Nieuw en hoopvoller politiek klimaat Afbetaling meer aan banden Engeland ziet „ongekende" mogelijkheden Frankrijk is een oase van rust Actrice Rika Hopper gisteren overleden Doodstraf voor Georgief Frankrijk wil Argoud niet uitleveren Wetsontwerpen benzine en sigaretten ingediend ]jh een lij. Zeevaartkunde DONDERDAG 2 JANUARI 1964 Verwachting voor liet jaar 1964 (Van een onzer redacteuren) ^AN het begin van het nieuwe jaar kijkt iedereen onwille keurig even om zich heen. Het oude is voorbijgegaan. Eind goed. al goed, zei de Westduitse bondskanselier dr. Ludwig Er- hard. Een goed begin is het halve werk, vertelt ons een ander gezegde. Zal er een goed begin zjjn, in Europa, in Azië en de rest van de wereld? We zullen het weer moeten af wachten. Üe nieuwe Britse regering is van me ning, dat 1964 ongekende nieuwe moge lijkheden biedt om de veiligheid en het geluk van de mensheid te 'bevorderen. Premier Douglas-Home hoopt dat de westelijke mogendheden onder leiding van de Ver. Staten trachten tot vriend schappelijke betrekkingen met de Sow- ietunie te komen zonder dat het Navo- bondgenootschap wordt verzwakt. Om dit te bereiken is grote diplomatieke sident Johnson kan rekenen op loyale Britse samenwerking voor alle stappen om de spanningen tussen Oost en West te verminderen. 1964 voortgaan te streven naar grotere economische onafhankelijkheid. De Chi nezen betogen dat zij op alle terreinen voortgang gemaakt hebben bij het weer op poten zetten van het economisch le ven. Het geschokte vertrouwen is ten dele hersteld. Peking zal zich vrij voe len nu om nieuwe avonturen te onder nemen om aan te tonen dat het het bij het rechte eind heeft met zijn theorie dat revolutie winst brengt welke niet van de vreedzame coëxistentie ver wacht kan worden. Er is troebel water genoeg voor Pe king: de Indische grenscrisis. de oorlog; in Vietnam, het afglijden naar links i van Cambodja, het wankele bestand in j Laos. de moeilijkheden van Maleisië en 1 Indonesië en de Philippijnen. Toespraak De Gaulle Generaal De Gaulle heeft dinsdag- i avond in een televisietoespraak ter gelegenheid van de jaarwisseling ge zegd, dat Frankrijk met het vervaar digen van atoomwapens en het mo derniseren van de strijdkrachten .be zig is zijn lot, dat sedert 1940 in han den was van anderen, zelf in handen te nemen." De balans over 1963 was voor Frank rijk ,,over het geheel gunstig", aldus de Franse president. Hij noemde Frankrijk ..het ware voor beeld van politieke stabiliteit., temidden van vele landen die met moeilijkheden en onzekerheden kampen. Frankrijk zal in 1964 streven naar ver dere eenheid in Europa waaronder zo spoedig mogelijk een regelmatige en ge organiseerde samenwerking tussen West- Duitsland. Italië. Nederland. België. Luxemburg en Frankrijk op politiek, mi litair en cultureel gebied. Voorts zal de Franse regering streven vooruitgang in de ontwikkelingslan- Vietnam j bonden Ten slotte zal Frankrijk meewerken aan het handhaven van de vrede. Hoopvol De politieke leiders van Engeland schijnen er van overtuigd te zijn, dat er vooruitzichten bestaan op een nieuw, hoopvoller internationaal klimaat. Een bewijs hiervoor zien zij in de droefheid van de wereld bij de dood van presi dent Kennedy. De burgers van Enge land zullen in 1964 een nieuw Lagerhuis kiezen. Dit worden buitengewoon be langrijke nationale verkiezingen. De so cialistische Labourparty verwacht een einde te zullen maken aan een con servatief bewind van meer dan 12 jaar. Dit zou betekenen dat Sir Alec zou worden vervangen door de Labourleider Harold Wilson. Zulk een verandering zou geen wijzi ging brengen in de fundamentele inter nationale doelstellingen van Engeland. Zij zou voorzichtige