Nieuwe Leidse Courant Van den Wall Bake biedt ontslag als chef staf aan Tweede t.v.-programma niet voor oktober 1964 Taak aangetast door reorganisatie defensie Wel beschikbaar voor andere functie in K.L. Vandaag Reydon en De Jager naar huis Jongen van dertien jaar vermoordt kleuter Ook generaal Braun weg ONDANKS TECHNISCHE MEEVALLER Paus stelt kroonraad in Curry voor aanslag op Oswald gewaarschuwd Broodoorlog in Amsterdam CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD Leiden Steenstraat 37 Postbus 76 Telefoo Woensdag 4 december 1963,44ste jaargang - Droog Droog weer met voornamelijk In het noorden van het land wolkenvelden. Zwakke tot matige wind tussen noord oost en oost. Vannacht en morgenochtend ln het noorden van het land temperatu ren om het vriespunt, elders lichte vorst. ."Middagtemperaturen enkele graden bo- V._ (Voor vervolg zie pagina 7) A. V. VAN DEN WALL BAKE (Van onze parlementsredactie) Luitenant-generaal A. V. van den Wall Bake, chef van de generale staf en tevens bevelhebber der landstrijdkrachten, heeft verzocht van zijn functies te worden ontheven, omdat de door minister De Jong doorgezette reorganisatie van het ministerie van defensie ook veranderingen brengt in de functie van bevelhebber der landstrijdkrachten. In een communi qué van het ministerie wordt hierover meegedeeld: „De generaal Van den Wall Bake is de mening toegedaan, dat zijn taak als bevelhebber der landstrijdkrachten door de benoeming van een afzonderlijke, nevenge schikte opperoffioier personeel en een kwartiermeester-generaal (voor materieel) zodanig wordt aangetast, dat de aan deze functie verbonden verantwoordelijkheden niet langer door hem kunnen worden gedragen. De minister van defensie is bereid dit verzoek met een gunstig advies aan H. M. de Koningin aan te bieden. De minister stelt het bijzonder op prijs, dat de generaal Van den Wall Bake zich bereid heeft verklaard ter be schikking te blijven voor een andere functie in de Koninklijke Land macht". Te bewogen om te praten Lou de Jager en Evert Reydon zijn vanochtend vroeg door de Rus sische autoriteiten vrijgelaten op het vliegveld van Moskou, nadat zij tweeëneenhalf jaar gevangen heb ben gezeten op beschuldiging van spionage. De Jager en Reydon zijn kort voor ell uur plaatselijke tijd overgedragen aan een functionaris van de Nederlandse ambassade in Moskou. Beiden leken in goede gezondheid te verkeren, zy hadden wel een bleke ge- vangendskleur. Zy verklaarden overgelukkig te zijn dat zy in vrijheid zijn gesteld. De twee vrijgelatenen werden by het gebouw van de paspoortcontrole en do douane opgewacht door de secretaris van de Nederlandse ambassade in Moskou, de heer P. J Polak, Zij werden in een zwarte Russische wagen voor het gebouw van de lucht haven voorgereden in gezelschap van een paar grimmig uitziende Russische functionarissen in burgerkleding. Reydon en De Jager waren gekleed in de kleren, die van hen werden afgenomen toen zij in augustus 1961 werden gearres- Zij droegen ondanks de koude (olijf groene) regenjassen en een paar stuks schamele bagage. De heer Polak hielD de beide Neder- iinders door de paspoorten- en kaarten- jntrole heen en hielp hen ook bij de B-formaliteiten, 31-jarige Reydon. met kort geknipt evenals De Jager, zei dat zij pas gisteren hadden vernomen, dat zij vrij gelaten zouden worden. De twee mannen hebben de laatste twee dagen doorgebracht in een repa triëringscentrum van de gevangenis in Wladimir. Reydon vertelde dat zij tijdens hun gevangenschap goed waren behandeld en merkte tevens op, dat het eten goed was geweest Op de vraag of zü in de gevangenis In één oogopslag Het Dorp: aanstaande be woners