Nieuwe Leiclse Courant Zanzibar republiek na bliksemopstand Overeenstemming Panama en YS Linksen aan bewind, sultan gevlucht Russisch schip gezonken: 13 man vermist Ook VS: strijd tegen sigaretten roken Castro bezoekt Rusland Vara maakt geen eind aan „Zo is het" Jeugd-fabriek in Moskou Directeur: F. DIEMER Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD riijn hert in teghenspoet" Maandag 13 januari 1964, 44ste jaargang Plaatselijk sneeuw Veel bewolking: met plaatselijk wat sneeuw of onderkoelde regen en ook hier >n daar mist. Zwakke wind. Lichte tot (Zie ook pag. 7} Aan de Oostkust van Afrika ligt het kruidnageleiland Zanzi bar, 2000 m2 groot en 300.000 inwoners sterk. Sinds 1890 was Zanzibar een Brits protectoraat en een maand geleden werd het eiland een onafhankelijk lid van het Brits Gemenebest. "TVE regering op het eiland Zanzibar is door opstandelingen ten val ge- bracht. De macht is overgenomen door een coalitie van de Afrikaanse Sjiraz-partij en de linkse Oemma-partij die vorige week nog door de om vergeworpen regering is verboden. Voorts is Zanzibar tot republiek uit geroepen. De president van de nieuwe repu bliek is Sjeik Karoeme die van Kon golese afkomst is en zijn minister van binnenlandse zaken is de leider van de linkse Oemma-partij, sjeik Abdoel Rachman Baboe. De sultan van Zan zibar en zijn eerste minister zouden een toevlucht hebben gezocht in de woning van de Britse hoge commis- De ongeregeldheden begonnen op zondag toen 600 opstandelingen, na een wapendepot te hebben overvallen Het Russische motorschip Uman (5620 ton) is vandaag ten z.w. van Cadiz (Spanje) in de Atlantische Oceaan ge zonken. Het Duitse vrachtschip Byblos heeft 23 man gered. Er worden nog 13 opvarenden vermist. Acht ton vlees verloren Bij brand in vrieshuis vijf miljoen schade In Cothen bij Wijk bij Duurstede, is zaterdag een groot gedeelte van het koel en vriesbedrijf van A. S. N. van Dijk door brand verwoest. De schade wordt op rond vijf miljoen gulden geschat. In de koel- en vriesruimten was onder r 7 a 800 ton vlees opgeslagen. Het vlees was eigendom van tal vleeswarenfabrieken en grossiers vlees. Onder meer ging e engrote partij hem in vlammen op. Automobilist dronken Twee mensen dood na ongeluk - vrouw door schrik overleden Een dronken automobilist heeft zon. dagavond in Den Burg op Texel het echtpaar Barrhorst-Bos aangereden dat op weg was naar de kerk. De 67-jarïge heer Barrhorst werd twintig meter gesleurd en was op slag dood. Zijn even oude vrouw werd ernstig gewond. Zij werd met een extra ingezette boot naar Den Helder gebracht, waar zij echter kort na aankomst in het zieken huis overleed. Daarmee was aan dc tragedie nog geen einde gekomen, want na de aanrijding was de auto tegen het huis.van de 60- jarige weduwe Witte-Bakker gebotst. De dronken automobilist ging de woning van de vrouw binnen. Zij schrok zo hevig, dat zij een beroerte kreeg en enige later overleed. De automobilist, de 43-jarige H. J. J. zou zondag een aantal café's op het eiland hebben bezocht. De politie heeft hem gearresteerd. leeggeplunderd, in een gewapende botsing kwamen met de politie, waar bij tenminste drie mannen werden ge- De opstandelingen slaagden er in het verzet van de politie te breken. Vervol gens maakten zij zich binnen korte tijd :er van de politiebureau's. de open bare gebouwen en het vliegveld. Het eiland Zanzibar, dat een opper, vlakte beslaat van 2.650 km2 en een be volking heeft van 300.000 zielen is nog niet heel lang geleden onafhankelijk ge worden. Hoewel de Arabieren vijftien procent van de bevolking uit maken, hebben zij tot dusver heersende rol in het land gespeeld. Op het eiland wonen ruim 500 Europeaner, onder wie Britten en