Nieuwe Leidse Coniramt
Gouverneur Wallace boekt
geen enkel resultaat
WEG IS VRIJ VOOR
HANDEL, MAAR
RUSTIG AAN
Nederlandse
export van
aardappelen in gevaar
Ondanks voortwoeden van rassenstrijd
Jonge neger bij gevecht
Dr. Kroese over
Indonesië
Amerikanen
geven diefstal
bont toe
op straat gedood
Door Belgische en
Franse dumping
Goudschat gevonden op
kamertje van Italiaan
Trein rijdt in
op arbeiders:
twee doden
CHRISTEIUK-NATIONAAL DAGBLAD
m. 2,80, p.kw. 8,25
Donderdag S september 1963, 44ste jaargang
Enkele opklaringen
Enkele opklaringen, maar ook plaat
selijk een bul, ln hoofdzaak In de kust
provincies. Koudere nacht met plaatse
lijk mist, morgenmiddag ongeveer de
zelfde temperaturen als vandaag. Over
wegend matige westelijk wind.
(zie voorts pagina 7)
Klachfendienst bezorging 18—19
IN THEORIE IS DE weg vrij voor
hervatting van het economische
verkeer met Indonesië, aldus dr. W.
T. Kroese, maar dit moet in rus
tig tempo verlopen. Buitenlanders
hebben sterke stellingen ingenomen
en de Nederlanders zullen grote te
genstand ontmoeten. Hij heeft in In
donesië een grote welgezindheid voor
Nederland ontmoet, een bijna mys
tieke band. Wij kennen Indonesië
grondig, de taal is bijzonder belang
rijk. Wij dienen echter te beseffen
dat Indonesië niet op ons zit te
wachten. Ons beleid dient positief op
Indonesië gericht te zijn. Indonesië
ligt op het kruispunt van wegen in
het Verre Oosten".
Men wijst buitenlandse investerin
gen en beleggingen af maar staat wel
toe dat het buitenland kapitaal en ken
nis inbrengt, waarbij eigendom en lei
ding van ondernemingen in Indonesi
sche handen blijven, terwijl de buiten
landers als tegenprestatie een deel van
de produktie der ondernemingen krij
gen.
Economie
De economie staat onder sterK infla.
toire druk. De index van de consumer
tenprijs zou 700 zijn tegen 100 in 1953. De
Bank Indonesia heeft internationaal
goede naam. De handelsbalans toont de
laatste jaren een tekort Door daling van
uitvoer is het invoervermogen de laatste
tien jaar gehalveerd; vooral de invoer
van kapitaalgoederen en soms onmisbare
grondstoffen is getroffen. De verzamelde
cijfers en internationale rapporten wijzen
erop dat produktie en uitvoeren vooral
van de bevolkings- en ondernemingsland-
bouw zijn achteruitgegaan tot op 30 a 50
pet van vóór 1940, behalve rubber, dat
aanzienlijk boven dat peil is gestegen. Bij
mijnbouw is de produktie gedeeltelijk
beneden en anderzijds belangrijk boven
het peil van vroeger. Kolen en tin zijn
lager en bauxiet en ruwe petroleum veel
hoger dan voor 1940.
In de industriële produktie openbaart
zich een stremming door gebrek aan
grondstoffen, onderdelen en energie. De
rijstproduktie is wel toegenomen maar
niet evenredig aan de enorme bevolkings
aanwas. Zeer belangrijk is de achteruit
gang van de onderbouw (wegen, spoor
wegen, scheepvaart, vooral havens en ri
vieren). Tegenover een gering aantal goe
deren voor binnenlandse voorziening en
uitvoer staat een stijgende vraag, vooral
door de bevolkingsaanwas.
Sfeer
De ontvangst door president Soekarno
op de laatste dag verliep zeer gemoede
lijk en deze is een erkenning van de
waarde, die men van Indonesische zijde
hechtte aan het bezoek.
De sfeer was opvallend goed. In elk
gesprek met ministers was de voertaal
Nederlands. Premier Djoeanda en
plaatsvervangend eerste minister, dr.
