1 DE VLOOT KIEST WEER ZEE!
IJmuiden kan het straks niet meer
aan, Katwijk moet een eigen haven
Behouden
VAART
Handhaving vleetvisserij
toch nog mogelijk?
Tijd werkt in voordeel
van Katwijks wensen
Vrouwen spelen grote rol
NLC-prijsvraag: opbrengst
eerste Katwijkse kantje?
Kostbare visdagen gaan verloren
Sparende zeelui
Programma Vlaggetjesdag
1 MEIJWE LEIDSE COURANT
IT
VRIJDAG 17 MEI 1961
Visserijfoto's van
D. Kruyt
Men ziet, het gaat hier om een com
plex van omstandigheden dat niet zo ge
makkelijk te doorbreken zal zijn. Maar
hoe het ook zij, de Katwijlkse en natuur
lijk ook de kotter-eigenaren ulit andere
plaaitsen zitten met de gebakken peren.
Zij kunnen niet uit de voeten, zoals zij
graag zouden willen. De Urkere zijn al
enige keren in verzet gekomen. Som-
mige kotters van het voormalige eiland
werden in het begin van de 5-daagse
werkweek naar Harlingen gedirigeerd.
In deze Friese haven zag men de Urkse
invasie met welgevallen aan. In gedach-
te zag het nijvere gemeentebestuur zijn
stad IJmuiden al voorbijstreven. De ver
koopcijfers aan de miniatouurafslag liepen
met sprongen omhoog, zodat al spoedig
een uitbreiding in overweging werd ge
nomen.
Dat heeft allemaal niet lang geduurd.
De prijzen voor de tong en de sohol la
gen in Harlingen over het algemeen veel
lager dan in IJmuiden, zodat de weke-
lijkse opbrengst ondanks een langere
reisduur een daling onderging. De Ur-
kers een koppig volkje hebben het
nog een tijdje aangezien, maar kwamen
één voor één naar IJmuiden terug.
Sommigen wilden het hoofd niet
in de schoot leggen. Zodra zich weer
een mogelijkheid voordeed het
IJmuider monopolie te doorbreken,
werd deze met beide handen aange
grepen. Dat was in de tijd van de
spanvisserij op haring. Sommige
kotters losten hun vangst niet in
IJmuiden maar in de thuishaven
Dat was een doorn in het IJmuider
oog die nog stekeliger werd toen
bleek dat de in Urk verkochte ha
ring door de aldaar gevestigde coö
peratie naar Duitsland werd door
verkocht. Toen waren de poppen
eerst recht aan het dansen. Want de
prijzen waarvoor Urk aan West-
Duitsland leverde, waren veel lager
dan de IJmuider handel zich kon
veroorloven.
Na afloop van de haringspanvisserij
nam de groothandel wraak. De schepen
die zich weer met een tongvangst aan
meldden en zich aan de handel met
Duitsland hadden bezondigd bleven met
hun lading zitten omdat de handel wei
gerde die te kopen. Deze represaillemaat
regel kosbfce de bewuste reders een boel
geld. Maar toch blijven de Urkers op
middelen zinnen om IJmuiden een hak
te zetten. Men heeft nu plannen in por
tefeuille zelf de tongverkoop aan Frank
rijk ter hand te nemen. Men overweegt
de aankoop van koelwagens die voor het
transport naar de grootste buitenlandse
afnemer van onze tong zullen zorgen.
Beweging
Aan de aanvoenzijde zit er dus wel be
weging in, maar voorlopig zal de IJmui-
der haan wel victorie blijven kraaien.
Want hoe men het ook wendt of keert,
daar worden over het algemeen de hoog
ste prijzen betaald. Het afvoer-apparaat
is in IJmuiden het best geoutilleerd en
ook voor de scheepsreparatdes is men
het best uitgerust. Maar dart er verande
ring in de situatie moet komen, is even
zeer duidelijk. Nu de kottervisserij zich
voorspoedig ontwikkelt, moeten de re
ders hun kansen tot expansie blijven be
houden. In sommige kringen wordt nu
wel beweerd, dat zodra Frankrijk zijn
markt voor onze tong sluirt het met de
vette jaren gedaan zal zijn. Maar wie
bewijst dat?
Vishal op maandagmorgen.
De overvolle haven van IJmui
den. Zo kan dat niet lang meer
doorgaan. De meeste schepen
horen in Katwijk thuis.
