Nieuw® Lei'dse Comraint
Met aardgas 25 pet. goedkoper uit
Raad bespreekt brief van kleuter
r
Strijd tussen Algerije
en Marokko gestaakt
Drie mijnwerkers nog
ïen nacht ondergronds
Negen procent
voor bakkers
STREVEN NAAR EEN
EENHEIDSPRIJS
Aluminium
Brood nog elf
cent duurder
V.S. trekken regiment
terug uit Duitsland
HrKteur: t. DIEMER
leofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
JjL oktober 1963, Slete jaargang
Meeste plaatsen droog
Veranderlijke bewolking en op de meeste
plaatsen droog. In het noorden van het
land ook zonnige perioden. Matige tot
vrij krachtige wind tussen oost en zuid
oost. Dezelfde temperaturen als vandaag
of iets lagere.
(zie voorts pagina 9)
Steenstraat 37 Postbus 76 Telefoon 31441
Klachtendienst bezorging 18
Dag en nacht] Minister Andriessen: Verre weg voordeligste brandstof
zelfbediening
in supervorm
De „Doe-het-zelf'-gedachte
viert hoogtij. Vooral de winke- l
liers vinden wat meer actie van
hun klanten wel op zijn plaats
en prompt is nu in de Van Heek-
straat in Boxtel de eerste auto- l
I matische zelfbedieningswinkel
geopend. In een klein gebouw is
I een automaat geplaatst, die een i
hoogte heeft van 2,75 meter, een
lengte van vijf meter en een
j breedte van 3,50 meter. Op een
j tableu kan de klant zien welke
250 artikelen te verkrijgen zijn.
Nadat men zijn kexóze heeft be- S
I paald, drukt men op een aantal 5
knoppen met nummers die cor-
responderen met die van de arti-
kelen, en de zaak is voor elkaar.
Men kan allerlei combinaties van
munten gebruiken, en men kan
er dag en nacht terecht. Wellicht
komt er in de toekomst nog eens
een robot-super-kinkelier, die
by het vertrek van de klant de
deur open houdt, achter hem s
sluit en na een dru kop de knop s
„goedenmiddag" zegtS
Onverwacht toch overeenstemming
Als een volslagen verrassing kwam
gisteravond uit de hoofdstad van de
Afrikaanse republiek Mali, Bamako,
het bericht dat tussen Algerije en Ma
rokko overeenstemming was bereikt
over een staken van het vuren. Nog
twee uur tevoren had een lid van de
Algerijnse delegatie gezegd dat de
conferentie geen vorderingen maakte
en waarnemers toonden zich pessimis
tisch ten aanzien van het bereiken van
Er wordt zeer omzichtig gewerkt
Veiligheid gaat
boven alles
-fc
De drie ingesloten Westduitse
(ijnwerkers kunnen niet voor van
fond of vrijdagochtend worden
mijd. Dit is meegedeeld door de
van de. mijn te Lengede,
lolf Stein. Men verwachtte niet
lor vanmiddag met het boren klaar
zijn. Er moet met de grootste
uldigheid worden gewerkt om
voorkomen dat de luchtzak vol
tin één
oogopslag
Studentenvakbeweging te
eng en te eenzijdig zegt oud
minister Cals pag. 2.
*Op zoek naar de schatten
van het Toplitzmeer
pag. 5.
Sensatie in Zuidafrikaans
proces: rechter doet tenlas
telegging teniet pag. 5.
Televisierechtbank (commen
taar) pag. 9.
Klap van Carel Briels is f 100
waard pag. 9.
Militairen vastgenageld in
AMX-voertuigen pag. 9.
Defensie wordt gereorgani-
j seerd; hoe pag. 15.
Ondanks strenge winter veel
huizen gebouwd pag. 15.
•Nederland verliest met 21
yan Luxemburg pag. 15.
water loopt. Het stuk schacht dat nu
klaar is, wordt met cement bekleed.
