Sidney J. v. d. Bergh verlaat Unilever ':ffCh.iiia reageert ongunstig Unïïï op suggestie van VA Finse kabinet treedt af Ollenliauer: ingetogen en vastberaden leider Hongarije wil geschillen met Amerika uitpraten /*t een. danfce Kachel van Franklin MAANDAG 16 DECEMBER IWi Portret van een captain of industry „U gaf vrijheid en vertrouwen' Het irtro1 werkten ste aansporing voor hen om zichzelf te het drukker dan ik het tot overtreffen en kwamen er eens een keer ongelukken van dan bleef u door dik en dun achter uw mensen staan en hield hun de hand boven het hoofd. Velen van ons hebben ervaren hoe tot zeer u zich altijd heeft ingespannen na; om bij overplaatsing diegenen, die in al bij tal van vestigingen in t "E u Europa afscheid genomen beurd dat vooral jongeren grote spron- maar de het ,,ware afsoheid' zo vertelde hij •misschien krijg ik toe heb Men zou kunnen zeggen, dat dit niet mogelijk is. Immers zijn leven is al tijd druk bezet geweest. En hij moet sterk geslacht behoren dat hij naasi net vice-presidentschap van Uni lever N.V. nog zovele functies in het politieke en maatschappelijke leven het ge- heeft kunnen vervullen Hij is w w :e spron- de eerste Kamer, lid van Provinciale wat hijzelf noem- fen maakten «n op hoog niveau wer- Staten van Zuid-Holland, lid ,J den benoemd en bijna altijd ging het gemeenteraad van Wassena, QT-Ck Q CO Ol TTOTl - J J_a njngme€ster (Van een onzer redacteuren) "■"N de voorbije weken had hij Unilever N.V., het concern v"Jheid waaraan hij 43 jaar verbonden is geweest en waarvan hij de laat- f «va ste tien jaar als vice-voorzitter ■ankeSi van raac* van bestuur de stu- wende kracht was, viel op za- instuty terdag j.l. betrty van goed, omdat zij bezield i igint i i het vertrouwen dat u gaf.'' Hoofdstuk In nog niet drie kwartier gingen 43 laar aan hem voorbij. ..We hebben ecu <u het besef aldus de heer R. G. Jur- goede schildei gens. zijn opvolger als vice-president dat wij vandaag in zekere zin een hoofdstuk in de Unilevergeschiedenis het hoofdbestuur voorzitter van het Neder lands Comité Unicef, voorzitter va stichting Johan Maurits van Nass; 's-Gravenhage. voorzitter van de Cen trale Kamer van Handelsbevordering en in zijn vrije tijd, want het slechts een hobby verzamelaar v bi En daar zat hij dan, in de confe- afsluiten. En ik stel het bijzonder op vachte, rentiezaal van het Unilevergebouw Pr')s dat ®r van mag getuigen hoe- erskaaj aan het Burgemeester s'Jacobplein ïrniL^lri^io V»an j be.stuur, dal ni, te Rotterdam, zijn echtgenote naast ben Aan je n00it inatodEttTomiï itgereij zich. en in een wijde kring om hem me. aan je doorzettingsvermogen om ipacitet heen zijn (oud-)medewerkers, en hij plannen, waarbij anderen wel eens het luisterde naar de woorden van lof hoofd schudden, maar waarvoor jij je die hem eerlijk gemeend diend uitbundig werden toege- zwaaid Sidney James Af*|? Bergh, derde generatie uit een ge- li 6lacht van vooruitziende en hard werkende ondernemers, kleinzoon van meneer Simon en zoon van me neer Sam van den Bergh. namen, die nog bij het concern leven. Jaren had ingezet, tot een goed CKC. Soed einde te brengen. Je hebt den blizonder mooie loopbaan gehad. Principes gaan, te beginnen met 1921. het jaar .waarin ik u zo memoreerde de heer A. G. Stoon bij wat toen nog Van den Bergh's Fabrieken heette, zag komen. Ik herinner me nog zeer goea hoe u des morgens vroeg in de kamer idant t aanwezig was om kennis te nemen van met dq de binnengekomen brieven en tele- wijze Hij is 65 jaar. maar dat is hem niet aan te zien Wie hem hoort praten toekomstplannen ontvouwen krijgt niet de indruk te spreken met man. die al een