Neerlands glorie l
ÏWaar ook 't vaderland op hoog,
iWat het ook doe bloeijen;
|l/it de bron der visserij,
\zag 't zijn rijkdom vloeyen,
(Ja, die altoos milde bron,
ÏWas, naar 's lands historie
?De oorsprong van de scheep-
vaardij,
Wus, van Nederlands glorie! I
Miljoenen guldens
en haringvissers
De Nederlandse haringvissers hebben
in 1962 41.380.000 kilo gezouten haring
aangevoerd, waarvoor op de afslagen
f 33.615.000 werd betaald. Het grootste
aandeel leverde de trawlervloot. De
drijfnetvissers moesten zich met een zeer
bescheiden portie tevreden stellen. Dat
valt niet te verwonderen, want er na
men slechs 77 vaartuigen aan de teelt
deel tegen nog 119 in 1961. Deze 77
schepen hebben niet alle de teelt uitge
diend. Sommige vaartuigen moesten al
spoedig aan de kant worden gehouden,
doordat men er ondanks veel inspan
ning niet in slaagde een complete be
manning aan te werven. Dit is wel de
grote tragiek van deze bedrijfstak,
meeste schepen zijn oud en der dagen
zat. Zij bieden de schepelingen maar
weinig gerief en dan is het in deze tijd
waarin de ene moderne kotter of traw
ler na de andere in de vaart wordt ge
bracht, logisch dat de voorkeur van de
vissers naar deze schepen uitgaat.
•VIJN de dagen van de drijfnetvisserij geteld? De meeste vleetloggers
zijn oud. Zij bieden de schepelingen maar weinig gerief en de
voorkeur van de vissers gaat daarom naar de moderne kotters en
trawlers uit. Aldus zit men in een vicieuze cirkel gevangen. De oudste
schepen met het minste comfort en het geringste motorvermogen wor
den in een snel tempo van de lijst afgevoerd, doordat er geen droog
brood meer mee te verdienen valt. De hetere vaartuigen kunnen het
langer volhouden, maar vechten in feite tegen de bierkaai. Ook voor
deze schepen is het thans uiterst moeilijk een complete bemanning te
werven.
De vissers bevolken steeds meer de
kotters en de trawlers. Vooral de animo
voor de eerstgenoemde categorie is bij
zonder groot. Er wordt best op verdiend
en bovendien is men elk weekeinde
thuis. Natuurlijk tot grote vreugde van
moeder-de-vrouw, die de regelmatige
verschijning van haar echtvriend aan de
huiselijke haard hogelijk weet te waar
deren.
De vrouwen die bijna alle zondagen
alleen of met de kinderen thuiszitten,
dringen er steeds meer bij hun mannen
op aan een baantje op een kotter te zoe
ken, zodat ook zij meer vreugde aan het
huwelijk kunnen beleven.
Liquidatie
Dit hele complex van omstandigheden
zal onherroepelijk leiden tot een liqui
datie van de drijfnetvloot. Het zal nog
wel enkele jaren duren, voordat het
zover is, maar dit droeve ogenblik zaJ
ongetwijfeld komen.
De schepen die thans nog uitvaren
Honderd gulden aan prijzen
VV/ ANNEER maandagmorgen do trossen zijn losgegooid en do vis-
sersvloot naar de haringgronden stoomt, kunnen wij aan de wal i
1 niet veel meer doen dan afwachten tot de nieuwe haring wordt aan-
gevoerd. De eerste malse maatjes worden vrijdag verwacht, waarna
ze zaterdag mogen worden verkocht.
Het onderwerp van onze Vlaggetjesdag-prijsvraag is: hoeveel
brengt het eerste kantje nieuwe haring op aan de Katwijkse afslag. I
i Wie op deze vraag het beste antwoord geeft, wie het bedrag het
j dichtst benadert, krijgt van onze krant een prijs van f 50. Verder zijn j
j er een prijs van f 25 en vijf prjjzen van f 5.
De spelregels? Op een briefkaart, geadresseerd aan de redactie van
de Nieuwe Leidse Courant, Steenstraat 37, Leiden, dient men zo S
nauwkeurig mogelijk aan te geven voor hoeveel geld het eerste
kantje haring op de Katwijkse afslag wordt verkocht. Bijvoorbeeld 1
l f 260.
De inzendingen moeten uiterlijk volgende week donderdag in ons
bezit zijn. De uitslag, waarover niet kan worden gecorrespondeerd,
l wordt zo spoedig mogelijk in de krant bekend gemaakt.
Kom, haring
Zwem met ganse legerscharen l
Zilv'ren haring in ons net.
Dat in wemelende baren
l Dag en nacht wordt uitgezet
Zwem de zeven linde bomen
Troepsgewijze in hunnen mond.
