Een kanttekening
Dr.
Visser h Hooft: Zending
moet werk internationaliseren
Een ivoord voor vandaag
R.K. kerk
uit het
leeft te veel
verleden
lekker en gezond
Geestelijke voorbereiding
in Westen onvoldoende
Stelling nemen tegen
hegemonie van preek
Eschatologische preek mag
historie niet loslaten
ZATERDAG 7 DECEMBER 1963
GRONDSTOFPRIJZEN OP DRIFT
T^E LAATSTE MAANDEN zijn zowel de internationale grondstoffenmarkten
als de vrachtenmarkten in beweging gekomen. Dit had op geen gelukkiger
tijdstip kunnen gebeuren, omdat de ondernemers die buitenlandse grondstoffen
verwerken nu niet alleen met de loonsverhoging geconfronteerd worden, maar
ook met duurdere grondstoffen en hogere vrachtprijzen.
De vrachtprijzen in de wilde vaart zijn de laatste maanden plotseling aan
getrokken, toen bleek, dat Rusland en enkele andere communistische landen
op zeer grote schaal graan in Canada en de Verenigde Staten wilden kopen.
Dit graan moet verstuurd worden en daarvoor is dus seheepsruimte nodig.
En zo zagen wij, dat het in Engeland opgestelde indexcijfer van de seheeps-
vrachtprijzen in september van dit jaar liefst 35% hoger was komen te lig
gen dan in september van vorig jaar. Of dit zo zal blijven, hangt natuurlijk
enerzijds af van het al of niet voortzetten van de graanaankopen en ander
zijds van het tempo waarin reeds opgelegde schepen weer in de vaart worden
gebracht.
De ontwikkeling van de grondstoffenprijzen kunnen wij het best aan de hand
van de indexcijfers van Moody en Reuter volgen. Deze indexcijfers toch ge
ven het prijsverloop aan voor een geheel pakket van goederen.
Zo wordt het indexcijfer van Moody berekend uit de prijzen van vijftien be
langrijke grondstoffen, die op de Amerikaanse markt worden verhandeld:
tarwe, varkens, suiker, maïs, koffie, cacao, katoen, staalschroot, wol, huiden,
koper, natuurrubber, zijde, zilver, lood. Het bezwaar is alleen, dat de Ameri
kaanse markt van grondstoffen een nogal beschermd karakter heeft en dat
het prijsverloop daardoor enigszins traag is.
Reuters index wordt berekend uit voornamelijk op de Engelse markt verhan
delde internationale grondstoffen: suiker, tarwe, rijst, maïs, aardnoten, cacao,
copra, sojabonen, peper, katoen, goud, koper, tin, natuurrubber, zilver, lijn
zaad, lood, jute. hennep, zink, schellak. Dit indexcijfer heeft een vrijer karak
ter, zodat de index de ontwikkeling op de wereldmarkten veel sneller pleegt
te volgen.
Die grotere vrijheid springt onmiddellijk in het oog als wij de cijfers bekijken:
1931 100 eind '61 eind '62 29-ll-'63
Moody 373 370
Reuter 412 435
Het komt er dus op neer, dat het indexcijfer van Moody maar heel weinig
veranderde, al moeten wij er wel rekening mee houden dat het laagste cijfer
in 1963 357 was en het hoogste 393; dat is een stijging van 10%. Het cijfer
van Reuter steeg in 1962 5H% en in 1963 12Vi%. terwijl het verschil tussen bf,urt Maar. dat J™;am P.\e\ enkel
h«t Iwjste cijfer in 1963 (435) en het hoopte <496> Kift 14<"( was. op® derr bUee4oSi?" m&n^weV
Tot nu toe is deze ontwikkeling in onze groothandelsprijzen praktisch nog Dat was een niet-predikant
Amerikaanse raad van kerken bijeen
Romantisch
Dezer dagen is in de Ameri
kaanse stad Philadelphia de drie-
jaarlijkse vergadering gehouden
van de National Council of Chur
ches, de Amerikaanse oecumeni
sche raad. Daar heeft de secre
taris-generaal van de Wereld
raad van Kerken, dr. W. A. Vis
ser 't Hooft, gepleit voor een in
ternationalisatie van het zen
dingswerk, tevens heeft hij ge
waarschuwd tegen een roman
tisch enthousiasme als gevolg van
de vernieuwingen en veranderin
gen in de Rooms Katholieke
Kerk.
