GLEN EYRIE"
F
Joden vieren paasfeest op traditionele wijze
\geesïeujk
even. i
„Christus kennen en Hem bekend maken"
hoofdkwartier dernavigators"
Onvermoed perspectief
op de oecumene
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
ZONDAGSBLAD H
ZATERDAG 6 APRIL 1963
-
r m
Palmzondag
Juichend haalde Jeruzalem Christus in. Slechts de
godsdienstige leiders hielden zich afzijdig en sneer
den. En tochmisschien waren zij juist degenen
met werkelijkheidszin. Zij geloofden niet in een ver
lossing van het Romeinse juk. Zij voelden intuïtief
aan dat de tijd daarvoor nog niet rijp was.
Maar het volk geloofde wel. En wij zijn geneigd dat
prachtig te vinden. Daar komt het toch op aan? Het
gaat toch om geloof? Dat is ook een gedachte die
telkens weer in onze tijd gehoord wordt. Juist in onze
dagen van verwereldlijking en materialisme zijn we
blij met ieder sprankje geloof.
En toch is dat een gevaarlijke en bovenal onbijbelse
gedachte. Het gaat er in de bijbel niet om of de
mensen geloven, zelfs niet of ze geloven in God. De
bijbel vraagt niet: „Gelooft u?" maar „Wat gelooft
U?" of beter: „Wie gelooft u."
Deze mensen, die Christus als Koning inhaalden, ge
loofden in de verlossing, maar niet in de verlossing
van hun zonden, van hun zelfzucht, van hun eigen
ik, maar in de verlossing van de vijandelijke onder
drukking. Zij wilden weer ..zichzelf' zijn. hun eigen
leven leiden. De verlossing van Christus is er echter
op gericht dat wij niet langer van „onszelf" zijn
maar van Christus.
„GLEN EYRIE" in de staat Colora
do, V.S. sedert 1953 in het bezit van
de organisatie „De Navigators", de
interkerkelijke hulporganisatie, die ver
tegenwoordigers heeft in 14 Ameri
kaanse steden en 10 andere landen,
„The Garden of the Gods" de tuin der goden zeggen de
folders op de reisbureaus en de wegwijzers even buiten Colorado
Springs in de Amerikaanse staat Colorado. Beide hebben hetzelf
de doel, namelijk de toerist te lokken naar een plaats van uitzon
derlijke schoonheid aan de voet van de met sneeuw bedekte
.Pikes Peak" in de Rocky Mountains, die zich als een honder
denkilometers lange bergketen van Canada naar hier uitstrekt.
grond schijnen op te rijzen, de zelfs in de winter meestal diep
blauwe lucht en het gezonde klimaat, maken een reis
mooie stuk natuur dubbel en dwars de moeite waard.
waaronder Nederland, is het onder- De rode zandsteenrotsen, die in grillige vormen zomaar uit de
werp van dit artikel, dat geschreven
is door Gien Karssen-Leinenga.
Het werk van „De Navigators" in
Nederland staat onder leiding van Ro
ger E. Anderson. Op het ogenblik wor
den voorbereidingen getroffen voor de handel, ïs het landgoed
jaarlijkse bijbelstudieconferentie, die fijtt
van 5 tot 12 augustus op Woudschoten
te Zeist gehouden zal worden.
„Glen het landgoed omringen.
Eyrie". Glen Erie wil zeggen Vele bezoekers. die zich de
deze vogels bewonen nog steeds
Massale Sederavond in Amsterdam
(Van een medewerker)
„Gij zult uw zoon vertellen
op die dag aldus: Dit is om
hetgeen de Here mij gedaan
heeft toen ik uit Egypte trok"
en „Daarom onderhoud deze in
setting ter bestemder tijd, van
Jaar tot jaar". Duizenden jaren
geleden werd dit in het bijbel
boek Exodus opgetekend. Eeuw
na eeuw hebben de joden dit
gebod onderhouden, ieder jaar
weer. Geen joods boek is zo
vaak herdrukt, geen zo vaak
door joodse kunstenaars uit al
le eeuwen verlucht als de Ha-
gada, de vertelling, de overle
vering. Het in het boekje ver
vatte verhaal over de uittocht
uit Egypte inspireerde ben.
