Nieuwe leidse Courant
Zweedse
kolonel
was spion
Strandt formateur op
zijn eigen fractie?
Commentaar
Kennedy bezocht Berlijn
als slot van zegetocht
Ook liberalen
maken
moeilijkheden
Chroesjtsjef
komt vrijdag
Marineboot overvaren:
drie man verdronken
CHRISTEUJK-NATIONAAl DAGBIAD
„Stantvartigh l> ghablevan
Woensdag 26 juni 1963, 44ste jaargang
Beer en draak
onverzoenlijk
ZIE PAGIISA 5
t in taghampeat" V..
Telefoon 31441
2,80, p.kw. f 8,25
Klachtendienst bezorging 1.8 19 uqr
Dr. De Kort dicht bij mislukking
•esident Kennedy heeft giste-
|i een bezoek gebracht aan
nerikaanse troepen in
iegerhorst-Kazerne in Hanau
V.-Dld.). Hier krijgt hij uit
\nden van sergeant Dawson
tidle een mes, om daarmee een
fee in de vorm. van zijn vroe-
bre torpedoboot „PT 109" aan
snijden, tijdens de bijeen-
jmst in de officiersmess van de
kazerne.
ïeuws m
één oogopslag
President Kennedy heeft
vandaag een bezoek aan
West-Berlijn gebracht om
de .bevolking van deze be
dreigde stad een hart on
der de riem te steken.
Vandaag besluit hij zijn
zegetocht door Duitsland.
In Washington is offi
cieel het gerucht tegenge
sproken, als zouden de
Verenigde Staten van plan
zijn, een deel van hun
troepen uit Europa terug
te trekken uit bezuini
gingsoverwegingen.
Formateur De Kort
heeft geen motivering ge
geven voor het uitschake
len van de P.v.d.A. Dat
heeft vooral in zijn eigen
K. V. P.-fractie ontstem
ming gewekt- Wellicht zal
de formateur nu zijn op
dracht moeten teruggeven.
Op de Bergse Maas
heeft zich gistermiddag in
konte tijd een drama vol
trokken. Een landings
vaartuig op proefvaart
werd overvaren; drie op
varenden verdronken.
Een Zweedse kolonel,
Stig Wennierstroem, is ge
arresteerd. Het onderzoek
naar zijn daden is nog in
een beginstadium. Maar
zeker is reeds, dat hij ge
durende vijftien jaar voor
de Russen heeft gespio
neerd.
Een Amerikaans onder
zoek heeft uitgewezen, dat
drie militairen van de
Amerikaanse luchtmacht
niet zijn betrokken bij het
schandaal-Profumo. Hun
ontmoeting met Christine
Keeler was slechts „zeer
terloops". Inmiddels is de
Engelse Lord Denning met
zijn onderzoek begonnen
of nog meer prominente
Engelsen contact hebben
gehad met het foto-model
Keeler.
Bevolking kreeg hart onder de riem
President Kennedy heeft vandaag
West-Berlijn bezocht en de miljoe
nenbevolking van deze geïsoleerde
stad een hart onder de riem gestoken
Het was hem onmogelijk gemaakt,
tussen de pilaren van de Branden
burger poort door een blik op Oost
Berlijn te werpen. De communisten
hadden vlagachtige gordijnen tussen
de pilaren gehangen, waardoor Un-
ter den Linden niet meer te zien was.
Omstreeks kwart voor tien arri
veerde hij op het vliegveld Tegel.
Om elf uur hield hij een toespraak
voor vakbondsleiders. Even half
twaalf was hij bij de Brandenburger
poort en omstreeks twaalf uur bezocht
hij het Amerikaanse „checkpoint
Charlie". Na een toespraak in het
stadhuis, waar hij zijn handtekening
zette in het gouden boek. gebruikte hij
de lunch. Om half vier was hij al weer
in het gebouw van de Vrije Univer
siteit en om vijf uur was het tijdstip
aangebroken, waarop hij naar Ierland
moest vertrekken, terugziend op een
ware zegetocht door West-Duitsland.
Kennedy heeft het bijzonder goed naar
zijn zin gehad. In Wiesbaden vertelde
hU: „Als ik mijn functie neerleg, wan
neer dat ook zal zijn, zal ik in mijn bu-
)L
foor verwaarlozing
knecht: vier jaar
voor weduwe
Het gerechtshof te 's-Hertogen-
isch heeft vanmorgen de 53-ja-
weduwe A. G. H. M.-C- te
ill-Schinnen veroordeeld tot een
vangenisstraf van vier jaar met
het voorarrest.
