VUISTJE
DE DOKTER 'i woord
n
Kijk niet toe. maar vorm
oecumenisch spreekkoor
Vier doen méér dan één!
Amerikaans rechter redt
leven van Jehova getuige
Chefarine.4
Een woord voor vandaag
Noodgemeeiiteii pleiten
voor vaste regeling
Bisschoppen hebben taak
voor heel de kerk
De bejaarde en
zijn gezondheid
2
DINSDAG 8 OKTOBER 1963
ANDERZIJDS
KLEINE GEMEENTEN
Ds. W. Wilman gaat in het her
vormde „Woord en Dienst" in op
een artikel van zijn collega H. J.
H. Zuidersma die het probleem
van de zich samenvoegende ge
meenten bespreekt. Vele pasto-
ries worden gesloten en het ge
beurt wel, vooral in het noorden
van ons land, dat acht a negen
gemeenten het met één predikant
moeten doen. Ds. Wilman
schrijft:
A/ÏET heel bijzondere aandacht las
-*1 ik in het nummer van 6 juli
jl. het artikel van ds. H J. H. Zui
dersma: Licht en schaduw voor
kerk in Friesland. U zult dit kun
nen begrijpen als ik u vertel dat
ik in Friesland geboren en getogen
ben en behalve een viertal jaren
in de provincie Groningen nu al
bijna 24 jaar met grote vreugde
verbi divini minister in deze pro
vincie heb mogen zijn.
Ds. Zuidersma schrijft: Wie zich
de moeite getroost op een heldere
dag zijn blik te laten gaan over het
wijde Friese land. Ik zou hem da
delijk willen verbeteren en zeggen:
Wie het voorrecht heeft op een hel
dere dag zijn blik te mogen laten
gaan over het wijde Friese land.
En als u mij nu wilt beschuldigen
van provincialisme dan neem ik in
eens een duik achter de hoogge
leerde rug van prof. dr. A. A. van
Ruler, die doceert vanaf de Utrecht
se katheders. Hij verzekerde mij
eens dat Friesland bijna het Ko
ninkrijk Gods is. Ik moet hier aan
toevoegen dat zijn hooggeleerde
mij dit zeide in een persoonlijk ge
sprek, dat hij dit dus niet ,.EX CA
THEDRA" sprak. Trouwens, uit het
artikel van college Zuidersma
Ds. Zuidersma ziet licht en scha
duw voor de kerk in Friesland. Te
recht. Licht en schaduw maakt ons
landschap zo boeiend en ook het le
ven in de kerk van Friesland, hoe
wel die schaduw ons wel eens kan
benauwen, ik geef het volmondig
toe. Tot de schaduwzijden rekent
ds. Zuidersma terecht de vele klei
ne en heel kleine gemeenten.
Hoe die benauwende schaduw te
verdrijven? Ds. Zuidersma noemt
vele mogelijkheden: samenvoeging
van gemeenten, combinatie van ge
meenten, pastoraal verband enz.
enz. Hij ziet dit als geneesmiddelen,
ik zie het als bittere pillen, wel
mooi verguld maar nochtans hitter.
die bovendien slechts in een enkel
geval genezing brengen. Waar een
pastorie voorgoed wordt gesloten,
brengt dit verarming mee. Dat
verhelpt zelfs een auto voor de do
minee niet. Een gemeente is meest
al bereid veel, heel veel zelfs, te
doen om een eigen pastor te be
houden. Bij combinatie verslapt ze
ker de geestelijke inspanning daar
voor bij de gemeente en niet min
der de financiële. In Friesland zelf
zijn er voorbeelden van aan te wij
zen hoe men eerst tot combinatie
van twee gemeenten overging,
daarna tot vier en nu zelfs denkt
over combinaties van acht en mis
schien meer. Ondertussen blijven
de gemeenten, die het verst van de
pastorie verwijderd liggen het
meest verstoken van de pastorale
zorgen en voelen zich een aanhang
wagen die maar moeilijk wordt
mee getrokken door de gepastori-
seerde hoofdgemeente. Deze dorpen,
waar de kerk zo vaak gesloten is,
worden een welkome prooi voor
allerlei sectarische bewegingen.
