Nieuwe Leidlse Courant
Zweeft Valentina nog
steeds in de ruimte?
Commentaar
Klompé
en Cals
geen
minister
Bolsward heeft een mantel-mysterie
Flink
El
Russen beweren van wel, maar:
Onbehagen bij AR-CH
over kabinetsformatie
Scheidslijn met China
nu wel erg definitief
Vieuw onderzoek in
zaak-Profumo
Valentina
en Valeri
geland
Woensdag 19 juni 1963, 44ste jaargang
CHRISTELIJK-NATIONAAl DAGBLAD
„Stantvastigk i» ghablevM Zie pagina 5
mijn hert in teghenjpoet"
Weertjemeneer
Er
p.m. 2,80, p.kw. 8,25
MR. J. M. L. TH. CALS
arm ..twee jaar...*
ïeuws m
één oogopslag
In westelijke kringen
meent men dat de vrouwe
lijke ruimtevaarder Valen-
tina Teresjkova niet meer
in haar Wostok 6 om de
aarde draait. Russische
autoriteiten hebben dit
echter (nog) i
ven.
Premier Macmillan en
de Britse Labourleider
Wilson zouden vandaag
reeds een bespreking heb
ben over de aspecten van
de veiligheid van de staat
die in de zaak-Profumo
aan het licht zijn gekomen.
De oud-minister van oorlog
is gisteren met zijn vrouw
in Londen teruggekeerd.
Allerwegen heerst on
behagen over het verloop
van de kabinetsformatie.
Men verwijt dr. De Kort
dat hij niet zelf wil kiezen
tussen VVD en PvdA,
maar dit overlaat aan de
fracties zelf.
De bekende zanger en
acteur Hans Kaart is gis
teren tijdens een operatie
in een ziekenhuis te Lu
gano plotseling overleden,
jaar oud.
De laatste commandant
van het beruchte concen
tratiekamp Auschwitz, Ri
chard Bar, is gisteren in
de gevangenis te Frankfort
overleden. Hij zou volgend
jaar terecht hebben moeten
staan in een massaproces
tegen oorlogsmisdadigers.
De Tweede Kamer heeft
beslist dat ook HBS'ers,
HTS'ers en zij die een
hoofdakte kweekschool
hebben, toegelaten kunnen
worden tot de theologische
faculteiten na eerst een
voortentamen Latijn
hebben
De kloof tussen Rood-
China en de Sowjetunie
wordt steeds breder on
danks de besprekingen die
5 juli zullen beginnen. De
eis van de Chinezen dat de
Russen moeten afstappen
van de politiek van Vreed
zame coëxistentie is door
een partijfunctionaris in
Moskou met kracht van de
hand gewezen.
Naar thans bekend werd, zullen twee
K.V.P.-leden van het demissionaire ka
binet om persoonlijke redenen voorhands
het ministeriële veld ruimen. Het zp
de minister van onderwijs, kunsten en
wetenschappen, mr. J. M. L. Th. Cals,
die omwille van zijn gezondheid twee
jaar kalm zal moet aandoen, en de mi
nister van maatschappelijk werk, mej.
dr. M. A. M. Klompé.
Het ligt in de lijn der verwachtingen,
dat mr. Cals wel zijn Kamerzetel zal
bezetten. Dr. Klompé zal eveneens het
Kamerlidmaatschap blijven vervullen,
doch zij zal, naar haar zeggen, geen
„Europees of ander tijdrovend werk"
aanvaarden. Mejuffrouw Klompé wenst
eindelijk voor haar privé-aangelegenhe-
den tijd beschikbaar te krijgen.
DR. M. A. M. KLOMPE
tijdrovend.