Eenmaal per jaar maar wordt
het boekje gebruikt, op de jood
se datum 15nissan (dit jaar 9
april), als het acht dagen duren
de Pesachfeest, het Paasfeest, be-
Sint waarop de uittocht uit Egyp-
i wordt herdacht.
met deze uittocht
mers als God de uittocht niet had
laten plaatsvinden had, naar men
selijke begrippen, geen joods volk
bestaan. Eeuw na eeuw hébben de
joden de herinnering aan de uit
tocht bewaard en er als het ware
steeds opnieuw aan deelgenomen
tot in onze dagen.
In Israel eenmaal per jaar, in
de verstrooiing op beide eerste
avonden van het Pesachfeest. Dan
zit het joodse gezin geschaard
rond de tafel, de Sedertafel. een
maaltijd waarop uit de Hagada
Op Sederavond beihoi
wordt gelezen, verteld en gezon
gen over de uittocht. Het ge
schiedt overal ter wereld op haast
gelijke wijze. In bijna ieder joods
huisgezin. Waar het niet gebeurt
uit godsdienstige overtuiging,
daar wordt de Sedertafel in ere
gehouden, zoals bij velen in Israel,
uit nationale oogmerken. Omdat
het een stuk geschiedenis is.
Onvermoed perspectief op de
oecumene, door dr. A. Flolet
(O.F.M.). Uitgave Paul Brand
N.V., Hilversum.
De ondertitel van dit werk over
de oecumenische gedachte luidt:
„Poging tot integratie van het
katholiek of reformatorisch belij
den". Het gaat hier om een rooms-
katholieke visie, een streven naar
meer diepgang in het oecumenisch
gesprek. De werkelijke oecume
nische houding is bereid tot zelf
correctie, zo wordt gesteld, en ze
openbaart zich pas waar het leven
met de ander leidt tot een bezin
ning op het eigen Kerk-zijn.
De rooms-katholieke moet er
kennen. dat hij de reformatie no
dig heeft, dat de reformatie de
westerse Kerk kan bevrijden van
de mening, dat de uniforme ge
stalte waarin ze tot nu toe leefde
de enige en juiste vorm was. Daar
door kan de ene Kerk de veel
vormigheid bereiken, die de ver
schillende landen en tijden van
Haar vragen. Dit boek vraagt om
deze mentaliteit en de schrijver
verklaart, in een voortdurend con
tact met de christenen der refor
matie, vele door de rooms-katho
lieke theologie verwaarloosde
elementen te hebben ontdekt. Een
bezinning, die kan bijdragen tot
de groei der Kericen naar de wa-
matses gegeten te tcorden.
Sederschotel
Op de Sederschotel,
een gewoon bord dienst kan doen,
maar die vaak speciale borden
zijn die van grote kunstzinnigheid
getuigen, prijken symbolische ge
rechten. Er liggen drie matzot op,
het brood der ellende, dat ge
durende de acht dagen van het
feest wordt gegeten. Zij stellen
voor de priesters, levieten en het
volk Israël. Er is een gebraden
beentje ter herinnering aan het
paaslam, wat morror en radijs
als verzinnebeelding aan de bit
tere tijd in Egypte doorgebracht.
Voorts charoset, een zoet meng
sel van appelen, amandelen, rozij
nen, kaneel, suiker en wat wijn,
naar Oosters gebruik en toe
spijs, dat de kleur heeft van leem
waarvan de joden in slavernij
tichels moesten bakken. Dan nog
een gebraden ei als teken van
rouw en wat peterselie en zoutwa
ter om in te dopen. Vier bekers
wijn worden op Sederavond ge
dronken om te toasten. Er wordt
toch een verjaardag gevierd. De
geboorte van het joodse volk. De
vier bekers herinneren aan de
vier uitdrukkingen waarmee de
uittocht werd aangekondigd: „Ik
zal uitvoeren", „Ik zal redden",
„Ik zal verlossen" en „Ik zal ne
men". Een vijfde onaangeroer
de beker staat apart voor de pro-
Huiselijk feest
Het aanrichten van de Seder is
een specifiek huiselijke aangele
genheid. een avond waarop het
joodse gezin verenigd is. „Ieder
die honger heeft, kome en ete
en viere het Pesachfeest mee".
Eeuw na eeuw heeft de joodse
huisvader deze zin gezegd bij de
aanvang van de Sedertafel. In
vroegere tijden, toen de verbin
dingen tussen de steden moeizaam
waren, gebeurde het vaak dat
joodse reizigers aanklopten bij
hun geloofsgenoten in den vreem
de om de uittocht mee te geden
ken. De tijden zijn veranderd en
het komt niet meer voor dat men
aanklopt bij vreemden om de Se
der te vieren.
