J Uit!... U! Terug naar N.-Guinea of eerst studie afmaken? Minder spanning in Jordanië qoM urn Tegenspraak geruchten Hoogconjunctuur Jjh een fcoafce hij. DONDERDAG 23 APRIL 1963 Franse president heeft vertrouwen in Willy Brandt TFTestberlijns burgemeester Wil- ly Brandt is gisteren onver wacht 'uit Parijs, waar hij een bezoek van vier dagen brengt, naar Saint-Dizier in Oost-Frank rijk gevlogen voor een gesprek met de Franse president die daar op het ogenblik een rondreis maakt. Drie kwartier spraken de beide mannen met elkaar en na afloop kon Brandt vertellen dat hij bijzonder „gelukkig en tevre den was het vertrouwen van generaal De Gaulle te hebben met betrekking tot de problemen rondom de Berlijnse kwestie". Voordat Brandt met een militair vliegtuig weer naar Parijs vertrok vertelde hij, dat het Frans-Duitse verdrag voor de Duitse politiek een steunpilaar is, die behouden moet worden. Brandt hoopte, dat dit ver drag geen hinderpaal is voor andere pilaren van het politieke leven. Ver der zei Brandt, dat de V.S. voor de politieke opbouw van Europa ook zeer belangrijk zijn. Overigens merkte hij op, dat de keuze van Erhard niet van daadwer kelijke invloed op de Franse-Duitse betrekkingen zou zijn. Hij dacht dat Erhard de zaken wat meer in even wicht zou brengen, hierbij kennelijk doelend op een zo groot mogelijke uitbreiding van de E.E.G. Hij had verder met Dé Gaulle gespro ken óver de manier om te komen tot een steeds nauwere samenwerking tus sen West-Berlijn en Frankrijk, met na me op cultureel gebied. Uit andere bron Avordt vernomen, dat De Gaulle en Brandt ook verschillende mogelijkheden hadden besproken voor een duurzame oplossing van de Berlijnse kwestie. Zij waren het er over eens, dat de Sowjet- unie momenteel niet bereid is tot een definitieve regeling van het vraagstuk die aanvaardbaar is voor het Westen in het algemeen en voor de Westberlijners in het bijzonder. Het onderhoud geschiedde op zoek van burgemeester Brandt. Een van de leden van het gevolg van pre sident De Ganlle zei. dat de president hier gaarne gehoor aan had gegeven, omdat hij er zich van bewust was dat burgemeester Brandt binnen twee jaar Westduits kanselier zou kunnen zijn. Brandt is leider van de Weatduitse so cialistische partij. Op vragen naar zijn mening over de keuze van Ludwig Erhard als opvolger van bondskanselier Adenauer antwoord de Brandt, dat zich na de algemene ver kiezingen in West-Düitsland in de lente van 1965 ,,zeer zeker nieuwe ontwik kelingen in de Duitse politiek zouden kunnen voordoen". Tijdens een hevigonweer bóven Boedapest is een gashouder met 45.000 kubieke meter gas door de bliksem ge troffen en ontploft. Zeven personen, die zich ten tijde van de blikseminslag bij de gashouder bevonden, moesten met zware brandwonden in de ziekenhuizen van de stad opgenomen Worden. Minister-president Lester Pearson van Canada heeft woensdag bekendge maakt, dat 'hij op 2 en 3 mei te Lon den met zijn Britse ambtgenoot Mac- millan zal confereren. Pearson ver trekt op 1 mei. per vliegtuig uit Toron to naar Londen. i Dilemma voor Papoea-studenten GECONTROLEERD (Advertentie) I), dan eer K) lft. SU ltmT d tgenbu ige W< Juist, een góed uitziende regen jas die bést be schermt, dat is 'n combinatie die niet makkelijk te vinden is. Of tóch? Maar dan óók nog licht in het dragen, en sterk voor jaren, en keurig kreuk- hersteilend, zelfs na lang zitten Ook dat? - JA, -TERLENKA- de beste partner voor de man-op -de-weg, in ieder seizoen, overal. Een ideale jas. (Van een onzer redacteuren) Het heeft velen wellicht ver baasd in de kranten te lezen dat verscheidene Papoea-jongeren, die in ons land hun opleiding ge noten voor 1 mei naar hun vader land zijn teruggekeerd, dan wel nog zullen terugkeren, terwijl die opleiding nog geenszins vol tooid is. De vraag kan zijn op gekomen: Waarom is dat toch nodig? Hadden ze er niet beter aan gedaan hun opleiding hier eerst af te maken om dan pas terug te keren? Want dat had toch méér voor de hand gelegen? Ogenschijnlijk simpele vraag Dertig tot veertig Papoea-jonge ren, Hie in on.