KAAS
UIT HET
VUISTJE
In Sinkiang botsen
twee erfvijanden
Bevolking:
niet-Chinese
islamieten
komt...
Mevrouw Nhu niet naar
de Verenigde Naties
V.S. blijven
helpen
1
Dolle revisionisten" 1111
weer Pekings doelwit
Speerpunt op
Verre Oosten
Eerst delen, dan gehele
wereld atoombom-vrij
Stijgende prijzen honden
E.Ë.C-.ministers bezig
Jeen. fcoafce Kif
Stad bewaarde koekrecept
DINSDAG 10 SEPTEMBER 1963
R ussisch-Chinees grensgeva V
(Van een onzer redacteuren)
£)E zwervende nomadenstam
men van Sinkiang hebben
nooit kunnen denken, dat zij
nog eens zouden doordringen
tot de voorpagina's van de we
reldpers. Zij hebben niet om
die belangstelling gevraagd.
Het land, waarin zij wonen be
staat voor het grootste gedeel
te uit onherbergzaam gebied,
waarin slechts betrekkelijk
weinig mensen een armoedig
bestaan kunnen vinden. En
vele eeuwen lang was dit Sin
kiang zulk een afgelegen en
vrijwel geïsoleerd stukje van
de wereld, dat maar weinigen
van het bestaan er van af wis
ten. Wel was daar verandering
in gekomen, nadat de commu
nisten in China de macht had
den veroverd, zo omstreeks
1949. Maar wat er sindsdien
gebeurd is, interesseerde de
„beschaafde wereld" maar
weinig, omdat die wel andere,
belangrijker zaken aan het
hoofd had.
heid begonnen te wekken en tot
plaatselijke opstanden leidden. Ook
het invoeren van volkscommunes
schiep grote problemen.
In 1958 brak een grote opstand te
gen de Chinese overheersing uit. die
twee maanden duurde en waarvan
de kern zich bevond in het Altaige-
bergte, dicht bij de Sowjetunie
De opstand werd neergeslagen, nadat
Peking versterkingen had gezonden.
Mevrouw Ngo Dinh Nhu,
schoonzuster van president Ngo
Tegelijkertijd brachten de Chinese j Dinh Diem van Zuid-Vietnam, is
communistische leiders duizenden ar-1 gisteravond aan het hoofd van een
scheelpartiT)eInaarn de6 provincie" In Zuidvietnamese delegatie naar een
die tijd werd ook gemeld, dat in interparlementaire conferentie in
Oeroemtsji, de hoofdstad van Sin-1 Belgrado vertrokken. Mevrouw
kiang, arrestaties waren verricht, na-ljyjh^ zei waarschijnlijk tien dagen
n""in Belgrado te blijven en daarna
Oeigoerse meisjes, zoals we ze
aantroffen in een van de propa-
ganda-blaadjes van communistisch
China.
poging was gedaan, een
afhankelijke republiek te stichten.
Nog weer later zond radio Oeroem
tsji het bericht uit. dat Peking bevel
had gegeven, meer dan 10.000 par
tijgangers naar Sinkiang te zenden
om een begin te maken met uit
roeiing van het „nationalisme".
Nutteloos
En nu is Sinkiang dan plotseling
wereldnieuws geworden door een
open brief, die de Chinese commu
nistische leiders aan hun aartsvijand
Nikita Chroesjtsjef, de premier van
de Sowjetunie, hebben gericht. De
Russische premier wordt er van be
schuldigd, dat hij Chinezen uit Sin
kiang aanspoort naar de Sowjetunie
te vluchten, waar zij dan zouden yvor-
den opgeleid om als anti-Chinese re
bel naar hun land terug te keren.
Tienduizenden mensen zijn reeds uit
Sinkiang naar de Sowjetunie uitge
weken, naar in Moskou wordt be
weerd om godsdienstige redenen en
uit protest tegen de Chinese koloni
satie-maatregelen.
Hoe dan ook: de Sowjetunie en
communistisch China lijken thans in
een keiharde strijd om de ertsrijke
Chinese provincie Sinkiang te zijn ge
wikkeld, een gebied, dat al eeuwen
lang een twistappel tussen de volken
van beide landen is geweest.
