Nieuwe LeMse Courant
Den Haag druk
V andaag
beraad
over
de LONEN
m
Na zeven jaar sprak Luns
weer met Soebandrio
Landarbeiders leggen hun eisen op tafel
wirwar
Zoeken en tasten in
van vragen
Twee doden in
mijn Julia
Hulp VS aan
Indonesië
bevroren
Arbitrage Gatt, anders
vergeldingsmaatregelen
Commentaren
Typografenstaking in
hoofdstad verplaatst
Woensdag 25 september 1963, 44ste jaargang
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Onbestendig
Koude nacht, morgen zwaar bewolkt
met van het westen uit regen. Krachtige
tot matige wind tussen west en noord
west krimpend naar zuid tot zuidwest
en aan de kust later aanwakkerend tot
hard, misschien tot stormachtig. Overdag
dezelfde temperaturen als vandaag.
(zie voorts pagina 7)
Abonnementsprijzen
Klachfendienst bezorging 18—19
TTET KABINET is vanmorgen om tien uur in de Trèveszaal aan het Bin-
nenhof bijeengekomen om zich opnieuw over de gespannen situatie in
het bedrijfsleven te beraden. Minister Veldkamp had als richtlijn voor de
besprekingen een nota samengesteld. Vanmiddag om vier uur zou hij met
enkele ambtsgenoten een bespreking hebben met de belangrijkste verte
genwoordigers van het georganiseerde bedrijfsleven.
De typografenstakingen verplaat
sen zich, maar behoren nog geens
zins tot het verleden. Bij De Tele
graaf wordt weer gewerkt, maar
vandaag lag het werk bij de Arbei
derspers weer stil (zie elders in deze
krant).
De werknemers in de land- en
tuinbouw hebben hun eisen voor de
komende onderhandelingen over de
c.a.o.'s op tafel gelegd. Zij willen be
slist niet achterblijven,
Het Kon. Ned. landbouwcomité
meent dat ook de prijzen moeten
worden aangepast (met name die van
land- en zuivelprodukten), wanneer
de lonen behoorlijk omhoog gaan.
Meningsverschillen
Het is niet te verwachten, dat na af
loop van de kabinetsvergadering mede
delingen zullen worden verstrekt. In
sommige kringen wordt geopperd dat er
in het kabinet (ernstig) verschil van me
ning over de loonkwestie bestaat. Het
probleem is zo ingewikkeld, dat moeilijk
kan worden verondersteld dat het ka
binet direct een oplossing ziet. laat staan
dat alle leden precies eender over deze
oplossing denken.
Pablo zal zelf
dirigeren
Over enkele dagen wordt in
de Royal Festival Hall te Lon
den voor het eerst het orato
rium De Kribbe („El Pessebre")
van de beroemde Spaanse mees-
ter-cellist Pablo Casals uitge
voerd. De 86-jarige maestro zal
het London Pliilharmonisch
Orkest zelf dirigeren. Tijdens
de repetities toonde hij gisteren
een Spaans trommeltje, dat bij
de uitvoering gebruikt zal wor
den, aan zijn jonge vrouw Marta
en de Britse dirigent Sir Adrian
Boult.
urs
:urs
rijdag
avond
Prins in after-
dinner-praatje
voor Britse tv
Prins Bernhard is dinsdag-
I avond, een sigaar rokend en j
vriendelijk lachend, in het ge-
I spreksprogramma „Dinner Party"
voor de Britse televisie versche-
nen.
Na een maaltijd in de studio
lam de Prins tezamen met het 5
conservatieve parlementslid Sir s
Fitzroy Maclean en de ex-oor-
logseorrespondent Alan Moore-
head deel aan een ontspannen
afterdinner babbeltje.
Het gesprek ging over een a
tal hedendaagse problemen.
Sprekend over Afrika zei prins
Bernhard: „Ik vrees, dat wij j
I blanken aan de Afrikanen een
l massa traditie ontnomen heb-
ben."
Het gesprek kwam vervolgens j
op het probleem van de materia-
i listisehe houding in de moderne 5
maatschappij. De Prins pleitte 1
voor een positiever houding van
j de zijde van de moderne burger. 5
j Over de waarde van de cultu-
rele uitwisseling tussen oost en
west zei de Prins, dat het belang- i
rijk was de mensen in het Wes-
1 ten op de hoogte te brengen van
de filosofie van het Oosten.