Mag ik ook nog eens wijzen op
de betekenis van de kleine gemeen
ten voor het geheel der kerk. Ik
maak mij sterk dat heel wat stads-
kerkelijke opvoeding in een kleine
gemeente ontvingen. Hoeveel Dijk
stra's zitten er in de kerkeraad
van Amsterdam?
En luiert een dominee steeds in
een kleine gemeente? Zeker dat ge
beurt ook, maar vertel mij eens
hoeveel visie en vaart er is uitge
gaan van de pastorie van Cubaard
en hoevelen vanuit de pastorie van
Oosterend (Hennaarderadeel) bij de
bron zijn gebracht! Ik geloof dat
wij in het geheel der kerk die klei
ne gemeenten niet kunnen missen.
Als wij ze opofferen gaan wij de
kip slachten, die de gouden eieren
legt. Een pastor in een pastorie
heeft zijn betekenis voor het geheel
der kerk en dat niet alleen in de
grote bevolkingscentra.
En als het toch niet langer
gaat, wat dan? Ik vraag mij eerst
af, wanneer gaat het niet langer?
Menige zgn. onvervulbare vacature
werd later, toen de gemeente mis
schien enkele jaren vacant was ge
weest, toch maar weer vervuld.
Zou het niet mogelijk zijn dat de
kerk van bovenaf eens bepaalde aan
welke predikantsplaatsen het toege
staan zal zijn dat de predikant, die
haar bezet, een betaalde neven
functie vervult? De predikanten
zijn, overvloeiende van ijver, nog
al belust op deze functies. Als nu
eens bepaald werd dat deze neven
functies alleen vervuld mochten
worden door predikanten die ver
bonden zijn aan gemeenten, te klein
om het benodigde traktement op
te brengen, wie weet hoeveel zgn.
onvervulbare vacatures weer zou
den vervuld worden, al zouden de
ze predikanten dan een geringer ge
meente-traktement moeten ontvan
gen dan hun collega's. Misschien
waren hier tegelijkertijd grotere ge
meenten mee geholpen omdat hun
predikanten dan van nevenfuncties
werden ontheven.
Ds. Schippers tot geref. jeugd:
Jeugdcongres
begin tot
gesprek
In het jongste nummer van
„Jong gereformeerd" wijdt ds.
K. A. Schippers die, met 1000 ge
reformeerde jongeren het Oecume-
raad niet officieel bijgewoonde
oecumenische gebeuren. Er moet
ook in onze kring, over dit congres
nagesproken worden, is de mening
van ds. Schippers.
i het op het congres gehouden fo-
organisaties
rum» staan, moet dan het hele front niet
een eindje oprukken naar voren? zo
vraagt ds. Schippers. Zijn tweede vraag
is: Wanneer enkelen onder ons pogen,
de gereformeerde stem te laten horen
onder die vele stemmen, mogen wij dan
de gereformeerde jeugd-
maar werkeloos toekij-
met elkaar een spreek
koor konden vormen?
Ds. Schippers ziet in dat hij door he:
stellen van deze vragen is aangeland in
heel het netelige probleem van de oecu
mene onder de gereformeerden. Hij
hoopt dat vele gereformeerde jongeren
hem willen volgen in dit netelige pro-
.ibleem. Want al zou het onder ons vast
niSCh Jongerencongres te Utrecht komen te staan, dat wij voorlopig niet
heeft bijgewoond, een artikel aan officieel mogen deelnemen, omdat dat
dit door de Gereformeerde Jeugd- wij?rdeVrafgnèf,wh"n?«Tde'plicht'hrt!
ben zo te begeleiden, dat zij zich niet
alleen voelen staan, aldus ds. Schippers.
Ook haakt ds. Schippers in zijn artikel
in op de uitspraak van het forum als
zou er onder de jongeren weinig belamr-
stellig bestaan voor het probleem van
de eenheid. Laat „jong gereformeerd"
wakker worden en zich de ogen uitwrij
ven, als het gezang „Muren, muren, mo
gen ze niet vallen?" weerklinkt. Want
wat gebeurt er als God ons bazuinen
aanreikt en wjj niet blazen? zo vraagt
ds. Schippers zijn gereformeerde lezers.
