Nieuwe leidlse Courant
Lakonia ligt thans 4200
meter onder water
Eerlijk spel
voor Cuba
ontbonden
Zware brand in
hotel: 21 doden
pasjes voor
Oost-Berlijn
^Willem Ruys en Oranje
zijn bijna verkocht
Koningin naar
Mexico
Politie weet geen raad
met „kikvorsmannen"
Maandag 30 december 1963, 44ste jaargang
Dü«cte«n F. DIEMER
Dr. E. DIEMER
■UR
personei
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
„Stantvastigh is ghebleven
mijn hert in teghenspoet"
Veel bewolking met enige regen of
motregen. Vrij krachtige tot harde, aan
de kust tijdelijk stormachtige zuidweste
lijke wind. Zachter.
(Voor vervolg zie pagina 7)
Abonnementsprijzen p.w. 0,78,
3,35, p.kw. 10,05
Gisteren hebben 130.000 Westberlijners
(een rekordcijfer) het oostelijke stads-
)1710-3161dcel bezocht, waarmee het totale aantal
bezoekers sinds 20 december jl., toen de
eerste Westberlijners Oost-Berlijn bin
nenkwamen, tot ruim 413.000 is gestegen.
De kerstvreugde werd echter overscha-
duwd doordat Oostberlijnse grenswach-
IIUIS ters op lafhartige wijze een naar het
Westen vluchtende Oostberlijner hadden
neergeschoten.
Pr K> De 18-jarige jongeman, Paul Schulz,
die in de borstholte werd getroffen, be
zweek later in een Westberlijns zieken
huis aan zijn verwondingen. Het stoffe-
csregelinjlijke overschot is intussen op verzoek
van de broer van het slachtoffer
5 ^Oost-Berlijn teruggezonden,
ver re; Westelijke geallieerden hebben
aanleiding van dit incident dat op eerste
kerstdag gebeurde, een protestnota inge
diend bij de Russische regering. Doch dit
protest is volgens het Oostduitse pers
bureau ADN door de Russen afgewezen,
omdat deze aangelegenheid, niet onder
de jurisdictie van het Kremlin viel.
De Russen staan op het standpunt dat
dergelijke protesten moeten worden in
gediend tot de Oostduitse regering, het
geen de geallieerden weigerden te doen
uit vrees dat dit een vorm van diploma
tieke erkenning van Oost-Duitslana zoi
inhouden.
De lijkwagen met het stoffelijke over
schot van Schultz ging de muur door bij
de doorlaatpost Heinrich Heinstrasse op
enkele honderden meters van de plaats
waar hij was neergeschoten. De West-
berlijnse agenten die dienst deden bij de
controle post gingen in de houding staan.
De meeste wachtende Westberlijners ont
bloten het hoofd.
Tot de muur werd de lijkwagen ver
gezeld door vier wagens met leden van
de mobile brigade van de Westberlijnse
politie en acht motoragenten.
lulp
Uitgebrand zeekasteel onverwacht gezonken
De Johan is niet meer. Dit vroegere Nederlandse zeekasteel, dat de laat
ste tijd als Lakonia onder Griekse vlag voer, is gistermiddag omstreeks drie
uur volkomen onverwacht gekapseisd en gezonken, terwijl het zich op 400
km ten westen van Gibraltar bevond.
een radio-telefonisch gesprek
met de kapitein van de sleepboot
Clyde (van L. Smit en Co. te Rot
terdam), de heer Van der Hoek, zei
„Het schip deed de hele och
tend al raar. Plotseling kapseisde het
en zonk. Het ligt ondersteboven on
der water. Niemand had dit ver
wacht."
De Lakonia werd, zoals men weet, in
de richting van Gibraltar gesleept door
de Clyde en de Noorse sleepboot Her
cules, nadat een enorme vuurzee een eind
had gemaakt aan een kerstcruise van het
schip. Op de Clyde (die de Poolzee van
Smit had vervangen, welk schip weer een
nieuwe sleepopdracht had gekregen) leef
de al geruime tijd de vrees, dat de Lako-
!e reis naar Gibraltar niet zou
brengen. Het schip ging „slecht mee
de sleep, een gevolg van de vele lek
kages.
De Clyde is nu op weg naar de Per
zische Golf. Nu het wrak gezonken is
wordt geen bergingsloon betaald. De
berging werd nl. ondernomen op Lloyd's
.open form".