Amerikanen die en Amerikaans station werken om signalen van kunstmanen op te vangen. De republikeinse regering heeft in middels de noodtoestand afgekondigd Alle vreemde 'schenen moeten buiten de territoriale wateren blijven. Het ziet naar uit dat de Europeanen op het eiland zullen worden lastig gevallen. Niettemin heeft de Britse Zanzibar de Engelsen de raad thuis te blijven. De tracht een bijeenkomst te beleggen 1 vertegenwoordigers van de regering /an de oppositie-partüen. In één oogopslag Akkoord in de havens pag. 2. Waterrecreatie voor West- Europa pag. 2. Weer splitsing in Nenni- partij pag. 5. Godsdiensttwisten in Cal cutta pag. 5. Arabische „top" tegen Is raël pag. 2 en 5. C.A.O. „bestaat" vijftig jaar pag. 7. Misdrijf in Nijmegen pag. 9. Sport (o.a. schaatsen, scha ken en toch nog voetbal) pag. 6. 7, 8. Een woordvoerder van het Britse ministerie van defensie verklaarde dat er op het ogenblik geen plannen be staan voor het zenden van troepen naar Zanzibar. De laatste politieke ongeregeldheden deden zich voor na verkiezingen in juni 1961. Daarbij vielen 68 doden. Volgens een toen ingesteld officieel onderzoek waren de onlusten het gevolg van rassen-- twisten tussen de Afrikaanse meerder heid en de Arabieren op het eiland. Bij de verkiezingen in juli vorig jaar, die aan de onafhankelijkheid van het eiland voorafgingen, werden strenge veilig heidsmaatregelen in acht genomen. Vier honderd man Britse troepen werden toen uit Nairobi naar Zanzibar gebracht. De verkiezingen verliepen echter zonder in- Zanzibar beschikt over een kleine politiemacht, een vrijwilligers-garde en een half-militaire mobiele politie- brigade. Stammenbotsing in Afrika: 27 doden Bij een stammenbotsing te Iloret, b de grens tussen Kenia en Ethiopië, zijn vrijdag 27 personen drie mannen, ze ven vrouwen en 17 kinderen om het leven gekomen. Tenminste tien perso nen werden ernstig gewond. De botsing deed zich voor nadat leden van de Bo- ran-stam hadden gepoogd vee vai stam der Galoebba's te stelen. Sultan Seyjid Jamsjid bin Abdoella can Zanzi bar heeft zich niet lang mogen verheugen in de onafhankelijkheid van het land, dat hij regeerde. Deze foto dateert nog pas van 10 decembertoen prins Philip (links) hem als afgezant van de Britse ko ningin de onafhankelijk heidsverklaring bracht. Bestand Kanaalzone Bijzonderheden worden nog uitgewerkt AMERIKA en Panama hebben overeenstemming bereikt over een gezamenlijk gezagsorgaan om de vrede langs de grens van de Pana- makanaalzonc te handhaven, zo ver neemt Ass. Press. Dit orgaan zal be- Cijfers zijn onrustbarend -orden bestreden. Het is een be langrijke oorzaak van longkanker en andere dodelijk ziekten, vooral bij mannen. Deze zeer ernstige conclusie staat in het rapport van een gezagheb bende groep Amerikaanse deskundi gen. De tien leden van de commissie van geleerden zijn het er over eens dat het risico van een vroegtijdige dood groter is, naarmate men meer De studie, die veertien maanden in beslag heeft genomen, leverde voorts de volgende conclusies op: 1. Het roken van sigaret/ten ver oorzaakt bij mannen meer longkanker dan alle andere oorzaken tezamen. De gegevens over vrouwen wijzen in de zelfde richting. 2. Hoewel mannen die sigaretten roken een hoger sterftecijfer hebben aan hart- en vaatziekten dan niet- rokers. is het nog niet geheel zeker, dat roken hiervan de oorzaak is. 3. Het roken van sigaretten is een belangrijke oorzaak van longkanker en kanker von het strottenhoofd bij mannen 4. Het gevaar van longkanker neemt toe naarmate men langer rookt en naar mate men meer sigaretten per dag rookt. Het gevaar neemt af als men het roken opgeeft. 