Met een zonnebril
doort Golestan-paleis
Nijenrode op weg naar betere aansluiting bedrijfsleven
DUUR NEDERLANDS ONDERWIJS IN TEHERAN
ZATERDAG 5 OKTOBER 1963
ALS UIT
VENETIE
Het in het centrum van
Teheran gelegen Golestan
Paleis is een paleis voor een
zonnebril. Een slechts even
door een venster kierende
zonnestraal weerkaatst zich
duizendvoudig in het spiegel
glas, dat deuren, wanden en
zelfs plafonds bedekt. Het
paleis, dat door de shah
voor staatsontvangsten
wordt gebruikt, en dat ko
ningin Juliana, prins Bern-
hard en prinses Beatrix tij
dens hun komend bezoek
aan Perzië tot onderkomen
zal dienen, ziet er zó Vene-
tiaans uit dat men zou ge
loven dat de Doge het zelf
ontworpen had.
Die Venetiaanse trekjes in het
interieur kronen en luchters
zijn van de zelfde geest doortrok
ken schijnen iedereen, die het
paleis betreedt, op te vallen. Toen
ik er, na een rondleiding door de
zalen en kamers, met een kenner
over sprak, zei deze:
,,De hofstijl van Venetië moet
eeuwen geleden zijn invloed op
die van Perzië hebben gehad, 't
Kan natuurlijk ook andersom zijn
geweest. Niet alleen het glaswerk
getuigt hiervan, maar ook de
kleuren, die gebruikt werden."
„Verklaring"
Er is ook een andere verklaring,
zij 't dat niemand deze serieus
hoeft te nemen. De wegen in Per
zië waren vroeger zó slecht, al
dus dit Teheraanse grapje, dat el
ke spiegel, die voor het Golestan
Paleis was bestemd, gebroken de zestiende
aankwam. Toen i
glas. zo hoog als
begon dat een of
vervelen. Als ik dan
spiegels kijken kan, zo moet hij één.
hebben gezegd, dan moet ik het
maar met gebroken spiegels doen.
En zo zou die glinstering en die
schittering ipt stand, zijn geko
men. die iemand, die het paleis
bezocht heeft, nooit vergeten kan.
Het Golestan Paleis dat in 't
Nederlands Rozentuin Paleis zou
heten, geldt als de oudste keizer
lijke residentie in Teheran. Het
stond er al in de achttiende eeuw.
toen shah Agha Mohammad Khan
uit het Qajar-geslacht Teheran tot
de hoofdstad van Perzië uitriep.
Het moet er al gestaan hebben in
Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen
'WkWBt
te daar fraaie kunstschatten. ver-
vaardigd uit alle mogelijke edele
metalen, stokoude Perzische tapij
ten, waarvan sommige een opper
vlakte van zeker honderd vierkan-
er niet alleen typisch Oosterse
schilderijen hangen, maar ook
verschillende Westerse. Zelfs bos-
en zeegezichten uit Europa ont
breken niet.
Het Golestan Paleis is door de
eeuwen heen de winterresidentie
van de shahs uit het Safawieden-,
het Afsharieden-, het Zend- en het
Qajar-geslacht geweest. Toen de
vader van de huidige shah Re-
za Shah, die als legerofficier een
kerende edelstenen,
vorstelijke geschenken uit lang
vervlogen dagen.
pompeuze neerzette, wenste hij niet in het
Golestan Paleis te gaan wonen.
In elk opzicht wilde hij
dan de troonzaal, de banketzaal, verblijf, dat hij „het palei
de grote en de kleine eetzaal, de de lol" noemde.
Hal der Diamanten enzovoorts.
De globale indruk is al weer spie
gelend glas. De tapijten met hun uitsluitend
Het Golestan Paleis heeft thans
geometrische motieven en de fau
teuils en sofa's met hun bloem
motieven moeten een markt
waarde van miljoenen bezitten.
Privé-vertrekken
representatieve
functie. De shah ontvangt
in 't jaar de leden van het Corps
Diplomatique, terwijl hij er een
enkele maal een banket in laat
aanrichten.
Dit jaar wordt het Golestan
Paleis wat veelvuldiger ge
bruikt. Twee dagen
prinses Beatrix gebruiken, zijn trek van het Nederlands konink-
verschillende,
derne gemakken voorzien. Zo is
er centrale verwarming wel
eens nodig voor een koude nacht
terwijl elk appartement een
boudoir en een badkamercomplex
heeft.