Zeer bont
m Het was toen nutteloos, zich nog
langer gewapend tegen de Chinezen
gen de Chinese regering. En deze j te verzetten. Voor 1958 was het in de
opstand leidde tot stichting van een j afgelegen gebieden een vrij normaal
volksrepubliek, die zich handhaafde j verschijnsel, dat de inwoners zich ge-
tegenover Tsjang Kai Sjek, maar zich wapenderhand tegen het communis-
in 1949 aan dp communisten moest i me verzetten. Het verzet in de pro-
onderwerpen. De Russen konden hun vincie richtte zich de laatste tijd dan
oude positie in Sinkiang niet hand-1 ook vooral tegen het communestel
sel, waarbij herders en boeren ge
dwongen werden, onder militaire
tucht in werkkampen landarbeid te
verrichten. Bewakers hadden op
dracht, boeren die weigeren een „nor
male" werkdag (van 4 uur 's mor
gens tot 10 uur 's avonds) te werken,
zonder pardon neer te schieten.
Aanvankelijk bevonden zich nog
veel mensen in Sinkiang, die oor
spronkelijk uit de Sowjetunie afkom
stig waren, maar vanwege hun
godsdienstige overtuiging de wijk
naar Sinkiang hadden genomen, om
dat ze zich niet met het communis
me konden verenigen. Het zullen
vooral deze mensen zijn, die het on
der de Chinezen het zwaarst te ver
duren hebben en pogingen in het
werk stellen, om naar hun geboor
teland terug te keren.
haven, maar slaagden er wel in, zich
een overheersende invloed op de
economische ontwikkeling van het ge
bied te verschaffen. In 1950 moesten
de Chinese communisten zich neer
leggen bij de oprichting van een ge
mengde Russisch-Chinese maatschap-
Na de dood van Stalin maakte
Chroesjtsjef een eind aan deze af
spraak. Langzaam maar zeker streef
den de communistische leiders in Pe
king naar het tenietdoen van de Rus
sische invloed in hun buitenprovin
cie. Het cyrillische alfabet, dat een
culturele band vormde met dezelfde
minderheden in Rusland, werd afge
schaft.
Ontevreden
Het was in die periode, dat ook de
Chinese migratie naar Sinkiang en
de overheersing van de Han-Chinezen
in bestuur en partij veel ontevreden-
Dit zijn Oeigoerse mannen, die er
echt wel op z'n zondags gekleed
by staan.
Bijna driekwart van de etnogra
fisch zeer bonte bevolking van de
provincie Sinkiang (die eigenlijk
Sintjiang-Oeigoer heet), bestaat uit
zogenaamde Oeigoeren. Zij belijden
de mohammedaanse godsdienst en le
ven voornamelijk in de oasen langs
de rand van het Tarimbekken, waar
het grootste deel van de bevolking is
geconcentreerd. De rest van de pro- jj
vincie is onbewoond. De belangrijk-
ste andere volken zijn de Kazaken, ji
(ongeveer een half miljoen), Chine
zen (nog geen half miljoen), Kirgie-
zen. Mongolen, Tadzjiks en nog
meer. Velen leven als nomaden in
de steppen en in de bergen.
Merkwaardig is, dat het boeddhis
me via Sinkiang in China is door
gedrongen, maar dat het in de pro
vincie zelf vrijwel niet voorkomt.
Van de achtste eeuw af, toen de
Arabieren Centraal-Azië binnendron
gen, werd het gebied grotendeels tot
de islam „bekeerd".
Nieuiv land
Dzjengis Kahn maakte Sinkiang in
het begin van de dertiende eeuw tot
een deel van het Mongoolse rijk.
Het wonderlijke was echter, dat ook
de Mongolen langzaam maar zeker
tot de islam overgingen. Om hun in
vloed in dit „randgebied" te verster
ken bevolkten de Chinezen Sinkiang
in de achttiende eeuw met Mand-
sjoes, Kirgiezen, Kazaken, Tsrantjis
en Doenganen, welke laatsten voor
hen bewakingsdiensten verrichtten
naar de Verenigde Staten te
zen, waar zij is uitgenodigd door
„belangrijke groepen van de pers".
