Nieuwe Leidse Courant
-GARANTIE VAN SOEKARNO
Werkgevers doen beroep
op
de werknemers
Vlag - dank zij beslissing in autobus...
Begrip voor
de Stichting
Geen breuk tussen Londen en Djakarta
Verontschuldiging onvoldoende
itei
een
Frankrijk zou
tunnel oncler
Kanaal willen
Commentaren
Luns waarschuwt voor
te groot optimisme
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Donderdag 19 september 1963, 44ste jaargang
„Stantvastigh li ghabiavan
mlja hart In taghanapoat"
Zonnige perioden
Droog weer met zonnige perloden. Ma
tige tot vrij krachtige wind tussen noord
oost en oost. Dezelfde mlddagtempera-
turen als vandaag of iets hogere.
(zie voorts pagina 7)
Postbus 76 Telefoon 31441
Dikke rookwolken puilen uit het Britse ambassadegebouw in Djakarta, nadat woedende Indonesiërs er brand
hebben gesticht. Links op de foto nog enige resten van de ambassadeursauto, welke een dag eerder in brand
werd gestoken. (Xelefoto)
Blijft georganiseerd overleg steunen
ucp gcuaau uji us ncms»" -| -| -|
Nederland het georganiseerd ^,-q It- kmirlpri iin
te blijven steunen. Het ge- V aJVJJUllUCll 111
De werkgeversbonden hebben
een beroep gedaan op de werkge
vers
overleg te blijven
organiseerd overleg, aldus bet Ver
bond van Nederlandsche Werkge
vers, het Centraal sociaal werkge
versverbond, het Nederlandsch
Katholiek Werkgevers Verbond
het Verbond van Protestants-chris
telijke werkgevers, moet de basis
blijven van het loonbeleid.
In een officieel perscommuniqué i
ken de werkgeversverbonden op:
„De verschillende actule vragen
loon- en prijsbeleid, alsmede enkele
andere vraagstukken die belangrijke
onderdelen van het regeringsbeleid
raken, vormen ook in de kring van de
in de Raad van Nederlandse Werkge
versverbonden samenwerkende
naars is overleg niet goed mogelijk. Het
overleg moet via de nomale instanties
hiervoor verlopen.
Overigens is er bij Fokker normaal
doorgewerkt. Bij de Amsterdamse Ma
chinefabriek „Voorwaarts" trad wel
stagnatie op. In aansluiting op de mid
dagpauze legden de metaalbewerkers
van half een tot twee uur het werk
NDO
1 ga
DONESIë heeft vanochtend verklaard, dat bet zich
garant stelt voor de veiligheid van de Britse onder
enen in dat land. Tevoren had Engeland laten weten,
iat de diplomatieke betrekkingen tussen beide landen
jerbroken zouden worden, als president Soekarno niet
ou beloven, dat Brits personeel en Britse eigendom
men op doeltreffende wijze zouden worden beschermd
na de wilde onlusten, waarbij gisteren de Britse am
bassade in Djakarta in brand gestoken en geplunderd
werd. Een verontschuldiging zou niet als voldoende
worden beschouwd.
Voordat de Indonesische stap werd bekend gemaakt, had Howard Jones,
Be Amerikaanse ambassadeur in Djakarta, een bezoek aan Soekarno ge
bracht en de Indonesische president verzocht, de orde te doen herstellen
Britse levens en eigendommen te beschermen. Hij verzocht Soekarno
ivens, een verklaring af te leggen om de Indonesische betogers tot be-
laren te brengen. In Washington was de Indonesische ambassadeur Zain
j minister Eusk op het matje geroepen. Na het onderhoud was Zain wit
i woede.
Intussen hebben de militairen de con-
in Djakarta overgenomen. Zij pa-
milleren door de straten en zijn ver-
[Jitwoordelijk voor handhaving van de
Het garnizoen kreeg opdracht, zo
1 mogelijk orde en rust te herstellen,
fritse gezinnen, wier huizen door hon-
m demonstranten waren geplun-
brachten de nacht door in hotel
jidonesia of in de woningen van Ameri-
aanse diplomaten. Ambassadeur Gil-
hrist vond met 50 landgenoten een toe-
flucht bij de motorpolitie. Hij zou de
fegering te Londen hebben voorgesteld,
iet ambassadepersoneel terug te roepen
n de Britse belangen in Indonesië door
ie Amerikanen te laten behartigen.