denken mee pag. 5 China „heeft geen hulp meer nodig" pag. 5 Polio op Tholen: acties voor inenting van alle 3000 kin deren pag. 6 Reorganisatie van Defensie betekent personeelsbespa- ring pag. 6 Kortere studieduur? pag. 6 De puzzel en de loterij pag. 6 Neemt prinses Irene haar intrek in kasteel Heeswijk pag. 7 Bedrijfsspion age —pag. 7 Salarissen overheidsperso neel geregeld pag. 9 Chr. werkgevers over mi nimumloon pag. 9 hadden gewerkt, zei Reydon: „Neen, we mochten doen wat wij wilden, we stu deerden en lazen o.m wiskunde, maar ook andere dingen" Reydon vertelde, dat hfj en de 27- jarige De Jager,' hun gehele gevangenis tijd bij elkaar waren geweest. Hoewel zij zich op dezelfde verdieping van de gevangenis bevonden als Marvin Msln- non, een Amerikaan die onlangs is vrij gelaten hadden zy geen contact met hem gehad. In een cel De twee Nederlanders hadden een cel gedeeld en hadden, behalve dan met hun cipiers, heel weinig contact met andere m verblijf van twee dagen in het repatriëringscentrum, waren zij op het bureau ontboden van een overste, die hun vertelde, dat zy vandaag zou den worden vrijgelaten. De Jager zei: „Ik vind het heel moeilijk i onder woorden te' brengen hoe ik ie voel", toen zij eenmaal door de douane heen waren, gingen De Jager en Reydon naar het restaurant van de vlieghaven en praatten daar met auto riteiten van de Nederlandse ambassade. Zij weigerden verder de vragen van journalisten te beantwoorden en gaven als reden op, dat zy „te bewogen" waren over hun vrijheid. (Zie vervolg pagina 6> De 13-jarige J. H. uit Kootster- tille heeft gisteravond tegenover de rijkspolitie in buitenpost bekend de vierjarige Jarich Spoelstra, een plaatsgenootje, te hebben ver moord. Op aanwijzingen van de dertienjarige jongen is het lijkje van de kleuter gevonden. Het lag in een sloot achter een groot indus trieterrein in Kootstertille. De jon gen had de moord 's middags ge pleegd. Hy had de kleuter daartoe mee naar het veld genomen. Omstreeks half zes gisteravond kreeg de politie melding, dat Jarich Spoelstra werd vermist. Bij het onder zoek kwam de 13-jarige jongen met het verhaal, dat hij Jarich met een vreemde man in een auto had zien wegrijden. De politie zocht daarop de omgeving af, maar boekte geen resul taat. Bij het nader verhoren van de jongen werd hij op leugens betrapt. Hij werd naar het politiebureau in Buitenpost gebracht, waar hij tenslotte bekende Jarich te hebben vermoord. De officier van justitie in Leeuwar den stelt thans een onderzoek in. Van daag zal sectie op het lijkje worden een toelichting heeft minister De Jong gisteravond verklaard, dat het be sluit van generaal Van den Wall Bake nog onverwacht is gekomen, hoewel hij door het bericht niet was overvallen omdat er de laatste weken over is sproken. Nadrukkelijk wilde de m ter niet spreken over een conflict, doch slechts over een verschil van mening. De generaal staat op het standpunt, :r een eenhoofdige militaire lei ding dient te zijn, zodat de opperoffi- voor personeel en materieel de bevelhebber der landstrijdkrachten ondergeschikt zijn. De minister daaren tegen vindt het onjuist, dat de beslis singen op personeels- en materieelge- bied door de bevelhebber der land strijdkrachten worden genomen er slechts de uitvoering daarvan aan de opperofficieren voor personeel en ma terieel worden overgelaten. Hij is var oordeel, dat de opperofficieren vooi neel en materieel een eigen ver antwoordelijkheid hebben en daarom autonoom dienen te zijn. Vanuit hun eigen, aan de bevelhebber der land strijdkrachten nevengeschikte positie, dienen zij advies uit te brengen aan de staatssecretaris, die dan de (politie ke) beslissingen