Zij voegde er aan toe: „ik zal niets
te maken hebben met de Verenig
de Naties"
Kringen ln Saigon hadden eerder ge
zegd, dat z|j waarschijnlijk het woord
zou voeren als de godsdienstcrisis zou
worden besproken t(fdens de Algemene
Vergadering van de Verenigde Naties.
Na haar bezoek aan de Verenigde Sta-
vrouw Nhoe vla Tokio terug-
Zuid-Vietnam.
In gezaghebbende kringen in Washing
ton noemde men het bericht dat de V.S.
hun hulp aan Zuid-Vietnam zullen ver
minderen. voorbarig. De strijd tegen de
communistische infiltratie van de Viet
Cong blijft het voornaamste doel va
Amerikaanse regering, zo zei mei
deze kringen, en daarom moest
Zuid-Vietnam blijven helpen.
Tenslotte hebben een vijfhonderdtal
scholieren van een middelbare school in
Uitslag Algerijns
referendum
De centrale commissie voor het re
ferendum in Algerije heeft gisteravond
bekendgemaakt, dat de bevolking
dag de grondwet met 5.016.692 tegen
95.175 stemmen heeft goedgekeurd.
De officiële cijfers melden een opkomst
van de kiezers van 80 procent. Journa
listen di everscheidene delen van het
land hebben bezocht, melden in vele
plaatsen lege stembureaus en over het
algemeen weinig drukte. De cijfers die
plaatselijke autoriteiten gaven w
het algemeen lager dan die va
regering.
De grondwet garandeert de mei
rechten voor allen maar zegt dat zij niet
kunnen worden gebruikt om zich te ver
zetten tegen de socialistische aandrang
van het volk en het principe van een
heid van het nationale bevrijdingsfront
De rechterlijke macht, aldus de grond
wet, dient „de belangen van de socialis
tische revolutie".
Ben Bella, die door de meeste weste
lijke mogendheden wordt gezien als
lQpig de enig mogelijke leider, zal v
schijnlijk de komende maanden grote
hervormingsplannen doorzetten. De pro-
1 blemen van het land zijn enorm. 75 pro
cent van het arbeidspotentieel is werk
loos. Het begrotingstekort nadert de 100
miljoen gulden per maand. Het bestuur
mist coördinatie.
Vopo gedood bij
de grens
Het Oostduitse ministerie van defen-
Cholon, de Chinese wijk van Saigon,
gisteren een tegen de regering gerichte
betoging gehouden. Een uur lang riepen
zij leuzen en zwaaide met een boeddhis
tische vlag Speciale politie-eenheden die
de schoolgebouwen omsingelden werden
bekogeld met stenen en stukken hout
Twee pogingen om de school binnen te
dringen werden door de scholieren af
geslagen. De politie slaagde er tenslotte
in zich toegang te verschaffen en een
aantal scholieren te arresteren In an
dere scholen van de stad bleef het rus-
tig. De politie had daar echter aanzien
lijke versterkingen bij de hand.
Arabische Liga
is begonnen
Gisteren Is ln Caïro de veertigste zit-
ng van de raad van de Arabische Liga
begonnen. Jordanië begon met schrap-
77
Na opnieuw een aanval te hebben ge
daan op de beperkte kernstopovereen-
komst. die h(J „bedrog" noemde, ver
volgde Tsjoe-en-Lai: „de speerpunt der
agressie, die gevormd wordt door het
Amerikaanse Imperialisme, Is thana op
het Verre Oosten en geheel Azië tn het
algemeen, gericht".
Diplomatieke waarnemers hebben naar
aanleiding van deze uitlating van da
Chinese eerste minister verklaard de
indruk te hebben dat Tsjoe-en-Laj hier
mede te kennen wilde geve:
voornaamste tegenstelling
De Chinese volksrepubliek heeft
gisteren, ter gelegenheid van de
herdenking van het feit, dat vijf
tien jaar geleden de communis
tische republiek Noord-Korea werd
gesticht, een tweezijdige nieuwe
aanval op de Sowjetunie gedaan.
