Oec. jeugdblad „Sjaloom"
thans verschellen
Havo-mavo zij introductie
tot beroepsonderwijs
Paus wil meer brood en
geen kinderbeperking
Kerstgroet aan invaliden
van Hiroshima
KERKELIJK LEVEN IN
AUSTRALIË IS ZWAK
Een woord voor vundaag
Moderne literatuur zoekt
„bewoonbare wereld"
Tussen schoolpoort en huisdeur
2
DINSDAG 24 DECEMBER 1963
Leus is: „Ga er maar aanstaan
(Van onze kerkredactie)
Wie het een dezer dagen ver
schijnende introductienummer
van het oecumenische maand
blad Sjaloom hee£t gelezen, zal
zonder moeite een college kun
nen geven over alle betekenissen
en associaties van en met het
woord sjaloom. De Sjaloom-
groep", samenstellers van het
nieuws uit de gehele wereld. Wij hebben
de indruk dat het rooms-katholieke deel
van de Sjaloom-groep wel voor een
groot deel dit eerste nummer Sjaloom
heeft gevuld. Hopelijk houdt dit geen
rooms-katholieke hegemonie in.
Het introductienummer Sjaloom, dat
ruim 30 pagina's telt ihaakt over het ge
heel genomen een zeer verzorgde indruk.
Het is modern, geen hoofdletters,
nieuwste spelling, ruime opmaak, maar
gelukkig door de opmaak niet onover
zichtelijk. Men kan Sjaloom-participant
worden door zich voor 7.50 per j,
lijk hun bestaansrecht uit een der groep en blad is gevestigd in de Adei-
definities van sjaloom rechtvaar- he»dstraat 74. Den Haag.
digen: maandblad voor mensen
die de door God gegeven verbond-
en-heid verstaan als op-gave tot
sjaloom: vrede, wei-zijn, heil]
voor heel de bewoonde wereld.
Vanuit deze gedachte kan een blad
een eigen gezicht kragen, vooral ook al
dit op verschillende pagina's wordt uit
gewerkt, maar wat heeft de kunstenaar
Hans Petri en de „spanningen" op het
loonfront" met de oecumenische sjaloom-
gedachte te maken?
Sjaloom beantwoordt beslist
verwachtingen als we de pagina's lezen
over het oecumenisch jongerencongrcs,
de tekstuitleg van hoofdstuk vier van de
eerste brief van Petrus, en „Oecumene
het eer9t nodige". Dit Sjaloom, waarin
onder meer het J. en E. blad is opge
gaan. is met name als lees- en infor
matieblad geslaagd.
De opzet van de samenstellers is een
eigen benadering van het begrip oecu
mene ..The ecumanical honeymoon is
over" zo zegt het artikel „Heilgym
nastiek". „Eenheid staat niet tegenover
veelheid maar tegenover verdeeldheid.
Oecumene is niet de vraag naar samen
bundeling. maar naar de geloofwaardige
gestalte van kerk in de wereld."
len. Een feit ls wel dat de samensteller:
consekwent hun opvatting uiteenzetten
•n verdedigen.
Ook de rubriek „Globaal genomen"
geeft veel interassant oecumenisch
Computerkunde in 1964
nieuwe leervak m.e.a.o.
Computerkunde, de kennis van tech
niek, gebruik, nut enz. van elektroni
sche machines, wordt ook in ons land
een leervak in het middelbaar beroeps
onderwijs. Van 1 september 1964 af zal
computerkunde, vooreerst als proef ge
durende een jaar, b.v. twee lesuren per
week, worden gedoceerd op 15 (openba
re, prot-chr. en r.k.) scholen voor
m.e.a.o. (middelbaar economisch en
administratief onderwijs).
Het spreekt vanzelf dat de stichting
studiecentrum voor administratieve auto
matisering in de opzet en voorbereiding
van die proef betrokken is. Dr. M.
Euwe, lid van het directorium van dit
centrum, schrijft het te gebruiken leer
boek. Ook de drie (alg., prot.chr-, en r.k
landelijke pedagogische centra wer
ken samen mee aan de invoering van
het nieuwe leervak. Zij zullen de scho
len kiezen waar het begin wordt ge
maakt.
Wat is overigens, meer algemeen, de
betekenis van het onderwijs in compu
terkunde? Daarover kan dr. Euwe, ex
pert in beide, urenlang boeiend cause
ren. Wat is het al niet waard in staat
te zijn en dat is toch een van de ta
ken van het onderwijs de leerlin
gen iets plezierigs te laten doen. Dr.
