Op Zanzibar: recht
in eigen hand
VS willen praten
na herstel orde
Tien executies
per dag
Einde van de
Arabische
overheersing?
Verdreven sultan mocht
Kenia niet binnenkomen
Moeder is eerste en
vader tweede „stuur"
Chefarine „4"
Gestadige druppel
DINSDAG 14 JANUARI 1961
Meerderheid was in de oppositie
(Van een
redacteuren)
HET leek alles zo goed te
gaan in het staatje Zanzi
bar, dat pas op tien december
van het vorig jaar onafhanke
lijk is geworden. De overdracht
van de soevereiniteit verliep
volkomen rustig. Nergens de
den zich incidenten voor. Nie
mand voelde zich bedreigd on
der de nieuwe constitutie. Van
overheersing door een Arabi
sche minderheid leek geen
sprake te kunnen zijn. Van de
tien ministers in het kabinet
van Sjeik Mohammed Shamte
Hamadi waren er zes van Afri
kaanse (onder wie de sjeik
zelf), drie van Arabische en een
van Indische afkomst. Het ras
senprobleem leek juist op Zan
zibar geen moeilijkheden te zul
len veroorzaken. De rechten
van de minderheden waren
verankerd in de grondwet, die
slechts gewijzigd zou kunnen
worden met tweederde deel
van het aantal stemmen in de
Wetgevende raad in twee ver
schillende zittingen en dan nog
met dien verstande, dat de
laatste zitting voorafgegaan
dient te worden door speciale
verkiezingen.
En nu iets langer dan een
maand nadat het eiland onafhanke
lijk is geworden is daar plotseling
een greep naar de macht door de op
positiepartijen, die zich al lang had
den neergelegd bij de uitslag van de
vorig jaar gehouden verkiezingen en
bij de wijze, waarop Zanzibar als on
afhankelijke staat zou gaan existe
ren. Wellicht hebben we hier te ma
ken met de uitvoering van een plan,
dat reeds bestond voordat het eiland
op eigen benen kwam te staan. In
dat geval hebben de oppositiepar
tijen, die nu aan het bewind zijn ge
woon gewacht, tot de rol vaji Enge
land was uitgespeeld. Zij zijn er blijk
baar uitstekend in geslaagd, hun
plannen geheim te houden. De wijze,
waarop zij de macht hebben overge
nomen duidt er op, dat zij de staats
greep grondig hadden voorbereid.
.bescherming" door de Britten. Het
vroegere protectoraat werd veran-
derd in een lid van het (Britse)
Gemenebest.
Overdracht
Aanvankelijk was het de Afrikaanse
Shirazi-partij (ASP), die het krach
tigst streefde naar onafhankelijkheid,
naar beëindiging van het Britse pro
tectoraat dus, dat in het belang van
de sultan was. Later begrepen de
door de Arabieren beheerste Nationa
listische partij van Zanzibar (ZNP)
en de van de ASP afgesplitste Zanzi-
bar-Pemba-volksbond (ZPPP) ech
ter, dat zij met hun tijd mee rr
ten. Ook zij gingen streven naar
snelle overdracht van de soevereini
teit, vooral omdat Kenya weldra
afhankelijk zou worden. Een kust
strook van dit land behoorde formeel
nog tot Zanzibar. Door dit gebied
enkele dagen voor het verkrijgen van
onafhankelijkheid door Kenya aan dit
land af te staan voorkwam de rege
ring van Zanzibar moeilijkheden,
die haar prestige hadden kunnen
schaden.
De ASP en de Oemmapartij had
den (uiteraard) geen bezwaar tegen
het feit, dat snel een eind werd ge
maakt aan de Britse bemoeienissen
met Zanzibar.
