Meeste sterfte bij rokers
door hart- en vaatziekten
Frans-Duits verdrag
had goede start
^etèdigvanafhe'
m ee1lf
U kunt Uw nieuwe Silver Match gasaansteker nu gratis laten graveren!
Veilig terug
uit roerig
Bagdad
Selectie door nieren
Hoge Indische
officieren
verongelukt
Indonesië niet
boos op V.S.
.V
ZATERDAG 23 NOVEMBER 1963
Hartelijke sfeer in Parijs
Frankrijk en West-Duitsland er- staat te lezen in een gezamenlijk
kennen het belang voor de twee communiqué, dat in Parijs is uit
landen van een regeling van de nog gegeven na afloop van de bespre-
hangende landbouw- en financiële kingen tussen bondskanselier Er
kwesties in de E.E.G. binnen de hard en president De Gaulle,
daarvoor gestelde termijn. Dat
I Wie modern tankt, heeft de keus
I uit 5 soorten benzine. En dat
I moet ook! Want iedereen rijdt
I verschillend, en bij elke auto zijn
I de rij-omstandigheden anders.
I Geef Uw auto 'individuele voe-
I ding'.dat is tóp-kracht bij het
I zuinigste verbruik!
I Overtuig U zèif; kies uit:
I BP normaal, BP Mix 25, 50 of 75,
I BP super.
I De Super-Mix pompen zijn zeer
I speciale pompen.
I Vraag adressenboekje (per brief-
I kaart) aan BP, Frederiksplein 42,
I Amsterdam.
Zij zijn het er blijkens het
niqué over eens dat alles in het werk
moet worden gesteld om het overleg
in Brussel tot een goed einde te
brengen. Over het overleg zelf, wordt
gezegd, dat het is gevoerd in een
sfeer van hartelijkheid, vriendschap
en vertrouwen. De twee politici zijn
tot de conclusie gekomen dat het
Frans-Duitse verdrag een goede start
heeft gehad.
Alle in het verdrag voorziene organen
zijn in het leven geroepen om bij te
dragen tot een „doeltreffende ontwikke
ling van de wederzijdse betrekkingen
op alle gebied". Overigens wordt opge
merkt, dat de Frans-Westduitse samen
werking niet een exclusief karakter
heeft, maar dat ook ander landen van
de Europese gemeenschappen
deel kunnen nemen.
as de eerste maal dat prof. Er-
hard president De Gaulle bezocht sinds
hij het bondskanselierschap van dr
Adenauer heeft overgenomen.
Bij de gedachtenwisseling over de In
ternationale toestand was speciale aan
dacht besteed aan de problemen Duits
land en Berlijn. Hierbij was gebleken
dat de president en de bondskanselier
;t eens zijn over de te volgen poli
ek en over de noodzaak om het Duit
volk het zelfbeschikkingsrecht te la
ten uitoefenen.
Volgens het communiqué streven de
twee landen voorts naar het welslagen
het komende overleg in Genève :n
raam van hun streven ter verminde
ring van de belemmeringen
ternationale handel en ter verbetering
i de betrekkingen tussen de E.E.G.
andere landen, in het bijzonder de
en landen van de Europese Vrij
handelsassociatie (EVA). Erhard en De
Gaulle wisselden ook van gedachten
de voorstellen van de Europese
nissie van de E.E.G. voor een ge
meenschappelijk peil van de graanprty
de E.E.G.
3®3®OM
BP steeds
'n stap vóór!
Primeurs voor Nederland
De eerste multigrade motor-olie' was:
BP Visco-Static (sept. '54). De eerste
verwarmingsolie met anti-roest: BP
Super Haardbrandolie sinds dec. '60.
Alleen BP biedt 5 soorten benzine
met Super Mix: sinds april '62. In
april '63 kwam BP Longlife, de enige
motor-olie met dubbele levensduur.
DE bemanning van de K.L.M.-Electra
Venus, die maandag in Bagdad
moest blijven door de traakse staats
greep, is gistermiddag eindelijk op
Schiphol teruggekeerd.
,We waren maandagmorgen in Bag
dad", vertelde gezagvoerder B. A.