De kapitein van de Noorse sleper deel
de later nog mee, dat het weer in het
gebied waar de Lakonia is gezonken,
tamelijk ruw was met een lichte noord
ooster storm. Hij zei echter niet te ge
loven dat dit de oorzaak van het zinken
van het schip is. Dat was eenvoudig te
veel uitgebrand om drijvende te kunnen
blijven. Na de brand koelde het metaal
i daardoor ontstond veel verschil in
druk en spanning op het schip, zodat
de bovenbouw er eenvoudig afbrak. Hij
vertelde voorts, dat de brand, waarbij 91
personen omkwamen (er worden er nog
64 vermist) uitgewoed was en dat alleen
midscheeps en aan de boeg nog wat lag
te smeulen, voordat het schip zonk. De
Lakonia verdween op een punt, waar de
Atlantische oceaan meer dan 4200 m
diep is, nl. öp 34.57 noorderbreedte en
.57 westerlengte.
vaart-concern Lauro heeft te Na
pels verklaard dat zijn concern in
onderhandeling is over de aankoop
van de Nederlandse passagierssche
pen Willem Ruys van de Konink
lijke Rottcrdamsche Lloyd en de
Oranje van de Stoomvaartmij. Ne
derland. Hij zei dat het overleg bij-
a is afgesloten.
De rederij wil de beide schepen met
ingang van. 1965 gaan -gebruiken voor
de dienst Napels-Australië.
Het concern is eigendom van Achille
Lauro een vooraanstaand politicus en
In één
oogopslag
Joodse gemeenschappen zijn
niet verloren pag. 2
Athenagoras in het Vaticaan
pag. 2
Neutrale bond tegen haven
cao pag. 2-
Paul Hindemith gestorven
pag. 5
Rusland leidt Algerijnse
technici op pag. 5
Erhard bij Johnson pag. 5
Punt achter spijtoptanten
actie pag. 7
Cyprus pag. 7
Treinbotsing in Rotterdam
pag. 7
Sport (o.a. jaaroverzicht) op
de pagina's 6, 8 en 9.
lid van de Kamer van afgevaardigden
voor de monarchisten. Hij is vier jaar
burgemeester van Napels geweest.
De schepen zullen waarschijnlijk in
de laatste vier maanden van 1964 te
Napels worden afgeleverd en vervolgens
geschilderd en gerestaureerd worden.
Over de hoogte van de koopsom wilde
hij niets verklappen.
De Willem Ruys werd in 1947 afge
leverd en meet 23.112 brt. Het kan 1157
passagiers vervoeren. Het schip stond
de oorlog óp stapel, doch de bouw
werd zo lang gerekt tot de oorlog af
gelopen was, zodat de Duitsers er niet
konden profiteren. Het werd ga-
noemd naar de heer Willem Ruys, die
door de Duitsers als gijzelaar werd dood
geschoten.
De Oranje, het trotse vlaggeschip
an De Nederland, werd 8 september
138 te water gelaten, en door koningin
Wilhelmina gedoopt. Het schip weigerde
urenlang van stapel te lopen en Prin
ses Juliana moet toen de geestige op
merking hebben gemaakt: ..Het is een
echte Oranje, want hij is koppig Op
4 september 1939. juist na het uitbreken
van de oorlog, vertrok de Oranje om
de Kaap naar Ncderlands-Indië. Het
duurde tot juli 1946 voor het schip in
het vaderland terug kwam. Al die jaren
heeft het schip gelukkig gevaren als
hospitaalschip en meer dan 30 000 zie
ken en gewonden vervoerd. Na de oorlog
bracht het 4000 repatrianten thuis. Vele
jaren voer het op en neer naar Indonesië.
Op 17 december 1957 was er een in
cident. toen de Indonesiërs te Priok
Nederlanders van boord haalden, die
op de ..zwaarte lijst" stonden. Zomer
1958 werd de vaart op Indonesië ge
staakt. Op 28 september 1960 liepen
tweehonderd Indonesische bemannings
leden van boord.
Ais de koop doorgaat, zijn de laatste
en tevens mooiste passagiersschepen
verdwenen, die eenwen lang de vaart
tussen Nederland en Nederlands-
Indiëlater Indonesië, onderhouden
hebben.
De kapitein
De kapitein van de Lakonia, Matios
Zarsbeis, is intussen in Athene gearri
veerd. Hij is gedagvaard voor een Griek
se commissie van onderzoek, die zich zal
bezighouden met de ooi-zaken vai
brand op het schip en de klachten, door
passagiers geuit over bemanningsleden,
omdat deze in de noodtoestand hun plicht
niet zouden hebben gedaan. De 53-jarige
kapitein mocht aanvankelijk geen verkla
ring afleggen. Toen verslaggevers bleven
aandringen zei hij: „Wij hebben e
drama meegemaakt en mijn verdriet
zo groot, dat het mij onmogelijk is, e
beschrijving te geven of een verklaring
af te leggen. Wel wil ik erop wijzen, dat
mijn bemanning ondanks hetgeen is ge
schreven of gezegd, zich onberispelijk
heeft gedragen".