TS er iets aan de hand met de Rus-
sische astronaute Valentina Teresj
kova en haar ruimtecabine Wostock
6 Als we radio Moskou mogen gelO'
ven bevindt zij zich nog steeds in d(
ruimte en is alles wel aan boord, ook
Waar blijft christen-democratie
(Van onze parlementsredactie)
TT" ABINETSFORMATEUR De Kort
rV. js nu 0p de hoogte gebracht van
racties der vijf grote Kamer-
Ondanks gesprek in Moskou:
Vrede - eis van
socialisme
Dat de vooruitzichten op een goe
de afloop van de besprekingen tus
sen de Sowjetunie en communistisch
China op 5 juli in Moskou niet al te
hoog moeten worden aangeslagen is
gisteren eens te meer gebleken tij
dens een rede van Leonid njitsjef, de
ideologische deskundige van de par
tij, die categorisch de eisen van Chi
na, dat de Sowjetunie moet afstap
pen van zijn politiek van vreedzame
coëxistentie, van de hand wees. De
partij liet verder meedelen, dat de
jongste Chinese brief die zaterdag
aan Soeslof werd overhandigd, niet
zal worden gepubliceerd, omdat er
passages in voorkomen die een ver
keerde interpretatie geven van en
ongerechtvaardigde kritiek inhouden
op de Russische politiek. Publikatie
zal de kloof alleen maar groter ma
ken.
Iljitsjef hield zijn rede op de vergade
ring van het hoofdbestuur van de partij
die speciaal bijeen geroepen is om te
spreken over de huidige liberale koers
van vele Russische kunstenaars (schrij
vers, dichters, musici en geleerden) en
een programma op te stellen om deze
kunstenaars te leren hoe zij moeten wer
ken in het belang van de partij.
Het opvalende van deze vergadering
was dat weinig kritiek op de handelwijze
van deze kunstenaars werd geuit, maai-
dat meer gesproken werd over het pro
bleem van wat er nu gedaan moet wor-
Chroesjtsjef zelf heeft deze kunst meer
malen in het openbaar veroordeeld, maar
werd hierin niet gevolgd door vele voor
aanstaande communistische leiders, zoals
Togliatti, die verklaarde de Italiaanse
John Profumo, de Britse oud-minister van oorlog, die een politieke
orm ontketende en moest aftreden, is gisteren met zijn vrouw in zijn
oning in Londen teruggekeerd. Het echtpaar heeft enige tijd buiten
- Britse hoofdstad vertoefd.
Premier Macmillan en oppositieleider Harold Wilson zijn gistermiddag
Vereengekomen samen overleg te voeren over het instellen van een
eelomvattend nieuw onderzoek naar de veiligheidsaspecten van de
westie-Profumo.
Nadat Macmillan gisteren met zijn voornaamste minister had vergaderd,
hreef hij Wilson een brief, waarin hij een vergadering voorstelde over
'ee punten:
1. De veiligheidsaspecten van de zaak. De regering is op dit punt voor
ander van een vooronderzoek door een aantal leden van de privy council
politici die zich uit het politieke leven hebben teruggetrokken, welk on-
rzoek zal worden gevolgd door een volledig onderzoek door een juridische
mmissie. Labour wil een parlementscommissie instellen met volledige be-
oegdheid om iedereen tot en met de premier als getuige te dagvaar-
en. De zittingen zouden geheim zijn, maar de bevindingen zouden na afloop
loeten worden gepubliceerd.
De parlementaire aspecten van de zaak. Conservatieven en Labour
'illen het eens worden over de tekst van een motie van afkeuring, waarin
let gedrag van Profumo gelaakt wordt als belediging van het parlement.
Evenals de Britse rechtbanken kunnen ook de twee huizen van het parle-
)ent straffen opleggen wegens belediging van hun gezag. Een daarvoor
Pgelegde straf kan echter nooit langer duren dan de zittingsperiode van het
ballende parlement
ren ontving hij de fractieleiders An-
driessen (kath. v.), Beernink (cii.) en
Vondeling (soc.) en vandaag de he
ren Van Eysden (a.r.) en Toxopeus
fracties op zijn basisprogram. Giste- (lib.). Dr. De Kort weet nu, dat geen
van de vijf partijen een veto over
zijn program wil uitspreken en hij
weet tevens, dat hij niet aan de vor
ming van een vijf-partijen-kabinet
hoeft te gaan beginnen, omdat de
geestdrift daarvoor uiterst gering,
resp. nihil is. Hij weet nu ook, dat er
met name in de kringen van A.R.P.
en C.H.U. toch wel enig onbehagen
is ontstaan over de tactiek, die de
formateur tot dusver heeft gevolgd.