Met het doorboren van de laatste
18 meter kon men tegen het middag
uur beginnen. Bij de laatste paar me
ter moet snel worden gehandeld. Et
kan dan van alles gebeuren, aldus
Stein. Alles zal afhangen van de af
sluiters die boven aan de schacht wor
den aangebracht en waardoor de lucht
druk in de mijn op peil zal moeten
worden gehouden.
„Zenuwwrak"
Stein vertelde dat de 30-jarige vrij
williger Hans Habig niet in de schacht
zal afdalen, zoals het plan was. Hij is
door zoveel verslaggevers achtervolgd
dat hij nu een „zenuwwrak" is. Voor
het gevaarlijkste karwei zal iemand an
ders van de acht vrijwilligers worden
uitgekozen.
Een krant heeft een speciale editie
voor de drie ingeslotenen gedrukt. Daar
in staat niet dat 40 andere mijnwerkers
bij de ramp om het leven zijn gekomen.
De drie mannen ouder de grond zijn
inmiddels begonnen met het verplaatsen
van de leiding waardoor onder hoge
druk lucht wordt geblazen om te voor
komen dat het water de luchtzak binnen
stroomt. De buis moet van de zoldering
van hun verblijf gehaald en op de grond
worden gelegd omdat anders het gevaar
bestaat, dat een van de boren haar ver
nielt.
Het georganiseerd overleg van werk
gevers- en werknemersorganisaties in het
bakkersbedrijf deelt mede dat, in ver
band met het aflopen van de c.a.o. voor
het bakkersbedrijf op 1 november, tussen
de organisaties van de werkgevers en
werknemers overleg is gepleegd. De nieu
we loonvoorstellen zullen reeds op 31 ok
tober ter goedkeuring worden ingediend
bij de desbetreffende instanties.
De voorstellen houden onder meer een
verhoging van lonen en toeslagen met
negen procent en een vakantieverlenging
tot drie weken in. Tevens wordt een mi
nimum-loon van f 100 gegarandeerd. Voor
het winkelpersoneel zijn eveneens aai
zienlijke verhogingen overeengekomen.
een regeling. President Ben Bella
moest immers vandaag in Algerije te
ruggekeerd zijn ter viering van de
negende verjaardag van het begin van
de strijd van zijn land om onafhanke
lijkheid van Frankrijk.
Het slotcommuniqué sprak echter an
dere taal. De vier staatshoofden ter con
ferentie, voorzitter keizer Haile Selassie
van Ethiopië, president Modibo Keita van
Mali, president Ben Bella van Algerije en
koning Hassan II van Marokko hadden
hun handtekening gezet onder het docu
ment dat ten doel had „het conflict tussen
twee broederlanden, de republiek Al-
geriJe en het koninkrijk Marokko" bij
te leggen.
Het communiqué zegt dat besloten Js
tot een onmiddellijk staken van het vu
ren, te rekenen van 2 november 00.00
uur af, dus in de nachit van vrijdag op
zaterdag. Er zal een commissie worden
ingesteld van officieren uit de vier lan
den ter conferentie, die een gedemilita
riseerde zone zal afpalen. Ethiopische
en Malinese waarnemers zullen de vei
ligheid en neutraliteit in deze zone waar
borgen. Bovendien wordt onmiddellijk
een conferentie van ministers van bui
tenlandse zaken van de organisatie voor
Afrikaanse solidariteit bijeengeroepen,
die een arbitragecommissie moet op
richt n.
Daarna zal deze commissie concrete
voorstellen ter definitieve regeling van
het geschil aan beide betrokken partijeD
moeten voorleggen.
In Baarle Nassau is gisteravond de
45-jarige weduwe C. Smulders-Broeders
uit Baarle Hertog aangereden door een
bestelauto. Zij was op slag dood. De
vrouw was moeder van vijf kinderen.
(Van een onzer verslaggevers)
TAE GASUNIE en de S.R.O.G. (Samenwerking Regionale Organen Gas-
voorziening) hebben overeenstemming bereikt over de prijs van het
aardgas: de gemeenten zullen het gas kunnen inkopen tegen een prijs, die
komt te liggen tussen 6 en 6,5 cent per kubieke meter. Dit betekent dat de
normale kleine gasgebruiker in de toekomst ongeveer 25 30 procent goed
koper uit zal zijn dan thans.