grootse carrière heeft vaak'heel afgesloten. Maar hij is geen man. die op zijn lauweren kan rusten. terug blikkend op wat voorbij is. ..Het is vertelde hij een belangrijke ge beurtenis als je een zaak, waarbij je 43 jaar hebt gewerkt, vaarwel zegt, maar ik doe graag wat anders". Hij heeft in zijn leven veel gereisd. Hij is, zo is eens van hem betoogd, - 0... een van die internationale figuren die Hij schetste de vlucht zich even goed thuisvoelden op de miliezaak waarin nog Filippijnen of in Turkije als in Scan- wer'kErt,fï of Zuid-Europa. „Maar ik heb voor zorgen, Holland terug bent". Want hoe internationaal georiën- Nederlander geble- derlandse belangen heeft hij primair op de bres gestaan. Toen ging hij niet die de kleine familiezaak Hij luisterde met aandacht en hij werkt, had genomen, cu mi zei waar- - moet door de toespraken de jaren wel om naar zijn mening Unilever de altlld gezegd, je moet opnieuw aan zich hebben zien voorbij- grootste maatschappij ter wereld is tijdig ..omdat wij steeds aan enige grond- "r~ I grammen. Die kamer was voor u niet net wai nieuw> want het was meen ik de eet- --.vi kamer in het huis aan de Parklaan ouders had gewoond i moest delen met uw vader. mag wel zeggen de bijna legenda- Vrisbh geworden meneer Sam...." Portret De jaren trokken aan hem voorbij. En de sprekers schetsten met elkaar grote lijnen het portret van de man, „om wiens vertrek wij verdrietig zijn", het beeld van een captain of industry. 1 Ir. Loopuyt zei: ..Uw grootvader en uw vader hebben de grondslagen ge- 'ijftig ki legd voor ons thans zo bloeiend be- opgew» drijf, maar de sociale omwentelingen de jet» van onze tijd hebben het u niet meer irvoor fc mogelijk gemaakt om de directie te j nTt voeren op dezelfde patriarchale wijze als zij dat met zoveel succes hadden ^r®7 gedaan. Als kleinzoon en zoon van di- dwijk, i recteuren-eigenaar is het voor u niet ge- p pretty makkelijk geweest om de koers van beleid te wijzigen en aan te passen het hestuur van een open onderne- hebben vastgehouden". En teerd ook hij had nog een waarschuwend woord ven in hart voor allen die bij Unilever werken. „Bedenkt, dal met welke kleine taak u ook bent belast, het wel en wee de maatschappij evenzeer van de vervulling daarvan afhangt". Generaal Druk Toen de oorlog over Europa kwam bevond hij zich in Engeland. Hij werd als reserve-officier ge mobiliseerd en hij deed gedurende de oorlogsjaren bij het Nederlandse ide it, l volle sociale evolutie." Soepel Maar vervolgde ir. Loopuyt heeft de soepelheid van geest gehad t wel te kunnen. Ja. in sociale en economische hervormingen bent u vooraan gegaan en daarbij heeft u toog. \rt,och i€ts va" dat patriarohalisme van een JP>UW ouc*ers meegenomen en vastgehou- r»wJ®len' ietS wat h'j ons altiid een eevoel t j!van vertrouwelijkheid en trouw bleef vele aftrekken en een besef van medeverant- speelttwoordelijkheid voor het bedrijf waarin wij werken, juist in een wereld waar de arbeidsverzakelijking zo groot Uldcnv'ordt, dat bedrijfssociologische studies 2 meeV11011'® z'in om 'bet menselijk element ordwijk '0' Z|ïn recht te laten komen", cht te i £n VOorts: „U heeft uw leider- [eslagen. gc;lap vervuld met overtuigende 'stde i vastberadenheid. maar ook met Junio °rote soepelheid, met humor, ook Avanl met doorzettingsvermogen, en u >ven J. i heeft uw medewerkers meege- sterk i s'eept in het kielzog van uw suc- mder ij Ideeën wisten I „U bent de man van de grote ideeën, uurbiertfhe u door uw medewerkers liet uit- eemaal goeren zonder telkens over hun schou- naal de0er te kijken of zij het wel goed deden. VoorJ "W T VOUCH Chinese pers heeft giste ren vijandig gereageerd op een 3-(3 Verklaring van de Amerikaanse onderminister van buitenlandse Iet gaatajcen voor kwesties van het vind.