In de laatste jaren waren er ve
len in Nederland die getroffen
door de oorlog alleen ter wereld
stonden of om andere redenen niet
in de gelegenheid waren de Seder
aan te richten. Daarom begon de
Nederlands Israëlitische Hoofdsy
nagoge te Amsterdam enige jaren
geleden gemeenschappelijke Se-
deravonden te organiseren. In
verschillende delen van Amster
dam vinden zij plaats. Zozeer ko
men deze massale plechtigheden
tegemoet aan de verlangens, dat
het aantal deelnemers jaarlijks
stijgt. Het eerste jaar zaten 150
mensen om de Sedertafel. het
tweede 300, het derde 480, verle
den jaar ruim 500 en dit jaar bij
na 600. In het nieuwe Rai-gebouw
is het dat de Amsterdamse opper-
rabijn A. Schuster de Seder leidt.
Het door de joodse gemeente te
Amsterdam genomen initiatief
van gemeenschappelijke Sedervie.
ring is aldus inmiddels uitgegroeid
tot een nog jonge traditie die aan
de eeuwenoude traditie is gekop
peld. Niet verbroken werd de
ketting, waarin tot uiting komt
dat ondanks alles wat het joodse
volk in de loop der eeuwen is aan
gedaan, het 't Boek blijft koeste
ren als het kostbaarste bezit. Het
is dit Boek, de traditie, dat ieder
jaar meer mensen er toe brengt
gemeenschappelijk de Seder te
vieren, de herinnering te bewaren
aan het feit dat duizenden jaren
geleden plaats vond: dat ieder
jaar meer komen om de jongste
van het gezeldschap de vraag te
horen stellen: Ma nisjtana
wat verschilt deze avond van alle
andere avonden En het ant
woord: Awadiem Hajinie sla
ven waren wij onder Farao in
Egypte, maar de Eeuwige, onze
God. voerde ons uit met sterke
hand en machtige arm. Zo werd
de Amsterdamse Rai het toneel
van een eeuwenoude joodse plech
tigheid.
bijna 10.000 in 1962, zijn het eens
met een vooraanstaand zaken-j
man uit het nabijgelegen Denver,
die zei: „De geschiedenis van
Glen Eyrie is de meest inspireren
de, die ik ooit heb gehoord".
Bijna honderd jaar geleden,
toen vanwege het goud in de ber
gen véin Colorado het Westen tot
leven kwam, vestigde generaal W.
J. Palmer, pioneer, spoorwegbou
wer en stichter van Colorado
Springs zich op Glen Eyrie. Hij
bouwde daarop een kasteel in Tu-
dorstijl om zijn Engels georiënteer
de vrouw een genoegen te doen
en noemde de waterval in de rots
ravijn naar een van zijn dochters
„Dorothee Falls". Dat de gene
raal een man met een vooruitzien
de blik was blijkt uit het feit, dat
vele installaties in het kasteel zo
modern waren, dat ze nu nog in
gebruik zijn. Zo had Gen Eyrie
electrisch licht kort na de stad
New York. Op het landgoed, waar
in de loop der jaren 22 gebouwen
zijn verrezen, bevinden zich
Lyons zandsteenformaties die vol
gens de geologen plm. 240 miljoen
jaren oud zijn en grijze Dakota
formaties, die op een leeftijd van
120 a 130 miljoen jaar bogen Een
combinatie die blijkbaar zelden
voorkomt.
De Navigators
Sedert 1953 is Gien Eyrie in het
bezit van De Navigators, de inter
kerkelijke hulporganisatie. die
vertegenwoordigers heeft in 14
Amerikaanse steden en 19 andere
landen, onder andere in ons land.
De aanvankelijke bedoeling was.
dat de bekende evangelist Dr. Bil
ly Graham dit landgoed tot zijn
hoofdkwartier zou maken. Hij
trok zich evenwel terug. over
tuigd, dat God Glen Eyrie voor
De Navigators had bestemd. De
Navigators, een zogenaamd „ge-
loofswerk", d.w.z. een organisatie
die financieel wordt gedragen
door de giften van sympathiseren
de Christenen, had tot op dat mo
ment een klein kantoorgebouw bé
zeten in Los Angelos, waarin haar
internationaal hoofdkantoor was
gevestigd.