Dit geschiedde in een artikel in betjstondW^waa^j^erop^werd gewezen.dat
officiële Pekingse „Volksdagblad"
en in een toespraak van de com
munis tisch-Chinese eerste minis
ter Tsjoe-En-lai. Het „Volksdag
blad" beschuldigde Chroesjtsjef
van het fabriceren van „verzin
sels", terwijl Tsjoe-En-lai sprak
over „dol geworden revisionisten".
dat de
tussen de Verenigde Sta-
het door de Sowjetunie geleide
Russische blok was. doch dat thans
Amerika en Azië tegenover elkander
I stonden, waarbij erop werd gewezen, da*
China het grootste Aziatische land is.
B(jna alle hoogste Chinese leiders wa
ren aanwezig op een grootee Noordko-
reaanse ontvangst. Een tuinfeest, dat
door de Russisch gezinde Bulgaren
werd aangeboden ter herdenking van de
stichting, nu 19 jaar geleden, van de
Bulgaarse republiek, werd slechts door
de Chinese minister van buitenlandse
zaken, maarschalk Tsjen JI, bijgewoond.
De Koreanen en de Bulgaren negeer
den elkanders ontvangsten, nadat zich
een meningsverschil had voorgedaan
ping van de agenda te vragen van eenj over de tijden, waarop zij zouden wor-
voorstel van Irak tot vorming van eenden gehouden.
gebied Palestina, maar de Jordaanse eis Terwijl Tsjoe-en-Lai een lange toe
spraak hield op de ontvangst der Noord-
werd niet ingewilligd.
De Liga zou vandaag een klacht van
Jemen over Britse agressie bespreken.
De afgevaardigde van Saoedi-Arabië
merkte op dat er nog een klacht van
Jemen was, namelijk over de infiltraties
van zijn land. De voorzitter verklaarde
evenwel dat deze klacht op een vergis
sing berustte. De Jemenitische afgevaar
digde wilde zonder ruggespraak gehou
den te hebben met zijn regering niet
zeggen of de klacht inderdaad zal wor
den ingetrokken of gehandhaafd.
Koreanen. werden er op de Bulgaai
receptie slechts korte heilwensen uit
gewisseld. Deze gewoonte is in de laatste
tyd. na het openlijk aan de dag treden
van het Chinees-Sowjetrussische geschil,
in Peking meer en meer in zwang ge
komen President Lioe-Tsjao-Tsji. die
later in september een officieel bezoek
aan Noord-Korea zal brengen, stond
aan het hoofd der Chinese afvaardiging,
die op de Noordkoreaanse ambassade
haar gelukwensen kwam aanbieden.
W ilson in Amsterdam:
Brandt: Laat in
Europa geen
vacuum achter
T\E leider van de Britse Labour-
■L-/ partij, Harold Wilson, heeft gis
teren op het internationale congres
van socialisten, dat in Amsterdam
wordt gehouden, de gedachte ontwik
keld van gebieden in de wereld, waar
in geen kernwapens mogen voorko-
Eerst zou geheel Afrika aan de
beurt zijn, gevolgd door andere we
relddelen of delen van continenten,
totdat ln het eindstadium de gehele
wereld vrij van kernbommen is.
De Westberlijnse burgemeester Willy
Brandt, die eveneens aan het congres
deelnam, was de eerste die op het
betoog van Wilson inhaakte. Hij waar
schuwde, dat het scheppen van atoom-
vrije zones, met name in midden-
Europa niet als resultaat mag hebben,
dat er een vacuum wordt achter
gelaten.
Brandt legde er de nadruk op, dat
eventuele onderhandelingen over verdere
militaire besprekingen en controlesyste
men samen zullen moeten gaan met de
oplossing van het Duitse vraagstuk.
der tijdperk. De komende jaren beteke
nen voor ons een uitdaging.
Het kernstopverdrag roemde Wilson
een „boodschap vol hoop" en een belang
rijke stap naar de wereldvrede.
Een ander hoopgevend teken was vol
gens Wilson de duidelijke vastberaden
heid van de V.N.-leden om de gehele
wereldopinie te mobiliseren tegen de
apartheidspolitiek van de Zuidafrikaansc
regering en tegen de onderdrukking in
de donkerste delen van Afrika waar het
woord van Verwoerd en Salazar gezag is.