neemt. Het komt er dus ook op neer, aldus de bewindsman, at er niet één militaire adviseur is, nar meerdere. Overigens voegde hy er aan toe de zienswijze van de generaal volkomen te respecteren. In de totstandkoming alle plannen op Defensie neemt de bevelhebber der landstrijdkrachten centrale plaats in, zodat het voor de minister en voor de staatssecreta- voor de landmacht niet wel moge- is een beleid te voeren, dat niet volledige instemming van de bevel hebber heeft. Daarom is het beter, dat hij heen gaat. De heer Haex deelde mee, dat het verschil van mening tussen de bewinds lieden en de generaal vooral op de personeelssector betrekking heeft. In de nieuwe opzet is de opperofficier personeel de man, die op het gebied bevordering, career planning, se lectie en wat dies meer zy initiatieven neemt en die voorlegt aan de staatsse cretaris, uiteraard in overleg met de bevelhebber. Niettemin meende de ge neraal, dat zijn functie als bevelhebber Hoewel minister De Jong gisteravond meedeelde het hoogst onwaarschijnlijk te achten dat andere, in voorname functies dienende officieren van de Kon. land macht eveneens hun ontslag zouden ne men, kan men in goed ingelichte mili taire kringen in Den Haag tenminste drie generaals dat wel degelijk hebben. Een daarvan is dt plaatsvervangend kwartiermeester-gene raal, luitenant-generaal M. Braun. Diens ontslagbrief zou onderweg zijn minister of hem of zijn staatssecretaris zelfs al bereikt hebben. Luitenant-gene raal Braun zei ons in antwoord op vraag over deze zaak niets te kunnen zeggen. Zoals bekend, heeft de kwartier meester-generaal, luitenant-generaal A. m den Berge onlangs ontslag aangeboden. hierdoor wordt aangetast, aangezien de opperofficier personeel aan hem ne geschikt is. Terwijl de heer Van den Wall Bake kennelijk denkt aan een be velstaf, denkt de minister meer in ter van een meerhoofdige directie, in ieder zijn eigen verantwoorde lijkheid heeft. De minister kon geen mededelingen doen over de functie in de Koninklij ke Landmacht, die men voor de heer Van den Wall Bake in petto heeft, aangezien hij daarover niet autonoom heeft te beslissen. Er moeten zich nog (Nederlandse) autoriteiten over spreken. De functie ligt „op een beetje ander terrein",- zij lijkt iets minder dan de huidige functie van de generaal, wordt niettemin door hem geam bieerd omdat hij ook wil laten uitko men, dat dit geen prestige kwestie is, aldus de minister. Zodra over 't verzoek van de heer Van den Wall Bake om uit zijn tegenwoordi ge functie te worden ontheven is be slist, zou hij tijdelijk kunnen worden opgevolgd door zijn plaatsvervanger, generaal-majoor E. R. d'Engelbronner, doch deze is op het ogenblik ziek. Daarom noemde staatssecretaris Haex in dit verband de naam van brigade generaal H. J. v. Veen. Het besluit tot ontheffing van luitenant-generaal Van den Wall Bake moet worden genomen door H. M. de Koningin, gehoord de ministerraad, op voordracht van minister van defensie. Aangenomen kan worden, dat de heer De Jong deze kwestie aanstaande vrijdag in de mi nisterraad brengt. Over de (definitie ve) opvolging zal naar hij verwacht zeer binnenkort kunnen worden be slist. (Zie verder pagina 6) De decembermaand is nog maar nauwelijks aangebroken of ze zijn er al weer: de eerste kerstbomen. Op de bekende bloemenmarkt van Amsterdam, aan de voet van de Munttoren, trachten nijvere handelaren de sparretjes nu reeds aan de man te brengen. ber 1964 met het tweede tele visieprogramma te beginnen. De tijd die nodig is voor het aantrek ken van personeel en het treffen van technische voorbereidingen voor het program, vormt hiervoor een beletsel. Als men eerder met het program zou willen starten, zou men in de zomermaanden terecht komen en dan is een groot deel van het personeel met vakantie. Minister Bot deed deze mededelingen gistermiddag in de Tweede Kamer bij de behandeling van de O., K. en W.