Meerderheid
Bij de verkiezingen, die in juli van
het vorig jaar werden gehouden,
kreeg de Afrikaanse Shirazi-partij 54
pet. van het aantal stemmen, doch
slechts 13 van de 32 zetels in de Wet
gevende vergadering. Dit op zichzelf
niet vreemde, maar in de huidige
omstandigheden toch wel veelzeggen
de verschijnsel was een gevolg
de wijze, waarop de districten waren
ingedeeld. De Arabische ZNP, die
behalve Arabieren ook de andere
Aziaten onder-haar aanhangers telt,
legde' beslag op 12 zetels en de ZPPP
sleepte de overige zes in de wacht.
Met de steun van deze laatste
partij, die in onmin leefde met de
Shirazi-partij vormde de Arabische
ZNP, een coalitie-kabinet en werd
de ASP gedwongen, in de oppositie
te gaan. Blijkbaar heeft zij met deze
Grondig
Zanzibar, waartoe ook het eiland
Pemba behoort, heeft een bevolking,
die voornamelijk uit mensen van
Afrikaanse afkomst bestaat. Van de
ruim 300.000 onderdanen zijn ei
g-sveer 225.000 Afrikaan. Circa 50.000
zijn van Arabische afkomst en de
overige bewoners van Zanzibar
Pemba bestaan uit Perzen, Indiërs
en Europeanen. De hoofdstad Zanzi
bar heeft ongeveer 60.000 inwoi
Staatshoofd was sultan (na de soe
vereiniteitsoverdracht Zijne Majes
teit) Seyyid Jamshid bin Abdallah,
die pas in juli van het vorig jaar
zijn vader was opgevolgd.
De opstandige elementen hebben
Zanzibar tot republiek uitgeroepen.
Hieruit blijkt dus reeds, dat hun
staatsgreep voornamelijk gericht
tegen het symbool van Arabische
overheersing, dat de sultan en zijn
voorouders steeds voor de meren
deels Afrikaanse bevolking van
eilanden moeten zijn geweest.
Protectie
Aan het begin tfan de zestiende
eeuw veroverden de Portugezen het
eiland, die er tot het eind van de ze
ventiende eeuw bleven. In het jaar
1828 verlegde sultan Seyyid Said zijn
residentie van Oman naar Zanzibar.
Het duurde tot 1861, voordat het
eiland (plus Pemba) onafhankelijk
van Oman werden verklaard. Dit ge
beurde met instemming van Enge
land, dat de twee eilanden in
tot Brits protectoraat maakte. In
feite maakte deze .protectie" geen
einde aan de onafhankelijkheid, want
formeel aanvaardde de sultan slechts
Britse bescherming om zich te kun
nen handhaven.
Toen Engeland vorige maand de
soevereiniteit overdroeg aan het ko
ninkrijk Zanzibar was er dus eerder
sprake van het ophouden van de
Moordenaar van
Moskou gepakt
De ..sadist met de bijl", een Rus die
verscheidene moorden in Moskou en
Ivanovo op zijn geweten heeft, is door
de politie in Moskou gearresteerd. Het
is de 26-jarige Vladimir Ionesyan, een
Armeniër en deserteur. Hy heeft in Mos
kou twee schooljongens en een vrouw,
in Ivanovo een jongen en een vrouw
vermoord en een meisje aangerand en
ernstig gewond. Ionesyan heeft 2% jaar
gevangenisstraf uitgezeten wegens deser
tie. In het Orenburg-theater werkte hij
als toneelspeler. Zijn medeplichtige, A.
Dmitriyeva. met wie hij samenleefde, is
eveneens gearresteerd. Bij de arrestatie
vond de politic een bijl en andere voor
werpen die sporen droegen van mis
daden. Ionesyan heeft genoemde moorden
bekend.
Mevrouw Nhoe
wil onderzoek
dood Diem
De schoonzuster van wijlen president
Ngo Dinh Diem van Zuid-Vietnam me
vrouw Ngo Dinh Nhoe heeft de secre
taris-generaal van de Ver. Naties. Oe
Thant, en de staatshoofden van de bij
de V.N. aangesloten landen verzocht
een onderzoek te doen instellen naar de
omverwerping van de regering-Diem in
november jl. De commissie zou de om
standigheden van de verdwijning van
haar echtgenoot (die eveneens om het
leven is gekomen) en president Diem
moeten nagaan. Foto's van hun lijken
zijn niet overtuigend, zo meent me
vrouw Nhoe. Sommige gegevens wijzen
er volgens haar op dat de beide man
nen niet dood zijn. Mevrouw Nhoe
vraagt tevens om een onderzoek naar
de beweerde medeplichtigheid van be
paalde Amerikaanse kringen aan de
militaire staatsgreep.
positie genoegen genomen in afwach
ting van .nieuwe mogelijkheden",
die zich na de soevereiniteitsover
dracht zouden voordoen.
