Soekarno sterk aan Nederland gebonden „'tZonnetje gaat van ons scheiden 9 Ontvangst ^0^" inblinkend wit paleis m hi eea donte \ij Neerlandismen Chroesjtsjefgenoeg concessies gedaan Gevallen van pokken in Stockholm Zaak Martelli werd verdaagd Negers in Cambridge weer in arrest Enige Oostduitse journalisten vrij TOCH IS HET ZO! Zal Jagaii nu aftreden Franco en Salazar confereerden DONDERDAG 16 MEI 1963 (Van onze speciale verslaggever Link van Bruggen) JAKARTA, mei In liet blinkend-witte Merdeka-pa- leis in de Nederlandse tijd de residentie van de Gouver neur-Generaal schudt pre sident Soekarno mij lang de hand, reikt met zn vingertop pen naar m 'n hoofd, en vraagt in perfekt Nederlands „Zeg, hoe lang ben je eigenlijk Als ik een uur later wegga, en hij opnieuiv m 'n hand grijpt, zegt hij, met de breedst denk bare glimlach „Ik zal het nooit vergeten. Eén meter zes ennegentig, nietwaar Moet je mij zien Ik haal niet meer dan één meter negenenzes tig Ha, Hollander Het is niet de eerste keer dat ik pre sident Soekarno zie. Binnen vijf dagen ben ik driemaal in z'n on middellijke nabijheid geweest, zon der door veiligheidsfunctionarissen te worden lastig gevallen. In het Sportpaleis van Djakarta, waar ik drie meter van hem vandaan zat, toen hij daar, ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van het Internationale Rode Kruis, voor tienduizend mensen over de Pantja- sila als ideologie sprak, onderbrak hij plotseling z'n redevoering om naar m'n nationaliteit te vragen ,,Ha, Hollander", zei hij vervol gens in het Nederlands. „Schrijf maar in uw krant dat ik geen blanda-hater ben. We zijn vrien den met iedereen. Het is onderdeel van onze staatsfilosofie" (enthou siast geschreeuw en applaus). Belevenis Is het op zichzelf al een belevenis de president van Indonesië een redevoe ring te horen houden hij is een ge boren volksredenaar, die in alle ta len, tot Italiaans toe, de schoonste volzinnen gebruikt een audiëntie bij hem is een onvergetelijke erva ring, die in de tekenen van charme, beminnelijkheid en geestigheid staan. Men ziet hem plotseling als mens, als leider van een nog jonge, Azia tische staat, welke door z'n geografi sche ligging zware, politieke proble- Mevrouw Hartini Soekarno (midden), die ook meeging naar Irian Barat. men meetorst. Men analyseert hem ook als een man, die, ondanks het vaak zo bittere verleden, nog sterk aan Nederland gebonden is. Hij heeft geen hekel aan de Hollanders, ook al-heeft hij de laatsten als be strijder van het kolonialisme, het neo kolonialisme, het kapitalisme en het imperialisme termen, die men hier nog dagelijks leest en hoort alle mogelijke lelijke dingen voor de voe ten gegooid. Hij schrijft Nederlands, hij spreekt Nederlands, hij voelt Ne derlands, ja, in velerlei opzicht denkt hij zelfs Nederlands. Druk bezet President Soekarno is een druk bezet man. Hij reist veel, houdt redevoe ringen, die uren kunnen duren, z'n dagagenda is, ook 's zondags, volle dig bezet. ,,Er is zoveel te doen", verklaart hij. ,,Ik begin elke morgen om zeven uur en heel vaak ben ik pas in de late avonduren klaar. Ja, ik moet wat meer rust houden, maar niet in het binnen land. U begrijpt wel: ik word voort^ durend opgebeld door mensen, die me zo dringend spreken moeten. Nee, als ik vakantie neem, moet ik vol gens m'n lijfarts naar het buitenland. Naar Nederland? vraagt u. Ik zou het graag willen. En als er geen ver dere incidenten voorkomen, zijn er misschien mogelijkheden. Ik heb 't namelijk beloofd." „Wat bedoelt u met verdere inciden ten?" „Moeilijkheden tussen uw en mijn