart twee
kluizen uitgebroken en meegenomen. In
de kluizen waren de ontvangsten vai
zaterdag,' bij elkaar ongeveer f 25.000, op
geborgen.
Midden- en Zuid-Formosa zijn in
de nacht van zaterdag op zondag ge
troffen door een hevige aardbeving,
die aan ongeveer negentig personen
het leven heeft gekost, terwijl 320
mensen werden gewond.
In de steden Tsjiaji en Tainen zijn
903 huizen geheel en 1800 gedeeltelijk
ingestort. In Tsjiaji zijn een 180 huizen
door branden, die na de aardbeving
uitbraken, vernield, waardoor 745
personen dakloos werden. Meer dan
duizend brandweermannen hebben aan
het blussingswerk deelgenomen.
Het centrale punt van de aardbeving
bevond zich onder een bergrug in Mid-
den-Formosa. Uit Noord-Formosa. dat
minder erg werd getroffen, zijn geen
berichten over slachtoffers of aangerich
te schade ontvangen.
Verscheidene delen van de spoorbaan,
die van Noord- naar Zuid-Formosa loopt,
zijn door de aardbeving verwrongen. De
grote verkeerswegen' werden echter niet
beschadigd.
Frankrijk heeft de eerste stappen ge
daan om de uitlevering te bewerkstel
ligen van de O.A.S.-leider Georges Wa-
tin,wiens arrestatie bij Bern zaterdag
werd bekendgemaakt. Volgens 't Parijse
blad Journal du dimanche heeft de Zwit
serse regering al laten weten, dat zij
Watin niet zal uitleveren.
Watin is in Parijs bij verstek ter dood
veroordeeld wegens zijn aandeel in de
aanslag op president De Gaulle in augus-
Vanmorgen om tien uur is op de
rijksweg Den Helder-Alkmaar ter hoogte
van Stolpen een sportwagen op het glad
de wegdek geslipt, over de kop geslagen
en in brand gevlogen. De inzittenden (een
echtpaar) werden door het open dak
geslingerd en zwaar gewond. Kort na
het ongeluk overleed de bestuurder de
59-jarige heer H. Broers uit Den Helder.
Commentaren
TNEZE WEEK gaat ten onzent de
regering een gesprek voeren mét
het bedrijfsleven werkgevers en
werknemers over de ontwikke
ling van lonen cn prijzen.
Overbodig Ls dat niet. De ontwik
keling heeft bedenkelijke kanten. De
loonsverhoging zat in de lucht, maar
de neiging is er om de flinke ver
hoging nog hoger te maken dan ze
is. liet gevaar Ls niet denkbeeldig
dat de grenzen van het mogelijke
overschreden gaan worden.
Dat een aantal prijzen zouden gaan
stijgen was zeker. Nu het echter ge
beurt ook. wordt men zich bewust
dat de hogere Ionen voor een deel
w eer teniet w orden gedaan. Dan lijkt
het voor de hand te liggen dat de
lonen nog hoger dienen te liggen.
Maar intussen komt men aldus in
de beruchte spiraal terecht.
Er is ook onder de werknemers be
zorgdheid over deze ontwikkeling.
En terecht, want het moet straks fa
taal gaan inwerken op onze werk
gelegenheid.
Werkgevers die door de omstandig
heden meer gaan betalen dan ze fei
telijk kunnen, werknemers die in
schijn meer krijgen dan in werke
lijkheid het zijn verschijnselen die
duiden op een ongezonde situatie en
die overleg met de regering wense
lijk maken.
TNE LAATSTE jaren hebben met
name in Afrika heel wat landen
hun onafhankelijkheid gekregen. Dat
is veelal geschied in een versneld
tempo. Maar de vraag moest rijzen
of zij alle wel op de onafhankelijk
heid waren voorbereid.
Waren zij alle tot de nodige politie
ke rijpheid gekomen? Waren er
steeds bekwame lieden aanwezig die
het vertrouwen van hun volk ge
noten en bereid waren het belang
van hun land te laten gaan boven
hun eigen materiële welstand?
Het is al wel gebleken dat aan deze
voorwaarden niet altijd is voldaan.
Laatstelijk zijn het de gebeurtenis
sen op Zanzibar, het eiland voor de
Afrikaanse oostkust, die het ons
hebben bewezen. Nauwelijks een
maand na de onafhankelijkheidsver-
werving is het een gebied van bloed
baden geworden, een prooi van com
munistische invloeden van buitenaf.