wijzigingen in de defensiepolitiek en meer staatsbemoei ing met de industrie in het binnenland meebrengen maar het verlangen beëindiging van de koude oorlog zo' zelfde blijven. Engeland is gedurende dit kerstseizoen getuige geweest van een recordbrelkende welvaart maar ziet zich gesteld tegenover een onwelkome tweelingfiguur, de inflatie. Er zullen waarschijnlijk binnenkort krachtige maatregelen moeten worden genomen om een einde te maken aan de stijging van prijzen en lonen. Problemen Een rustpauze in de koude oorlog zou West-Europa een welkome gelegenheid bieden om te proberen de eigen proble men tot een oplossing te brengen. Het streven naar economische eenheid en po litieke samenwerking is van de ene in de andere crisis vervallen sinds presi dent De Gaulle het vorig jaar Groot-Bri- tannië van de E.E.G. uitsloot. Na veel geharrewar is in Brussel een oplossing gevonden voor enige van de dringend ste agrarische problemen in de E.E.G. De vooruitzichten voor 1964 lijken goed ondanks de inflatie die van Duitsland tot Spanje aan het economisch welzijn van het continent knaagt. Op politiek terrein kan verwacht den dat De Gaulle het been stijf zal houden en zal voortgaan met de op bouw van een eigen kernmacht. Voor bondskanselier Ludwig Erhard zal 1964 het jaar worden waarin hij moet bewij zen dat hij met recht Adenauer is op gevolgd. In Italië zal de nieuwe rege ring Moro ongetwijfeld voor hetere vu ren komen te staan. In Moskou zetelt nog steeds premier Chroesjtsjef iets dat vrijwel zeker geen leider in het Wes ten vergund zou zijn na wat er in de afgelopen 15 maanden gebeurd is. Chroesjtsjef moest in de kwestie Cuba bakzeil halen, de tweedracht met Pe king nam zeer ernstige .vormen aan. En Chroesjtsjef had het ongeluk dat de graanoogst ernstig tegenviel. Ondanks dit alles schijnt Chroesjtsjef nog vast in het zadel te zitten. Generaal De Gaulle, die binnen enkele weken weer een perscon ferentie zal houden. Wat heeft hij nu te vertellen? het Warschau-pact. Troebel water Onder druk van zowel de sche blokkade van de V.S. als van de Sowjetunie zal communistisch China in Het vuur van de oorlog brandt helder in Zuidoost Azië en dreigt in dat gebied de grootste brand sinds de tweede we reldoorlog te verooraken. Het gevaar lijkste gebied blijft Zuid-Vietnam. waar door de Amerikanen ondersteunde strijd krachten met de guerrillastrijders van de Viet-Cong grimmige strijd voeren om de toekomst van het lana. Een nieuwe staatsgreep wordt niet onwaarschijnlijk geacht. Duizenden Britse en Maleisische troe pen staan aan de voet in de wildernis sen van Serawak en Sabah (Noord- Borneo) waar herhaaldelijk aanvallen van door Indonesië gesteunde terro risten hebben plaatsgevonden. Aan de Overzijde van de grens staan drie In donesische bataljons en de situatie zou zich kunnen verergeren tot een strijd op grote schaal. In Birma heeft de regering van generaal Ne Wins de vredesonder handelingen met de communistische leiders afgebroken en een van de felste offensieven in de burgeroorlog, die de reeds 15 jaar duurt, tegen de commu nisten ontketend. Laos staat aan de rand van een herle ving van de burgeroorlog daar de lei ders van de pro-communistische Pathet- Lao de pogingen van de neutralistische premier, prins Soevannah Phoema om het kon-nkrijk een werkelijke vrede te l Reisplannen van De Gaulle In 1964 zal president De Gaulle be zoeken brengen aan Midden- en Zuid- Amerika, zo hebben dinsdag regerings kringen in Parijs verklaard. In het voorjaar zou het staatshoofd officieel Mexico bezoeken en op de te rugweg de Franse bezittingen in het Caribische gebied aandoen. Tussen sep tember en december zou een reis naai Zuid-Amerika volgen, waar