« lanH een opleiding genoten en^ deze nog graag af bijzonder moeilijke keu»; hier blijven en opleiding voltooien of terug naar hun land? Maandag a.s. vertrekt het laatste vliegtuig dat rechtstreeks naar Biak gaat Wat te doen? Over de bijzonder gecompliceer de achtergronden die achter deze ogenschijnlijk zo eenvoudige vraag schuilgaan hebben we met zeer velen gesproken. Daaruit ia bij gaand artikel ontstaan. g< gang. Echter, zo eenvoudig kwestie geenszins, eensdeels op grond van politieke overwegingen, ander deels op grond van toekomstige ont wikkelingen, waarover nog maar bit ter weinig zinnigs kan worden gezegd. Zoals men weet, genoot al geduren de vele jaren, steeds een aantal Pa poea's in Nederland een opleiding: zeer enkelen werden wetenschappelijk geschoold, weer anderen volgden hier een middelbare schoolopleiding en de grote meerderheid volgde vakonder wijs. Het ging steeds om zo'n honderd jongelui. Toen duidelijk was, dat Nieuw-Gui- nea onder Indonesisch bestuur zou ko men zijn geen Papoea's meer naar Nederland gezonden, omdat nu Indo nesië het onderwijs dat niet in Nieuw- Guinea gevolgd kan worden, ter hand zou moeten nemen. Zij, die hun studie nog voor 1 mei konden beëindigen gin gen terug, blij de opleiding nog juist op tijd gevolgd te hebben; enkele Pa- Ïoea's van wie bij nader inzien bleek at ze de opleiding niet zouden kun nen volbrengen omdat ze er niet zo geschikt voor waren, kregen meest- zaten. Voor hen was de vraag acuut: Wat nu? In Nederland blijven om af te studeren, óf de studie afbreken en naar het vaderland terugkeren? in vele prijsklassen Ér hing- gisteren stilte over de heilige plaatsen van Jeruzalem nu in de stad voor de vierde achtereenvolgende dag een avond klok was ingesteld na de demon straties in het weekeinde in Westelijk Jordanië. Grote menig- ,ten dromden samen bij levens middelenwinkels en bazaars bin nen de oude muren van de stad toen de avondklok om 12 uur voor I vier uur werd opgeheven. De meeste winkels bleven echter •stokki rle, H1 95 bi! lat U in? Lai rijblijt 1189 Of het nu komt doordat Rém- brandt in armoede Is gestorven en vele van zijn collega's een schamel bestaan hebben geleld, of doordat voor 17de eeuwse schilderijen thans de 100.000-voudige prijs van des tijds wordt neegeteld, we zouden het werkelijk niet kunnen zeggen. Maar een feit is het, dat men onze voor vaderen uit de gouden eeuw gebrek aan waardering voor schilders en de schilderkunst van hun tijd verwijt. Zij betaalden hun slecht, zo meent men, omdat zij hen niet achtten en hun kunstwerken niet waardeerden. Een argument dat her haaldelijk te baat werd genomen om moderne flodder producten te verde digen. Als Immers de 17de eeuwse grootmeesters door hun tijdgenoten niet werden verstaan, is liet Immers alleszins begrijpelijk dat ook onte generatie de kunstwerken van tijd genoten niet begrijpt? Daar schijnt enige waarheid ln te schuilen. Maar méér dan schijn is dit toch niet. Want al moeten we toe geven dat de schilders in de 17de eeuw voor hun kunstwerken karig werden betaald, het Is toch wel erg overijld hieruit te besluiten dat hun kunst niet werd gewaardeerd. (Het feit dat verschillende 17de eeuwse schilders het tot welstand brachten ook Rembrandt heeft een periode van materiële voorspoed gekend willen we niet eens ln het geding brengen, noch de opmerking dat de miljoenen die musea en particuliere verzamelaars neertellen geenszins evenredig aan goede smaak behoe ven te zijn). Van de Nederlanders uit de 17de eeuw. die door het oordelend nage slacht geen