Jagers zullen vliegend komen,
Kom! verlangde morgenstond.
hebben dikwijls geen complete beman
ning aan boord Op alle mogelijke ma
nieren probeert men door de mazen van
het net te kruipen door een fictieve op
gave van de bezetting en van de functies
Dat dit geen loze geruchten zijn, wordt
1 bewezen door dc stranding van de
KW 140 Voorwaarts in november van het
vorige jaar bij Bakkum. Gelukkig werden
alle bemanningsleden gered, maar bij het
later volgende onderzoek kwam een
lelijke aap uit de mouw. De schipper
bleek eigenlijk een matroos te zijn, de
monteur beschikte niet over de voorge
schreven diploma's en de bemanning
was onderbezet.
Natuurlijk staat dit voorval niet
alleen. Vele schepen zijn onderbezet
naar zee vertrokken. Dit zijn dingen
die toch echt niet door de beugel
kunnen. Men kan desnoods enige be
wondering opbrengen voor de taaie
volharding waarmee de reders hun
schepen in zee willen brengen, maar
op die manier wordt de veiligheid
toch wel met voeten getreden.
Wil dit nakende einde van de drijfnet
visserij nu zeggen dat het met de Neder
landse haringvisserij is afgelopen? Zo
somber bahoeft men de toekomst geluk
kig niet in te zien. Zolang er Nederland
se vissersschepen varen, zal de Hollandse
Nieuiwe worden aangevoerd. Dit zal
alleen door middel van andere „kanalen"
gebeuren. De trawlers voeren nu al het
leeuwendeel van de gezouten haring
aan. Ook zorgen zij voor een behoorlijk
kwantum van de verse haring
Deze schepen zullen straks het
alleenrecht hebben. Misschien be
staat er een mogelijkheid de drijf
netvisserij in een andere vorm te be
houden. Want deze bedrijfstak is zo
door-en-door Nederlands, dat hij
eigenlijk nieuwe kansen moet krij
gen. Trouwens dat is al gebeurd. De
De KW 55 Johanna Lydia is een zo
genaamd combinatieschip, dat van
alle markten thuis is en zowel met
de vleet als de trawl kan vissen.
DE Nederlandse export is nog voor
een behoorlijke uitbreiding vat
baar. Maar dan zal er ook meer vis
aangevoerd moeten worden en wie
moeten daarvoor zorgen? Niet alleen
de trawlers en de loggers, maar ook
de kotters. Hoewel dit niet de plaats
is om een verhandeling over de be-
izitsvorming te houden, kan toch
worden gesteld, dat er geen enkel
kwaad in zit als een hardwerkende
visser met noeste vlijt een eigen
vaartuig bij elkaar spaart. Vele eige
naars van kotters zijn als matroos
op andere visserschepen begonnen en
hebben elke cent die zij konden
sparen opzij gelegd om hun grote
ideaal: een eigen schip, te kunnen
verwezenlijken.
Ook nu zijn er heel wat vissers
die met ongeduld het ogenblik ver
beiden, waarop zij naar de bank
kunnen gaan om hun eigen kapitaal
tje op te halen teneinde een werf
opdracht te geven voor de bouw van
een eigen schip. Men zou zo zeggen,
dat dit een gezonde economische ont
wikkeling is. De uitvoercijfers van
de laatste jaren spreken in dit op
zicht een duidelijke taal. Elke keer
weer kon worden geconstateerd, dat
die omhoog gingen. Natuurlijk is dit
niet alleen te danken aan de acti
viteiten van de kottereigenaars.
Hiervoor moet dank worden gebracht
aan alle geledingen van het bedrijf,
maar dat de kottergroep er een groot
aandeel in heeft gehad, is evenzeer
waar.
de vis alleen steekwagens. Aan de boven
kant van de hallen was het dan vaak
drukker dan in de Amsterdamse Kalver-
straat gedurende de spitsuren. De hal-
politie had de grootste moeirte alles in
goede banen te leiden. Dikwijls raakte
het verkeer in de knoop. In de haast
waarmee alles moest gebeuren, geschied
de het nog wel eens, dat een te zwaar
geladen steekwagen kantelde, waardoor
een groot oponthoud ontstond.
Maar nu wordt de vis afgevoerd met
lorries en elektrisch aangedreven hef-
U MUIDEN doet de laatste maanden op de eerste dagen van de week zijn
naam van grootste aanvoerhaven voor vis in ons land alle eer aan.