5. Het roken van sigaretten is de be langrijkste oorzaak van chronische bron chitis (hoestprikkeling van de luchtwe gen) en vergroot het gevaar van over lijden aan deze ziekte. 6. Het roken van sigaretten houdt ver. band met emfyseem, een verharding er daardoor mindere werkzaamheid van d< lpngen. Er kan nog niet worden gezegd dat het een oorzaak er van is. maai roken van sigaretten wordt in verband gebracht met een grotere sterfkans ai emfyseem. 7. Voor de meeste mannen in de V Stalen is het roken van sigaretten in veel sterkere maten oorzaak van ch sche ziekten van longen en luchtwegen dan de luchtverontreiniging. 8. Er zijn eenvoudig geen bewijzen dat filters van invloed zijn bü het ver minderen van het gevaar voor de ge zondheid door roken. 9. Het roken van een pijp schijnt de oorzaak te zijn van kanker aan de lip Er zijn geen aanwijzingen, dat andere vormen van tabaksgebruik in verband staan met andere kankers in de mond holte en van de slokdarm. 10. Er wordt verband aangeduid tus sen het roken van sigaretten en maag zweren. dood door verbranding bij het uitbreken van een brand in woningen en een geringer lichaamsgewicht baby's waarvan de meoder tijdens zwangerschap heeft gerookt Voor vervolg zie pagina 7 Een stoet van tienduizenden Panamezen heeft gisteren zes tien landgenoten, die bij de on geregeldheden om het leven wa ren gekomen, begeleid op hun laatste gang naar een buiten de stad Panama gelegen kerkhof. President Roberto Chiari (links) en vice-president Gonzalez Ruiz lopen met grimmige gezichten aan het hoofd van de stoet. Bromfietser tegen bus gebotst, daarna overleden De 18-jarige R. Soer van de Van Zeg- gelenlaan te Den Haag is vanmorgen op tragische wijze om het leven gekomen. De jongen reed om zeven uur op de Lange Kleiweg in Rijswijk vanwege de sneeuw helemaal voorovergebogen op zijn brommer. Een naderende WSM-bus uit de richting Delft, bestuurd door de' 32-jarige D T. uit Den Haag. die bijna stilstond bij de halte, merkte hij waar schijnlijk daardoor niet op. Hij reed tegen de linkerzijde van de bus en kwam in de naast de weg gelegen sloot te recht. Door omstanders werd hij op het droge gebracht. Enige ogenblikken later is de jongen vermoedelijk ten gevolge van inwendige verwondingen ter plaatse overleden. De Koningin heeft zaterdag op Soest- dijk de jury en bekroonden voor 1963 van de Koninklijke subsidie voor vrije schilderkunst ontvangen, o.w. A. C. Klop en Pat Andrea uit Den Haag. Mr. H. E. Ras, rechter in de recht bank te Arnhem, is benoemd tot raads heer in het gerechtshof aldaar. staan uit twee Amerikaanse en twee Panamese functionarissen en een af gevaardigde van de organisatie van Amerikaanse staten. De technische bijzonderheden worden nog uitge- Van alle zijden worden in de afge lopen dagen krachtige diplomatieke of fensieven ingezet om de crisis op te lossen rondom het Panamese besluit, de betrekkingen met de Ver. Staten te verbreken en het 61 jaar bestaande verdrag inzake het Panamakanaal op te zeggen. Na de geweldpleging, die 24 sen het leven heeft gekost (onder drie Amerikaanse militairen) valt de nadruk nu op handhaving van een toestand van betrekkelijke kalmte. De Panamese president Chiari voert sinds gisteren besprekingen met Thomas Mafln. de persoonlijke vertegenwoordiger de Amerikaanse president Johnson Latijns-Amerika. Chiari heeft laten weten, dat slechts tot herstel van de di plomatieke betrekkingen kan worden overgegaan op basis van een herziening het verdrag tussen de twee landen de Panamakanaalzone. De Ameri kaanse regering heeft echter verklaard, zich niet te kunnen veroorloven, het ka naal of de bases, die er langs liggen, op ONTKEND Intussen heeft Amerika ontkend, be sloten te hebben, zijn troepen langs de kanaalzonegrens te doen vervangen door leden van