Voor de ogen van allen die er
bij betrokken waren, voltrok zich
in zes weken tijds een twintig-
ste-eeuws wonder. Het eerste
wonder in een lange rij was, dat
de rooms-katholieke eigenaar het
landgoed voor een vijfde van de
geschatte waarde (340.000 doll.)
aanbood aan een protestants
christelijke organisatie, op voor
waarde dat de Navigators bij de
overdracht, die zes weken later
moest plaats hebben 110.000 doll,
in contanten moesten neertellen.
Die zes weken behoren tot de
meest dramatische in de geschie
denis van de Navigators. Giften,
meest kleine, telegrafische post
wissels, toezeggingen van over de
hele wereld stroomden binnen. Zo
kwam er onder andere 1000 uit
Nederland. De eerste offers wer
den vrijwillig gebracht door leden
van de Navigatorstaf. Sommigen
boden hun auto aan, een bruidje
gaf 100 doll, bestemd voor haar
huwelijk, anderen kochten verze
keringen af. Op de morgen van
de betaaldag was er nog een te
kort van 20.000 doll. Om een uur
's middags, de gestelde tijd, was
evenwel het totaalbedrag over
schreden! God had de gebeden
verhoord! Deze zomer, nadat bin
nen de gestelde tijd de laatste af
betaling is gedaan, zal er een dag
zijn waarop een speciale wijdings-
imerkelijker dan de uiti
derlijke schoonheid van de „Tuin
Goden", opvallender dan de
dzame samenstelling van de
<e en grijze rotsformaties op
Glen Eyrie, is voor de bezoeker
het werk in harten en levens van
toegewijde jonge mannen en vrou-
die zich gezamenlijk scha-
achter het bekende motto van
Navigators Christus kennen
en Hem bekend maken".
dienst zal worden gehouden. Billy
Graham had de wijdingsdienst
zullen leiden, maar heeft juist op
doktersadvies moeten afzeggen.
Doel
Glen Eyrie dient een drievoudig
doel. In de eerste plaats is het
het internationale hoofdkantoor
van een werk, dat over de hele
wereld toenemende bekendheid en
invloed geniet. Kerkelijke leiders
gaan meer en meer de noodzaak
van het lekenapostolaat zien als
een oplossing tot wereidevangeli-
satie in onze tijd van bevolkings
explosie en specialisatie. Indivi
duele training van de enkeling
schijnt niet alleen de oplossing te
zijn in geestelijke arbeid, maar
ook in de diplomatieke dienst en
topfuncties in het bedrijfsleven.
Mr Herbert Hoover, een „van de
vorige Amerikaanse presidenten,
heeft gezegd, dat de opleiding tot
diplomaat zo veelzijdig is. dat de
ze alleen op individuele basis
van man-tot-man moet plaats vin
den. Op deze taak, de geestelijke
en praktische ontwikkeling van
de enkeling, hebben de Na
vigators zich in hun dertigjarig
bestaan gespecialiseerd. De na
druk ligt hierbij niet zozeer op de
propagering van de eigen organi
satie als wel om predikanten,
zendelingen) evangelisten en in
dividuele Christenen te helpen bij
hun taak in kerk, evangelisatie
en nazorg. Verzoeken om hulp ko
men binnen van over de hele we
reld van predikanten en Christe
lijke organisaties in zulk een aan
tal, dat men daaraan onmogelijk
kan voldoen. Hoe waardevol deze
arbeid ook in ons land is blijkt
uit een artikel, dat de Rotterdam
se gereformeerde evangelisatie
predikant, dr. K. D. Kraan, on
langs in het „Centraal Week
blad" schreef. Navigator-Bijbel-
stud emateriaal, dat vooral inge
steld is op de praktijk van het
Christenleven is in ruim 20 talen
vertaald en wordt over de hele
wereld gebruikt.