)én lablei werken krachtiger
Zuidafr. predikant
treedt af na: geschil
met Ned. Geref. Kerk
nieuw ^Ratten.
MUIZEN- k pASTA
VLOKKEN
ROEIT ZE GENADELOOS UIT
Prijsvraag ontwerp
kerkgebouw voor
„Kerk en Wereld"
De Prof. dr. G. van der Leeuw-stich
ting, ontmoetingscentrum van kerk en
kunst, heeft de architecten P. Blom in
Drienerloo (Enschede). ir. G. Boon. ir.
A. S. van Eijck, ir. H. Hertzberger, ir.
E. J. Jelles, en J. van Stigt, allen uit
Amsterdam, en J. Verhoeven uit Amers
foort opgedragen een ontwerp te maken
voor een kerk op het terrein van Kerk
en Wereld in Driebergen.
De jury voor deze prijsvraag bestaat
uit: G. Rietveld, prof. J. Bakema, Chr. de
Moor. prof. dr. C. W. Mönnich, ds. N. van
Gelder.
Bloedtransfusie geweigerd
De vier middelen, verenigd in Che-
farine „4", heipen elkaar en werken
daardoor bijzonder weldadig tegen
pijn en griep. Eén der middelen synode der Nederlandse gereformeer-
■FAMf CFUXAr dat ««I oan n0wnDi;n0 de kerk heeft aangekondigd zich te-
lorgt entoor dat ook een gevoelige rug tr,kk,„ a], p„dikant. als
volg van een meningsverschil met de
kerkelijke leiders over zijn aanvaar
ding van het directeurschap van het
nieuwe multi-raciale „Christen-insti
tuut van Zuid-Afrika".
Zijn besluit is een gevolg van de wei
gering der kerkelijke leiders hem de
positie van predikant te laten behouden,
naast zijn directeurschap.
Bij de aankondiging van zijn aftreden,
in een kert dienst, waarschuwde ds. Nau-
de tegen het gevaar van geestelijke iso
lement in de kerk. Hij zei dat zijn keu
ze dieper ging dan zijn connecties met
hef Christen-instituut. Het is een keuze,
hij, tussen geloof en gehoorzaam-
maag niet van streek raakt.
„eten van bloed"
Een sprekend voorbeeld van het
ingrijpen van de wet op door som
mige secten vastgestelde regels
deed zich onlangs in Amerika voor.
Het betrof hier het geval van de
25-jarige Jehova getuige mevrouw
Jesse Jones die na een ernstig on
geval de volgens de artsen nood
zakelijke bloedtransfusie weigerde.
Ze werd in haar weigering ge
steund door haar echtgenoot die
beweerde dat de bijbel een derge
lijk „eten van bloed" zoals dat in
Leviticus 17 1 en Handelingen
1518, 29 genoemd wordt, verbiedt.
De oogst was goed en de boer wist niet waar hij ermee
blijven moest. Zijn schuren waren te klein en de aannemer
iverd besteld om grotere schuren te bouwen. Maar helaas: nog
voordat met de bouw werd begonnen, stierf de boer. Het
verhaal staat in de Bijbel, in Lucas twaalf, en het wordt door
Jezus verteld. Uiteraard met een bedoeling: Jezus zegt name
lijk nooit iets „zomaar". Die boer was rijk en zijn over
wegingen om tot de bouw van grotere schuren over te gaan
waren zo gewoon. Als een zakenman ziet. dat zijn winkels of
magazijnen te klein worden, dan breidt hij toch uit? Dat mag
toch zeker? Jezus zegt: die man óverlegde bij zichzelf. Hij zal
er wel enkele nachten van wakker gelegen hebben: je moet
tenslotte toch enige zekerheid hebben, dat de investeringen,
die je gaat doen, verantwoord zijn. Ja, dat is zo, maar die
boer kwam niet verder dan overleggingen bij zichzelf. Die
oogst was van hem: had hij niet gezaaid en had het hem niet
heel wat zweetdroppels gekost om het onkruid eruit te houden?
