Nieuwe Leidlse Courant
SAMEN HANDEN UIT MOUWEN
Prinsjesdag
was Prinsessendag
Paarden van
calèche last
van hitte?
Zonder grootscheepse aanpak geen eind aan woningnood
Minister Bogaers doet
beroep op ons volk
Roofoverval in Haren -
weduwe bestolen
Geen loon over
gestaakte uren
-
X*:r" - Woensdag 18 september 1963, 44ste jaargang
CHRISTEUJK-NATIONAAL DAGBLAD
mijn K*ft In tegtMnspoot"
V.
Noordelijke wind
Veel bewolking met plaatselijk wat
lichte regen, cn in het zuiden van het
land aanvankelijk hier en daar mist. La
ter voornamelijk in de noordelijke helft
van het land enkele opklaringen. Zwakke
tot matige wind ruimend naar noord tot
noordoost. Dezelfde temperaturen als van
daag of iets lagere.
Voor vervolg zie pagina 7
Telefoon 31441
58936 Abonnementsprijzen
Klachtendienst bezorging 18—19 uy
De minister van volkshuisvesting en bouwnijverheid, drs. P. C. W. M.
(Jogaers, heeft vanmiddag in Maastricht gezegd, dat het tekort aan bouw
capaciteit in ons land een steeds sterker rem gaat vormen op de ontwikke
ling van onze welvaart. Voor de verhoging van de bouwcapaciteit is een
complex van maatregelen nodig en een aanpak op zoveel mogelijk fronten
iegelijk. De bevordering van de continuïteit in de bouw in het bijzonder
jn de woningbouw zal een heel belangrijke plaats in het beleid innemen.
MINISTER BOGAERS
erger dan ik dacht.
Toewijzingen voor meer jaren zul-
n de gemeenten in staat stellen tot
;en betere planning van de bouw-
ctiviteit en de bouwnijverheid tot
ontinuïteit. Daardoor kan een be-
angrijke wens worden verwezen-
ijkt, namelijk het scheppen van har-
nonisch verlopende produktiestro-
len.
Een verdelingsstelsel zal, ook in
e komende jaren, niet kunnen wor-
öen gemist, maar het ligt in de be-
loeling om bij de hantering daarvan
ien grote mate van soepelheid te be-
rachten. Bij de woningtoewijzing
al meer dan voorheen rekening ge-
louden worden met de produktie-
mstandigheden.
De minister deelde dit mee bij de ope-
ing van de tentoonstelling „Waarin
nonen wij?" in Maastricht. Deze ten-
oonstelling wordt gehouden ter gek-
enheid van het gereedkomen van de
00.000ste woning.
Grootscheeps
Zonder een grootscheepse aanpak,
Baarbij heel het volk daadwerkelijk
etrokken is, zal geen oplossing van
e bouwnood mogelijk zijn. Zelf ben
k de laatste maanden tot de erken
ing gekomen dat dit structurele pro-
leem van ernstiger aard is dan ik
ot dan toe vermoedde", zo zei minis-
er Bogaers. Om dit te verduide-
ijken zei hij, dat er ieder jaar 70.000
75.000 woningen gebouwd moeten
oorden als gevolg van de bevolkings-
en gezinsverdunning. Voor ver
hanging van woningen als gevolg van
rand, krotopruiming en afbraak voor
ütbreidingsplannen zijn ieder jaar
15.000 woningen nodig.
Dit betekent dat wij, zonder rekening
houden met het geleidelijk opheffen
an het thans te constateren woningte-
ort, per jaar al nodig' zullen hebben
5.000 a 90000 woningen. Dit betekent
ok, dat wij er met een programma
0.000 woningen niet zijn. willen wij
linnen redelijke tijd het hatelijke
In één
oogopslag
Geref. synode doet nog geen
uitspraak over „Assen"
(pag. 2)
Pro Rege bouwt nieuwe te
huizen in Duitsland (pag. 2)
Te weinig promoties aan de
V.U. (pag. 2)
Nationale inkomen recht
vaardiger verdelen (pag.5)
Kennedy leest zakenlieden
de les (pag. 5)
Europa is afhankelijk (pag. 5)
„De opvolger", belangrijke
opvoering (pag. 7)
Onweer hindert spoorwegen
(pag. 7)
Hoe kon het ongeluk met de
calèche geschieden (pag. 9)
Kamer herdacht dr. Schou
ten (pag. 9)
Klappen voor Amerikaanse
vliegtuigindustrie (pag. 9)
Achteruit
Dit alles wordt nog klemmender als
wij zien dat de woningproduktie in de
laatste jaren niet is gestegen, maar in
tegendeel, voortdurend is teruggelopen.