Wat nu?
In samenwerking met de (nog maar
kort geleden) verboden Oemma-par-
tij, die geen enkele zetel in de Wet
gevende vergadering had behaald,
heeft de ASP nu naar de macht ge
grepen. En er is nu reden, zich af
te vragen, welke gevolgen de ge
slaagde staatsgreep zal hebben voor
het deel van Afrika. Wordt Zanzibar
een prooi van communistisch gezin
de elementen, zoals die wel voorko
men in de Oemmapartij? Of zullen
de gematigde figuren in de ASP er
in slagen, de gebeurtenissen in de
hand te houden? Dit zal vanzelfspre
kend afhangen van de wijze, waarop
de aanhangers van de ZNP en de
ZPPP reageren op het afzetten van
hun leiders en het uitroepen van de
republiek.
Tekenend voor de situatie lijkt het
feit te zijn, dat Engeland angstval
lig vermeden heeft, zich in de strijd
op het eiland te mengen. Hierdoor
bestaat de mogelijkheid, dat de nieu
we leiders (die van de ASP staan
als pro-westers bekend) geen veran
dering zullen brengen in de relatie
met Engeland. Hierbij dient uiter
aard vooropgesteld te worden, dat de
opstandelingen er inderdaad in sla
gen, hun bewind in de komende da
gen te consolideren.
Zuivering van
afvalwater
TEN Deense uitvinder, de heer
E. Naabyeheejt een methode
ontdekt afvalwater van de in
dustrie te zuiveren en de uitge
filterde stoffen te Oenutten. Zo
slaagde hij er in uit het vuile
water van een aardappelmeel
fabriek een hoeveelheid pro
teïne, zetmeel en suiker te halen.
Deze stoffen waren zeer geschikt
voor veevoeder. Twee chemici
controleren de apparatuur (op
de achtergrond). Links de
uitvinder.
„Veldmaarschalk"
leidde opstand
De afgezette sultan van Zan
zibar, Jejjid Jamsjid bin Abdoel-
la, die zondag na de staatsgreep
in zijn jacht vluchtte, is gister
ochtend in de Keniase havenstad
Mombassa aangekomen. Doch de
regering van Kenjatta, die het
nieuwe bewind over Zanzibar
heeft erkend, heeft de sultan op
dracht gegeven de territoriale
wateren van Kenia te verlaten.
Hij moet buiten deze wateren op
orders wachten.
De toestand op het eiland is vrij rustig.
Er komen sporadisch schietpartijen en
plunderingen voor. Het Amerikaanse mi
nisterie van buitenlandse zaken deelde
mee, dat de torpedobootjager Manley de
haven van Zanzibar is binnengevaren en
een begin heeft gemaakt met evacuatie
van de vijftig Amerikaanse onderdanen,
die op het eiland wonen.
„De veldmaarschalk99
Van officiële zijde werd meegedeeld,
dat sinds gisterochtend de kabelverbin
dingen met Zanzibar zijn verbroken. Ge
meld wordt dat in Nairobi door radio-
Het 7.237 ton metende
Poolse vrachtschip Ko-
palnia Wujek is giste
ren te Leith in Schot
land aangekomen. Ka
pitein was de knappe
roodharige Danuta Wa-
las. Zij nam de leiding
over het schip vyf da
gen geleden over, nadat
de kapitein ziek gewor
den was en te Grims
by achtergelaten moest
De 32-jarige Danuta
is gewoonlijk eerste
stuurman. Haar echtge
noot is tweede stuur
man. Zü is de enige
Poolse, die gerechtigd
is als scheepskapitein te
varen. Ze geeft toe, dat
het niet zo eenvoudig is
de bemanning onder de
duim te honden. „Het is
lastig om de mannen
mijn gezag op te leg
gen", zegt ze. „Sommi
gen werken mee, an
deren niet. Het is onge
veer half om half."