Euwe zei dat niet maar bedoelde o.a.:
de puzzel-component van vooral de pro
grammering. Programmeren is: de c<
Suter „vertellen" wat ze moet doen
oe ze dat moet doen. Dit kan slechts
In de taal die de computer verstaat en
het moet even foutloos worden ver
teld als de machine foutloos werkt.
Is haar resultaat onzin, dan was de op
dracht ergens onzinnig. Dat puzzelen
is geen vrije-tijds-passering maar een
even plezierige produktieve-tijdsbeste-
Dr. Euwe acht het zeer wel mogelijk
dat de computer eerlang in de taal van
ons tientallig stelsel kan worden toege
sproken. Het is dus niet zo als een re
cent bericht inhield, dat het decimale
over 25 jaar wellicht een tweetallig
stelsel zal zijn geworden en dat dit
de schoolopleiding met een jaar zou b<
In Bredevoort voor
kerkrestauratie
250 per gezin
Tweehonderd hervormde gezinnen in
Bredevoort hebben samen 50.000 bij
eengebracht voor de restauratie van de
hervormde kerk daar. Dit is gemiddeld
250 per gezin. De hervormde gemeente
van Bredevoort, tussen Aalten en Win
terswijk, telt ongeveer 1000 lidmaten.
Er moeten nog 40 gezinnen worden be
zocht, bij wie men nog 10.000 hoopt te
ontvangen. Reeds eerder heeft de ge-
U AA en handen ruw?
tlCiÜPUROL
Papandreou krijgt
vertrouwen
De Griekse premier Papandreou heeft
maandagavond het vertrouwen van het
nieuwe parlement, dat op 3 november
was gekozen, verkregen. De afgevaar
digden stemden met 167 tegen 130 stem
men voor de motie. Aan de stemming
was een debat van vier dagen over de
regeringsverklaring voorafgegaan.
C.a.o.-1964 voor de
drankenindustrie
De werknemers werkzaam in de drank-
industrie, de blerhandel en de mineraal
waterindustrie hebben gisteravond op een
vergadering in Schiedam, belegd door de
drie vakorganisaties, vernomen dat met
de werkcommlssie van werkgevers in de
drankindustrie overeenstemming is be
reikt over de nieuwe c.a.o. voor 1964.
Deze houdt in dat de vijfde gemeente
klasse vervalt, evenals de laagste loon-
groep d, waardoor nog maar drie loon-
Soepen overblijven, nl. voor de specia-
ten, voor de geoefenden en geschoolden
die langer dan twee jaar in deze bedrijfs
tak werkzaam zijn (de voorwaarde was
eerst drie jaar) en de derde groep voor
de beginners en voor hen die enige rou
tine en handigheid hebben. De afstand
tussen de hoogste en laagste gemeente
klasse wordt nu maximaal ƒ3,name
lijk 1,— per week verschil in basisloon
per gemeenteklasse. De lonen per 1 janu
ari 1964 worden zo geregeld dat de vol
wassen werknemer in de laagste loon-
groep in de vierde gemeenteklasse ten
minste 100,bruto per week verdient.
Jaarvergadering chr. mulo
(Van onze kerkredactie)
OOK de mulo-school is er niet
voor zichzelf of voor
leraren maar voor het kind. Een
school zonder kinderen is als een
viool zonder snaren. Daarom
moeten we ons geen zorgen ma
ken over de vraag wat voor type
kinderen de havo- of mavoschool
zal komen bezoeken. Zij zullen
uw leiding vragen hoe dan ook.
Dat is het voornaamste, zo be
toogde prof. dr. J. W. van Hulst
gisteren op de algemene ver
gadering te Amsterdam van de
Vereniging tot behartiging van
de belangen der christelijke scho
len voor mulo in Nederland. Prof.
Van Hulst hield zijn gloedvol be
toog over de belangrijkheid van
het kind nadat mr. ir. M. Goote,
inspecteur-generaal van het on
derwijs, een meer technische uit
eenzetting had gegeven over de
inrichting van de in 1968 te ver
wachten havo- en mavoscholen.