Ook de eerste zeven maanden van dit
jaar hebben mede als gevolg van de
winter geen hoge produktie opgele
verd. Er kwamen 4000 woningen min
der klaar dan in de eerste zeven maan
den van 1962.
Het aandeel van de huizenbouw in het
totale bouwprogramma is achtergeble
ven bij de programmering. In de eerste
helft van het lopende jaar maakte de
woningproduktie niet meer dan 48 pet.
uit van de totale produktie in de sec
tor geboilwen, terwijl het aandeel van
de woningbouw voor dit jaar is gepro
grammeerd op 53 pet.
Uit deze cijfers blijkt cn dat is het
verontrustende dat zich sinds 1961
een discrepantie voordoet tussen de
ntngproduktie enerzijds en de totale
produktie en de programmacijfers
derzijds".
Twee jaar werk
Ook buiten de woningbouw blijft de
behoefte aan gebouwen voortdurend
toenemen. Het totaal der bouwsommen
van de werken, waarvoor rijksgoedkeu
ring is aangevraagd maar nog niet ver
leend, is in anderhalf jaar tijds geste
gen van lVi miljard tot ruim 3 miljard
gulden. „Dit betekent, dat het stuw
meer, zoals dat wel wordt genoemd, op
het ogenblik een hoeveelheid werken
omvat gelijk aan twee jaar produktie",
aldus minister Bogaers.
Samen
De minister was ervan overtuigd, dat
een gezamenlijke krachtsinspanning van
overheid en bedrijfsleven nodig is on
een einde te kunnen maken aan de sle
pende woningnood, en om tegelijkertijd
meer armslag te kunnen geven aan d«
zo noodzakelijke bouw in andere secto
ren. met name die van de industrie.
De minister deed daarom een beroep
op uet bedrijfsleven, om zonodig met
voorbijzien van direct eigen voordeel
deze samenwerking zo effectief mogelijk
te helpen maken.
Over ruimtelijke ordening zei de
nister: „Nederland behoort thans tot de
dichtsbevolkte landen van Europa. De
overzeese emigratie loopt terug, in Euro
pees kader is in de komende periode
een immigratiesaldo niet uitgesloten.
Waarschijnlijk wonen wij nu al met 12
miljoen mensen in Nederland, want de
twaalf miljoenste werd half september
verwacht Iedere zes a zeven jaar komt
er een miljoen inwoners bij. Aan het
eind van deze eeuw zullen wij dus
bevolkingsomvang van 18 a 20 miljoen
hebben.
De te verwachten stedelijke ontwikke
ling zal zich het meest verdichten be
zuiden de lijn Arnhem-Alkmaar.
Randstad
Randstad Holland is
concentratiegebied. Men verwacht, dat in
de rest van deze eeuw het zuiden van ons
land zich zal ontwikkelen tot ons tweede
gebied van stedelijke concentratie, met
rond de eeuwwisseling een bevolking
van vier a vijf miljoen.
Dergelijke abrupte urbanisatievor-
men moeten voorkomen worden, want
in korte tijd dreigen vele steden „bin-
nenste-buiten" te worden gekeerd. Wij
moeten sterker denken in de richting
van stadgewesten, dan aan compacte
steden van vier, vijf of zeshonderddui
zend inwoners. Verder sprak de mi
nister voor wat betreft de stedebouw-
kundige problemen van de groeiende
recreatiebehoefte, van de vraagstukken
van verkeer en vervoer, en van de be
stuurlijke herindeling.
DE politie te Haren zoekt momen
teel naar een brutale indringer,
die naar gisteren bekend is gewor
den in de nacht van donderdag op
vrijdag van de vorige week is bin
nengedrongen in de woning van de
60-jarige weduwe W. aan de Rijks
straatweg te Haren.