zin voor kunst wordt toegeschreven, oordeelde een Frans- TOCH IS HET ZO! man uit die dagen: „De Hollanders houden meer van schilderijen dan van edelstenen!" En deze buitenlan der blijkt inderdaad een betere kijk op onze voorouders te hebben gehad dan de oppervlakkige commentator van drie eeuwen later, want in de ja ren van voorspoed kocht letterlijk ledereen schilderijen, de zeeheld Tromp evengoed als de schoenlap per. Het was een hoogconjunctuur in de schilderkunst, zoals ons land nim mer gekend had en ook nooit meer zou kennen. Zeer velen handelden in schilderijen, een be- wens de kunste naars zelf op grote schaal meededen. Rembrandt incluis. Dat was mogelijk, omdat de kunstwerken in brede lagen aftrek vonden en voorts omdat er tal van verzamelaars waren, „bemlnders der Const en ander fraajlchelt", zoals de schilder-geschiedschrijver C&rel van Mander het noemde. Ook de over heid, de regentencolleges, de schutte rijen en het stadhouderlijke hof heb ben gedurende de gehele 17de eeuw opdrachten op grote schaal verstrekt en daardoor aanleiding gegeven tot het ontstaan van reeksen van kunstwer ken, „waarvan er verscheidene be horen tot de schitterendste parelen aan de kroon onzer grote kunst", zo als prof. W. Martin opmerkt. Om kort te gaan, het is rondweg belachelijk te beweren, dat de gou- deneeuwers de schilderkunst van hun tijd niet gewaardeerd zouden hebben, terwijl zij door hun geweldige aanko pen juist aanleiding gaven tot het ontstaan van die kunst op een der gelijke schaal! Laten we een volgende keer eens zien. hoe het met de waardering voor de schilders zelf stond. (Nadruk verboden). achter hun ijzeren luiken sloten. RUSTIG graafplaats, waar het gewoonlijk druk is met pelgrims en toeristen, was leeg. De spanning in Jordanië blijkt echter te zijn afgenomen. Er waren geen berich ten over verdere demonstraties. In de hoofdstad Amman was het rustig. Ko ning Hoessein heeft gisteren meer dan 2.000 stamleden ontvangen die hun loyaliteit in het paleis kwamen betui gen. NONSENS Tijdens een interview voor de Ame rikaanse televisie verklaarde Hoessein dat er geld. pamfletten en wapens door Arabische buurlanden naar Jordanië zijn gezonden om tot de demonstraties op, te wekken. Hij noemde de namen van de landen niet. Officieel is voorts ontkend, als zouden er negen Engelse bataljons in Aqaba zijn geland om de orde in Jordanië te handhaven. De En gelse ambassade in Jeruzalem noem de het bericht „baarlijke nonsens". Ver klaard werd dat er geen Engelse een heden op weg zijn. AVONDKLOK Ook ontkende men de bewering van Syrische zijde over een opstand in de! bijbelse stad Nabloes. Buitenlanders die het gebied rond Nabloes hebben bezocht verklaarden dat er geen mili taire bewegingen op de wegen waren en dat er geen tekenen van moeilijkhe den vielen te bespeuren. Er werd echter een strenge avondklok gehandhaafd in verschillende steden langs de westelijke oever van de Jordaan. De Palestijnse bevolking hiervan is vijftien jaar gele den bij Jordanië ingelijfd. TOERISME Ondanks de avondklok in Jeruzalem werd de stad druk door toeristen be zocht. Er patrouilleerden troepen in de straten, toen een gillende sirene het teken gaf voor de hervatting van de avondklok. Een Jordaanse employé van een consulaat werd in een been getrof fen toen militairen een kleine samen scholing op straat uiteendreven. Buitenlanders verklaarden dat er wrijving scheen te zijn tussen de poli tie in de stad en troepen die waren ge zonden om de orde onder de bevolking van de stad te herstellen. Zij deelden mee dat de regering de avondklok bleek te gebruiken om de ordeverstoor ders te arresteren. Aangenomen werd dat er meer dan 100 mensen in hech tenis zijn genomen. STRENG Gemeld werd dat in de stad Hebron de avondklok extra streng werd doorge voerd. Hier zijn eerder