De ordeverstoorders sleepten gisteren
|et meubilair het erf van de ambassade
p, waar zij het opstapelden en samen
het negen ambassade-auto's in brand
taken Duizenden Indonesiërs schreeuw
len „Doodt de Engelsen".
Ambassadeur geraakt
Ook de 22 mannelijke en vrouwelijke
n de Britse ambassadestaf be-
inden zich in een hoek van het erf.
I de nabijheid van de brandstapels.
een gegeven ogenblik zag het er-
laar uit, dat zij het er niet levend af
louden brengen. Ambassadeur Gil-
Shrist was er intussen in geslaagd, het
imbassadeterrein te bereiken. Toen de
nenigte met stenen ging gooien, werd
'j twee maal getroffen, verscheidene
vlogen rakelings langs enkele
ecretaressen.
f Vrouwen en kinderen van leden van
let ambassade-personeel kropen in
tussen in hun huizen bij elkaar, ter
wijl grote aantallen vernielers alles
mdersteboven haalden, huisraad naar
[uiten sleepten en auto's in brand
en. Mevrouw Peterson, echtgenote
de eerste ambassade-secretaris,
wond zich met haar 18-jarige doch-
r Diana alleen thuis. Een man gooi-
e een stoel naar haar, maar zij werd
niet getroffen. Haar dochter gooide
toen een pot pindakaas naar de man.
,Jk ben nog nooit van mijn leven zo
bang geweest", zo vertelde mevrouw
Peterson later, toen zij wat van de
schrik bekomen was. De mogelijkheid
is niet uitgesloten, dat de Britse ge
in alsnog uit Indonesië zullen
worden geëvacueerd.
In Koeala Loempoer hebben 30 men-
:n geruime tijd de woning van de vroe
gere Indonesische ambassadeur in Ma-
lakka bezet en een Indonesische functio-
en twee bedienden als gijzelaars
vastgehouden. Toen bleek, dat de Malei
sische functionarissen veilig uit Indone-
/aren teruggekeerd, werden de gij
zelaars vrijgelaten. Vermelden we voorts
nog, dat Soebandrio. de Indonesische
minister van buitenlandse zaken, in
Manilla heeft verklaard, dat er geen plan
bestaat tot nationalisering van de Britse
ondernemingen in Indonesië, die overi
gens vrijwel alle bezet zijn en nog niet
teruggegeven.
Lord Home, de Britse minister van
A.V
21
oogopslag
Dean Acheson sprak in Den
Haag over Europa (pag. 5)
Nieuw voertuig voor infan
terie (pag. 5)
Luchtmacht waakt tegen
radioactief gevaar (pag. 7)
Vanavond: Ibsens Hedda
Gabler op het scherm
(pag. 7)
DC-8 kwam te hoog binnen
(pag. 7)
Nieuw huis weer afbreken
(pag. 9)
Landbouwbegroting (pag. 9)
Buitenlandse Zaken, heeft verklaard, dat
de strijdkrachten van Engeland in het
Verre Oosten paraat staan om de nieuwe
Maleisische federatie te helpen, mocht
het geschil met Indonesië op een oorlog
uitlopen. „Onze troepen zijn daar om de
Malesiërs te helpen, mocht zich een der
gelijke gebeurtenis voordoen. Ik hoop
echter vurig, dat dit niet het geval zal
zijn," aldus Home.
Japan bereid tot
bemiddelen
Gisteren heeft de Koningin een
bezoek gebracht aan de tentoon
stelling Frisianain Leeuwar
den. De Koningin maakte er o.m.
kennis met bekende sportlieden
uit de geschiedenis van de Friese
elfstedentocht. Zij schudt hier de
hand van Jeen van den Berg,
winnaar van de monster-schaats-
.tocht in 1954. Naast deze S. Kas
telein, die in 1923 als eerste ein
digde en daarnaast de schilder
Cees Bantzingerdie de op de ach
tergrond zichtbare schilderijen
maakte naar aanleiding
barre tocht van dit ji
Het Franse kabinet heeft giste-
en een Frans-Brits rapport van
deskundigen behandeld over een
vaste walverbinding tussen Frank
rijk ei^ Engeland over of onder het
Kanaal. Een woordvoerder van de
Franse regering heeft verklaard dat
het rapport „zeer positief is ten
gunste van een tunnel". Het rapport
zal zeer binnenkort zowel in Frank
rijk als in Engeland worden gepu
bliceerd.
