Nieuwe Lends e Courant
fCERNSTOP: AKKOORD IS BEREIKT
Commentaar
Wat zal Senaat
Y.S. doen?
van
«Vraagprijs voor
lardgas: 6,25 ct.
Zeker duizend doden bij
aardbeving in Skoplje
UamoWeer
ff m
Met „hallo" te zeggen weer minister
Proeven alleen ondergronds - wapenarsenalen blijven gevuld
VAST TAPIJT
in
CATASTROFE TREFT ZUID-SLAVIE
Alleen per radio was
verbinding mogelijk
vandaag'-
Pirecfewri f. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. OlEMEff
CHKISTELIJK-NATIONAAL 0AGB1AD
VrijdaR 26 juli 1663, 4l>tr jaargang
Minister
aan het lijntje
(hallo
Pagina 1
.J
Abonnementsprijzen
lieuws in
één oogopslag
m Het uit vijf artikelen
M bestaande kernstopak-
W koord is gisteren in Mos-
W jkou geparafeerd. Het re-
sultaat is dat de kern-
proeven met uitzondering
van de ondergrondse zul
len worden stopgezet. In
een communique waarin
de parafering bekend
werd gemaakt, werd ge-
I zegd dat de regeringen
van de drie landen nu be-
'**#*isprekingen zullen voeren
lover een Russisch voorstel
voor een niet-aanvalsver-
idrag.
|A Bij een gevangenisop-
I stand in Venezuela heeft
I een groot deel van de 8U0
U| gevangenen kans gezien te
I ontsnappen. Bij gevechten
die uitbraken zouden acht
mensen zijn gedood. Na
pnkele uren waren politie
^Ken nationale garde de toe-
■'•«SaBtand meester.
Na?® De N.V. Gasunie zou de
^gemeentelijke gasbedrij-
8jjj>i®ven een offerte hebben
doorgelegd, waarin het
aardgas wordt aangebo
den tegen een basisprijs
1 nvan 6Vi cent per kubieke
meter. In de prijsformule
van de Gasunie is naast
deze basisprijs o.m. een
fastrechtbetaling opgeno-
nen van 4,50 per aan-
ihuting per jaar, waar-
LS li tor de totale prijs van
iet gas sterk valt naar-
nate de afname groter
wordt.
f49* De premier van Malak-
^Tka heeft gezegd, dat hij
>riiereid is om vrede met
>r Vlndonesië te vragen, maar
w^niet tot elke prijs. Hij
Ojhoopt een topconferentie
--voor Zuidoost Azië bij te
5 M *vonen. die voor dinsdag is
fc^ttrasbgesteld met de Phi-
ppijnse president en
^Soekarno.
De Amerikaanse oud-
Hce-presidenit Nixon is
listeren uitvoerig ver-
(eweest zonder voortdu
rend op de hielen te wor-
len gezeten door de poli-
Hij is tot de contclusie
-4ekomen dat de Oostduit-
prs alles van het westen
wachten.
Het Amsterdamse ge
meentebestuur stelt zich
'oor ter bestrijding van
Ie toenemende woning-
tood een verhuisvergoe-
ling (opschuivingspremie)
te kennen aan die ge-
ie een duurder
gaan bewonen.
TTET kernsjopverdrag is geparafeerd. Er is een begin gemaakt met het
opruimen van de problemen van de koude oorlog. En al moet nog
worden afgewacht of het verdrag ook door de Amerikaanse Senaat zal
worden geratificeerd, zodat het van kracht kan worden, het feit dat over
eenstemming kon worden bereikt tussen de Sowjetunie, de Verenigde
Staten en Engeland, moet worden toegejuicht. Niettemin is het maar een
klein begin als men de enorme problemen in aanmerking neemt, waar
voor de wereld zich nog geplaatst ziet.
kernstopverdrag te Genève begon-
De Canadese afgevaardigde in Ge-
Burns, achtte het mogelijk, dat de
Sowjetunie zich alleen nog maar in
teresseert voor ondergrondse proeven
De journalisten, die al vier uur hadden
staan wachten, toen zij om 19.25 uur
Moskouse tijd in het Spiridonowkapa-
leis werden binnengelaten, vroegen
waarom alles zo lang geduurd had. De
Rus Gromyko antwoordde daarop: „Wij
maakten plannen voor de toekomst".
De ministers van buitenlandse zaken
in de drie landen zullen binnen en
kele weken in Moskou samenkomen om
hun handtekening onder het uit vijf ar
tikelen bestaande akkoord te plaatsen.