-be- groting. Hij reageerde daarmee op de opmerkingen van de heer Kleywegt (soc.) dat het tweede tv.-net technisch klaar is, maar dat het tweede program- de kijkers wordt onthouden door het „gemodder over de wettelijke regeling voor de bezetting". De socia list herhaalde dit gisteravond. De minister herinnerde hem eraan dat volgens het Akkoord van Wassenaar de voorlopige bezetting van het tweede de huidige concessionarissen (omroepverenigingen. N.T.S.) zal wor den toevertrouwd. Over de modaliteiten deze (tijdelijke)regeling vindt thans overleg plaats met de N.T.S. De mi nister had goede hoop. dat dit overleg spoedig zal worden afgesloten. Pacificatie Hij hoopt voorts op korte termijn de Dacificatiecommissie te kunnen instel len, die een definitieve regeling moet voorbereiden. De minister wil, naar hij meedeelde, in deze commissie (naast Paus naar Palestina Paus Paulus zal in januari een bezoek aan Palestina brengen. Dit heeft hü in zyn toespraak op het concilie meege deeld. Voor het eerst zal een paus tydens zyn ambtsuitoefening gaan vliegen. Tweede conciliezitting gesloten Paus Paulus VI heeft vandaag, bij de sluiting van de tweede zittings periode van het Vaticaanse concilie, in de Sint-Pietersbasiliek de instelling' aangekondigd van een raad van bis schoppen die hem moet adviseren cn hem moet helpen de besluiten van het concilie in praktijk te brengen. Tot leden van deze raad wil paus verricht. Hangende het onderzoek kon Paulus bisschoppen uit de gehele wereld, de politie nog geen nadere medede- leden van kloosterorden en daartoe ge lingen over de motieven voor en de schikte leden van het college van kardl- toedracht van de moord doen. |nalen, benoemen. In de openbare vergadering van van daag heeft de Paus. zoals aangekondigd, de eerste twee gereedgekomen „constitu ties"' over vernieuwingen in de liturgie van de r.-k. kerk en over de moderne communicatiemiddelen officieel afgekon digd. De paus zei in zijn toespraak tot de 2200 concilievaders dat het concilie hard gewerkt heeft en enkele gedeelten zijn enorme taak heeft voltooid, maai er nog veel t* doen overbleef. Nu overbruggings regeling (Van onze parlementsredactie) de voorzitters van de vijf grote Twee de-Kamerfracties, de vertegenwoordi gers van de bestaande omroepvereni gingen en de vertegenwoordiging van de verenigde kandidaat-concessionaris sen) ook onafhankelijke figuren benoe men met een groot persoonlijk gezag op het gebied van cultuur en communi- Met freule Wttewaall van Stoetwe gen (c.h.) was de bewindsman het eens, dat veel zal afhangen van de figuur van de voorzitter van de pacificatiecommis sie. Hy hoopt deze binnenkort te kun nen benoemen. De stelling van de heer Kleywegt, dat overeenkomstig de be slissing van de Kamer vertegenwoordi gers van de commerciële tv. niet thuishoren in de pacificatiecommissie, kon mr. Bot niet onderschrijven. In de democratie moet zijns inziens de meer derheid soms bereid zijn naar het standpunt van de minderheid te luiste ren. Dit is ook in het Akkoord van Wassenaar vervat. De minister erkende, dat door de ver plichting tot instelling van de pacifi- catiecommissie zyn handen enigszins gebonden zyn voor wat betreft het tot stand brengen van een wettelijke rege ling voor het hele omroepbestel. „Maar," zo voegde hy eraan toe, „ter wijl de pacificatiecommissie zich be raadt over een wettelijke regeling voor het tweede net, zal ik inmiddels de re geling voor het hele bestel uitwerken en daarover met de commissie contact onderhouden. Op 30 juni 1965 moet de pacificatiecommissie met haar rapport gereed zijn. Ook ik hoop dan myn geling in ontwerp klaar te hebben, dat dan betrekkelijk kort na elkaar beide regelingen in de Kamer aai orde kunnen worden gesteld." Over het rapport van de commissie- Scholten (radio- en t.v.