Ook de salons, waarin de ko
ninklijke gasten zich kunnen te
rugtrekken, hebben een zekere
aanpassing ondergaan. Men ziet plotseling wel zijn portie krijgt.
lijk paar komt Frankrijks presi
dent De Gaulle er vijf dagen wo
nen. Nog geen vijftig uur later
trekt Duitsland president Liibke
er vier dagen in, terwijl het in
december nog eens voor Rus-
lands president in gereedheid
n wordt gebracht. Alles voor
zekere staatsbezoeken waarvan Iran
het kei-
berg zerlijke geslacht der Safawieden
huis had, een hoge muur om de stad liet
of andere shah te optrekken met liefst 114 torens
MtaMÉÉMfa'- elk hoofdstuk
Volgens archiefstukken uit die thans
dagen was het paleis veel mooier,
veel groter dan nU. De ^pateis-
tuin met zijn ce^ér.s, zijn populie
ren en zijn cypressen ook
het hele noordelijk, deel van het
tegenwoordige Teheran hebben
Troonbed
NEDERLANDSE EXPORT ANDERS GERICHT
hal (m
Men komt het Golestan Paleis
binnen door een groot, smeed- i
ijzeren hek. Een lange oprijlaan I
met in het midden een blauw-
betegelde vijver leidt naar het g
ruime bordes, dat arabesk be- I
werkte pilaren heeft en zeker tien
meter hoge spiegelwanden. In het
midden staat een enorm troonbed i
van albastachtige natuursteen. I
waar het, op kussens uiteraard
en bediend uit zilveren schalen,
ongetwijfeld heerlijk toeven moet I
zijn geweest.
De merkwaardige ontdekking, i
die ik direct al deed. was dat I
het bordes niet aan de open kant I
toegankelijk is. Het wordt min of
meer geblokkeerd door een half- I
rond waterbassin, terwijl er ner-
gens trappen zijn. Duidelijk is
dan ook dat daar niet de ingang
van het Golestan Paleis is. Het
bordes zal wel als een soort ve
randa zijn gebruikt, of als een
plaats, waar vroegere shahs zich I
den volke toonde, zonder het risi
co te lopen dathun onderdanen
de verhoging, waarop ze zaten, la
gen of stonden, konden bestormen.
Ingang
De eigenlijke ingang 1
de r
met fraai
typisch
gekleurd mozaïekwerk i
Arabische lijnen en krullen zijn
versierd, bevindt zich op een bin
nenplaats aan de zijkant. Ook
hier is het weer allés glas, wat
er blinkt. Goudkleurige leeuwen,
de poot geklauwd om de rijks
appel, flankeren de dubbele toe
gangsdeur.
Een deel van het paleis is als
museum ingericht. Men vindt
Dr. E. B. J. Postma, di
recteur van het Nederlands
Opleidings-Instituut voor het
Buitenland (N.O.I.B.), dat zo
als bekend op kasteel Nijen
rode te Breukelen is geves
tigd, maakt op het ogenblik
een reis van twee maanden
langs een aantal universitei
ten en colleges in de Ver.
Staten, waaraan business
schools zijn verbonden. Na
zijn terugkeer zal de moge
lijkheid worden onderzocht tot
verdere uitbreiding van het
opleidingsinstituut Nijenrode
tot een business school in uni
versitair verband bijvoor
beeld op baecalaureaatsniveau
om zodoende aan de hui
dige eisen van het Nederland
se bedrijfsleven tegfemoet te
komen.
De opleiding op Nijenrode. in
1946 begonnen, had aanvanke
lijk tot doel jongelui in zo kort
mogelijke tijd twee jaar
zodanig te vormen, dat zij het
Nederlandse bedrijfsleven in het
buitenland zouden kunnen ver
tegenwoordigen. Voor het be
vorderen van onze export was
dat noodzakelijk. De laatste ja
ren blijkt echter de direct na
oorlogse belangstelling van het
oedrijfsleven voor de in het bui
tenland gestationeerde vertegen
woordiger met zo groot meer.
Veelal is het accent van weiken
verlegd naar de energieke me
dewerker op het kantoor in Ne
derland.
In hel voetspoor der koningin
de leiding van een exportafde
ling persoonlijk,contact met de
voornaamste afnemers in het
buitenland onderhouden. Hij
moet de ontwikkeling van de
marktsituatie in de verscheide
ne landen nauwkeurig kennen.
Bovendien moet hij administra
tief het nodige weten en dan
ook nog samenwerken met de
Deze functionaris moet naast leidinggevende collega's van de
andere afdelingen van het be-
drijf, waarin hij werkt.
Dit merkte mr. F. J.. H.