De minister van voorlichting Peyre-
fitte weigerde verdere bijzonderheden
over het rapport te geven. Hij zei al
leen: volgens de eerste schattingen zou
een brug een zeer moeilijke en kost
bare oplossing zijn.
Gevraagd of president De Gaulle zich
had uitgesproken ten gunste van een
tunnel, zei Peyrefitte: als president De
Gaulle tegen een tunnel was geweest,
zou ik het vorige niet hebben gezegd.
Peyrefitte zei niet te weten wanne
het werk aan de tunnel zou kunnen
beginnen en wanneer de Franse
Britse ministers bijeen zullen komen
de volgende stap te bespreken. Hij
voegde eraan toe dat mogelijk een
Frans-Britse conventie vereist zal zijn
voordat met het werk kan worden be
gonnen.
In Londen heeft men de tunnel al de
naam „Chunnel" gegeven, een sar
I trekking van „Channel" en „tunnel".
De naasting van Britse ondernemingen
in Indonesië gaat voort, o.a. de Shell-
installaties te Pladjoe en te Balikpapan.
rubber-, thee-, koffie- en palmolie-onder
nemingen op Java en Sumatra, verschei
dene handelsondernemingen en bankkan-
Schip liet zich
zelf te water
Het köelschip Frigion is bij j
de Dordtse scheepswerf De
Biesbosch zelf van de helling
gegleden zonder de officiële te-
xvaterlating op hedenmiddag
6 uur af te wachten. De oorzaak
was een breuk in de klink,
waardoor het schip ging glijden j
in weerwil met al hét hellings- j
materiaal dat het nog moest
tegenhouden. Groot was natuur-
lijk de opschudding bij het per-
soneel, maar er kwam geen
ramp. Aan de helling werd
enige schade aangericht en een l
werknemer werd getroffen
door een stuk hout en licht ge-
ivond. Een aan de overzijde van
de Merwede varend schip liev
door rondvliegend materiaal lich-
te schade op. De Frigion stoorde
zich aan niets, liep vlot van sta-
pel en dreef statig op het water. j
Men zal nu maar de plechtig-
heid beperken tot het doven.
trale organisaties een onderwerp
intensief beraad. Hun streven is er op
gericht in het kader van het overleg
in de SER en de Stichting van de Ar
beid zo spoedig mogelijk te komen
tot een uitspraak over het loonbeleid
voor 1964.
Hierbij zullen de ernstige moeilijk
heden, die zich de laatste maanden
voordoen op de arbeidsmarkt de bij
zondere aandacht hebben. Met be
zorgdheid moet worden geconstateerd,
dat deze moeilijkheden reeds in
scheidene bedrijfstakken hebben ge
leid tot een aantasting van het georga
niseerd overleg.
Hoewel de verbonden erkennen, dat
de huidige situatie de individuele
dernemingen voor grote problemen
stelt, zijn zij van mening, dat dit ge
organiseerd overleg in zijn verschil
lende vormen basis moet blijven van
het loonbeleid.
In het belang van het bedrijfsleven
zelf wekken de verbonden de werkge
vers op hieraan hun steun te blijven
geven", aldus de verbonden var
werkgevers.
Begrip
Intussen is gisteren niet alleen door
de werkgevers, maar ook in breder
band intensief overleg gepleegd
de loonpolitieke situatie- In het gebouw
van de SER te Den Haag was het druk.
Vanmorgen vergaderde iri dit gebouw
de looncommissie van de Stichting var
de Arbeid en vanmiddag in afzonder
lijke vergadering het bestuur van do
Stichting van de Arbeid en de Raad
voor het Midden en Kleinbedrijf (zie el
ders deze krant).
