Nieuwe Leidse Courant
GELADEN SFEER NA LOONBERAAD
Kloof verbreed, nog geen
beslissingen gevallen
Geheim vliegende hommels opgelost
Minister Veldkamp doet een beroep op het gezond verstand
Uurstakingen
opgeschort
Reg
ering denkt over
kredietbeperking
Ben Bella stuurt geen
troepen naar de grens
Satelliet met
kernreactor
om de aarde
Elten klaagt: „We zijn er
op achteruit gegaan
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Dinsdag 1 oktober 1963, 44ste jaargang
Tijdelijk regen
Veel bewolking met tydelük regen.
Weinig verandering In temperatuur. Ma
tige, tijdelijk krachtige en langs de kust
magelijk harde wind aanvankelijk tussen
zuid en zuidwest, later tussen west en
noordwest. (Opgemaakt om 11.15 uur)
(zie voorts pagina 7)
.J
Abonnementsprijzen
2,80, p.kw. 8,25
Klachtendienst bezorging 18—19
De stakingen van een uur bij de be
drijven van Standard Electric N V. in
Den Haag en Hoogeveen zullen niet wor
den voortgezet, hangende het overleg
tussen een bemiddelingscomité, waarin
vijf personen zitting hebben genomen en
de directie.
Dit Is aan de werknemers meegedeeld
ln een communiqué dat is ondertekend
door de ex-on<Urnemingsraad. Vandaag
werd de eerste bespreking gehouden
tussen de directie en het comité.
Aan de werknemers is verzocht het
comité een kans te geven in een sfeer
van rust te kunnen werken door zich
van iedere actie te onthouden tot ver
slag van de werkzaamheden is uitge
bracht. hetgeen, zo staat in het commu
niqué. uiterlijk maandag 7 oktober zal
geschieden. Ten slotte wordt een geldin
zameling ten behoeve van de minst-
draagkraohtige gezinnen aangekondigd.
Alle circa 750 arbeiders van Verschure
en Co. in Amsterdam zijn vanmorgen
weer aan het werk gegaan. Zelf hadden
zij daartoe het besluit genomen, in het
vertrouwen dat de directies geen ran
cune-maatregelen zou nemen.
Leven even duur
Het landelijk prijsindexcijfer van het
levensonderhoud voor gezinnen van
hand- en hoofdarbeiders (1959/'60 100)
onderging van medio juli tot medio
augustus '963 geen wijziging en bleef
staan op 107 (inclusief de verplichte so
ciale verzekeringen en loonbelasting een
lichte daling van 105 tot 104).
(Van onze sociaal-economische redactie)
gTRAKKE GEZICHTEN, zenuwachtige geba
ren, nauwelijks geslaagde pogingen om de
kalmte te bewaren, scherpe verklaringen en
een beroep van minister Veldkamp op liet ge
zonde verstand. Ziedaar een vluchtige tekening
c? O
van de gespannen sfeer, waarin de deelnemers
aan het loonberaad tussen regering en bedrijfs
leven gisteravond het gebouw van de Sociaal
Economische Raad aan de Haagse Bezuiden-
houtseweg verlieten.
Inplaals van dal er over enkele criteria van de te volgen loonpolitiek
principiële beslissingen zijn genomen (waarop de vakbeweging vurig
had gehoopt), staan de ..strijdmachten" aan het loonfront-1963 feller
en scherper tegenover elkaar dan men in de afgelopen dagen liad kun
nen vermoeden. Drie vinnige persconferenties, na afloop van het be
raad gegeven in het felle licht van een batterij televisielampen, gaven
stuk voor stuk uitdrukking aan een geladen spanning, veroorzaakt
door het forse eisen-pakket dat de vakbeweging op de conferentietafel
deponeerde en door de afwijzende ernst waarmee de werkgeversorga
nisaties in industrie, landbouw en middenstand naar dit pakket keken.