I Schneiders. adjunct-directeiu'
van Nijenrode op tijdens een
bijeenkomst op
l kasteel a
In het staatsbezoek, dat konin
gin Juliana, prins Bernhard en
prinses Beatrix aan Iran brengen,
geldt de dag van vandaag als de
„Hollandse dag". In de residentie
van de Nederlandse ambassadeur
aan het keizerlijke hof zou de ge
bruikelijke receptie voor landge
noten worden gehouden, terwijl
ook een bezichtiging van de in
aanbouw zijnde Philips-fabriek op
het programma stond. Een ander
hoogtepunt is een bezoek aan de
Nederlandse school in Teheran
geweest, waar het duurste, vader
landse lager onderwijs van de we
reld wordt gegeven.
Duur? Ja. Om precies te zijn:
honderddertig gulden per maand Kiiu
per kind. Ter nadere precisering 0
dient er aan toegevoegd te wor-
den dat tot een maximum van
twee kinderen wordt betaald, doorn— ,v,
Maar het blijft toch nog altijd riant Perzisch hu:
tweehonderdzes- schaduw
De leermiddelen komen alle uit Betekent het gaan naar de Ne-
Nederland. Ook het lesrooster is deriandse school in Teheran een
totaal Nederlands. Aanpassing zware financiële last voor de
aan de Perzische maatschappij ouders het zij gezegd: de
door bijvoorbeeld het geven van grote bedrijven geven er een sa-
onderricht in de landstaal wordt laristoeslag
als een té zware belasting be
schouwd, waarbij nog komt dat
de meeste kinderen geen „blijver- zonderlijk groot:
tjes" zijn in Iran. school
..Perzisch leren
tuinman, of ander huispersoneel",
gebruiken openbaar
voer is er vrijwel niet. Het ge-
ivolg is dan ook dat de leerlingen
aldus "de uit "Twen-the stammende moeten worden gebracht en ge-
heer Overbosch, die
de „olie-school'' van Sorong in
het voormalige Nederlands
Nieuw-Guinea les heeft gegeven.
haald, hoewel
traject ook een schoolbus rijdt.
Hoewel de Nederlandse school
Teheran vandaag beslist
de
de Contact
groep van Exportdeskundigen,
die daar onder leiding Van hun
I voorzitter, de heer W. Ie Comte,
een dag vertoefden in de stu-
I dentengemeenschap en kennis
konden nemen van onderwijs en
I vorming.
ïn zijn voordracht over
„Nieuwe wegen in het Expoit-
I onderwijs" wees de heer Schnei
ders op de bijzonder goede re-
I sultaten. die Nijenrode met zijn
zijn nog opleiding heeft kunnen boeken
fstanden I Ruim dertig procent van de af
zijn uit- gestudeerden bezetten voor de
huis tot I Nederlandse export belangrijke
posten in binnen- en buitenland.
I Een export, die als betalings
middel voor de import van emi-
I nent belang is gebleven. In Ne-
(KLMAercarlo)
worden leningen ter beschikking
gesteld, waarvoor de Duitse in
dustrie goederen kan leveren.
Frankrijk is op commercieel
terrein actief in de voormalige
Franse Afrikaanse gebieden en
heeft het voordeel dat de bestel
lingen welke volgen op bijdra
gen uit het E.E.G.-fonds waar
Nederland ook aan bijdraagt
in Frankrijk terecht komen.
Nederland stond tot voor kort
op een multilaterale basis van
hulpverlening; ook de finan
ciële bijdragen gingen via de
organen van de Ver. Naties.
Een omschakeling naar bilate
rale verhoudingen lijkt daarom
noodzakelijk omdat onlangs sta
tistisch werd aangetoond, dat
Nederland verreweg de minste
handelsorders uit de ontwikke
lingslanden terug krijgt ten op
zichte van de verstrekte schen
kingen en leningen.
Een ander teken aan de wand
laten de exportcijfers in we-
reldverband zien, waarin de Ne
derlandse uitvoer naar de landen
buiten de E.E.G. percentsge
wijs daalt. Meer dan 50 procent
van onze export gaat naar de
E.E G.-landen, 75 procent van
onze export is op West-Europa
gericht.
Een dalend percentage van 2
naar de jonge landen in Afrika
wijst er op, dat we van een op
de wereld gericht handels-ex
portland steeds meer een conti
nentaal gericht land worden en
er een tendens is waar te nemen
tegengesteld aan exportsprel-
ding. We worden steeds afhan
kelijker van het West-Europese
conjunctuurgebied.
De export binnen de E.E.G.
steeg snel door de liberalisatie
van het handelsverkeer in indus
triële goederen. Was in 1948 nog
46 procent van onze export
agrarisch en 54 procent indus
trieel. in 1961 was die situatie
geheel gewijzigd en was nog
slechts 30 procent van onze ex
port agrarisch en 70 procent in
dustrieel. Vooral in de chemi
sche industrie en metaal was een
sterke toename van de export
aan te wijzen.