Hij sprak zich uit voor een
I onbeperkte stroom ideeën tussen
Oost en West: „Op de lange duur i
de vrijheidsliefde van de mens S
s krachtiger dan die voor een 5
krachtig gezag van hogerhand".
In één
oogopslag
Morele Herbewapening in
botsing met de kerk pag. 2
Na de synode van Grauw
Rapids pag. 2
Concilie gaat maandag weer
verder pag. 2
Forse loonsverhoging, maar
wat kopen we ervoor?
pag. 5
Gearresteerde NAVO-pers-
chef kende Franse atoomge
heimen: militairen veront
rust pag. 5
Lawrence van Arabië. een
grootse film pag. 7
Kritiek van KRO op rege
ring pag. 7
Ook minister Andriessen
voert actieve prijspolitiek
pag. 9.
Het gesprek van vanmiddag zou plaats
vinden op het ministerie van sociale za
ken. Hiervoor waren uitgenodigd de
voorzitters van de drie grote vakbonden,
de heren Van Mastrigt, Roemers en Mid
delhuis, de voorzitters van de werkge
versorganisaties (van wie er enigen ech
ter niet aanwezig kunnen zijn, zodat zij
zich moeten laten vertegenwoordigen),
de voorzitter van het K.N.L.C., ir. C. S.
Knottnerus en de voorzitter van de Kon.
Ned. middenstandsbond, de heer P. G.
d. Weele.
Agrarische sector
De drie werknemersbonden in de land-
i tuinbouw en de zuivelindustrie heb
ben overeenstemming bereikt over een
serie verlangens, die zij bij de komende
onderhandelingen over de 65 c.a.o.'s in
deze sectoren ter tafel zullen brengen.
Voor de mantelovereenkomsten zullen
de vakbonden in grote lijn de volgende
eisen stellen: een loonsverhoging, die
tenminste gelijk is aan de gemiddelde
verhogingen in de andere bedrijfstak
ken; een extra verhoging van het loon
peil met 5 cent per uur ter inhaling
de bestaande achterstand; verkor
ting van de arbeidstijd tot 45 uur per
week; uitbreiding van de vakantieduur
tot drie weken; het verstrekken aan alle
vaste arbeiders van een uitkering ineens
tussen Sinterklaas en Kerstdagen; ver
dere doorvoering van de vrije zaterda
gen en vrije zondagen.
Ook prijzen omhoog
Intussen heeft het Kon. Ned. land
bouwcomité laten weten, dat een reëel
landbouwbeleid, waarbij aan de officiële
lonen de hand kan worden gehouden, in
Nederland slechts mogelijk is indien te
vens sprake is van een zekere aanpas
sing aan het loonpeil in andere Europese
landen.
Daarbij is echter een aanpassing van
de prijzen eveneens onvermijdelijk, ook
met het oog op een verdere uitbreiding
van het gemeenschappelijk landbouwbe
leid in de E.E.G., zo meent het K.N.L.C.,
dat hier met name wijst op de prijzen
van granen, suikerbieten, rundvlees,
velprodukten en consumptiemelk.
Gisteren heeft prins Bernhard in
Asperen (Gld) de grote model
boerderij van H. Heemskerk offi
cieel geopend door een automati
sche voederinstallatie in bedrijf te
stellen. De Prins was per heli
kopter in de buurt geland en reed
vervolgens per jachtkoets naar de
boerderij.
Goede sfeer aan lunch in New York
TN EEN HARTELIJKE atmosfeer hebben de ministers Luns en Soeban-
drio gisteren aan een lunch in het Plazahotel te New York twee
lang gesproken over Nederlands-Indonesische problemen. Het was hun
eerste ontmoeting sedert 1956, toen het geschil over de Indonesische aan
spraken op Nieuw-Guinea in volle hevigheid losbarstte. Soebandrio had
enige tijd geleden het initiatief genomen voor een ontmoeting met Luns.
Deze reageerde hierop door voor te stellen elkaar aan een lunch te ont
moeten.
Later in dit jaar zullen de ministers
wellicht in Den Haag bijeenkomen.
Dit zou het eerste bezoek van Soe
bandrio aan Den Haag zijn als mi
nister van buitenlandse zaken. Na zijn
gesprek met minister Luns vertrok
dr. Soebandrio naar Djakarta.
Het snelle vertrek van Soebandrio uit
New York kan door Engeland als
belediging voor de Britse minister
buitenlandse zaken lord Home worden
opgevat. Deze was naar New York ge
reisd met het stellige
Indonesische ambtgenoot te
Home had gehoopt, dè gespannen situatie
enigszins te kunnen verminderen met be
middeling van de secretaris-generaal
Oe Thant. Deze laatste is ook benaderd
door de vertegenwoordiger van de Phl-
lippijnen.