°Zterre Oosten, Roger Hilsman. herenPeze had vrijdag in San Francis- rgse Wito gezegd dat de V.S. bereid zijn tde deur open te houden voor de .lopen.aif0Seliikheid van verandering" in r, doch'e betrekkingen met China. •ffl'i' Hij voegde er echter aan toe dat er o ^iteen sprake van verbetering kan zjjn at KapiQjoian^ Peking erop blijft staan dat de jitbuittef.s. hun banden met de regering op For- de theehosa verbreken. 13—6 R De Chinese kranten wijden veel aan- Jacht aan de toespraak van Hilsman. Het geneei Tolksdagblad. orgaan van de communis- nus gcei^sche partij, ziet evenwel in de Amen de stancaanse suggestie een ijdele poging en lubbelhartige manoeuvre om de „misluk- ;emt n^'HK" der Amerikaanse politiek tegeno- inten en'er China ongedaan te maken. De Chinezen zijn van mening dat de imerikaanse houding fundamenteel de en een jp]f^e blijft zolang de V.S. uit zijn op Soort »litieke afscheiding van Formosa van >e bejaagt vasteland. 2Frankrijk heeft de Verenigde Staten zaal Tilfteegedeeld dat het geen plannen heeft foor een erkenning van communistisch China op korte termijn. Frankrijk heeft dit volgens de zegslie den enkele dagen geleden via diploma tieke kanalen in Washington laten weten. Dit optreden van de Franse regering was een reactie op persberichten, dat een dergelijke erkenning op handen was. leger dienst in Engeland, de Ver enigde Staten, Canada, België, Ne derland en Indonesië. Hij werd, na zoveel eeuwen, de eerste kwartier meester-generaal van de Neder landse strijdkrachten in de rang van generaal-majoor. De man, die be wezen had over een groot organisa tievermogen te beschikken en een enorme werkkracht aan de dag te kunnen leggen, werd met een van de moeilijkste legerfuncties belast. En hij bleef daarmee belast tot een jaar na het einde van de oor logshandelingen. Zijn verdiensten zijn door ver- Acht huizen werden vorige week over een grote afstand ver plaatst toen grondmassa's plotse ling gingen schuiven. Deze op name is gemaakt in St. Joachim de Tournelle (dicht bij Quebec Voor een van de huizen bleek de grond niet sterk genoeg te zijn... Premier Karjalainen van Finland heeft zaterdag bekend gemaakt, dat zijn coa litie-kabinet morgen zal aftreden. Er heerst in het kabinet verdeeldheid over de door de bóeren-partij, de partij van de premier, voorgestelde aanvullende in komstenbelasting en belasting op onroe rend bezit. In verband hiermede heeft de minister van financiën, Karttunen van de conservatieve partij, vrijdag reeds zijn ontslag genomen. Behalve de conservatieve en boeren partijen maken ook de Finse en Zweed- volkspartijen deel van de coalitiere gering uit. Premier Karjalainen ver klaarde, gezien het negatieve standpunt van de drie andere partijen bij de be grotingsbehandeling. geen verdere voor uitzichten voor samenwerking binnen de regering te kunnen zien. Het onder communistische leiding staande Italiaanse algemene verbond van spoorwegarbeiders heeft een sta king van 24 uur aangekondigd, die don- In Schumachers schaduw tot53 27 maart 1901 als zoon van een metselaar in Maagdenburg geboren. Reeds op 14-jarige leef tijd werd hij lid van de socialis tische arbeiders-jeugdbeweging. Na geruime tijd redacteur ge weest té zijn van het socialisti sche jeugdblad Arbeiter-jugend werd hij, toen 25 jaar, benoemd tot secretaris-generaal van de in ternationale socialistische jeugd organisatie, een functie die hem in vele delen van Europa en Ame rika bracht. Drie jaar later werd Ollenhauer te vens voorzitter