Het hof achtte wettig en over
igend bewezen het primair ten
ite gelegde misdrijf: iemand,
wiens onderhoud, verpleging
verzorging ze krachtens wette-
ke overeenkomst verplicht was.
hulpeloze toestand te brengen I
te laten, welk feit de dood ten-l
/olge heeft gehad.
Iet hof neemt daarbij tevens
1, dat de 62-jarige Theike Ot-
i door het overwicht dat ver
achte op hem had, door haar
t voorzien in eigen onder-
verpleging en verzorging
erd afgehouden. De oude man
ierf op 21 september 1962.
De rechtbank in Maastricht had
overeenkomstig de eis
19">t dezelfde straf veroordeeld. De
dvocaat-generaal in 's-Hertogen-
sl osch had zes jaar gevangenisstraf
eeist
In Stockholm is het grootste
spionagecomplot, dat Zweden ooit
heeft meegemaakt, opgerold. Als ge
volg daarvan zullen de Russische
bassadesecretaris en militaire at
taché het land moeten verlaten. Deze
aanzegging heeft de Russische zaak
gelastigde gisteren moeten horen
de Zweedse regering.
Kolonel Stig Wennerström, een
vooraanstaande figuur en drager
verschillende Zweedse onderscheidingen,
zomede van het Amerikaanse Legioen
van Eer, is gearresteerd. Hij was door
de luchtmacht bij het ministerie
buitenlandse zaken gedetacheerd als ad
viseur voor ontwapeningszaken. Hij
heeft bekend sinds 1948 voor de Rus
sen te hebben gespioneerd.
Hoewel Wennerström al op 20 juni
gearresteerd, is het onderzoek nog in
een beginstadium. Het is echter al zeker
dat de onthullingen als een bom in
Zweden zullen inslaan, want een spiona-
gezaak van dergelijke omvang is in Zwe
den nog niet voorgekomen.
Foto's
Wennerström is ook marine-attaché
in Moskou en Washington geweest. Hij is
57 jaar. Hij heeft bekend aan de Russi
sche ambassade tegen betaling foto-
copieën van documenten over de Zweed
se defensie en geheime militaire papieren
over andere landen te hebben verstrekt.
De kolonel behoorde tot een van de
aanzienlijkste families van het land- Hij
is adjudant van koning Gustaaf Adolf
geweest toen deze nog kroonprins was.
De ernst van de zaak werd onder
streept door een ongebruikelijk rege
ringscommuniqué dat besloot met een
verklaring dat de regering de ontwikke.
ling nauwkeurig zal gadeslaan en de no
dige maatregelen zal nemen zodra ver
dere bijzonderheden bekend zijn.
reau een brief achterlaten voor mijn op
volger, die alleen in droevige dagen
mag worden geopend. In de brief zal
staan: „Ga eens een bezoek brengen aan
Duitsland".
Het enthousiasme van de Duitsers ken
de tot dusver geen grenzen. Kennedy
genoot er van en begaf zich herhaaldelijk
over afzethekken klimmend tussen
de menigte om handen te schudden.
Hij sprak gisteren ook met Erhard,
die in de herfst Adenauer zal opvolgen
als kanselier. Gesproken werd over de
problemen rondom het westelijke bond
genootschap, waardoor Erhard zich
straks geplaatst zal zien. Ook werden
monetaire en economische kwesties, zo
wel binnen het westelijke bondgenoot
schap als in de gehele wereld, behan
deld.
Gisteren is ook bekend geworden, dat
Chroesjtsjef vrijdag reeds in Oost-Ber-
lijn zal arriveren, blijkbaar om te trach
ten het effect van Kennedy's bezoek weg
te nemen. De Oostduitsers is aangeraden,
huizen, straten, pleinen en fabrieken te
versieren met „rode vlaggen van de ar
beidersklassen". Berichten, als zou de
Russische premier gisteren reeds naar
Boekarest zijn vertrokken (in verband
met door de Roemeense leiders veroor
zaakte moeilijkheden, die betrekking
hebben op het conflict tussen Rusland en
China) werden in Moskou tegengespro
ken, nadat zij min of meer waren beves
tigd. De mogelijkheid is niet uitgesloten,
dat Chroesjtsjef toch Moskou verlateD
heeft, maar dat men zijn reis geheim wil
houden.