Niet zelden, melden zich voor de maandagmarkt 150 vaartuigen. Hoewel
de havenarbeiders en visknechten dan op volle toeren werken, is het niet
mogelijk alle schepen af te helpen. In de meeste gevallen moeten een stuk
of 50 vaartuigen tot dinsdag wachten en als het een beetje tegenloopt zijn
de laatste schepen pas op woensdag aan de beurt. Dit betekent uiteraard
het verloren gaan van kostbare visdagen. Vooral bij de kottervloot be
staat over deze situatie groot onbehagen. Want de trawlers hebben van
deze drukte veel minder of in het geheel geen last.
Om dit te begrijpen, moet men enigs
zins op de hoogte zijn van hert systeem
dart bij het indelen van de schepen wordt
gevolgd. Er is een lijst voor trawlers en
een lijst voor loggers en kotters. Voor
de trawlers geldit, dat er door de bank
genomen acht k negen ploegen haven-
arbeiders van 14 man beschikbaar zijn.
Met de vijf resterende ploegen, aange-
vuld met een aantal reserve-havenarbei
ders, worden de loggers en kortters gelost
De dupe
Voor elke 500 kisten vis die een traw-
jlersohipper opgeeft, krijgt hij een ploeg
havenarbeiders. Op drukke dagen wordt
dit kwantum verhoogd tot 600 kisten.
Komt de trawler daaronder dan wordt
het schip naar de loggerlijst overgehe-
veld. Maar verscheidene schippers weten
deze klip te omzeilen door, hoewel men
weet dat er minder dan 600 kisten in het
ruim zijn. toch deze hoeveelheid op te
geven. Van deze handelswijze worden
de loggers en kotters de dupe want op
die manier worden 14 havenarbeiders
aan de lossing van deze schepen ont-
trokken.
Deze bevoordeling van de trawlers zit
de logger, en kotterreders zeer hoog.
Want in deze categorie van schepen,
vooral degene die platvis aanvoeren, is
|het niet mogelijk dit spelletje te spelen.
Over deze moeilijke kwestie zijn al vele
onderhandelingen gevoerd. Tort een op
lossing is het tot dusverre niet gekomen.
In het bijzonder de Katwijkse kot
ters worden voor een voldongen feit
geplaatst. Zij zijn volledig op IJmui
den aangewezen. Het is geen wonder,
dat de eigenaars steeds meer met de
gedachte spelen Katwijk een eigen
haven te bezorgen. Nog niet zo lang
geleden werd men in IJmuiden als
men deze mening verkondigde iet
wat hooghartig aangekeken, want dit
betekende een aanval op de thans
nog onaantastbare positie van deze
vissershaven.
Maar de laatste tijd voelen vele IJmui-
denaren die nauw bij de visserij zijn be
trokken wel wat voor deze suggestie.
Want de kottervloot breidt zich nog
steeds uit met het gevaar dat er op een
gegeven ogenblik een einde gekomen zal
zijn aan de opname-capaciteit van IJmui
den. Nu zit men al vaak met de handen
in hert haar, wat moet dat worden als de
aanvoer op de topdagen nog groter
wordt.
Het staat voor ingewijden vast, dat
eenmaal een grens zal zijn bereikt. Maar
waar ligt die? Bij 200, bij 250. bij 300, bij
400 schepen per week? Dat valt moeilijk
te zeggen, maar eens zal het zover zijn.
Men moet trouwens tooh bewondering
hebben voor de manier waarop de IJmui
der groothandel de enorme stromen vis
die in de hallen worden gezet, weet te
verwerken. In dit opzicht is er vergele
ken met enige jaren geleden heel wat
ten goede veranderd.
Bijna elke viskoper van enige impor
tantie heeft de mechanisatie ingevoerd.
Vroeger gebruikte men-bij de afvoer van
trucks. Die kunnen wel een stuk of vier
aanhangwagens trekken die in totaal een
50 kisten vis van 50 kilo in één ruk
naar de pakhuizen transporteren.
Ondanks deze verbeteringen gaat
het voor de aanvoersector toch nog
niet naar wens. Van die zijde wordt
het wegvallen van de zaterdag als
werkdag ten zeerste betreurd. Men
wil de werkers in de hallen geens
zins het recht ontzeggen ook deel te
nemen aan de 5-daagse werkweek,
maar dat zal dan moeten gebeuren
door middel van een roulatiesys
teem. Het moet mogelijk zijn zes
dagen per week te lossen en de ha
venarbeiders en visknechten toch
vijf dagen per week te laten werken.
Met een beetje passen en meten plus
een hele boel goede wil moet dit te
realiseren zijn.
En als dat niet gaat, zal er op de
drukke dagen eerder met de lossing be
gonnen moeten worden, zo stellen de
aanvoerders. Voor de oorlog gingen de
havenarbeiders wel om tien uur in de
avond aan de slag. Zover willen de re-
In ijltempo wordt de vis gefi
leerd. Een vak apart.