van de Duitse socialis tische jeugdbeweging. Toen Hitier ir 1933 aan de macht kwam ging Ollen hauer als lid van het partijbestuur in ballingschap. Hij zou pas na de oorlog zijn land weerzien. Hongarije heeft de Verenigde/van dat inzake kardinaal Josef Staten laten weten, dat het bereid is, besprekingen te openen om alle geschilpunten tussen beide landen uit de weg te ruimen, met inbegrip Drs. Jurgens wordt vice-voorzitter Unilever N.V. Als opvolger van de heer Sidney J. an den Bergh, die wegens het bereiken an de pensioengerechtigde leeftijd op 1 januari aftreedt als vice-voorzitter de Raad van Bestuur van Unilever V. in Rotterdam, is benoemd heer R. G. Jurgens, thans lid vai Raad van Bestuur. De heer Jurgens (60) heeft scheikun de gestudeerd aan de gemeentelijke universiteit van Amsterdam. Na het af leggen van zijn doctoraal examen trad hij op 1 juli 1927 in dienst van Anton Jurgens' Vereenigde Fabrieken N.V.. een der maatschappijen waaruit later het Unilever-concern is ontstaan. Drs. Jurgens was tot 1936 werkzaam in Duitsland, daarna tot 1946 in Engeland r hij in 1941 is benoemd tot lid de Raad van Bestuur van Unilever Limited. In 1945 werd hij eveneens noemd tot lid van de Raad van Bestuur an Unilever N.V. in Rotterdam. De heer Jurgens is ridder in de Orde an de Nederlandse Leeuw. In 1962 werd j in Spanje onderscheiden met het Gran Cruz del Merito Civil. scheidene regeringen erkend. Zo is hij Ridder in de Orde van de Ne derlandse Leeuw, Officer of the British Empire (O.B.E.), Officer of the American Order of Merit, Grand'ufficiale al merito della Re- publica (Italië). Commandeur in de Orde van de Dannebrog en drager het Grootkruis van de Kroon orde van België I De politie van Rome heeft gisteren meege deeld dat er tussen 16 december en 16 januari niemand uit zijn woning zal worden gezet. De politie, die dergelijke zaken in -.ome behan delt, wil niet dat er in de Kersttijd iemand door haar toedoen dakloos wordt. I Elburg heeft 4000 in woners. Zaterdag heeft burgemees' r Bode van Elburg een spaarbank boekje met honderd gul* den overhandigd ran de heer J. Bocrsma, vader van Aaltje Johanna, die juist als vierduizendste inwoonster was inge schreven. De directie van de Nutsspaarbank te Kampen vulde dit be drag met 25 gulden aan. De stadsomroeper heeft de bewoners van dit ge beuren op de hoogte ge steld I De 84-jarige Richard Honeck, die wegens moord op een onderwij" zer al sinds 1899 in de gevangenis van Illinois (V.S.) is opgesloten, zal vermoedelijk deze dagen in vrijheid worden ge steld, zodat hij Kerstmis nog bij een nicht zal kunnen vieren. Naar Ho- neck's zeggen heeft hij de laatste 59 jaar geen bezoek of post meer ge had. Door een aardverschui ving in het dorp Aba- noeng op het eiland Bali zijn twee kinderen om het leven gekomen. Een kind wordt vermist. Zes endertig huizen zijn in I De tenor Mario del Monaco is bij een auto ongeluk gewond geraakt. De verwondingen, die hij aan beide benen heeft opgelopen zullen vermoe delijk eerst ->ver drie maanden genezen zij'i. I Oudheidkundigen heb ben in de Sowjet-repu- bliek Karelië rotstekenin gen van elandjachten, vechtende jagers, zee lieden en oertijds skilo pers gevonden, aldus is door het Russische pers bureau Tass gemeld. De tekeningen zouden vier duizend jaar oud zijn. Dr. Erwin Chargaff, professor in de bioche mie aan de Amerikaan se Columbia-universi- teit, heeft een van de hoogste onderschei lin- gen van de Franse aca demie van wetenschap pen, de Charles-Leopold Mayer-prijs. ontvangen. Aan de prijs is een be drag van 16.000 dollar verbonden. Mindszenty. De Hongaarse rege ring deed dit bij monde