Door bliksem gedood
Tijdens een kort onweer is gisteren in
Roden (Dr.) de 23-jarige landbouwers
zoon H. Bakker uit deze gemeente door
de bliksem getroffen. Hij was op slag
(Van onze parlementsredactie)
DE poging van formateur De Kort om de grondslag te leggen voor een
confessioneel-liberaal kabinet schijnt nu al op losse schroeven te
staan. De oorzaak daarvan moet voornamelijk gezocht worden in de KVP-
fractie. Daar is gisteren grote ontstemming aan de dag getreden over het
feit, dat dr. De Kort zijn beslissing om de P.v.d.A. uit te schakelen en met
de VVD verder te gaan niet behoorlijk heeft gemotiveerd. Een belangrijk
aantal KVP-ers (dat, naar men fluistert, onder leiding van minister Veld
kamp staat) is hierover zelfs zo verbolgen, dat ze pertinent weigeren hun
fiat te geven aan de keuze van de formateur en de uitwerking daarvan in
het basisprogram.
Met het oog hierop heeft de waarnemend KVP-aanvoerder Andriessen
tegenover dr. De Kort laten doorschemeren, dat zijn fractie niet zonder een
goede argumentatie akkoord kan gaan met de keuze. Door deze ontwik
keling is de situatie zeer labiel geworden. Waarnemers twijfelen ernstig
aan het welslagen van de formateur en achten het bepaald niet uitgesloten,
dat hij zijn opdracht spoedig zal teruggeven.
Het is namelijk zeer de vraag of dr.
De Kort in staat is een goede motivering
te geven. Naar in KVP-kringen verluidt
heeft de formateur zijn afwijzing
de PvdA gebaseerd op de eis van prof.
Vondeling, dat ter mede-financiering
van een verdere uitbouw der sociale
volksverzekeringen (A.K.W. en A.O.W.)
de algemene middelen voor een bedrag
van ongeveer f250 miljoen moeten
den aangesproken. Dit is in strijd met
het prioriteitenprogram. Daarom wordt
in het basisprogram van de formateur
slechts gesproken van een „geleidelijk
streven" naar bekostiging uit de algeme
ne middelen voor wat betreft de uitbouw
van de A.K.W. tot het eerste en tweede
kind van zelfstandigen en loontrekken-
den.
Prof. Vondeling zou zijn eis echter
mondeling hebben gesteld. Op papier
was hij veel gematigder en wekte hij de
indruk van deze zaak geen „breekpunt"
te willen maken. Zijn mondelinge uitla
ting ligt niet vast en kan door de forma
teur dan ook niet als een waterdicht mo
tief voor zijn keuze worden aangevoerd.
Bovendien heeft hij te maken met het
feit, dat de eis van de PvdA-fractieleider
tal van KVP-ers toch wel erg aanspreekt,
niet in de laatste plaats minister Veld
kamp. De financiering uit de algemene
middelen nam ook een centrale plaats
in het gemeenschappelijk program van
KAB en NW in.
De tragiek van dr. De Kort is, dat
hij nu in botsing is gekomen met zijn
eigen fractiealthans met een belang
rijk deel daarvan. De twee protes
tantse fracties zullen hem met betrek
king tot de motivering van zijn beslis
sing geen moeilijkheden in de weg
Drama op de Bergsche Maas
(Van onze correspondent)
Een plastic landingsboot, die op
proefvaart was voor de Koninklijke
marine, is gistermiddag om vier
op de Bergse Maas door de Rotter
damse binnentanker Volendam o
varen. Drie van de veertien opva
den verdronken. Het drama speelde
zich af drie kilometer ten oosten van
de brug bij Raamsdonkveer.
De omgekomenen zijn de heer A. de
Wit, technisch hoofdambtenaar van het
ministerie van marine, gehuwd en wo
nende te Alphen aan den Rijn; de heer
C. G. de Vrijer, hoofdopzichter A bij het
sterie van marine, gehuwd en wo
nende in Den Haag en de heer L. A. van
Zom, employé van Verolme, gehuwd en
wonende te Maassluis.
Het marine-landingsvaartuig, de L.C.A.
95-20 was de eerste van een serie van
drie landingsvaartuigen, die voor reke
ning van de Koninklijke marine bij Ve
rolme wordt gebouwd. De boot, die ge
bruikt moet worden voor eenvoudige
landingen op de kust, voer nog onder de
vlag van Verolme. Het vaartuig passeer
de de binnentanker Volendam. Plotseling
zou echter de motor aohteruit zijn g
gen met als gevolg, dat de landingsboot
dwars voor de tanker kwam. De tanker,
in ballast varend, drukte de landings
boot omver. Alle veertien opvarenden
kwamen in het water terecht. Door een
snelle reddingsactie op dc tanker Volen
dam en ook door een politieboot in de
onmiddellijke omgeving, konden direct
tien drenkelingen worden gered.
