Nieuwe Leidse Courant
Van den Wall Bake biedt
ontslag als chef staf aan
Tweede t.v.-programma
niet voor oktober 1964
Taak aangetast door reorganisatie defensie
Wel beschikbaar voor
andere functie in K.L.
Vandaag Reydon en
De Jager naar huis
Jongen van
dertien jaar
vermoordt
kleuter
Ook generaal
Braun weg
ONDANKS TECHNISCHE MEEVALLER
Paus stelt kroonraad in
Curry voor aanslag op
Oswald gewaarschuwd
Broodoorlog in
Amsterdam
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Leiden Steenstraat 37 Postbus 76 Telefoo
Woensdag 4 december 1963,44ste jaargang
-
Droog
Droog weer met voornamelijk In het
noorden van het land wolkenvelden.
Zwakke tot matige wind tussen noord
oost en oost. Vannacht en morgenochtend
ln het noorden van het land temperatu
ren om het vriespunt, elders lichte vorst.
."Middagtemperaturen enkele graden bo-
V._
(Voor vervolg zie pagina 7)
A. V. VAN DEN WALL BAKE
(Van onze parlementsredactie)
Luitenant-generaal A. V. van den Wall Bake, chef van de generale staf
en tevens bevelhebber der landstrijdkrachten, heeft verzocht van zijn
functies te worden ontheven, omdat de door minister De Jong doorgezette
reorganisatie van het ministerie van defensie ook veranderingen brengt
in de functie van bevelhebber der landstrijdkrachten. In een communi
qué van het ministerie wordt hierover meegedeeld: „De generaal Van
den Wall Bake is de mening toegedaan, dat zijn taak als bevelhebber der
landstrijdkrachten door de benoeming van een afzonderlijke, nevenge
schikte opperoffioier personeel en een kwartiermeester-generaal (voor
materieel) zodanig wordt aangetast, dat de aan deze functie verbonden
verantwoordelijkheden niet langer door hem kunnen worden gedragen.
De minister van defensie is bereid dit verzoek met een gunstig advies aan
H. M. de Koningin aan te bieden. De minister stelt het bijzonder op prijs,
dat de generaal Van den Wall Bake zich bereid heeft verklaard ter be
schikking te blijven voor een andere functie in de Koninklijke Land
macht".
Te bewogen om te praten
Lou de Jager en Evert Reydon
zijn vanochtend vroeg door de Rus
sische autoriteiten vrijgelaten op
het vliegveld van Moskou, nadat zij
tweeëneenhalf jaar gevangen heb
ben gezeten op beschuldiging van
spionage.
De Jager en Reydon zijn kort voor ell
uur plaatselijke tijd overgedragen aan
een functionaris van de Nederlandse
ambassade in Moskou.
Beiden leken in goede gezondheid te
verkeren, zy hadden wel een bleke ge-
vangendskleur.
Zy verklaarden overgelukkig te zijn
dat zy in vrijheid zijn gesteld.
De twee vrijgelatenen werden by het
gebouw van de paspoortcontrole en do
douane opgewacht door de secretaris van
de Nederlandse ambassade in Moskou, de
heer P. J Polak,
Zij werden in een zwarte Russische
wagen voor het gebouw van de lucht
haven voorgereden in gezelschap van
een paar grimmig uitziende Russische
functionarissen in burgerkleding.
Reydon en De Jager waren gekleed in
de kleren, die van hen werden afgenomen
toen zij in augustus 1961 werden gearres-
Zij droegen ondanks de koude (olijf
groene) regenjassen en een paar stuks
schamele bagage.
De heer Polak hielD de beide Neder-
iinders door de paspoorten- en kaarten-
jntrole heen en hielp hen ook bij de
B-formaliteiten,
31-jarige Reydon. met kort geknipt
evenals De Jager, zei dat zij pas
gisteren hadden vernomen, dat zij vrij
gelaten zouden worden.
De twee mannen hebben de laatste
twee dagen doorgebracht in een repa
triëringscentrum van de gevangenis in
Wladimir.