Een vrouwelijke overlevende va\
ramp verklaarde bij aankomst in Tilbury
(Engeland)dat de kapitein pas een
of langer nadat de brand was uitgebro
ken, werd gewaarschuwd. Zij zei het te
weten, omdat zij met hem danste,
die luaarschuwing kwam. De 40rjarige
Craige zei, dat zij met de kapi-
zijn tafel terugging om zich
bij haar man te voegen, toen de melding
kwam. Het was toen precies 23.05 uur.
Zij zag ook rook de balzaal binnendrin
gen. De brand was omstreeks 22.00 uur
begonnen en niemand had het de kapitein
verteld. De kapitein werd volgens me
vrouw Craige erg stil en was verbijsterd.
Zij vertelde echter niet, hoe zij wist dat
de brand om 22.00 uur was uitgebroken.
Naar aanleiding van de mededeling
dat na het vertrek uit Southampton een
sloepenrol was gehouden, zei de heer
Craige, dat deze zogenaamde oefening
met de reddingboten de grootste mop
was, die hij ooit had meegemaakt. Na de
oefening had hij "tegen zijn vrouw ge
zegd te hopen, dat er onderweg niets zou
gebeuren, omdat de boten nooit gestre-
zouden kunnen worden. De katrollen
ïn verroest Hij diende een klacht in
bij de eerste purser en bij de eerste
steward.
Niettemin heeft vrijwel iedereen woor
den van lof voor de kapitein van de
Lakonia. Een van de passagiers, die tot
de laatsten behoorde die het schip ver
lieten, noemt hem de dapperste man die
hü ooit had gezien. De kapitein was
overal waar gevaar dreigde, om zün be
velen te geven. Bemanningsleden die
weigerden in zee te springen, om door
vliegtuigen afgeworpen rubbervlotten op
te pikken, duwde hij zelf in zee.
Een andere overlevende (een van de
265 die met het Griekse schip Arkadia
in Engeland arriveerden) vertelde dat de
kapitein er bij de reddingsvaartuigen op
heeft aangedrongen, dichterbij te komen
in de nacht van de brand. De schepen
bleven op verschillende mijlen afstand
liggen omdat de opvarenden vreesden, dat
de brandstof van de Lakonia zou explo-
De rederij van de Lakonia heeft laten
bekend maken, dat de passagiers hun
passagegelden volledig terugbetaald krij
gen. Ook wil zij alle documenten en ge
tuigen beschikbaar stellen voor een Brits
onderzoek naar de oorzaak van de ramp.
Voorts werd medegedeeld, dat de veilig
heidsmaatregelen aan boord van de
Lakonia door de Britse autoriteiten waren
goedgekeurd, voordat het schip de haven
van Southampton verliet.
(Zie voorts pag. 5)
President Lyndon Johnson i
de Verenigde Staten begroet de
Westduitse kanselier prof. Lud-
wig Erhard bij diens aankomst
op de luchtmachtbasis Berg-
strom bij Austin in Texas. Dit
was zaterdag hun eerste ont
moeting sinds beiden hun r
pectieve hoge ambten ai
vaardden.
(Zie pagina 5).
Van 479 gasten 62 gewond
T>IJ een hevige brand in een hotel van dertien verdiepingen te Jackson-
ville in Florida hebben gisteren 21 mensen het leven verloren en wer
den er 62 gewond. Er bevonden zich 479 gasten in het hotel, dat 300 kamers
telt.
De brand is ontstaan op het benedenverdieping. Verder dan de twee-
dev erdieping is het vuur niet gekomen, hoewel de meeste slachtoffers
die sliepen, op de daarboven gelegen verdiepingen logeerden, die niet be
reikbaar waren voor de brandweerladders en waar de donkere gangen
en de beide trappehuizen vol rook stonden.
'De meeste slacht
offers kwamen door
verstikking om het
leven. Honderden gas
ten konden worden
gered door de brand-
die
in
225
Tientallen anderen
zijn door helikopters
van de marine van
het dak gehaald. Twee
mensen zün doodge
vallen toen zij zich
trachtten te redden
door met aan elkaar
gebonden lakens via
de ramen uit het
brandende gebouw te
Het hotel in de bin
nenstad van Jackson
ville was vol week-
eindgasten voor een
sportwedstrijd.