(Voor vervolg zie pag. 9)
In Roozendaal is gisteren de 35-jarige
monteur W. la Vaille uit Roozendaal ver
ongelukt. Hij werkte aan de bovenlei
ding van de spoorlijn en viel van een
rijdende ladder.
In het ziekenhuis te Tilburg is giste
ren de 82-jarige J. C. Stabel uit Goirle
overleden aan de verwondingen, die hij
zaterdag opliep toen hij op de fiets door
een Duitse vrachtauto met aanhanger
werd aangereden.
Iljitsjef schijnt al eens fel bekritiseerd
te zijn door Chroesjtsjef omdat hij de
premier niets gerapporteerd heeft over
de afwijkende mening van buitenlandse
communisten.
De Chinese brief aan Moskou is in
king wel gepubliceerd. China geeft hier
in de wens te kennen dat er bij het Over
leg in Moskou zal worden gesproken ovei
Chroesjtsjefs kritiek op Stalin en de per
soonsverheerlijking. De brief bevatte 25
andere „kernpunten" die China ter
sprake wil zien gebracht De vreedzame
coëxistentie wordt door de Chinezen een
verdraaiing van de leer genoemd.
TFat nu?
Westelijke
ning dat de kans op enig resultaat van
de komende besprekingen nu wel nihil
zal zijn.
De New York Times vraagt zich al af
wat er nu gaat gebeuren. Zal Chroesjtsjef
de jongste Chinese brief aangrijpen als
een aanleiding om nu akkoord te gaan
met Kennedy's voorstellen voor vreed
zaam naast elkaar bestaan, of zal hij,
nog meer dan hij nu al heeft gedaan, ach
ter de Chinese oorlogszuchtige politiek
aanlopen. Peking is de laatste maanden
nog niet tevreden, dat blijkt uit alles.
Een aanwijzing tot wat gaat gebeu
ren, zou de rede van Iljitsjef kunnen
zijn, die verklaarde dat de strijd om
de vrede het belangrijkste programma
punt van het socialisme moet zijn. Na
een felle berisping aan het adres van
China zei hij, dat de Sowjetunie niet
zal terugkomen op haar vastberaden
heid om de lijn van „de onschatbare
bijdrage van premier Chroesjtsjef tot
de theorie en praktijk van het mar-
xistisch-leninisme te blijven volgen"
Verder dat de strijd tegen de persoons
verheerlijking en tegen de gevolgen daar
van werden bekroond met een eminente
morele en politieke
Pers
Over de binnenlandse ideologische ge
schillen van de Sowjetunie zei hij, dat
deze problemen toegeschreven moeten
worden aan het „subversieve ondergrond
se banditisme van de imperialisten".
In dit verband was zijn kritiek op de
kunstenaars wel fel en hij maakte dui
delijk dat niemand in de Sowjetunie bui
ten de politiek kan blijven. Ook de pers
moest het ontgelden hoewel pers, ra
dio, bioscopen en televisie de „knokploeg
de partij blijven vormen". De pers
fn de kwestie van de liberale geest
onder de kunstenaars echter schromelijk
tekort geschoten. Iljitsjef veroordeelde de
pers „wegens een bekrompen mening,
onvoldoende strijdlust en onredelijk aan
wenden van macht en middelen". Hij
sprak over de oprichting van een meer
efficiënt systeem voor de pers.
bij haar collega Valeri Bikovski, die
in de Wostok 5 om de aarde draait.