de Panamese nationale garde. Wel zou het de Panamese regering heb ben laten weten, te overwegen zijn troe pen terug te trekken, als men in Panama kan garanderen, dat de nationale garde verder bloedvergieten in de zone voorkomen. Intussen gaat de versterking de Amerikaanse garnizoenen in de gewoon door. Zaterdag arriveerden twaalfhonderd mariniers. Twee Ameri kaanse kruisers liggen nu voor de noord kust van Panama. Wel heeft Amerika ïee ingestemd, dat in de toekomst de Panamese vlag naast de Amerikaanse zal wapperen. Gisteren was dit al het RAPPORT President Johnson wil een uitvoerig rapport hebben over de wijze, waarop de incidenten in de kanaalzone zün verlo pen om na te gaan. welke rol communis tische agenten van Fidel Castro op Cuba hebben gespeeld. Minister Rusk verklaar de op een persconferentie in Washington, dat de studentendemonstratie al was gelopen, toen een grote groep aan grens verscheen met Molotof-cocktails scherpschutters het werk van de studen- Washington verrust De Amerikaanse regering in Washing- in is verrast door het plotselinge be zoek van de Cubaanse premier,, Fidel Castro, aan Moskou. Vanmorgen is hij op het vliegveld van de Russische hoofdstad aangekomen, waar Castro op de gebrui kelijke wijze werd begroet door de Rus sische premier Chroesjtsjef omhelsde hem stevig. Bij de begroeting waren verder aanwezig president Brezjnhof en andere Russische leiders. Er klonken 21 saluutschoten. In het voorjaar van 1963 bracht Castro )k een bezoek aan Rusland. Toen ech ter werd de aankomst van Castro door de televisie uitgezonden Castro werd door Chroesjtsjef uitgenodigd. Voorzitter N.O.B. Chauffeurs goederen vervoer worden weggezogen De vnoraif'-"- v-i de Nationale Organi satie voor het Beroepsgoederenvervoer Wegtransport (N.O.B.) E. van Donke laar. verweet de regering, dat zij de kostenontwikkeling bü het wegvervoer niet in aanmerking wil nemen. Hy deed dit in de zaterdag te Leeu warden gehouden provinciale ledenver gadering van de N.O.B. Hij meent, dat de plannen voor vrijmaking van het goederenvervoer in de E.E G. een strop voor de Nederlandse beroepsvervoer ders zullen betekenen. Bij het vrachtvervoer mag voorshands slechts de helft van de toegestane 10 percent loonsverhoging in de prijzen worden doorberekend. Op de resterende 5 percent mag alleen een beroep gedaan worden door marginale bedrijven, die kunnen bewijzen dat zij op de grens an verlies werken, De heer Van Donkelaar vond diit on redelijk. De Van Gend en Loos- en de buschauffeurs kunnen aanmerkelijk meer loonsverhoging (wellicht 20 percent) krijgen. Dit zuigt volgens de voorzitter van de N O.B. de chauffeurs bij goederenvervoer weg. Hij was van deel, dat de regering in deze kwestie ander beleid moet voeren. Het be roepsgoederenvervoer zal de prijzen met 1015 percent moeten kunnen verho gen, althans per 1 april, gezien de hoge looneisen, die ook door de chauffeurs de goederensector op tafel zijn ge il, aldus de heer Van Donkelaar. Fransen en Noren boren onder Noordzee Het grote Noorse concern Norsk Hy- :o en Franse oliemaatschappijen zullen binnenkort een nieuwe maatschappij Petronord oprichten om te zoeken naar en aardgas onder de Noordzee. De- zal voorlopige studies maken en zo nodig proefboringen verrichten, aldus meldt Aftenposten. De Franse bedrijven zijn Bureau des Recherches de Petrol en Regie Autonome de Petrol, die vorig jaar concessies verwierven voor een jaar om onderzoekingen in de Noorse territoriale wateren. „Elementen, die Panama en de Ver. Staten niet goed gezind zijn, zagen kans. de ongeregeldheden uit te breiden", aldus de Amerikaanse minister. Van Ameri kaanse zijde is voorts verklaard, dat acht Panamezen het slachtoffer werden handelingen