Kort nadat de brand
uitbrak hingen veel
snakkend naar adem.
Zij smeekten de
brandweerlieden hen
te redden. Verschil-
lende mensen die be
wusteloos waren hin
de
Op straat schreeuw-
Icfe de politie door een
megafoon de mensen
hun kamers te
blijven de deuren ge- i
sloten te houden en
.rustig te blijven""
Het 34 jaar oude ge
bouw was in 1960 ge
moderniseerd en zo
brandvrij gemaakt als
maar enigszins mo-
moeilijkheden fj
zijn echter ontstaan- -
doordat de vele gas-
ten niet in hun ka-
bleven. „De rook
werd hoe langer hoe j
diiohter en de mensen
raakten in paniek" al- i
dus William Johnson. 1
eigenaar van het ho- i
tel.
Frans schip zonk
na aanvaring:
9 man vermist
Het 4261 ton metende Franse schip
Capitaine Louis Malbert is de afgelopen
nacht na een aanvaring in dichte mist
met dc Deense tanker „Rosborg" (12.410
ton) op 25 kilometer van Varberg in het
Kattegat gezonken.
Van de 28 bemanningsleden werden
15 door de Rosborg gered. Omtrent het
lot van de overige dertien is nog niets
bekend. Van de Rosborg werd aanvan
kelijk een reddingboot met vijf beman
ningsleden vermist. Drie schepen, waar-
onder de Russische sloper Strogij zoeken
naar de schipbreukelingen. Later werd
gemeld, dat nog negen mensen worden
vermist.
Koningin Juliana zal het volgend jaar
een bezoek aan Mexico brengen,
meldde het blad Nuevadado in Mexico
City.
Het blad meldde dat de Mexicaanse
ambassadeur in Nederland Rafael Fuen-
tes, president Adolfez Lopez Mateos
heeft bezocht om over de reis vai
Nederlandse vorstin te spreken.
De organisatie „Eerlek spel voor Cuba'
in de V.S. wordt ontbonden. Volgens de
„New York Times" wil de vurigste aan
hanger van Castro niets meer met deze
organisatie te maken hebben sedert be
kend werd dat Oswald, de vermoedelüke
moordenaar van Kennedy, tot haar aan
hangers behoorde. De leiding van dc
beweging heeft reeds verklaard dat Os
wald geen lid was, hoewel hij zich be
zighield met de verspreiding van de door
de Cubaansgezinde groep uitgegeven
vlugschriften.
De leider van de „opstandige revolu
tionaire beweging", een organisatie van
Cubaanse ballingen in de V.S., deelde
gisteren in Miami mee, dat de Ameri
kaanse autoriteiten twee schepen met
Cubaanse ballingen voor de kust van
Florida in beslag hebben genomen. Dit
bericht is door de Amerikaanse douane
bevestigd, zonder nadere bijzonderheden
bekend te maken. De twee schepen zou
den volgens de leider van plan zijn ge
weest komende donderdag het Plein van
de revolutie in Havanna te bombarde
ren met behulp van een tweemotorige
bommenwerper.
De Cubaanse radio beschuldigde zater
dag Amerika ervan een Cubaanse tor
pedoboot tot zinken te hebben gebracht.
Een woordvoerder van dc Amerikaan
se geheime dienst noemde de Cubaanse
beschuldiging onzin.
Commentaren
XJET Amerikaanse weekblad Time,
dat ook in ons land vele lezers
heeft, wijst bij de nadering van dc
jaarwisseling een „man van het jaar"
aan, met wie dan iemand wordt be
doeld die veel „in het nieuws" is ge
weest en bovendien „een onuitwis
baar stempel in goede of kwade
zin op de geschiedenis heeft ge
drukt". Zo tegen de tijd dat „de man
van het jaar" wordt aangewezen ple
gen er uit de lezerskring tal van aan
bevelingen te komen. Geen wonder
dat ditmaal de gedachten in het bij
zonder uitgingen naar president
Kennedy en paus Johannes XXIII.
Opmerkelijk is nu, dat de redac
tie van Time zelf de keus heeft la
ten vallen op de bekende negerlei
der in de Verenigde Staten, dominee
Martin Luther King.
Dit tekent de ontwikkeling die in
Amerika gaande is. Niet alleen is
King de eerste neger die ooit tot
„man van het jaar" is uitgeroepen,
het is bovendien gebeurd in een jaar
waarin de anderen evenzeer in aan
merking leken te komen.