vier tot vijf landen waaronder Argentinië en Peru, zullen worden bezocht. De reizen van De Gaulle naar het westelijk halfrond zouden, volgens ge noemde kringen, geen verband houden met een eventuele ontmoeting met pre sident Johnson waarvoor nog geen vas te regelingen zijn getroffen. schenken verijdelen. In haar woning aan de Henri het toneel met een reeks voorstellingen gint zijn weerslag te krijgen op de be trekkingen met de Oost-Europese lan- den. Het geschil met Tito behoort nu tot het verleden maar Tito weigert in de schaapstal van Moskou terug te keren. In Roemenië en Boelgarije toont men zich meer en meer onafhankelijk van Moskou en ook premier Kadar van Hon garije liet nog deze week een eigen geluid horen door aan te dringen op een conferentie van communistische leiders. Roemenië verzet zich in het bijzonder De voormalige Bulgaarse diplo maat Georgief is dinsdag, op beschul diging van spionage voor de V.S., in .Sofia ter dood veroordeeld. De open bare aanklager had de dag tevoren dezelfde straf geëist. Het vonnis zal met de kogel worden voltrokken. Na een proces van vijf da gen bevond het zeven leden tellende Bul gaarse hooggerechtshof Georgief schul dig aan het verzamelen van gegevens en het doorgeven hiervan aan agenten van de Amerikaanse geheime dienst in de V.S., Frankrijk, Zwitserland en Bul- g De 56-jarige veroordeelde zou in to- laal een bedrag van ongeveer zevenhon derdduizend gulden r het hof dat de Amerikanen dui- Folaklaan in Amsterdam is nieuw, jaarsmorgen om elf uur op 86- jarige leeftijd overleden de actri- ce Rika Hopper. Op Eerste Kerst, dag kreeg zij een hartaanval en sindsdien was zij buiten bewust zijn Het leven van Rika Hopper draagt de glans van ruim 60 jaren toneel geschiedenis met zich mee. Tussen het moment dat de op 24 oktober 1877 in Assen geboren mevrouw Hopper in 1896 als pril meisje eind examen deed aan de Amsterdamse toneelschool en haar afscheid van het toneel in 1954, ligt een rijk ge schakeerd toneelleven. Dat begon in het Grand Theatre in Amsterdam als Grace Rosebery in „Een zondaren" en het eindigde met de rol van de keizerin-moeder in Comtesse Bec- delièvre's „Anastasia" in een voor stelling van de toneelgroep „Theater" onder leiding van Jan Teulings. Op de kermis Hendrika Elina (Rika) Hopper begon haar toneelcarrière na haar Amster damse debuut gewoontjes in tenten op kermissen bij het reizende gezelschap Jozef van Lier. Daarna was me- w Hopper gedurende 23 jaar verbon- aan de koninklijke vereeniging „Het Nederlandsche Tooneel", waar zij naast Theo MannBouwmeester en Louis Bouwmeester op de planken stond. Bij de koninklijke debuteerde Rika Hopper in de rol van de boerenmeid in „Het lichten der zee". Rika Hopper was in jaren gefascineerd door de figuur Louis Bouwmeester, omdat hij, zoals ifins zei, door zijn aanwezigheid op het toneel meer wist te suggereren dan anderen met duizenden woorden. Bij de koninklijke maakte Rika Hopper vooral naam als Katuschka in Tolstoi's „Op standing" en in „Vriendinnetje". Na de koninklijke volgden verbintenissen aan de gezelschappen van Heijermains, Rooijaards en Verkade. Met het gezel schap van Heijermans maakte Rika Hopper in 1923 ook haar jubileum (zil veren) tournee. met haar echtgenoot Jacques van Hoven voerde mevrouw Hopper tus sen 1927 en 1938 de directie van het Rika Hopper-theater in de Plantage Middenlaan in Amsterdam. Als openings voorstelling werd opgevoerd „Het leven rijpt" van Knut Hamsuns en onder regie Peter Sjaroff, die in die tijd juist land bezocht met het „Moskauer Kuenstlertheater". Rika Hopper heeft in haar toneelleven trouwens meer gewerkt onder deze door haar bijzonder gewaar deerde Russische regisseur. Het