Hoe breed en hoe diep de kloof is,
die tussen werkgevers en werkne
mers is ontstaan, moge o.m. blijken
uit het volgende:
13 PROCENT
Namens de tien werkgeversorganisa-
Beperking bouw,
huurverhoging,
meer overwerk
(Van onze soc.-economische redactie)
De minister van sociale zaken en
volksgezondheid, dr. G. M. J. Veld
kamp, heeft gisteravond na afloop
van het loonberaad tussen regering
en bedrijfsleven verklaard, dat het
kabinet een aantal maatregelen
overweegt, die zouden kunnen mee
werken aan een oplossing van de
moeilijkheden met betrekking tot de
arbeidsmarkt en de loonpolitiek.
Deze maatregelen zijn o.m.:
het doorvoeren van een huurverho
ging waarvan de „noodzaak dringen-
gender wordt naarmate het loonpeil
verder stijgt". Aan een percentage en
het tijdstip van invoering is nog niet
gedacht. De minister van volkshuis
vesting, drs P. C. W. M. Bogaers, die
de persconferentie eveneens bijwoon
de, verklaarde dat het wetstechnisch
uitermate moeilijk zou zijn, om een
eventuele huurverhoging nog per
1 januari a.s. te laten ingaan, omdat
van het tijdstip van beslissing tot het
moment van invoering zeker drie
In één
oogopslag
Suiker één cent per kilo
duurder; prijsstop voor
melkprodukten pag. 2.
Slachtoffer van kippenoor-
log pag. 2.
Moskou roept op tot een
rood wereldcongres, met de
bedoeling China te laten ver
oordelen pag. 5.
De Amerikaanse deserteur
Svenson heeft in Oost-Ber-
lijn verklaard dat hij nooit
getracht heeft weer naar het
westen te vluchten pag. 5
Experiment met draadtele
visie begint in Haagse Be-
zuidenhout r pag. 7.
Nederlands Verbond van Werkgevers, de
heer H. J. de Koster, dat het totale
eiseri-pakket van de vakbeweging, voor
wat de loonsector betreft, neer zou ko
men op een stijging van het loonniveau
met 13 procent. Indien deze eisen zou
den worden ingewilligd, dan zouden er
grote gevaren ontstaan voor onze toe
komstige welvaart, omdat zij niet alleen
industrie, landbouw en midden-1sterke prijsstijgingen tengevolge zouden
stand verklaarde de voorzitter van het hebben, maar ook een sterke belemme
ring voor onze export (waarvan oO pet.
e bruto nationale produktie af
hankelijk is) vormen-
Namens de drie vakcentrales verklaar
de drs. D. Roemers, voorzitter van het
N.V.V., dat onderhandelingsmarge in het
:en-pakket zeer beperkt is.
UITKERING INEENS
De voorzitter van het Verbond van
Prot.-Chr. Werkgevers, de heer H. H.
Wemmers, zei dat de werkgeversorgani
saties „heel weinig bereidheid hebben
medewerking te verlenen aan een uitke
ring-ineens over 1963. o.m. omdat dit
strijd is met het dit jaar uitgevoerde
loonpolitieke systeem".
maanden verloopt Waarop minister
Veldkamp zei: „Maar we zouden een
beetje harder kunnen werken
het opnieuw invoeren van bepaalde
kredietrestricties. Met de directie van
de Nederlandsche Bank is hierover
reeds overleg begonnen.
een beperking van de representatieve
overheidsbouw.
het nemen van maatregelen om b.v.
het werken door gehuwde vrouwen
en gepensioneerden aantrekkelijker te
maken, alsmede het overwerken. Mi
nister Veldkamp dacht daarbij bijv.
aan de mogelijkheid om gepensioneer
den een „uitgesteld pensioen" te ver
lenen, indien zij bereid zijn na de
65-jarige leeftijd nog een aantal jaren
«drie bijvoorbeeld) door te werken op
het „gewone salaris". Hun pensioen
zou daarna dan groter zijn. Voor het
overwerk zouden met name fiscale
tegemoetkomingen kunnen worden
verleend, evenals voor de gehuwde
werkende vrouwen.