De Britse Labourleider deed een be
roep op Frankrijk om zich bij het kern-
stopakkoord aan te sluiten. Ook Rood-
China moet er toe aangezet worden het
akkoord alsnog te ondertekenen.
Belangrijk Is verder, dat de beangsti
gende bewapeningswedloop ln het Mid
den-Oosten zo spoedig mogelijk wordt
gestaakt. Als de verschepingen van con
ventionele wapens naar de landen ln het
Midden-Oosten aanhouden, wordt een
kernbomvrije zone ln dit gebied een
aanfluiting.
probleem Er kan immers geen werke
lijke vrijheid bestaan zonder economi
sche vrijheid en zonder een bevrijding
werkloosheid, armoede, ongelijkheid
uitbuiting. Voor de oplossing van het
•ntueFe tussenoplossingen zouden de i wereldv°edselprobleem moeten alle eco-
westelijke rechten in Berlijn, waaronder nomiscne krachten worden gebundeld,
ook de vrije toegang tot de stad. moeten
Een lekkere gewoonte
Kent u Leidse of Goudse
boerenkaasWees niet een
kennigthoud van meer kazen.
i de bevol-
De zes EEG-ministers van fi
nanciën, die gisteren en vandaag
in Parijs hun driemaandelijkse
bijeenkomst hielden, hebben gis
termiddag drie van de vier agen
dapunten kunnen afhandelen. Gis-gaan-
teren hebben de ministers achter
eenvolgens gesproken over de ont
wikkeling van de economische
conjunctuur, de maatregelen in
zake financiële steun aan de met
de EEG-landen geassocieerde sta-
Nederland. In laatstgenoemde landen
doen de stijgingen zich vooral In de
bouwsector voor. De Franse minister van
financiën zette in grote lijnen de maat
regelen uiteen, die de Franse regering
donderdag bekend zal maken en die be
doeld zijn om de prijsstijgingen tegen t<
Pas tegen het einde van de
tiende eeuw begonnen de moeilijkhe
den met tsaristisch Rusland, dat
overging tot bezetting van het be-
»i,"e„dl^».'nVd"e ^RussVn' zich ten en over de problemen van har.
gedwongen, dit gebied weer te ont-monisatie van de belastingen,
ruimen. En in 1884 werd Sinkiang
isters hebben wat de financiële
hulp aan de geassocieerde Afrikaanse
landen en Madagascar betreft de alge
mene beginselen bestudeerd w
de verstrekking van leningen
landen moet worden uitgegaan.
Het lid van de commissie-Hallstein
Von der Groeben bracht verslag uit
bijeenkomst van de co:
is met de bestudering
De Belgische socialist Spaak zei. dat
h|j niet geheel kon Instemmen met de
- ideeën van Wilson, maar mr. J. A. W.
heeft listeren bekendgemaakt, dat Burger zei dat de Nederlandse delegatie
ar- op het congres van harte kon instemmen
met wat Wilson eerder op de dag had
gezegd.
zondag een Oostduitse grenswacht,
onderofficier, tijdens de uitvoering
zijn taak langs de grens tussen Oost- en
West-Berlijn is gedood. Bijzonderheden i
erden niet bekendgemaakt. De moord HlSffiriSCn
)u zijn uitgevoerd door leden van de aaiowa t
„Girrman groep", een ondergrondse or-
ganisatie. waarvan door Oostduitsers J-JET on.derwerp
vaak melding wordt gemaakt tijdens
processen tegen mensen die ervan wor
den beschuldigd de grens te hebben ge
schonden en vluchtelingen naar het Wes
ten te helpen. Het hoofdkwartier van
deze organisatie zou in West-Berlijn zijn
gevestigd.