Neder landse toneelpubliek dankte daaraan vele rollen van Rika Hopper in stukken Tsjechof en andere Russische schrijvers. In de loop van haar carrière heeft Rika Hopper zowel klassieke en moderne rol len gespeeld. Zij boeide de toeschouwer altijd door haar beminnelijke verschij ning en haar mooie, heldere stem. Ze speelde Badeloch in de Gysbreght, Rosa lind in Shakespeare's „King Lear" en ook oogstte zij triomfen in stukken van Heijermans, Hauptman, Ibsen en Schnitzler. Na de oorlog werkte Rika Hopper enige tijd bij het gezelschap Comedia van Guus Hermus, waarbij zij in 1947 ook haar 50-jarig toneeljubileum vierde in de hoofdrol „Het glazen paleis" van Jeanne van Scha ik-Willing en onder regie van Peter Sjaroff. Bij die ge legenheid werd Rika Hopper overal in het land hartelijk gehuldigd. Rika Hopper heeft ook enkele tour nees naar liet buitenland gemaakt. In juni 1932 vertrok ze met een toneel gezelschap voor een tournee van drie maanden door West-Indië. Hierop aan sluitend maakte Rika Hopper een studiereis naar New York, waar ze tij dens haar verblijf van drie maanden onder meer in november 1939 optrad voor de Hollandse club in de Carnegie Hall. „Anastasia", waarin Hopper de rol van de keizerin-moeder van Tsaar Nicholaas II speelde. De grote verdiensten van Rika H werden vele malen erkend. In reeds door koningin Emma, die Rika Hopper een zilveren met briljanten be zette broche aanbood. De gemeente Amsterdam onderscheidde haar met de zilveren medaille van de stad koningin Juliana benoemde mei Hopper tot officier in de orde Oranje Nassau. Rika Hopper leidde na haar afscheid ra de Buehne beslist geen teruggetrok ken leven. Hoewel moeilijk ter been, sloeg zij geen toneel of cabaretpremièrc in de Amsterdamse schouwburgen over nok was ze vaak te zien b\j recepties andere festiviteiten in het Amster damse culturele leven. Enkele jaren ge leden nog reed ze in Tom (Dorus) Manders oude auto rond in haar ge boorteplaats Assen en vaak was zU de centrale figuur van de haar zo geliefde Amsterdamse studenten, die de grande dame o.m. in een open landauer nog het roemruchte Kalfje reden. Ook Nehroe reist naar Afrika Premier Nehroe van India zal in 196( naar Afrika gaan om te pogen de vriendschappelijke betrekkingen met de Ïias onafhankelijk geworden Afrikaanse anden te verstevigen. Natuurlijk is de huidige reis door Afrika van premier Tsjoe En-lai van communistisch China van invloed geweest op Nehroes besluit een bezoek aan Afrika te brengen. Neh roe krijgt dan de gelegenheid het Indi sche standpunt naar voren te brengen in het geschil tussen India en China. Hij hoopt ook de steun te krijgen van diverse Afrikaanse landen in dit con flict. Noordwand Eiger afgedaald Drie Zwitserse berbeklimmers Paul Etter, Uli Ganterbein en Sepp Henkei uit de omgeving van Toggenburg in Sankt Gallen zijn er voor het eerst geslaagd, de gevaarlijke noordhelling n de 3.973 meter hoge Eiger in de winter af te dalen. Voor de afdaling moesten zij drie nachten op de hellingen doorbrengen. Onderweg borgen zij de stoffelijke resten van de Spaanse bergbe klimmers Alberto Rabada en Ernesto Navarro, die half augustus van dit jaar bij een beklimming van de Eiger het leven verloren. IN de vroege morgen van Nieuwjaarsdag verpletterde in een buitenwijk van Cairo een trein een autobus. 