ernstige demon straties voorgekomen. Een Europese be zoeker aan deze stad meldde dat de pa trouillerende troepen zelfs niet toe stonden dat de bewoners uit de ramen van hun eigen huizen keken. Betoger tegen de rassenscheiding V.S. vermoord schelding, is door onbekenden met twee schoten in zijn hoofd vermoord. Het lijk van de vermoorde, de 35-ja- rige William L Moore, is op een natio nale weg aangetroffen, naast een bord waarop gepleit werd voor rechtsgelijk heid voor blanken en negers. Ook hij het KNMI in de Bilt ge noot een aantal Papoea-jongeren een opleiding en wel tot weer- assistent. Hier een van de cur sisten voor het bord tijdens een theorie-les. Onzekerheid Om te beginnen konden de financiën al een struikelblok gaan vormen. Ge zegd moet worden dat hierover geruime tijd en tot voor kort nog bij een aan tal hier verblijvende Papoea's grote on zekerheid heeft bestaan. Niet bij hen wier opleiding geheel of gedeeltelijk door zending, missie of particulieren werd bekostigd deze financiering kon zonder bezwaar worden geconti nueerd maar bij de zg. regeringspu pillen, wier studie en verblijf alhier door het gouvernement van Nieuw-Gui- nea werden betaald en die na 1 okto ber 1962 deze gelden van de UNTEA kregen. De UNTEA vertrekt echter per 1 mei; overleg met Indonesië over hoe het nu verder moet heeft nog geen re sultaten opgeleverd, dus.... na 1 mei komen er voor de hier studerende ex- regeringspupillen geen gelden meer uit een overheidskas. Achteraf ls gebleken, dat in ons land uit bepaalde fondsen het behoeven nog niet eens rijksfondsen te zijn zeer zeker zal kunnen worden geput, zodat geen enkele alhier verblijvende Papoea zich over de financiën zorgen had behoeven te maken, maar intussen is dat in het nabije verleden wel ge beurd en vormde dit soms de voor naamste overweging die tot de beslis sing leidde: dan maar terug, hoewel tk hier liever was gebleven tot ik mijn opleiding had voltooid. Maar er was nog meer Zoals gezegd, heeft het overleg met Indonesië over de voortzetting van de studie der in Ne derland verblijvende Papoea's tot op heden niet tot concrete resultaten ge leid. Hoewel het niet met zoveel woor den van Indonesische zijde is gezegd be staat bij sommigen echter wel de in druk. dat Indonesië alle Papoea-jonge- ren graag vóór 1 mei in Nieuw-Guinea terug zou zien. Die indruk lijkt ons zeer juist. Wie kennis neemt van verslagen die een inzicht geven in de ontwikkeling zoals die nu reeds op Nieuw-Guinea aan de gang is, zal dat moeten beamen. Hij zal dan lezen dat vele, werkelijk goed willende Indonesiërs begonnen zijn met het in het leven roepen voor de Papoea's, van avondscholen, van een vrouwenorganisatie. Wordt daarbij eerst nagegaan of er al iets van dien aard is, waarbij dan kan worden aangesloten? Neen, het „koloniale" verleden wordt eenvoudig ontkend. Men kan het verdrietig vinden of niet; het is nu eenmaal zo en... van uit Indonesisch gezichtspunt gezien nog verklaarbaar ook! Men kan uit die verslagen, meestal uit particuliere correspondentie óók unaniem lezen wat straks, na 1 mei zal gebeuren. Alles zal dan op Nieuw- Guinea, op Irian Barat, in het teken staan van de politieke opvoeding, want Indonesië wil de Papoea's onmiddellijk gaan bijbrengen dat er maar één Indo nesië ls, dat zich uitstrekt van Sabang tot Merauke, dat Nieuw-Guinea daar dus helemaal bijhoort en dat daarom een plebisciet bi 1969 overbodig ls. Weinig plaats Nogmaals als men hiervan kennis neemt moet het toch duidelijk worden dat in de Indonesische beschouwingswij ze maar weinig plaats kan zijn voor een voort te zetten opleiding van een Pa poea in Nederland. En nu de houding van de Nederland se overheid hiertegenover. Moet onze overheid dan aan de Papoea-jongeren zeggen: Blijf maar hier en daarmee in Indonesische ogen het odium op zich