Deze belangrijke vergadering van de
Amerikaanse raad van kerken kwam
niet los van wat er in de wereld ge-
oecumenisme
niet tot uiting gekomen. Het indexcijfer van eind september, dat begin deze
week bekend werd gemaakt, was slechts 1 punt hoger dan dat van eind augus
tus. Wij moeten echter wel aannemen, dat de stijging in de loop der maanden
duidelijker zal worden.
Niet alle groothandelsprijzen zijn gestegen, laat staan dat zij in even sterke
mate opliepen. De ene ondernemer zal hierdoor meer last van prijsverhoging
hebben dan de ander.
Als wij in dit verband wat dieper gaan graven, dan zien wij dat cacaobonen,
gerst, suiker, koffie, tarwe, wol, lood, zink en tin duurder zijn geworden. Soms
waren hier duidelijke oorzaken voor: suiker 's vooral omhoog gegaan na de
berichten over de natuurramp op Cuba, terwijl ook de koffieverbouw in Bra
zilië door natuurrampen werd getroffen. Van tarwe weten wij, dat de Russen
en enkele satellieten met een grote vraag in de markt zijn gekomen. In ver
scheidene andere gevallen zijn de voorraden achteruit gelopen, terwijl de vraag
juist steeg. De statistische positie van de grondstof is hierdoor sterker gewor
den, hetgeen zich uit in een prijsstijging.
Een verhoging van de grondstoffenprijzen werkt op verschillende wijzen in
onze economie door. Zij kan de prijs voor de consument helpen opvijzelen en
daardoor de kosten van levensonderhoud verhogen.
Maar de stijging kan ook (en dit geldt uiteraard in even sterke mate voor de
invloed van de loonsverhoging) de concurrentiepositie van onze exporteurs
verkleinen. Hierdoor zal de uitvoer minder sterk oplopen dan wel gewenst
ls. En als wij er van uitgaan, dat de invoer door de gestegen koopkracht juist
wel zal blijven toenemen, ligt het voor de hand dat de handelsbalans slechter
zal worden en met de handelsbalans ook de lopende rekening van de beta
lingsbalans.
Dr. Holtrop, de president van de Nederlandsche Bank, heeft kort geleden als
zijn mening gegeven, dat die betalingsbalans in 1964 een geduchte aderlating
zal ondergaan, hetgeen onze economische positie in de internationale wereld
zwakker moet maken.
Aan de stijging van de grondstoffenprijzen zit gelukkig ook een goede zijde.
Tal van minder ontwikkelde landen zijn voor hun economie afhankelijk van
de opbrengst van de in het buitenland verkochte grondstoffen. Vele landen
in Zuid- en Midden-Amerika, Afrika en Azië hebben nu vele Jaren achter
elkaar door de lage grondstoffenprijzen lage opbrengsten gehad. En dit was
des te erger als die opbrengsten van grondstoffen (zoals in het merendeel
der gevallen) het leeuwenaandeel van de totale opbrengsten uitmaakte.
De deviezenontvangsten liepen dus sterk terug terwijl die landen in verband
met de bevolkingsgroei en in verband met de industrialisatie broodnodig
om hun economie een steviger basis te geven juist behoefte aan extra de
viezen hadden. De deviezenvoorraden slonken dan ook als sneeuw voor de
zon, hetgeen alleen maar kon leiden tot importbeperking, geldontwaarding en
andere ingrepen. Voor de sociale verheffing was dit allesbehalve bevorderlijk
en het was voor Moskou niet moeilijk om in dit troebele water te vissen.