land bijvoorbeeld Westerling-en of zo." Boeng Karno Boeng Karno zit op .iet brocaat van een comfortabele ban*, waarvan de Jioudkleurige poten zich sierlijk krui en. Z'n persoonlijke standaard, kana- Bandoeng" ook in Nederland? In Tsje- choslowakije kent iedereen het. Jam mer dat .Terang Boelan" nu het volks lied van Malakka is geworden. Het is van oorsprong een Indonesisch volks lied. Wat me in Irian Barat opgevallen is, toen ik daar vorige week was, is het feit dat de Papoea's bijna alle In donesische liederen kennen. In Kota Baroe heb ik honderden mensen het „Indonesia Raya" horen zingen, ook trouwens het lied „Van Sabang tot Me- rauke"." Aardrijkskunde De president toont zich trots op kennis van de Nederlandse aardrijks kunde. „Ik geloof dat geen Neder lander het me na kan doen" zegt hij. „Luister maar: Arnhem, Wageningen, Heerde, Epe Vaassen Het Loo, Die ren, Velp.." Als mitrailleurvuur komen de plaats namen uit z'n mond. En als hij op houdt, buldert hij van het lachen. „Ik kan er ook nog wel iets van", zeg ik dan. En ik begin aan Zeeland: Brouwershaven, Zierikzee, Bruinisse, Premier Chroesjtsjef van de Sowjet- unie heeft Amerika en Engeland la ten weten, dat zijn land al voldoende concessies heeft gedaan in de kwestie van een verbod van kernproeven, zo wordt van welingelichte zijde in Mos kou vernomen. De Sowjet-premier maakte dit stand punt bekend in zijn antwoord op een voorstel van Kennedy en Macmillan, dat ten doel had de impasse te doorbreken. Naar verluidt zou Kennedy zich bereid hebben verklaard tot nog verdergaande concessies indien de Russen ook maar willen meewerken. Over de inhoud van Chroesjtsjefs ant woord is nog niets officieel onthuld. In Genève boekt men ook al geen enkele vooruitgang over de inspectie op de na leving van een verbod. De Russische am bassadeur in de V S., Dobrinin, is voor overleg naar Moskou ontboden. In Stockholm zijn vijf gevallen van pokken geconstateerd. Er zijn onmiddel lijk uitgebreide veiligheidsmaatregelen getroffen en er is door het gehele land alarm geslagen. Op 23 april overleed in een Stockholms ziekenhuis een 57-jarige vrouw. De symp tomen van haar ziekte waren onduide lijk. Men vermoedde toen al met een geval van pokken te doen te hebben. Bii haar man en een neef zijn nu ook pokken geconstateerd. Nog vijftien ge vallen zijn in quarantaine genomen. cent worden geïmporteerd. Ook aan de zware industrie zijn we bezig. In donesië moet op een zelfverzorgend ni veau worden gebracht. Het is allemaal een kwestie van tijd. We zijn nog maar net aan het eerste achtjarenplan voor de industrie bezig." Godsdienst „We hebben hier godsdienstvrijheid," flitst het ten laatste. „Er zijn zelfs twee dominees in het kabinet. Nou ja, minister Leimena is nooit een echte dominee geweest. Hij is dok ter. Hij komt van Ambon en we noe men hem hier allemaal „Ome Jo"." De adjudant van de president treedt dan naar voren. Het interview heeft precies een uur geduurd. „Kijk naar m'n adjudant", zegt presi dent Soekarno. „Hij is katholiek. Ik maak geen onderscheid, als het op politiek, of religie aankomt. Het is onderdeel van onze staatsfilosofie." Afscheid Hartelijk is het afscheid. Een stevige handdruk. Schouderklopjes. Door de koele gangen van het presidentiële pa lels overal staan of zitten para chutisten, die voor de bewaking zor gen wandel ik naar de achteruit gang. Een reusachtige waringin spant z'n schaduwrijke kroon over een glad geschoren gazon. In een typisch Ne derlandse muziektent, die daar staat, wordt school gehouden. De kinde ren van het paleispersoneel krijgen