Minister Veldkamp deelde mee, dat hij
reeds een aantal deskundigen heeft be
naderd, met wie de loontechnische as
pecten van bepaalde maatregelen onder
de loep zouden kunnen worden geno-
„Hct is van het allergrootste belang,
dat iedereen nu zün verstand gaat ge-
pruiken. Dat moet mogelijk zijn, want
ook de eenvoudigste werknemer is ir
staat de dingen verstandig te bekijken"
aldus de bewindsman van sociale zaken.
Jie vertelde dat hem dat uit gesprekken
niet zün melkboer, zijn kappersbediende
en de bediende van bet benzinepompsta-
lion wel is gebleken. „Allemaal zeggen
ze: ja, die lonen kunnen nou wel
stuk omboog gaan, maar wat koop ik
voor, als alles toch weer duurder word
Deze eenvoudige werknemers raken de
kern van waar het nu om gaat, aldus de
minister. Het gaat hier om. dat een loon-
styging zo reëel mogelijk moet zijn, want
hoe groter de nominale loonsverhoging,
des te kleiner de reële verbetering is.
„Eén van de grote zorgen van de re
gering op dit moment is. welke gevolgen
een loonstijging reëel zal hebben, ook
voor de gepensioneerden, de weduw
de wezen enz. En een andere zorg
dat de loonstijgingen geen essentiële
schade mogen toebrengen aan onze eco
nomie", zo zei de bewindsman, die hier
bij tevens een ander belangrijk vraag
punt naar voren bracht, nl. in hoeverre
een loonstijging dienstbaar kan worden
gemaakt aan het wegwerken van zv
lonen. („Helemaal weg krijgen wi
toch niet".
Voor vervolg zie pag. 9j
(Voor vervolg zie pag.
Tussen Appingedam en Holwierde
is de 59-jarige garagehouder A.
Smid uit Spijk met zijn auto tegen
een rechts van de iveg staande
boom gereden. De bestuurder
moet vrijwel op slag gedood zijn.
Men vermoedt, dat hij een ruit
wilde schoonmaken en daarbij de
macht over het stuur verloor.
De kracht van de botsing was zo
hevig, dat de bcrom afknapte.
De auto krulde zich om het onder~
ste gedeelte van de stam.
Troepen eon een traties gesignaleerd
DE
Crisis Algerije
in under licht
crisis in Algerije is in een an
der licht komen te staan, door
dat Ben Bella het verzet van de Ber
bers in Kabylië in verband heeft ge
bracht met Marokkaanse troepencon
centraties, die volgens hem aan de
Algerijnse westgrens zouden zijn ge
signaleerd. Hoewel op slechts tien
meter van de grens troepen van Ma-
lokko worden samengetrokken,
stuurt Algerije geen militairen naar
het grensgebied, zo zei Ben Bella.
Volgens de Algerijnse president zyn
de Berbers hun opstandige actie be
gonnen op een moment dat men „van
buitenaf graag een actie tegen Algerije
zou beginnen" (De Berbers vormen
het overheersende ras in Marokko)-
Aan de Marokkaanse troepenbewe
gingen was een bezoek van Belkacem
Krim aan Tanger voorafgegaan. Hij
staat met Hocine Ait Ahmed aan het
hoofd van de oppositiebeweging van
het front van socialistische krachten
(FFS).
Intussen hebben de leider van het
FFS en de commandant van het ze
vende militaire gewest, kolonel Mo-
hand Oe El Hadj, gistermiddag de
ongeveer vijftig kilometer van Tizi
Oezoe gelegen stad Michelet verlaten.
