Nieuwe leidse Goniant
Geen te hoge prijs voor loonstijging
Nog steeds druk overleg
over lonen en prijzen
Adenauer: Westen
doet onverstandig
BEGRIP MAAR OOK ZORG IN DE KAMER
„Niet ten koste van onze
sociaal-econ. positie
Vakbonden bestuderen voorstellen
Koortsachtige
samenstelling
SER-advies
Orkaan Flora maakt
van Tobago ruïne
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Telefoon 31441 Giro 58936 Abonnementsprijzen
Woensdag 2 oktober 1963. 44stc jaargang
r
Veramlerlijke bewolking
Zwaar bewolkt met enkele opklarin
gen en vooral aanvankelijk ook enkele
buien. Vannacht iets kouder, morgen
overdag ongeveer dezelfde temperaturen
als vandaag. Overwegend matige wind
uit westelijke richtingen.
(zie voorts pagina 7)
(Van onze parlementsredactie)
T~\E MEERDERHEID van de Tweede Kamer heeft alle begrip voor de
looneisen van de vakbeweging, maar ze is tevens ernstig bezorgd
over de nadelige sociale en economische gevolgen die uit een forse loon
stijging kunnen, en waarschijnlijk ook züllen voortvloeien. Bij de algemene
politieke beschouwingen, waarmee de Kamer gisteren een begin maakte,
waren het vooral de fractieleiders van VVD, AR en CHU, die van bezorgd
heid blijk gaven. „Vrijwel iedereen gunt de werknemers een forse loons
verhoging, maar dit mag niet gaan ten koste van onze sociaal-economische
positie", zo liet CHU-leider mr. Beernink weten. „Een evenwichtige ar
beidsmarkt is een groot goed, maar de prijs daarvoor mag niet te hoog
zijn", waarschuwde de liberale aanvoerder mr. Geertsema.
Terecht legden de woordvoerders
van de regeringsbevriende fracties
bij de bespreking van de loonproble-
matiek zelfbeperking aan de dag. Het
overleg in het georganiseerde be
drijfsleven is immers nog aan de
gang. Toch achtten zowel oppositie
leider Vondeling (soc.) alsook enkele
gouvernementele sprekers het nood
zakelijk, dat de regering vandaag de
Kamer enig inzicht verschaft in haar
voorlopig standpunt ten opzichte van
de jongste ontwikkelingen.
„Als het tot forse loonsverhogingen
komt, moet de regering een duidelijk
standpunt bepalen, want niet het
Centraal Planbureau, maar het kabi-
net-Marijnen draagt de verantwoor
delijkheid", zo zei de waarnemend
A.R.-fractieleider J. Smallenbroek.
Hij verzocht de regering om, na de
afsluiting van het overleg in het ge
organiseerde bedrijfsleven, zo spoe
dig mogelijk aan de Kamer een nota
met een beleidsprogram voor te leg
gen- Los daarvan zou het goed zijn
als de regering reeds aanstonds enkele
mededelingen doet, want duidelijkheid
is thans in hoge mate gewenst, ook
terwiile van het gezag der regering.
K-V.P.-fractieleider wilde niet direkt
om een nota vragen, maar achtte de
indiening daarvan wel alleszins het
overwegen waard.
Over de loonpolitiek spraken gisteren
de heren Vondeling (soc.) en Geertsma
(lib.) zich wel het meest concreet uit.
De socialistische fractieleider weet de
dreigende loonchaos voornamelijk aan
het regeringsbeleid van de laatste jaren.
Dit beleid heeft de spanningen aan het
loonfront tot een maximum opge
schroefd. Het heeft toegelaten dat de
grote winsten van de bedrijven in hoge
dividenden en tantièmes aan commissa
rissen en directies werden omgezet. Het
heeft niets gedaan aan de schrille
genslelling tussen de vrije prijsvorming
van schaarse goederen als grond en
huizen enerzijds en de prijsbehéérsing
van de eveneens schaarse arbeid ander
zijds. „Het is gewoon een wonder dat
de bom al niet eerder is gebarsten", zo
vond de P.v.d.A.-woordvoerder. Hij
eiste van de regering een duidelijk ant
woord over de loonpolitiek. Het ka-
Advertentie
Doe mee aaii f/e*
-Sterren
prijsvraag
3-Sterren nylon* geven U
één van de vele prijsen
In één
oogopslag
Leger des Heils kiest gene
raal Coutts. pag. 2.