Als de minder ontwikkelde landen dan ook door betere grondstoffenprijzen
hun ontvangsten alsmede hun deviezen kunnen opvoeren, is dit voor de we
reldeconomie een zeer welkome steun. En daardoor uiteindelijk ook weer voor
onze economie.
protestant, president Kennedy. De bij
eenkomst had bloot gestaan aan veel
kritiek van bepaalde orthodoxe zijde
omdat de kerken de president gevraagd
hadden. Zij redeneerden dat dit een in-
Opleiding tot0-
Accountant
Schriftelijke kursus van de NATIO
NALE ASSOCIATIE VAN ACCOUN
TANTS. Individueel karakter. Door
bedrijfsleven erkend. Vrijblijvende
inlichtingen: Secretariaat, Bel
gischeplein 6, 's-Gravenhage, tel.
070-551763.
de het vrije radio- en televisiew
aan banden te leggen. Deze suggestie
is wel geopperd om zo alle mogelijke
uitzendingen door extreem-rechtse or
ganisaties die tijd kopen over de ver
schillende radiostations wat meer aan
banden te leggen.
Gouverneur Collins zei dat hij geheel
stond achter de pogingen van de oecu
menische raad om tot hogere normen
te komen in de wereld van radio en
televisie, maar hij zei dat dat niet zou
is tegen het Amerikaanse prin-1 lukken door federale controle. Want op
scheiding tussen kerk en staat, ieder gebied van de massacommunica-
Er zouden zelfs protestvergaderingen tiemidaelen is het maar al te gemak-
sevaa
(Van onze kerkredactie)
rlijk
Jakob geeft de zegen op zijn sterfbed. Het volk Israël, eigenlijk
nog maar een familie, is in Egypte, ver van het beloofde land.
Toch zegt Jakob nu reeds: „De scepter zal van Juda niet wij
ken, noch de heersersstaf tussen zijn voeten, totdat Silo komt
en Hem zullen de volken gehoorzaam zijn." Misschien is in deze
wonderlijke profetie van Christus het woordje „totdat" ivel het
opmerkelijkste. De stam Juda zal een regerende stam zijn. Uit
deze stam zal een koning voortkomen en vele geslachten van
koningen. Maar dat alles geldt slechts totdat de Messias ge
boren wordt en Hij komt regeren. Dan ineens is die heersers
staf er niet meer, dan ineens verdwijnt de scepter en toch
zullen de volken Hem gehoorzamen. Hier hebben wij die won
derlijke gedachte reeds dat Christus niet zal komen om macht
uit te oefenen. Hij zal koning zijn, maar geen heersende koning.
Hij komt om Zijn volk te dienen. Hij komt niet om in glorie te
leven, maar om eenzaam te sterven. Hij komt niet met het
zwaard mensen onderwerpen. Hij komt met het nodigende
woord. Mensen buigen zich niet voor Hem in verzet, maar uit
vrije wil. En zij doen dat, omdat ze beseffen dat Hij niet boven
hen werd gezet, maar naast hen kwam staan.
gehouden worden tegen deze bijeen
komst van vertegenwoordigers van 31
Amerikaanse kerken die in totaal veer
tig miljoen leden omvatten.
Op het ogenblik dat in het program-
ia was gereserveerd voor de rede van
de Amerikaanse president werd een
herdenkingsdienst gehouden. Daarin
werd gezegd dat de rede die hij had
zullen houden het symbolisch begin zou
geweest zijn van een nieuw tijdperk van
hoop op christelijke samenwerking in
de Verenigde Staten.
Visser 't Hooft
kelijk dat federale controle verwordt
tot dictatuur.
In zijn rede keerde hij zich in het
bijzonder tegen de radio- en televisie
reclame van een van Amerika's be
kendste sigarettenmerken. Deze recla
me noemde hij een slag in het gelaat
van miljoenen bezorgde ouders. De
maatschappij adverteert dat roken een
teken van volwassenheid is, die de
mannen scheidt van de jongens. Het is
een verkapte poging om jonge mensen
er toe te brengen om te gaan roken,
om groot te zijn. aldus Collins.