Prof. Van Hulst, die sprak bij ont
stentenis van dr. mr. J. Ozinga, te
Lunteren. signaleerde ook ter vergade
ring twee soorten aanwezigen: de oude
ren die denken „het duurt mijn tijd
nog wel uit" en de jongere leraren die
niets liever willen dan dat de onder
wijsvernieuwing er zo spoedig mogelijk
komt. Prof. Van Hulst stelde zeer na
drukkelijk dat de nieuwe schoolvorm
de oudere leraren nodig zal hebben
■n hun levenservaring. „Zij weten
in de positieve waarden die mee moe-
n naar de nieuwe school."
De wijsheid der ouderen zal er borg
3or staan dat naast de nieuwe vor
en van de jongeren het waardevolle
overgebracht wordt, aldus prof. Van
Hulst.
Verantwoordelijkheid
De school wordt nooit of te nimmer
gemaakt op het departement. De lera-
maken die. Prof. Van Hulst onder-
Joh. de Veer
onderscheiden
De scheidende voorzitter van het pro-
duktschap voor vee en vlees, de heer
Joh. de Veer, is benoemd tot ridder in
de Orde van de Nederlandse Leeuw. De
minister van landbouw en visserij a.I.,
dr. G. M. J. Veldkamp, heeft hem gis
termiddag de versierselen, behorende
bij deze orde, overhandigd in een af
scheidsbijeenkomst, die in het hotel Kur-
haus te Scheveningen is gehouden. De
67-jarige heer De Veer die sinds 1951
voorzitter is geweest van het schap,
werd voorts toegesproken door bestuurs-
Kerkelijke leiders in kerstboodschappen
Athenagoras blij
met zoeken naar
meer eenheid
„Inplaats van meer brood te zet
ten op de tafel der hongerende
mensheid, zoals dat thans moge
lijk is met de huidige produktie-
verhoging, overwegen sommigen
door een handelwijze die in strijd
is met de moraal, het aantal ta
felgenoten te verminderen. Dat is
de cultuur onwaardig", aldus
paus Paulus in de eerste kerst
boodschap van zijn pontificaat.
Hij had tevoren de honger in de we
reld gesignaleerd als een dreigend pro
bleem dat tot een vernietigende kracht
met onberekenbare gevolgen kan wor
den, een probleem echter, dat niet be
streden -mag worden met middelen
„welke nog slechter zijn dan hetgeen
men bestrijdt". Men mag zich niet aan
de vruchtbaarheid der mensen vergrij
pen met middelen welke de menselijke
en christelijke moraal ongeoorloofd
moet noemen, aldus Paus Paulus.
Zijn voornaamste kerstwens luidde,
dat er liefde in de wereld zou mogen
heersen. Paulus richtte tot „alle men
sen van goede wil" de dringende bede,
dat zij zullen werken voor de vrede.
Hij riep de mensen op tot broederlijke
en vriendschappelijke saamhorigheid
met de jonge volkeren, die op onbaat
zuchtige wijze geholpen moeten wor
den. Aan het slot van zijn kerstrede
sprak de paus nog even kort over zijn
voorgenomen bedevaart naar Palestina,
welke zo zei hij uitsluitend om
godsdienstige redenen en doeleinden
wordt ondernomen.
Aan het slot van zijn boodschap over
zijn bedevaart naar het heilige land
sprekende zei de paus dat deze bede
vaart een uiting wil zijn van een nieuwe
bevestiging van zijn geloof en van zijn
liefde tot Christus.
De bedevaart zal ook een reis zijn
van zoeken naar en hopen op de een
heid van alle christenen. Daarbovenuit
echter wil de paus „goede en grote ge
dachten koesteren voor alle volkeren der
aarde, voor volkeren dichtbij en veraf,
met de gezindheid van respect en lief
de en met de wens voor algemeen wel
zijn en vrede".
Allen, die de paus op zijn weg zal
ontmoeten, „gezagsdragers, volkeren,
pelgrims en toeristen", zal hij respect
vol en hartelijk groeten, zonder echter
de snelle pas in te houden en zonder
zich te laten afhouden van het enige
doel van zijn reis". Doelde paus Pau
lus met deze laatste woorden op zijn
ontmoeting met Athenagoras?
Patriarch Athenagoras schonk in zijn
kerstboodschap meer aandacht aan de
komende ontmoeting. Zijn boodschap zal
Eerste Kerstdag in alle Oosters-Ortho-
doxe Kerken worden voorgelezen, maar
werd reeds voor publicatie vrijgege-
In die boodschap sprak Athenago-
nog eens zijn „vurig verlangen"
laar een ontmoeting met de paus
het oude Rome in Jeruzalem, de
stad die geheiligd is door het kostbaar
bloed van Christus.