Concilie aanvaardt rapport
over „de kerk" pag. 2.
Actie van Ned. Bijbelge
nootschap pag. 2.
Proef met veilingloze za
terdag pag. 5.
Engeland praat vrijblijvend
mee over Navo-kernmacht
pag. 5.
„Wetenschappelijke revolu
tie op til" pag. 5.
Gerard Hoek gehuldigd
pag. 7.
Zaak-schilderijendiefstal:
eis van 6 jaar. pag. 7.
Ford komt met nieuwe wa
gen pag. 9.
Link van Bruggen vervolgt
zijn serie reportages t.g.v.
het Nederlands staatsbe
zoek aan Perzië pag. 9.
binet kan z.i niet volstaan met een ver
wijzing naar de studies van de S.E.P..
De grote lijn moet nü vaststaan.
Zelfbeheersing
V.V.D.-fractieleider mr Geertsema
achtte uiterste zelfbeheersing en gema
tigdheid bij het bedrijfsleven nu een
dwingende eis, want een toegeven aan
al te forse looneisen kan zijns inziens
onberekenbare schade toebrengen aan
onze economie en daarmee tevens aan
de belangen vaiT hen. die in eerste in
stantie zeer ingenomen zullen zijn met
de loonsverhogingen. Vasthouden aan de
loonparagraaf van „Wassenaar" is z.i
geboden. Tegenover de gedachte dat de
grote loonstijging, die nu wordt bepleit,
een bijdrage kan leveren tot ontspanning
van de arbeidsmarkt, stond hij voorals
nog sceptisch. Hij vroeg hierover het
oordeel van de regering.
Het kwam mr Geertsema ondenk
baar voor, dat een loonstijging kan
worden ingevoerd zonder prijsstij
ging enzonder huurverhoging.
Gebeurt dat niet, dan wordt het even
wicht verstoord. De prijsstijgingen
zullen ook betrekking hebben op de
eerste levensbehoeften. „De aange
kondigde looneisen zullen dus meer
losmaken, dan de aankondigers nu
beseffen", zo luidde de conclusie van
de liberale woordvoerder.
(Zie vervolg pagina 6>
De werkgroep van de commissie
ontwikkeling nationale economie
van de SER (de afkorting is de
O.N.E.-commissie) heeft gisteren ver
der gestudeerd op het halfjaarlijks
rapport aan de regering over lonen
en prijzen. Dit belangrijke rapport
De Koningin, de Prins en prinses Bea
trix zijn vanmorgen om zeven uur van
de vliegbasis Soesterberg vertrokken
voor het staatsiebezoek aan Iran en Thai
land. Prinses Christina deed haar ouders
en zuster uitgeleide. De tocht wordt ge
maakt met een regerings Friendship PH-
PBF en een Friendship van de Konink-
s Luchtmacht C.L.
Bij aankomst van het Koninklijk ge
zin bij hangar 7 op de vliegbasis waren
ter begroeting aanwezig: kolonel F
Broers, commandant van de vliegbasis
Soesterberg, de ambassadeur van Thai
land en Griekenland en de zaakgelas
tigde van Iran en Pakistan.
De Koningin en prinses Beatrix
begeven zich op Soesterberg naar
het vliegtuig dat haar naar Perzië
zal vervoeren
van de SER, waarop de regering
wacht, moet binnenkort gereed zijn
Verwacht wordt, dat het minder ge
detailleerd zal zijn dan andere jaren.
Het is de vraag of deze commissie,
waarin nagenoeg het gehele bestuur
van de Stichting van de Arbeid zit
ting heeft, direct zal uitgaan van de
eisen van de vakbeweging. In ieder
geval zal advies moeten worden ge
geven over de economische gevolgen
van de jongste loonontwikkelingen
De kruitdamp van maandag was wal
opgetrokken en de besprekingen, in
tijdnood gehouden, verliepen in een goe-
De heer P. G. van der Weele die na
mens de middenstandsbonden aan dit
overleg deelneemt, legde op tafel de cij
fermatige gevolgen van loonstijgingen
met zes. acht. tien en 12% procent voor
de detailhandel, ambacht, horeca en
Vandaag zou de commissie met haar
werk gereed moeten komen. Is dit niet
het geval, dan zal er nog een spoedver
gadering kunnen worden gehouden.