De Gasunie heeft zich bereid verklaard een uitkering van 130 miljoen
gulden ineens te doen aan de gemeenten als bijdrage in de aansluitings-
kosten, d.w.z. 50 gulden per aansluiting (er zijn in totaal 2,5 miljoen aan
sluitingen). Hierdoor zullen de gemeenten in staat zijn al van het begin
af met een redelijk rendement te werken. Dit heeft de minister van eco
nomische zaken, prof. dr. J. E. Andriessen gisteravond op een persconfe
rentie in Den Haag meegedeeld.
Hoewel de consumentenprijzen door
iedere gemeente afzonderlijk moeten
worden vastgesteld, zijn wél gemiddel
den te noemen, waarop slechts zeer ge
ringe variaties mogelijk zijn.
De kleine gebruikers (0 tot 25 m3
per maand) zullen bij een vastrecht
van f 1,per maand 25 cent per
m3 gaan betalen.
de gebruikers in de middenklasse
(25 tot 50 m3 per maand, waarbij
verwarming van één kamer moge
lijk is) betalen bij een vastrecht
van f 2,25 per maand f 0,20 per m3
en
de grote gebruikers (50 m3 per
maand verwarming van de hele
woning) zullen bij een vastrecht
van f 7,25 een dubbeltje per m3
gaan betalen.
Daarbij moet worden aangetekend dat
het aardgas een tweemaal zo hoge calo
rische waarde heeft als het thans ge
bruikte stadsgas, zodat men de aardgas-
prijzen zoals ze hier genoemd zijn in
feite nog met vijftig procent moet ver
minderen om een juiste vergelijking met
de prijzen van het stadsgas te krijgen.
Spoedig
Dc minister was in zijn toekomstvoor
spellingen zeer optimistisch. Het aard
gas overtreft alle concurrentiemogelijk
heden en wij verwachten dan ook een
zeer snelle penetratie van het gas bij de
huisverwarming, zo zei hij. De prijs is
zodanig dat het maximum aan sociaal
economisch rendement is verkregen.
Voor het vaststellen van de prijs, waar
voor de gemeenten het gas zullen kun
nen inkopen is een formule opgesteld,
waarin de bedrijfstijd van de gasbedrij
ven (d.i. het aantal dagen per jaar waar
op het bedrijf de normale gemiddelde
produktie levert) gedeeltelijk een rol
speelt. Zodra dit gemiddelde onder de
250 dagen komt te liggen zal de prijs iets
stijgen, maar nooit hoger klimmen dan
tot 6,5 cent. Van verhoging zal overigens,
pas sprake zijn als het gasverbruik grote
pieken gaat vertonen, wat dus het geval
is als ruimteverwarming op grote schaal
wordt ingevoerd, waardoor dus in de
wintermaanden een piek zal ontstaan.
Te veel winst
De minister sprak beweringen als zou
de Gasunie te grote winsten maken (er
is gesproken over een kostprijs van an
derhalve cent per „kuub") met klem
tegen. De bewindsman noemde een kost
prijs van 3,5 a 4 cent. Niet vergeten moet
worden, aldus prof. Andriessen. dat de
Gasunie voor zeer grote investeringen
komt te staan. Voor het overnemen van
de bestaande leidingen van het Staats-
gasbedrijf zal 200 miljoen gulden moeten
worden neergeteld en de door de Gas
unie aan te leggen nieuwe leidingen zul
len nog eens 300 miljoen gulden vergen.
Prof. dr. J. E. Andriessen
lage gasrekening
Over enkele jaren zullen deze investerin
gen zijn opgelopen tot 1 miljard gulden,
terwijl voor 1980 wordt gerekend op
een investering van 2,5 miljard gulden.
En hierbij is nog niet eens gerekend met
de kosten van de exploitatie.