5 17 mei, 20 uur: Taptoe in het sportpark Schoonenberg te IJmuiden 5
v onder auspiciën van de Stichting „De Velser Gemeenschap" ter ge-
5 legenheid van het 10-jarig bestaan. 5
v 18 mei, 10 uur: Ontvangst en begroeting van de gasten ten raad- 5
5 huize te Katwijk. Welkomstwoord van de burgemeester, de heer H. 5
3 Duiker. Beantwoording door de heer J. G. Kolkman, voorzitter van 5
5 de Vlaggetjesdagcommissie. Aanbieding verversingen.
3 11 uur: Vertrek der genodigden naar IJmuiden. Rondrit door
5 Katwijk. 5
J 12.30 uur: Bijeenkomst in de kantine van de leerlingenwerkplaats 5
5 van de Koninklijke Nederlandsche Hoogovens en Staalfabrieken N.V. 3
5 te IJmuiden. Gastheer: het gemeentebestuur van Velsen. Sprekers: 5
3 mr. J. C. Bührmann, burgemeester van Velsen. Prof. dr. ir. E. de 5
5 Vries, rector Institute for Social Studies te 's-Gravenhage, onder- 5
5 werp: „De visserij en het wereldvoedselvraagstuk". 5
5 Prof. dr. P. Korringa, directeur Rijksinstituut voor Visserijonder- 3
J zoek te IJmuiden, onderwerp: „De rijkdom van de zee".
5 Mr. V. G. M. Marijnen, minister van Landbouw en Visserij.
5 13.30 uur: „Visserseten" aan boord van het hotelschip Arosa Sun. 5
5 14.30 uur: Optocht „De visserij presenteert - Van bom tot moderne 3
3 trawler". Uitbeeldingen van de visserij, met medewerking van dele- 5
s gaties uit diverse vissersplaatsen en het Velser verenigingsleven. s
5 14.30 uur: Vertrek van de gasten naar de Kop van de Vissershaven. 5
2 15.45 uur: Verwelkoming door de heer C. den Duik Jzn., tweede 5
voorzitter van de Vlaggetjesdagcommissie. 5
5 16 uur: Opvoering van het openluchtspel.
5 „VISPOORT IJMUIDEN".
j (Documentaire van het ontstaan en de groei van een vissershaven). 5
5 Muziek, zang, dans, declamatie, huldiging bekroonde vissers. 3
5 Tekst en samenstelling: J. G. Kolkman. 5
3 Regie: L. C. A. van Kuijk en G. Barbiers. 5
s 17.15 uur: Aperitief ten kantore van het Staatsvissershavenbedrijf. 3
j Avondprogramma:
5 19.30 uur: Muziekshow van de IJmuider Harmonie en Waterski- 5
3 demonstraties van de watersportvereniging „De Witte Raaf", te 3
5 Zwartewaal. 5
3 Tot slot: groot Vlaggetjesdagvuurwerk. Plaats: Kanaaldijk.
3 21.30 uur: De verlichting op de vlaggende vloot wordt ontstoken. 3
5 (Ook op 19 mei). 3
j
3 Diversen:
2 Visserij-cineac in het City-theater op 16, 17 en 18 mei.
5 Landelijke foto- en diawedstrijd „Zeevisserij".
2 Expositie werkstukken van leerlingen van het Amsterdams In- 3
2 stituut voor Kunstnijverheidsonderwijs in etalages aan de Kenne-
3 merlaan.
3 19 mei: „Kijkdag". De vlaggen wapperen5
5 20 mei: De vloot vaart uit. IJmuiden, Scheveningen en Vlaardingen.
ders thans niet gaan, maar als er om
twaalf uur zou worden begonnen zou
den er heel wat meer schepen per los-
dag kunnen worden afgevoerd. Maar tort
nu toe hebben de havenarbeiders zich
met alle kracht tegen een dergelijke
maatregel vereet. Alleen bij hoge uit
zondering zijn zij bereid eerder te be
ginnen. Bijvoorbeeld in het geval dat
een schip met zware averij is binnenge
lopen.
Zo zijn de reders aan handen en voe
ten gebonden. Ook de handel speelt hier
in een rol. Die koopt na 12 uur geen vis
meer. Tot voor enige jaren werd in
IJmuiden op hoogtijdagen wel tot een
uur of drie verkochit. De groothandel
geeft als reden voor deze inkrimping op,
dat vis die na de middag wordt verkocht
op dezelfde dag niet meer kan worden
vervoerd.
Verzet