Ook elders zal in de naaste toekomst
druk overleg worden gepleegd over de
loonsverhogingen en de prijzen.
Zo komt de Kon. Ned. Middenstands
bond vrijdagmiddag In een spoedvergade
ring bijeen
De Christelijke middenstandsbond heeft
het plan in de loop van de volgende week
zijn afgevaardigden bijeen te roepen om
zich te beraden over de situatie.
Intussen bereiden de vakbonden zich
„Van de dertien ministers kwa
men er maar zeven voort uit de
Kamer'', zo klaagde oppositie
leider Vondeling gisteren in de
Tweede Kamer. „Dat waren dan
ook goeie!" repliceerde minister
(oud-Kamerlid) Biesheuvel on
middellijk. Van links naar
rechts: staatssecretaris J. H.
Grosheide van O. K. en W.,
min.-president Marijnen, mr. B.
IV'. Biesheuvel, prof. dr. H. J.
Witteveen, mr. E. H. Toxopeus
en dr. G. Af. J. Veldkamp.
voor op de komende c.a.o.-onderhande-
lingen. in afwachting van wat er offi
cieel uit de bus zal komen.
De Algemene Nederlandse bedrijfsbond
voor de metaalnijverheid en de elektro
nische industrie (A.N.M.B.) houdt vrij
dag reeds een vergadering om de loon-
voorstellen te bespreken. Zaterdag wordt
de bondsraadsvergadering gehouden.
De Katholieke federatie, die bestaat uit
de Nederlandse katholieke mijnwerkers-
bond en de Katholieke vereniging var
mijnbeambten, heeft reeds aan het dage
lijks bestuur van het Bedrijfschap vooi
de steenkolenmijnindustrie een brief ge
stuurd, waarin wordt gevraagd onmid
dellijk de besprekingen te beginnen ovei
de maatregelen op het loongebied.
Hulpverlening aan Moskou
Het Westen handelt onverstandig
en maakt een fout als het de Sowjet-
unie helpt bij haar economische
moeilijkheden. Bondskanselier
Adenauer heeft dit gisteren gezegd
Curacao loopt geen gevaar
De orkaan Flora, tot nu veruit de
gevaarlijkste van dit seizoen, heeft
reeds zeventien mensenlevens geëist
op het eiland Tobago. Tet aantal do
den kan evenwel nog aanzienlijk
groter worden, daar er honderden
huizen zijn vernield en er te weinig
helpers zijn om gewonden onder de
wrakstukken van huizen te bevrij-
Vast staat dat honderden mensen zijn
gewond terwijl praktisch geen huis op
het eiland in het CaVibisch gebied onbe
schadigd is gebleven. Meer dan een et
maal nadat de orkaan, die windsnelhe
den van 176 km per uur ontwikkelde,
het eiland teisterde, kon men de omvang
van de ramp slechts schatten. Dat is
mede een gevolg van het feit dat alle
verbindingen op het eiland verbroken
Daar het eilandje over een gebrekkige
ziekenhuisakkomodatie beschikt, kunnen
de autoriteiten slechts de meest erns
gewonden opnemen. Lichter gewond
moeten zichzelf helpen. De hulpver
ning wordt ernstig benadeeld doord
men verwacht, dat de elektriciteitsvoor
ziening. de telefoon en de waterleiding
de eerste weken niet zullen functioneren.
De door dorst geplaagde bewoners trae
ten nu water te winnen uit poelen, h
geen medische autoriteiten ernstig he
ben ontraden, daar er een reëel geva
bestaat voor' het uitbreken van een
fusepidemie.
De cocosplantages en de bananenc
tures op het eiland schijnen grondig v
nield te zijn. Bovendien is er een enorme
schade aangericht onder de veestapel
Een boer. die zelf ongedeerd is gebleven,
vertelde dat drie kostbare raspaarden 30
m de lucht in werden gezogen.