Het werd gisteren geparafeerd door Gro
myko, de Russische minister van buiten
landse zaken, Harriman, de Amerikaan
onderminister van buitenlandse zaken
Lord Hailsham, de Britse onderhan
delaar. Het is het eerste belangrijke ak
koord tussen Oost en West sinds 1955.
toen het Oostenrijkse staatsverdrag werd
gesloten, krachtens hetwelk de Russi
sche troepen Oostenrijk verlieten.
(De inhoud van het verdrag wordt
elders in dit nummer volledig weer
gegeven. Ook treft men daar de
lange voorgeschiedenis van het
verdrag aan - red.).
Al worden de proeven met kern
wapens stopgezet (met uitzondering
van de ondergrondse..), de kern
wapenarsenalen blijven bestaan en
de produktie van nog meer wapens
wordt met kracht ter hand genomen.
Met het paraferen van een kernstop
verdrag is het gevaar van een derde
wereldoorlog de wereld niet uit en
is het geen uitgemaakte zaak gewor
den. dat de betrekkingen tussen Oost.
en West zo grondig zijn veranderd,
dat de westelijke landen van de zijde
van de Sowjetunie geen gevaar meer
te duchten hebben.
Waarschuwing
Richard Nixon, de vroegere Ameri
kaanse vice-president, die een aantal
communistisch geregeerde landen heeft
bezocht, waarschuwde in Berlijn, dat
het Westen zich niet moet laten verleiden
door de soepelheid van de Russische pre
mier wat het kernstopverdrag betreft.
Hij zei het de meest verwarde gedach-
tengang die mogelijk is, te vinden als
geloof zou worden gehecht aan de be
wering, dat de houding" van Chroesj-
tsjef een vermindering van de spanning
of vooruitgang op de weg naar een ein
de van de koude oorlog zou betekenen.
„Ga maar naar landen achter het ijzeren
gordijn en u zult zien dat daar geen
sprake is van soepelheid aldus
Vele deskundigen zijn van mening,
dat een beperkte overeenkomst als die
gisteren werd geparafeerd al bereikt
had kunnen worden kort nadat op 31
oktober 1958 de onderhandelingen over
(Advertentie)
OPRUIMING
SMYRNA KARPETTEN
ZUIVER WOL
BOUCLÉ van 13.50 nu
VERZET BOUCLÉ van 17.90 nu
Zware kwaliteit VERZET BOUCLÉ
van 23,50 nu
BULTHUIS
BOTERMARKT 23
kasrekening huisvrouw lager?
OOp
J9 (Van onze sociaal-economische redactie)
49 e N.V. Gasunie heeft de gemeentelijke gasbedrijven een offerte
fgelegd, waarin het aardgas wordt aangeboden tegen een basis-
l van 6 1/4 cent per kubieke meter. In de prijsformule van de Gas-
is naast deze basisprijs o.m. een vastrechtbetaling ogenomen
f 4.50 per aansluiting op het aardgasnet per jaar, waardoor de
'ooRRA|e leveringsprijs van het gas sterk daalt naarmate de af te nemen
'iE-EMAKEfeelheid groter wordt. Aan de hand van deze prijsformule heeft
gasunie berekend, dat voor de gemeentelijke gasbedrijven een
l rendabele exploitatie mogelijk is bij een verbruikersprijs van
gram) enj per kubieke meter voor huishoudelijk gebruik en van 10 tot
5 ent per kubieke meter voor verwarmingsdoeleinden.
it zal verder geheel en al van de exploitatiepolitiek van de gemeen-
3US»fhangen in welke mate de consument van de enorme aardgasvond-
financieel voordeel zal hebben. De uiteindelijke gasprijs wordt im-
i voor een zeer belangrijk deel bepaald door de exploitatiekosten,
in elke gemeente verschillend zijn. De verwachting is evenwel ge-
igd dat vele gemeenten kans zullen zien de huisvrouw een lagere
ekening aan te bieden dan thans het geval is, ook al zou het aardgas
uitend voor huishoudelijke doeleinden worden gebruikt.