Breurkes, „maar we konden per taxi
niet het vliegveld bereiken. De straat
was geblokkeerd door bussen en
vrachtwagens. Overal reden tanks
rond, die we de hele nacht al hadden
horen ratelen.
We probeerden nog via een zijstraatje
uit de stad te komen. Maar daar za
gen we allemaal opgeschoten jongelui
met automatische geweren. Dat was
toch wel gevaarlijk. Daarom zijn we
maar terug naar het hotel gegaan."
Intussen stond op het vliegveld de Ve
nus op zijn bemanning te wachten. Het
was vier passagiers nog gelukt het
vliegveld te bereiken. Het loon voor
hun moeite was, dat ze drie dagen en
drie nachten op het vliegveld moesten
bivakkeren.
Toen het uitgaansverbod eindelijk was
opgeheven mocht het K.L.M. toestel
niet opstijgen, omdat de grenzen dicht
waren. Tot groot verdriet van de vele
journalisten, die hun kopij niet kwijt
konden.
De eerste dag in het hotel was nog al
enerverend. Want toen werd het ge
bouw door de troepen van Aref om
singeld en niemand begreep wat daar
de bedoeling van was. Het bleek, dat
het ging om een Syrische aanhanger
van de Baath-partij en een Libanees.
Beiden werden gearresteerd.
„We hebben geho'drd, dat er 2.000 do
den waren", vertelde een van de be-
maningsleden gisteren op Schiphol.
„Maar we hebben er weinig van ge-
Donderdagmiddag mocht gezagvoerder
Breurkes eindelijk met zijn machine
vertrekken. Het was het enige buiten
landse toestel, dat de dupe werd van
een staatsgreep. In de bewuste nacht
van zondag op maandag was er geen
enkel toestel uit het buitenland aange
komen of aanwezig. Maar een pleister
op de wonde was, dat in plaats van
10 passagiers maandag, donderdag 60
passagiers meegingen.
1377) Een hoogleraar in de ont
leedkunde heeft eens verzekerd, dat
de nier een niérvormig orgaan is.
Een treffender definitie is
haast niet mogelijk, maar degeen
die niet helemaal bekend is met de
vorm van de nier, zal er niet veel
wijzer van worden. Ter verduide
lijking kunnen we c
gen, dat de nier eer
gaan is, waarbij w
midden laten, of u
als vergelijkings
materiaal bruine
dan wel witte bo-
ook zeg-
boonvormig or-
geheel in het
wilt i
We kunnen ons
nog wel wat lan
ger
dc boi
TOCH IS
HET ZO*
Deze buisjes, die elk voor zicji blind
in een soort kelk- of trechtervormi
ge uitstulping beginnen, vormen een
haarvatkluwen. Dit op zichzelf zou
echter niet voldoende zijn om de
beoogde lengte van 75 km te berei
ken, zodat het grote aantal het ook
hier weer moet doen. De mens be
zit in beide nieren
dan ook ongeveer
2,5 miljoen van
zulke kluwentjes.
Maar goed. laten
we het liever heb
ben over de taak
verdiepen,
op de plaats w;
een boon aan de
peul is vastgehecht en waar ge
woonlijk een wit plekje zichtbaar
is, op diezelfde plaats kunt u de nier
vastgehecht denken aan het nier-
bekken, vanwaar een dikke buis
naar de blaas voert, waarin de door
de nieren gevormde vloeibare afval
stoffen tijdelijk worden bewaard.