Volgens de verklaring van de vrouw,
die alleen woont, was zij omstreeks
kwart over elf naar bed gegaan, nadat
zij naar de televisie had gekeken. Om
streeks één uur was zij wakker gewor
den, omdat een man naast haar bed
stond. Hij had een zaklantaarn in de
ene hand en een zwarte doek voor het
gezicht gebonden. Hij eiste geld en ge
lastte haar uit bed te komen, zich aan
te kleden en met hem een rondgang
door het huis te maken.
Een armband, een gouden ring en een
lipstick werden buit gemaakt en uit het
beursje van mevrouw W., dat in haar
tasje zat, werd f 400 gehaald.
De indringer liet alle handelingen door
mevrouw W. zelf uitvoeren en raakte
niets aan teneinde geen vingerafdrukken
na te laten.
Daarna gelastte hij haar om met hem
mee te gaan naar buiten. Na 300 tot 400
meter in de richting van Groningen te
hebben gelopen, liet hij haar gaan. Totaal
overstuur alarmeerde de vrouw een over
buurman, die de politie in kennis stelde
van dit brutale staaltje.
Georgia pakt de
rassenscheiding
resoluut aan
In de Amerikaanse staat Georgia gaat
men de rassenscheiding met resolute
hand beteugelen. Zo is van de zijde
de luchtmacht, het leger en de marine
een order uitgevaardigd, waarbij het
verboden wordt manschappen of toestel
len van de strijdkrachten te gebruiken
bij gelegenheden waar rassenscheiding
wordt toegepast, zoals sportgebeurte-
niissen of luchtvaartdemonstraties
blanke en gekleurde toeschouwers ge
scheiden worden gehouden.
Twee momenten van Prinsjesdag.
Eén van adembenemende schrik en
van rustige zonnigheid. Het zou
aanleiding kunnen zijn, de derde dins
dag van september voortaan Prin
sessendag te noemen. Ze hebben het
heus verdiend.
Daar is dan in de eerste plaats
prinses Beatrix, die maar éen ogen
blik haar glimlach verloor, toen de
rijknecht van het steigerende paard
naar beneden gleed en niemand wist,
wat zijn lot zou zijn. Maar zodra de
man veilig ontkomen was (de fpto
toont het moment dat de paarden te
gen een boom botsten) richtte ze even
het hoofd englimlachend, ge
barend naar de beide zusters, dat ze
moesten uitstappen.
Daar was prinses Irene met een
wenk naar prinses Margriet, dat alles
nu veilig was. Prinses Margriet kon
niet zien wat er gebeurde, zij zat
met de rug naar de paarden. Ze
voelde alleen de schok en kon niet
weten dat het gevaar bezworen was.
Heel bleek was ze, maar ook zij
maakte geen enkele onbeheerste be
weging.
Het gebaar waarmee de Kroonprin
ses haar armen door die van haar
zusters stak en hen zo gedrieën naar
het paleis terug deed wandelen, bracht
een ander beeld in de gedachte. Het
zorgzame gebaar van een klein meisje
n de Domkerk te Utrecht op 9 okto
ber 1947. Prinses Beatrix met een
klein zakdoekje behoedzaam het
hoofdje bettend van prinses Maria
Christina na de doop.
Stralend zaten ze gistermiddag
weer bijeen, prinses Margriet weer
onvervaard met de rug naar de paar
den. Er was gejuich en applaus en
het tweede historische plaatje voor
Onafhankelijkheidsmonument op
Plein 1813.
(Van een onzer verslaggevers)
„Er is geen speciaal aanwijsbare
oorzaak, waardoor de paarden, die gis
teren de calèche van de drie oudste
Prinsessen moesten trekken, op hol
zijn geslagen. Het incident is slechts te
wijten aan een ongelukkige samenloop
van omstandigheden".
Aldus verklaarde vanmorgen in de
Koninklijke Stallen de eerste stalmees
ter van H.M. de Koningin, de heer W.
F. K. Bischoff van Heemskerck. naar
aanleiding van het gebeurde van gis
termorgen, toen de paarden, die de
crème calèche van de drie oudste Prin
sessen trokken, op hol zijn geslagen.
De volledig juiste toedracht van het in
cident is nog steeds niet bekend. Zeker
is wél, dat de paarden reeds onrustig op
het Voorhout aankwamen.