(Voor vervolg zie pag. 9)
De minister van economische
zaken, prof dr. J. E. Andriessen,
heeft op een gisteravond gehou-
den persconferentie meegedeeld, J
dat thans definitief overeenstem-
ming is bereikt over de uitvoe
ring van een aluminium-project i
in Groningen. Er is een N.V. op-
gericht waarin de Hoogovens en
de Billiton samen voor twee der-
i en de Zwitserse maatschap-
pij Alusuissc voor een derde be-
langhebbend zijn. Het project g
zal voorzien in de vervaardiging
van ruw aluminium (30.000 ton
per jaar) waarbij gebruik zal e
worden gemaakt van Surinaams i
bauxiet. De eerste investeringen
bedragen 100 miljoen gulden.
Zoals bekend is het totstand
komen van dit project steeds af- j
hankelijk geweest van de ge-
bruiksmogelijkheid van aardgas.
Voor de te stichten industrie is
het „potje" van 25 miljard m3
gereserveerd. De mogelijkheid t
is echter niet uitgesloten dat een i
nog groter deel van de bel be
schikbaar zal worden gesteld.
Korenschoof verwacht:
De directeur van de meelfabriek De
Korenschoof, ir. G. Boschloo, heeft op de
aandeelhoudersvergadering de verwach
ting uitgesproken, dat de broodprijs nog
met tien tot elf cent zal stijgen voordat
de overgangstijd van de Euromarkt
regelingen achter de rug is. Het brood-
verbruik gaat nog steeds achteruit.
De N.V. heeft het afgelopen jaar de
overgang in de Euromarktregelingen
zonder veel moeite kunnen verwerken.
In de Euromarkt verwacht men geen
moeilijkheden omdat het bedrijf groot
genoeg is om daar een plaats te blijven
innemen. De Russische graanaankopen in
Canada hebben de tarwemarkt even
grondig in de war gestuurd. Bovendien
ging de levering van door Nederland in
Rusland gekochte tarwe niet door, zodat
er in september een tekort dreigde, doch
dit werd verholpen. Het dividend werd
bepaald op 8 pet. en mr. A. Ruys uit
Rotterdam werd benoemd tot opvolger
van mr. J. Mees, die 44 jaar commissaris
is geweest.
Ondanks ontkenning Washington
Big lift
ook goed voor
repatriëring
In tegenstelling tot ontkenningen
van het Amerikaanse ministerie van
defensie heeft de regering van de
Verenigde Staten besloten een van
de vier pantserregimenten uit West-
Duitsland terug te trekken. Wanneer
de 5.000 man van dit regiment zijn
teruggenomen, aldus meldt de New
York Times van vandaag, heeft de
sterkte van de Amerikaanse troepen
in West-Duitsland weer het niveau
bereikt van voor de Berlijnse crisis.
Het ministerie van defensie in Wash
ington heeft steeds laten weten, dat de
sterkte van de troepen zeker 20.000 i
zal zijn dan voor de crisis. Maar over
enkele dagen zullen in het totaal 40.000
Amerikaanse militairen uit West-Duits-
land zijn vertrokken. De New York Times
meldt verder, dat de Amerikaanse leger
leiding handig gebruik heeft gemaakt van
de bekende operatie „Big lift". Op de
heenreis brachten de vliegtuigen de mili
tairen, die aan de oefening deelnamen
naar West-Duitsland en op de terugreis
werden de 1.800 militairen van de tweede
gevechtsgroep van het 26e regiment
fanterie, die in West-Berlijn waren ge
legerd, naar West-Duitsland terugge
bracht.
De terugtrekking van nog een groep
van deze gevechtseenheid wordt ver
wacht.
De terugkeer van deze gevechtsgroepen
verloopt volgens een schema, dat deel uit
maakt van een operatie, die „Long thrust"
is genoemd. Het doel van deze operatie is
eenheden, die naar West-Duitsland zijn
gezonden, bij toerbeurt ai te lossen. Maar
men twijfelt er aan, of de aflossing zal
doorgaan.
Beatrix bij organen
van werkgevers
en werknemers
Prinses Beatrix heeft het voornemen
zich op de hoogte te stellen van de
werkwijze van de werkgevers- en werk
nemersorganisaties. Zo zal zij op don
derdag 7 november vergaderingen bij
wonen van het overlegorgaan van de
vakcentrales en van het bestuur van de
Stichting van de Arbeid en op 13 no
vember van de raad van Nederlandse
werkgeversverbonden.