Danuta is de moeder
van een 10 jaar oude
zoon. Ze begon haar
zeeloopbaan zeven jaar
geleden. Maar voor
het zover was had het
Poolse ministerie voor
scheepvaart 18 maal ge
weigerd haar tot de
zeevaartschool toe te
Danuta meent te we
ten dat slechts drie
andere vrouwen twee
Russinnen en een Duit
se het kapiteinsdiplo
ma bezitten. „De Rus
sinnen zjjn net mannen
en hebben zware stem
men", zei ze. Met Danu
ta is dat helemaal niet
het geval. Zij draagt een
goed gesneden jasje met
koperen knopen, een
witte shirt, een zwarte
overjas, gladde rok, ny
lons en schoenen met
naaldhakken.
„In mijn privé-Ieven
hou ik ervan 100 pro
cent vrouw te zijn en
in dienst ben ik 100 pro
cent zeeman. Dat is niet
zo moeilijk". De nieuwe
eerste stuurman Wla-
dyslaw Plawski zegt, dat
zjj een goede kapitein
is. „Ze weet hoe ze n*»4
de mannen moet om
gaan en je wordt niet
uitgekafferd en uitge
vloekt", zegt hij.
Zanzibar uitgezonden berichten zyn op
gevangen. Een geheimzinnig iemand, die
zich „de veldmaarschalk" noemde, las een
reeks van bevelen voor. Deze hielden on
der meer in dat de inwoners van Zanzi
bar wapens, die zich in hun bezit bevin
den, moeten inleveren. Wanneer mensen
worden betrapt op verboden wapenbezit,
zullen gij ter plaatse worden neergescho
ten. Later werd de geheimzinnige „veld
maarschalk" geïdentificeerd als John
Okello, een Afrikaan uit Kenia van wie
is gemeld dat hij onlangs enige tijd op
Cuba heeft doorgebracht als persoonlijk
gezant van Baboe, de leider van de linkse
Oemmapartij, die nu de functie vervult
van minister van buitenlandse zaken.
Toegang ontzegd
Radio-Zanzibar maakte voorts bekend
dat de sultan van Zanzibar voor zijn le
ven de toegang tot Zanzibar is ontzegd
en dat de eigendommen van al zijn vroe
gere ministers zijn verbeurd verklaard.
Het paleis van de sultan is reeds over
genomen en wordt gebruikt als hoofd
kwartier van de rebellen, aldus radio-
Zanzibar. Gisteravond werd via de ra
dio de arrestatie bekendgemaakt van de
ex-minister van buitenlandse zaken,
sjeik Ali Moesjin. Later deed Moesjin via
de radio een beroep op de volgelingen
van de oude regering om de wapens neer
te leggen.
Behalve Kenia, heeft ook de regering
van Oeganda het nieuwe bewind over
Zanzibar erkend.
Intussen is in de stad Zanzibar de tekst
gepubliceerd van een bericht, dat zondag
door radio-Zanzibar werd omgeroepen en
dat als volgt luidt: „Zanzibar wil geen
inmenging door andere staten in zijn
binnenlandse aangelegenheden. Onder
„andere staten" verstaan wij de V.S., En
geland, Kenia en Tanganyika".
Vernomen worda dat er zich een tekort
in levensmiddelen aan boord van het
jacht van de sultan gaat vertonen. Aan
boord van het jacht bevinden zich 111
personen, namelijk de sultan, een gevolg
van 29 man, 42 politiemannen en 39
vluchtelingen. Onder de politiemannen
bevinden zich drie Europeanen.