Toch verzette hij zich tegen een re
solutie van de Amerikaanse raad van
kerken, waarin op meer controle werd
aangedrongen. Namens de eigenaren
televisiestations zei hij
die uitspraak ten zeerste te betreui_...
„Wij verwerpen de filosofie die er ach
ter staat. Wij menen dat uw organisa-
niet op deze manier moet be-
beroep te doen op
Ruwe 'landen
Schrale huid
]Ya bijwoning samenkomst
Helmut Thielecke
wijzigt mening over
Billy Graham
De Duitse theoloog en predikant prof.
Helmut Thielecke, ook in Nederland be
kend door zijn boeken, heeft zich in
brief tot Billy Graham gericht wai
hij bekent zijn mening over de Ameri
kaanse evangelist, met name over zijn
prediking, te hebben herzien nadat hij
Graham had gehoord in Los Angeles.
..Het is mij tijdens de bijeenkomst
duidelijk geworden dat hier niet iemand
op een geraffineerde manier probeert
propaganda te maken, maar dat hij het
evangelie staat te verkondigen", zo
schrijft prof. Thielecke, die dit jaar
gastcolleges geeft aan de universiteit
te Chicago.
„Wij Duiise theologen zijn er door on
ze kritische instelling altijd bijzonder
goed in, op te merken wat er bij de an
der fout is of ontbreekt", zo vervolgde
Thielecke. „Men heeft mij nadat ik u
hoorde verscheidene malen gevraagd
wat ik er van vond. Ik vraag mezelf
sindsdien af wat er aan mij en mijn
prediking en aan mijn collega's op de
preekstoel ontbreekt dat Billy Gra
hams optreden zo nodig maakt."
nieuwe rector
Reumatiek
Grlep-
Migraine
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
Menstruatiepijn TOGAL HELPT
Verkouden
Hoofdpijn
Spit
TOGAL HELPT
TOGAL HELPT
TOGAL HELeT
Bernepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Koudum: M. v. d. Leun,
te Kolderveen.
Bedankt voor Kamerik: J. Smit, te
Lopik.
GEREFORMEERDE GEMEENTEN
Bedankt voor Zaandam: H. van Gilst,
te Lisse.
Steeds meer rooms-katholieken
kunnen wat zij in hun catechismus
en godsdienstonderricht hebben
geleerd moeilijk in overeenstem
ming brengen met hetgeen zij in
gemakkelijk toegankelijk ge
worden literatuur lezen. De Rooms
Katholieke Kerk is te veel geba
seerd op het verleden. Deze kritiek
uitte gisteren-de rooms-katholieke
I hoogleraar aan de Rijksuniversiteit
Prins Bernhard over hulpverlening:
Prins Bernhard heeft gisteren,
ter gelegenheid van de vijftiende
jaarlijkse studieconferentie betref
fende Amerikaanse zaken, in het
gebouw van de Amerikaanse mili
taire academie te West Point, in de
staat New York (tachtig kilometer
ten noorden van de stad New
York), een toespraak gehouden
over de Westerse hulpverlening
aan de onderontwikkelde gebieden.
De Prins kwam hierbij te spreken over
psychologische aspecten van deze hulp
verlening, de houding der westerlingen,
wanneer zij in aanraking komen met de
inwoners van deze streken en hun gees
telijke voorbereiding voor een dergelijk
contact.
De Prins deed in de eerste plaats
oproep om „wezenlijk begrip". Hij
te Utrecht, prof. dr. R. C. Kwant.
Volgens prof. Kwant vindt de gelovige
in de liturgische viering zoals die zich
in het kerkgebuw voltrekt slechts in
geringe mate een uitdrukking van wat
er in hem zelf aan religiositeit leeft. De
eredienst voltrekt zich in een taal die
hem niet vertrouwd is en er wordt ge
bruik gemaakt van een symboliek die
uit een ver verleden stamt. Het geeft
een beklemmend gevoel te moeten deel
nemen aan iets wat niet aanspreekt.