Het is waar, maar uit niets blijkt, dat deze man ook maar iets
vérder kwam dan deze opvatting. Hij zag blijkbaar die rijke
oogst geheel in het horizontale vlak. Jezus wil niet zeggen: zo
Ziet u, zijn dood is de straf daarop. Jezus wil ons laten zien,
dat een mens geestelijk dood is, als hij blijft steken in het
materiële, als hij niet ziet en erkent de relatie tussen God,
de Gever, en ons bezit.
het kerkelijk gezag
ik weliswaar mijn ge-
mijn
In rapport aan herv. synode:
e praktijk
ood voorzier
voorziening
predikant in
-genoeg heeft
(le voorgeschreven twee ouderlingen
wee diakenen. Als volgend bezw
noemt het rapport het inschrijven in OCu«i«n.i
v.rker.den Kornhom'
kerkelijke registers.
van gemeenten waar noodgemeenten zijn
gevestigd weigeren de leden van de
noodgemeenten in te schrijven in de
plaatselijke registers. Dit gebeurt dan
wel in de provinciale registers maar.-..
het betrokken lidmaat heeft geen stein-1bedankte
recht In de plaatselijke gemeente.
(Van onze kerkredactic)
Zoals bekend zal op 1 januari
1965 de overgangsbepaling 238
van de kerkorde der Nederlandse
Hervormde Kerk zijn afgelopen.
Deze bepalingen betreffen de
noodgemeenten van diverse mo
daliteiten in de Hervormde Kerk
die onder toezicht van de Prov.
Kerkvergadering staan. Ze zijn in
1952 ingesteld bij voorlopige rege- Geen resultaat
ling in de hoop dat ze op de duur
zich met de plaatselijke hervorm- va?'
de gemeente zouden kunnen ver- paling uit 238) dat dit in vele plaatsen
enigen. Het Verbond van Her
vormde Noodgemeenten en Evan
gelisaties heeft in afwachting van
verdere zo niet definitieve rege
lingen in 1965 een rapport opge
steld en dit aan de synode toege
zonden.
f De. artsen zagen echter geen andere
1 mogelijkheid om de vrouw, die reeHs
meer dan de helft van haar bloed
toren had, te redden. Zij richtten zich
tot de hoogste rechterlijke instantie de
districtsrechter Wright die uitsprak dat
de vrouw geen recht heeft zelfmoord te
plegen en dat de staat dit behoort te
voorkomen.
Hij bezocht zelf mevrouw Jones en
vroeg haar of zij zich ook zou verzetten
als de wet haar gebood de bloedtrans
fusie toe te staan. De heer en mevrouw
Jones antwoordden hierop dat dan de
verantwoordelijkheid van hen af was. Zij
lieten de beslissing dus aan de wereld
lijke autoriteiten over. Mevrouw Jones
is thans, na het toedienen van nieuw
bloed, buiten levensgevaar. De Jehova
getuigen in Amerika hebben nogal kri
tiek geleverd op het optreden van rech
ter Wright.
Rechter Wright nam zijn beslissing op
grond van een vele jaren geleden ge
nomen beslissing van het Hoge gerechts
hof in de Verenigde Staten. Het betrof
toen een geval van een vrouw die zich
op grond van haar godsdienstige over
tuiging bij het stoffelijk overschot van
haar man levend wilde verbranden.
Zij werd hiervan door een gerechtelijke
uitspraak weerhouden.
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Haastrecht: B. van Blanken
te Nieuweschans te Dokkum (vac. G.
Zonneberg) toez.: A. Stegenga te Mak-
kum; te Venlo. toez.: A. J. Plug te Blan
kenham.
Bedankt voor Nieuw-Stadskanaal: J.
Th. W. Quak te Mijnsheerenland; voor
Pijnacker: E. H. Kalkman te Waddinx-
GEREFORMEERDE KERKEN
GEREF. KERKEN (vrUgem.)