Oe Thant zou bereid zijn, desgevraagd
in de Maleisische kwestie te bemiddelen.
Wel sprak Soebandrio in New York met
Dean Rusk, zijn Amerikaanse ambtge
noot. In dat gesprek ontkende hij, dat
zijn land aanstuurt op een breuk met
Engeland. Indonesië heeft volgens de
minister ook geen plannen, de in beslag
genomen Britse eigendommen te natio
naliseren. Het zou voorstander zijn van
vreedzame oplossing van de huidige
moeilijkheden.
Britse evacuatie
De Britse evacuatie uit Indonesië ls
gisteren hervat naar- aanleiding van het
feit. dat van vrijdag af geen passagiers
meer naar het gebied van Maleisië en in
het bijzonder naar Singapore vervoerd
mogen worden. Ook de vrouw van de
Britse ambassadeur Gilchrist zal Indo-
nasië verlaten. Vertegenwoordigers van
Britse firma's in Indonesië wordt aan
geraden. Indonesië eveneens te verlaten.
Engeland kan deze mensen niet dwingen
weg te gaan, maar in Londen acht men
het raadzaam, dat zij vertrekken. Intussen
is in Djakarta bekend gemaakt, dat alle
woningen van Britse onderdanen onder
Indonesische toezicht zijn geplaatst en
dat niemand er in mag trekken. De do
cumenten uit de kluis in de vernielde
Britse ambassade zijn nu veilig opge
borgen in het gebouw van de Ameri
kaanse ambassade.
Zorgen voor voedsel
Soekarno heeft het Indonesische
volk verteld, dat het economische
moeilijkheden zal ondervinden als ge
volg van het verbreken van de han
delsbetrekkingen met Maleisië, maar
dat deze problemen slechts enkele
maanden zullen duren. Daarna zal In
donesië de krachtigste economie van
Zuidoost-Azië bezitten.
Indonesië moet voldoende voedsel
en industrieprodukten voortbrengen
voor eigen gebruik, zo zei Sooekarno.
„We moeten ons schamen dat we nog
steeds rijst importeren, hoewel Indo
nesië beschikt over rijke natuurlijke
hulpbronnen".
De Australische premier sir Robert
Menzies heeft in het Huis van Afgevaar
digden verklaard dat Australië Maleisië
militaire hulp zal verlenen als dit land
binnengevallen wordt, of als er sai
zwcringen zijn.
Vermelden we nog, dat de Philippjjnen
overwegen, de federatie Maleisië te
kennen. Na die erkenning zouden zü hun
bemiddeling willen aanbieden ln het
conflict tussen de federatie en Indonesië.
Gaat regeling vrijuit
Denning-rapport
wordt bestseller
Vannacht om 00.30 uur w.e.t. komt
het rapport uit van Lord Denning,
een rechter van het hooggerechtshof,
over zijn gedetailleerd onderzoek in
de zaak Profumo-Christine Keeler.
Het telt 50.000 woorden en is ge
drukt in 30.000 exemplaren door de
staatsdrukkerij, die om 00.30 uur
w.e.t. open gaat om vroege kopers te
kunnen helpen Het belooft een best
seller te worden. De prijs is 7 shilling
en 6 pence. Koffiehuizen in de buurt
blijven open en de twee tv-zenders
hebben meegedeeld, dat zij na midder
nacht open zullen blijven om hun
klanten op bed nog te bedienen.
Televisie-uitzendingen na middernacht
is een noviteit voor Engeland
Denning stelde zijn rapport samen uit
gesprekken met en getuigenissen van
meer dan 140 getuigen, onder wie ook
premier Macmillan.
Tot vandaag hebben alleen leden van
het kabinet en de leider van de oppositie.
Harold Wilson het rapport gezien. Uit
het weinige dat er over uitgelekt is
schijnt men te kunnen opmaken dat
Denning verklaard heeft, dat de rege
ring vrijuit gaat wat de zeden betreft
maar tekort geschoten is wat de veilig
heid betreft.
Denning zou in zijn rapport aandrin
gen op nauwere contacten tussen de vei
ligheidsdiensten en hun leider, de pre-
Reeds eerder was bekend gemaakt dat.
hoewel Profumo. Keeler en Jevgeny, de
Sowjet vlootattaohé, in de gaten werden
gehouden, Macmillan hiervan nooit op
de hoogte gesteld werd.