Burgemeester Brielle
Met ingang van 16 nov. is benoemd
tot burgemeester der gemeente Brielle
de heer H. van Es, (soc.), wethouder van
Dordrecht
TAE vüf-jarige Annette Scbroe-
der uit Amsterdam beeft
de Amsterdamse gemeenteraad
voor ernstige problemen ge
plaatst door namens een aan
tal kinderen uit dc Michelan-
gelostraat een adres aan de
raad te richten met het ver
zoek geen parkeerhavens in
deze straat aan te brengen,
omdat daardoor bet trottoir als
speelterrein voor de jeugd ver
loren gaat. Omdat een van de
raadsleden in de vorige ver
gadering om aanhouding van
het adres had gevraagd, kwam
het nu ter sprake, hoewel bur
gemeester mr. G. van Hall zich
afvroeg of men een adres van
minderjarigen wel als een offi
cieel adres kan beschouwen en
of men dan niet in strijd komt
met het staatsrecht. „Men kan
zich afvragen wat het recht
van een onmondige is. maar
omdat de Sinterklaastijd na-
hü.
Met verwijzing naar artikel 8
van de grondwet merkte prof.
mr. J. van der Hoeven op dat
men het Inzenden van een adres
niet als rechtshandeling hoeft
te zien. „Het is alleen maar
een vraag. Ais men vreest dat
alle kinderen die adressen gaan
sturen, moet ik erop wijzen dat
ook alle volwassenen adressen
kunnen gaan insturen. Bij een
lawine van adressen is dan ook
de enige oplossing om ze niet
meer aan te houden", aldus de
hoogleraar.
De wethouder voor publieke
werken drs. J. M. den Uyl
was het daarmee eens. HU wees
er op dat het hier een ver
schil in belangen betreft tus
sen ouderen die hun auto's wil
len parkeren en kinderen die
willen spelen. Als troost voor
de jeugdige adressanten deelde
hij mede dat het trottoir aan
één kant vijf meter breed zal
blijven. De belangrijkheid van
dergelijke maatregelen illu
streerde de wethouder met er
op te wijzen dat in de afgelo
pen vier jaar ongeveer 6000
parkeerplaatsen door versmal
ling van trottoirs werden ver
kregen. Het „kleuter-adres"
werd ter afdoening In handen
van B. en W. gesteld.
Commentaren
AMANDA AG 446 jaar geleden, ver-
telt ons de kerkgeschiedenis,
hechtte Luther zijn 95 stellingen aan
de deur van de Slotkapel te Witten
berg.
Het historische feit is nog dezer da
gen in twijfel getrokken door een
rooms-katholieke kerkhistoricus. Het
doet er eigenlijk weinig toe. Niet
de hamerslagen worden vandaag ge
hoord, maar wel de stellingen, die
stuk voor stuk een klop waren op
de deur van het Vaticaan.
Wie als protestant deze stellingen nu
nog eens rustig overleest, ontdekt
dat hij ze lang niet allemaal graag
zou onderschrijven. Neem stelling 25,
waarin Luther het vagevuur onaan
getast laat staan: „De macht die de
paus heeft over het vagevuur in de
Kerk, bezit iedere bisschop persoon
lijk in zijn eigen bisdom en iedere
priester in zijn eigen parochie".
Hier wordt niet slechts het vagevuur
aanvaard, maar ook het primaat
schap van de paus. In deze stelling
wordt uitgesproken wat de bisschop
pen gisteren uitspraken bij hun proef-
stemming in het concilie, namelijk
het feit van de collegialiteit. De paus
regeert met de bisschoppen de Kerk.