Rapport gereed
Dr. W. T. Kroese, een van de
I acht leden der studiecommissie,
van 15 tot 25 juli Indonesië
bezocht, sprak gisteren op een
vergadering van de Ned. Mij.
van Nijverheid en Handel te
Enschede. Hij is directeur van
de N.V. Kon. Textielfabrieken j
l Nijverdal/ten Cate. Het rapport
van de studiecommissie van het
Centraal orgaan voor de econo- j
c mische betrekkingen met het
I buitenland zal einde dezer week
e verschijnen.
Leimena, ontvingen de commissie.
Voorts waren er audiënties met de mi
nisters van buitenlandse zaken, z\
industrie, landbouw, begroting en
landverbindingen, allen met hun assis
tenten. Verder besprekingen met ver
tegenwoordigers van de ministeries var
volksindustrie, openbare werken, zee
verbindingen, financiën,bestuurders
van de Bank Indonesia, het planbu
reau, staatshandelsbedrijven, particu
liere importeurs en vele anderen, al
dus dr. Kroese.
Nadat vorige week een grote hoe
veelheid bont, die afkomstig zou zijn
van een in Duitsland gepleegde dief
stal in de buurt van Eindhoven was
gevonden, zijn nu ook twee mannen
aangehouden, die ervan verdacht
worden de (hoofd)daders van deze
roof te zijn. In de loop van de
werden gisteren twee jonge Ameri
kaanse militairen in de kraag ge
grepen, die na een kort verhoor door
de Eindhovense politie volledige be
kentenis hebben afgelegd.
Een van de beide militairen were
in een hotel in Amsterdam gearres
teerd, terwijl de tweede op een Ame
rikaanse basis in Zuid-Duitsland tegen
de lamp liep. Beide militairen, van wit
de namen in verband met hun statione
ring op een geheime basis in Duitsland
niet bekend zijn gemaakt, zijn daarna
onmiddellijk naar de Lichtstad overge
bracht om daar aan de tand te worden
gevoeld.
De bontmantels (honderd stuks met
een totale waarde van ongeveer f46.000)
werden enige tyd geleden uit een Ame
rikaanse legeropslagplaats ontvreemd.
Naar de Eindhovense politie gister
middag meedeelde, heeft zij vorige
week een kostbare partij bontmantels in
beslag -genomen ln het stadsdeel Woen-
In één
oogopslag
l par-
Perzië krijgt weer i
lement (pag. 5).
Kansen voor Verwoerds plan
met Britse protectoraten
(pag. 5).
Britse TUC weigert loon
matiging pag. 5).
Geen warme maaltijden
meer op (vrije) zaterdag
(pag. 2).
Arbeid van gehuwde vrouw
nog niet geaccepteerd
(pag. 2).
Ned. Kankerinstituut be
staat 50 jaar (pag. 9).
Politie treedt strenger op bij
zebra's (pag. 7).
DAF veel beter en goed
koper (pag. 7).
Europa rouwt om Schuman
(pag. 5).
Een dertienjarige Utrechtse scholier,
Hendrikus Dirk de Klein, is vanmorgen
bij een verkeersongeluk om het leven ge
komen. De jongen keek om, toen hij op
zijn fiets de Leidseveertunnel in Utrecht
uitkwam en begon te slingeren. Hij bleef
hangen aan de laadbak van een vracht
auto en viel, waarna hij onder het rech-
terachterwiel van de auto terechtkwam.
TVTADAT gisteren in Birmingham de eerste negerkinderen zijn ingeschre-
ven, hetgeen zonder incidenten plaats vond, zijn er tegen de avond
hevige onlusten uitgebroken na een aanslag op een woning van een neger
leider, waarbij een 21-jarige jongeman werd gedood. Tenminste acht men-
werden gewond.
Een opgewonden menigte snelde
de straat op, nadat een hevige ex
plosie vele ruiten had doen sneuve
len. Het bleek dat men het weer had
gemunt op de negerleider Arthur
Shores, op wie enkele weken gele
den ook al een aanslag was gepleegd.
De woning van de neger, die zelf,
evenals zijn vrouw en dochter onge
deerd bleven, liep betrekkelijk wei
nig schade op. De ontploffing is
waarschijnlijk veroorzaakt door een
lading dynamiet die op enkele meters
van het huis was geplaatst.
Voor de negers was dit echter de
druppel di de emmer deed overlopen.