van haar onderminister van buitenlandse zaken, Peter Mod, die zaterdag een onderhoud van 35 minuten met zijn Amerikaanse ambtgenoot Averell Ktorriman had. Dit onderhoud was. zo wordt op het Amerikaanse ministerie van buitenland se zaken opgemerkt, het resultaat van een reeks besprekingen die Mod kortge leden voerde met president Johnson en Harrimjm, toen hij naar Washington was gekomen om zijn land bij de begrafenis van Kennedy te vertegenwoordigen. Een van de belangrijkste kwesties die de Amerikaanse regering gaarne gere geld zou zien is die inzake schadever goeding voor de Amerikaanse bezittingen die de Hongaarse regering na de oorlog heeft genationaliseerd Op dit punt zijn al eerder overeenkomsten gesloten met Zuid-Slavië, Polen, Roemenië en Bulga rije. Over de betaling van schadev goeding door Tsjecho-Slowakije zijn n.„ menteel besprekingen gaande. Hongarije is het enige land van het communistische blok waarmee de kwestie zelfs nog niet het onderhandelingsstadium is geko- en. Het zou om een bedrag van 40 tot 1 miljoen dollar gaan, Wat kardinaal Mindszenty betreft, die al sinds 1956 als vluchteling in het ge bouw van de Amerikaanse legatie te Boe dapest vertoeft, stellen de Amerikaanse autoriteiten zich op het standpunt, dat dit een zaak is die toch in de eerste plaats tussen de Hongaarse Tegering het Vaticaan moet worden geregeld. De Hongaarse regenng zou voorts o»Ci uitbreiding van de handelsbetrekkingen willen spreken. Tegenslagen voor Moro: Neiini's linksen vallen liein af Ongeveer vierduizend uiterst linkse leden van de Italiaanse socialistische partij van Nenni hebben in Rome i resolutie aangenomen waarin de cialisten worden opgeroepen mor gen tegen te stemmen wanneer pre mier Moro het vertrouwen van de Ka mers in zijn nieuwe kabinet vraagt. Nenni is vice-premier in dit nieuwe kabinet. De onenigheid in de partij, waarin reeds lang een breuk dreigt tus sen de gematigde meerderheid en de uiterst linksen, is hiermee opnieuw tot uiting gekomen. In de motie wordt ge zegd dat de socialistische politiek door de samenwerking met het centrum-link se kabinet van Moro wordt omvergewor pen. aangezien deze samenwerking aan vaarding van de verplichtingen van het Atlantische pact inhoudt. ..en zelfs de atoombewapening van de Navo". Het dagblad van het Vaticaan. l'Osser- vatore Romano, mengde zich ook in de dreigende politieke situatie in Italië met oproep aan de christendemocraten de gelederen te sluiten. Premier Moro heeft ook al te kampen met een opstandige rechtervleugel in zijn partij, die bezwaren maakt tegen de coalitie met de linkse socialisten van Pietro Nen- Eerst ging hij naar Praag en werkte daar samen met leiders van de sociaal democraten uit Sudetenland. Na vervol gens nog enkele jaren in Parijs te heb ben vertoefd trok hij in 1940 via Lissa bon naar Londen. Daar trad hij in logstyd soms op als medewerker va B B C., schreef hij artikelen voor Scan dinavische kranten en nam hij deel de samenstelling van nieuwe Duitse schoolboeken die na de oorlog de met propaganda doorspekte werken uit de nazitijd zouden vervangen. Ook bleef hij werkzaam als lid van het sociaal-demo cratische partijbestuur in ballingschap. Na de oorlog wijdden Ollenhauer er zijn vriend Schumacher, die het concen tratiekamp als een van de weinigen had overleefd, zich met kracht aan het her van hun partij. Zij weigerden zich te sluiten bij Otto Grotewohl in wat de door de communisten geleide socia listische eenheidspartij in Oost-Duits- land werd, en in mei 1946 werd Schu macher op het eerste sociaal-democrati sche partijcongres van na de oorlog tot eerste voorzitter gekozen en