Maar waarnemers in Frankrijk, Enge
land en Australië hebben reden aan
te nemen, dat de Wostok 6 met Valen
tina zich niet langer in de ruimte be
vindt. Als dat waar is, rijst vanzelf
sprekend de vraag, waarom de Rus
sen dit niet openlijk toegeven en blij
ven doen, alsof Valentina, die zondag
op het Rode Plein in Moskou gehul
digd moet worden, haar taak normaal
Het was gisteren reeds opgevallen
dat Valentina in afwijking van haar
programma in een diepe slaap was ge
vallen en door haar collega Valeri Bi
kovski moest worden gewekt. Later
werd duidelijk dat zij moeilijkheden
met de verbindingen had, zowel met
de grond als met de Wostok 5. Het
Amerikaanse volgstation te Woomera
in Australië hoorde, dat Bikovski te
vergeefs probeerde, in contact te ko
men met Valentina toen beider ruim
tevaartuigen Australië passeerden.
Zwakjes werd gehoord, dat Teresjkova
zich meldde met: „Ik ben zeemeeuw,
ik ben zeemeeuw". Zij werd niet op
gehoord. Wel werd vernomen,
dat Bikovski bleef proberen, contact
met haar te krijgen. Valentina ant
woordde echter niet.
Later werd in Engeland een radiobood
schap opgevangen, die van Valentina af
komstig was en luidde: „Ik ben gereed
om gegevens te ontvangen over een lan
ding met handbesturing". Dit zou er
de moeilijkheden, die er toch blijkbaar
boven Australië waren geweest op
kunnen duiden dat zij op het punt stond,
te pogen naar de aarde terug te keren.
Voorts was het opvallend, dat de beel-
?n, die gisteren van Valentina op de
'-schermen in de Sowjetunie versche
nen, op verschillende uren bleken te zijn
opgenomen, terwijl Bikovski rechtstreeks
in het beeld kwam. Deze uitzending
de vlucht van Valentina duurde slechts
enkele seconden; er werd niet met haar
gesproken. De omroeper kon dan ook
niets meer doen dan haar het beste toe-
Voor vervolg zie pag. 9)
Op de grote rennen van Ascot in
Engeland komen velen niet alleen
om te kijken, doch zeker ook om
gezien te worden: de sportieve
gebeurtenis is langzamerdhand
uitgegroeid tot een modeshow van
allure. Hier zien we barones
Rothschild in een creatie van een
geel-grijs ruitje met bijpassende
parasol, hogp hoed en schoenen.
Opvallend is hef beslist!
In Moskou gaat het gerucht, cte
beide ruimtevaarders veilig zijn ge
land. Volgens een Deens waarnemings
station zou Valentina Tresjkova om
half elf (Ned. tijd) reeds geland zijn
en Bykovski omstreeks 12 uur (Ned.
tijd). Het laatste wat van Valentina
is gehoord was vanmorgen om 9.20
uur toen zij zich in het lanceergebied
bevond. Het feit, dat er daarna niets
meer werd vernomen van haar ruim
teschip Wostok VII maakt het waar
schijnlijk dat zij is geland.
Even later werd de landing door
het persbureau Tass bevestigd.
Ds. King: opnieuw
protestmars naar
Washington
Ds. Martin Luther King, de leider
an de strijd van de negers tegen de
apartheid, heeft vandaag aangekon
digd dat een protestmars naar Wash
ington gehouden zat worden indien de
zuidelijke democraten in het congres
zouden proberen de integratie wets
ontwerpen tegen te houden.
TYE KABINETSFORMATIE begint zo
langzamerhand een vervelende, om
niet te zeggen enigszins irritante, aange
legenheid te worden. Wie mocht hebben ge
hoopt dat de formateur de afgelopen da
gen spijkers met koppen zou slaan, heeft
zich vergist. Hij is met een basis-program
voor de dag gekomen, dat een insider be
titelde als een tweede, vermeerderde druk
van de leidraad-Romme. Het lijkt er veel
op alsof we ons nog in het informatie-
stadium bevinden: van het nieuwe kabinet
mag nauwelijks worden gezegd dat het in
de maak is.