Na afloop van zijn vergadering gaf
het bestuur van de Stichting een
muniqué uit waaruit bleek dat
reeds de volgende week met de regering
overleg zal plegen over de huidige si
tuatie. Vermoedelijk zal dit topgesprek
woensdag 25 of vrijdag 27 september
worden gehouden
Het beraad ln de Stichting van de
Arbeid is in een goede sfeer gehouden.
Het was een oriënterend gesprek, waar
in de standpunten wederzijds werden
uiteengezet.
Drs. D. Roemers, werknemersvoorzit
ter van het bestuur van de Stichting
wilde meedelen het gevoel te hebben,
dat bet begrip voor het standpunt van
de vakcentrales groeiende is. In de ver
gadering van gisteren was geen percen
tage genoemd. „Maar", zei drs. Roemers,
„het percentage, voorkomend in de ver
wachtingen van het Centraal Plan
bureau is belachelijk.
In het officiële communiqué, dat het
bestuur van de Stichting uitgaf, staat:
„Het bestuur heeft aandacht besteed
aan de vraag welke maatregelen, die
tot vermindering van de spanning
zouden kunnen leiden, in overweging
kunnen worden genomen, met als uit
gangspunt de grondslagen van het
huidige loonbeleid en de verantwoor
delijkheid, die het bedrijfsleven draagt
voor de sociaal-economische ontwik
keling van ons land.
In deze maand zullen in de Com
missie ontwikkeling nationale econo
mie van de SER deze vragen even
eens onder ogen worden gezien".
Onrust
Werd in Den Haag druk overleg ge
pleegd, de onrust in de metaalindustrie
duurde intussen voort. Zo heeft de di-
e van de Vliegtuigenfabriek Fokker
een brief gekregen, waarin een
„duurtetoeslag" van f 30,— per maand
werd gevraagd .ingaande 2 september,
een reis-uur-vergoeding van een
per dag. In de brief wenste men de
beslissing van de directie uiterlijk vrij
dagmorgen om tien uur te vernemen De
directie deelde na ontvangst van deze
brief mee, dat ze niet wist namens hoe
veel personeelsleden deze brief is ge
schreven. Er stonden maar zeven hand
tekeningen onder. Met de onderteke-
Het lid van de Tweede Kamer, de
heer Engelsman (soc.) heeft gisteren
schriftelijke vragen bij de minister t
economische zaken aangedrongen op af
kondiging van maximumtarieven
de zogenaamde koppelbazen. Gevraagd
wordt of het bedrijf van het uitlenen
van arbeidskrachten als dienstverle-
ningsbedrijf onder de werking va/n de
prijzenwet valt.
Dr. VELDKAMP
onrust
Zeldzaamste dier
uit Artis door
bok gedood
In de Amsterdamse dierentuin
Artis heeft een zwijnshertbok een
wijfjes baweanhert, het zeldzaamste
dier, zo ernstig verwond, dat het dier
aan de gevolgen is overleden. Het
was het enige exemplaar van dit
diersoort dat buiten Indonesië in ge
vangenschap leefde. Een spoedopera
tie heeft het hert niet meer kunnen
redden omdat de longen beschadigd
De bok van een nauw verwant
soort hield het hert al enige jaren
gezelschap, zonder dat dit ooit tot
ernstige moeilijkheden heeft geleid,
wel werd het gewei van de bok in
de bronsttijd afgezaagd, wat nu nog
niet was gebeurd.
In Artis is men zeer ontdaan over
deze gebeurtenis. Het komt hoogst
zelden voor dat dergelijke ongelukken
zich bij zoogdieren voordoen.
TVAT HIJ DE ZAKEN grootscheeps
wil aanpakken, laat de minister
voor de bouw niet in het onzekere-
Zoals ook de Troonrede het heeft
aangekondigd, zoekt hij het in wat
daar wordt genoemd een samenstel
van maatregelen. En inderdaad zal
hét deze kant uit moeten.
De woningnood is een bijzonder ern
stig verschijnsel. Het ergste zou
overigens zijn, indien wij aan het
bestaan van het verschijnsel gingen
wennen en in een fatale berusting
kwamen te vervallen.