India vormde 3
nieuwe divisies
India heeft drie nieuwe legerdivisies
gevormd en is bezig zijn verdediging
tegen China op te bouwen. De Indiase
minister van defensie, Sjavan. die dit
gisteren in het parlement verklaarde,
zei dat India zijn geschillen met China
op vreedzame wijze wil regelen. Het
moet echter verdedigingsmaatregelen
treffen tegen agressieve dreigingen. De
ster. die de erkentelijkheid
harmonisatie van de indirecte belastin-j dia uitsprak voor de hulp van het bui-
gen. De ministers namen kennis van het tenland. zei dat de helft van de toege
Bij het overleg over de ontwikkeling opgestelde tijdschema voor de werkzaam-1 zegde Amerikaanse steun en een belang
„„„„c van de conjunctuur hebben zü zich v
noemd. officieel een Chinese grens- a, be - _ehouden mct het vraagstuk
provincie. welker naam „Nieuw de 8tysende prijzen ln Frankrijk
dat ook wel Oost-Turkestan werd ge
land" betekende.
Ilë, i
- ook met die ln Luxemburg
Bufferzone
Sinkiang bleef in die dagen Chi
nees, omdat zowel tsaristisch Rus
land als Engeland er belang bij had
den, het uit eikaars handen te hou
den. Zo vormde 't gebied 'n buffer
zone tussen Aziatisch Rusland en i
Brits-Indië. Ook na 1884 bleven de
Russische onderdanen en zakenlieden
een bevoorrechte positie genieten. De
Russische invloed was cr nog zo be-1
langrijk. dat Sinkiang tot een onaf
hankelijke slaat kon worden uitge
roepen, toen de omwenteling van 1911
de greep van de Chinezen op hun
buitenprovincie verslapte. Het Rus
sische optreden in Sinkiang werd ook
na de revolutie van 1917 voortgezet
en moeilijkheden deden zich pas voor
in 1942, toen Tsjang Kai Sjek er in
slaagde, de potentaat Sjeng Ski-tsai
te dwingen, zich van de Sowjetunie
te distantiëren.
Ook toen zaten de Russen echter
Biet stil. Zij zetten de Oeigoeren en
heden op dit terrein. Op een van de ko-rijk gedeelte van de Britse, reeds
mende kwartaalbijeenkomsten van de ontvangen. De minister noemde ook an-
l ministers zal de harmonisatie van de in- dere landen die bijstand verleenden,
i directe belastingen verder worden be- I waaronder de Sowjet-unie en Zuid
sproken. I Slavië.
de rede van Wil-
die denkt Brits premier te wor-
„Vrede en veiligheid". Hij zag
de op handen zijnde veranderingen
het tegenwoordige Europa als een histo
rische ontwikkeling, die ook buiten
Europa, niet ln het minst in Washington,
goed wordt begrepen. De dagen van de
koude oorlog maken plaats voor een an-
WITTE
KRUIS
PIJNSTILLER
Reumatische pijnenstop!
halt! Verdrijf die nare last met
WITTE KRUIS (poeders, tabletten
of cachets) Salicyl-vrlj en daar
door geen maagklachten.
WITTE KRUIS
de lekkerste
pindakaas'
77lc
I Op het dak van de ve
le Almelose textielfabrie
ken blijkt al jaren een
hakenkruis te staan. Toen
dezer dagen iemand een
reparatie aan het dak
moest verrichten, ont
dekte hij het dik geklod
derde geval. De politie
heeft het direct verwij
derd, maar zal niet meer
speuren naar de daders.
I De Westduitse regering
heeft het stadsbestuur
van Hamburg al» eerste
stad in de bondsrepubliek
gelden beschikbaar ge
steld om enkele stations
van de ondergrondse re-
schikt te maken tegen
atoombomaanvallen. Er
zal een dik betonnen dak
in dc stations worden
aangebracht en stalen
deuren, die snel kunnen
worden gesloten.
l Bij de Al Italia is een
deel van het grondperso
neel in staking gegaan,
zodat het binnenlandse
lijnennet ernstige moei
lijkheden ondervindt. Om
uiting te geven aan hun
ongenoegen hebben de
stakers naar een zeld
zaam middel gegrepen;
zij wierpen met geldstuk
ken, waarover zij kenne
lijk toch nog wel be
schikken naar de Werk
willigen.
I Ook het Russische re
geringsblad Izwestia heeft
zich nu een mening ge
vormd over het mein
eed-proces tegen Christi
ne Keeler. Het blad zegt,
dat het gehele proces
maar een afleidende ma
noeuvre is om nog meer
hooggeplaatste Britse
ambtenaren te redden
van de valbijl. Bovendien
moet het proces anderen
ln de gelegenheid stellen
maatregelen te treffen
tegen de tijd dat het of
ficiële onderzoek naar het
schandaal-Profumo ge
reed is.