daar les, uiteraard niet meer in 't Nederlands.... Een studie van een druk ge barende Soekarno. riegeel met het gouden, presidente- Ie embleem erop, staat onder een kristallen lichtkroon 5n het midden van de zaal, niet ver van de rood-witie tweekleur. Op Biedermayer-tafeltjes tegen de wand staan, in zilveren lijs ten, de gesigneerde portretten van vele staatshoofden. Mao Tse-Toeng is er bij, Tito, Chroesjtsjef. de president van Mexico. Het gezicht van de Toen- koe van Malakka zie ilc niet, maar door de voorgenomen vorming van Malesië zijn de verhoudingen ook niet meer zo goed als vroeger. Iet gesprek is flitsend. Het zwermt van het ene onderwerp naar het an dere. In feite is het een interview, dat de president alleen met Nederlanders kan houden, omdat er zoveel terug blikjes in het verleden zijn. Zang en dans „Zingen, ja, daar houden we hiervan", brengt het Indonesische staatshoofd naar voren, nadat het heldentenor- débacle van Westerling was aange sneden. „Zingen en dansen, we doen het overal. De Indonesiërs hebben veel tijd. Op de eilanden in het Oosten be hoeven ze echt niet hard te werken. De zee geeft vis in overvloed; van de opbrengst van één sagopalm kan één persoon een jaar lang leven. Ik her inner me dat ik vroeger een boekje op school had. Het heette: „Kun je nog zingen, zing dan mee.." Is dat er nog? Op Ambon zingen ze nog al tijd een brede grijns en een scha terlach „Vaarwel mijn dierbaar vaderland, het vaderland vaarwel". ,,'t Is plicht dat iedere jongen" ken ik ook. En dit dan..." .Bijdrage' President Soekarno begint zacht te neu riën. Ik herken er onmiddellijk „Het zonnetje gaat van ons scheiden" uit. Hij kent het nog helemaal. En hij houdt nog goed wijs ook. „We hebben veel strijdliederen gekre gen", vervolgt hij. „Zingen ze „Hallo, (Advertentie) Als uw kinderen zo do! zijn op HERO, wéét u dat ze iets goeds, iets gezonds drinken! Verkwikkend, ver frissend, fruitzuiver Hero, de parelendste aller dran ken. En... smaak voor tien: Cassis, Cerise, Ana nas, Grapefruit, en boven dien: Perl, Sinas, Citroen, Appelsap, Frambozen en Tomatensap óók in grote gezinsfles. helemaal üw smaakt De 39-jarige Italiaanse natuurkundige dr Giuseppe Anrlco Martelli, die werk zaam was op een Brits atoomlaborato rium, heeft gespioneerd voor de Sow- jetunie en was in het bezit van spiona- gemateriaal, waaronder schoenen met holle hakken en codeltjsten, zo is woens dag voor een Britse rechtbank gezegd. Martelli verscheen woensdag voor de derde maal voor de rechtbank na bij twee vorige gelegenheden in voorlopige hechtenis te zijn teruggezonden. Hij was in april gearresteerd toen hij na een be zoek aan Europa in Engeland terug keerde. Martelli's advocaat heeft enige tijd geleden aangekondigd, dat zijn cliënt het hem tenlastegelegde zal ont kennen. De officier van justitie zei woensdag dat men ook een dagboek van dr Mar telli had gevonden, waarin een adres voorkwam dat van een zekere Nikolai Karpekov, een ambtenaar van de Rus sische geheime dienst die Engeland in Kasreserve van V.N. slinkt nog meer Oe Thant heeft gewaarschuwd dat aan het einde van dit jaar de kasreserves vande Verenigde Naties niet meer zullen bedragen dan tien miljoen dollar miljoen gulden). Dat is minder dan dig is om de behoeften van de organisa tie voor een maand te dekken. De secretaris-generaal zei dit in de begrotingscommissie van de Algemene Vergadering voor het begin van een mid dagzitting over de financiële problemen van de VN. Volgens welingelichte diplomaten kan de situatie worden verlicht door vrijwil lige bijdragen van