Prof. Kwant sprak over ..Geloof en
beklemming" óp de jaarvergadering
eniging
heid te Utrecht.
Ook in het kloosterleven valt veel be
klemming te bespeuren. Het klooster
leven ademt vaak de sfeer van het
verleden, die ook tot uiting komt in de
histrische kleding. Van een demcratische
beleidsbepaling een van de grootste
verworvenheden van onze tijd is in
sommige kloostersamenlevingen geen
sprake, aldus prof. Kwant, maar dat
past niet langer in ons tijdperk van
personalisme. Een bestaanswijze waarbij
alles wat men doet volkomen door an
deren is geregeld, werkt infantiliserend.
Hij meent, dat de kloosterlijke bestaans
wijze zich met de mens moet ontwik
kelen en dat de verheerlijking van het
verleden het koosterleven uitermate
schaadt. De mens van vandaag past niet
langer in bestaansvormen die in een ver
verleden zijn ontworpen, zo voegde hij
hieraan toe.
Prof. Kwant meent, dat vele groepen
tegenstanders van het rooms-katholicis-
me niet zouden hebben bestaan, als de
katholieken hen niet zelf hadden opge
roepen dor hun beklemming. Als wij tot
de nodige zelfkritiek overgaan, zo voegde
hij hieraan toe, zullen we misschien
merken, dat vele zogenaamde tegen
standers helemaal geen tegenstanders
zouden zijn.
Een nog markantere beklemming, zo
zei prof. Kwant voorts, wordt aangetrof
fen in de zedelijke praxis. In het verle
den werd de volle nadruk gelegd op wat
de rooms-katholiek niet mocht doen en
men kende een betrekkelijk lange lijst
van doodzonden waarvan vooral die
op sexueel gebied sterk werden bena
drukt die het eeuwige leven voor d(
christen zouden afsluiten. De grootste
moeilijkheid ligt momenteel in de huwe
lijksmoraal. Geboorteregeling is in zeer
veel gevallen volstrekt onvermijdelijk
geworden. De weg die door de kerk
wordt gewezen, namelijk algehele of
Z.K.H. vervolgde: „In de strijd tussen i periodieke onthouding, is echter
Oost en West gaat het niet in de eerste velen zeer moeilijk begaainbaar, zi
plaats om gebiedswinst. In feite staat de j onmogelijk,
basis der westerse cultuur op het spel. Prof. Kwant zei, dat daardoor de
want het is deze, die wordt bedreigd gangbare huwelijksmoraal als een uiter-
door het immer tot uitbreiding neigen-1 mate beklemmend kader wordt aange-
de uiterst linkse totalitaire stelsel, datvoeld en volgens hem is het juist deze
wU onder dc naam „communisme" ken- j beklemming, die veel
nen. kerk vervreemdt.
kalarde: „Het belangrijkste is dat
erin slaagt het vertrouwen en de vriend
schap te verwerven van degenen, die
wil helpen. Het Westen heeft hierin
iu toe grotendeels gefaald. Ten dele
t een gevolg van onvoldoende voor
bereiding onzerzijds. Ik bedoel hierme
de dat. wanneer westerlingen in de on
derontwikkelde gebieden te maken krij
gen met de invloed van het communism*
of betrokken worden in een gesprek ovei
de verschillen tussende leerstellingen der
communisten en die van ons, dc meeste
van onze mensen hiervoor onvoldoende
zijn voorbereid, aldus de Prins. -
Dr. Visser 't Hooft riep de
nlsche raad op om op de best moge
lijke manier gebruik te maken van de
nieuwe kansen die ontstaan zijn door
de huidige ontwikkeling binnen het
rooms-katholicisme. Hij zei dat hij zich
verblijde over het feit dat de Rooms Ka-
ir»kp
menische beweging van onze tijd. Hij
riep op tot een open en eerlijke dia
loog van waarnemers en tevens tot
het leggen van plaatselijke contacten
opdat wantrouwen en verkeerd begrip
uit de weg geruimd kunnen worden.