Actie van Amstelveense jongeren
pEURIGE, kleurige, sche gegevens berustende gels vouwt
verse rozen, regel- boek van dc Oostenrijkse
reoht uit de kassen Bnickner.
van Aalsmeer .allen j
met Kerstmis naast de van 2 jaar dat aanVanke-
bedden pronken van Hi- de toombom in Hi-
Athenagoras
streepte hiermee duidelijk de verant
woordelijkheden van de leraar.
De heer Groote schetste in zijn cau
serie de belangrijkheid van de brug
klas in het nieuwe havo-mavo-systeem.
..De kwaliteit van het onderwijs zal be
slissend zijn voor het voortbestaan van
een volk".De heer Goote was dan ook
van mening eenzijdigheid en specialiteit
in het onderwijs te vermijden. „Het ha
vo-mavo zal introductie tot beroepson-,
derwijs moeten zijn", aldus de heer
Goote. Hij zag veel mogelijkheden v<
de leerling als individu in het nieu
systeem.
Voorzitter Joh. Tigchelaar schonk
zijn openingswoord aandacht aanl...
feit dat meer dan 50 pet. der huidige
chr. muloscholen onderbezet zijn wat
betreft de leerkrachten. Hij vermeldde
voorts het verheugende verschijnsel dat
het gemiddelde actenbezit bij de jon
gere leerkrachten stijgt. Van de thans
409 christelijke muloscholen zijn
de vijfdaagse schoolweek i
Beroepingsiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Ouderkerk a. d. IJssel
te Nieuwe Tonge (toez.): W. L. Tukker,
te Katwijk aan Zee.
Aangenomen naar Heerlen (vac. H.
Boiten): H. C. Nortier, te Diepenveen.
Bedankt voor Nw.-Vennep-Abbenes
(vac. H. Brons) en Eist (vac. dr. C. var
Leeuwen): I. J. Wisse, te Almkerk; voo:
Ederveen: A. J. Timmer, te Elspeet.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Bedum (vac. D. Kuiper)
A. Wiersinga, te Winschoten; te Schet-
tens: J. W. Bats, kand. te Amsterdam.
Bedankt voor Kapelle-Biezelinge: B.
Koekkoek, te HeusdenMeeuwen; voor
Lutjegast: W. Visscher. te Rutten
(N.O.P.); voor Ermelo (vac. R. J. Beu-
kema): H. Moll, te Werkendam.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Rotterdam-Charlois: C.
Verhage, te Hilversum en M. Vlietstra, te
IJmuiden; te Ermelo: P. Zonneveld, te
Bennekom en J. Kievit, te Noordeloos.
GEREF. KERKEN (Vrijgemaakt)
Bedankt voor Den Helder: J. van Brug
gen. te RuinerwoldKoekange.
GER. GEMEENTEN IN NEDERLAND
Tweetal te Rotterdam-W.: H. Ligten-
berg, te Utrecht en C. v. d. Woestijne,
functionarissen uit de PBO en nai
het bedrijfsleven. Hem werd lof en
de gebracht voor het vele goede, dat
hij heeft gedaan en voor de belangrij
ke resultaten die zijn werk hebben op
geleverd. Na de bijeenkomst kwamen
bijzonder velen in een receptie de heer
De Veer een hand ten afscheid druk
ken. Onder hen bevonden zich vele
vooraanstaanden uit het maatschappelijk
i het bedrijfsleven.
Prof. Runia met vakantie in ons land
„lk geloof niet meer Sinterklaas en ook niet meer in het Kerst- j
kindje", zei eens een jongen die meende achter een sprookje
gekeken te hebben. En vele ouderen leven precies zo. Ze vieren j
Kerst, het feest van Christus, maar het kindje in de kribbe is
maar een sprookjespop. Juist daarom legt Lucas er waar-
schijnlijk de nadruk op dat het Kerstgebeuren geen legende is. i
Tot drie maal schrijft hij: En het geschiedde. Het geschie
de dat er een bevel uitging van de keizer. Hij regeerde de
wereld. Hij kon decreteren, hij had de macht in handen. En
tot Herodes schreef hij: Tot nu toe waart ge mijn vriend, maar
van nu af aan zal ik u als mijn onderdaan behandelen." En
altijd weer, ook nu nog moeten wij voelen dat we de machten
die over ons gesteld zijn onderworpen zijn. Maar dan spreekt
God. Weer geschiedt het. Weer gaat er een bevel uit en dat
bevel komt in de vorm van een vervulling. Gods Woord wordt
werkelijkheid Christus wordt geboren. En tegenover de macht
van keizer Augustus wordt het Kerstkind gezet. Christus is
Gods antwoord aan de wereld. De wereld zei: Alle mensen
inschrijven. En God zei: Reken Mij er dan ook bij. En dan ge
schiedt er weer iets. Dan zeggen de herders: „Laten wij dan
gaan zien hetgeen geschied is." Dat zien is niet „kijken", maar
„beleven". Dat zien is God ontmoeten. En wie God ontmoet
heeft is nooit meer dezelfde.