Instorting van pijler
Door plotselinge instorting van eein
300 m. onder de grond gelegen pijler van
de mijn Julia in Eygelshoven zijn gister
avond de 41-jarige meester-houwer F J.
Schlangen en de 26-jarige houwer N. P.
J. Gerards bedolven. Reddingspogingen
mochten niet baten. Na enige uren wer
den de levenloze lichamen van beide
iannen naar boven gehaald.
De heer Schlangen woonde te Chèvre-
mont (gem. Kerkrade). De heer Gerards
was woonachtig in Lauradorp (gem. in
Ubach over Worms).
Reuter verneemt van regerings
functionarissen te Washington dat
de nieuwe Amerikaanse hulp voor
Indonesië bevroren is. Het Interna
tionale Monetaire Fonds heeft de
Indonesische regering medegedeeld
dat de kredietregeling voor 50 mil
joen dollar, die in juli werd getrof
fen, tijdelijk is opgeschort.
FS dreigen in kippenoorlog
De Verenigde Staten hebben gister
avond bekend gemaakt, dat ze bin
nenkort zullen overgaan tot vergel
dingsmaatregelen tegen de E.E.G..
tenzij de zes landen toestemmen tot
arbitrage in de kwestie van de invoer
van Amerikaanse kippen, aldus pre
sident Kennedy's voornaamste verte
genwoordiger op handelsgebied, Chris
tian Herter, twee uur nadat de Ame
rikaanse afvaardiging bij de Europese
gemeenschappen in Brussel een aan
bod van de E.E.G. tot verlaging met
tien procent van het invoerrecht op
de Amerikaanse kippen had verwor
pen.
Herter noemde het aanbod een „ge
ringe en twijfelachtige wijziging van
de invoerrechten op gevogelte". Hij
dat de V.S. thans voort zullen
gaan met het treffen van voorberei
dingen voor „een herstel van het
evenwicht in de tariefconcessies". Hij
doelde op een lijst van exportproduk-
der E.E.G. die de Amerikaanse
regering op het ogenblik opstelt en
waarvan de totale import/waarde in
de V.S. ongeveer 46 miljoen dollar
bedraagt.
Het betreft goederen waarop verleen-
9 taniefconcessie bij presidentieel de
creet kunnen worden ingetrokken. De
V S. beweren dat de hogere invoerrech-
op Amerikaanse kippen een schade
post van eveneens 46 miljoen dollar ver
tegenwoordigen.
Herter gaf echter tevens te kennen
dat de V.S. geloven, dat de gemeenschap
pelijke markt het Amerikaanse aanbod
het kippengesahll te onderwerpen aan
arbitrage in het kader van de GATT
zullen aanvaarden. Dit zou de vergel
dingsmaatregelen tot een minimum te
rugbrengen. zo zei Herter.
De Amerikaanse afwijzing
het
E.E.G.-voorsrtel heeft geen wijziging ge
bracht in het standpunt van de minis
terraad van de E.E.G.
grote en uiterst belangrijke prcr»
blemen geconfronteerd. Problemen
waarvoor, zo niet deze week dan toch
de eerstkomende weken, een oplos
sing gevonden zal moeten worden. In
het geding zijn de belangrijke terrei
nen van het loonbeleid en het wo-
ningbeleid.
Het bestuur van de Stichting van
de Arbeid denkt sterk in de richting
van drastische loonsverhogingen. Een
werkgroep van de SER heeft daartoe
het Centraal Planbureau reeds ge
vraagd, op korte termijn na te gaan
wat de econimische gevolgen zouden
zijn van een dergelijke loonoperatie.
Aanstaande maandag zullen het
stichtingsbestuur en de ministers
Veldkamp, Andriessen, Witteveen,
Bogaers en Biesheuvel zich over de
kwestie diepgaand beraden. Aan re
geringszijde heeft de afgelopen week
intern reeds intensief en zelfs nach
telijk beraad plaats gehad-
De moeilijkheid op loonpolitiek ge
bied en de woningbouw problematiek
grijpen min of meer in elkaar. Mi-
nisier Bogaers ziet namelijk de moei
lijkheden in de bouw als van structu
rele aard en hij meent daar om te-
rechtrecht, „dat het regeermes er diep
ingezet dient te worden, wil de bouw-
produktie een grotere omvang berei
ken". Als de woningnood volksvij
and no. 1 is, dan zullen ook alle be
schikbare wapenen tegen deze vijand
ingezet moeten worden. Dit is voor
minister Bogaers volle ernst.