De Panamakanaalzone
Amerika kan geen bedreiging
van de veiligheid van het Pana
makanaal gedogen. Wanneer de
orde volledig hersteld is, zullen
directe besprekingen over deze
kwestie mogelijk zijn. De Ver
enigde Staten zijn vastbesloten,
hun verplichtingen aangaande de
functionering van het kanaal te
vervullen in het belang van dege
nen, die van deze scheepvaart
weg afhankelijk zijn.
Het bestand
Deze verklaring liet president John-
>n vanochtend verstrekken, nadat hij
enkele uren met deskundigen had ge
sproken. Er wordt voorts in gezegd, dat
de Amerikaanse militairen in de kanaal
zone zich bewonderenswaardig hebben
gedragen tegenover provocaties
plunderaars en sluipschutters. De
klaring besluit met de mededeling, dat
de Ver, Staten trachten een politiek
van goede betrekkingen met de nabuur
landen te voeren en dat zij dit van deze
landen hetzelfde verwachten. Dit houdt
in, dat president Johnson heeft laten
wéten meer te wensen dan het gecon
troleerde bestand, waarover gisteren (zo
als gemeld) overeenstemming werd be-
Normaler
Van Panamese zijde blijft men intus-
;n volhouden, dat het verdrag van 1903
met de Ver. Staten over de kanaalzone
vorige week donderdag officieel werd
opgezegd. In Washington heeft men ech
ter nooit een dergelijke verklaring ont
vangen. Men is er daar slechts van op de
hoogte, dat Panama de diplomatieke be
trekkingen met de Ver. Staten heeft ver
broken en zijn ambassadeur uit Was
hington teruggeroepen. De Amerikaanse
regering is van oordeel, dat de volgende
stap nu bij Panama vandaan moet ko
men dat de diplomatieke relaties met
de Ver. Staten heeft verbroken. Dit
lijkt wel mogelijk te zijn, nu de span
ning begint af te nemen en de rust m
zone terugkeert.
Het Amerikaanse personeel is al te
ruggekeerd naar het ambassadegebouw.
De Amerikaanse militaire commandant
heeft het beheer van de zone weer over
gedragen aan de burgelijke gouverneur
Fleming. Bovendien hebben de Ameri
kaanse autoritetiten opdracht gegeven
tot het gezarrvnlijk voeren van de Ame
rikaanse en Panamese vlaggen op spe
ciaal aangeduide plaatsen In de kanaal-
Op doorreis van Rome naar Panama
vertoefde gistermiddag de Panamese mi
nister van justitie, Max Arosemena, eni
ge tijd op Schiphol. Nieuws kan hij (ui
teraard) niet vertellen, want op het ogen
blik van de onlusten was 1/j niet in Pa
nama. Hij verkla irde dat zijn land thans
nationalisatie van het kanaal verlangt en
sprak de mening uit, dat het nog wel
eens zo ver zal komen ook. Hij verge
leek het Amerikaanse optreden tegen
over Panama met de behandeling, die
de Ver. Staten Nederland hebben gege
ven ten tijde van het conflict met Indo
nesië over Nieuw-Guinea.
Kerstbezoeken
kostten DDR
drie miljoen
Volgens het Oostberlijnse persbu
reau ADN heeft het massale bezoek
van Westberlljners aan Oost-Berlijn
in de periode van Kerstmis en Nieuw
jaar Oost-Duitsland 3.000.000 mark ge
kost voor diensten van de spoorwegen,
bussen, trams, taxi's en de diensten
van medisch en verplegend personeel
in het bijzonder voor ouden van dagen
en gebrekkigen.
Voor 2,5 miljoen
aan schilderijen
verbrand
Gisteren zijn bij een brand in hel
William Hallsborough-museum in Lon
den kostbare schilderijen tot een be
drag van ruim 2,5 müjoen gulden be
schadigd. Tot de beschadigde meester
werken behoort een Romeins tafereel
van Canaletto dat ruim 350.000 gulden
waard zou zijn. Verder een Van Dijck
en een Boucher uit de Rothschild-ver»
zameling.
De politie houdt ernstig rekening mei
de mogelijkheid van brandstichting.