Dr. Visser 't Hooft waarschuwde
evenwel voor een al te groot roman
tisch enthousiasme. De nieuwe situatie
schept ook nieuwe problemen, zei hij.
die vooral groeien uit het feit dat de
rooms-katholiek een geheel andere in
houd geeft aan de aard van de oecu
menische dialoog. ..Ik ben van oor
deel," zei de secretaris-generaal ,,dat,
hoewel er vooruitgang geboekt is, on
ze rooms-katholieke broeders en wij
nog steeds een geheel verschillend in
zicht hebben als het gaat om wat een
echte oecumenische dialoog werkelijk
In een rede over wat hij noemde
het omnibus-onderwerp: ,,De kerkelijke
zending en de dienst in de wereld" riep
hij de zendingsorganisaties op
internationaliseren. Op die mar
op het zendingsveld het grote
stand vermeden kunnen worden dat de
zending een gevolg is van een bepaal
de nationale cultuurpolitiek. Volgens dr.
Visser 't Hooft kunnen internationale
teams de muren van wantroüwèn
verkeerd begrip doorbreken.
In de tweede plaats gaf hij als zijn
mening te kenneu dal de zendeling ei
eerlijk voor moet uitkomen dat er blad
zijden zijn in de zendingsgeschiedenis
waarover men zich moet schamen,
bladzijden die er van getuigen dat de
zending vaak verstrikt is geweest
politiek. Dit is de beste manier o:
rechtvaardige beschuldigingen te be
antwoorden die zo vaak gehoord
den in Azië en Afrika.
Rechts
Het kon niet uitblijven er moest wel
een reactie komen op de steeds
herhaalde beschuldigmgen van rechts
tegen het werk van de oecumenische
raad. De voorzitter van de commissie
voor religie en ras, dr. Spike noemde
het jaar 1963 een jaar van plotseling
Seweld, een jaar dat Medgar Evers,
e postbode Moore en zes kinderen in
Birmingham verslond en sneed in het
vlees van de natie door de moord op
de president.
Sprekend over het verzet van rech
terzijde en fascistische groeperingen te
gen de wens van de neger om einde
lijk in het bezit te komen van zijn ge
boorterecht zei hij: „Je kunt niet ten
eeuwigen dage blijven beschuldigen en
de waarheid verdraaien, je kunt maai
niet altijd fel verzet blijven plegen te
gen de federale regering en dan niet
verwachten dat je een storm zult oog-
Radio en televisie
Prof. Veenhof te Kampen:
Prof. Doekes
nieuwe rector
(Van een onzer medewerkers)
Ter gelegenheid van de recto
raatsoverdracht aan de Theolo
gische Hogeschool der Gerefor
meerde Kerken (Vrijgemaakt)
heeft prof, C. Veenhof een rede
gehouden over Preek en litur
gie bij Calvijn". Hij droeg zijn
functie over aan prof. dr. L. Doe
kes. Prof. Veenhof constateerde
dat men heden ten dage vrij al
gemeen spreekt van een over
waardering" van de preek en
Prof. Bakker te Kampen:
Prof. v. d. Woude
(Van een onzer medewerkers)
Gisteravond vond aan de Theo
logische Hogeschool der Gerefor
meerde Kerken te Kampen de
rectoraatsoverdracht van prof.
dr. J. T. Bakker aan prof. dr. C.
van der Woude plaats. Bij deze
gelegenheid hield de aftredende
rector een rede over het thema
„Momenten uit de eschatologi
sche prediking bij Luther". Prof.
Bakker zette uiteen dat de ge
schiedenis der predikkunde drie
erlei functie heeft: ze leert de
mens het nauwe verband tussen
theologie, verkondiging en ana
lyseren zien, ze opent de ogen
voor het op de eigen tijd1 betrok
ken zijn van de prediking en ze
toont ons bij alle wisseling de
continuïteit van de grote themata
der verkondiging.
