Nieuwe Leidlse Courant
In Skopjle mogelijk nog
duizenden onder puin
Egyptisch toestel in
zee: 62 doden
Perzen boos over jamboree-idee
VRESELIJKE LUCHT BOVEN DE STAD
Verpleegsters
uit Nederland
bieden
hulp
De Gaulle geeft zijn
visie op problemen
ham°^weer
vandaag'-
Duitse grenzen
nog dicht voor
komkommers
Bomaanslagen
in Zuid-Tirol
(Tüta)
CHRISTEUJK-NATIONAAl DAGBLAD
Maandag 29 juli 1963, 44ste jaargang
„Swntrartiflk i> ghabUvM Zie pagina 2
mijn hert in t«gh»ntpo«f"
Bewijs
jaar
nul
Klachtendienst bezorging 18—19 uur
Vuil, dood en zinderende zomerhitte drijven duizenden uit de door aard
bevingen zwaar getroffen Joegoslavische stad Skoplje. De regering heeft
de evacuatie gelast van de gehele bevolking op die mannen na, die kunnen
helpen bij het puin ruimen en het bergen van de talrijke doden en even
tuele overlevenden. Het gevaar voor epidemieën wordt met het uur groter.
De riolen zijn door de vernietigende aardbeving opengebarsten. De stank
van vuil en afval wordt langzaam maar zeker ondraaglijk. Zij vermengt
zich met de ziekmakende geur van lijken, die onder de bergen puin in staat
van ontbinding verkeren. De toestand wordt verergerd door de grote hitte:
gisteren steeg het kwik in de stad tot 90 graden Fahrenheit. Totdusver zijn
ruim 700 lijken geteld, maar de steeds erger wordende lijkenlucht onder
streept de vrees van de autoriteiten, dat nog velen onder het puin liggen.
Honderden, wellicht duizenden lijken liggen onder de ingestorte huizen te
vergaan. Ruim 70.000 vrouwen, kinderen en bejaarden hebben de stad
verlaten
\ieuws in
een
oogopslag
Vanmorgen waren onder
het puin van de Zuidsla-
vische stad Skoplje 750 lij
ken gevonden. Gevreesd
wordt, dat velen van de
duizenden omgekomenen
niet meer gevonden zul
len worden of dermate
ontbonden zijn, dat ze niet
meer herkend kunnen
worden.
Op deze pagina en op
pagina vyf brengt onze
speciale verslaggever,
Link van Bruggen, die in
het rampgebied is, verslag
uit van de gevolgen van
deze vreselijke aardbe
ving. Op pagina vijf publl.
ceren wij tevens een serie
foto's, die hij in de ver
woeste Zuidslavische stad
maakte.
Op de grote renbaan bij
Dortmund waren gisteren
300.000 christenen bijeen,
die onder begeleiding van
een orkest van 5.000 ko
perblazers hun liederen
zongen, samen de aposto
lische geloofsbelijdenis zei
den en luisterden naar on
der andere de preek van
dr. Ernst Wilm. Het was
het onvergetelijke slot van
de Duitse kerkedag, die
dit jaar zeer sterk van
zich heeft laten spreken.
Met spanning heeft de
wereld vandaag de pers
conferentie afgewacht, die
de Franse president De
Gaulle vanmiddag zou
houden. Wat zou zijn re
actie zijn op de boodschap,
die hij van president Ken
nedy van de Verenigde
Staten ontving?
De internationale Simp-
lon- en Chiasso-spoorlij.
nen waren gisteren ge
blokkeerd als gevolg van
twee explosies. Extremis
tische voorstanders van
eert grotere zelfstandig
heid van de Duits-spre
kende bevolking van het
Italiaanse Bolzano moeten
weer bezig zijn geweest.
Ter hoogte van Bombay
is een Egyptische Cornet
met 62 personen aan boord
in zee gestort. Alle inzit
tenden moeten zijn omge
komen.
Vannacht om twaalf
uur is de Duitse grens ge
sloten voor de Nederland
se komkommers en bonen.
De aanvoer aan de Neder
landse veilingen was van
morgen geringer. De gro
te doordraai wordt mor
gen verwacht.
Een jong meisje geeft haar klei
ne zusje een slok water temid
den van de puinhopen in Skoplje
de verwoeste hoofdstad van het
door aardbevingen getroffen
Macedonië.
Men vreest dat het totale aantal
doden de 1500 zal naderen. Verwacht
wordt dat vele slachtoffers gevallen
zijn in een trein die ten tijde van de
(Van
speciale verslaggver
Belgrado, zondag.