Reydon vertelde dat zij tijdens hun
gevangenschap goed waren behandeld
en merkte tevens op, dat het eten goed
was geweest
Op de vraag of zü in de gevangenis
In één
oogopslag
Het Dorp: aanstaande be
woners denken mee
pag. 5
China „heeft geen hulp
meer nodig" pag. 5
Polio op Tholen: acties voor
inenting van alle 3000 kin
deren pag. 6
Reorganisatie van Defensie
betekent personeelsbespa-
ring pag. 6
Kortere studieduur?
pag. 6
De puzzel en de loterij
pag. 6
Neemt prinses Irene haar
intrek in kasteel Heeswijk
pag. 7
Bedrijfsspion age —pag. 7
Salarissen overheidsperso
neel geregeld pag. 9
Chr. werkgevers over mi
nimumloon pag. 9
hadden gewerkt, zei Reydon: „Neen, we
mochten doen wat wij wilden, we stu
deerden en lazen o.m wiskunde, maar
ook andere dingen"
Reydon vertelde, dat hfj en de 27-
jarige De Jager,' hun gehele gevangenis
tijd bij elkaar waren geweest. Hoewel
zij zich op dezelfde verdieping van de
gevangenis bevonden als Marvin Msln-
non, een Amerikaan die onlangs is vrij
gelaten hadden zy geen contact met hem
gehad.
In een cel
De twee Nederlanders hadden een cel
gedeeld en hadden, behalve dan met hun
cipiers, heel weinig contact met andere
m verblijf van twee dagen in
het repatriëringscentrum, waren zij
op het bureau ontboden van een overste,
die hun vertelde, dat zy vandaag zou
den worden vrijgelaten.
De Jager zei: „Ik vind het heel moeilijk
i onder woorden te' brengen hoe ik
ie voel", toen zij eenmaal door de
douane heen waren, gingen De Jager en
Reydon naar het restaurant van de
vlieghaven en praatten daar met auto
riteiten van de Nederlandse ambassade.
Zij weigerden verder de vragen van
journalisten te beantwoorden en gaven
als reden op, dat zy „te bewogen" waren
over hun vrijheid.
(Zie vervolg pagina 6>
De 13-jarige J. H. uit Kootster-
tille heeft gisteravond tegenover de
rijkspolitie in buitenpost bekend de
vierjarige Jarich Spoelstra, een
plaatsgenootje, te hebben ver
moord. Op aanwijzingen van de
dertienjarige jongen is het lijkje
van de kleuter gevonden. Het lag
in een sloot achter een groot indus
trieterrein in Kootstertille. De jon
gen had de moord 's middags ge
pleegd. Hy had de kleuter daartoe
mee naar het veld genomen.
Omstreeks half zes gisteravond
kreeg de politie melding, dat Jarich
Spoelstra werd vermist. Bij het onder
zoek kwam de 13-jarige jongen met
het verhaal, dat hij Jarich met een
vreemde man in een auto had zien
wegrijden. De politie zocht daarop de
omgeving af, maar boekte geen resul
taat. Bij het nader verhoren van de
jongen werd hij op leugens betrapt.
Hij werd naar het politiebureau in
Buitenpost gebracht, waar hij tenslotte
bekende Jarich te hebben vermoord.
De officier van justitie in Leeuwar
den stelt thans een onderzoek in. Van
daag zal sectie op het lijkje worden
een toelichting heeft minister De
Jong gisteravond verklaard, dat het be
sluit van generaal Van den Wall Bake
nog onverwacht is gekomen, hoewel hij
door het bericht niet was overvallen
omdat er de laatste weken over is
sproken. Nadrukkelijk wilde de m
ter niet spreken over een conflict, doch
slechts over een verschil van mening.
De generaal staat op het standpunt,
:r een eenhoofdige militaire lei
ding dient te zijn, zodat de opperoffi-
voor personeel en materieel
de bevelhebber der landstrijdkrachten
ondergeschikt zijn. De minister daaren
tegen vindt het onjuist, dat de beslis
singen op personeels- en materieelge-
bied door de bevelhebber der land
strijdkrachten worden genomen er
slechts de uitvoering daarvan aan de
opperofficieren voor personeel en ma
terieel worden overgelaten. Hij is var
oordeel, dat de opperofficieren vooi
neel en materieel een eigen ver
antwoordelijkheid hebben en daarom
autonoom dienen te zijn. Vanuit hun
eigen, aan de bevelhebber der land
strijdkrachten nevengeschikte positie,
dienen zij advies uit te brengen aan
de staatssecretaris, die dan de (politie
ke) beslissingen neemt. Het komt er
dus ook op neer, aldus de bewindsman,
at er niet één militaire adviseur is,
nar meerdere.
