MANNENREPUBLIEK
GEESTELIJK
LEVEN.
DEZE WEEK IN EEN WOELIGE WERELD
nu per auto bereikbaar
schrapt progressieve
van sprekerslijst
namen
De Wereldraad van
Kerken in New Delhi
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 30 MAART 1963
Uw of mijn
Het is als een verhaal uit een sprookje. De sprookjes
prins en de sprookjesprinses ontmoeten elkaar. Het
enige verschil is dat zij beiden al koning en konin
gin zijn, al een eigen rijk hebben, al een levens
grote verantwoordelijkheid dragen.
De koningin van Scheba kwam op bezoek bij koning
Salomo, omdat zij gehoord had van zijn geweldige
wijsheid. Zij wil hem wel eens op de proef stellen
en legt hem allerlei vragen voor. Als hij haar
„raadselen", zoals de bijbel het zegt in I Koningen
10 1, allemaal beantwoord heeft, staat zij verbluft
over zijn geweldige wijsheid.
„De helft was me niet aangezegd", roept ze uit. Ze
prijst de koning. Ze prijst het volk, dat zo'n voor
treffelijke heerser mag dienen. Zij prijst zelfs de
God van Israël, die zijn volk wel bijzonder lief
moet hebben, om het zo'n koning te geven. „Ge
prezen zij de Here, uw God", roept zij uit.
Wat is zij dicht bij het Koninkrijk Gods. Het gebeurt
niet vaak. dat iemand uit de heidenwereld zo over
God spreekt. En toch mogen we in dit gedeelte een
klein bezittelijk voornaamwoord niet over het hoofd
zien.
Zii prijst de Here, maar hij blijft „uw God", de voor
haar toch nog vreemde God, de God van Israël, de
God van Salomo. In dit gehele gedeelte komt zij er
niet toe om te spreken over „uw God en mijn
God", zoals de heidense Ruth eens zei.
Zij brengt haar bezittingen en legt ze neer aan de
voet van Salomo, maar het is de vraag of zij haar
hart gaf aan de God van Salomo. En zo ging zij
heen met aardse weldaden van Salomo, maar ook
met de zegen van God?
In vele kerkelijke artikelen komen we tegenwoordig
telxens weer de uitspraak: „Jezus Christus, Heer
der wereld" tegen. Dat is prachtig, als dat erkend
wordt. Maar het is niet genoeg. Christus leerde zijn
discipelen bidden: „Onze vader, die in de hemel
zijt." en niet alleen maar „hemelse Vader." Chris
tus leerde ons dat de Heer van de wereld, de Heer
van ons hart moet worden. De kerk kan het zonder
dat „mijn Heer en mijn God" van Thomas en van
Ruth niet doen.
KLOOSTER ATHOS VIERDE TIENDE EEUWFEEST
Na kruisvaarders
en Turken
nu de toeristen
In deze byzantijnse kerk komen de monniken bijet
hun liturgische diensten.
(Van onze kerkredactie)
Het concilie blijft de gemoe
deren bezig houden. De eersie
zittingsperiode heeft misschien
niet veel werkelijke resultaten
opgeleverd, maar zij heeft wel
de tongen in rooms-katholieke
kring losgemaakt. Plotseling is
duidelijk geworden dat de
rooms-katholieke kolos toch niet
zo statisch is als men buiten
de Rooms Katholieke Kerk vaak
heeft gedacht. Er is een roep
om vernieuwing op ieder ge
bied. Het opmerkelijke is dat
deze roep vooral uit Europa
komt. Amerika, dat zo graag
vooruitstrevend wil zijn, blijkt
de grootste moeite te hebben om
waardering 07. te brengen voor
al de mensen die vernieuwing
willen, vier van de meest voor
aanstaande vernieuwers mogen
althans niet spreken tot de stu
denten van de rooms-katholieke
universiteit in Washington.
Tot dit viertal behoort de voor
al de laatste maanden ook in pro
testantse kring bekend geworden
schrijver van controversiële boe
ken Hans K?ng, die toch tot con
cilietheoloog en adviseur werd be
noemd. De anderen zijn Gustave
A. Weigel, Hohn Courtney Mur
ray en Godfrey Diekmann, de vi-
ce-voorzitter van de Amerikaan
se) Nationale rooms-katholieke li
turgische conferentie.
iniiiiliiliiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiiiliiiiiiiiiiiliiiinii
concilie de leider geworden van
de grote groep die gaarne veran
deringen zou willen zien. Hij heeft
duidelijk zijn stem laten horen op
het concilie voor vernieuwing en
voor een zogenaamde „open-deur-
politiek". De vraag is reeds ge
steld in bepaalde rooms-katho
lieke bladen of Bea nu ook niet
zal mogen spreken tot de studen
ten. Het is duidelijk dat de be
slissing van de universiteit niet
bij iedereen in goede aarde is ge
vallen. Zo heeft het weekblad van
het bisdom van kardinaal Cush-
ing, „The Pilot", reeds uitge
sproken dat de daad van de uni
versiteit een „misrekening" is ge
weest.