32 passagiers kwamen om het leven en 23 passagiers werden gewond. De slachtoffers konden pas uit het wrak van de bus ivorden ge haald. nadat de trein was opge vijzeld. De redding in de ravage vergde het uiterste van brand weer en politie. FRANKRIJK is niet van plan om de OAS-leider, ex-kolonel Argoud, die maandag tot levens lange gevangenisstraf werd ver oordeeld, aan West-Duitsland uit te leveren, zo is in regeringskrin gen in Parijs vernomen. Gezegd werd dat de regering besloten was Argoud zijn straf te laten onder gaan. Argoud zou geen recht kunnen doen gelden op politiek asiel in West- Duitsland. waar hij onder een valse naam leefde. Volgens Argouds Duitse advocaat Ro- the heeft De Gaulle de ministerraad al bij voorbaat laten weten dat Argoud niet naar Duitsland zal worden terug gezonden. West-Duitsland zond op 12 december jl. een officieel verzoek aan Frankrijk om Argoud aan de Westduitse autoritei ten uit te leveren. Rothe verklaarde, da.t een afwijzing van het Duitse verzoek door de Fransen een „enorme belediging aan het adres van bondskanselier Ludwig Erhard" zal ■De nieuwe bepalingen voor het af betalingsstelsel zijn gisteren in wer king getreden. De nieuwe wet beperkt zich tot het zogenaamde consumptieve afbetalingskrediet en is in de eerste plaats van toepassing op de verhuur- transacties. In de bijlage van het uit voeringsbesluit worden genoemd de scooters, bromfietsen, radio- en tv.- toestellen, bandrecorders, accordeons, wasmachines, naaimachines, haarden, kachels, elektrische- of gasfornuizen met koelkasten. Voor de overige arti kelen is de verhuur vrij, terwijl de afbetalingsbepalingen wel van kracht zijn. Een andere bepaling is, dat de afbe talingsleverancier zich moet laten in schrijven bij de kamer van koophandel en fabrieken. Ook voor de a fbetalingscolporteur gel den nieuwe bepalingen. Voortaan moet de ondernemer bij wie hij werkzaam is voor hem een vergunning aanvragen bij B. en W. Het verbod om zonder colpor- tagevergunning van B. en W. te colpor teren geldt niet gedurende twee maan den na de inwerkingtreding van de wet. Misbruik De afbeitalingshandelaar of de beta lingsfinancier mag zich bij transacties niet aan misbruik schuldig maken. De wet noemt met name twee gevallen waar- jt of geen kennis dragen van inlichtingen die naai- een eigen redelijk oordeel een voldoende inzicht geven in de moge lijkheid van nakoming door de koper van zijn af betalingsverplichtingen. 2. Indien bij afbetalïngstransacties door middel van colportage geen schriftelijk contract wordt opgemaakt. De aandacht wordt er op gevestigd, dat de wet slechts twee voorbeelden noemt. In het algemeen moet er voor gezorgd worden, dat er geen „overkrediteriing" voor de koper plaats heeft Bij alle afbetalingstransactnes waarop de wet van toepassing is, dient van de koper een eerste betaling te worden ont vangen van tenminste 20 pet. van de af- betalingsprijs (contanbprijs afbeta lingsopslagen) alvorens het goed mag worden afgegeven. Verkoudheidsbacillen zijn als de dood Reclame Dit doosje betekent: protektie tegen infektie De afbetalingsleverancier die in een advertentie, folder e.d. of in zijn eta lage of winkel mededeelt aan een afbe talingstransactie te willen deelnemen („op afbetaling" etc.) dient. onvermin derd de voorschriften van de prijsaan- duidlngsbesohikking 1963, uitgevaardigd op grond van de prijzenwet, met het vol- fnde rekening te houden: Indien hij geen enkele prijs of prijs- onderdeel noemt, dus volstaat met de vermelding „op afbetaling" of iets der gelijks, heeft hij geen verdere prijsaan- duidingsverplichting. Bij een uitdrukking als „op afbetaling" etc. mag hij, indien hij alleen de contant- prijs wil noemen, volstaan met te ver melden bijv.: „contant 150" bij een be- \7ANDAAG zijn bij de Tweede Ka-|retten treft zelfs juist mer der Staten-Generaal twee zondheid schadelijk arti TfEN recente foto van Rika Hopper, gemaakt ter gelegen heid van haar 86ste verjaardag. voor de ge- der Staten-Generaal twee zondheid schadelijk artikel, wetsontwerpen ingediend die voor- Xf" ^er.