Een belangrijk onderdeel van de
structurele aanpak kan zijn een ver
betering van de lonen en andere
arbeidsvoorwaarden voor de bouw
vakarbeiders. Het aantal werkers
moet opgevoerd worden, vooral door
vermindering van het aantal
grensoverschrijdende arbeidskrach
ten. Voorts zal de produktiviteit in
de bouw verder omhoog moeten.
Het aantal te bouwen huizen per
jaar zal zo mogelijk boven de 100 000
uit moeten stijgen wil Nederland ooit
uit de woningbouwmisère komen.
Dit alles zal ongetwijfeld bij het
loongesprek tussen regering en be
drijfsleven aan de orde komen.
We hebben vertrouwen in de door
tastendheid en besluitvaardigheid
van dit kabinet. Er zal echter ook
wijsheid nodig zijn, bij het bedrijfs
leven als bij de regering om de juiste
maatregelen te nemen. Deze wijs
heid wensen wij beide partijen in
het belang van ons volk van harte
toe.
Barkman naar Djakarta
De Nederlandse zaakgelastigde te Dja
karta, drs. C. D. Barkman, is vanochtend
van Schiphol naar zijn standplaats ver
trokken. Over het gesprek van minister
mr. J. M. A. H Luns met de Indonesische
minister van buitenlandse zaken, dr.
Soebandrio, te New York kon hij niets
zeggen
Steeds meer
abonnees gaan er tóe over het
abonnementsgeld per kwartaal te
betalen.
Zoals u weet bedraagt dit 8.25.
Indien ook u daartoe overgaat,
wilt u het bedrag dan vóór 1 okt.
overschrijven op onze postrekening
nr. 58936 of voldoen aan ons loket?
Als u voor een ander betaalt, wilt
u dan vooral het bezorgadres van
de krant vermelden?
Voor uw medewerking bij voor
baat onze dank.
Uiteraard geldt dit bericht niet
voor de abonnees die ons eeu
machtiging tot automatische af
schrijving hebben verstrekt.
Na De Telegraaf de Arbeiderspers
Het overgrote deel van de dagploeg
van De Arbeiderspers te Amsterdam
is vanmorgen in staking gegaan om
kracht bij te zetten aan de eis. dat de
lonen met acht procent worden
hoogd. Het besluit tot een 24->
staking zou met slechts een kleine
meerderheid van stemmen zijn geno
men. Ongeveer 300 man legden het
werk daarop neer; slechts een ma
twintig, werkzaam op een kleine af
deling, wilden niet meedoen. De sta
kers van de A.P. (uitgeefster van o.m
Het Vrije Volk) proberen ook het tecb
nisch personeel van het Algemeen
Handelsblad tot staking te bewegen.
Het bericht over de nieuwe staking
komt als een verrassing, omdat men
juist dacht dat de rust in de Amster
damse typografische bedrijven was
weergekeerd. Gisteravond is namelijk
het technisch personeel van De Tele
graaf weer aan het werk gegaan, zodat
behalve genoemde krant vandaag ook
Het Nieuws van de Dag, De Volkskrant
Het Parool weer konden verschij-
Gisteren is de gehele dag overleg ge
voerd tussen de vertegenwoordigers van
het technische personeel in de perso-
neelsraad en de directie van De Tele
graaf. Dit overleg heeft ertoe geleid, dat
de zetters het werk hervatten. Ook de
zetter die zaterdag ontslag werd aange
zegd, mocht weer aan het wenk gaan. De
directie heeft te kennen gegeven, dat
geen onderscheid zal worden gemaakt in
de mate van verantwoordelijkheid voor
het uitbreken van de staking.
Het hoofdbestuur van de Ned. katho
lieke grafisch bond heeft de spanningen
onder het technisch personeel van De
Telegraaf verklaard uit „de inhoud en
strekking van en de gebruikte termino
logie in de artikelen in dit dagblad".
Overigens heeft het hoofdbestuur de
werknemers opgeroepen om zich te ont
houden van het voeren van wilde sta
kingen De werkgevers worden opgeroe-
~ïn alle beloningsmogelijkheden, die de
to thans reeds biedt, te benutten.
De personeelscommissies van de dag
bladen en van de grote drukkerijen ln
Amsterdam en wijde omgeving zullen
morgenavond opnieuw ln de hoofdstad
bijeenkomen om zich te beraden over de
nieuwe situatie die vanochtend in de
grafische sector is ontstaan.