Woedende groepen kleurlingen beko
gelden de op volle sterkte uitgerukte
politie met stenen. Er werden vele
waarschuwingsschoten gelost, terwijl
ook de kleurlingenleiders de mensen
opriepen naar huis te gaan. Pogingen
van de politie de betrokken wijk af
te zetten mislukten evenwel.
Rustig
In de vroege ochtend leek het in Bir
mingham allemaal volkomen rustig te
zullen blijven toen de eerste leerlingen
naar vroeger slechts voor blanken toe
gankelijke scholen gingen om zich te
laten inschrijven. Alleen een van de
scholen, waar twee negerjongens zich
lieten inschrijven, werd bewaakt door
zes agenten De rust werd slechts ver
stoord door een paar demonstranten,
die borden meedroegen met het op
schrift ..Houdt Alabama blank". De dag
tevoren had gouverneur Wallaee. die
zich hevig tegen de gelijkstelling heeft
verzet, honderden leden van de staats
politie naar de stad ontboden Gisteren
was er echter geen politieman te zien
in de straten van Birmingham, nadat
de gemeenteraden en de federale auto
riteiten de gouverneur hadden verzocht
zich niet met de toelating van de ne
gerkinderen te bemoeien.
(Voor vervolg zie pag. 9)
Op deze plek in het Zwitserse dorp Dürrenasch stortte gisteren een
Caravelle van de Swissair neer. Onder de tachtig intittenden allen
kwamen om het leven bij de geweldige explosie, die sommigen zelfs
aan sabotage deed denken waren er 43 uit één gehucht, Humlikon.
Er bleven 174 inwoners crver en daarvan zijn veertig wezen. Uit heel
Zwitserland zijn aanbiedingen binegekomen van mensen die bereid zijn
voor deze kindéren te zorgen. Tweeëntwintig echtparen keren
in hun dorpje terug
De Amsterdamse politie heeft gis
ternacht op het huurkamertje van de
in Amsterdam werkende Italiaanse
lasser Fernando Tronconi (30 jaar)
een enorme hoeveelheid gouden sie
raden gevonden: gouden ringen,
horloge-banden, kettingen en film
camera's en horloges. De totale
waarde wordt geschat op een kleine
f 50.000.
De Italiaan die reeds twee jaar in Am
sterdam werkt, werd aangehouden ver
dacht van een poging in te breken bij
een radiozaak. Toen de politie een ver
der onderzoek instelde, ontdekte men in
de kamer in de Rustenburgerstraat een
ware goudschat, keurig ingepakt in kof
fers en dozen. Inmiddels heeft de Ita
liaan, die goed bekend stond bij zijn
werkgever, de N. D. S. M.. bekend dat
een groot gedeelte van de buit afkom
stig is van de diefstal bij een juweliers-
zaak in de Roelof Hartstraat te Amster
dam in begin maart van dit jaar. Toen
verdween echter slechts voor een waar
de van ruim f 25.000, zodat de politie
concludeert dat de man nog veel meer
op zijn kerfstof moet hebben. Hij heeft
inmiddels ook toegegeven zo'n twintig
auto-inbraken in Amsterdam te hebben
gepleegd.
De politie noemt het opvallend dat
alle gevonden sieraden van een bijzonder
goede kwaliteit zijn. „Schijnbaar met
zorg uitgekozen. Waarschijnlijk had Fer
nando er ook wel een beetje verstand
van, want zijn familie in Como heeft een
(Van onze sociaal-economische redactie)
TTET bestuur van het Produktschap voor Aardappelen heeft in zijn gis-
termiddag gehouden vergadering unaniem uitgesproken, dat op de
kortst mogelijke termijn moet worden overgegaan tot subsidiëring van
de export van consumptie-aardappelen naar landen buiten de E.E.G. om
te voorkomen dat onze piepers door België en Frankrijk van de afzet
markten in deze landen worden verdrongen. De gewenste exportsubsidie
zou f 4 per 100 kg aardappelen moeten bedragen, die gedurende een pe
riode van twee maanden gegeven zou moeten worden. Daarmee zou dan
maximaal drie miljoen gulden gemoeid zijn, welk bedrag volgens het pro
duktschap door de overheid zou moeten worden gevoteerd.