Ho vastrechtclausule, die de Gasunie in haar prijsformule heelt opgepo-
ligt de opzet besloten om de gemeentelijke gasbedrijven in staat te stel-
een aantrekkelijke prijsdaling aan de verbruikers te kunnen doorbe
nen. indien een toename van het gasverbruik daarmee in overeenstem-
is. De Gasunie hoopt hiermee het verbruik van gas voor verwarmings-
1 inden krachtig te stimuleren. Het wordt geheei aan het gemeentelijk
W overgelaten op welke wijze deze prikkel in de tarieven zal worden
ilculeerd. Daartoe zijn uiteraard verschillende mogelijkheden; bijv. een
I prijsdaling voor het gas. dat boven een bepaald kwantum wordt af
men of het vaststellen van een schema van vastrechttarieven, waarbij
»ok mogelijk is een aflopende prijs gedeeltelijk ten goede te doen komen
de afname voor huishoudelijk verbruik, al of niet op voorwaarde, dat
gas voor verwarmingsdoeleindcn wordt afgenomen.
h ander oogmerk van de vastrechtclausule is om goedkope<re) levering
het aardgas aan de industrie niet alleen mogelijk, maar ook rendabel
laken. (Voor vervolg zie pagina 7).
Om kwart over vijf Ned. tijd is gisteren in Moskou het kemstopakkoord geparafeerd, na besprekingen die
slechts tien dagen vergden. Temidden van zich verdringende journalisten, fotografen en cameralicden zien we
aan de ronde tafel geheel rechts Gromyko en Zorin, geheel links de Amerikaan Averell Harriman en op de
voorgrond (op het. achterhoofd gezien) de Britse onderhandelaar Lord Hailsham.
N ie l-aanvalsverd rag
In een communiqué, waarin de pa
rafering van het verdrag wordt be
kendgemaakt, werd gezegd dat-de- re
geringen van de drie landen bespre
kingen zullen voeren over een Rus
sisch voorstel voor een niet-aanvals-
erdrag tussen de landen van de Navo
en het Warschaupact, nu hun bondge
noten in deze groeperingen te hebben
ingelicht en geraadpleegd.
In een inleiding tot het verdrag zeggen
de drie mogendheden, dat het hun voor
naamste doel is, het zo spoedig mogelük
bereiken van een akkoord inzake alge-
en volledige ontwapening onder
internationale controle. Intussen heeft
Frankrijk laten weten, dat het zijn kern
bewapening niet zal opgeven, omdat er
nog steeds geen overeenkomst bestaat
inzake doeltreffende en gecontroleerde
ontwapening.
Wat het niet-aanvals-verdrag betreft
verklaarde Lord Hailsham gisteravond,
dat verdere besprekingen hierover een
zaak zün voor dc ministers van buiten
landse zaken, president Kennedy en pre
mier Chroesjtsjef. HU vertelde voorts,
dat hij vanavond met Chroesjtsjef zal
dineren. Ook Harriman heeft een uitno
diging ontvangen. De Amerikaanse mi
nister verklaarde op de vraag «f er een
topconferentie zal komen: „Vraag dal
maar Chroesjtsjef".
(Voor vervolg zie pag. 9)
E'
pzalige aardbeving heeft vandaag Skoplje, dc hoofdstad van
Macedonië in Zuid-Slavië getroffen. De beving heeft een nog onbe
kend, maar ongetwijfeld groot aantal slachtoffers geëist en ernstige schade
veroorzaakt. De catastrofe verraste de 200.000 inwoners van de stad toen
zijn nog in bed lagen. Gevreesd wordt dat velen (minstens duizend) in hun
slaap de dood hebben gevonden, zo meldt radio Belgrado.
aantallen gewonden. Ook het leger, de
volksmilitie en de brandweer schoten
onmiddellijk te hulp. Alle beschikbare
ruimten in ziekenhuizen, vakantieoorden
en andere openbare instellingen zijn ge
reedgemaakt om de getroffen stadsbe
volking. die zich angstig in de straten
ophoudt, onderdak te verlenen.
Ook in andere steden, 100 tot 150 kilo
meter van Skoplje gelegen, werd de
aardbeving gevoeld In Gnjilane werden
twintig huizen beschadigd en elders
twee. Hierbij vielen echter geen slacht
offers.
TAE VREUGDE over het in Moskou tus-
sen Rusland, Amerika en Engeland
bereikte kemstopakkoord, kan helaas niet
volledig zijn, omdat het verdrag (waar
toe andere landen wel kunnen toetreden)
voorlopig slechts de drie partijen, welke
aan de besprekingen hebben deelgenomen,
zal binden. Toeh is er reden tot vreugde:
In korte tijd werd in de Russische hoofd
stad een resultaat geboekt, dat weinigen
meer hadden durven verwachten. Men kan
zeggen, dat het mogelijk was vanwege de
gespannen sfeer in de betrekkingen tussen
Moskou cn Peking, een feit blijft, dat de
landen, die liet verdrag gisteren licbbcu
geparafeerd, een nieuw begin hebben ge
maakt in hun onderlinge betrekkingen, die
In de huidige verhoudingen van beslis-
sende invloed zijn op de toekomst van
onze wereld.