van deze oproerkraaiers. Gisteren zijn de meeste slachtoffers van de ongeregeldheden ter aarde besteld. Er deden zich geen incidenten voor. Uit telexboodschappen is gebleken, dat het KLM-kantoor in Panama City gron dig is vernield. Of het is afgebrand ii nog niet bekend. De Panamese zaakge lastigde van Panama in ons land. de heer Damasco E. Correa, die een onzer slaggevers te woord stond, kon daar ook niets over mededelen. Wel kon hü de inhoud weergeven van een telegram, dat hy gisteren had ontvangen en waarin werd tegengesproken als zou zün rege ring de hulp van Amerikaanse troepen hebben ingeroepen. Commentaren EEN aantal Eerste Kamerleden heeft de interessante vraag opgeworpen of het geen aanbeve ling verdient te overwegen om ge durende de tijd dat koningin Julia na een verre reis maakt, het Ko ninklijk gezag te doen waarnemen door een regent. De betrokken sena toren voeren hiervoor o.a. het ar gument aan. dat het behartigen van staatszaken tijdens Koninklijke staatsiebezoeken aan andere we relddelen (vorig jaar Azië, straks wellicht Mexico), bezoeken die op zichzelf al zo vermoeiend zijn, voor de Koningin een extra belasting be tekent, waarvan zij zou moeten worden ontslagen. Inderdaad is het geen bevredigende situatie dat de Koningin in Teheran, Thailand en Mexico tussen de para des en recepties door nog stukken moet lezen en ondertekenen en in telefonisch contact moet blijven met Den Haag en Soestdijk, maar aan de andere kant dient men dit be zwaar toch ook niet te overschat ten. Het weegt in ieder geval veel minder zwaar dan de nadelen en moeilijkheden, verbonden aan de be noeming van een regent voor slechts enkele weken. Die benoe ming behoort bij de wet te ge schieden en de regent (es) moet, vol gens de grondwet, in een verenigde vergadering van de Staten-Generaal worden beëdigd. Het zou toch wel wat te ver gaan en eigenlijk een beetje ridicuul zijn om voor elke verre reis van de Koningin een der gelijke plechtigheid op touw te zet- Bovendien moet men goed begrij pen dat b|j het aanstellen van een regent de Vorstin van haar Konink lijke gezag tydelijk geheel af stand doet. Men krijgt dan in feite de figuur van een staatshoofd „bui ten dienst". Het zou ons niet ver wonderen als het ontvangen van zulk een gast voor sommige landen zyn aantrekkelijkheid enigszins zou ver liezen. Ten slotte: als de Kamerle den hun zin krijgen, zou men het prinses Beatrix, de eerstaangeweze- ne voor het regentschap, in feite onmogelyk maken haar ouders op reis te vergezellen. Dat lükt ons, gezien haar positie als kroonprin ses, bepaald ongewenst. Een ander argument van de Ka merleden is, dat verrassende ont wikkelingen in het wereldgebeuren de elders verblijvende Koningin ge makkelijk van ons land kunnen iso leren. Vooral met het oog op derge- lükc eventualiteiten zou het noodza kelijk zijn om l>ü voorbaat een re gent te benoemen. Ook deze overweging kan ons niet tot het standpunt van de Kamer leden overhalen. Mochten zich cala miteiten op het wereldtoneel voor doen terwijl het Koninklijk paar en de kroonprinses zich ver buiten dc landsgrenzen bevinden, calamiteiten waardoor hun terugkeer naar Ne derland voor onbepaalde tijd onmo gelijk wordt, dan neemt de aloude Raad van State volgens de grond wet het Koninklük gezag onmiddcl- lük over tot een van de jongere prinsessen het regentschap op zich zal hebben genomen. Mocht dit laatste, door welke oorzaak dan ook, niet mogelük zün (adspirant- regenten dienen in ieder geval de meerderjarigheid te hebben be reikt), dan blijft de Raad van State waarnemend staatshoofd gedurende de afwezigheid van de Koningin. Datlükt ons een bevredigender procedure dan de nogal exceptione le die de Kamerleden