ongeveer 15 geïndus trialiseerde landen ter bestrijding van de kosten van de vredesoperatie in Kon go en het Midden-Oosten in de laatste helft van 1963. Thant verklaarde dat het deficit aan het einde van dit jaar «40 miljoen dol lar (504 miljoen gulden) zal bedragen. In een reeks betogingen welke hun hoogtepunt vonden in een massale op mars naar de Dorchester gevangenis zijn gisteren meer dan 60 personen gearresteerd. Een veertigtal negers marcheerden drie keer rond de ge vangenis, jouwende tegen de politie. Kort voor middernacht gaf het hoofd der politie bevel tot de arrestaties. Aanleiding tot de betogingen was de arrestatie van 14 jonge negers die pro beerden het Dorset-theater in het cen trum van Cambridge te integreren. Een beambte van de gevangenis zei dat de betogers meenden dat de jongens door de politie waren mishandeld. Een onderwijs-subcommissie van het Huis van Afgevaardigden heeft be sloten geen federale subsidies te verle nen aan scholen waar rassenscheiding wordt toegepast en die niet in juni van dit jaar een plan tot desegregatie heb ben ingediend dat per 30 juni 1964 in werking is getreden. De (goed bewaakte) auto van de Indonesische president. Tholen. Sint Maartensdijk. Middel burg. Vlissingen, Westkapelle, Dom burg. Veere, Arnemuiden, enzovoorts. We kunnen het dus beiden", luidt de commentaar. Concurreren Dan nog wat ernstiger zaken. „Ik heb niets tegen de Nederlanders. Ze kunnen hier binnen komen, maar ze zullen niet langer een bevoorrech te positie kunnen hebben. Ze zullen moeten concurreren, vooral in de scheepsbouw. Japan en Polen maken prachtige schepén tegenwoordig. Voor al Japan is goedkoop. Zijn de Neder- landse scheepsbouwers misschien nóg goedkoper?" „Van Ceram gaan we ons suikereiland maken. Wc zijn er al mee begonnen. De omstandigheden daar zijn ideaal. Op Soemba en Soembawa gaan we katoen verbouwen. We willen zelf voor onze textiel gaan zorgen. Op 't ogen blik moet nog meer dan zestig pro- President Soekarno in gesprek met onze speciale verslaggever Link van Bruggen. Vier Oostberlijnse journalisten, d'e dinsdag in West-Berlijn onder verden king van spionage werden aangehouden, zijn in de loop van gisternacht weer vrijgelaten. Zoals gemeld heeft de politie in ge heel West-Duitsland ingegrepen. In to taal werden twaalf Oostduitse journalis ten aangehouden. De correspondenten worden verdacht van het illegaal inwin nen van inlichtingen, die door het Oost duitse communistische propagandawezen tegen West-Duitsland worden misbruikt. Het onderzoek tegen de anderen wordt nog voortgezet. Het materiaal dat bij huiszoekingen in beslag is genomen, moet enig inzicht geven in de aard van de werkzaamheden v«m journalis ten. Sir Winston Churchill heeft degenen, die wisten te vertellen dat het eer gisteren toch wel de laat ste keer zou zijn dat hij in het Lagerhuis ver scheen, aan de kaak ge steld als profeten die hun vak niet verstaan. Giste ren kwam hij namelijk weer in het Lagerhuis en weer juichten de parle mentariërs hem toe. Hij arriveerde vijf minuten voor de vastgestelde tijd voor een regeringsverkla ring over een hervorming van het Hogerhuis. Voor hem zeker interessant: hij heeft steeds geweigerd een peerschap te aan- den, omdat dat meebracht dat hij het Lagerhuis zou moeten verlaten. Een onhandige inbreker die een been brak toen hij probeerde weg te rij den, werd gisteren door een vriendelijke recht bank in het Engelse plaatsje Croydon tot twee jaar voorwaardelijk ver oordeeld. Hij vertelde de rechter dat hij een safe op een handkar uit een "-.r.ntoor wegvoerde, toen