Bevrijd
werd
de
De gekapseisde boot
kant gesleept. Toen hoorde men klop
signalen. Snel werd een gat in de bodem
de boot gezaagd, zodat de heer Maat
de polyesterafdeling van Verolme
nog gered kon worden.
De oorzaak van het ongeluk is nog
niet geheel duidelijk. Er wordt een uit
voerig onderzoek ingesteld. Het veronge
lukte vaartuig is 14,5 meter lang, 3,7
meter breed en heeft een holte van 1,80
meter. De motor is er een van 200 pk.
De boot kan dertig mariniers met oor
logsbepakking en twee jeeps vervoeren.
Tijdens de proefvaart had het vaartuig
1800 kg betonnen blokken aan boord.
Een scheepje van dit type: een
glasvezel polyester landings
vaartuig van de Koninklijke
Marine, is gisternamiddag op
de Bergse Maas overvaren.
Baron Bentinck naar
Parijs - mr. Luns
naar Londen
Binnenkort is de benoeming tc ver
wachten van mr. A. W. C. Baron Ben
tinck van Schoonheten, momenteel am
bassadeur te Londen, tot ambassadeur in
Parijs. Baron Bentinck zal in z(jn nieu
we post de opvolger zijn van mr. J.
W. Beyen.
Baron Bentinck is in 1905 geboren en
hij trad in 1937 in dienst van het minis
terie van buitenlandse zaken. Van 1951
tot 1956 was hij gezant te Bern en van
956 tot 1958 plaatsvervangend secreta-
is-generaal van de Noordatlantische
verdragsorganisatie. Hij werd in 1958 am
bassadeur te Londen, waar hij mogelijk
J. M. A. H. Luns als opvolger krijgt
leggen. Zij menen dat hij zelf geheel
verantwoordelijk is voor zijn keuze.
Nu hij besloten heeft de kant van de
VVD op te gaan, zullen zij hem hun
medewerking niet onthouden.
Ook bij VVD
De formatiepoging-De Kort dreigt
echter niet alleen te stranden op de ont
stemming in de KVP-fractie. maar ook
op de houding van de WD. Dr. De Kort
heeft het de liberalen iets makkelijker
gemaakt hun instemming met het basis-
program te betuigen door in zijn jongste
wijzigingsvoorstellen aan de vier fracties
enigszins aan de WD-wensen tegemoet
te komen (de inhoud van de voorstellen
publiceerden wij gisteren reeds in een
deel van onze edities). Maar de forma
teur én de drie confessionele fracties
hebben daarbij uitdrukkelijk de els ge
steld, dat de WD zich nu ook zeer posi
tief uitspreekt over alle punten van het
(aangepaste) program.
A.R.-fractieleider Van Eysden heeft dit
gisteravond in een vraaggesprek voor
de NCRV-televisie met nadruk onder
streept Een duidelijke, positieve uit-
spraak van mr. Toxopeus is vooral ver
eist ta.v. de sociale paragraaf en de voor
gestelde tijdelijke regeling voor de be
zetting van het tweede t.v.-net Tijdens
de informatie-Romme wensten de libera
len de bekostiging van de A.K.W. uit de
schatkist en de voorlopige bezetting van
het tweede net door de bestaande con-
onarissen als „vrije kwesties" te be
schouwen. De formateur kan dit alleen
tolereren voor wat betreft de uitkomsten
van de studie der pacificatiecommissie
voor het tv.-vraagstuk.
(Voor vervelg zie pagina 11)
Benoeming mr. Pos tot
ambassadeur in Cuba
Binnenkort is de benoeming te ver
wachten van mr. dr. R. H. Pos, thans
gevolmachtigd minister van Suriname in
Nederland, tot hare Majesteits buiten
gewoon gevolmachtigd ambassadeur te
Havanna (Cuba).
¥^E DEPRESSIE die gisteren in diepte
toenemend over Engeland trok, is nu
boven het noordelijk deel van de Noord
zee aangekomen. Het koufront
seerde vannacht met regen ei
buien ons land. Daarna stroomde
krachtige wind tussen zuidwest
koelere oceaanlucht binnen. Het komende
etmaal zal de wind geleidelijk in kracht
afnemen maar de aanvoer van onstabiele
oceaanlucht duurt voort. Naast opklarin
gen zullen opnieuw buien voorkomen die
waarschijnlijk intensiever zullen zijn dan
vandaag.