Overigens voegde hy er aan toe de
zienswijze van de generaal volkomen
te respecteren. In de totstandkoming
alle plannen op Defensie neemt
de bevelhebber der landstrijdkrachten
centrale plaats in, zodat het voor
de minister en voor de staatssecreta-
voor de landmacht niet wel moge-
is een beleid te voeren, dat niet
volledige instemming van de bevel
hebber heeft. Daarom is het beter, dat
hij heen gaat.
De heer Haex deelde mee, dat het
verschil van mening tussen de bewinds
lieden en de generaal vooral op de
personeelssector betrekking heeft. In
de nieuwe opzet is de opperofficier
personeel de man, die op het gebied
bevordering, career planning, se
lectie en wat dies meer zy initiatieven
neemt en die voorlegt aan de staatsse
cretaris, uiteraard in overleg met de
bevelhebber. Niettemin meende de ge
neraal, dat zijn functie als bevelhebber
Hoewel minister De Jong gisteravond
meedeelde het hoogst onwaarschijnlijk te
achten dat andere, in voorname functies
dienende officieren van de Kon. land
macht eveneens hun ontslag zouden ne
men, kan men in goed ingelichte mili
taire kringen in Den Haag
tenminste drie generaals dat
wel degelijk hebben. Een daarvan is dt
plaatsvervangend kwartiermeester-gene
raal, luitenant-generaal M. Braun. Diens
ontslagbrief zou onderweg zijn
minister of hem of zijn staatssecretaris
zelfs al bereikt hebben. Luitenant-gene
raal Braun zei ons in antwoord op
vraag over deze zaak niets te kunnen
zeggen. Zoals bekend, heeft de kwartier
meester-generaal, luitenant-generaal A.
m den Berge onlangs
ontslag aangeboden.
hierdoor wordt aangetast, aangezien de
opperofficier personeel aan hem ne
geschikt is. Terwijl de heer Van den
Wall Bake kennelijk denkt aan een be
velstaf, denkt de minister meer in ter
van een meerhoofdige directie,
in ieder zijn eigen verantwoorde
lijkheid heeft.
De minister kon geen mededelingen
doen over de functie in de Koninklij
ke Landmacht, die men voor de heer
Van den Wall Bake in petto heeft,
aangezien hij daarover niet autonoom
heeft te beslissen. Er moeten zich nog
(Nederlandse) autoriteiten over
spreken. De functie ligt „op een beetje
ander terrein",- zij lijkt iets minder dan
de huidige functie van de generaal,
wordt niettemin door hem geam
bieerd omdat hij ook wil laten uitko
men, dat dit geen prestige kwestie is,
aldus de minister.
Zodra over 't verzoek van de heer Van
den Wall Bake om uit zijn tegenwoordi
ge functie te worden ontheven is be
slist, zou hij tijdelijk kunnen worden
opgevolgd door zijn plaatsvervanger,
generaal-majoor E. R. d'Engelbronner,
doch deze is op het ogenblik ziek.
Daarom noemde staatssecretaris Haex
in dit verband de naam van brigade
generaal H. J. v. Veen. Het besluit tot
ontheffing van luitenant-generaal Van
den Wall Bake moet worden genomen
door H. M. de Koningin, gehoord de
ministerraad, op voordracht van
minister van defensie. Aangenomen
kan worden, dat de heer De Jong deze
kwestie aanstaande vrijdag in de mi
nisterraad brengt. Over de (definitie
ve) opvolging zal naar hij verwacht
zeer binnenkort kunnen worden be
slist. (Zie verder pagina 6)
De decembermaand is nog maar nauwelijks aangebroken of ze zijn er
al weer: de eerste kerstbomen. Op de bekende bloemenmarkt van
Amsterdam, aan de voet van de Munttoren, trachten nijvere handelaren
de sparretjes nu reeds aan de man te brengen.
ber 1964 met het tweede tele
visieprogramma te beginnen. De
tijd die nodig is voor het aantrek
ken van personeel en het treffen
van technische voorbereidingen
voor het program, vormt hiervoor
een beletsel. Als men eerder met
het program zou willen starten, zou
men in de zomermaanden terecht
komen en dan is een groot deel van
het personeel met vakantie.