Wie weet hoe ds. Martin Luther
King vanuit het evangelie een hart
stochtelijk pleit voert voor eerbied
door de mens voor de mens, kan
deze keus niet onbewogen laten.
0OK de uitgebrande Lakonia, eens
onze trotse Johan van Oldenbar-
nevelt, heeft de ramp die het schip
heeft getroffen niet kunnen door
staan. Als een verwrongen, gebla
kerde massa rust zij thans op de bo
dem van de oceaan.
Het gebeuren zelf van de ramp
heeft wel een schok gegeven. Nog
afgezien van de gevoelens van sym
pathie, die onder ons uiteraard voor
dit schip, eens deel uitmakend van
de Nederlandse passagiersvloot,
werden gekoesterd, was daar de
ontsteltenis omdat dit mogelijk was
gebleken.
Gebleken was wel, dat ook op een
machtig schip als dit het leven van
een mens ongewis kan zijn. Daar zijn
de gevaren van het water, de geva
ren van het vuur, de gevaren van
beide.
Zware verantwoordelijkheid draagt
wie over zulk een schip het bevel
voert, zware verantwoordelijkheid
ook wie onder hem belangrijke func
ties bekleden.
In dit geval lijkt een onderzoek
gerechtvaardigd. Want mensenlevens
zijn kostbaar.
FEN BEGELEIDEND verschijnsel
van feestdagen is kooplust bij
het publiek. Dc winkeldrijvende mid
denstand probeert de kooplust nog
op te voeren door de winkels ook des
avonds open te stellen.
Dit lijkt niet bevorderlijk om te
komen tot een vijfdaagse werkweek
van ten hoogste 45 uur.
Men zal echter oog moeten heb
ben voor het feit dat de winkeldrij
vende middenstand dikwijls op hoge
lasten zit. Huren van 20.000 tot
30.000 gulden per jaar zijn geen zeld
zaamheid. Deze lasten moeten wor
den bestreden uit het rendement, dus
ook uit een groot aantal verkoop-
Hiermee komt de middenstand bo
vendien tegemoet aan de wensen van
het publiek, dat de winkels graag zo
lang mogelijk openziet. De Neder
landse Huishoudraad heeft zich nog
onlangs op dit standpunt gesteld. Ook
bij andere consumentenorganisaties
leeft dit verlangen. Het is daarom
vreemd, dat een commissie uit dc
Sociaal Economische Raad nu al drie
jaar aan het praten is over een ad
vies aan de regering over een slui
ting op zaterdagmiddag.
Wij vragen ons af, of een zaterdag
middagsluiting nodig is. Overal
wordt reeds een ochtend of middag
in de week gesloten. Bovendien
werkt het personeel normaal reeds
minder dan 45 uur.
Wellicht valt met name in de gro
tere bedrijven met rouleersysteem
nog wat te verbeteren in de werk-
Alle partijen kunnen dan tevreden
worden gesteld: de winkeldrijvende
middenstand, het personeel en ook
het winkelend publiek.
Brand op schip
bij Wilton
Aan boord van de Conox, die bjj de
werf van Wilton-Fijenoord te Schiedam
dok ligt, is gisteravond om even voor
.•en brand uitgebroken. Het vuur werd
bestreden door de bedrüfsbandweer van
Schiedam. De Rotterdamse havendienst
heeft een havenboot naar Schiedam ge
stuurd.
Aan boord zouden zich enkele ontplof
fingen hebben voorgedaan. Er zün geen
gewonden. De brand is vermoedelijk ont
staan door het exploderen van een hete-
luchtkachel.
punten, die zaterdag in Maasbracht
gehouden ledenvergadering van de
afdeling Limburg van de Konink
lijke Nederlandse Schippersvereniging
Schuttevaerhebben bezig gehouden.
Er was een stuk binnengekomen over
grote hinder, die de scheepvaart op de
Maas in de buurt van Venlo zou
ondervinden van zwemmende kikvors
mannen. De rijkspolitie te water had
gezegd deze klacht overdreven te vin
den. Er was een onderzoek ingesteld,
maar hieruit was gebleken, dat er ter
plaatse geen kikvors-zwemvereniging
of iets dergelijks bestaat. Een rijks-
pohtievaartuig, dat dagelijks op dc
Maas surveilleert, heeft op het betrok
ken gedeelte van de Maas nog nimmer
kikvorsmannen waargenomen, schip
pers hielden echter vol, dat zij 's nachts
vijf kikvorsmannen een heel stuk Maar
hadden zien afdrijven. Engelsen waren
het, zo verklaarden de schippers