voorstaan. Club van vrienden opgericht UIT een zaterdagavond uitgegeven verklaring het hoofdbe stuur van de VARA is gebleken, dat het televisieprogramma „Zo is het toevallig ook nog eens een keer" niet voortijdig beëindigd zal worden. Aan de redactie van het programma wordt namelijk verzocht zich de recent opgedane ervaringen ten nutte te maken, zich bepaaldelijk bewust te blijven, ge geven ook de aard van het programma, hoezeer godsdienstige waarden het Ne derlandse volk ter harte gaan, alsook zich te realisen dat voorhands geen al ternatieve kükmogelijkheid ten onzent bestaat. Het hoofdbestuur nam deze beslissing na een extra vergadering. Het bestuur keurt het beleid van het dagelüks be stuur goed en is van mening dat de ge wraakte satire niet op zodanige wijze over het voetlicht gekomen als krachtens de opzet wenselük ware. Voor zover kijkeTS in godsdienstige dan wel anderszins respectabele gevoe lens zijn gekwetst, wordt dit betreurd. Enigerlei bedoeling van die aard is de VARA uiteraard vreemd, aldus de ver klaring. Het hoofdbestuur is verontwaardigd over, de hetze die is ontketend, daar het ter hand riemen van het desbetref fende thema en de kennelijke bedoe- F MOSKOU wordt een fabriek gevestigd, waarin 2500 schoolkinderen wer ken en die micro-elektrische apparaten en onderdelen voor miniatuur radio's maakt. Deze Chaika-fabriek is, aldus meldt Tass, niet bedoeld als een produktie-spelletje maar als een werkelijke deelneming van schoolkin deren in de produktie. Voorlopers ervan waren tienduizenden werkplaatsen, waar kinderen in verschillende beroepen worden opgeleid". In de fabriek zullen de kinderen in totaq.1 drie-en-een-half uur per week tverken onder toezicht van volwassen groepsleiders. De jongere kinderen, van 12 tot 14 jaar, maken speelgoed. De oudere kinderen ontvangen een gedeelte van hun loon rechtstreeks. ling om dat tot uitdrukking te brengen, alleszins verantwoord zün te achten. Het programma zal aldus de verklaring, ver der, de hoogste eisen stellen aan de tele visiesecretaris, de heer J. W. Rengelink. en zijn staf, vanwege de om het pro gramma ontstane sfeer. Het dagehjks bestuur van de jongeren organisatie vrüheid en democratie (J.O.V.D.) heeft opgemerkt, dat de uit zending door velen om begrijpelijke re den is gewraakt. Het door de fractie leiders voorgestane directe ministeriële ingrijpen noemden zü rechtstreekse in breuk op vrije meningsuiting. In Amsterdam is zaterdag op initiatief van twee journalisten in Kriterion de vereniging „Vrienden van: Zo is het toe_ vallig ook nog eens een keer" opgericht" Er werd een voorlopig bestuur gevormd, bestaande uit Dick Ariese (journalist), J. van den Berg (journalist), secretaris, J. van Kilsdonk sj. (studentenpater), ds J. J. Hille (rem. predikant), en drs. Ed. van Tyn Ook de student van de Vrüe Universiteit J. van den Doel maakt deel van het bestuur uit Het aantal leden zou reeds tot 750 zijn gestegen. Besloten werd er bü de VARA op aan te dringen, dat het programma niet slechts niet wordt getorpedeerd, maar evenmin onderworpen zal worden aan enige preventieve censuur. De ver eniging zal door middel van een hand tekeningenactie aan dit verzoek kracht büzetten. Pater Van Kilsdonk zei dat het een misverstand was te menen dat de godsdienst in deze uitzending tot een satire was gemaakt. Hij zei te geloven dat de stroom kerkelijke uitzendingen die tijdens het week einde via de televisie geloosd wor den. voor iedere ongelovige Neder lander omgekeerd ook zeer irri tant moet zijn Na zün met stormachtig applaus be groete toespraak ontruimden acht poli tiemannen met zachte hand de zaal van Kriterion. (Voor vervolg zie pagina 7)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 1