Het is weliswaar ongebruikelijk
deze organen tot onderwerp van
gesprek te maken, doch voor een
enkele keer mogen we ons wel eens
een uitzondering veroorloven, te
meer omdat de nieren verschillen
de totaal onbegrepen kunststukjes
volvoeren. Het is uiteraard niet mo
gelijk de gecompliceerde bouw der
nieren tc beschrijven. Voldoende zij
te weten, dat de bloedvaten hier op
talloos vele plaatsen in nauw con
tact zijn met een uitgebreid stelsel
van uiterst fijne buisjes, waarvan
de totale lengte bij de mens op on
geveer 75 km is berekend. Dat is
dus een zeer behoorlijke lengte die
de
bctaat in bet afvoe
ren van alle vloei
bare stoffen uit het
lichaam schadelijk z|jn. Wellicht op
een enkele uitzondering na, z(ju dit
stoffen die zich reeds in het bloed
bevinden. Als eerste merkwaardig
heid, moeten we dan constateren dat
in het bloed nog vele belangrijke stof
fen voorkomen, die bij gezonde men
sen nief door de nieren worden uit
gescheld *n. Bloed is rijk zowel aan
eiwit als aan suiker en toch zal in
urine van gezonde mensen in nor
male omstandigheden noch de ene,
noch de andere stof worden aange
troffen. De nieren ontnemen aan
het bloed alleen de onbruikbare,
schadelijke verbindingen, maar la
ten dc bij uitstek kostbare en nutti
ge stoffen niet door. Zij bezitten dus
het vermogen om selectie uit te oefe
nen, een eigenschap die we reeds
bij meer organismen hebben ont
moet, maar die voor de nier wel in
bijzondere mate geldt.
H. Petition
(Nadruk verboden.)
Exclusief voor Nederland:
U kunt nu profiteren van een sensationeel en origineel
Silver Match sinterklaasgeschenk. Wie wilt U verrassen?
Gratis worden zijn of haar initialen gegraveerd in de
Silver Match gasaansteker die U ten geschenke geeft.
Vraag Uw winkelier de bon voor gratis graveren, als U
Uw Silver Match uitkiest (reeds vanaf f 19.75).
SILVERJUA
SILVER MATCH 'N VURIG BEGEERD SINTERKLAASGESCHENKƒ-
Vijf opperofficieren van leger en
luchtmacht van India zijn gisteren
bij het neerstorten van een Alouette-
hefschroefvliegtuig in de Indische
staat Jammoe en Kasjmier om het
leven gekomen. Ook de zesde inzit
tende van het toestel de piloot
vond de dood. Het hef schroef vlieg
tuig behoorde tot de Indische lucht
macht.
De omgekomen officieren zijn vice-
luchtmaarschalk E. W. Pinto, luitenant-
generaal Vikram Singh, luitenant-gene
raal Daoelat Singh, generaal-majoor N.
D. Nanavati en brigade-generaal S.
Oberoi.
Luitenant-generaal Daoelat Singh was
de hoogste officier van het Indische le-
ir na de stafchef, generaal Tsjaoedhoe-
Door dit ongeluk is de generale staf
an het Indische leger ernstig getroffen,
j meer daar de vorige maand reeds
twee generaals bij een auto-ohgeluk
ernstig gewond werden.
De Indonesische minister van bui
tenlandse zaken, dr. Soebandrio.
heeft tegenover de Amerikaanse
zaakgelastigde Galbraith verklaard,
dat Indonesië ,,niet boos zal zijn",
als Washington besluit de hulpverle
ning stop te zetten. Dit meldt het na
tionalistische dagblad ,,Suluh Indone
sia". De minister zou dit donderdag
hebben gezegd, toen hij met de zaak
gelastigde de Amerikaanse hulp aan
Indonesië besprak.
Volgens het blad had dr. Soebandrio
verklaard, dat Indonesië vasthoudt aan
het beginsel dat het geen hulp kan aan
vaarden, als het daarvoor zijn buiten
landse politiek zou moeten wijzigen.
Steunverlening zonder voorwaarden zou
Indonesië echter gaarne aanvaarden.
Helemaal ophouden het minst moeilijk
Nieuw geschrift
over het roken
Als men bedenkt dat door het aldus
minder kunnen (functioneren van het
longmeehanisme het hart in beginsel
harder zal moeten pompen,
Wel heeft i
in studies ni
dat roken tot
reed»-goed gefundeerd
brengen
verbreking van het
normale hormonale evenwicht kan lèl-
(Van een onzer redacteuren)
Meinsma van het Kanker xiegisi
Bij velen IS het rookgenot ver- Bureau te Amsterdam heeft heden
vangen door wrevelige gewaar- rapport over het roken en zijn gevoïgen „ctn. reu.