De situatie ten aanzien van de aard
appeloogst en de -afzet ziet er vr(j som
ber uit, zo bleek in de vergadering van
het schap. Sommige bestuursleden spra
ken zelfs van een „ernstige toestand". In
de eerste plaats is daar het slechte weer.
Verder wordt de Nederlandse aardappel-
handel bedreigd met een Duitse invoer-
stop, omdat onze oosterburen overwegen
een minimumprijs in te stellen, evenals
onlangs met o.m. de komkommers het
geval was. De moeilijkheden worden nog
vergroot door de maatregelen, die België
en Frankrijk hebben genomen om de
export van consumptie-aardappelen naar
derde landen te stimuleren.
Gevaarlijke dumping
Frankrijk geeft sinds enige maanden
een exportsubsidie, die voor de periode
van 15 augustus tot 30 september ƒ3,65
per 100 kg bedraagt. België heeft van
eind juli tot 19 augustus op door
exporteurs voorgelegde buitenlandse
biedingen een subsidie van ca. 3,70 per
100 kg toegezegd. Hiervoor komt 52 min
kg consumptie-aardappelen in aanmer
king, waarvan de afzet ook in de komen
de maandan nog doorloopt
Het gevolg van deze maatregelen ls,
dat de buiten-Europese markten, die
door onze exporteurs in de loop van
tientallen jaren zijn opgebouwd en waar
op Nederland tot voor kort een over
heersende positie innam, thans hoofd
zakelijk voorzien worden met Belgische
en Franse aardappelen. In enkele (verre)
landen zijn onze piepers reeds geheel
van de markt verdrongen.
De door België en Frankrijk toege
paste dumping wordt door het produkt
schap vooral gevaarlijk geacht voor de
toekomst, omdat een eenmaal verloren
markt dikwijls moeilijk te heroveren
blijkt
Minister wil afwachten
Op advies van zijn Commissie Markt
regeling heeft het Produktschap voor
Aardappelen inmiddels een brief gericht
aan de minister van landbouw, mr. B.
W. Biesheuvel, waarin werd voorgesteld
als tegen maatregel eveneens over te
gaan tot het verlenen van exportsubsidie
en wel van ƒ4,per 100 kg voor de
duur van twee maanden. Het produkt
schap toonde zich. onder voorbehoud
van de bestuursgoedkeuring, bereid de
helft van de daaraan verbonden kosten
voor eigen rekening te nemen (ten laste
van het Consumptie Egalisatiefonds),
doch het bestuur bleek het hiermee niet
eens te zijn. Unaniem werd uitgesproken,
dat de subsidie geheel ten laste van de
Zo staat de tarwe, afgesneden,
maar nog niet geoogst, op vele
doorgeweekte Nederlandse ak
kers. Aan dc Aren hebben zich
nieuwe tarweplantjes gevormd,
welke in vele gevallen de rijpe
korrels in de aren waardeloos
hebben gemaakt en in het gun
stigste geval de waarde van het
produkt aanzienlijk hebben ver
minderd. Deze foto werd gemaald
in de Haarlemmermeer.
juwelierszaak", aldus de politie. Zelf is
de verdachte uit Bergamo afkomstig. Hij
is juist teruggekeerd van een bezoek aan
zijn vaderland. Gevreesd wordt dat een
gedeelte van de buit al over onze grens
is verdwenen. De politie weet nog niet
of de man ook in Italië al met de justitie
in aanraking is geweest.
In het zeer ordelijke kamertje dat Fer
nando bewoonde, is ook een spaarbank
boekje aangetroffen met een tegoed van
enkele duizenden guldens.
Een van de grootste moeilijkheden bij
het verhoren van de Italiaan is, dat hij
bij lange na niet meer weet van welke
diefstallen alles afkomstig is.
BEZOEK onze
HUISHOUD- en
VERWARMINGSSHOW
in DEN BURCHT - Nieuwstraat
Geopend van 1022 uur.
ZWART
HOOIGRACHT 18 LEIDEN
rijkskas zou moeten komen, evenals in
België en Frankrijk geschiedt. (Het
Landbouwschap is dezelfde mening toe
gedaan).