de brandkast van de kar afviel en op zijn been terechtkwam. Op 105-jarige leeftijd is in Nijmegen overleden mevrouw M. Kors-Dikker, de oudste inwoonster van Nederland. De oudste in woonster is nu waar schijnlijk mevrouw J. A. de Bree uit Hoogkerk in Groningen, die vandaag 105 jaar wordt. De Griekse stad Athene heeft plannen om een ruim drie meter hoog standbeeld op te richten voor oud-president Harry Truman, de man van de Truman-doctrine in 1947, die Griekenland vrijwaar de van communistische overheersing. Maar er is nogal deining over dit plan ontstaan. Veel Athe- ners zijn boos, omdat van de grote Griekse mannen uit de oudheid geen standbeeld meer in Athe ne staat: de bezetters die Griekenland in de loop der jaren heeft gekend, hebben deze beelden al lemaal weggevoerd om musea te vullen. Daarom zeggen de Atheners: Geen beelden van Griekse hel den, dan ook niet van Truman. In verband met de droog te die al drie maanden in Singapore heerst, heeft de regering de hulp van Australië ingeroepen om kunstmatige regen te ver oorzaken. Ook in China heeft men weer eens schrikbarend van de droogte te lijden. 1210. Vaak wordt de klacht gehoord dat onze jeugd zich allerlei Ameri kaanse en Engelse woorden en uit drukkingen toeeigent, die tot onuit roeibaar onkruid In onze taaltuin dreigen te verworden. Over dit ver schijnsel zelf kunnen we het niet hebben, want het is veel plezieriger op deze plaats eens wat woorden aan te wijzen, die Nederlanders in het Amerikaans hebben binnengesmok keld, in de straattaal zowel als in de jongenstaal. Over de straat taal zijn we gauw uitgepraat, niet omdat het aantal woorden eu uitdruk kingen van Neder landse oorsprong gering zou zijn, maar omdat hun betekenis niet al leen de lezer, maar zelfs het papier zou doen blozen. De (gekuiste) jongenstaal is gelukkig veel onschuldiger, want een Ame rikaanse jongen speelt met een hoople (hoepel), met knickers en hij gebruikt bij het tollen een snore (snoer, touw). Als hij gaat vissen, moet hij bovendien op zijn „dobber" letten, welk woord onveranderd uit het Nederlands werd overgenomen. Misschien gaat de knaap op zijn herkeys (hurken) op een clip zitten aan de kant van de kill (kil, water stroom, denk aan Dordtsche Kil) en kijkt daarbij wat unnozle (onnozel), tot hij wordt opgeschrikt door een „landlooper", die hem de weg naar het stadhouse vraagt. Wellicht ook wordt de jongen door deze onverwachte Interruptie zó op geschrikt, dat hij hard naar huis loopt en zijn moeder om een cookie of cockey (koekje) vraagt, of om een waffle (wafel), want hij kan moeilijk van haar verwachten dat ze ogenblikkelijk een olycook (oliekoek) voor hem gaat bakken, terwijl Paas (Pasen) vlak voor de deur staat. Zijn moeder stuurt hem naar de binde ry (boekbinderij), waar hij echter niet te veel lawaai mag maken, om dat de boss nogal streng is. (Degenen die zich ergeren aan onze jongelui, die vlotweg over the boss spreken, dienen te bedenken dat we hier ons eigen woord baas geretourneerd krij gen, zij het dan in een enigszins ge wijzigde vorm). We kunnen ons gemakkelijk voor stellen dat deze woorden die in het Engels niet voorko men, of in die taal 'n andere betekenis hebben, aan de taal der Nederlandse ko lonisten zjjn ont leend. Weliswaar werden zij nadien door het Engels grotendeels overvleugeld, maar in de taal der jongens wisten zjj zich in sommige streken der Verenigde Sta ten te handhaven. Dat Iets soortge lijks zich heeft voorgedaan met woorden en uitdrukkingen van de straat, waar niet te noemen Neder landse termen zich onder de opper vlakte