wordingen, die hun rol beginnen "rien 6dat^i H J Parein de ,einde e®nzelfde zuurstofproduktie te
te spelen élke keer als «'weer SA P"'S m fceFSPSi
een sigaret opsteken. Want zo k™'
Langzamerhand is nu toch wel de andere ziekten dan longkanker die er bii het hari dus z e comDensatie-
doorgedrongen dat er wat aan d(5Uh'iiKS" fakt't h Stoornissen kunnen gaan'ontstaan. Dit
de hand is met dat roken. Som-
migen mogen er nog mopjes fsche leiten, de rookgewoonten in ons kunnen doen.
over te kunnen maken zoals: he?rokram°rt het Steïste n
„Het lijkt me zo verkeerd, dat te beperken.
ik maar besloten heb op te hou-
den met lezen", de meeste siga-
P Maar er ts nog een andere,
rettenroKers Zijn van het aui- langrijke factor die voor het volledig gunstige invloeden op het bloedvaten-
delijke verband rokenlongkan- stoppen met het sigaretten roken pleit, stelsel, de nieren en andere regulaties
ker toch wel zó onder de indruk Ser,adé°ïoep%orde?wmeoar™me„naSee-
geraakt, dat Ze op zijn minst doeld wordt op het onmiskenbare feit
ernstig overwegen om hetzij hïrV o %"°»friokt" do.de,„k
minder Sigaretten te roken, oorzaak van de extra sterfte onder si-
hetzij op pijp of sigaar over te garettenrokers genoemd moeten wor-
gaan dan wel de rookgewoonte °vas,e,sWd ls namellJk, dat de d00d w«rdt gevomd door de slw^.r.o
er geheel aan te geven. tengevolge van longkanker „slechts" d,e de hartsö,eren verzorgenU Aan
13 a 14 procent uitmaakt van de totale
De ervaring heeft getoond dat het extra-sterfte onder rokers, doch hart-
laatste au fond de minste moeilijkhe- en vaatziekten ongeveer 52 procent!
den oplevert, waarbij uiteraard nog Dat de aandacht hier tot nu toe nog
komt dat het ook de veiligste methode, niet zo op gevestigd is komt onder
alsook d e meest pedagogische (voor meer omdat dit zeer gecompliceerde
nen kinderen heeft die men van gebied nog niet zo intensief is bestu-
oken wil afhouden) methode is. deerd als het verband roken-longkan-
meer lijkt veel voor volledige af- ker. Maar naarmate de tijd voort- recte oorzakelijke relatie bestaat tus-
schaffing van de rookgewoonten te plei- schrijdt zal men er ongetwijfeld
ten, daar pijp en sigaar, hoewel ook over gaan horen,
inderdaad minder gevaarlijk, door het
merendeel van ex-sigarettenrokers vol-
gens de „oude methode" wordt gerookt, beschikking staan mogen dan weten-
inhalerend, waardoor dit rookge- schappelijk nog niet „rond" genoemd niets geruststellends voor de inhale
er even gevaarlijk wordt als si- worden, wie kennis neemt van hetgeen rende sigarettenroker. Want: doet het
garetten! de research tot nog toe heeft opgele-
Immers: het minder gevaarlijke van verd, behoeft waarlijk geen grote fan-
Ondanks succes van
links grote zege
voorIkeda
Ondanks verkiezingssuccessen door
de gematigde linksen en onafhanke-
lijken heeft de partij van premier
Hayato Ikeda haar overweldigende
meerderheid in het Japanse parle
ment behouden.
Toch is de overwinning van de con
servatieve liberaal-democratische partij
kleiner dan Ikeda had verwacht. Vol
gens de laatste onofficiële einduitslag
hebben zijn liberaal-democraten 283
tels in het Lagerhuis van 467 leden 1
overd. Dit is 13 minder dan de 296
zij in 1960 hadden en drie minder dan
zij bezaten bij de ontbinding van het
parlement welke drie weken geleden
plaatsvond.
Ikeda had in zijn verkiezingscampag-
gemikt op 300 zetels en vol vertrou-
en verklaard, dat hij er minstens 290
zeker verwachtte.