Beroepen te Noordbergum: J. W. Beek
man te Arum.
Aangenomen naar Emmen: A, Kooy te
Oldenzaal.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te 's-Gravenhage-Centrum: H.
v.d. Schaaf te Opperdoes
Vuyst te Amsterdam-Oost.
heid
ik zonder r
vaard had,I
zicht niet verloren hebben,
ziel wel", zo verklaarde ds. Naude.
„Ontwaakt, voor het te laat is de hand
uit te steken naar de christenbroeder
die zijn hand in oprechtheid naar u uit
gestoken heeft", zo waarschuwde ds.
Naude.
leeropdracht
Kent u BluefortMon Chou
St. Paulin Wees niet een
kennig: houd van meer kazen.
(Van
t kerkredactie)
Naar wij van ds. D. K. Wielenga ver
nemen wekt het persbericht dat wij gis
teren plaatsten over zijn benoeming tot
„waarnemend hoogleraar" enige misver
standen. Het curatorium van de Theolo
gische Hogeschool van de Gereformeerde
Kerken (vrijgemaakt) heeft niet het recht
hoogleraren te benoemen, dat is voorbe
houden aan de synode. Ds. Wielenga die
al lector is aan deze hogeschool heeft
alleen maar een tijdelijke leeropdracht
gekregen, die duurt tot de kerstvakantie.
HU zal ook niet alle vakken van prof.
dr. H. J. Jager doceren, maar slechts het
vak exegese
Opleiding
Organisatie
Adviseur
Schriftelijke kursus van de NEDER
LANDSE VERENIGING VAN OR
GANISATIE ADVISEURS. Prak
tisch gericht; Individueel karakter;
jaarlijks examen. Vrijblijvende in
lichtingen Secretariaat, Belgische
plein 6, 's-Gravenhage, tel. 070-551763
Duitse Kerk wil
spreken met
V redesconf erent ie
Het moderamen van de Duitse Evan
gelische Kerk heeft een brief gericht aai
het organiserend comité van de Praag
se vredesconferentie, waarvan de Tsje-
choslowaakse theoloog prof. dr. Josef
Hromadka voorzitter is. In deze brief
wordt voorgesteld om een conferentie te
beleggen tussen vertegenwoordigers var
de Praagse Vredesconferentie en de Duit
se Evangelische Kerk om te komen tot
een gemeenschappelijk gesprek over het
Nieuwtestamentisch getuigenis over de
In het verleden hebben mensen uit
de Praagse Vredesconferentie vaak kri
tiek geuit op de Duitse Kerk. in het
bijzonder aan de Westduitse, omdat de
ze een overeenkomstig heeft gesloten
met de Westduitse regering waarin de
geestelijke verzorging van het leger
wordt geregeld. Ook op andere punten
is kritiek.
Tijdens de vergadering die de afge
lopen dagen in Berlijn is gehouden van
de Raad van de Duitse Evangelische
Kerk, maakte de voorzitter, dr. Kurt
Scharf bekend dat het moderamen va-z
de raad de brief aan Praag had ver
stuurd. Praag heeft nog niet gereageerd.
Concilie over primaat en episcopaat
Gisteren is op het Vaticaans con
cilie vooral de verhouding van de
bisschoppen tot de paus aan de
orde gekomen. Er was een opmer
kelijke uiterlijke eenheid. Men
vond elkaar rond het woord
„collegialiteit", waarmee bedoeld
wordt dat de bisschoppen een ge
zamenlijke verantwoordelijkheid
hebben voor het bestuur der kerk.
Zij vormen als het ware het apos
tolisch college dat de prediking en
de zorg voor heel de kerk is toe
vertrouwd. Ook de conservatieve
kardinaal Siri stemde daarmee in,
maar onder de oppervlakte van
eensgezindheid heersten toch nog
wel diepgaande verschillen.