Minister Bot deed deze mededelingen
gistermiddag in de Tweede Kamer bij
de behandeling van de O., K. en W.-be-
groting. Hij reageerde daarmee op de
opmerkingen van de heer Kleywegt
(soc.) dat het tweede tv.-net technisch
klaar is, maar dat het tweede program-
de kijkers wordt onthouden
door het „gemodder over de wettelijke
regeling voor de bezetting". De socia
list herhaalde dit gisteravond.
De minister herinnerde hem eraan
dat volgens het Akkoord van Wassenaar
de voorlopige bezetting van het tweede
de huidige concessionarissen
(omroepverenigingen. N.T.S.) zal wor
den toevertrouwd. Over de modaliteiten
deze (tijdelijke)regeling vindt thans
overleg plaats met de N.T.S. De mi
nister had goede hoop. dat dit overleg
spoedig zal worden afgesloten.
Pacificatie
Hij hoopt voorts op korte termijn de
Dacificatiecommissie te kunnen instel
len, die een definitieve regeling moet
voorbereiden. De minister wil, naar hij
meedeelde, in deze commissie (naast
Paus naar Palestina
Paus Paulus zal in januari een bezoek
aan Palestina brengen. Dit heeft hü in
zyn toespraak op het concilie meege
deeld. Voor het eerst zal een paus tydens
zyn ambtsuitoefening gaan vliegen.
Tweede conciliezitting gesloten
Paus Paulus VI heeft vandaag, bij
de sluiting van de tweede zittings
periode van het Vaticaanse concilie, in
de Sint-Pietersbasiliek de instelling'
aangekondigd van een raad van bis
schoppen die hem moet adviseren cn
hem moet helpen de besluiten van het
concilie in praktijk te brengen.
Tot leden van deze raad wil paus
verricht. Hangende het onderzoek kon Paulus bisschoppen uit de gehele wereld,
de politie nog geen nadere medede- leden van kloosterorden en daartoe ge
lingen over de motieven voor en de schikte leden van het college van kardl-
toedracht van de moord doen. |nalen, benoemen.
In de openbare vergadering van van
daag heeft de Paus. zoals aangekondigd,
de eerste twee gereedgekomen „constitu
ties"' over vernieuwingen in de liturgie
van de r.-k. kerk en over de moderne
communicatiemiddelen officieel afgekon
digd.
De paus zei in zijn toespraak tot de
2200 concilievaders dat het concilie hard
gewerkt heeft en enkele gedeelten
zijn enorme taak heeft voltooid, maai
er nog veel t* doen overbleef.
Nu overbruggings
regeling
(Van onze parlementsredactie)
de voorzitters van de vijf grote Twee
de-Kamerfracties, de vertegenwoordi
gers van de bestaande omroepvereni
gingen en de vertegenwoordiging van
de verenigde kandidaat-concessionaris
sen) ook onafhankelijke figuren benoe
men met een groot persoonlijk gezag
op het gebied van cultuur en communi-
Met freule Wttewaall van Stoetwe
gen (c.h.) was de bewindsman het eens,
dat veel zal afhangen van de figuur van
de voorzitter van de pacificatiecommis
sie. Hy hoopt deze binnenkort te kun
nen benoemen. De stelling van de heer
Kleywegt, dat overeenkomstig de be
slissing van de Kamer vertegenwoordi
gers van de commerciële tv. niet
thuishoren in de pacificatiecommissie,
kon mr. Bot niet onderschrijven. In de
democratie moet zijns inziens de meer
derheid soms bereid zijn naar het
standpunt van de minderheid te luiste
ren. Dit is ook in het Akkoord van
Wassenaar vervat.
De minister erkende, dat door de ver
plichting tot instelling van de pacifi-
catiecommissie zyn handen enigszins
gebonden zyn voor wat betreft het tot
stand brengen van een wettelijke rege
ling voor het hele omroepbestel.