-wetgeving) wil de de minister niet veel zeggen. Hy volstond met de mededeling dat hij daarvan gebruik zal maken bij het ont werpen van de regeling voor het hele omroepbestel. Haagse proef Over het invoeren van het centra le t.v.-antennesysteem heeft de regering nog geen enkele beslissing genomen. In Den Haag wordt met dit systeem slechts een proef genomen, waarvan de resultaten moeten worden afgewacht. Dit is een zaak die in de eerste plaats de minister van verkeer en waterstaat regardeert, omdat de P.T.T. de proef neemt Minister Bot liet zijn partijge noot Baeten (kath. v.) en de heer Kieft (a.r.) weten, dat niet bij voor baat vaststaat dat gebruikmaking var het centraal antennesysteem tot hono rering van (buitenlandse) auteursrech ten leidt De ontwikkeling in het bui tenland en het verdrag van Rome wij zen eerder op het tegendeel. De minster wilde niet voldoen aar het verzoek van freule Wttewaall var Stoetwegen om nog eens te overwegen of aan de CJ\N. zendtijd kan worden gegeven. Hy zag geen enkele aanlei ding om in dit opzicht van het afwij zend standpunt van vorige kabinetten af te wijken. Voor vervolg zie pagina 7 Commentaren TJET is een ernstig besluit dat de heer Van den Wall Bake, de chef staf, genomen heeft toen hij vroeg van zijn hoge functie te worden ont- De minister heeft gezegd, dat hier niet van een conflict moet worden gesproken, doch van een verschil van mening. Het zijn zo, maar dan toch zulk een meningsverschil dat deze hoge militair met zijn voortreffelijke staat van dienst gemeend heeft te moeten terugtreden. Een ingrijpend besluit, en wel als gevolg van de reorganisatie die de nieuwe bewindsman is gaan door voeren. De leek in defensiezaken kijkt er wat vreemd tegen aan, maai voelt zich intussen wat onbehaaglijk. De vraag rijst in hoeverre een nieu we bewindsman tot het doorvoeren van eigen inzichten gerechtigd is, daarbij de continuïteit doorbrekend. Komt er later weer een minister, die de vroegere situatie herstelt? Ons dunkt voorlopig: van tweeën één. Of de vroegere situatie was duidelijk ondeugdelijk, maar daarvan is des tijds niet zonder meer gebleken; óf de reorganisatie van het ogenblik gaat te ver doordat zij de continuïteit op zichzelf toch ook een goed ding verbreekt. ook onder het nieuwe kabinet in een niet altijd prettige aandacht staat. Hoe dat onder het vorige kabinet was, herinnert men zich gemakkelijk. Het was niet best. Maar wie gehoopt mocht hebben, dat onder het nieuwe kabinet de zaak grondig zou zijn verbeterd, is voorlopig nog bedrogen uitgekomen. Daar waren allereerst de problemen rondom het aantrekken van de staats secretarissen, een bezigheid gepaard gaande met bijzonderheden die, staatkundig bezien, niet altijd onbe denkelijk mochten heten. En thans weer het heengaan van de chef staf. De man in de achterban die wij toch eigenlijk vrijwel allen zijn volgt dit alles met verwonde- ring. Er zal. wanneer straks in de Tweede Kamer de begroting van defensie aan de orde komt, het nodige over ge vraagd en op de vragen het nodige geantwoord moeten worden. TJET communiqué dat verstrekt is met betrekking tot de ontslag aanvrage van de chef staf trekt op een bepaald punt de aandacht van wie het goed menen met onze staat kundige verhoudingen. Uit het communiqué blijkt, dat de hoge militair zijn ontslag