Een voorstel dat ongetwijfeld tot ver
buiten de Rooms Katholieke Kerk de
aandacht zal trekken kwam van de Ca
nadese kardinaal Leger. Het werd ge
steund door de Amerikaanse kardinaal
Meyer en had zeker de steün van enke
le Zuidamerikaanse geestelijken. Zij wil
den namelijk de ornamentale pracht
en praal die de bisschoppen, omringt be
perken. Die praal dateert nóg uit de da
gen dat de kerk door tijdelijke macht
gekenmerkt-werd en pastr-nièt meer'In'
onze tijd.
Terwijl de pleidooien gevoerd werden
.Ti de-verantwoordelijkheid van de bis
schoppen voor heel de kerk te erken
nen, werd herhaaldelijk onderstreept dat
het niet de bedoeling is om de macht
van de paus te beknotten, zoals som
migen (kennelijk in de R.K. Kerk) bui
ten het concilie schijnen te vrezen, maar
dat bij de handhaving van deze macht,
aan het college van bisschoppen meer
mogelijkheden gegeven moeten worden
lem) maakte dergelijke opmerkingen.
Aanval
Toch was er nog wel even sprake van
en aanval op het primaatschap van
de paus. Deze kwam van oosters-ortho-
doxe zijde. Zoals' men weet zijn enkele
groepen van Orthodoxe Kerken aange
sloten bij de Rooms Katholieke Kerk.
Als vertegenwoordiger, van een derge
lijke kerk sprak Maximos IV, de pa
triarch van Antiochië van de geünieerde
kerk aldaar. Hij sprak in het Frans,
hij wenst geen latijn te spreken,
de taal van de westerse kerk, die in het
oosten nimmer aanvaard is.
Twee leerstoelen over
oecumene aan r.k.
Spaanse universiteit
In Madrid is de instelling van twe<
ïieuwe leerstoelen aan de rooms-katho-
lieke Universiteit te Salamanca aange
kondigd. Het betreft hier een leerstoel
voor protestantse theologie en een
de oecumene. Men is hiertoe overgegaan
omdat de interesse in oecumenische
proble-men ook aan deze universiteit
sterk is toegenomen. De mededeling in
de Spaanse hoofdstad sprak van „een
gevolg van de nieuwe koers die paus
Johannes XXIII en paus Paulus VI heb
ben ingezet".
Ook is er aan deze roomskatholieke
universiteit nu de zogenaamde „Johan
nes XXI Il-lee r g a n g" ingesteld Deze
leergang houdt diverse ontmoetingen en
lezingen in, die niet alleen door studen
ten van de universiteit maar ook door
belangstellenden gevolgd kan worden.
In Spanje is voor het eerst sinds lan-
:ingen en toerisme de publicatie toege
staan van een artikel over de protes
tantse kerken. Het was een weergave
van de rede „Hoe wij. tegenover het
tweede Vaticaanse concilie staan"
dr. Gutierrez Marin, president vai
fiermanente commissie van de Protes-
antse Kerk in Spanje.
Hij betoogde dat het primaatschap
an de paus feitelijk een hinderpaal is
oor de eenheid. Hij kwam niet tot die
onclusie omdat hij dit dogma ver-
vierp, maar omdat er'een extreme uit
eg aan wordt gegeven en omdat neven-
irganen van de kerk een foutieve uit
voering van dltjjrimaatschap in Ijet le-
hebben geroepen.
Stellingen
Wanneer het primaatschap en de col
legialiteit op de juiste manier worden
geïnterpreteerd zullen zij eerder een
hulpmiddel zijn om de „gescheiden broe
ders'" te winnen, meende hij. De pa
triarch poneerde vijf stellingen:
Christus is het enige hoofd van de
Kerk en niemand anders, ook Petrus
niet, ook de paus niet. Petrus was het
hoofd van het college der apostelen,
zoals nu de paus het hoofd is van het
college der bisschoppen.
Het primaatschap van de paus kan
nooit uitgeoefend worden buiten het li
chaam der bisschoppen om, doch moet
altijd in eenheid daarmee naar bui
ten treden.
het optreden als helper. De teksten
van de Schrift worden op dit punt
eenzijdig uitgelegd.
De bestuurstaak in de kerk als hoofd
is een zuiver persoonlijke taak. die de
paus niet kan delegeren.