De eerste schrik moet zijn veroorzaakt
doordat de commandant van de erewacht
te laat zijn eerbewijs bracht. Daarna moet
er nog iets gebeurd zijn, tijdens het op
trekken. Volgens verklaringen van getui
gen zou de tweede schrik van de paarden
te wijten zijn aan het flauwvallen en de
daarmee gepaard gaande klap van een
soldaat. Anderen spreken dit weer tegen.
„Toen," aldus de heer Bischoff, „zijn
de paarden gewoon ouderwets op hol ge
slagen. De teugel.brak, en de boom knap
te af. De paarden waren eenvoudig niet
te houden, ondanks de verwoede poging
van de voorste berijder, die onder de
voorste paarden kwam te hangen. Ge
lukkig gingen de paarden naar rechts, op
gedrukt door de achterste paarden en de
boom, zodat de calèche tot stilstand
kwam. Waren ze naar links gegaan, dan
was het leed waarschijnlijk niet te over
zien geweest".
Een plausibele verklaring van de on
rust van de dieren kan liggen in de plot
selinge overgang, die het koele zomer
weer ineens heeft gemaakt. De ongewone
hitte moet ook de toch al onrustige paar
den nerveus hebben gemaakt.
(Zie voorts pagina 9)
Militair omgekomen
na dienst in escorte
Na zijn dienst in het escorte bij de
opening van de Staten-Gcneraal is de
21-jarige motorrijder J. A. van Niel in
de omgeving van zijn ouderlijk huis in
Leidsahendam verongelukt. Op de Oost-
vlietweg stak plotseling de 70-jarige heer
T H. uit LeLdsohendam de weg over,
werd gesohept door de motorrijder, diie
met zijn voertuig enkele malen over de
kop sloeg en onder de zware motor te
recht kwam. Hij moet op slag dood zijn
geweest De bejaarde voetganger werd
in zorgwekkende toestand naar St. Anto-
niushove gebracht. De heer Van Niel
had enkele uren verlof gekregen om
zijn ouders in Leidsdhendam te bezoe
ken. Hij was als 'militair gelegerd in
Eelde. Ómdat het zulk mooi weer was.
was hij nog even op zij-n motor gaan
Werkgevers Metaal
/~WER de gestaakte uren in de me-
taainijverheid behoort geen loon
te worden uitbetaald. Dit is het
standpunt van het bestuur van de
Afdeling sociale zaken van de F.M.E.,
de federatie van werkgeversorgani
saties op het gebied van de metaal-
en elektronische industrie.
Het bestuur heeft zich verder in het
overleg met het hoofdbestuur van de
F.M.E. met nadruk uitgesproken over
de handhaving van de bestaande
c.a.o.'s in de metaalindustrie tot 1964.
Het bestuur van de Afdeling sociale
zaken brengt verder het volgende
onder de aandacht:
Aangenomen wordt, dat ook de werk
nemersorganisaties in de metaal- en
elektronische industrie de nodige aan
dacht zullen schenken aan het herstel van
de discipline in hun organisaties.
De F.M.E. zal zich op korte termijn in
verbinding stellen met de daartoe aan
gewezen organen om een loonsysteem te
bepleiten, dat zowel de handhaving van
de arbeidsrust zal bevorderen als een
einde maken aan het wegzuigen van de
arbeidskrachten uit de metaalindustrie
naar de bedrijfstakken, waarin de loon-
discipline geheel of grotendeels ont
breekt.
Te Vught is gisteren de achttienjarige
J. Nelemans, die op weg was naar de
U.T.S. in 's-Hertogenbosch aangereden
en zo ernstig gewond, dat hij enkele
uren later in een ziekenhuis in 's-Her
togenbosch is overleden. Hij was bij het
passeren van andere wielrijders op de
rijksweg gekomen. Hij is daar door een
vrachtauto geraakt en werd op het weg
dek geslingerd.
Commentaren
"TEN TROONREDE is een staats-
-I-J stuk van geheel eigen aard. Het
is geen regeringsverklaring, want zij
komt niet ter discussie in de volks
vertegenwoordiging. Aan de andere
kant is zij geen koninklijke bood
schap. want de ministers blijven
voor haar behoud verantwoordelijk.
Het wat onbestemde van haar ka
rakter moet er niet toe leiden, dat
aan haar inhoud minder zorg wordt
besteed. En van veel van de gele
verde kritiek mag worden gehoopt,
dat zij bij een volgende gelegenheid
ter harte zal worden genomen.