vraagt en wel, zoals het betaamt, aan de Koningin. Maar dc minister laat in hetzelfde communiqué al weten, dat hij bereid is hieromtrent de Koningin gunstig te adviseren. Deze laatste procedure is duidelijk onjuist. De beslissing is aan de Koningin, zij het dat minister en ministerraad verantwoordelijk zijn. Het gaat niet aan, dat een bewinds man zijn advies publiceert voordat de Koningin het besluit zelf heeft genomen. Zou het veel verschil maken, indien een andere, juistere formulering ware gekozen? Misschien niet. Maar wie zuiverheid wenst in de staatkundige verhoudingen kan tegenover een verschijnsel als dit toch niet onver schillig staan. Thans is de Koningin al te zeer gebonden aan het advies dat de raadsman van de Kroon haar ver- Waarom met de publikatie niet even gewacht tot niet maar het besluit van de chef staf, doch ook dat van de Koningin was gevallen? Verklaring ministerie van justitie A GENT J. Gordon Chanklin van de federale recherche in Dallas is zondag 24 november om 0.2.00 uur pl. tijd door iemand die anoniem wilde blijven, telefonisch gewaar schuwd dat Lee Oswald, de ver moedelijke moordenaar van presi dent Kennedy, op zijn beurt zou worden vermoord. Dit is gisteren door het ministerie van justitie in Washington bekendgemaakt. Hij belde onmiddellijk he hoofdkwar- tier van de federale recherche in Was hington en vervolgens de politie in Dal las met name Jesse Curry, het hoofd van het apparaat Curry gaf de verzeke ring dat alle voorzorgsmaatregelen den worden genomen. Deze waarschu wing was echter tevergeefs, want tegen het middaguur werd Oswald dodelijk door een kogel uit de revolver van c nachtclubeigenaar Jack Ruby gewond. Commissie bijeen Intussen is bekendgemaakt dat het proces tegen Ruby is uitgesteld tot 3 februari. Het zou aanvankeijlk op 9 de cember beginnen. De door president Johnson ingestelde commissie, die een onderzoek zal moeten instellen naar de moord op Kennedy, zal donderdag a.s. voor de eerste maal ln een besloten vergadering bijeenkomen. De commissie staat onder voorzitterschap van Earl Warren, opperrechter van het Amerikaanse hooggerechtshof en In Fort Worth verklaarde een politie agent die het graf van Oswald bewaakt, dat tot dusver ruim 10.000 mensen bezoek aan de laatste rustplaats van de vermoedelijke moordenaar van Kennedy hebben gebracht Volgens de laatste berichten zou de toestand van gouverneur Connolly van Texas, die tijdens de aanslag werd ge wond, blijven vooruit gaan. Hij zal naar verwachting nog een week in het zieken huis moeten doorbrengen. In een poging te bemiddelen tussen aan de ene kant de zelfbakkende bak kers F.J. en L.F. Bartels (Vader en zoon in Amsterdam-Z en aan de ande re kant Hoeve's Bakkerijen en het Le- vensmiddelenbedrijf Jac Hermans, die sinds eergisteren in een broodoorlog gewikkeld zijn. heeft de Nederlandse Bakkerystichting genoemde bedrijven voorgesteld de broodprijs tot een gelijk niveau van 52 cent te brengen. De zelfbakkende bakkers beginnen een prijzenoorlog door hun broodprijs van 53 cent tot 45 cent terug te bren gen. Deze verlaging was bedoeld als protest tegen Jac. Hermans en Hoeve's bakkerijen, die hun brood voor 51 cent van de hand doen. Bovendien vindt dc familie Bartels het onjuist dat Jac Her mans zijn klanten bij de aankoop van f 10 boodschappen een krentenbrood ca deau geeft. Bakker F. J. Bartels heeft zijn brood weer tegen de oude prijs (53 cent) ver kocht, terwijl zijn zoon de strijd nog een poosje zal voortzetten met de ver laagde prijs van 45 cent, „als het moet kan ik het op deze manier een tijd uit houden", aldus de heer L. F. Bartels.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 1