I Duidelijk dient te worden gesteld,
dat de bisschopsbenoemingen niet
krachtens het goddelijk recht aan de
paus zijn voorbehouden. Dat dit in de
westerse kerk zo geschiedt is een toe
valligheid. die historisch daar gegroeid
Vragen op medisch gebied zenden aan de redactie van ont
blad met linksboven op de envelop: „Medische rubriek''.
Antwoord op vragen van algemeen belang wordt In deze
rnbrlek gegeven, vragen waarvnn de beantwoording niel
langs deze weg gewenst Is, geschiedt per brief.
In de vorige artikelen in deze rubriek zijn we
drs. J. do wat afgedwaald van de geneeskunde en zijn direc-
te omgeving. We komen er vandaag weer op te-
Beroepen te Werkendam: G. de Vries r"S- wanneer we het zullen hebben over de be-
Gravendeel.
Bedankt voor Wildervank: Harder
EVANG. LUTHERSE KERK
CHR. GEREF. GEMEENTEN
Aangenomen naar Gouderak: H. J. C.
H. Zwijnenburg. lerend ouderling te Gou
derak.
Het rapport begint met dankbaarheid
uit te spreken voor de kerkelijke incor
poratie, waardoor een aanzienlijke ver
betering ontstond. Na de toepassing van
de overgangsbepaling 238 kon namelijk
bij de meeste minderheidsgroepen een
sterke groei geconstateerd worden.
Hierna brengt het rapport een aantal
bezwaren tegen de overgangsbepaling
naar voren. Alleree
het aantal ambtsdragers.
paling uit 238) dat dit in vele plaatsen
nog niet gevoerd is. en tevens dat daar
waar er wel een gesprek is geweest
dit nergens ook maar tot het geringste
resultaat heeft geleid.
Ook de betrekking van de noodvoor
ziening tot het geheel der kerk krijgt
aandacht in het rapport, alsmede oen
regeling voor het consulentschap, voor
het beheer der financiën, voor de ver
kiezing van ambtsdragers door de lid
maten, voor afgifte van consent voor
doop en belijdenis door en voor de nood
voorziening.
iar de
_..i ordi
nantie de mogelijkheid tot het instellen
van een noodvoorziening behoort te tref
fen. Het rapport zegt: „Onze kringen
zijn er zich ten volle van bewust, dat
de zaak der minderheden uitermate
moeilijk is. Niettemin menen wij met
nadruk te mogen vragen die leden, wel
ke ion volle door de kerk zijn geaccep
teerd, ook volle rechten te verlenen.
U proèft
de moutwijn
jaarde en „zijn" gezondheid. De gezondheid
de bejaarde is op zichzelf een moeilijker begrip,
dan het op het eerste gezicht lijkt. Wat noemen
we een „gezonde bejaarde"?
Wanneer we de gewone ouderdomsverschijnselen
als „gezond" beschouwen, is een „gezonde bejaar
de" iemand die niet lijdt aan een ziekte. Aan de
andere kant zal men in verschillende gevallen de be
jaarde, die lijdt aan ouderdomsverschijnselen niet
altijd een „gezonde bejaarde" meer kunnen noemen.
Ten slotte zal het ook voorkomen dat ouderdoms
verschijnselen bij bejaarden gemakkelijk leiden tot
bepaalde „ziekten" en omgekeerd.