Twee Nederlandse verpleegsters,
beiden in Zwitserland werkzaam, be
hoorden tot de eersten, die zich in
Skoplje voor hulp aan gewonden
meldden. Dit bericht is afkomstig
de broers Groot die niet een motor
fiets van Athene naar Nederland on
derweg waren en uitgerekend in de
rampnacht op de camping van
hoofdstad van Macedonië logeerden.
„Er was wat paniek," vertelden de uit
Heemstede afkomstige broers, die van
avond in de buurt van Belgrado logeer
den. „Dit was niet verwonderlijk, daar
óe bodem van de camping hier en daar
scheuren vertoonde en de aardschokken
bepaald hevig waren."
De verpleegsters, beiden 23 jaar. had
den de broers langs de weg ontmoet,
toen de camping als gevolg van de aard
beving leegstroomde. Ook zij hadden er
overnacht. Ze waren per auto naar
Griekenland onderweg om daar hun va
kantie door te brengen.
De naam van de ene verpleegster, die
nog altijd in Skoplje werkzaam moet
zijn, werd door de broers als Tiny Faat
opgegeven. Ze zou uit Naarden afkom
stig zijn. De naam van de andere ver
pleegster was de jongemannen onbekend
Volgens de informaties, die ze kregen,
zou ze uit Gouda komen.
Koningin Juliana
weer naar Italië
Zaterdagmiddag is koningin Juliana
vanaf de vliegbasis Soesterberg ver
trokken naar Italië, om zich in Porto
Ercole te voegen bij de daar aanwezige
leden van het koninklijk gezin.
Koningin Juliana onderbrak haar va
kantie om o.m. de nieuwe ministers in
het kabinet Marijnen te beëdigen.
Zware zee bemoeilijkt speurwerk
Er wordt op het ogenblik bg
zwaar weer gezocht naar de wrak
stukken van een Egyptische Comet
die met 62 personen aan boord ter
hoogte van Bombay in zee is gestort.
Een fregat van de Indische ma
heeft intussen delen van het vermiste
toestel ontdekt. Men acht het niet
waarschijnlijk dat er nog overleven
den zullen worden gevonden. Onder
de passagiers bevonden zich
Philippijnse verkenners die op weg
waren naar de jamboree in Grieken
land.
Padvinders mogen
niet naar Skoplje
(Telefonisch van onze speciale
verslaggever)
De Nederlandse padvinders, die zich
op doorreis naar de Jamboree in Grie
kenland in Joegoslavië bevinden,
blijven bij Titowelles op 50 km va
door aardbevingen geteisterde stad
Skoplje, waar zij enkele dagen inge
schakeld zijn bij het verzorgen van
rijke vluchtelingen.
Zij mogen niet naar de stad omdat dit
allerlei begrijpelijke redenen niet
juist wordt geacht. De mogelijkheid be
staat dat nog meer padvinders, die op
weg naar Griekenland zijn, in de buurt
Sopklje hun diensten zullen aanbie-
Het is bekend, dat ook groepen Oosten
rijkse en Duitse padvinders al bij Skoplje
gearriveerd* zijn en ook aan het werk
zijn geslagen. Wellicht zullen binnenkort
enkele duizenden jonge mensen aan het
hulpverleningswerk meedoen. De leiding
van de Jamboree zal dan ook rekening
moeten houden met het feit, dat de ope
ningsplechtigheid wel eens niet op het
vastgestelde tijdstip zal kunnen plaats
vinden.
Er wordt reeds gewerkt aan plannen,
die het hulpverleningswerk als een on
derdeel van de Jamboree beschouwen
iet een latere openingsdatum reke
ning houden.
Vandaag persconferentie
Hamsteren in Ellen
wordt „belast"
Elten en de
Zelfkant, die teveel „gehamsterd"
lebben, zullen na 1 augustus aan
Ie belasting over het teveel inge-
tochte een navordering moeten
«talen, zo heeft de belastingdienst
Keulen laten weten. De minister
n financiën v il dit nog in juli
^ettelijk regelen.
Hiervan zal voor zaken vr(jgc-
teld zijn koffie, thee en brande-
deze hoeveelheden
liet boven de omzet van het eerste
alfjaar van 1962 uit'-omen. Voor
•articulieren wordt tien kilo suiker,
kilo thee en tien liter alcohol
oegestaan. Wie meer heeft, moet
7 augustus bij de douane
pgeven.