„Maar," zo voegde hy eraan toe, „ter
wijl de pacificatiecommissie zich be
raadt over een wettelijke regeling voor
het tweede net, zal ik inmiddels de re
geling voor het hele bestel uitwerken
en daarover met de commissie contact
onderhouden. Op 30 juni 1965 moet de
pacificatiecommissie met haar rapport
gereed zijn. Ook ik hoop dan myn
geling in ontwerp klaar te hebben,
dat dan betrekkelijk kort na elkaar
beide regelingen in de Kamer aai
orde kunnen worden gesteld."
Over het rapport van de commissie-
Scholten (radio- en t.v.-wetgeving) wil
de de minister niet veel zeggen. Hy
volstond met de mededeling dat hij
daarvan gebruik zal maken bij het ont
werpen van de regeling voor het hele
omroepbestel.
Haagse proef
Over het invoeren van het centra
le t.v.-antennesysteem heeft de regering
nog geen enkele beslissing genomen.
In Den Haag wordt met dit systeem
slechts een proef genomen, waarvan de
resultaten moeten worden afgewacht.
Dit is een zaak die in de eerste plaats
de minister van verkeer en waterstaat
regardeert, omdat de P.T.T. de proef
neemt Minister Bot liet zijn partijge
noot Baeten (kath. v.) en de heer
Kieft (a.r.) weten, dat niet bij voor
baat vaststaat dat gebruikmaking var
het centraal antennesysteem tot hono
rering van (buitenlandse) auteursrech
ten leidt De ontwikkeling in het bui
tenland en het verdrag van Rome wij
zen eerder op het tegendeel.
De minster wilde niet voldoen aar
het verzoek van freule Wttewaall var
Stoetwegen om nog eens te overwegen
of aan de CJ\N. zendtijd kan worden
gegeven. Hy zag geen enkele aanlei
ding om in dit opzicht van het afwij
zend standpunt van vorige kabinetten
af te wijken.
Voor vervolg zie pagina 7
Commentaren
TJET is een ernstig besluit dat de
heer Van den Wall Bake, de chef
staf, genomen heeft toen hij vroeg
van zijn hoge functie te worden ont-
De minister heeft gezegd, dat hier
niet van een conflict moet worden
gesproken, doch van een verschil van
mening. Het zijn zo, maar dan toch
zulk een meningsverschil dat deze
hoge militair met zijn voortreffelijke
staat van dienst gemeend heeft te
moeten terugtreden.
Een ingrijpend besluit, en wel als
gevolg van de reorganisatie die de
nieuwe bewindsman is gaan door
voeren. De leek in defensiezaken
kijkt er wat vreemd tegen aan, maai
voelt zich intussen wat onbehaaglijk.
De vraag rijst in hoeverre een nieu
we bewindsman tot het doorvoeren
van eigen inzichten gerechtigd is,
daarbij de continuïteit doorbrekend.
Komt er later weer een minister, die
de vroegere situatie herstelt?
Ons dunkt voorlopig: van tweeën één.
Of de vroegere situatie was duidelijk
ondeugdelijk, maar daarvan is des
tijds niet zonder meer gebleken; óf
de reorganisatie van het ogenblik
gaat te ver doordat zij de continuïteit
op zichzelf toch ook een goed ding
verbreekt.
ook onder het nieuwe kabinet in
een niet altijd prettige aandacht staat.
Hoe dat onder het vorige kabinet
was, herinnert men zich gemakkelijk.
Het was niet best. Maar wie gehoopt
mocht hebben, dat onder het nieuwe
kabinet de zaak grondig zou zijn
verbeterd, is voorlopig nog bedrogen
uitgekomen.
Daar waren allereerst de problemen
rondom het aantrekken van de staats
secretarissen, een bezigheid gepaard
gaande met bijzonderheden die,
staatkundig bezien, niet altijd onbe
denkelijk mochten heten.
En thans weer het heengaan van de
chef staf. De man in de achterban
die wij toch eigenlijk vrijwel allen
zijn volgt dit alles met verwonde-
ring.
Er zal. wanneer straks in de Tweede
Kamer de begroting van defensie aan
de orde komt, het nodige over ge
vraagd en op de vragen het nodige
geantwoord moeten worden.
TJET communiqué dat verstrekt is
met betrekking tot de ontslag
aanvrage van de chef staf trekt op
een bepaald punt de aandacht van
wie het goed menen met onze staat
kundige verhoudingen.