In dit artikel willen we echter algemeen blijven,
en enige voorbeelden noemen van ouderdomsver
schijnselen in het algemeen en achterwege houden
ziekten, die ook bij jongeren zonder meer kunnen
voorkomen. Genoemde moeilijkheid doet zich vooral
voor bij de beoordeling van de geestelijke stoornis
sen. Veelal zal de arts zich moeten afvragen of hij
te doen heeft met geestelijke veranderingen door de
vordering van de leeftijd of door een ziekelijk pro
ces. Een feit is, dat de hersenen veranderingen gaan
vertonen wanneer zij ouder worden- De inhoud
wordt kleiner, het gewicht neemt af en verschillen
de hersencellen veranderen van vorm. De gevolgen
zijn duidelijk: Vermindering van verschülende gees
telijke functies, zoals vergeetachtigheid, verstrooid
heid, neiging zich terug te trekken, eenzijdigheid in
de belangstelling, toename van egocentriciteit, over
dreven vasthouden aan bepaalde gedachten, onrust,
emotionaliteit, om slechts enkele te noemen. Geluk-
dat enige van deze ouderdomsverschijn-
jaarde vaak niet inzien, dat de geestelijke afwij
kingen een gevolg zijn van het ouder worden van de
bejaarde, waardoor er nogal eens conflicten kun
nen ontstaan waarvoor nooit oplossingen te vinden
zijn. zolang de omgeving van de bejaarde zich deze
ontwikkeling niet bewust gemaakt heeft. Soms wor
den deze geestelijke stoornissen voor de omgeving
te hinderlijk, en men zou van een ouderdomsziekte
moeten gaan spreken. De ouderdomsdementie bij
voorbeeld kan zulke vormen aan gaan nemen, dat
de bejaarde ten slotte in een inrichting voor psy
chisch gestoorden moet worden opgenomen. Het zal
in bepaalde gevallen ondoenlijk zijn een bejaarde
„vrij" te laten, wanneer er overmatig decorumver-
lies optreedt, of seniele humor, of wanneer wegval
len van kritiek en tact de verhouding tot de ge
meenschap ernstig gaat beïnvloeden. We spreken
dan nog niet eens over de gevaren, die kunnen ont
staan door de bejaarde in het verkeer, de bejaar
de in huis met zijn kachel, trap, of gasfornuis. In
derdaad, we hebben hier tc maken met een ethisch
probleem, en we kunnen ons voorstellen, dat enige
lozers zouden willen protesteren tegen de laatste rc-
Bepaalde psychische functies, zoals intelligentie,
geheugen en leervermogen gaan bij het stijgen der
jaren achteruit. Niet alleen de genoemde verande
ringen in de hersenen zijn hier de oorzaak van De
vermindering van het gehoor, van het gezichtsvermo
gen, van de reuk en smaak spelen hierbij eveneens
een belangrijke rol.
Willen we verder georiënteerd raken in de meest
voorkomende lichamelijke kwalen bij de bejaarden,
dan kunnen we gebruik maken van de gegevens van
het Centraal Bureau voor de Statistiek. Daarnaast
heeft het TNO enige jaren geleden een uitgebreid
de bejaarden niet behulp
3000 bejaarden
onderzoek verricht
van 374 huisartsen. Er werden
ondervraagd en onderzocht. Uit de gegevens
verkregen, blijkt dat bij bejaar-
deze twee
den de hart-
De hersenberoei
zijn verder nog ziekten,
lijden, die echter over het algemeen
vaatziekten veruit vooraan staan.
een grote plaats in Er
waaraan veel bejaarden
tot de
dood leiden, zoals: chronisch rheuma. arthrosis de
formans (de zgn. .slijtage"), de ziekten van Par
kinson (een aandoening gekenmerkt door spierstijf-
heid en voortdurend beven), kwaadaardige nieuw
vormingen. prostaatvergroting, suikerziekten e"
paalde vormen van bloedarmoede. Uiteraard i
ongevallen als bijzondere v-
•J— een grote plaats in.
i dus kan stellen, dat er vrijwel geen
c de ongei
bejaarder
Hoewel mc „Jl
ziekten zijn, die uitsluitend op oudere leeftijd vuur-
komen, de genezing van ziekten en aandoeningen
over het algemeen veel langzamer gaat, terwijl de
bejaarde meestal nog aandoeningen bezit die rem
mend op de genezing kunnen werken. 'Daarnaast
blijken kwaadaardige nieuwvormingen en trouwens
ook suikerziekte zich minder snel te ontwikkelen in
vergelijking met jongeren. Over het algemeen ech
ter zullen ziekten bij bejaarden sneller tot invalidi
teit leiden.
De medische verzorging en voorzorg van de be
jaarde is daarom voor de gemeenschap én uiter
aard voor de bejaarde zelf van zeer grote bete-