laden van een soort „vijfde colonnevor ming". ook al is ze met de beste inten ties bezield? (en daar twijfelt in ons land ondertussen geen mens aan). Neen, dat kan niet Moet de Nederlandse regering zeggen: Ga maar terug, waarbij ze een verant woordelijkheid op zich neemt voor een ontwikkeling op Nieuw-Guinea, waar van zij wel de lèatste is, die deze in de hand heeft? Alweer: Neen, dat kan evenmin. Ergo:zij mag en kan de alhier nog verblijvende niet-afgestudeerde Papoea jongeren niet beïnvloeden. De keus wel of niet teruggaan, zullen deze jongeren zélf moeten nemen. Intussen zitten deze jongeren maar met het grote probleem opgescheept. Men denke zich hun positie in het ver leden nog eens even ln. Wat deze jonge mensen, zonen van een ontwakend volk, de afgelopen jaren al in politiek opzicht te verwèrken hebben gekregen. Hoezeer het hun door de omstandigheden moei lijk werd gemaakt zich een eigen oor deel over dit alles te vormen; hoezeer de toekomst voor hen ln nevelen gehuld moet zijn en hoe ze tenslotte nu weer voor dit akelige dilemma worden ge- Wisten 't niet meer Is het wonder, dat vele Papoea's in ons land de afgelopen weken van her naar der trokken om raad? Ze wisten het niet meer. Dit wetende, moet de Raad voor de Zending der Ned. Her vormde Kerk die overigens heel dui delijk in een andere positie verkeert dan de Nederlandse regering aan haar z.g. zendingspupillen de raad hebben ge geven naar Nieuw-Guinea terug te ke- De argumentatie was blijkens een desbetreffend persbericht van 19 april jl.: „Een nieuw feit heeft de zending be wogen tot een verandering in haar voor nemen om deze jongelui hier te houden: het is namelijk dezer dagen op grond van inlichtingen uit goede bron vast ko men te staan dat voortzetting van htm opleiding buiten Indonesië hun toekomst moeilijker zal maken dan indien zij in Indonesië plaats vond". Men kan nu natuurlijk gaan twisten over de vraag of de beslissing van de Ned. Hervormde Raad voor de Zending de juiste was. Zonder in te gaan op het voor of tegen van dit besluit kan vastgesteld worden, dat de Hervormde Raad voor de Zending in elk geval een daad heeft gesteld door de verantwoor delijkheid van deze beslissing op zich te De Raad was daar des te gemakke lijker toe in staat, omdat de op Nieuw- Guinea weerkerende Papoea-jongeren de „instantie" terug zullen vinden, die al daar het nodige voor hen kan blijven doen: de Evangelisch Christelijke Kerk. uit wier studiefonds zij hier in Neder land studeren en die voor hun eventueel voort te zetten studie in Indonesië kan blijven ijveren, welke het studiefonds, c.q. de zending dan weer voor zijn/haar rekening zou kunnen nemen. Waarbij uiteraard aangetekend dient te worden dat aldaar voor de betreffende Papoea- jongeren levensgrote onzekerheden blij ven bestaan. En wat de jongelui betreft die hebben besloten of nog zullen besluiten in Ne derland af te studeren, ook voor hen zijn er de nodige onzekerheden. Enkele vragenderwijs gestelde zinnen mogen dat verduidelijken. Kunnen ze na vol brachte studie nog naar hun land te rug? Zo ja, zullen ze daar. onder Indo nesische bestuur aan de slag kunnen komen? Vertrouwen Onder de blijvers wordt veel de rede nering gehoord: Och, ik heb alle ver trouwen dat ik na volbrachte studie te- rug kan. De Molukkers konden dat toch ook? Ga ik nu, dan zal ik misschien al de nodige moeilijkheden ondervinden omdat ik uit de „Nederlandse koloniale sfeer" kom. Ga ik over enkele jaren, na hier volbrachte studie, dan staat me waarschijnlijk hetzelfde te wachten, maar dan heb ik tenminste mijn oplei ding gehad en kan dan voor mijn land méér betekenen. En wie weet, zijn die eventuele moeilijkheden wel veel min der dan thans omdat dan intussen ook het vertrouwen tussen Nederland en In» donesië veel groter kan zijn geworden. Met