De socialisten die naar communis-
tisch-China neigen, wonnen 144 zetels,
één minder dan de 145
binding beschikten.
Voor de grootste verrassing zorgden
de gematigde democratische socialisten
die zich irf 1959 van de socialistische
ij afscheidden en to*
bleken te worden.
lichaam.
Van de diverse ziekten welke, naar-
het onderzoek vordert, steeds
jker hun verband met het roken
demonstreren, moeten in de eerste
plaats de hartkransslagaderafwljklngen
worden genoemd. (De kransslagader
wordt gevormd door de slagaderen
die de hartspieren verzorgen). Aan
deze ziekten wordt ln Amerika meer
dan de helft van de verhoogde sterfte
onder dc rokers toegeschreven.
Direct of indirect?
Sommigen ontkennen dat
oorzakelijke relatie be
roken en deze aandoeningen. Zij
betogen dat roken eerder in het alge
méén de sterftekans bij kransslagader-
Trouwens, de gegevens die thans ter ziekten verhoogt. Aangenomen dat dit
zijn, dan betekent dit toch
PUP
sigaar is juist dat de rook tasie te hebben om ook hierdoor (heil- wel een indirecte werking
hiervan bij échte pijp- en sigaarro- zaam) te worden geïmponeerd.
kers tenminste niet in de longen Om de invloed van het inhalerend sterfte door het roken
wordt gezogen. En de voormalige si- roken op hart- en vaatziekten beter te gaat er alleen nog
garettenrokers doen dit wel; het niet- kunnen begrijpen is een kort „lesje"
inhaleren moet voor hen precies het- menskunde al voeldoende. Hart en Ion-
De van krant, radio en televisie zo gen plus het daarbij behorende bloed-
langzamerhand bekend geworden dr. L. vatenstelsel kan menals een samen-
zelfde zijn als het in de mond nemen werkend geheel zien om het lichaam
'elicatesse om deze vervol- van zuurstof te voorzien,
gens weer uit te spuwen, hetgeen dus
i het 1
ken? Anders gezegd de verhoogde
feit; het
hoe deze
•hoogde sterfte in details geïnter
preteerd moet worden.
10 ja,
neerkomt op een kwelling.
PERSOONLIJKE LENINGEN
worden verstrekt door de financieringsmaatschappij
MAHUKO N.V. in alle kantoren van de
AMSTERDAMSCHE BANK
Elke cel
zuurstof van de bloedstroom, die
longen aan het bloed worden toeg.
voegd, terwijl het af te voeren kool-
en onderzoek dat onge-
geleden in Amerika be-
:n waar zeer onlangs gegevens
bekend werden doet de gedach-
lichaam krijgt die ten toch wel duidelijk naar een direc-
-- dg door het roken uitgaan.
Bij het begin van het onderzoek werd
wordt teruggevoerd naar de lucht, bij 4000 Amerikanen de toestand
Deze opname en afgifte geschieden, hun kransslagaderen nagegaan
hun len bleken géén afwijkingen te hebben.
In de daaropvolgende acht jaar s
zoals velen misschien nog
schooltijd zullen weten, als volgt. De m
ingeademde zuurstofrijke lucht komt den deze mensen regelmatig gecontro-
via de kleinste vertakte luchtwegen leerd. Resultaat? Zware rokers kregen
tenslotte in de z.g. longkamertjes te- driemaal vaker
recht, die i
door wandei
zijn. Evenals de lucht komt ook het
hartkransslagader-
elkaar gescheiden zijn afwijking. een z.g. myocard-infarct
feite membramen (gedeeltelijk uitvallen er bloedvoorzie-
u* 1""t ning van de hartspier) dan nlet-rokers.
Nicotine schijnt de voornaamste ver
oorzaker dezer afwijkingen te zijn.
bloed hier in steeds fijner vertakte
gen, in dit geval slagadertjes, terecht,
waarvan de kleinste arteriolen heten.