Ds. Popma voor kweekschoolleraren
Rotterdam teruggekeerd-
Met dit schip kwamen twee predi
kanten met hun gezinnen naar Neder
land terug. Ds. G. W. van Trlcht zal
hier blijven en prof. dr. K. Runia zal
.•er enkele maanden weer vertrekken.
Prof. Runia. die in Dokkum gerefor
meerd predikant was, doceert o.a. dog
matiek en ethiek aan de Reformed Theo
logical College in Geelong in Australië.
In 1956 is hij vertrokken. In 1954
heft het College of Reformed Churches
het college opgericht omdat er enkele
jongens waren die theologie wilden
studeren. Men begon met vijf studenten
en twee docenten. Pas in 1960 kon de
theologische school een eigen gebouw
betrekken. Er zijn nu 21 studenten en
vier professoren. Prof Runia noemt het
kerkelijk leven in Australië „zwak".
Het streven naar eenheid is volgens
hem echter verder dan in ons land.
Hoewel er vele Australiërs bij een
kerk zijn aangesloten, noemt hij velen
„christenen op vier wielen". Ze komen
alleen in de kinderwagen, in de bruids
koets en in de begrafenisauto- Toch is
er een kern van zeer trouwe gemeente
leden. De emigranten die bij een kerk
zijn aangesloten, hebben volgens prof.
Runia de beste kans te slagen. Zij wor
den in een kring opgenomen en passen
zich sneller aan. Van deze groep gaan
dan ook zeer weinigen naar Holland
De hervormde predikant G. W. van
Tricht zal na een verblijf van vijf jaar
Dunedin en in Christ Church op
Nieuw Zeeland zich in Nederland be
roepbaar stellen. Om diverse redenen,
onder andere de gezondheidstoestand
heeft hij besloten terug
terug zullen keren.
(Van onze onderwUsredactie)
yOOR DE algemene vergade
ring van de Vereniging van
leraren aan Protestants-Christe
lijke Kweekscholen, die in Zwolle
werd gehouden, heeft ds. S. J.
Popma uit Amsterdam gisteren
op de van hem bekende, bezie
lende wijze gesproken over het
onderwerp: Het mensbeeld in de
moderne literatuur. Het referaat,
dat tot doel had een gesprek op
gang te brengen, werd beluisterd
met een aandacht die de deskun
dige referent verdient.
Ds. Popma heeft zijn toehoorders
in het begin duidelijk verteld aan
hoeveel beperkingen een dergelijk
onderwerp gebonden is. Hij heeft
er ook op gewezen, dat er over de
moderne literatuur veel kwaad
wordt gesproken, waarbij (uiter
aard) de naam van de A.R.-sena-
tor viel, die zijn afkeer niet onder
stoelen of banken heeft gestoken,
de heer H. Algra.
Ds. Popma ziet de moderne literatuur
evenwel niet zo somber. Er kan gespro-
Sadako" Wie wat
roshima's ergste slacht- roShima ^verleefde. Der-
offers van de atoom- tien jaar later echter geld stortte op giroreke-
bom. die deze Japanse ..sloeg de atoombliksem ning 117757 ontving
stad «P oumslos 1945 - -
met de grond gelijk
maakte. Deze vermink-
haar leven toe
vas de nloedziekte leuke-
nie, waaraan ze overleed
Nadat de grootste Ja-
ten worden nog steeds panse krant de opvoering
verpleegd m ziekenhui- £an het stuk in Nederland
zen en revalidatie een- vermeld had stuurden scholen werd aldus in xor-
tra. kort na de première In te tijd 4000 bijeen ge-
november 11. 10 Japanse bracht
De Amstelveense toneel- kinderen, die uit door de
groep Lekento, aangeslo- bom besmette ouders met
ten bij de J"
Jeugdraad -
uit leerlingen van middel- neelgroep als bewijs
bare scholen, heeft voor hun levensmoed
deze actie het initiatief 1000 met de hand
De kerken hebben geleden door men
selijke zwakheid, die ongelukkigerwijs
verantwoordelijk is voor de onenigheid
tussen de christenen van het Oosten en
het Westen, zo zei hij. Hij prees
het streven van de Oosterse Kerken
toenadering. Hij schonk in zijn
kerstboodschap tevens aandacht aan het
Vaticaans concilie en de pan-orthodoxe
conferentie van Rhodos. waar besloten
werd een gesprek op voet van gelijk
heid met Rome te aanvaarden.