Ollenhauer tot zijn plaatsvervanger. De karakters van Schumacher en Ol lenhauer liepen nogal uiteen. Ollenhauer stond bekend om zijn kalmte, was de be middelaar die in dr. Schumachers scha duw stond als vriend en plaatsvervan ger, de man die naar voren trad om de gemoederen tot bedaren te brengen, die >ms zelfs binnen de partij, verhit wa in geraakt door Schumachers briljante, laar scherpe tong. In het parlement blonk hij uit door ;n beraden optreden, terwijl Schu macher nogal eens zijn tegenstanders felle woorden In het gezicht kon slinge- Cambodja breekt ook met Britten maakt dat ook de ambassadeur van Cam bodja in Londen en het personeel van deze ambassade is teruggeroeoen. Vol gens prins Sihanoek heeft de Britse am bassadeur in de Cambodjaanse hoofdstad, naar het voorbeeld van zijn Amerikaanse ambtgenoot, stappen gedaan bij de Cam bodjaanse regering omdat „Cambodja zich verheugde over de dood van presi dent Kennedy". (Zoals gemeld zijn de Cambodjaanse ambassadeur en zaakge lastigde in Washington eerder terugge roepen). Prins Sihanoek zei nog, dat er met Frankrijk geen moeilijkheden zijn en dat de Fransen de Cambodjanen respecteren. Ook dellVP wil de eenheid De Christelijke Volkspartij van mi nister-president Theo Lefèvre heeft zich zondag in Brussel uitgesproken voor de handhaving van de eenheid van Bel gië. Aan het slot van een driedaags con gres werd een aantal besluiten goedge keurd over het samengaan van de Vlaam se en Waalse gemeenschappen. Geen en kel Vlaams of Waals lid van de r.k. re geringspartij stemde tegen. Tot de be sluiten behoort ook het handhaven van de politieke eenheid van de C.V.P. De vorige maand heeft de Belgische socialistische partij op een congres in Brussel zich reeds met overgrote meer derheid 90 procent der stemmen uitgesproken voor een aantal maatregelen op sociaal, economisch en politiek gebied om het samengaan van Walen en Vlamin gen in een verenigd België mogelijk t« blijven maken. Naar nieuwe top Azië-Afrika De premier van Ceylon, mevrouw Bandaranaike heeft zich uitgesproken voor een nieuwe topconferentie van de leiders van de Afrikaanse en Aziatische landen. Dit blijkt uit het communiqué, in Colombo uitgegeven na afloop van het officiële bezoek van president Ajoeb Khan van Pakistan aan Ceylon, het voor- het houden van een dergelijke conferentie is van Ajoeb Khan afkom stig. Hij is van mening dat de wijziging die zich kortgeleden in de internationale toestand heeft voorgedaan en het feit dat er na de conferentie van Afrikaanse en Aziatische landen in Bandoeng weer vele landen onafhankelijk zijn geworden, een nieuwe topconferentie wenselijk maken. raden als de partijleider. Op zijn best was hij bij plotselinge inter rupties wanneer hij in de bondsdag het woord voerde. Hij kon dan bij zonder ad rem reageren. Zelfs poli tieke tegenstanders hebben hem een „door de hemel gezonden parlemen tariër" genoemd. Pas toen Schumacher in 1953 overleed kwam Ollenhauer echter in het volle licht van de politieke schijnwerpers. Met overweldigende meerderheid werd hij tot diens opvolger gekozen. Ollenhauer, die ook zeer bescheiden leefde, leidde daarna zijn partij op dezelfde ingetogen vastberaden \vijze als waarop hij haar voorheen had gediend. Dr. W. Drees heeft zaterdagmiddag na kennisneming van het overlijden van Erich Ollenhauer, die tevens voorzitter was van de socialistische internationale, desgevraagd verklaard dat Ollenhauers verscheiden „een groot verlies voor de socialistische internationale en In het bij zonder voor de S.P.D." is. Ollenhauer en dr. Drees kenden elkaar van ver voor de oorlog en hebben el- Als het erop aan