In de tweede plaats dient Glen
Eyrietot conferentieoord. Voor
deze zomer zijn er van mei tot
september elf Navigator-conferen
ties gepland. Naast de jaarlijkse
stafconferentie zijn er conferen
ties voor middelbare scholieren,
studenten, echtparen en predikan
ten. Prominente predikanten van
uiteenlopende kerken en zendings
organisaties nemen, naast de ei
gen staf. als gastsprekers daar-
Op het ogenblik ziet men uit
naar de komst van onze bekende
landgenote en evangeliste mejuf
frouw Corrie ten Boom. Tijdens
de overige maanden staat het
landgoed ter beschikking voor
kerken en groepen. Op de agenda
van de afgelopen maanden zagen
we onder andere een prgdikan-
tenconferentie over het thema
„Lekentraming in de kerk", een
conferentie voor toekomstige
jeugdleiders van Youth for Christ,
een conferentie voor de kadetten
van de nabijgelegen „Colorado
Air Academy", waar toekomsti
ge officieren van de Amerikaan
se luchtmacht worden opgeleid.
theoreti-
prakt.sche
ontvangt.
Uniek
Het derde aspect van Glen Ey
rie is het belangrijkste en inder
daad uniek. Dit is het eigenlijke
trainingsprogramma. De visie en
de methode van de nian-tot-man
training, zoals die door de Navi
gators wordt gegeven, is zoals
we die zien bij de apostel Paulus
in het boek Handelingen. Terwijl
hij door Azië en Europa trok nam
hij mannen als Timotheus, Titus
en anderen met zich mee. Hij
leerde hen als Christen te leven,
anderen te winnen en die te on
derrichten weer anderen te win
nen en op die manier het aantal
discipelen te vermenigvuldigen.
Paulus gaf dit principe van gees
telijke vermenigvuldiging weer
toen hij aan de jonge Timo
theus schreef: „En wat gij van
mij gehoord hebt onder vele ge
tuigen, vertrouw dat toe aan ver
trouwde mensen, die bekwaam zul
len zijn om ook anderen te onder
richten." (2 Tim. 2:2). Men ge
looft, dat ook in onze tijd mannen
en vrouwen zich het beste kunnen
bekwamen voor een geestelijke
taak als men naast e
sclie opleiding een
„on-the-job" training
Mei andere woorden
ding in een werksituatie,
nauwkeurige observatie van de
hele mens mogelijk maakt.
Op dit ogenblik zijn er 60 a 70
jonge mannen en vrouwen als
„trainees" aan de vaste staf van
50 medewerkers onder de bekwa
me leiding van de algemeen di-
rekteur, Lome Sanny, toegevoegd.
De leeftijd varieert tussen de 20
en 30. Velen ontvingen reeds Na
vigator-training in hun vorige
woonplaats. Van maandag tot en
met vrijdag vult elk een achturi
ge werkdag op kantoor, in de ei
gen drukkerij, keuken, garage,
enzovoort. Als vergoeding hier
voor ontvangen ze kost en inwo
ning en een klein bedrag aan
zakgeld. Daarnaast ontvangt el
ke „trainee" geestelijke en prak
tische hulp, die afgestemd is op
zijn individuele persoonlijkheid en
toekomstige mogelijkheden. Dan
wordt er door ieder deelgenomen
aan een intensief wekelijks Bijbel-
studieprogram en volgt men cur
sussen. De cursussen variëren dit
semester van lessen in „Dogma
tiek", „Overzicht van het Nieuwe
Testament", „Verdieping geeste
lijk leven" tot „Tendens in het
wereldnieuws". Op de vorige roos
ters kwamen naast „Stromingen
en secten", lessen in het „Spre
ken in het openbaar", „Hoe word
ik een beter secretaresse" en een
cursus typen voor.
een jaar onderljrak om volgen»
zijn eigen woorden „Meer over
Christus en de Bijbel te leren".
Zijn commentaar is: „Mijn hele le
vensperspectief heeft zich verdiept
sinds ik hier kwam." Dat de jon
gelui een taak toegewezen krijgen
zonder aanzien des persoons blijkt
uit het feit, dat Valdois een tijd
als tuinman en daarna als kok
werkzaam was. Nu werkt hij in
de drukkerij.
Er worden geen kerkdiensten op
„Glen Eyrie" gehouden, 's Zon
dags verspreiden staf en „trai
nees" zich over de plaatselijke
kerken in Colorado Springs, waar
velen een taak in zondagsschool
of jeugdwerk hebben. De invloed
in Colorado Springs is evenwel
niet alleen kerkelijk. Uit een rap
port, dat dezer dagen door een
neutraal publiciteitsbureau werd
uitgebracht, bleek dat vooraan
staande figuren in het bedrijfs- en
zakenleven de aanwezigheid van
de Navigators bijzonder waarde
ren. Men vond, dat moreel, eco
nomisch en geestelijk deze organi
satie een zeer gunstige invloed op
de stad heeft.