Hetgeen totnogtoe van het basis-program
bekend is geworden, vestigt de indruk dat
het vlees noch vis is en verscheidene po
litici hebben dan ook al verzucht dat we
op deze manier (bijna) niets opschieten.
De K.V.P. lijkt op. een maagd, naar wier
hand twee vrijers dingen, tussen wie zij
maar geen keus kan maken. De socialisti
sche minnaar is onder de kin gestreken,
maar ook de liberale vrijer die al lang
dacht vaste verkering te hebben is over
de bol geaaid.
De formateur mag men hierover niet te
hard vallen. Hij zat met de erfenis van
de heer Romme, die nu eenmaal de op
dracht had om een onderzoek in te stellen
naar de mogelijkheden om een zo breed
mogelijke basis voor het kabinet te leg
gen. De informateur stelde een leidraad
samen, waarin de socialisten zowel als de
liberalen zich vrij aardig konden vinden
en het spreekt vanzelf dat de heer De Kort
niet zomaar een van de beide partijen de
bons kon geven. Vooral niet omdat er
Rooms-rode èn Rooms-blauwe K.V.P.-ers
bestaan.
Met ons worden nu velen ongeduldig. We
zouden de heer De Kort willen herinneren
wat hij op 10 mei jJ. in Arnhem heeft
betoogd. Hij zei: „Slechts één zaak lijkt
mij buiten kijf. Als het enigszins kan zal
de K.V.P. er goed aan doen met de twee
andere christen-democratische partijen
hand in hand te staan." Als het enigszins
kan. zei hij. Welnu, het kan. K.V.P., A.R.P-
en C.H.U. zijn met elkaar zelfs iets ver
sterkt uit de verkiezingsstrijd te voorschijn
gekomen, terwijl de P.v.d.A. en de V.V.D.
een geduchte knauw kregen. De christen
democratische partijen hebben met hun
76 zetels de meerderheid, al is deze mini
maal. Op grond van deze feiten hopen we
dat de formateur de gedachte aan een
vijf-partijcn-kabinet loslaat zijn op
dracht verplicht hem er geenszins toe om
daarnaar te streven en het er met de
heren Van Eysden en Beernink over eens
wordt wie van de beide sollicitanten naar
een plaats in het kabinet moet worden
afgewezen. Onder de huidige omstandig
heden. die betrekkelijk normaal kunnen
heten, hebben we aan een nationaal kabi
net geen behoefte. Waar we wel behoefte
aan hebben, is aan een daadkrachtig kabi
net, dat de sociaal-zwakkeren recht doet
en tegelijk de mogelijkheden schept voor
de beleving van de eigen verantwoorde
lijkheid.
Prinses Beatrix is voornemens de ny-
lonfabriek British Enkalon in Antrim in
Noord-Ierland, een dochteronderneming
van de A.K.U. te Arnhem, op maandag 23
september officieel te openen.
I?EN randstoring van een depressie
boven de Noordzee passeerde van
nacht met krachtige en langs de kust
stormachtige westelijke wind. In de
koudere onstabiele lucht, die achter de
depressie om naar ons land stroomde
kwamen vannacht en vanmorgen nog
enkele zware onweersbuien voor met
hagel. Aan de kust van Zuidholland en
Zeeland begon het vanmorgen weer oo
te klaren.
Bij Ierland is intussen een nieuwe
oceaan depressie aangekomen, waarvan
zich een afzonderlijke storing losmaakt,
die vermoedelijk de komende nacht al
in ons land enige regen zal veroorzaken.
De hoofdstoring die zich langzamer ver
plaatst zal na morgen het weer gaan
beïnvloeden.
De Bilt verwacht tot donderdagavond:
Veel bewolking met op de meeste plaat
sen tijdelijk regen of motregen. Dezelfde
temperaturen als vandaag of iets hogere.
Overwegend matige wind tussen zuid en
zuidwest.