Kort nadat Ahmed en El Hadj ver
trokken waren trokken, door Ben Bella
gestuurde troepen de stad binnen. Zij
verdwenen echter weer, toen maandag
avond militairen onder bevel van ko
lonel El Hadj in de stad terugkeerden
Dat alles verliep zonder incidenten. Tij
dens de „aflossing" bleken de troepen
van beide partijen elkaar niet vijandig
gezind.
Het Marokkaanse persbureau heeft
een andere lezing van de troepen con
centraties. Verslaggevers hebben gemeld,
dat men een voortdurende aanvoer van
troepen aan d<- Algerijnse zijde van de
Marokkaanse grens kan waarnemen, da
gelijks zouden zelfs verscheidene batal
jons arriveren. Zij zouden zieh ingraven
op strategische punten.
Verder is melding gemaakt van het
laag overvliegen van Algerijnse toestel
len over Marokkaans grondgebied
Naar aanleiding van de recente ge
beurtenissen heeft het front van de
socialistische strijdkrachten in een com
muniqué het ontslag van kolonel El
Hadj van nul en gener waarde genoemd.
De daden van Ben Bella zouden aan
tonen dat hy van plan is ..alle strijdbare
revolutionairen in het binnenland uit
te roeien ten voordele van de voorma
lige officieren van het Franse leger".
Politieke waarnemers in Parijs zien
in de opleving van het verzet tegtn
het bewind van Ben Bella een conti
nuering van de tweedracht die er voor
de onafhankelijkheid van Algerije
reeds heerste. Het verzet komt voor
namelijk uit de rijen van de voorma
lige Algerijnse voorlopige regering,
die door Ben Bella na de totstandko
ming van de onafhankelijkheid aan
de kant werd gezet, van de Algerijnen
die in het land zelf tegen de Fransen
hebben gevochten en van dc Berber
stammen uit Kabylië.
Home voelt voor
top gesprek
De Britse minister van buitenlandse
zaken, lord Home, heeft vandaag in een
rede voor de Algemene Vergadering van
de Verenigde Naties gezegd „wel iets te
zien" in een door de Sowjetunie voor-
gestlde topbijeenkomst van alle achttien
leden van de ontwapeningscommissie
van de V.N. Hij achtte het echter beter
eerst bepaalde kanten van de zaak in
de commissie in Genève intensief te
doen bestuderen. Volgens hem zouden
dat moeten zijn: het niet verspreiden
van kernwapens, het plaatsen van waar
nemers aan beide zijden van het ijzeren
gordijn tegen het gevaar van een ver
rassingsaanval. en het werken aan de
uitvoering van de eerste fase van een
algemene ontwapeningsovereenkomst,
met inbegrip van het afschaffen van be
paalde toestellen waarmee kernwapens
kunnen worden overgebracht
In Den Ilaag heeft gistermiddag
n delegatie van het kabinet
erleg gepleegd met het be-
in r van de Stichting van de
Arbeid over het vraagstuk van
de loonvorming en alles wal
daarmede samenhangt. Op de
foto van rechts naar links: de
ministers Toxopeus, Bogaers,
Witteveen, Veldkamp, Andries-
sen en Biesheuvel.
De eerste Amerikaanse satelliet,
die uitsluitend wordt voortbewogen
door een kernreactor het proto
type van een systeem, dat nodig is
voor toekomstige ruimteschepen
is in een baan om de aarde terecht
gekomen en stuurt radioseinen naar
de aarde, zo is officieel in de Ver.
Staten medegedeeld.
De satelliet werd zaterdag gelanceerd
De generator is ontworpen om vijf jaar
De hoogte waarop de satelliet zich be
weegt is niet bekend gemaakt. Hij is in
een baan. waardoor hij „tenminste 900
jaar kan blijven werken".
Congresgebouw
(f28.600.000)
aanbesteed
Gisteren is de aanbesteding gehou
den van de bouw van het congresge
bouw in Den Haag. Er waren vier in
schrijvingen binnen gekomen. Hooeste
inschrijfster was de N.V. Aannemings-
maatschappij „De Kondor" te Amster
dam met f 34.100.000. Daarop volgden
de Internationale gewapende beton
bouw N.V. te Breda niet f 33.220.000
en de N.V. Ingenieursbureau Bouwnij
verheid te Oegstgeest, met f 31.806.000.