van het beschaafde Engels hebben gehandhaafd, valt eveneens gemakkelijk in te zien. Merkwaardig is het echter dat de Engelsen die met deze termen kennis maken, ze als Amerikanismen betitelen, terwijl het in werkelijkheid Neerlandismen zijn. Nu we toch over Amerika spreken is er volop gelegenheid eens het oog te slaan op de afleiding van het merkwaardige woord Sing, Sing, ons allen welbekend, bij name althans. (Nadruk verboden). september jl. heeft verlaten, zou zijn. Zowel in het dagboek als in een pakje sigaretten waren codelijsten aangetrof fen. De zaak is verdaagd tot maandag. De kwestie die de gemoederen in Brits-Guyana thans bezig houdt is d» vraag of premier Jagan zal aftreden. In de wetgevende vergadering had d« oppositieleider Burnham dr Jagan uit gedaagd af te treden en nieuwe verkie zingen uit te schrijven. Jagan heeft ge antwoord, dat hij hiertoe bereid is, in dien de inzet bij de verkiezing is: onaf hankelijkheid nu. Burnham heeft zich hiermee akkoord verklaard. delegatie voor Soeslof leidt Sowjet- het gesprek met China De Russische communistische partij heeft het lid van het presidium van het centrale comité, Michail Soeslof. benoemd tot leider van de onderhande lingsdelegatie die op 5 juli een ge sprek met de Chinese communisten zal beginnen over ideologische geschil len. Het gesprek vindt plaats in Mos kou. Tass deelt mede dat de delegatie zal bestaan uit drie secretarissen van het centrale comité en de Russische ambas sadeur in Peking. Tsjerwonenko. Na afloop van tweedaagse besprekin gen tussen het Spaanse staatshoofd, ge neraal Franco, en de premier van Por tugal dr. Salazar, is gisteren een commu niqué uitgegeven, waarin „de volmaakte verstandhouding en hechte solidariteit tussen de twee volkeren van het schier eiland" wordt bevestigd. Aan het overleg tussen de twee staatslieden namen ook hun ministers van buitenlandse zaken deel. Franco en Salazar hebben vermoede lijk gesproken over wat zij als een inter nationale communistische campagne te gen hun regimes beschouwen, over de ontwikkeling van de inter-Iberische han del en kwesties aangaande Afrika. Ook de betrekkingen van beide landen met de V.S. zouden ter sprake zijn gebracht, dit vooral in het licht van de kwestie der Amerikaanse bases op Spaans en Por- tugeest grondgebied. Nederl.-Duits verdrar in de Bondsdag u De Westduitse Bondsdag heeft giste ren twee nevenovereenkomsten goedge keurd van de Nederlands-Duitse verdra gen. Het ene bepaait lat Duitse en Neder landse rechthebbenden op aardolie en aardgas dat in de Eemsmonding wordt gewonnen, hierin een gelijk aandeel zul len hebben. De nog niet opgeloste kwes tie van de „Tens in het Etms-Dollart- gebied wordt hierdoor met aangetast. De overeenkomst is alleen bedoeld om een exploitatie van de bodemschatten reeds bij voorbaat mogelijk te maken. In de tweede overeenkomst wordt op wens van Nederland uitdrukkelijk vast- gelegd dat de Duitse competentie voor alle klachten en procedures wordt uit gesloten. die wegens Nederlandse maat regelen tot inbeslagneming van voorma lige Duitse aandeelsrechten inNederland- sc ondernemingen met betrekking tot hun vermogen in de bondsrepubliek zijn aangespannen. De Bondsdag is van mening dat vol gens de tegenwoordige rechtspositie de vroegere aandeelhouders op grond van de Nederlandse wet inzake vijandelijk vermogen en de maatregelen van de be zettende machten in Duitsland toch al geen recht meer hebben op hun vroege re vermogen. sportshirt? meesterlijk, cadeau, maar koop wel'n robson

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 7