Hier ligt een zware verantwoorde
lijkheid op wie over zulk een gebied
eens het gezag uitoefenden.
Er steekt geen verdienste in. een
land te ontruimen zonder dat de no
dige voorzieningen zijn getroffen die
de toekomst niet al te ongewis ma
ken.
Het beeld van het Zanzibar van
vandaag is jammerlijk.
Onbekend of ook
Shell bezet is
"PkE werknemers hebben hedenoch-
tend de leiding van het hoofd
kantoor van Unilever te Djakarta
overgenomen. Vakbondsleiders
zetten de telefooncentrale en hielden
de toegang tot het gebouw gesloten.
VLIET 15 LEIDEN
De vraag naar Van Wijk Modewol wordt steeds groter.
Wij moeten uitbreiden en vragen dus:
Voor nadere inlichtingen over onze arbeidsvoorwaarden lonen reisgeld
vergoedingen en sociale voorzieningen kunt U zich vervoegen op onze
afdeling Personeelszaken, Vliet 15, Leiden.
Premier Chroesjtsjef heef( zijn Indische ambtgenoot Nehroe uitgenodigd,
voor herstel van zijn gezondheid naar de Sowjetunie te komen.
De 74-jarige Nehroe werd veertien dagen geleden onwel toen hij een
congres van zijn partij te Bhoebaneswar bijwoonde. Hij vertoonde verschijn-
selcn die op een lichte beroerte zouden duiden. Na een week werd hij over-1
gebracht naar New-Dclhi, waar hem een volledige rust van vier tot zes weken
is voorgeschreven.
Het was niet direct bekend, of Nehroe de uitnodiging zal aanvaarden.
Een bericht dat het hoofdkantoor van
de Shell eveneens bezet was, werd
niet bevestigd.
Het hoofdkantoor van Unilever en
de twee fabrieken stonden hedenoch
tend onder strenge politiebewaking,
evenals de Amerikaanse en Britse am
bassades (waar zaterdag grote beto
gingen waren voorgekomen).
De politie die bij het gebouw van Uni
lever op wacht stond, zei dat zij tot taak
had geweld te voorkomen. Zij deed geen
poging in het afgesloten gebouw te ko
men en gaf de Britse directeur van Uni
lever, B. W. Schwarz. de raad zich bij
de wens van de werknemers neer te leg
gen en thuis te blijven.
Later verklaarde Schwarz telefonisch
dat hij besloten had zulks te doen en
niets te verrichten wat tot wanordelijk
heden kon leiden Hij en de uit twee
Britten en vier Duitsers bestaande be
drijfsleiding zouden op instructies van
de Indonesische regering wachten.
Zaterdag was een poging tot overne
ming van Unilever mislukt. Schwarz
weigerde toen het gebouw te verlaten
en met een delegatie van werknemers te
spreken. De gebouwen werden niet be
waakt. omdat de politie beweerde dat al
haar manschappen nodig waren voor be
waking van ambassades en diplomaten-
woningen.
Dr. Leimena, waarnemend president,
heeft de vakbonden aangespoord zich te
houden aan de regeringsvoorschriften en
de leiding over de Britse ondernemingen
niet over te nemen.
Een woordvoerder van de Britse am
bassade spreekt tegen dat de Shell-
kantoren overgenomen zouden zijn. Wel
was er in het gebouw een vergadering
gaande van bedrijfsleiders en vakbonds
bestuurders.
De vakbond by de Shell te Djakarta
maakt bekend, dat de olie-onderneming
is overgenomen. Biljetten met de woor
den „Milik R.I." (eigendom van de repu
bliek Indonesia) zijn op het hoofdkan
toor cn de auto's van de Shell te Dja
karta geplakt.
Omstreeks de middag vergaderde de
directie nog met een delegatie van ar
beiders in het kantoorgebouw, dat nog
door Britse functionarissen werd bezet.
Naar verluidt, hebben de arbeiders een
directie voorgesteld, waarvan nog
enige Britten deel zouden uitmaken. Het
hoofd van de directie. Arnold Risson,
weigerde iets over de toestand te zeggen.
Volgens diplomatieke kringen te Sin
gapore zyn de Indonesische vakbonden
ook bezig met de overneming van de
fabriek der British-American Tobacco
Company te Cheribon.