De „Trainees" blijven gewoon
lijk van drie maanden tot een!
jaar op Glen Eyrie. Een kleinj
aantal blijft werkzaam voor De
Navigators, meerderen gaan wer-l
ken voor hun eigen kerk of an
dere zendingsorganisaties en we
anderen gaan terug naar h
plaats in de maatschappij. De e
kiest het onderwijs, de ander de
verpleging, weer anderen de in
dustrie en het bedrijfsleven om als
leek hun getuigenis uit te dragen.
Zij zijn het ook die weer nieuwe
„trainees" recruteren.
Op dit moment biedt Glen Ey-|
rie een internationale aanblik,
Daar is bijvoorbeeld ds. Peter
Church, een baptistenpredikant
uit Zuid Afrika, die een jaar ver
lof uit zijn gemeente nam om hier
meer praktische ervaring ten a
zien van lekentraining in de kerk
op te doen. D«^r, is Ray Hoo van
Jamaica. Als medewerkers van
De Navigators die nu voor een
jaar van oriëntatie en voorgezet
te training op Glen Eyrie vertoé-
ven zijn het echtpaar Dagfinn en
Grethe Saether uit Oslo, Ann
Horsford, dochter van een beken
de chirurg uit Londen en secre
taresse Yumiko Seno uit Tokio.
«flllllllllllf
Vijftien paasverhalen
Trainees
De „trainees" vertegenwoordi
gen zo'n twintig protestantse ker
ken en denominaties en komen uit
verschillende milieu's. De meeste
mannen hebben hun militaire
dienst achter de rug. Velen wer
den in die tijd door de christelij
ke militairenhuizen die de Navi
gators in Amerika en Europa be
heren, bereikt. Velen hebben een
universitaire opleiding, zoals bij
voorbeeld de 29-jarige ir. Darrel
Vijftien auteurs, de meeste met
bekende namen, hebben mee
gewerkt aan de handige en goed
kope uitgave van dit boekje. Zijl
hebben allen getracht rondom het!
Paasfeest, dat overigens treffen-i
der dan welk verhaal ook de blijd-|
schap van de opstanding ver
woordt, menselijke verhalen te
schrijven waarin het opstandings
feit een centrale rol speelt. Som
mige auteurs zijn kennelijk niet
geslaagd in deze opzet. Hun ver
halen raken de kern van Pasen
niet en wat er dan overblijft, is
niet meer dan een zoet gemedi-
teer dat niet vermag te onroe-
ren. Van de geslaagde verheden
lijk ons het beste dat van dr.
J. H. Bavinck. Bijzonder goed
leesbaar is ook het verhaal van
mr. Louis de Bourbon. Het valt
ten slotte in de uitgever te prij
zen dat hij ook enkele verhalen op
nam die voorgelezen kunnen wor-
Canadezen maandag ter stembus De rol van Canada
in de westelijke defensie Revolte in Argentinië
Begrippen
We hebben er bij een vorige
gelegenheid al op gewezen, dat
de begrippen conservatief en li
beraal in de namen van de po
litieke partijen in de Canadese
verhoudingen weinig te beteke
nen hebben. Het is een bekend
verschijnsel, dat zgn. conserva
tieve groeperingen vaak „pro
gressiever" zijn dan liberale. Zo
is het ook in Canada. De namen
de partijen zijn niet in alle
IN de afgelopen week kwam
er een eind aan de verkie
zingscampagne In Canada cn
maandag a.s. gaat men er ter
stembus om een nieuw parle
ment te kiezen. Dit laatste moet
gebeuren, omdat in het begin
van dit Jaar het kabinet van
premier Diefenbaker ten val
werd gebracht en het parlement
werd ontbonden. De Conserva
tieve partij van Diefenbaker be
schikte alleen niet over een
meerderheid ln het Lagerhuis
en was aangewezen op de steun
van een der kleine partijen, i.e.
de Social Credit Party. Tegen
over zich vond Diefenbaker de
grote Liberale partij van Lester
B. Pearson. Het kabinet van
Diefenbaker had dus al bij zijn
geboorte weinig levensvatbaar
heid en het was duidelijk, dat
sljn politieke tegenstanders
slechte op een gunstige gelegen
heid wachtten om het ten val
te knnnen brengen.