En toch blijft het een vreugde met beving.
Nixon. de voormalige Amerikaanse vice-
president, heeft er onmiddellijk uitdruk
king aan gegeven, toen hij zei, dat het
westen zich niet moet laten verleiden door
de soepelheid van premier Croesjtsjef wat
dit kernstopverdrag betreft. Wij moeten
ons realiseren, dat en het klinkt mis
schien wat cru dc proeven met kern
wapens kunnen worden stopgezet, omdat
de proeven van dc laatste Jaren een zeer
grole hoevelheid belangrijke gegevens
hebben opgeleverd. Bovendien geldt het
verdrag (nog) niet voor ondergrondse
proeven.
Feit blijft ook. dat men met de z.g. ont
snappingsclausule alle kanten uit kan. dat
de voorraden kernwapens niet worden ver
nietigd cn dat de produktie normaal kan
worden voortgezet. Is het wonder, dat de
achterdocht en liet wantrouwen In de Rus
sische politiek zo diep zit, dat men zich
afvraagt wat Moskou zal doen (misschien
onder druk van een bepaalde groep in of
rond liet Kremlin), als het meent te wor
den bedreigd door communistisch China?
Want dit land is niet van plan dc ont
wikkeling van zijn kernwapens stop te
zetten. En in het westelijke kamp blijft
Frankrijk het moeilijke punt: president
De Gauile acht zich niet gebonden dooi
hetgeen in Moskou is bereikt. Wie zegt,
dat in volgende Franse kernproeven de
Russen geen aanleiding zullen zien het
kernstopverdrag eenzijdig op te zeggen?
liet is inderdaad een vrij sombere beschou
wing op een dag, die toch een dag van
onvermengde vreugde moest zijn. Men bc-
grijpe ons goed: wij willen beslist niet het
Moskouse verdrag bagatelliseren, maar
wel geloven wij, dat wij cr beter aan doen
niet in een roes van vreugde de toch wel
reële bezwaren weg te wuiven. Gehoopt
moet worden, dat ook het Amerikaanse
congres het verdrag zal accepteren. Want
hoe het zij: wij mogen ons verheugen, dat
deze stap is gezet en wij mogen vurig
hopen en bidden, dat zij. ondanks alles
een periode van vrede zal inluiden.
Vele gebouwen van verscheidene
verdiepingen werden totaal vernield.
De eerste schok, die om 4.17 uur van
nacht werd gevoeld, werd beschre
ven als buitengewoon krachtig. Een
kwartier tot twintig minuten later
werden nog meer schokken gevoeld.
Duizenden inwoners van de stad
waren reeds in pyjama de straat op
gerend voor de tweede schok zich
voordeed.
De telefooncentrale in Skoplje is
vernield en er was alleen radiover
binding met de getroffen stad moge
lijk
Berichten die in Belgrado binnenko
men melden dat het er in Skolpje ver
schrikkelijk uitziet. Het hotel Nova Ma-
jeonija (Nieuwe Macedonië) werd met
de grond gelijk gemaakt, waarbij bijna
alle gasten omgekomen zouden zün. Het
kantoor van de nationale bank en ver
scheidene gebouwen van het leger wer
den volgens de berichten eveneens vol
komen vernietigd. Langs de rivier de
Vardar zijn gehouwen als kaartenhuizen
ingestort, aldus dc radioberichten verder.
De correspondent van het Zuidslavi-
sche persbureau Tanjoeg meldde, hon
derden verwoeste woningen waargeno
men te hebben
Skoplje ligt aan de autoweg van Bel
grado naar de Griekse grens. In de laat
ste jaren is de stad aanzienlijk uitge
breid en gemoderniseerd, hoewel zij haar
oorspronkelijke Turks-oosterse karakter
heeft gehouden
Reddingsploegen zijn direct met op
ruimingswerkzaamheden begonnen en
met eerste-hulpverlening aan de grote
Daggeld verlaagd
Het tarief van daggeld is 20 juli met
ccn half procent tot twee pet. verlaagd
omdat de betaling van f 450 min. door
het Rijk aan gemeenten dc geldmarkt
jimd heeft. Op 12 juli werd het ta-
met een half pet verhoogd.
IJLT krachtig hogedrukgebied dal
uier dagen tijd van de zuidpunt
Groenland naar een punt
den van Ierland trok, verplaatst zich
met een snelheid van ongeveer 40 km
per uur in de richting van Midden Enge
land. Morgenochtend wordt het centrum
in de omgeving van Londen verwacht.