De voorzitter van het schap, de heer
C. H. J. van Beukering, deelde mee van
de minister te hebben vernomen dat deze
op dit moment nog niet voelt voor sub
sidiëring van de aardappelexporten, om
dat de marktsituatie daarvoor z.i. thans
nog te onoverzichtelijk is, ook m.b.t. de
eigen binnenlandse voorziening. Het
schapsbestuur deelde dit standpunt van
de minister niet Besloten werd de
Commissie Marktregeling op te dragen
met spoed een onderhoud met de be
windsman aan te vragen.
Vlieger omgekomen
bij ongeluk met
Starfighter
Vanochtend tegen kwart voor elf is
een Lockheed fl04g Starfighter van de
basis Twenthe van de Koninklijke
luchtmacht verongelukt. De bestuui-der
van het toestel heeft het vlieguig met
de schietstoel verilaen en is omgeko
men. Het vliegtuig is ongeveer een kilo
meter ten noorden van Losser neerge
komen.
Het is ruim een half jaar geleden dat
de luchtmacht de eerste Starfighter in
gebruik nam. De vliegtuigen werden ge
stationeerd op de basis Twenthe.
Dit ongeluk is het eerste met een
vliegtuig van dit nieuwe type bij de
luchtmacht. Een paar maanden geleden
deed zich bij het invliegen van een
Starfighter een ongeluk voor toen de
invlieger genoodzaakt was zijn toestel
een buiklanding te laten maken op
Schiphol. De luchtmachtvoorlichtings
dienst heeft om twaalf uur medegedeeld
dat de bestuurder van de Starfighter om
het leven is gekomen.
He ongeluk is gebeurd, zo deelt de
Luchtmachtvoorlichtingsdienst verder
mede, in de laatste fase van de landings
manoeuvre op de basis Twenthe.
Bij het indraaien voor de landing op
de baan heeft de Starfighter een motor
storing gekergen. De vlieger van het
toestel heeft de schietstoel in werking
gesteld en het vliegtuig daamede verla
ten. Hij heeft evenwel het ongeluk niet
ovrleefd.
Omstreeks kwart over elf van
ochtend is tussen Winterswijk en
Aalten een goederentrein ingereden
op een groep spoorwegarbeiders. Er
zijn twee doden en een gewonde ge
vallen.
Het treinverkeer tussen Rotterdam en
Gouda is gistermiddag drie kwartier ge
stagneerd geweest als gevolg van het
klem raken van een drijvende bok. Het
gevaarte kwam bij het passeren van de
Gouwebrug even buiten Gouda vast
te zitten, waardoor de brug niet meer
kon worden neergelaten. Nadat de bok
met vereende krachten was verwijderd,
kon de brug weer in zijn oorspronkelijke
stand worden gebracht. Even later da
verde de eerste trein voorbij.
Commentaren
TN het eerste kwartaal van dit Jaar
leek het wel, of de vaart bij
de levensverzekeringsmaatschap
pijen eruit was. In vergelijking met
het eerste kwartaal van vorig jaar
nam de produktie, dat is het afslui
ten van nieuwe polissen, slechts met
1 pet toe. Dat was echter de rust
om in het tweede kwartaal een pro-
duktiesprong van 9 pet te kunnen
nemen. Eind juni van dit jaar kon
daardoor afgesloten worden met een
totale produktie van ƒ3.402 miljoen
in het eerste halfjaar.
Maar niet alleen de produktie ls ge
stegen, uit de nieuwste cijfers van
de voorlichtingscommissie uit het
levensverzekeringsbedrijf blijkt bo
vendien dat het bedrag aan betaalde
premies en koopsommen (voor lijf
rente o.a.) verder is opgelopen. Bij
elkaar werd door particulieren en
bedrijfsleven in het eerste halfjaar
van dit jaar 617 miljoen betaald;
in de eerste helft van 1962 was dit
574 miljoen.
Is dit bedrag op zichzelf veel? Ter
vergelijking kunnen wij opgeven,
dat bij de gezamenlijke spaarban
ken in de eerste helft van dit jaar
765 miljoen netto aan besparingen
binnen kwam. De levens verzeke
ringsbedrijven komen dus niet slecht
voor de dag.