^oginf v*n de omzetbe stellen bevatten tot- I lasting voor sigaretten tezamen met de stenen Devauen tot. prijsverhoging van dit artikel wordt meerdere opbrengst voor de schatkist 1. Tijdelijke verhoging van de om zetbelasting voor sigaretten van 5 procent op 7 procent, 2. tijdelijke verhoging van het bij zonder invoerrecht op benzine van 24,25 tot 28 per 100 liter, gepaard met een dienovereenkomstige verho ging van de motorrijtuigenbelasting voor niet-benzine-anto's (van 220 pro cent tot 255 procent). De verhogingen zijn gebonden aan de termijn van een jaar. Blijkens de me morie van toelichting stellen de minis- zn de staatssecretaris van finan- een snelle behandeling van de in gediende wetsontwerpen op prijs, opdat de voorgestelde maatregelen zo spoe dig mogelijk en zeker niet later dan 1 april 1964 in werking kunnen treden. De bewindslieden wijzen er voorts op dat de huidige situatie noopt tot het tref fen van maatregelen, waaronder ook verhogingen van sommige indirecte be lastingen een plaats dienen te vinden. De voorgestelde belastingmaatregelen brengen een snel werkend deflatoir ef fect teweeg en hebben het voordeel dat zij op een zeer gespreid front uitwer ken. De verhoging van de omzetbelas ting voor sigaretten moet mede worden gezien in verband met. een te verwach ten prijsverhoging voor sigaretten van 25 procent. Het prijsindexcijfer van het levenson derhoud zal door de verhoging van het bijzondere invoerrecht op benzine stij gen met ongeveer 0,1 procent en door j de prijsstijging van de sigaretten met 0,5 procent. Beide maatregelen zullen vrijwel geen invloed hebben op de prijs van de eerste levensbehoeften. De ver hoging van de omzetbelasting op siga- verwacht verhoging op benzine gaande verhoging genbelasting zullen tot brengst leiden ongeveer 135 min. De het bijzonder invoerrecht laarmede gepaard de motorrïjtui- hogere op- i ongeveer 5 min. 150", diienit tevens te worden vermeld bijv.: „contant 135" en „50 weken a 3". TSJOE EN-LAI IN ALBANIË De Albanese radio heeft bekend gemaakt dat de Chinese premier Tsjoe Eh-lai en leden van zyn gevolg de komst van het jaar 1964 met Albanese arbeiders en hun gezinsleden hebben gevierd in de club van de textielonderneming Stalin. De Chinezen werden op hun tocht door Tirana door duizenden toegejuicht, aldus Radio Tirana. I De vroegere Westduitse bondskanselier, dr. Kon rad Adenauer, is dins dag lid geworden van de Westduitse wandelaars vereniging. De 87-jarige Adenauer is het oudste lid van de vereniging, die 22.000 leden telt. I Volgens voorlopige cij fers van het CBS had Amsterdam op 1 okto ber 1963 868.578 inwo ners. Dit is dinsdag door de minister van binnen landse zaken in de staatscourant bekendge maakt. I Een gebeeldhouwd al taarluik uit de dertien de eeuw van onschatba re waarde is in de nacht van maandag op dinsdag gestolen uit de basiliek van de Parijse voorstad St. Dennis, waar de Franse konin gen begraven liggen. I De musical „South pa cific" van Rogers en Hammerstein is «door de nieuwe controle-com missie op publikaties in Zuid-Afrika verboden. De commissie heeft in een schrijven aan de organisatie meegedeeld, dat deze beslissing werd genomen omdat de mu sical een „pleidooi voor het samengaan van ras sen" inhoudt. vijfhonderddrieëntwintig miljard sigaretten ge rookt. Dit was volgens het ministerie van land bouw, die deze schatting heeft gemaakt, bijna drie procent meer dan in 1962. I De VS tellen op het ogenblik 190.695.000 in woners ofwel 1.4 pro cent meer dan op 1 ja nuari 1963. zo heeft het bureau voor de volks telling van het Ameri kaanse ministerie van handel bekendgemaakt. I Op Nieuwjaarsmorgen ontstond er in de wo ning van het gezin Hou- ben aan de Kikvorsweg