Gelukkig is dat niet nodig. Er zijn
nog mogelijkheden. Het meervoud
dus. En in dat meervoud zal de op
lossing ook moeten worden gezocht-
De woningnood is een vijand, die
van vele zijden zal moeten worden
bestookt. Daartoe is nodig niet een
star. doch veeleer een beweeglijk
beleid, waarbij de voorschriften de
strekking zullen hebben niet een
belemmering van intiatieven doch
veeleer een stimulering daarvan.
Het betoog dat de minister voor de
bouw nu heeft gehouden was stellig
bedoeld om voor die verscheiden
heid van maatregelen die nodig zul
len zijn het juiste klimaat te schep
pen. Voor zoveel dat althans nog
noodzakelijk was. Want het ver
schijnsel zelf van de woningnood is
verontrustend en de onrust daarover
mag ons niet loslaten.
Onze belangstelling groeit naar de
nota die de minister in het uitzicht
heeft gesteld, een nota die mede het
resultaat zal zijn van de besprekin
gen die nu gaande zijn. Een nota die
ons een concreter inzicht zal geven
in dat samenstel van maatregelen
waarmee, naar wij hopen, het nij
pende en tegelijk ook beschamende
probleem dichter bij de oplossing
kan komen.
staat Maleisië roept wel vragen op.
Heeft de regering daar de zaken zo
weinig in de hand dat zij dit niet
verhinderen kan? Of zou ze het wel
kunnen verhinderen, maar laat ze
het oogluikend toe? Meer dan deze
twee mogelijkheden zijn er niet,
maar ze zijn beide ernstig. Waar
moet het heen wanneer men zich
rechtstreeks op buitenlandse verte
genwoordigingen gaat wreken.
De oorzaak van de moeilijkheden
ligt rondom de nieuwe staat Malei
sië. Deze staat is opgebouwd uit
voormalige koloniale gebieden,
waarvan de bevolking overigens zelf
voor deze staatsvorm heeft gekozen.
Men mag zich afvragen, wat de re
gering van Indonesië daartegen kan
hebben. Haar president heeft bij
meer dan een gelegenheid doen uit
komen, dat zijn wensen bevredigd
zijn nu Indonesië hetzelfde grondge
bied omvat als het voormalige Ne-
derlands-Indië.
Welke omstandigheden dan leiden
ertoe, dat hij thans echter deze po
litiek voert? Is het werkelijk zo
als wel wordt gesteld dat hij de
aandacht van zijn volk op telkens
nieuwe doeleinden moet richten, tot
zelfs buiten feitelijke problemen
waarvoor dit volk staat?
Behoort ook dit tot de elementen
van de Indonesische revolutie, waar
van ons immers altijd weer is voor
gehouden dat haar wezen mee be
staat in het immer voortgaan ervan
en het nimmer voltooid zijn ervan?
De brandende Britse ambassade
heeft wel veel vuur, doch weinig
licht gebracht.
(Van onze parlementsredactie)
De militaire kracht van de NAVO
blijft het fundament van vrede en vei
ligheid van het Westen. De defensie
inspanning zal moeten worden voortge
zet. Het Westen kan zich niet permit
teren, dat door verslapping van zijn
militaire inspanning een verschuiving
in de krachtsverhouding met het Sov
jetblok zou optreden.
Deze waarschuwende woorden laat
Rondvaartboten oplossing van
parkeerprobleem
AM MOGELIJK een bijdrage te leveren tot het oplossen van het parkeer-
vraagstuk in Amsterdam zullen tien textielgrossiers, gevestigd aan de
Nieuwezijdsvoorburgwal, zich noemende ,.T-10" op 3 oktober ten gerieve van
lang-parkeerders als proef tijdens de ochtendspits van acht tot negen uur.
vijf rondvaartboten heen en weer laten varen van punten aan de rand van de
stad naar de Singel ter hoogte van de Raadhuisstraat. Een verkeersdeskundige
zal de resultaten van deze ..Operatie Watergeus" in een rapport vastleggen,
dat aan het gemeentebestuur zal worden overhandigd.