Maandag vertrekken
vrijwilligers
naar Brazilië
De ploeg van het Nederlandse jonge
ren vrijwilligersprogramma voor Brazi
lië vertrekt maandag 30 december per
schip uit Rotterdam naar zijn bestem
ming. De 21 jongeren vrijwilligers en
waarschijnlijk ook de assistent-project-
leider, de héér J. W. Kroon, maken de
reis met de Alnati van Van Nievelt
Goudriaan en Co. Zij zullen zich
cife ontschepen.
Dr. I. N. Th. Diepenhorst zal
zig zijn bij het vertrek, niet alleen in zijn
f .-1 hoedanigheid van staatssecretaris van
i j ®ru£kiiers boekl buitenlandse zaken maar ook in die van
had Sadako Sasaki er 999 vader van een van de vrijwilligsters.
Zoals bekend, gaat het hier om een
sociaal-medisch project in de streek van
Campina Grande in het Noordoosten van
het land. Hierbij is de bouw van een
ziekenhuis inbegrepen. De ploeg bestaat
uit twee groepen waarvan de grootste
in de medische en de sociale sector eer
♦aak zal vinden.
De andere groep zal werken aan de
bouw van het ziekenhuis of werkzaam
heden verrichten die met de bouw in
verband staan. De leider van het pro
ject is de arts C. W de Ruiter, die
reeds een aantal jaren in het gebied
van Campina Grande werkt.
Hij heeft zich in Nieuw-Zeeland hoofd
zakelijk bezig gehouden met het werk
onder de Nederlanders. De Presbyteri
aanse kerk heeft liever niet dat er
speciale Nederlandse gemeenten worden
gesticht. We gemeenschappen met een
eigen sfeer. Het richtingsprobleem is
eigenlijk geen probleem; ultra-links en
ultra-rechts hervormden trekken samen
op. Er is dan ook een uitstekend ver
enigingsleven.
Met de emigratie loopt het af, meent
ds. Van Tricht. Hij 2is van mening dat veel
Mocht de mist zich eens 's avonds verdichten.
Leer voor het verstand dan te zwichten.
Zoek veel liever snel
Naar een plaats in t hotel
Dan één onder Gemengde Berichten
ken worden van een hoopvolle generatie;
de term „experimenteel" wijst daar
trouwens ook op, zo zei hij. Men Is,
voor de toekomst.
Vage zin
Die hoop is weliswaar slechts aan te
duiden in vrij vage zin, maar men kan
toch wel in het algemeen zeggen, dat er
een zoeken is naar een bewoonbare we
reld. De huidige literatuur wil niet meer
weten van illusies, zij heeft te veel fra
sen achter de rug Daarom kenmerkt
die literatuur zich ook door de afwezig
heid van het muzikale, het blinkende.
Zij is echter wel eerlijk, hetgeen na
twee wereldoorlogen niet onbegrijpelijk
is. Aan de hand van enkele boeken en
schrijvers heeft ds. Popma deze over
tuiging uitvoerig gedemonstreerd. In
veel romans treft het begrip „geworpen-
heid", dat, waaraan niet te ontkomen is.
Wij zijn gebonden, maar het geheim
zinnige is, dat er in die gebondenheid
een vrijheid openbaar komt, zij het dan
een gebonden vrijheid.
Op zoek
Het geworpenheidsfatalisme en het
daarmee samenhangende vrijheidsfa-
nat.isme, typeert bijvoorbeeld het
oeuvre van Simone de Beauvoir en
Camus. Men is op zoek naar de be
woonbare wereld. Dat de onbewoon
baarheid daarom soms een zwaar ac
cent krijgt is begrijpelijk.