In de nabijheid van het museum zijn
's nachts vandalen aan het werk ge
weest. Ruiten van juwelierszaken en an
tiekwinkels hebben het moeten ontgel
den. Het is mogelijk dat dezelfde fi
guren ook brand gesticht hebben.
Het goedkoopste van de schilderijen
die zich in het geteisterde gedeelte be
vonden, was ruim 20.000 gulden
waard.
Op 27 januari begint voor de recht
bank in München een proces tegen ds
53-jarige Erich Deppner, aan wie mede
plichtigheid aan moord op 7 Russisch»
krijgsgevangenen uit het kamp Amers
foort ten laste wordt gelegd. Hij heeft
op bevel van Rauter een executiecom
mando samengesteld. Deppner heeft des
tijds verklaard dat Rauter de executis
bevolen had als represaille voor wreed
heden tegen Duitse soldaten.
Anschwitz-SS'er gaf toes
MINSTENS tien gevangenen
uit het beruchte speciale
blok elf in het concentratiekamp
Auschwitz werden per executie
dag doodgeschoten. De gevange
nen moesten zich in het waslo
kaal van de bunker uitkleden en
werden dan naakt voor de „zwar
te muur" op de binnenplaats op
gesteld. Daarna klonken met
korte tussenpozen knallen
steed nekschoten, die de blok-
commandant van vlakbij op de
gevangenen afvuurde".
Deze bekentenis deed gisteren de voor
malige SS-Oberscharrführer Klaus
Dylewski, eon van de tweeëntwintig be
klaagden in het Auschwitz-proces, voor
de rechtbanx in Frankfort Dit is de
eerste maal in het zes dagen oude pro
ces dat een van de beklaagden toegaf
dat hij gevangenen heeft zien doodschie
ten.
iviei een toonloze stem verzekerde Dy
lewski (47 die deel uitmaakte van de
politieke afdeling van het kamp, dat hij
zelf geschoten had. Hij ontken-
J~iE voormalige SS Oberscharrfv.hrer
Klaus Dylewski voor de recht
bank in Frankfurt in het Ausch-
witzproces. Hij gaf toe, dat hij
gevangenen uit het beruchte blok
11 in het concentratiekamp had zien
doodschieten.
Bestrijding van pijn
belangrijk verbeterd!
Tegen pijn en griep wordt meer en
meer een combinatie gebruikt van
geneesmiddelen die eikaars werking
ondersteunen. De combinatie van
Chefarine „4" werkt niet alleen
krachtig maar ook veilig, want één
der bestanddelen zorgt dat de maag
niet van streek raakt.
tmjm
Jjh een (iüjhtc lij,
I Een woordvoerder
voor de Londense onder
grondse heeft gisteren
gezegd, dat men in zeer
grote mate voorstander is
van het verhogen van het
aantal niet-rook-coupés
in de treinen. Men neemt
sedert 30 september een
proef en zet 2 in plaats
van 4 rookcoupés in de
treinen van 6 wagons.
Op elke 200 brieven ble
ken er 160 schrijvers
voorstanders te zijn van
dit systeem.
I Op de gedrukte uitno
digingen voor een poli
tieke vergadering in
Neuss (West-Duitsland)
op woensdag staat ver
meld, dat de vergadering
zal worden onderbroken
om de liefhebbers in de
gelegenheid te stellen te
gaan kijken naar het
vervolg van het televisie
spel „Tim Frazer" van
de Engelse schrijver
Francis Durbridge, op
het toestel in het stad-
I Twee Japanse boezem
vrienden, Kaemosoek
Yamamori en Yosaboero
Kazaka, zijn twee en en
half jaar geleden aan een
partij goh (een soort
schaakspel) begonnen en
zijn er nu nog mee be
zig. De twee vrienden
doen hun zetten per an
sichtkaart. Iedere kaart
wordt als een kostbaar
kleinood bewaard.
Yamamori woont in To
kio en zijn vriend woont
in Osaka.