Dit illustreerde prof. Bakker aan de
eschatologische prediking van Luther,
die dringend om nader onderzoek
vraagt. Zij moet gezien worden tegen
de achtergrond van het sacramentalis-
me, het spiritualisme en de mystiek,
die alle drie de categorie van de ge
schiedenis verwaarlozen.
Luther's originele inzet bestond aller
eerst daarin, dat hij de ontmoeting met
het einde verplaatste naar het heden,
de confrontatie met God in het gewe
ten en in de dood. Voor het gevaar,
dat daarbij een ervaringstheologie zou
ontstaan bewaarde hem zijn christologi
sche fundering van de eschatologie: in
Maar gouverneur LeRoy Collins, pre- het sterven en de opstanding van Chris-
de National Association of|tus heeft zich de beslissende wending,
PERSOONLIJKE LENINGEN
worden verstrekt door de financieringsmaatschappij
MAHUKO N.V. in alle kantoren van de
AMSTERDAMSCHE BANK
waarin heel de schepping opgenomen is,
voltrokken.
Het heil in Christus, dat de nieuwe
wereld inluidt, bereikt ons in de predi
king die- daarmee zoals in het oerchris-
tendom een eschatologisch karakter
In de verkondiging, zo goed
de doop, breekt de eindtijd
Motief
Dit is ook het diepste motief geweest
van Luther's verwachting van de
dige wederkomst van de Heer.
kwam niet, zoals wel gesteld is, voort
uit een pessimistische visie op de ge
schiedenis en ze was niet van het sec-
tarische type. Integendeel: juist het
besef, dat het de tijd van de volledi
ge ontplooiing van het evangelie was,
was de wortel van Luther's verwach
ting van de wederkomst.
Dit werd door prof. Bakker nog kort
geïllustreerd aan de wijze, waarop Lu
ther spreekt van de tekenen der tijden.
De belangrijkste conclusie moet luiden,
dat de eschatologische prediking van de
kerk moet verschralen, wanneer ze niet,
op noe aanvechtbare wijze ook, het ver
band tussen eschatologie en geschiede
nis blijft leggen.
Cursus
Bij de fata academica werd het over
lijden van de hoogleraren G. Brillenburg
Wurth en J. J. Koopmans alsmede dat
van curator dr. A, van Deursen ge
memoreerd. De beide laatsten waren
verbonden aan de Johannes- Calvijn-
academie. Vermelding verdient verder,
dat aan de Theologische Hogeschool
thans een tweejarige cursus verbonden
is waardoor bezitters van het einddi
ploma H.B.S., H.T.S. en Kweekschool
krachtens de nieuwe rijksregeling voor
bereid worden op het voórtentamen, dat
de toegang tot de theologische examens
opent. Met deze opleiding heeft de Ho
geschool een primeur, wat dan ook re
sulteerde in het feit, dat 22 eerstejaars
voor deze cursus werden ingeschreven.
Het aantal eerstejaars kwam zodoende
op 27, terwijl het totaal aantal inge
schrevenen nu 104 bedraagt. i
Voorts deelde de aftredende rector
mee, dat een ontwikkelingsplan voor de
theologische studie in een vergevorderd
stadium van voorbereiding verkeert. De
bedoeling daarvan is een verkorting
betere structure-
stelling neemt tegen wat men
noemt de „hegemonie" van de
preek in de eredienst. Prof. Veen
hof belichtte de achtergronden
van deze beoordeling en stelde
vast, dat men zich uit verschil
lende overwegingen tegen de cen
trale plaats van de preek keert.
Als bezwaren gelden, dat de preek
;n subjectief element vertegenwoor
digt, de gemeente tot passiviteit doemt,
het sacrament overwoekert en het in
tellectualisme in de hand werkt, aldus
prof. Veenhof.