Amerika
Diefenbaker, die in 1958 aan
het bewind is gekomen door ge
bruik te maken van oen gevoel
van onbehagen bij de Canade
zen over de Amerikaanse invloed
in hun land. trachtte begin fe
bruari dit oude wapen te hante
ren om zich uit de moeilijkhe
den te redden, die de val van
zijn minderheidskabinet dreig
den te veroorzaken. Hij spiegel
de zich aan het voorbeeld van
de Franse president, beschuldig
de de Verenigde Staten van een
onaanvaardbare inmenging in
de Canadese binnenlandse aan
gelegenheden en meende op de
ze wijze wel de oppositie de
wind uit de zeilen te hebben ge
nomen. Niets was echter min
der waar, wam de oppositie
kwam toch in het geweer. De li
beralen en de Social Credit Par
ty, die samen een meerderheid
in het Canadese Lagerhuis kun
nen vormen, brachten Diefenba
ker ten val.
Afspraken
van Canada's uit 1959 (tijdens
het bewind van Diefenbaker)
stammende verplichting, zijn
strijdkrachten uit te rusten met
Amerikaanse kernwapens. DU
zou moeten geschieden in het
kader van de afspraken voor de
Amerlkaans-Canadese verdedi
ging van het Noorden van het
Westelijk Halfrond.
Beslissing
De felle uitval van Diefenba
ker naar de Verenigde Staten
wekte in de vrije wereld de in
druk, dat het westelijke bond
genootschap ongeveer op instor
ten stond. Eerst Frankrijk met
de afwijzing van Engeland als
lid van de EEG, die evenzeer
tegen de Verenigde Staten ge
richt was. Toen Canada, een
land, waarvan men een derge
lijke houding helemaal niet ver
wacht zou hebben. Zij, die de
achtergrond kenden van Dlefen-
bakers optreden wisten evenwel
beter. De premier was ln moei
lijkheden geraakt als gevolg van
zijn getalm
Canada heeft in de afgelopen
jaren voor ongeveer 700 miljoen
dollar geïnvesteerd in raketten,
vliegtuigen en artillerie, die ge
schikt zijn om met kernwapens
te worden uitgerust. Pearson,
leider van de Liberale partij, is
van mening, dat dit geld wegge
gooid is, als de Amerikaanse
kernwapens niet worden aan
vaard. Diefenbaker bleef echter
op verder uitstel aandringen.
Hij noemde de zich wijzigende
defensie-regelingen een be
dreiging van de Canadese souve-
reiniteit (als gevolg van het feit.
dat de Verenigde Staten heer en
meester over de kernwapens
zouden blijven). En zo liet hij
het op een beslissing aankomen.
Enkele van zijn ministers dis-
tancieerden zich van hem, na
men ontslag, of lieten weten,
zich bij eventuele vervroegde
het nakomen
niet
e tracfa
Canada een welvaartsstaat te
maken. Dit heeft er toe geleid,
dat Pearsons Liberale partij
veel van haar bezwaren daarte
gen heeft laten vallen en heel
wat water in haar politieke wijn
heeft moeten doen.
Verschuiving?
Een gevolg van Diefenbaker's
„progressieve" optreden is ook
geweest, dat de socialistische
groeperingen in Canada de hoof
den bij elkaar hebben gestoken
hebben gevormd, de New De
mocratie Party, uit welke naam
angstvallig het begrip socialis
tisch is geweerd. Deze partij
heeft vorig jaar 18. van de 265
Lagerhuiszetels veroverd. Zij
verwacht er maandag nog meer
uit het vuur te slepen. Veel
kunnen het er bijna niet zijn,
omdat het socialisme tot dusver
in Canada niet geliefd is ge
weest. Zou deze groep dus een
belangrijk succes gaan boeken,
dat zou dit wel moeten inhou
den, dat er ook op dit gebied
een verschuiving aan de gang
is. Dat er veranderingen in de
Canadese politieke verhoudingen
hebben plaatsgevonden is duide
lijk. Hoe dat precies het geval
is. zullen we volgende week we
ten.
Geen inzet
De verwachting, dat de ver
kiezingsstrijd zich vooral zou
toespitsen op dc kwestie der be
wapening, Is niet geheel be
waarheid. Wel proberen Diefen
baker en dc leider van de So-"
eial Credit Party er politieke
munt uit te slaan, de een van
wege het profiteren van de an
ti-Amerikaanse gezindheid bij
talrijke Canadezen, de ander
speculerend op de tegenzin,
waarmee velen ln het land pra
ten over de hoge defenslekosten.