In de namiddag zou de Franse pre
sident zijn inzichten kenbaar maken
ten aanzien van allerlei internatio
nale problemen. Hij zou dat doen op
een persconferentie, die ongeveer
een uur zou duren. Uiteraard is men
overal benieuwd, wat De Gaulle te
zeggen heeft over het pas gepara
feerde kernstop verdrag.
Frankrijk heeft al laten weten, dat
het wil voortgaan met het ontwikkelen
van atoomwapens om het land een
eigen onafhankelijke kernmacht te ge
ven. Intussen heeft president Kennedy
zijn Franse collega een boodschap ge
zonden, waarin hij ongetwijfeld een
beroep op de generaal doet, het kern-
stopverdrag eveneens te ondertekenen.
Vorige week heeft De Gaulle veel van
zijn tyd besteed aan het voorbereiden van
zijn antwoorden. De vragen kende hij al.
Waarschijnlijk zou de generaal ook com
mentaar leveren op de toekomst van
Europa, de betrekkingen met de Verenig
de Staten en de kloof tussen de commu
nistische partijen van de Sowjetunie en
rood China.
Intussen hebben zowel Egypte als Is
raël laten weten, dat zij wensen toe tc
treden tot het verdrag voor een gedeel
telijke kernstop. dat vorige week te Mos
kou werd geparafeerd- Zoals bekend be
schuldigen beide landen elkaar over en
weer van pogingen, kernwapens tot ont
wikkeling te brengen. In Israël ziet men
het kernstopakkoord als een eerste stap
in een reeks vérstrekkende overeen
komsten, die van invloed kunnen zijn op
de toestand in het Midden Oosten. Ook
India, dat zich opnieuw door China be
dreigd voelt heeft laten weten, dat het
het verdrag wil ondertekenen.
Direct na het bekend worden van de
vermissing van het vliegtuig werd
grootscheepse reddingsactie op touw
gezet, die evenwel werd bemoeilijkt'
door storm en een ruwe zee. Eerst
uren zoeken vond een marine-vaartuig
stukken van een rubberboot.
Het vliegtuig, dat van Tokio kwam. zal
voorlopig het laatste zijn dat op deze lijn
vliegt, daar de autoriteiten in Kairo
der opgave van redenen hebben bekend
gemaakt, dat de lijn voorlopig zal wor
den stopgezet Men vermocht dat de .on
derneming niet over voldoende toestellen
beschikt om zowel het Europese als het
Aziatische net te vliegen.
Het toestel had een geslaagde tussen
landing gemaakt in Bangkok. Toen het
het tijdsschema kwam. kwamen
berichten binnen van mensen die boven
:e een felle lichtflits hadden waargeno-
ien en een daverende explosie.
Gisteravond laat zijn de eerste ernstig
verminkte lichamen van passagiers op het
strand aangespoeld. Toen heeft men ook
delen van de motor gevonden, een Rolls
beving in een tunnel van het station
stond. De express Athene-Dortmund
bevond zich op dat moment op een af
stand van 50 kilometer van de stad.
Het Amerikaanse leger voerde per
vliegtuig een compleet hospitaal var
bedden aan. Rode Kruis-organisaties uit
22 landen hebben tot dusver gezorgd voot
medische uitrusting tot een bedrag var
800.000 gulden. Franse experts zijn onder
weg met instrumenten, die hulpgeroep tot
op een diepte van acht meter kunnen op
vangen.
(Onze speciale verslaggever Link
van Bruggen bevindt zich in het ramp
gebied en belde het volgende verslag
door:)
Skoplje leeft, maar is tegelijkertijd on.
natuurlijk dood. In de straten, die met
puin en glas zijn bezaaid, trekken dui
zenden mannen, vrouwen en kinderen.
In geen huis en dan ook geen huis be.
vindt zich een mens, met uitzondering
van de half ingestorte, of totaal inge
storte woningen, waar honderden handen
koortsachtig aan het graven zijn.
De sfeer in de hoofdstad van de fede
rale staat Macedonië is er een van stille
droefheid en nog stillere gelatenheid. Als
ik, jachtend om deze vreselijke calamiteit
te beschrijven, mijn eerste treden tussen
het puin en de kraters zet, grijpt deze
realiteit mij als het ware bij de keel. Ik
had tranen verwacht, klagende mensen,
mannen en vrouwen, die in de ruïnes
naar hun geliefden of hun bezittingen
zochten. In plaats van dat zie ik lange
rijen daklozen door de straten gaan, in de
richting van het eveneens zwaar bescha
digde station, waar de evacuatietreinen
wachten. Het is erger, veel erger dan ge
lamenteer. Leed, dat stil, maar toch ge-
Haar wereld om haar heen stort
te in. Een oude vrouw izit stil
voor haar verwoeste huis in
Skoplje. Zij is een van de 100.000 I
die dakloos zijn na de rampzalige
aardbeving.
dragen wordt, is zo moeilijk met woor
den tc compenseren.