te Venlo een ontploffing die een ravage veroor zaakte. De 13-jarige zoon des huizes had zijn zusje aan het schrikken willen maken en wierp een „knaller" in de bran dende kachel. De jon gen slaagde in zijn op zet I Zeer snelle hulp kreeg op nieuwjaarsochtend een automobilist in de buurt van Flensburg (Did.) die van de weg was geraakt. De drie in zittenden van een ande re auto hadden niet veel tijd nodig om zijn wa gen weer vaste grond onder de wielen te ge ven. Maar voordat de eigenaar zijn helpers kon bedanken, waren deze ai met hun auto en de zijne vandoor. I 1408) Ieder van ons kan instem, men met de bewering, dat de zee vaart haar wereldomspannende taak eerst kon beginnen van de Jacobsstaf, strument voor het meten zonnestand en nadat het kompas van een windroos was voorzien. Eerst toen waren de zeelieden in staat te bepalen op welke plek van de aardbol hun schip zich bevond en waarheen zij de steven moesten stevig verankerd en de kennis richten om een andere plek te be- landen, klimaat, plantenwereld reiken. Pas na deze de tochten der Phoeniciërs, Arabie ren of Vikingen. Volgens betrouwba re berichten zijn zij op hun ontdek- de uitvinding kingstochten zó ver naar het zuiden primitief in- gevaren, dat zij ijsberen en zee-oli fanten hebben waargenomen. In de stamtradities ligt de herin nering aan dergelijke tochten, die in het verleden werden ondernomen, de dingen grondslagen legd voor de g te ontdekkingsi Dit is allemaal heel begrijpelijk. Maar vóór deze uitvindingen TOCH IS HET ZOf dierenleven is vaak verbazingwek kend, vooral omdat de persoon in kwes tie deze landen of eilanden zelf vaak nooit heeft bezocht, maar uitsluitend af gaat op de verhalen die van ouder op ouder zijn overgele- van hen in staat mededelingen te doen over de ligging gedaan. de oudheid de schepen al van Indië der belangrijkste eilanden tussen 140 naar Egypte, bezochten Cartagers gr. en 180 gr. W.L., waaronder be de Azoren, maakten Phoenicische horen de Marquesas-, Toeboesi-, Fid- schepen de tocht om Afrika en werd zji-, Tonga- en Rotoema eilanden, het tin van de Britse eilanden naar Ieder die de moeite neemt op een de Middellandse Zee vervoerd. En atlas de wirwar van eilandjes «e om wat dichter bij de tijd van Co- bezien, waaruit elk van deze groe- lumhus te blijven, de Arabieren be- pen bestaat, zal de kennis van deze reikten in de 8ste eeuw met hun Polynesische zeevaarder hogelijk schepen al de Chinese wateren en waarderen. drie eeuwen later landden de Noor- De Micronesiëra van de Marshall mannen in Groenland en bezochten eilanden wedijveren in zeevaartkun de kusten van het Amerikaanse vas- de met de Polynesiërs en zij heb- t el and. Allemaal tochten, die zonder ben het zelfs gebracht tot een soort de hierboven als noodzakelijk ge- zeekaart, vervaardigd uit slakken- kenmerkte hulpmiddelen werden on- huisjes en aaneengebonden reepjes dernomen. bamboe, die door lengte en richting overheersende zeestromingen en windrichtingen aangeven, terwijl de Des te hoger moeten we de toch- slakkenhuisjes de eilandjes voorstel len van de Polynesiërs aanslaan, len. Het is natuurlijk geen werkelij- die, ondanks de ongunstige voor- ke zee-kaart, maar een soort kno- waarden van wind- en zeestromin- penschrift op het gebied van de car- gen. van eilandengroep naar ellan- tografle. Waarmee wc overstappen dengroep steeds verder de Stille naar de wereldkaarten uit de oud- Oceaan op gingen. Zij maakten met heid. hun (vroeger reeds genoemd) dubbe- Daarover een volgende keer! Ie boten tochten die, wat waaghalze rij betreft, zeker niet onderdoen voor (Nadruk verboden). h. Pétillon. ,4,7 v.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1964 | | pagina 5