In een schrijfster als Sagan ziet men
hoe krampachtig en hopeloos dit zoeken
soms is. In alle ontmoetingen met de
ander moet men aan de buitenkant blij
ven. Anders loopt men een te groot ri-
Aan daze houding tegenovergesteld Is j
het zoeken naar echtheid, waar het, .be
wustzijn ophoudt te fungeren. Mulisch
in Het stenen bruidsbed heeft dat ade
quaat verwoord. Hij geeft ruimte aau
wat in het onbewuste leeft. Het moment
moet gevuld worden met echtheid, niet
gisteren is belangrijk, noch morgen,
slechts het heden. Daarom ziet de ene
mens in de ander soms ook niet anders
dan het dier („uit welk oerwoud komt
u?").
Herdenking
In de moderne literatuur, zo besloot
ds. Popma, leeft dc mens zonder ach
tergrond. Hij is er, en veel meer Is er
niet van te zeggen. Beckett met Wach
ten op Godot tekent dat heel typerend.
Dat deze literatuur echter boeit, on
danks het feit dat er zo weinig In ge
beurt, bewijst wellicht toch dat wij er
Iets 1
i onszelf ln herkennen.
In een prettige bespreking is veel van
wat de referent schetsmatig had aange
duid duidelijker geworden.
De deelnemer? aan de algemene ver
gadering, die in de ochtenduren door
het gemeentebestuur van Zwolle werden
ontvangen, zaten 's avonds aan aan
Agoeng weer actief
De berg Agoeng op Bali, die dit jaar
reeds driemaal een uitbarsting heeft ge
had, waarbij in totaal vijftienhonderd
mensen zijn omgekomen en veel ver
woesting werd aangericht, is weer ac
tief. Lava stroomt langs de hellingen
van de 5800 meter hoge vulkaan omlaag.
Zestienhonderd inwoners van het dorp
Tangka zijn geëvacueerd.
jedrukte kaart met een
dankbetuiging en daaraan
bevestigd een van de uit
goudpapier gevouwen
kraanvogels. Mede dank-
'.liksemactle
New York is bedekt met 20
Kl,ulluut n_IHHmeeuw. In de buitenwijken van de stad
bestaande ren, de Amstelveense to- pan gezonden 'gladiolen.! hgt zelfs 30 cm. Het verkeer, dat in deze
Daarvoor zijn Inmiddelsj
Hervormde verminkingen zijn gebo- 6000 bloembollen naar^Ja-
die in de plantsoenen der1 dagen voor Kerstmis al bijzonder druk
ieder ziekenhuizen zijn geplant) I is, bewoog zich met een slakkengang,
gisteren vertrokken: aangezien de harde wind de
genomen nadat zij dlver- papier gevouwen kraan- 300 prachtige rozen, ver-j joeg. Het gemeentebestuur kondigde de
se reacties had gehad op vogels. Het bijgeloof wil pakt in hermetisch afge- „sneeuwnoodtoestand" at Het prettige
het stuk .Sadako wil le- nl. dat vie in Hiroshi- sloten plastic vacuüm ko-, is natuurlijk, dat door de sneeuwval
ven" naar'het op histori- ma 1000 van die vo- over de Pool naar Tokio.l witte Kerst verzekerd is.
Wc hadden allemaal met dat ste meisje uit het gezin
gezin te doen. De kranten brachten ongelukte
het met grote koppen op de voor-
pagina: Opnieuw een man in de
kracht von zijn leven slachtoffer
het verkeer Zwaar verminkt,
flinke dosis
Rita heette ze. Na de begrafenis
van haar vader toen ze weer gewoon
haar plaats op de tweede bank had les wat Jiaar
ingenomen, had hij zijnsondanks zijn
gedachten maar half bij de Noorse geen ogenblik stil. Binnen
kopje geleidelijk tot rust? Je zoudt
Zolang er een lie! ding voor over hebben.
nooit Hij zette dus zijn antenne zo scherp
mogelijk en wachtte af. Lang be-
Die dunne vingertjes
onder de handen hoefde hij zich niet
de grote vakantie. De narigheid
was nog zo recent, je vroeg je af hoe
dat daar in dat gezin nu verder
moest, maar
lies van de vader
het levenspatroon
bezweken nog voordat hij het zie- fjorden die nog behandeld moesten
kenhuis was binnengebracht... A" TV~
Een tonge weduwe bleef met
met een viertal kinderen achter.