Het kloppen van Luther is eindelijk
gehoord in Rome. Veel van wat hij
aan de orde stelde wordt eindelijk
besproken in de Sint Pieter, die ge
bouwd is met het geld dat de aflaten
opbrachten, de aflaten waartegen
voornamelijk het protest ging. Heeft
Hervormingsdag nog wel zin, als de
Rooms-Katholieke Kerk naar Luther
wil luisteren
"VTAAR al wordt Hervormingsdag
gevierd op de dag waarop eens
deze 95 stellingen openbaar werden,
het gaat in wezen niet om het klop
pen van Luther. Niet zijn hamersla
gen, noch zijn stellingen, zijn van
daag werkelijk van belang.
Er is een ander kloppen, dat op deze
dag veel belangrijker is. Dat is het
kloppen dat al veel langer geleden
gehoord werd op de deur van de
kerk, een kloppen dat ook nu nog
gehoord wordt.
Het is het kloppen van Hem die
schreef: „Zie, Ik sta aan de deur en
Ik klop". Hij moest het kennelijk
wel schrijven, omdat de kerk van
Laodicea Zijn kloppen niet wilde
horen.
Het gaat in de kerk niet in de eerste
plaats om de vernieuwing. Christus
roept ons niet op om met onze tijd
mee te gaan. En veel vernieuwing is
nauwelijks méér.
De Here zegt niet dat wij ons moeten
aanpassen bij onze tijd, maar dat wij
ons moeten laten vormen door Hem-
Onze door zonde en schuld vervorm
de levens moeten worden „hervormd
door vernieuwing van uw denken,
opdat gij moogt onderkennen wat de
wil van God is" (Romeinen 12 2).
De vraag is de laatste weken gesteld,
of we Hervormingsdag nog wel moe
ten vieren. Indien we daarmee al
leen maar bedoelen te luisteren naar
het kloppen van Luther, is ons ant
woord radicaal: „Neen".
Maar het gaat om het kloppen van
Christus op de deur van het Vati
caan, op de deur van onze protestant
se kerk of gemeenschap, op de deur
van ons eigen hart.
Nu moet het antwoord wel „ja" zijn-
T\E MINISTER van defensie is
met het aantrekken van staats
secretarissen niet onverdeeld ge
lukkig. Ook daarom niet dat hij
zijn keus liet vallen op enkele die
tot dusver niet van actieve belang
stelling voor het partijleven had
den blijk gegeven. Eerst toen hun
benoeming aanstaande was, zoch
ten zij toenadering tot een politie
ke groepering. Zoiets wordt niet
spoedig in dank afgenomen.
De liberalen hebben dit voor hun
staatssecretaris, die voor de lucht
macht, niet genomen. Ze blijken
bovendien bedenkingen te hebben
tegen de opzet van de bewindsman
voor zijn departement. Een libera
le staatssecretaris zou dan de in
druk kunnen wekken, dat ze toch
voor die opzet medeverantwoorde
lijk zijn.
Dus hebben de liberalen bezwaar
geopperd tegen de man en tegen de
opzet. Wij hebben zo het gevoel,
dat het bezwaar tegen de opzet er
bij gekomen is. De minister heeft
het zich nodeloos moeilijk gemaakt
door zijn keus te laten vallen op
de man.
()P het gebied van het gas heeft
de minister van economische
zaken ons bijzonder goed nieuws
kunnen brengen. De prijs voor het
gas zal opvallend voordelig wor-
Een prettige boodschap in een tijd
waarin de prijzun reeds zozeer
weerstand moeten bieden aan op
waartse druk.
Nederland, tot dusver arm geacht
aan bodemschatten, blijkt over gro
te rijkdommen te beschikken
aan gas en aan olie. In zulk een
mate dat er op grote schaal zal
moeten worden geëxporteerd, wil
len we er voor de komende tiental
len jaren het meeste profijt van
hebben. Inmiddels immers, zo laat
zich verwachten, komen weer an
dere energiebronnen op.
Wat bevat de schepping toch een
bewijzen van zorg voor de mens.
En wat leven we er vaak achteloos
aan voorbij. Er zou meer dank
baarheid op over kunnen schieten.
Gisteren is het vierjarig jongetje
J. Cuypers uit Roermond by het overste
ken gegrepen door een auto. Het kind
werd zo ernstig gewond, dat het enkele
later in het ziekenhuis in Roer
mond is overleden.