(Opgemaakt te 11.15 uur).
ZON EN MAAN
Donderdag 20 juni: zon op 4.19, onder
21.03; maan op 3.43, onder 19.53.
Vrijdag 21 juni: nieuwe maan.
HOOGWATER SCHEVENINGEN
19 juni 0.48 v.m.; 13.20 n.m.
Strandverwachting
Ook morgen nog te koud en onaange
naam strandweer - na enkele opklarin
gen weer enige regen. Tot krachtig of
matig afnemende wind tussen zuid en
zuidwest. In de middag 14 a 15 graden,
zeewater 14 graden.
Vooruitzichten: van de Oceaan trekt nog
een depressie in de richting van de
Noordzee met voorlopig onbestendig
HET WEER IN EUROPA
Rapporten hedenmorgen zeven uui
T> OND HET doopsgezind
rusthuis te Bolsward is
een mysterie ontstaan, dat
hangende het onderzoek eerst
enige dagen geheim werd ge
houden, maar nu dit onder
zoek niets positiefs heeft op
geleverd, door de politie aan
de openbaarheid werd prijs
gegeven.
Op de vroege vrijdagmor
gen verleden week ontdekte
de autorijschoolhouder F.
Swart te Bolsward aan de
waterkant een keurig uitge
spreide zwarte damesmantel
in het gras. Op de mantel be
vonden zich zes natte gul
dens. In een damestas ernaast
bevond zich f 26. Ook lagen
er een paar handdoeken naast
de mantel. De gewaarschuw
de juist surveillerende wacht
meester van de Rijkspolitie te
Bolsward constateerde dat
een der handdoeken gemerkt
was als behorende aan het
doopgsgezind rusthuis in
Bolsward. Hier aangekomen
constateerde men, dat de deur
van de doopsgezinde kerk,
die aan de achterzijde in ver
binding staat met het rust
huis, open stond. Ook de deur
van de directricekamer stond
open. In de tuin van het rust
huis en in de tuinen van de
belendende percelen en ook
op straat werden vervolgens
allerlei vreemde zaken aan
getroffen, zoals damesschoe
nen, stukken kaas, een kaas-
rasp enz.
In de keuken van het rust
huis was ook nogal huisge
houden.
Verscheidene eieren waren
gebroken, afgebroken takjes
van een cactus werden terug
gevonden in de toiletten en
wasbakken. Veel stond op
een andere plaats dan het
hoorde. Niemand van de be
woners van het rusthuis heeft
van een nachtelijk bezoek ook
maar iets gemerkt. Ook de di
rectrice en het dienstdoende
personeel niet. Bij controle
bleek, dat alle bewoners van
het rusthuis sliepen, of zich
althans te bed bevonden. Het
wordt dan ook uitgesloten ge
acht, dat een van de bewo
ners van het huis deze vreem
de dingen heeft gedaan.
Trouwens, aan de kapstok
hing een nieuw suède dames
jasje dat niet in het rusthuis
thuishoort en daaronder stond
een paar luxe sandalen, dat
al evenmin aan een van de
bewoners toebehoorde. In de
zakken van het jasje zaten
gekneusde eieren.
Even heeft men wel aan
iets ernstigs gedacht, maar
niemand in Bolsward wordt
vermist. De politie staat nog
steeds voor een compleet
raadsel. Diefstal kan aller
minst het motief zijn geweest,
integendeel: in de portemon
nee van de directrice zaten
zes gulden meer dan er in
hadden moeten zijn
Eclde
De Bilt
Twenthe
Helsinki3
Stockh.
Luxemb.
MUnchei
ZUrich
Genève
1. bew.v
regenbui1 s
regenbui v
12 17 12 12
12 18 9 19
13 7 24
regenbul w 12
zw. bew wzw 4
zw. bew wzw 3
zw. bew wzw 6
h. bew. windstil 27 :2 O.',
iv. bew. I w 8 24 15 5
regen windstil 27 12 10
h. bew. windstil 25 14 10