Omschakeling
Als gevolg van deze omscha
keling van het bedrijfsleven zal
Nijenrode er dus voor moeten
zorgen, dat zijn studenten zich
naar de anders gerichte functies,
die dieper inzicht, grotere tech
nische kennis en nog gedegener
talenkennis vereisen, kunnen be
kwamen. Zij zullen over tien
jaar,in het steeds gecompliceer
der wordende <k>mmerciële Ba
byion de weg nog moeten we
ten te vinden. Reeds heeft
Nijenrode een aantal jaren een
commercieel-technische oplei
ding. bedoeld voor h.t.s.'ers, die
zoals men het in Duitsland
noemt ..technische kooplie:
den" worden. De h.t.s.'ers wordt
in een jaar inzicht bijgebracht
in dc commerciële, organisato
rische. financiële en adminiJ
stratieve zijden van een modern,
bedrijf. Bovendien wordt hen
'een uitgebreid talenprogram
voorgezet met behulp,van een ta
lenpracticum. waar trouwen»
niet alleen de 320 studenten van
Nijenrode de bandrecorders la
ten lopen.
In het komend voorjaar zullen
in het kader van het export-
onderwijs cursussen in het En
gels en Frans worden gegeven
aan personen uit het bedrijfsle
ven, die daarvoor in aanmerking
komen.
Door deze en nog meerdere
initiatieven hoopt Nijenrode
mee te kunnen werken aan het
openen van nieuwe wegen voor
de export, die bijvoorbeeld in
Frankrijk en de ex-Franse ge
bieden in Afrika achter blijft
door onvoldoende beheersing
van de Franse taal.
Nijenrodiaan F. A. M. Bot
weg draagt in de burchtzaal.
na een maand stage bij een
grote brouwerij, zijn (ver
plichte) scriptie voor over
de structuur van de bier
markt in aanwezigheid van
groep exportdeskundi-
vier docenten (links
acht er de tafel), die zijn
werkstuk als zeer goed be
oordelen en een aantal me
destudenten van het Ned.
Opleidings-Instituut voor
het buitenland.
leerlingen in de hoogste klas doen deerd feestprogr;
terwijl het gebouw:
uitgave
tig gulden per maand, als
meerdere kinderen uit één ge
de Nederlandse lagere school 3
Teheran bezoeken.
Heel veel anders kan 't
bloei staande potplanten, die de 'dat export
toegang tot de drie leslokalen i zangrijker
flankeerden.
„Van te veel show houdt de ko
ningin niet", verklaarde het hoofd
van de school. „Hare Majesteit
vindt het veel leuker de normale
internationale werkomstandigheden te zien en
- Den opgenomen te worden in de ge-
on- wone, dagelijkse sfeer dan gecon
fronteerd te worden met een
poespas, die per slot
wel de Teheraanse wolkenkrab
gezin ber staat, onderhouden dient te
worden.
De school
oud. Hij werd in 1957 gesticht als
et. De ouders van de zestig ..olie-school" door de bekende mede een Engelse
schoolgaande knderen dienen het magnaat Scholtens van het Iraan- se school. Een
consortium. Later, toen ook school, zoals bijvoorbeeld
kwaamheidsproeven afgelegd."
De Nederlandse school in Tehe
ran staat als verschijnsel niet op
bar zichzelf. Er zijn twee Amerikaan
twee Franse scholen, zo-
Duit-
schoolonderricht zelf te bekosti
gen. Er zijn ten slotte drie leer- kinderen van Nederlanders,
krachten aangetrokken het bij Mecon. KLM. Werkspoor
hoofd der school, de heer G. W. Philips werkzaam zijn. van
Overbosch. mejuffrouw J. J. M onderwijs gebruik gingen maken
Haag. is er niet. Het Ira,
en derwijs is voor buitenlandse
het bovendien tijdelijk in Perzië
derland wordt i
I bedrag van 1500 per hoofd
van de bevolking geïmporteerd
(W.-Duitsland 719; Frankrijk
524; Ver. Koninkrijk 926'
Onze export per hoofd van de
I bevolking bedraagt thans 1333.
Door een voordelig saldo van
de diensten-balans over 1962
blijft er dan nog een actief sal-
I do over. De opbrengst van het
dienstenverkeer daalt echter, zo-
n goederen nu be-
dan ooit.
Om de gunsten
bzen uit Amsterdam
r A. F. den Dunnen uit Apel- algemene school
i stichtingsverband
blijvende kinderen bepaald niet rekening de nodige spanningen op-
1 land met zijn sterk bilaterale i
stelling ten aanzien van
wikkelingshulp grote init
ontplooit. In bilateraal
j ontl