De orkaan heeft in de loop van de
nacht iets noorderljjkcr koers gevolgd en
zou zich gisteravond ongeveer 520 km
ten oosten van Cura?a bevinden. Flora
zou Curacao omstreeks middernacht pas
seren op een afstand van 150 km.
VOLMAAKTE RUST OP
DRAKACEL
DE ENIGE KUNSTSTOFMATRAS
GOEDGEKEURD DOOR DE NED.
VER. VAN HUISVROUWEN
DE „HARDE" MATRAS MET ALLE
COMFORT VAN EEN „ZACHTE"
toen hij een rede hield voor de Duit
se werkgroep van democratische
organisaties in Bonn.
De 87-jarige staatsman zei dat hij de
huidige Sowjet-regering niet vertrouwt
zolang zij haar vredeswil niet met
ele daden heeft bevestigd Hij vreesde
dat de huidige spanning in de wereld
„voor lange duur" zou blijven bestaan
Dc bondskanselier roerde vervolgens
de politiek van de Britse socialisten aan,
die militaire niet- verbondenheid en
ontwapening gekoppeld aan verminde
ring der internationale spanning en con
cessies inzake de Duitse kwestie in Ber
lijn voorstaan. „Ik vrees, dal bij de ex
perimenten tussen Labour en de West-
duitse socialisten om elkander te over
tuigen, het de (Duitse) sociaal-democra
ten zullen zijn die overreed worden
„Dit aldus Adenauer, „kan zeer gevaar
lijk zijn voor onze buitenlandse politiek"
De bondskanselier zei er „heilig van
van overtuigd" te zijn dat Oosl-Duitsland
uaa „rons" zal terugkeren. Volgens Ade
nauer dient de vriendschap met Fran-
rijk, en niet uitsluitend de tussen hem
en generaal De Gaullc. bewaard te blü-
ven. Zonder vriendschappelijke samen
werking tussen deze twee landen kan
er geen verenigd Europa zijn,' aldus de
mening van dc YVestduitsc staatsman.
Minister van defensie Von Hassel. die
He congressen vervolgens toesprak.
Jat Adenauers politiek inzake defensie
en buitenlandse zaken na diens aftreden
voortgezet zullen worden. Hij drong
jp evenwichtige uitrusting van de -West-
luitse strijdkrachten met kern- en
ventionele wapens. Hij verwierp de Rus
sische idee van een nie'.-aanvalsverdrag
tussen de landen van het Warschaupact
en die van de Navo. Hij vond dat beide
defensieblokken niet in één adem ge
noemd moesten worden.
Loos alarm voor
Madame Nhu
De Parijse politie heeft meegedeeld dat
een onbekende gisteravond het hotel
heeft opgebeld waar mevrouw Ngo Dinh
Nhu logeert en heeft gezegd dat er
ieder ogenblik een tijdbom kon ontplof
fen. De politie heeft het hotel doorzocht.
niets gevonden.
Commentaren
"LJET MOET worden gezegd: pro-
fessor Vondeling heeft eruit ge
haald wat erin zat. Zijn rede bij de
algemene beschouwingen in de
Tweede Kamer was aanzienlijk beter
dan zijn bijdrage aan het debat over
de regeringsverklaring, toen hij maar
pover oppositie bedreef. Alleen in
zijn verontwaardiging over de gang
van zaken bij de kabinetsformatie
stond hij toen sterk.
De loonproblematiek lieeft hij
cn wie zou dit op zichzelf een oppo
sitieleider euvel duiden dankbaar
aangegrepen en uitgebuit. Natuurlijk
moest de regering het ontgelden. Zij
is liet geweest, die de spanning op
het loonfront tot een maximum heeft
opgestuwd. Voor het gemak ging de
fractieleider van de P.v.d.A. er maar
aan voorbij, dat het georganiseerde
bedrijfsleven zelf in eerste instantie
de verantwoordelijkheid voor de
loonvorming draagt. Aan die verant
woordelijkheid onttrekt de vakbewe
ging zich ook niet: de werknemers,
wier pleitbezorger de heer Vondeling
wilde zijn, staan vooralsnog alleen
tegenover de werkgevers, niet tegen
over de regering.