De zuurstof -nu dringt uit de lucht in
de longkamertjes via de membraam-
wanden en vervolgens door de fijne
wanden van die allerkleinste slagader-
Andere longziekten dan longkanker,
waarvan de relatie met het roken er is
of aantoonbaar moet zijn kunnen nog
/orden genoemd. De veranderingen
of arteriolen in het bloed. Omge- de longen van rokers, zoals eerder be
keerd wordt koolzuur afgegeven, dat sproken, geven nl. reden te geloven dat
weer wordt uitgeademd. zware rokers ziekten als bronchitis en
griep, alsook emfyseem (een opzetting
van de longen omdat door verlies aar
elasticiteit van de long de lucht er niel
meer voldoende kan worden uitgedre
ven) meer zullen hebben en dat de
doodsoorzaak bij deze ziekten ook ho
ger zal zijn bij rokers dan niet-rokers.
Recent onderzoek
Recente onderzoekingen van het in
vakkringen bekende team Auerbach heb
ben aangetoond dat het sigaretten ro
ken duidelijk een schadelijke werking
uitoefent op meergenoemd hart-long-
mechanisme. Het team onderzocht de
longen van een groot aantal overlede
nen, waarbij de onderzoekers niet wis
ten of de longen afkomstig waren van
rokers dan wel van niet-rokers.
Zij ontdekten vier belangrijke ver
schillen tussen de longen van rokers en
niet-rokers. die alle één kenmerk ge
meen hadden: ze bemoeilijkten stuk
voor stuk de zuurstofopname in het
bloed, waardoor het hart-longmechanis-
ine ongunstig werd beïnvloed
Toeneming
wordt in Amerika meer ziektegeld uit
gekeerd aan werknemers tussen 50
65 jaar wegens emfyseem, dan v
welke andere ziekte ook, met uitzonde
ring van hartafwijkingen.
Moet dit weinig opwekkende relaas
nog verder in detail worden vervolgd?
We dachten van niet omdat nu toch
wel duidelijk is hoezeer de rookge
woonte, door zeer velen indertijd te
goeder trouw aangenomen, schadelijk
is gebleken, waaruit Iedere roker zijn
consequenties dient te trekken.
De gevonden verschillen waren abnor
male wandverdikking van slagaders,
die bij niet-rokers nimmer voorkomen:
in de tweede plaats verdikking en ver
harding van de fijnste slagadertjes in
de longen, de meergenoemde arterio
len; ten dérde verharding of „fibrose"
van de membraamwanden der luchtka-
mertjes en ten vierde zelfs scheuren kanen Hammond en Horn bij
in die tussenwanden. Al deze patholo- gebreid onderzoek geconstateerde ge-
gische veranderingen, moesten, dat vallen
was de conclusie, typerend voo:
kers worden genoemd.
uit-
-sterfte in verband
met het roken, de vplgende lijst, van
tot de dood leidende ziekten met die
1
zij bij de ont-
DE VERPIETERDE PIET
MIJ niet meer mee krijgen naar kouwe
kikkerland, zei Plet. De Sint woedend
Schande! riep een woordvoerder, maar Ik
weet er wel iets op. En hij noemde een
heel beroemde n
Dat ik daar niet aan gedacht heb, verweet
de Sint zichzelf. Onmiddellijk begon hij
t Spanje te telefoneren.
En... Plet kwam meteen met vliegtuig
over. Hij verklaarde lachend aan de Jour
nalisten: Ik nu gelukklgs'.e man van de
wereld zijn met warme wollen weelde van
LEIDEN
Ja. maar om de weldztd van zo'n rijke pracht-
deken te genieten, behoef Je niet persé
Zwarte Plet te zijn. Idre, zo'n echte 100
zu/ver scheerwollen Van Wijk deken als ge
schenkVoor u. In rijke kleuren en heerlijk
royaal. Let op het etiket: VAN WIJK.
een ieder ten overvloede tot naden
ken kan stemmen:
Hartkransslagader-afwijklngen 52.1
procent, longkanker 13,5 procent, an
dere kankers 13,4 procent, andere long
ziekten 5,6 procent, beroerten 4,8 pro
cent, maag- en darmzweren 2,8 pro
cent, ancurysma en ziekte van Bürger
(blocdcirculatfestoornlssen in ledema
ten) 2,1 procent, levercirrhosis 1,5 pro
cent cn andere doodsoorzaken 4,2 pro-