Laagste inschrijfster was dc Neder
landse aannemingsmaatschappij v. h.
II. F. Bocrsma te Den Haag met
f 28.600.000. De gunning werd aange
houden.
Commentaren
aan regering en werkgeversorganisa
ties hebben voorgelegd, bevat een
serie verlangens, waarvan de omvang
in Nederland „ongekend groot" is.
Voor wat de na-oorlogse loonvor
ming betreft, geldt dit ook voor de
bestaande spanning. De werkgevers
„zitten" ermee en zij weten, dat het
de vakbeweging bittere ernst is.
Onder de zeven eisen die de vak
bonden aan de openbaarheid hebben
prijsgegeven, bevinden zich enkele
van zeer ingrijpende betekenis voor
de verdere gang van zaken in onder
scheidene bedrijfstakken. De vak
centrales geven duidelijk te kennen,
dat zij het voortbestaan van het
systeem van de vrije loonpolitiek wil
len laten afhangen van de vraag, of
de regering en de werkgeversorga
nisaties al dan niet bereid zullen zijn
de mogelijkheid te openen, dat per
onderneming van de geldende c.a.o.'s
naar boven kan worden afgeweken.
Indien deze mogelijkheid inderdaad
zou worden geschapen, dan zal dit
voor diverse sectoren van het be
drijfsleven zeer grote gevolgen heb
ben, waarvan de omvang op dit mo
ment nauwelijks kan worden gepeild.
Een hiervan is bijvoorbeeld, dat gro
te, bloeiende bedrijven daardoor in
staat worden gesteld de arbeids
krachten uit kleine, moeilijk ren
derende ondernemingen weg te zui-
gen.
Nu is het in de regel weliswaar zo,
dat de eerstgenoemde bedrijven voor
onze nationale economie ook van de
betekenis zijn, maar
dergelijke „sanering"
mogen (kunnen) voortzetten? Het is
maar een vraag. Het is maar een
facet.
Een andere zeer ingrijpende eis is die
van een minimumloon van f 100 per
week. Achter dit verlangen gaat veel
bittere nood schuil. Nog al te veel
mensen, ook vaders van gezinnen,
komen thuis met een loon. waarvan
de eerste levensbehoeften nauwelijks
kunnen worden betaald. Hier ligt
een vraagstuk dat inderdaad om een
oplossing roept.
De economische gevolgen van de in
voering van een dergelijk minimum
loon zouden echter voor veel bedrij
ven bijzonder ingrijpend zijn, want
zaken, die om welke reden dan ook,
juist veel van deze achterblijvers te
werk hebben gesteld, zouden dan
voor loonsverhogingen van 20 tot 30
procent komen te staan. Alweer: het
is maar een facet.
Niettemin maken beide voorbeel
den wel duidelijk, dat de bestuurders
in de verantwoordelijke werkgevers
organisaties dagen van moeilijk en
intensief beraad tegemoet gaan. te
meer. omdat zij moeten beslissen
onder de dreigende druk van nog
meer onrust in het bedrijfsleven.
Wii geloven dat minister Veldkamp
op het juiste moment een juist woord
heeft gesproken, toen hij een bewo
gen beroep deed op het gezonde ver
stand van „iedereen". Wel, iedereen
heeft hiervan kennis kunnen nemen,
hetzij gisteravond voor radio of tele
visie, hetzij vandaag in de krant.
TY/ANNÉER vandaag de Tweede
Kamer een aanvang maakt met
de beschouwingen over het regerings
beleid, geschiedt dat onder merk
waardige omstandigheden.
Het belangrijke onderwerp van het
ogenblik is de politiek met betrek
king tot lonen en prijzen. Maar de
besprekingen daarover worden thans
nog gevoerd buiten het parlement.