I Het noordoostelijk deel
van de Verenigde Staten
werd gisteren gegeseld
door een huilende
sneeuwstorm met wind
snelheden tot 80 km per
uur, die door het Ame
rikaanse weerbureau de
ergste van deze winter
werd genoemd. In Ne-
goa (Illinois) zijn onge
veer 500 automobilisten
gestrand. De nacht
brachten zij door in ker
ken en scholen. Duizen
den anderen moesten hun
wagens laten staan. De
hoofdstad van Illinois,
Springfield, is geheel vafi
de buitenwereld afgeslo
ten. In New York is
minstens 20 cm sneeuw
gevallen.
I Het raadsel van het
varken achter het stuur
van de auto van een ko
lonel in Kopenhagen is
opgelost. De politie en
militaire autoriteiten
verklaarden trots, dat
een man bekend had
een varken van een boer
derij te hebben gestolen.
De man kon echter geen
koper vinden voor het
varken. Omdat hij het
dier niet in de kou wil
de achterlaten had hij
het in de auto gestopt.
Toen een bakker in
het Noorse plaatsje Har-
stad na een korte afwe
zigheid zijn bakkerij be
trad trof hij er een zee
hond aan die zich te
goed deed aan de verse
tarwebroden. Geen won-
der dus, dat de zeehond!
zich ertegen verzette dat
hij naar zijn eigen omge-
ving werd teruggebracht. j
Hij gaf de bakker met
zijn vinnen een paar fik
se klappen. De bakker
die toen moest kiezen
tussen z'n bestaan en de
zeehond, liet hem uitein-l
delijk naar gelukkiger
jachtvelden overbrengen.'
1418) De zandsteengrotten van Val
kenburg, in Zuid-Limburg, danken
hun ontstaan niet aan natuurlijke
formaties, maar aan de vlijt van de
mensen. Desondanks behoren ze tot
de merkwaardigste grotten van
Europa en laten niet na de verba
zing van de bezoekers op te wekken.
De steensoort, waarin de grotten
zijn gevormd, is opgebouwd uit kalk-
resten van onmogelijke hoeveelheden
schaal- en schelpdieren, die in vroe
ger tijden de
zeeën in dit gebied
bevolkten. Onder
geweldige druk is
deze kalk- en kie
zelmassa aaneen-
gekit en aldns ont
stond de gele, kor
relige, weke zand
steen die zo zacht
is dat hij zich ge
makkelijk met een mes laat bewer
ken.
Desondanks wordt de zandsteen se
dert eeuwen als bouwsteen gebruikt,
een aanwending die zeker niet moge
lijk zou zijn, indien zich in de steen
massa niet iets bijzonders zou vol
trekken. In de oorspronkelijke toe
stand neemt de zandsteen nl. onge
veer zijn gewicht aan water op.
Maar wanneer de steen aan de bui
tenlucht wordt blootgesteld, scheidt
het water zich af en de massa klont
aaneen tot een stevige steen, waarop
verwering hoegenaamd geen invloed
heeft.
Houdt men nu rekening met het
feit. dat de zandsteen ondergronds
moet worden nitgehakt, dan is het
begrijpelijk dat in dit gebied uitge
strekte grottensystemen konden ont
staan. Daarbij moet vooral rekening
worden gehouden met het feit, dat
de Romeinen die deze steensoort en
de daaraan verbonden voordelen
reeds kenden, een andere methode
hadden om de steen uit te graven
dan tegenwoordig wordt toegepast.
Zij zaagden de steen nl. vertikaal
uit, d.w.z. van boven naar beneden,
waardoor zalen en galerijen van ge-
TOCD IS
HET ZO*
weldige hoogten konden ontstaan. Dc
reusachtige grot ter hoogte van 50
m, heeft haar indrukwekkende hoog
te (we zouden hier eigenlijk moeten
spreken van diepte) dan ook te dan
ken aan die bijzondere werkwijze
van de Romeinse steenhouwers.