I Volgens een officiële
Russische publikatle tel
de Rusland op 1 Juli van
dit Jaar ongeveer 225 mil
joen mensen. Het geboor
tecijfer is de laatste jaren
sterk teruggelopen, de
mensen trouwen echter
veel eerder dan twintig
jaar geleden. Huwelijks
maanden die de voorkeur
hebben, zijn november,
januari en februari
1312) Het Griekse vuur was in de zoetigheden te goed deden, want
oudheid een verschrikkelijk wspen ook de gewone man overlaadde zijn
in handen der Byzantijnen en is van kinderen dagelijks met snoeperijen
beslissende betekenis reweeat in ver- van suikerwerk. Van de vissersvrou-
schillende krachtmetingen die bet wen op de Zuidhollandse eilanden
rijk tegen opdringende volken had werd verteld, dat ze suiker in de
te doorstaan. Vanzelfsprekend hiel- thee deden, tot alle theesmaak ver-
den de Byzantijnen het recept van dreven was en ook ln andere streken
de samenstelling dezer stoffen zorg- werd de thee met hele „klompen
vuldlg verborgen en verklaarden het candv" genoten. Op Marken ge-
tot staatsgeheim. En hoewel we wel brulkte een huisgezin niet zelden
ongeveer weten wat het Griekse 300 pond stroop in een jaar
bevatte,
het recept zelf tot
op deze dag een
geheim gebleven.
Klaarblijkelijk
-^•t men destijds
••er staatsgehei
men zorgvuldiger
te waken dan te
genwoordig. De
atoombom, die In
onze tijd dezelfde rol had moetei
spelen als het Griekse vunr 1200 a
1300 jaar gelede)
kanen ook graag voor zichzelf
hierop betrekking hadden lekten
spoedig uit, d;
Sam een vloeistof In een vergiet had
willen bewaren.
TOCH IS
HET ZO!
elders werd mis
bruik van suiker
gesignaleerd.
Laten we er maar
niet verder omheen
draalen; er werd op
grote schaal en In
alle rangen en stan
den gesnoept, zodat
u zich kunt voor
stellen welk een
In het verschiet lag
dergelijke
Ook In Nederland la enige
gouden t|jd
voor de fabrikant
llden de Ameri- lekkernijen. De boeren aten
koffie graag een paar plakken koek
en vooral in het noorden was de
zoete koek een gewild artikel. Wie
het scheen of Uncle de koekmarkt veroverde, kon reke
nen op een stabiele afzet, want in
het boerenland fladderde men niet
luchthartig van het ene produkt
geleden een geheim zó zorgvuldig «P het andere over. U voelt, welke
door de overheid bewaard
kans hier lag voor de stad Deven-
onbevoegden verborgen gehouden ter. destijds reeds beroemd door
i in de 18e eeuw, toen de suiker gelegenheid
1750 wa# het een algemeen ver
krijgbaar artikel, dat zelfs door de
minder bedeelde kon worden aange- bi dp vaart der volken! En
schaft soms vetnengd met zand, irrljpt thans zeker
om het nóg goedkoper te maken,
maar over dit „Hollands zand"
spreken we verder niet.
Hand in hand met het suikerver- stoombom?
niet geaarzeld hebben dit
geheim In één adem te noi
het Griekse vuu
bruik, nam ook het gebruik
lerhande lekkernijen toe. welke
heerlijkheden geleidelijk ook op de waarin
Thans ls er aanleiding tot een klel-
rechtzetting van de geschiedenis,
ordt verhaald dat Sir Wal-
ontbljttafel verschenen. De rijken ter Raleigh. Francis Drake, Hiw-
aten een verscheidenheid van taar- kins (het doet er niet toe
ten en de aanzienlijken te Utrecht het maar een Engelsman ls'
gebruikten gebak bij hun maaltlj- ste de aardappel In Europa
den- ben ingevoerd. Maar die
En het waren werkelijk niet al
leen de welgeetelden, die zich aan