Ze worden gevoerd rechtstreeks tus
sen de organisaties van werkgevers
en werknemers. Men mag deze ver
schoven aandacht kenmerkend noe
men voor de situatie. Dc beslissingen
vallen voor het ogenblik nog elders
dan in de ontmoeting tussen regering
en parlement. De regering neemt nog
een afwachtende houding aan.
Of dan deze algemene beschouwin
gen waardeloos zijn? Zeker niet. Ze
betekenen een mogelijkheid om zich
te uiten. Mits ze dan weer niet ver
starrend op de situatie gaan inwer
ken. Dat is immers een risico in de
situatie. Hoe meer men zich heeft
uitgesproken, hoe minder men terug
kan.
Er zitten in het Kamerdebat kansen
op verheldering. Op waarschuwing
ook. We hopen, dat 't in deze richting
mag functioneren.
Het is een goed ding, dat cr welvaart
te verdelen valt. Het is echter weer
een bewijs van de menselijke onvol
komenheid, dat ook, of juist, dit
met allerlei problemen gepaard gaat.
Eltens waarnemend burgemeester dr,
R. Ilammerle heeft in een vergadering
van de C.D.U. ernstig geklaagd over de
houding van dc regering in Düsseldorf.
Toen Elten per 1 augustus Duits werd,
had de regering de middenstand kre
dieten beloofd, maar om die te krijgen
zijn zoveel papieren nodig, dat men
maar niet eens aan de aanvragen be
gint. zo zei hij.
Bovendien moet over die kredieten
UET AMERIKAANSE leger maakt, dat het op afstand be- Na hun missies volbracht deelde mede, dat door geen Er is niets geheimzinnigs
1 heeft het geheim, dat het stuurbare cameradragers wa- te hebben, worden de Drones van beide toestellen materiële mét deze vliegtuigen. We ge-
ncerstorten van twee kleine ren, die „Drones" (hommels) tot dalen gebracht aan para- schade is aangericht, maar de bruiken ze elk weekeinde en
onbemande vliegtuigen in het genoemd worden. Zij hebben chutes, maar met twee ervan Duitse politie heeft verklaard, voorzover mij bekend, heeft
westen van Beieren tijdens een vlcugelspanning van on- is dit weekeinde iets misge- dat het wrak van een ervan het leger ze sinds de tweede
het weekeinde omgaf, opge- geveer vijf meter en lijken gaan en zij stortten neer. al- op de autosnelweg München- wereldoorlog gehad" Aldus
helderd. wat op een overgroot model- dus de bekendmaking. Ame- Stuttgart de voorruit van een een woordvoerder van het
Het leger heeft bekendge- vliegtuig. rikaanse militaire politie auto had vernield. leger.
procent rente worden betaald, een per
centage dat de middenstand veel te hoog
vindt. Het is wel duideiyk geworden
dat de middenstand er met het Duitse
bewind niet op vooruit is gegaan. Er
wordt gesproken over een omzetver-
mindering van 70 procent, o.m. als ge
volg van het feit dat men de inkopen van
de grens-Duitsers van voor de overdracht
mist. De Eltenaren gaan zelf nu op hun
beurt inkopen doen in het nabygelegcn
Nederlandse Lobith, waar zy aanzienlijk
goedkoper uit zyn.
Een tweede klap voor de middenstand
is het besluit van een van de twee Elten-
se industrieën, de tricotagefabrick Ten
Hoopen, om zich in Lobith te gaan vesti
gen. By deze fabriek werken 46 meisjes.
De Bulgaarse minister van buitenland
se zaken, Iwan Basjef, heeft met zyn
Amerikaanse ambtgenoot. Dean Rusk,
te New York een onderhoud gehad over
uitbreiding van handel en levering van
Amerikaans graan omdat de Bulgaarse
oogst door droogte geleden heeft.