Deze overwegingen werden geconfron
teerd met de visie van Calvijn op de
functionering van de preek in de litur
gie. Prof. Veenhof besprak uitvoerig de
Straatsburgse liturgie van Calvijn, die
als de zuiverste belichaming van zijn
liturgische inzichten mag worden be
schouwd. Het eerste deel van de daar
in geprojecteerde orde van dienst om
vat de hoofdelementen van schuldbelij
denis. genadeverkondiging en gezongen
wetsverkondiging. Vervolgens komt als
het belangrijkste deel van de gehele li
turgie de preek cn daarna vindt de
voorbede plaats.
Hij schetste voorts de wijze, waarop
Calvijn de functie en aard van de preek
belicht. Kenmerkend voor Calvijn's op
vatting van het evangelie is diens diep
gewortelde overtuiging, dat in het
vvodrd van God geheel het heilswerk
van Christus wordt geactualiseerd en
geëffectueerd. Christus verschijnt in het
evangelie onder de mensen en schenkt
daarin Zichzelf en al Zijn gaven aan
hen weg. Naar zijn eigenlijke aard is
dit evangelie heilswoord; als het niet
ten leven maar ten dode werkt, is dit
ten opzichte van het evangelie iets ac
cidenteels en bijkomstigs. Welnu, alles
wat Calvijn zegt over het evangelie, is
onverminderd ook voor de prediking
daarvan van kracht. Geheel het werk
van Christus neemt in de prediking ge
stalte aan.
Liturgie
In de derde plaats liet prof. Veen
hof zien, hoe de door Calvijn ontwor
pen liturgie centreert in de preek. De
overige elementen van de liturgie keren
in de preek terug en gaan daarin een
organische verbinding aan, maar dan
geïndividualiseerd, gespecificeerd en ge
concretiseerd. In de preek gaat het om
de ontmaskering van de zonden, de
mededeling van het heil, de oproep tot
de dienst van God en de toebereiding
tot het offer der gebeden. Zoals in de
gemeenschapsoefening tussen God en
Zijn volk de eredienst het hoogtepunt
vormt, zo is op haar beurt de preek
het hoogtepunt van de eredienst.
Uit de fata zij nog het volgende ge
memoreerd. In het afgesloten studie
jaar werden voor het eerst ingeschre
ven vier studenten (onder wie een Span
jaard) en lieten veertig studenten hun
bul opnieuw recenseren. Voor het doc
toraal examen zijn thans 29 studenten
ingeschreven.
Men beraadt zich over de toepassing
van de nieuwe rijksregeling voor toela
ting tot de theologische studie van hen,
die niet de daarvoor tot dusver vereis
te diploma's bezitten en is bezig plan
nen te ontwerpei voor de uitbreiding
van de bibliotheekruimte.
GEEN MINK
De drukte voor de huismoe
ders kan in deze tijd van het jaar
overstelpend zijn. Vooral als ze
veel van het Sinterklaasfeest
heeft willen maken voor haar
gezin. Dan kunnen de andere
taken, die men op zich heeft ge
nomen. soms teveel worden. Hoe
dan ook, deze week zullen we
op deze plaats de bijdrage van
Mink van Rijsdijk moeten mis
sen. Een enkele keer heeft Sin
terklaas ook wel wat op zijn
geweten.
Oud-Katholieke Kerk
wil onder gezag van
Oosterse-orthodoxie
De Oud-Katholieke Kerken hebben bij
de Oosters-Orthodoxe Kerken het ver
zoek ingediend om zich onder het gees
telijk gezag van de patriarch van Con-
stantinopel te mogen plaatsen. Dit werd
gisteren bekend gemaakt op de synode
van de Grieks-Orthodoxe Kerk die gis
teren bijeen was. Het verzoek zal be
sproken worden op een bijzondere confe-
kerkenVan °rthodoxe en «^-katholieke
Tevens besloot de synode van de
Grieks-Orthodoxe Kerk deel te nemen
aan een tweespraak tussen de Ortho
doxe Kerken en de Anglicaanse Kerk.
Dit gesprek is een gevolg van een af
spraak tussen Athenagoras, de oecume
nische patriarch van de Oosters-Ortho-
I doxe Kerken en de aartsbisschop van
Canterbury.