HALS OVER KOP heeft de Kleiboer, had daarbij als voor- Ooststellingwerf nog steeds niet Officieus dan. want de offi- Idaarderadeel. die i
gemeenteraad van Oost- waarde gesteld, dat dan ook over een eigen gemeentcvlag clële goedkeuring van de raad over een eigen vlag beschikken,
stellingwerf gisteren de nieuwe alle 44 gemeenten vertegen- beschikt. Men toog daarom on- moet nog volgen. Dit leidde er-
gemeentevlag vastgesteld. Na- woordigd zouden zün. Het ge- vervaard aan het werk. Burge- toe, dat de Dokkumer vlaggen- Er werd een noodoplossing ge-
dat 't bestuur van de ma'nifes- meentebestuur van Ooststel- meester Bontekoe ontwierp een centrale met de spoedopdracht vonden door de gemeentewa-
tatie Frisiana te Leeuwarden lingwerf raakte door dit besluit nieuwe vlag: een rode griffioen werd belast om een nieuwe pens tijdelijk als gemeentevlag
alsnog zijn goedkeuring had ge- ln een lastig parket. Want de in een wit veld. vlag nog voor vandaag af te te laten dienst doen. dit in na
geven om gisteren als 'n speciale burgemeester van deze ge- De tijd drong echter en daar- leveren Ook dat lukte. volging van het voorbeeld van
groet aan de Koningin alle 44 meente, mr. G. A Bontekoe. om besloot de raad tijdens een het provinciaal bestuur van
Friese gemeentevlaggen voor mag dan nog zoveel vlaggen excursie per bus, die deze week Drie Friese gemeenten zaten Noord-Holland, dat tot 1950 in
de hoofdingang te laten wap- hebben ontworpen (hij is een werd gehouden, zijn goedkeu- gisteren nog zonder vlag Het de Ridderzaal ook over een wa-
peren. De organisator van de specialist op het gebied van de ring aan het ontwerp te hech- waren de gemeenten Weststel- penvlag in plaats van een eigen
tentoonstelling, de heer Jao heraldiek), een feit is, dat ten. lingwerf, Smallingerland en provincievlag beschikte.
minister Luns horen in de toelichting
op de gisteren ingediende begroting-
1964 voor buitenlandse zaken. Voor een
verslapping van de NAVO-inspanning
is volgens de minister te minder re
den, omdat het streven naar een com
munistische overheersing van de we
reld ook voor de Sovjetunie bepalend
voor haar buitenlands beleid blijft. In
overeenstemming met de leer van de
zgn. „vreedzame samenleving" maakt
de USSR daartoe gebruik van alle mid
delen die haar ten dienste staan en
die niet direct leiden tot het uitbreken
van een nucelaire oorlog. Mr. Luns
herinnert in dit verband aan de passa
ge in de brief van het Centraal Comi
té der Russische communistische par
tij van 14 juli j.L, waarin wordt ge
steld dat Rusland niet slechts geloof,
„in de onvermijdelijke vernietiging var
het kapitalisme, maar dat zij ook
voortdurend bezig is om dit door de
klassestrijd en wel zo spoedig mogelij'--
te verwezenlijken". Een zeer ster'
argument voor voortzetting van c>
NAVO-inspanning acht mr. Luns het
feit, dat de vastberadenheid, eensge
zindheid en militaire paraatheid, die
het westen in de kwesties Cuba en
Berlijn heeft getoond, belangrijke fa'
toren zijn geweest bij de bepaling van
het gematigder geworden Sovjetstand
punt.
Met dat al lijkt het minister Lunr.
niet uitgesloten, dat in de huidige om
standigheden met de Sovjetunie enig?
regelingen kunnen worden bereikt,
waardoor althans het oorlogsgevaar be
perkt zou worden. De regering juie
overeenkomsten als die inzake de kern
stop en de directe telexverbinding tus
sen Moskou en Washington toe.
Tegen het denkbeeld van een nlet-
aanvalsverdrag tussen de NAVO-Ian-
den en die van het Warschau-pact be
staat echter volgens minister Luns de
ernstige bedenking, dat zo'n verdrag
ertoe bij zou dragen de splitsing van
Duitsland te formaliseren. Er zal naar