Door deze ontwikkeling wordt het weer
stabieler. De aangevoerde lucht is ta
melijk koel, maar de temperaturen zul
len morgen weer iets hogere waarden
bereiken dan vandaag. Na een koude
nacht zal het morgen over het algemeen
weer zonnig zijnmet overdag in het
binnenland vorming van enkele stapel
wolken. De wind gaat naar noordelijke «lelijke richtingen. Koude nacht, morgen
richtingen. Dc iccersverbetering strekt overdag Iets hogere temperaturen dan
zich waarschijnlijk tot over het week- vandaag. (Opgemaakt te 11.15 uur),
einde uit.
De polaire lucht die gisteren West-
Europa is binnengestroomd, is gevor
derd tof een lijn, die loopt van de Bal-
Tendens stijgend
De Bilt
wacht i
vrijdagavond:
tische staten langs de voet van de Alpen,
Hoogwater Sehevenbigen
27 juli: 7.10 vm 19.35 n.m.
Strand verwachting
Morgen zonnig en droog strandweer
met een 'ot zwak afnemende zeewind.
In de middag 18-20 graden, zeewater 18
graden.
Vooruitzichten: hogedrukcentrum b(j
zuidwest-Engeland komt dichter bü ons
land en brengt de komende dagen goed
en iets warmer strandweer.
ZON EN MAAN
Vrijdag 20 juli: zon op 4.51, onder
11.04. onder 2323.
Zondag 28 juli: eerste kwartier.
HET WEER IIV EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uur
TAE als altijd goed gehumeur- lo" en van de zijde van de „Wat wilt u dat ik daarop aan gaf zijn functie neer te waar hij zaterdag de nieuwe
de minister van buiten- minister-president tot twee antwoord?" vroeg mr. Luns. leggen, „maar ik heb ook de conventie getekend heeft,
landse zaken, mr. Luns, heeft klanken, namelijk „Maaaaa...." „Ik heb vanmorgen in Parijs indruk, dat het iets te maken waarin de associatie van acht-
gisteren bij zijn terugkeer uit en „Rijn...." en tot slot 4G maal pas gehoord, dat het nieuwe heeft met de verdeling van de tien jonge Afrikaanse staten
Kameroen op Schiphol ont- „Hallo". We meenden daarna kabinet was samengesteld en zetels tussen dc partijen." (De met de E.E.G. is neergelegd,
huid op welke wijze de huidi- beiden dat het gesprek maar wie er in zitten en ik ontmoet heer Van Houten is lid van de In de komende vijf jaar zullen
ge premier, mr. Marijnen, hem moest worden afgebroken." En de nieuwe premier pas van- V.V.D. - red.). Wie dr. Van de E.E.G.-landen deze staten
heeft verzocht zijn functie te mr. Luns zag zijn optreden als middag voor een lange bc- Houten zal gaan opvolgen kon bij hun ontw ikkeling steunen
blijven vervullen. Heel droog- minister van buitenlandse za- spreking." minister Luns niet zeggen, met een bedrag van 730 mil-
jes merkte de minister op: ken hiermee geprolongeerd.... Weliswaar heeft hij uiteraard joen dollar. Mogelijk zal daar
De minister was zelfs niet enige zeggenschap daarover, later nog tachtig miljoen aan
„Gisteren heeft de heer Minister Luns bleef dc ver- eens op de hoogte van het feit, doch eerst diende hij daarover worden toegevoegd. Onze mi-
Marijnen mij in Douala, de slaggevers antwoord schuldig dat zijn staatssecretaris, dr. H. met mr. Marijnen van gedach- nister van buitenlandse zaken
haven van Kameroen, opge- op dc vraag commentaar te R. van Houten, in het nieuwe ten te wisselen. tekende het verdrag zowel na-
beld voor een zeer lang ge- leveren op een eventueel kabinet niet op zijn post zal Minister Luns keerde met mens de ministerraad van de
sprek. Dat gesprek heeft zich voornemen van mr. Marijnen terugkeren. Wel zei minister een lijntoestel van de Finnair I. E.G.. waarvan hij op bet
echter van mijn zijde beperkt zelf ook een rol te spelen in Luns dat hij wist dat de heer via Parijs terug uit Jaoendé, ogenblik voorzitter is, als na-
tot het 53 maal roepen „Hal- de internationale politiek. Van Houten er de voorkeur dc hoofdstad van Kameroen, mens de Nederlandse regering.
Helsinki
Stockholm
Oslo
Berlijn
Frankfort
Locarno
Wenen
Innsbruck
Belgrado
Lissabon niet o
:e is o.e
windstil 32 2!