Maar over dit alles wilden we
eigenlijk niet eens spreken, want we
wilden wat andere merkwaardighe
den laten paraderen. In deze grotten
doen zich enige onverklaarbare ver
schijnselen voor met
betrekking tot het
water, dat in de
oude Romeinse grot
ten regelmatig In
kleine druppels van
de zoldering valt en
onmiddellijk weer in
de bodem verdwijnt.
Tegen die druppels
die regelmatig van
de zoldering komen zou op zichzelf
geen enkele aanmerking gemaakt
kunnen worden, ware het niet, dat
op een bepaalde plaats met verwon
derlijke regelmaat één druppel valt,
terwijl op een andere plaats drie
druppels tegelijk in volmaakt ritme
uiteenspatten. Lente of zomer, droog
te of kou, blijken deze regelmaat
niet te beïnvloeden, waardoor de
wetenschap met een raadselachtig
probleem werd opgescheept.
Nog sterker spreekt het onder
grondse meertje tot de verbeelding.
Dit water beslaat een oppervlakte
van 14 a en de waterspiegel van
deze waterplas daalt met steeds
weerkerende regelma totdat het
meer geheel is uitgedroogd, waarna
de waterspiegel onmiddellijk weer
gaat stijgen tot het oorspronkelijke
niveau is bereikt. Hiermee is een pe
riode van 7 jaren gemoeid. We den-
ken hierbij uiteraard aan een sifon
werking, maar zekerheid bestaat hier
Waarna we tenslotte bij de ijsgrot-
ten belanden.
Nadruk verboden.
H. PÉTILLON
de ook. actief bij selecties voor de gas
kamers be*j okken te zijn geweest. Hij
had destijds de executiebevelen voor
rechtmatig gehouden, „want zij kwa
men rechtstreeks uit Berlijn". Op de
vraag, of het nooit bij hem was opge
komen om dergelijke bevelen niet op te
volgen, antwoordde hij, dat hij destijds
„als jongeman' niet besefte dat
ze onjuist waren. „Diep in mijn hart
voelde ik dat ze wreed waren. Maar
ik achtte ze in oorlogstijd rechtmatig
omdat ik wrt, hoe wreed de Duitsers
die in handen van de Russen raakten
mishandeld en vermoord werden".
Dylewski, die volgens de aanklacht
ongelukkigen voor de gaskamers uit
zocht en zelfs Russische volkscommis
sarissen bij de „zwarte muur" dood
schoot, was er naar zijn zeggen ziek
van geworden. Toen hem daar wat
meer over gevraagd werd antwoord
de hij: „Als u van uw bureau in die
onmenselijke dingen was gesleept,
dan zou u ook hebben gemerkt, dat
uw huid er niet dik genoeg voor was".
Slechte stemming
De volgende beklaagde was de in Bra
zilië geboren Perry Broad (42), die kor
poraal was bij de SS. Hij ontkende alle
beschuldigingen tegen hem. Volgens de
tenlasteleggii g had Broad de pasgeko-
men gevangenen voor de gaskamers uit-
,.Ik heb de selecties van de mensen
transporten olieer, maar gezien, a'.3 ik
er op mijn fiets langs reed", zo zei de
zomer van 1942 had hij als lid van de
politieke afdeling naar zijn zeggen
slechts bij geruchte van de vergassin
gen vernomen. Pas later had hij vanuit
de dienstkamcr in het kamp SS'ers met
gasmaskers op bij de gaskamer bezig
gezien. Hij verleide dat „bij grote druk
te" dagelijks or>*cveer zestig tot zeven
tig goederentreinen met gevangenen
door het kamp reden De korporaal zei
dat de stemming onder de SS'ers steeds
slechter werd vanwege de vergassingen
executes. Er werden politieke
ri toe: ,De joden vijanden
Duitsland waren een belangrijk onder
werp tijdens de politieke lessen. Maar
de man die de lesser gal werd nooit
geheel serieus genomen. Hij bleef op
roepen tot fatsoen tegenover meisjes,
dat gaf he*r. de bijnaam van de zalig
maker van de troep", zo vertelde ds
SS-korporaal.