Skoplje, hoofdstad van een arme staat,
die dit jaar al door overstromingen
oogstmislukkingen geteisterd is. Dat
juist daar het epicentrum van een aard
beving moest worden geregistreerd
't lijkt onredelijk, het lijkt unfair.
Buiten de stadsgrenzen is zo goed als
niets gebeurd. Achter het vliegveld, nog
geen v-yf kilometer van het centrum van
daan, z(jn de hoogste en dunste fabrleks-
schoorsteenpijpen blijven staan. In de di
recte omgeving is geen ruit gebroken er
geen tabaksplant beschadigd.
Vierhonderd jaar geleden is de hoofd
stad van Macedonië (toen van heel Ser
vië) ook door een aardbeving vergaan.
En 1500 jaar geleden moet er in Skoplje
geen steen op de andere zijn blijven staan.
Maar aardbevingen lagen tot voor de 16e
juli 1963 niet meer in de lijn van de ge
dachten van de Macedoniër, wiens staat
eigenlijk tussen Griekenland, Bulgarije
Albanië ingeklemd ligt Men leefde
niet meer bij, zoals rond het bekken v
de Middellandse Zee en in Perzië, waar
elk jaar weer aardschokken worden ge
voeld. Het zal van nu af aan wel anders
zijn. Het is al anders. Een trilling, waar
van ik mij pas later realiseerde dat hij bij
een aardschok behoorde er zijn na
derhand nog verschillende zwakke ge
voeld deed mij plotseling alleen in de
kamer van een gebouw achterblijven. De
Zuidslaven die me te woord stonden,
waren met een panische schrik in de
ogen naar buiten gevlucht
Scheepsramp voor
Terschelling; alle
opvarenden gered
Het Zweedse schip Kalmarsund XL
is zaterdagmiddag bij helder weer
voor de Nederlandse kust in aanva
ring gekomen met het Duitse schip
Ilona. Binnen een paar minuten was
de Ilona gezonken en de vijf passa
giers en vijf bemanningsleden werden
onmiddellijk door de Zweed overgeno
men. De laatste was nog maar net
op het Zweedse schip, of de Ilona ver
dween in de diepte.
De Kalmarsund wijzigde haar koers en
kon tegen middernacht de geredden in
Den Helder aan land brengen, waar in
middels alles in gereedheid was gebracht.
De aanvaring Ihad plaats enkele mijlen
ten noordwesten van Terschelling.
De Duitse regering heeft nog niet geant
woord op het Nederlandse aanbod, do hand
having van minimumprijzen bij export van
komkommers te garanderen, en om twaalf uur
zaterdaganacht zijn de Duitse grenzen dicht
gegaan voor komkommers, augurken en bo
nen. Op de grote kom/kommerveillng in Delft
konden zaterdag, doordat de aanvoer zeer
klein was, de meeste komkommers nog afge
zet worden voor het binnenland en En-geland,
tegen prijzen die tussen tien en twaalf cent
per stuk lagen, dus slechts weinig boven de
minimumprijs van tien cent Vijftien k twintig
procent van de aanvoer vond geen afeet en
draaide door. De grote doordraai verwacht men
pas dinsdag of woensdag. Dan zal, als de
Duitse maatregel in stand blijft, tachtig pro
cent van de aanvoer doordraaien, dat is tien-
4 vijftienduizend kisten per dag. Voor die enor
me door de Duitse maatregel overtollig ge
worden hoeveelheid zoekt de veiling nu een
plaats bij de veehouders.' Voor het transport
worden speciale maatregelen genomen. Er zal
daarbij gebruik worden gemaakt van trans
portbanden en kiepauto's.
Op de centrale komkommerveiling in Kwinte-
heul was zaterdag geen aanvoer. Daar is don
derdag al een wiling gehouden om nog zoveel
mogelijk naar Duitsland te kunnen afeetten.