kwam, de be- !caar vaak ontmoet. Dr. Drees zei dat hij langen van de partij te verdedigen "nr"er ..grote waardering" had voor Ol- was Ollenhauer echter even vastbe- ^nh.aue.r' W - heeft een feestelijke verrassing voor U. |jj De prachtigelNDUS kalender met 12 schitterende kleurenfoto's van Zwitserse JLIJJ !lüj landschappen ontvangt U gratis na aan- fj*, koop van een INDUS-horloge in de pe- ;f|] riode van 11 november tot 31 december 4 1963 Ij-Ni Tegen inzending van het daar- voor bestemde, bij de juwelier aanwezige,formulier aan INDUS- [I] horloges Rotterdam wordt U de fraaie INDUS kalender franco [|j thuis gezonden. Uw horloger - ju- >.v< welierzal U gaarne een der fraaie Vjjl kleurenfoto's vrijblijvend tonen. 1396) Natuurlijk kent bijna ieder- vraagstukken, zoals aardbevingen, een Benjamin Franklin als de uitvin- water- en windhozen, zeestromingen,' der van de bliksemafleider. En de luchttrillingen en de verschijnselen jeugd die met ijver de geschiedenis- van de elektriciteit. Zo ontdekte hU boekjes op school doorwerkt, zal er verschillende wetten op het gebied met geestdrift bü vertellen, dat van de statische elektriciteit, en ver- Franklin als gezant in Frankrijk een schillende termen die we thans nog zijn land wist gebruiken zijn van hem afkomstig. goodwill te kweken tijdens de opstand de Amerikaanse ko loniën tegen hei Engelse moederland. zoals batterij TOCH IS HET ZO' i elektrische schok. Over zijn politie ke activiteit en zijn belangstelling voor economische en so ciale vraagstukken, spreken we maar niet omdat de boven bedoelde geschiede nisboekjes hierover voldoende uitsluitsel kunnen geven. Het uit vinding op natuur kundig gebied en een nuttige gezant- schapspost ligt een héél terrein van werkzaamheid, en nu willen we uiter aard niet beweren, dat Franklin dit is veel belangwekkender te hele gebied bestreek, maar hij gaf In ren dat de onvermoeide werkzaam- leder geval toch wel blijk van een held van Franklin hem er toe bracht verbluffende veelzijdigheid, waardoor een praktische kachel te vervaardi- zijn naam op vele gebieden van het gen. Waar vinden we heden ten dage 18de eeuwse Amerika bij herhaling nog gezanten en politici die met wordt genoemd. succes een kachel In elkaar kunnen Naast schrijver van krantenartlke- zetten? Franklin deed het en beproef- len, hoofdredakteur van de Pennsyl- de tevens zijn krachten op uurwer- vania Gazette, uitgever van een jaar- ken. Voorts bedacht hij een glashar- lijkse almanak die ook buiten Ame- monika die vooral in Europa een rika de aandacht trok en In vele ta- succes werd. Niet alleen omdat de len werd vertaald, moet hij vooral jonge Marie Antoinette, de latere ook als drukker worden genoemd, koningin van Frankrijk hierop leerde Hij sneed en goot zijn eigen letters spelen, maar omdat het Instrument en stelde zich in verbinding met gro- ln brede kring gebruikt werd en gro te Europse typografen zoals Bodoni te komponisten zoals Mozart en Beet- en Fournier, zodat hy ook In de ge- hoven zich niet te voornaam achtten schledenis van de Amerikaanse typo- hiervoor muziek te schreven. JTrfte een rol beell gespeeld. Zelfs Er i(jn nog meer gebieden »ur PSPOS' to Pa' "e 1'' sporen van Franklins'«erk- r(is bield b(i er een eigen drnkkerü raamhrld asnlreffen. Zo dankt de op na, waarvan 37 drukwerkjes be- slad Philadelphia aan hem de brand- Sommige drukken van weer, een bibliotheek, rlekenhut. en Franklin worden momenteel voor ve- volksuniversiteit Maar laten we lle- le duizenden dollars opgekoeht. ver eens ket oog richlen op de „to. iÏEJSLJÏSLÏLJÜ "rr1" Nadruk verboden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 5