dat al blijft het de tragiek voor de Papoea-studenten, dat in feite het geen (nog?) tussen twee volken staat, blijkbaar op hun arme, tóch al zo ge plaagde hoofden moet neerkomen. I Een publiciteitsman uit New York heeft een schadevergoeding van 5.000 dollar gekregen, omdat de voormalige wereldkampioen boksen Rocky Marciano hem in november 1960 bij een woordenwisseling een klap had verkocht. Mar ciano ontkende te heb ben geslagen, maar Schoor, het slachtoffer, verzekerde de rechter dat hij na de klap gedu rende vier weken klok ken had horen luiden. O. D. gisteren een einde ge maakt aan het rookge not van de kleine Sonja Ruth Everson, die van haar vader sigaren mocht roken. Sonja is ruim twee jaar oud. De rechter heeft de vader bevolen uit de buurt van Sonja te blijven. I In Emmen is gisteren de 70.000ste inwoner van deze gemeente in geschreven. Rudi is het zevende kind in het ge zin Exel. Uit handen van de burgemeester ontving de gelukkige va der een zilveren beker tje met het gemeentewa pen van Emmen, en een spaarbankboekje met 100. 1 De Japanse regering gaat een campagne be ginnen om het Japanse volk met het oog op de Olympische Spelen van 1964 te leren hoe het zich moet gedragen. De Ja panners moeten zicli sportief gedragen, het nodige fatsoen opbren gen voor vreemde vlag gen en volksliederen, en de winkeliers mogen hun buitenlandse gasten niet afzetten. Voor bijna een mil joen gulden is een schil derij van Vincent van Gogh gisteren op de vei ling van Sotheby's in Londen van eigenaar verwisseld. De nieuwe eigenaar is de vader van de filmster Elizabeth Taylor. I Zweden heeft een veerboot die dienst moet doen tussen het Oostzee- eiland Gotland en het Zweedse vasteland be steld bij een Zaandamse scheepswerf. De boot krijgt een lengte van 88 meter en moet 1200 pas sagiers en 130 auto's kunnen vervoeren. President Kennedy: VS moeten man naar de maan Alstublieft... zenden voor 1.40 kunt u President Kennedy heeft gisteren op zijn persconferentie gezegd, dat hij na een hernieuwd onderzoek nog steeds van mening is, dat Amerika een man naar de maan moet zenden. De Rus sen zitten op het gebied van de ruim tevaart niet stil «n de vooruitgang van de wetenschap is er mee gediend, aldus de Amerikaanse president. Kennedy zei, dat wanneer het Ame rikaanse Huis van Afgevaardigden zou besluiten om de gelden voor het ruim tevaartprogramma te besnoeien, deze gelden toch niet voor bijvoorbeeld het onderwijs gebruikt zouden worden. De Verenigde Staten hebben echter voldoen de hulpbronnen om zowel een ruimte vaart als een onderwijsprogramma uit te voeren. De president voorspelde, dat getracht zou worden het ruimtevaart programma te doen beperken. Wanneer de Sowjetunie dan echter opnieuw een belangrijk succes op dit gebied heeft ge boekt, zal de regering worden verweten, dat zij niet genoeg activiteit heeft ont plooid. Ambassadeurs VS en Engeland bij Chroesjtsjef sir Humphrey Trevelyan, giste ren gesproken met de Ruvische premier Chroesjtsjef over een nieuwe manier om het probleem van de kernontwa pening aan te pakken. Men neemt aan dat ook andere internationale problemen, waaronder Laos, aan de orde zijn ge komen. Gromiko was ook bij het onder houd aanwezig. De ambassadeurs wilden niets mee delen over het onderhoud- Ook niet over de suggestie, dat het Wésten met nieuwe voorstellen gekomen zou zijn om uit de impasse te geraken. In Moskou schijnt men zich meer en meer te verzetten tegen een kernstop, of het moest zijn op Russische voorwaarden. Er zjjn aan wijzingen dat het Westen aan wil stu ren op een variant van het voorstel dat is gedaan door de neutralen in Genève. Deze hadden voorgesteld een aantal in specties over verschillende jaren ver spreid te houden. IO x genieten

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1963 | | pagina 5