Als oppositieleider moest de socia
listische woordvoerder zich echter
wel tegenover de regering opstellen.
En daarom verklaarde hij alle moei
lijkheden uit het zijns inziens slechte
sociaal-economische klimaat in Ne
derland, waarvoor hij de regering
aansprakelijk meende te kunnen
Toen de heer Vondeling eenmaal
deze stelling had ingenomen, legde
hij een grote schietvaardigheid aan
de dag. Zo stelde hij tegenover elkaar
hoge dividenden en flinke tantièmes
enerzijds en lage lonen anderzijds,
vrije prijsvorming waar het schaarse
goederen als grond en huizen betreft
aan de ene kant en prijsbehéérsing
waar het dc schaarse arbeid betreft
aan de andere kant. Op dreef was
prof. Vondeling ook, toen hij bij
wijze van spreken de K.L.M.-lasten
plaatste tegenover de commissa
riaten-lusten van de president-com
missaris en van de president-direc
teur. Van deze commissariaten gaf hij
een indrukwekkende opsomming.
Een goede rede, zo kon men vriend
cn vijand horen opmerken. Wij zeg
gen hetzelfde.
JVIET TOT oppositie genoodzaakt
zijnde, hebben de andere spre
kers zich een wijze zelfbeperking op
gelegd waar het de loonproblematiek
betrol'. Een compleet debat, een full
dress debate zoals de Engelsen zeg
gen, kan eerst later worden gevoerd.
Over een ding hebben we ons ver
heugd bij het beluisteren van de
„gouvernementele" sprekers. Allen
bleken oog te hebben voor de groe
pen, die bij een inflatoire ontwikke
ling de dupe dreigen te worden. Het
sociale vraagstuk is nu eenmaal niet
meer in de eerste plaats een arbei
dersvraagstuk.
TAE PARTIJ van de Arbeid stelt
zichzelf graag voor als de partij
van-de-ontwikkelingshulp. Maar een
enquête onder jonge kiezers, inge
steld in opdracht van de P.v.d.A.,
wees o.m. uit. dat de ontwikkelings
hulp de jonge a.r. kiezers meer ter
harte gaat dan de jonge P.v.d.A.-
Bij het debat over de regeringsver
klaring was prof. Vondeling getrof
fen door de radicale wijze, waarop
de heer Smallenbroek over deze hulp
sprak. Gisteren zei de a.r.-fractielei-
der ad interim ondubbelzinnig: we
geven te weinig aan de ontwikke
lingslanden. Waarvan gaarne acte.
W/AAROM IS verhoging van het
luistergeld onvermijdelijk, vra
gen de liberalen zich af. We kunnen
toch reclame in de radio toelaten?
Op z'n minst kunnen we er een on
derzoek naar instellen, aldus de heer
Geertsema. In gedachten zien wc
Veronica al opstomen in dc richting
van Hilversum. Gelukkig is de Kon.
jVTET DE benoemingen van de
staatssecretarissen is de Kamer
meerderheid niet gelukkig. De anti
revolutionairen zitten op rozen, maar
voor de christclijk-historische is er
in de onbevredigende gang van zaken
slechts een lichtpuntje: zij hebben
er weer een lid bij.
Voor zijn deelneming aan de leden
werfactie ontving minister De Jong
een lepeltje, dat voor de heer Haex
een bijsmaakje heeft. Tenzij hij geen
fijnproever is.
De heer Grosheide kreeg een bit
tere pil toegediend, maar dit gebeur
de door de oppositieleider. Hetgeen
veel verzoet. In de vele opmerkingen,
die over dit onderwerp werden ge
maakt, lag een goed raad opgseloten:
laat een zich parlementair noemend
kabinet bij voorkeur parlementariërs
als staatssecretarissen kiezen.
Morgen geen NLC j
Morgen, 3 oktober, Leiden» j
i grote feestdag, zal ons blad
niet verschijnen en zijn onze
kantoren de gehele dag ge» 5
Directie N.L.C.