Nu ontvangen zij niet alleen geld,
maar zij keren ook uit: wegens over
lijden, wegens afloop van de verze
kering en in de vorm van periodieke
renten. Bij elkaar loopt dat nogal
op. Zo stroomde er in de eerste helft
van het jaar in totaal 185 miljoen
naar de verzekerden.
Er gaat dus een ononderbroken
stroom geld naar de levensverze
keringsmaatschappijen, maar hier
vloeit ook weer een deel van te
rug naar de verzekerden. Er vloeit
echter meer geld naar onze volks
huishouding terug.
Telken jare ontvangen de maat
schappijen meer geld dan zij moeten
terugbetalen. Haar vermogen wordt
dus steeds groter. Het is echter geld
dat te zijner tijd aan de verzeker
den moet worden terugbetaald. Zo
lang dat niet het geval is, wordt het
belegd. En dat betekent dus, dat de
levensverzekeringsmaatschappijen
de besparingen van de verzekerden
weer doorgeven aan instellingen en
bedrijven die geld nodig hebben.
Eind juni van dit jaar blijkt de to
tale beleggingsportefeuille de 10
miljard gulden gepasseerd te zijn.
Dat is een enorm bedrag. Iets min
der dan de helft (49,2 pet) van het
♦otaa! belegde bedrag (ƒ10.418 mil
joen) bestond uit onderhandse le
ningen, ten dele aan de overheid
en ten dele aan instellingen en het
bedrijfsleven verstrekt.
Dit zegt nog niet zoveel. Duidelijker
wordt het echter, ais wij weten dat
de verzekeringsmaatschappijen de
woningbouw in belangrijke mate
helpen financieren. Van de leningen
aan de overheid komt dat neer op
ruwweg VA miljard gulden. Daar
naast komt dan nog het bedrag aan
uitstaande hypotheken (ƒ2,6 mil
jard), voor een groot deel bestemd
voor financiering van de woning
bouw. En tot slot het bedrag aan
vaste eigendommen ad 791 mil
joen, dat voor het grootste deel uit
woon- en winkelhuizen bestaat.
TN ROBERT SCHUMAN, de wereld
door de dood ontvallen, is een
groot Europeaan heengegaan. Wat
hij ons heeft nagelaten, was zijn vi
sie, waaraan, bovendien, in de ge
meenschap van kolen en staal, een
belangrijk begin van uitvoering is
gegeven.
Het is de oorlog geweest die in aan
zienlijke mate stimulerend heeft in
gewerkt op de Europese gedachte.
Toen de volken elkaar dreigden te
verscheuren, juist toen rijpte het In
zicht, hoe waanzinnig dit moest
heten, hoe dit alleen het produkt kon
zijn van een waanzinnig brein.
Door mannen als Schuman hebben
wij weer zicht gekregen op Europa
en dank zij manhen als Schuman is
Europa doende, hoe moeizaam ook.
weer gezicht te krijgen.
Er is ook voor ons reden, deze grote
Europeaan eerbiedig te gedenken.
was het het kleine en vriendelijke
Zwitserland dat werd getroffen, een
land waarmee wij in banden van
sympathie verbonden zijn en dat
zich van onze bijzondere deernis
overtuigd mag weten.
Waarom spreken luchtrampen ons
zo aan? Zou het niet zijn om het
onverhoedse ervan en vanwege dc
omvang die zij zo spoedig hebben?
Trots verheft de vogel zich in de
lucht. Hij draagt een dierbare last
aan mensenlevens kan men zich
kostbaarder denken? Op reis zijn zij
cn in hen leeft de verwachting.
Dan de plotselinge val met de on
voorstelbaar trieste gevolgen. De
reis wordt afgebroken, zij bleek een
levensreis. De blijdschap moet wij
ken voor de smart, de verwachting
van het vreugdevolle voor dc zeker
heid van de dood.
Ook als verre toeschouwer wordt
men dan wel even stil. En men over
weegt even hoe het staat met de be
reidheid tot het eigen sterven.
De zeventigjarige kantoorbediende
M. Rokers is gisteravond met z(jn fiets
in botsing gekomen met een tramwagen
in Rotterdam. De man viel met zijn
hoofd op de stoeprand en is tijdens het
vervoer naar het ziekenhuis overleden.