Uit het communiqué blijkt, dat de
hoge militair zijn ontslag vraagt
en wel, zoals het betaamt, aan de
Koningin. Maar dc minister laat in
hetzelfde communiqué al weten, dat
hij bereid is hieromtrent de Koningin
gunstig te adviseren.
Deze laatste procedure is duidelijk
onjuist. De beslissing is aan de
Koningin, zij het dat minister en
ministerraad verantwoordelijk zijn.
Het gaat niet aan, dat een bewinds
man zijn advies publiceert voordat
de Koningin het besluit zelf heeft
genomen.
Zou het veel verschil maken, indien
een andere, juistere formulering ware
gekozen? Misschien niet. Maar wie
zuiverheid wenst in de staatkundige
verhoudingen kan tegenover een
verschijnsel als dit toch niet onver
schillig staan.
Thans is de Koningin al te zeer
gebonden aan het advies dat de
raadsman van de Kroon haar ver-
Waarom met de publikatie niet even
gewacht tot niet maar het besluit
van de chef staf, doch ook dat van
de Koningin was gevallen?
Verklaring ministerie van justitie
A GENT J. Gordon Chanklin van
de federale recherche in Dallas
is zondag 24 november om 0.2.00 uur
pl. tijd door iemand die anoniem
wilde blijven, telefonisch gewaar
schuwd dat Lee Oswald, de ver
moedelijke moordenaar van presi
dent Kennedy, op zijn beurt zou
worden vermoord. Dit is gisteren
door het ministerie van justitie in
Washington bekendgemaakt.
Hij belde onmiddellijk he hoofdkwar-
tier van de federale recherche in Was
hington en vervolgens de politie in Dal
las met name Jesse Curry, het hoofd
van het apparaat Curry gaf de verzeke
ring dat alle voorzorgsmaatregelen
den worden genomen. Deze waarschu
wing was echter tevergeefs, want tegen
het middaguur werd Oswald dodelijk
door een kogel uit de revolver van c
nachtclubeigenaar Jack Ruby gewond.
Commissie bijeen
Intussen is bekendgemaakt dat het
proces tegen Ruby is uitgesteld tot 3
februari. Het zou aanvankeijlk op 9 de
cember beginnen.
De door president Johnson ingestelde
commissie, die een onderzoek zal moeten
instellen naar de moord op Kennedy, zal
donderdag a.s. voor de eerste maal ln
een besloten vergadering bijeenkomen.
De commissie staat onder voorzitterschap
van Earl Warren, opperrechter van het
Amerikaanse hooggerechtshof en
In Fort Worth verklaarde een politie
agent die het graf van Oswald bewaakt,
dat tot dusver ruim 10.000 mensen
bezoek aan de laatste rustplaats van de
vermoedelijke moordenaar van Kennedy
hebben gebracht
Volgens de laatste berichten zou de
toestand van gouverneur Connolly van
Texas, die tijdens de aanslag werd ge
wond, blijven vooruit gaan. Hij zal naar
verwachting nog een week in het zieken
huis moeten doorbrengen.
In een poging te bemiddelen tussen
aan de ene kant de zelfbakkende bak
kers F.J. en L.F. Bartels (Vader en
zoon in Amsterdam-Z en aan de ande
re kant Hoeve's Bakkerijen en het Le-
vensmiddelenbedrijf Jac Hermans, die
sinds eergisteren in een broodoorlog
gewikkeld zijn. heeft de Nederlandse
Bakkerystichting genoemde bedrijven
voorgesteld de broodprijs tot een gelijk
niveau van 52 cent te brengen.
De zelfbakkende bakkers beginnen
een prijzenoorlog door hun broodprijs
van 53 cent tot 45 cent terug te bren
gen. Deze verlaging was bedoeld als
protest tegen Jac. Hermans en Hoeve's
bakkerijen, die hun brood voor 51 cent
van de hand doen. Bovendien vindt dc
familie Bartels het onjuist dat Jac Her
mans zijn klanten bij de aankoop van
f 10 boodschappen een krentenbrood ca
deau geeft.
Bakker F. J. Bartels heeft zijn brood
weer tegen de oude prijs (53 cent) ver
kocht, terwijl zijn zoon de strijd nog
een poosje zal voortzetten met de ver
laagde prijs van 45 cent, „als het moet
kan ik het op deze manier een tijd uit
houden", aldus de heer L. F. Bartels.