Twee explosies hebben gisteren de inter
nationale Simplon- en Chiasso-spoorlijnen
geblokkeerd. Het spoorwegverkeer kon pas
na uren ingespannen werken worden her
vat. Een derde ontploffing vernielde een
langs de spoorbaan staande elektriciteits-
mast, waardoor het treinverkeer nog eens
enkele uren stagneerde.
De politie gelooft dat'de aanslagen het werk
zijn van extremistische voorstanders van gro
tere zelfstandigheid voor de Duits-sprekende
bevolking van Bolzano. Twee jaar geleden
werden eisen voor grotere zelfstandigheid voor
dit gebied kracht bijgezet door een golf van
aanslagen.
„Als de bel gaat, dan zal ik wel even
open doen. Ik heb nog iets met Tommy
goed te makenals hij straks komt".
J?En hogedrvkgebied dat zaterdag van
de oceaan komend de Noordzee had
bereikt, heeft zich gedurende het week.
einde over Skandinavië en Finland uit
gebreid. Het hogedrukgebied beheerst nu
het weer in geheel Europa. In de koele
en droge lucht waarmede het hogdruk-
gebied gevuld is, kwamen lage nacht-
temperaturen voor. Op enkele plaatsen
in ons land werd nachtvorst waargeno
men. In Zweden kwam zelfs óp de nor
male waarnemingshoogte van ongeveer
twee meter een graad vorst voor. De
lucht wordt nu echter geleidelijk war-
mer. Boven Zuid-Zweden cn Noord-
Duitstand is in de hogere luchtlagen een
depressiegebied achtergebleven, waarin
overdag enkele buien voorkomen. Hrt
ziet er echter niet naar uit, dat deze
buiigheid zich tot ons land zal uitbrei
den. Hier te lande wordt aanhoudend
mooi zomerweer verwacht.
Tendens stationair
ZON EN MAAN
Dinsdag 30 juli: zon op 4.57, onder 2035;
maan op 15.29, onder 0.20.
Maandag 5 augustus: volle maan.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
30 juli: 9.48 v.m.; 22.20 n.m.
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
De Bilt verwacht tot dinsdagavond:
Droog en zonnig weer met een matige atatloa
oostelijke wind en iets hogere tempera
turen dan vandaag.
(Opfcmaskt te 11.15 oor). n,„
Strandverwachting
Met
VliMingcr
Eclde
De Bilt
meer oorieiyke wind wordt Twente
langzaam warmere lucht aangevoerd. Eindhoven onbew
Ook morgen fraai zonnig strandweer. In 5SilVi!2ib' or,bew
de middag 22 tot 24 graden. Zeewater 18 Stockholm w'b£?
graden. Vooruitzichten: sterk en gezond c*io onbew
hogedrukgebied brengt komende dagen ^yp'nha«en bew
volop zomers strandweer. LoSST
MEER dan 11.000 padvinders deeld is in elf slokken voor «Lsche reeerinj. die de Griek- Periisehe padvinders om aan naar de Jamborer: onreveer
Ujt 8o landen worden ver- elk ongeveer 1200 padvinders, se padvinders voorzichtig liet de jamboree deel te nemen. 1500. Frankrijk staat op de
w« m i ?"e,djam- fweten dat zij niet zo gelukkig Om in stijl te blijven begeven tweede plaats met 1200 deel-
boree. die van 1 tot 11 augus- Deze onderafdelingen zijn ge- was met deze verwijzing naar zij zich naar Marathon langs nemers en Griekenland is
lus in Marathon, ongeveer noemd naar de verschillende de veldslag die in zo'n zware dezelfde route die koning derde met 1000 afgevaardig-
no®,rdoos<fn yan strijdmachten die 25 eeuwen nederlaag voor de Perzische Darius legers destijds volg- den. Naast de padvinders zul-
Athene, zal worden gehouden, geleden bij de slag van Mara- legers eindigde. Pas nadat van den. Jen waarschijnlijk zo'n 40.000
thon betrokken waren. Hier- Griekse zijde was verzekerd, familieleden en kennissen tii
Langs de kust is een kamp van door zijn overigens nog moei- dat men hiermee geen bepaal Groot Britlannië zendt het dens de jamboree in Grieken
vyf km ingericht, dat ver- lijkheden ontstaan met de Per- de bedoeling had, besloten de grootste aantal padvinders land vertoeven.
Luxemburg
Parijs
Bordeaux
Grenoble
Nice
BerlHn
Frankfort
MUnchen
Zurich
Genève
Locarno
1. bew.
windstil Zt 11
wi nek lil ZO 1#