Die kritiek komt, nu het staatsstuk
binnen de volksvertegenwoordiging
nauwelijks in behandeling komt,
grotendeels voor rekening van de
pers. Dat is van die pers het goed
recht. Maar kritiek van de pers is
zo mogelijk nog rechtstreekser dan
kritiek van het parlement, die ons
immers door het intermediair van
de pers bereikt. Een reden om ook
de kritiek van de pers niet te licht
te nemen.
Het lijkt ons nuttig, wanneer het
kabinet zich vooraf in ruime mate
beraadt op het karakter dat het aan
de Troonrede wil toekennen.
Dat betreft dus de opzet. En aan
die opzet worde dan de hand ge
houden. Men mag niet stellen: er is
een regeringsverklaring binnen het
parlement aan voorafgegaan en
daarom mag het nu wel wat minder.
Desnoods komt de Troonrede op tal
van punten met de regeringsverkla
ring overeen. Zij moge wel anders
zijn, minder echter niet.
Het kan niet genoeg worden her
haald. dat een Troonrede een gele
genheid is. een kans, die elk jaar
weer als zodanig moet en mag wor
den gegrepen. Er is wachten op.
TAEZE WEEK hebben van de mees-
te universiteiten en hogescholen
de rectoren weer hun jaaroverzicht
uitgebracht. Dat is geschied in open
bare bijeenkomsten. En zo is het
goed.
Zo het eens anders is geweest, uni
versiteiten en hogescholen staan niet
Inager buiten het volk. Bij de stand
en ontwikkeling der wetenschap
hebben wij allen belang. Er is een
toenemende integratie van de uni
versiteit in het maatschappelijk le
ven. En gelukkig behoort de tijd tot
het verleden, waarin het bezoeken
van een universiteit of hogeschool
alleen aan jongelui uit een bepaalde
volkslaag was gegund.
Ook in ons hoger onderwijs heeft
ons volk een rijk bezit. Ons volk
behoort zich erbij betrokken te we
ten, zoals omgekeerd het hoger on
derwijs tegenover het volk niet on
verschillig mag staan.
Het jaaroverzicht draagt dan naar
buiten het karakter van een verant
woording. En ook de buitenstaander
heeft nu gelegenheid om een indruk
op te doen van wat buiten de we
reld van het hoger onderwijs gaande
is en van de problematiek waarvan
men ook daar wie had het anders
verwacht? niet vrij is.
Een rector bekleedt deze hoge func
tie gewoonlijk voor een jaar, al zijn
er ook andere mogelijkheden. Men
kan het kort noemen, maar reeds
zijn aanleg voor de wetenschap geeft
recht aan de veronderstelling dat hij
zich snel kan inwerken.
Niet zelden legt dan het jaarover
zicht dat hij uitbrengt het bewijs
af van een onbevangen en oorspron
kelijke kijk op wat binnen universi
teit en hogeschool gaande is.
Voor ons allen waardevolle lectuur,
aan de verspreiding waarvan ook de
krant gaarne het hare bijdraagt.
(Advertentie)
Steeds meer
abonnees gaan er tóe over het
abonnementsgeld per kwartaal te
betalen.
Zoals u weet bedraagt dit 8.25.
Indien ook u daartoe overgaat,
wilt u het bedrag dan vóór 1 okt.
overschrijven op onze postrekening
nr. 58936 of voldoen aan ons loket?
Als u voor een ander betaalt, wilt
u dan vooral het bezorgadres van
de krant vermelden?
Uiteraard geldt dit bericht niet
voor dc abonnees die ons een
machtiging tot automatische af
schrijving hebben verstrekt.
De 72-jarige J. Corstanje uit Zaan-
is op de rijksweg Terneuzen-Zaan-
slag bij het oversteken door een auto
gegrepen en over een afstand van vijf
tien meter meegesleurd. Het slachtoffer
overleed enkele ogenblikken later.
VOLMAAKTE RUST OP
DRAKACEL
DE ENIGE KUNSTSTOFMATRAS
GOEDGEKEURD DOOR DE NED.
VER. VAN HUISVROUWEN
DE „HARDE" MATRAS MET ALLE
COMFORT VAN EEN „ZACHTE"