Klein pensioentje, regelmatig stij-
gende kosten van levensonderhoud, het leven
Een geluk dat het leren op school end kind.
geen grote moeilijkheden opleverde.
Maar toch.
Het was Leegstra. de aardrijkskun-
deman die tijdens een kaartavond met
de buren het trieste geval nog eens
ophaalde. Zijn lesgeven beperkte zich
niet alleen tot de blinde landkaart
met de stok. het overhoren van bo
demgesteldheden of internationale
bronnen van bestaan, hij mocht ook
graag gebruik maken van de specia
le antenne die hem kijk gaf op de JU SSHÜ! HHH
individuele persoonlijkheid van zijn dochter kende hij des beter.' Een
gehoor. Hij was sociaal ingesteld zo- niet onknap zwartje.
gezegd. Je hebt het of je hebt het niet. j ff
Een klas, zelfs in onze door velen
materialistisch of zelfs nihilistisch ge
noemde dagen, schijnt dat te waar
deren, althans bij Leegstra merkte je
nooit iets van de kleine revoluties
waarmee enkelen van zijn collega's
vaak te kampen hadden. Hij zou wan-
de tijd voor had gehad,
i tijds- dan toe ongekende kalmte
euvel te verhelpen, wat echter niet complimentje niet uit. Je bent
veranderd, meiske, ik vind je sedert
dus een zenuwknob- enige tijd zoveel rustiger. Waarop ze
kind. Het knipperen alleen maar dankbaar lachte. En
Leegstra was nog net even wijs.
Maar tijdens de vakantie kreeg
hij indirect van de buitenwacht
de oplossing. Tot aan de dood van
de vader was het kind regelmatig
opgejaagd. Onder zijn militaire tucht
hadden haar zenuwen geen moment
van respijt gekend, iedere minuut
van haar jonge bestaan was onver
biddelijk uitgekiend. Neen, men fan
taseerde er niet maar zowat over.
lichtelijk schu- De man had veel goede eigenschap-
ïneer er totaal Pen« zÜn denkbeelden over opvoe-
ieder geval ding spotten echter met iedere
met de ogen, het s>
we in de houding
geen reden
zelden haar stem verhief
wanneer anderen met verhitte hoofden
en wüde gebaren aan het bekvechten
waren over onderwerpen die onze tie
ners heel na aan het hart liggen.
Rita scheen niet bijzonder gesteld
op een stem in het kapittel. De heer
Leegstra die overigens overtuigd was
analyse hebben dat er niet de minste animositeit tus-
ieder der dertig sen haar en de anderen bestond, vroeg
zich af of er binnenin dit tengere li-
te
ouc ci vaan. gcuucg -
omdat hij dit onbe- speld tussen.
grijpelijke niet in overeenstemming
kon brengen met zijn psychologische val. OK.
ambities. Misschien zat er iets in van met a
een erfelijke belasting, de natuur leven,
schept er wel eens behagen in vr
de kapriolen te maken...
Toen de grote vakantie al vlak
vader. Een pathologisch ge-
K.. maar hoe moet zo'n kind
met angstcomplexen verder door het
Het gezin heeft gerouwd om zijn
dood. want zoals gezegd, hij had ook
goede eigenschappen, doch met dat
hij elke week enige v
tegenover zich had. Je kunt je voor- chaam dan toch gevoelens aanwezig
stellen dat het een soort sport voor waren die
hem moest zijn ze elk naar de eigen ontdekken,
geaardheid aan te pakken. Het oud- Hij was wel
die hij nog niet had kunnen
één ding zeker:
de deur stond meende de heer Leeg- al. die aardige Linda kan zich voort
stra waarlijk een vage verandering aan ontwikkelen tot
in, wat hij voor zichzelf zijn zorgen- mensenkind,
kind noemde, te bespeuren. Keek ze
wat meer ontspannen om zich heen?
Kwam haar beweeglijke donkere
Het was gelukkig nog niet te laat..
tot 8.31
Obrecl
6 30 to
4 uur,
tot 5 i
woensë
van 12
van 6.3
Pad, N
tot 5.30
Pape
schilde:
van H«
4 jan.,
van 2 t
Lei tl
pr
LEID!
Amateu
seert ja
waaraar
enigingf
37 verei
boekte
eniging
C-klasse
leggen.
Tijden
gisteravi
langstell
wing dit
vice-voo
dia-serie
dr. J.
Punten v
aan de
naakten
°ok hun
gen te