De Bilt verwacht tot donderdagavond:
Wisselende bewolking met enkele ver
spreid voorkomende buien. Aanvankelijk
vrij krachtige, later meest matige, wind
tussen zuidwest en noordwest Weinig
verandering in temperatuur- (Opgemaakt
om 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Donderdag 27 juni: zon op 4.21, onder
21.04 u„ maan op 11.05, onder 00.22 uur.
.28 juni: eerste kwartier
Strandvertvachting
Krachtige tot matige zuidwesten wind
houdt het strandweer ook morgen te
koel. Overwegend droog met zonnige
perioden. Overdag 15 tot 17 graden, zee
water 15 graden
Vooruitzichten: luchtstroom van de
oceaan blijft hardnekkig, waardoor nog
steeds te koel strandweer.
AAN KENNEDY was van vele zijdeu
zijn reis naar Europa ontraden. In
eigen land zat hij midden in de vragen
van het rassenprobleem. Europa scheen
weinig gereed hem te ontvangen. In Duits
land is een regeringswisseling te wachten.
De Engelse regering heeft haar eigen zor
gen van een uiterst bedenkelijk soort. Ook
Italië het derde reisdoel Heeft zijn
regeringskwesties. Kortom, het tijdstip van
de Europese reis leek weinig gelukkig.
Hoe minder gelukkig op zichzelf echter
het tijdstip mocht zijn, te groter de waar
schijnlijkheid dat, nu de president des
ondanks doorzette, hij daarvoor zijn bij
zondere redenen moest hebben.
Die redenen dan zijn inderdaad geopen
baard, en wel tijdens de redevoeringen die
hij heeft gehouden, met name de uiterst
belangrijke rede van gisteren over de
Amerikaanse buitenlandse politiek.
Kennedy heeft in weinige dagen veel moe
ten spreken. Maar al zijn betogen droegen
een kenmerk: de Atlantische eenheid. Ken
nedy kwam met een boodschap, hij had
iets te zeggen. En als deze president iets
te zeggen heeft, doet hij het met een op
merkelijke zeggingskracht, met als het
ware klassieke zinnen, met verrassende
zinswendingen die het ook in later tijden
tot een genot moeten maken van zijn ver
togen kennis te nemen.
In later tijden wij echter leven in het
heden, en wij zullen verstandig doen met
wat Kennedy te zeggen heeft tot ons te
laten doordringen om meer dan de be
koring van de zeggingskracht die eruit
spreekt.
Twee overwegingen bepalen thans de po
litiek die de Amerikaanse president voor
staat. Hij streeft naar eenheid met Europa.
Europa kan Amerika niet missen, maar
Amerika Europa al evenmin. De tijd is
voorbij waarin Europa zich als zelfstan
dige macht kan handhaven. Eveneens is
de tijd voorbij waarin Amerika zich kan
afzonderen.
Geen wonder dat in zulk een visie Ken
nedy zich moest keren tegen de Franse
president die de eenheid verstoort, en ook
in de wijze waarop de Franse president
om zijn politiek werd gehekeld, bleef wei
nig onduidelijk. Het moet voor De Gaulle
een wat vreemde gewaarwording zijn ge
weest, dit alles uit Amerikaanse mond te
vernemen juist uit het land waarmee hij
onlangs een bijzonder bondgenootschap
heeft aangegaan. Hij moet begrijpen dat
er betrekkingen zijn van nog andere aard
dan die hij vanuit zijn droomwereld aan
gaat.
Kennelijk heeft Kennedy er behoefte aan
gevoeld dit te zeggen en juist nu. Ook zijn
mogelijkheden zijn niet onbeperkt. Zijn
ambtsperiode loopt straks ten einde. Hij
moet voortmaken.
Maar geldt dit laatste ons allen'niet?
(ItTrQ
Tommy is ondeugend geweest".
Hoogwater Scheveningen
27 juni: 7.05 v.m., 19.31 n.m.
HÉT WEER I/V ELROPA
'upporteri hedenmorgen zeven uui
U 41
!8 14 03
Bij het oversteken van de Hugo de
Vrieslaan in Amsterdam is gisteren een
l-jarige fietser, de heer J. W. Kiel in
botsing gekomen met een vrachtauto.
Kort daarna is hij overleden.
Westduitse treiler
vergaan: 24 doden
De Westduitse treiler München is gis
teren ter hoogte van Faeringehavn aan
de westkust van Groenland op een rif
gelopen en vergaan. Van de 42 opvaren
den zijn er 15 gered; 24 bemannings
leden zijn omgekomen en drie worden
nog vermist Andere treilers zoeken het
gebied af naar de vermisten.