De Liberale partij van Lester
Pearson maakte het probleem
niet tot een belangrijke inzet
van de verkiezingscampagne.
Misschien houdt zulks verband
met het feit, dat Pearson eens
de Nobelprijs voor de vrede
heeft gewonnen. Wellicht heeft
het Iets te maken met de ver
kiezingstactiek. Hoe dan ook. dc
liberalen legden het zwaartepunt
van de propaganda op sociaal-
economisch terrein.
Quebec
Een probleem, waar met na
me de liberalen mee te kampen
hebben is de tegenstelling tussen
de twee bevolkingsgroepen van
Canada, die Engels- en de
Franstaligen. In de provincie
Quebec, waar de laatsten ver
reweg in de meerderheid zijn,
drijft men zijn tegenzin tegen de
„overheersing door de Engelsta
ligen" zo ver door, dat men
niet op de Liberale partij wil
stemmen, omdat zij niet geleid
wordt door een liberale politicus
van Frans-Canadese afkomst.
Voordat Diefenbaker aan de
macht kwam. was dat nog wel
het geval, toen Louis Laurent
premier was. Toen deze werd
opgevolgd door Pearson werd
een groot deel van de liberalen
in Quebec de partij ontrouw,
hetgeen mede tot de overwinnng
van Diefenbaker leidde.
Lesage
Ook in juni van het vorige
jaar konden de liberalen van de
provincie Quebec nog niet de
moed opbrengen, zich achter
Pearson te scharen. Wel steun
den zij bij de provinciale ver
kiezingen van november jl. de
48-jarige liberaal Jean Lesage
op overweldigende wijze. Maar
die is dan ook een Franse Ca
nadees. Het gevolg was, dat bij
de verkiezingen van juni voor
het lagerhuis de zonderlinge So
cial Credit Party, waarvan een
der leiders Réal Caouette een
Franse Canadees is, in de pro
vincie Quebec met grote spron-
gen vooruit ging en op 30 zetels
In het Lagerhuis aanspraak
mocht maken. Het Is waarschijn
lijk, dat men in Quebec nog niet
vcei geleerd heeft en dat dc ge
schiedenis zich zal herhalen.
Men zegt van Lesage, dat hij
zelf leider van de Liberale par
tij in geheel Canada en premier
van het land wil worden.
Argentinië
grote vraag, of een der grote
partijen er in zal slagen, een
meerderheid in het Lagerhuis te
verwerven, in Argentinië heeft
men met nog groter moeilijkhe
den te kampen. Daar moeten
binnenkort verkiezingen worden
gehouden, die wellicht zullen lei
den tot de terugkeer van pero
nisten in de nationale politieke
arena. Zoals men weet zijn het
sedert de val van Peron de mili
taire leiders geweest, die de po
litieke balans in Argentinië in
evenwicht hebben gehouden. Van
tijd tot tijd bleek er in de ge
lederen van de strijdkrachten
onenigheid te bestaan, die tot
kritieke situaties leidden. Maar
die konden telkens weer worden
opgelost. Nu de parlementsver
kiezingen naderen zijn bepaalde
elementen in opsland gekomen
omdat zij tot elke prijs willen
voorkomen, dat de aanhangers
van Peron opnieuw een rol gaan
spelen in de politieke aangele
genheden van het land.
DIEFENBAKER
Normaliseren
Deze vrees is begrijpelijk, ge
zien de ervaringen, die Argenti
nië met het peronlsme heeft op
gedaan. De zaak heeft echter
ook een andere kant. De pero
nisten. die nog zeer talrijk zijn
ln het land, kunnen niet blijvend
uit het politieke leven worden
verbannen. Het heeft misschien
al wat le lang geduurd, voordat
een begin werd gemaakt met
het normaliseren van de politie
ke verhoudingen. Maar dat be
hoeft nog niet te betekenen datl
er nu een streep onder moet
worden gezet. Dc afloop van
dc machtsstrijd binnen de Ar
gentijnse strijdkrachten is dan
ook van het grootste belang voor
de toekomst van Argentinië en
als gevolg daarvan ook voor het
grotere deel van Latijns-Amerl-
ka. dat zich In een overgangs
stadium bevindt.