Uitnodiging
Gustave Weigel vond de gehele
affaire niet zo erg belangrijk.
Hij had toch reeds een uitnodi
ging, namelijk om de spreker te
zijn in de bijeenkomst waarin of
ficieel de bul wordt uitgereikt
aan hen die afstuderen. De klas
die afstudeert heeft namelijk het
recht om zelf een spreker te kie
zen. Het gebeurt maar zelden dat
een universiteit een verandering
aanbrengt in deze keuze van een
spreker.
Weigel heeft tevens gezegd dat
hij niet graag de woorden „con
servatief" en „liberaal" gebruikt.
Dat laatste is namelijk de bena
ming die in Amerika gegeven is
aan de grqte groep van „progres
sieven", zoals zij in Europa wor
den genoemd. Hij gebruikt liever
Het is de enige universiteit ^,t»i^ri2®".:,op€n deur" €n "ge-
(Van onze kerkredactie)
Drilboren hebben de mythi
sche stilte van Athos, de heili
ge berg in Noordoost-Grieken
land, verstoord en het ziet er
naar uit dat het op deze berg
nooit meer helemaal stil zal
worden. Een autoweg leidt nu
van het havendorpje Daphni
naar de hoofdstad Karyes van
een monnikenrepubliek, die dit
jaar zijn tiende eeuwfeest viert.
Niet langer behoeven de spaar
zame bezoekers op kleine ezel
tjes de vrij steile paden te be
klimmen. De klimpartij van
drie a vier uur is nu een toe
ristenuitje geworden. Dit com
plex van oeroude kloosters is
zijn tweede eeuw ingegaan als
een toeristische bezienswaardig
heid. Vreemdelingen van hein
de en ver kunnen zch nu ver
gapen aan mystieke vroom
heid. Zal toeristisch Athos het
oude vrome Athos blijven?
De tijden zijn vaak veranderd
en Athos is altijd zichzelf geble
ven. Herhaalde malen heeft deze
mannen-gemeenschap, die slechts
een maal een vrouw in zijn mid-
stichtte, maar de ware belang
stelling voor zijn streven ontbrak
toch.
Echter in 960 kwam Athanasius
Anthonides met een aantal vol
gelingen van Constantinopel naar
de heilige berg en hij werd de
stichter van deze monnikenrepu
bliek. Dat was dus voor het gro
te schisma tussen de westerse
en oosterse kerk. Het was van
zelfsprekend dat deze monniken
zich daarna schaarden aan de
kant van het oosten. Athanasius,
zeggen de oude verhalen die op
Athos nog leven, voorspelde de
overwinning van keizer Nicepho-
rus Phokas over de Saracenen.
kwamen en weer bogen de mon- Als een ouderwetse burcht ligt het
niken het hoofd. Met wat wel klooster Laura boven op de heilige
genoemd is „overdreven onder- f,erg 41
danigheid" zochten ze de be
scherming van de Turkse sultan
en deze republiek van mannen
wordt belastingplichtig aan de waar jjet merkwaardige mystie-
Turkse heersers, maar. blijft ke lev€n van deze kerk geVon-
zichzelf, vele eeuwen lang. den wordt.
De eeuwen vergleden. Een
nieuwe tijd brak aan. De Turken
werden teruggedrongen. En tij
dens de Balkanoorlog van het be
gin
Toeristen
En nu. na kruisvaarders en
Turken dringen de toeristen bin-
nen. Ze verbreken met hun auto
deze eeuw stelden de motoren de vrome stilte; ze lo-
monniken zich onder het Griek- pen nieuwsgierig langs de histori-
se gezag. In 1912 hielden zij ep sche gebouwen en kijken wat ge-
s 6 geneerd m de kale cellen van de
hermieten. Na duizend jaar is
weer een nieuwe tijd aangebro-
eens in de pu-
belasting te betalen aan de Tur
ken. Maar toen de grote
De voorspelling kwam uit en de g€ndheden de internationale toe- ken. Athos is
keizer was zo dankbaar dat hij
„.«rH i« iqio hp blieke belangstelling gekomen,
stand regelden, werd in 1913 be- dank 2„ d€ technische en de oecu-
w uaiiK ill u« icmiiiiaugic ci
het geld verschafte, waardoor de paaid dat Athos €en onafhanke- menische ontwikkeling.
monniken het eerste klooster, ge
noemd naar de heilige Laura kon
den bouwen. In de eerste paar
eeuwen werden al spoedig ande
re kloosters gebouwd, zodat er
nu ongeveer twintig zijn. Het oud
ste schijnt uit de zestiende eeuw
te dateren.
Kruistochten
Het is alles niet zonder strijd
en moeilijkheden (vaak ook in
terne) gegaan, maar een zeer
moeilijke periode brak toch
lijke kerkelijke republiek zou
zijn.
Maar lang duurde ook deze si
tuatie niet. In 1924 legde de
Griekse regering eenvoudig
slag op het overgrote deel
De techniek bracht een autoweg
naar het kleine hoofdstadje Ka
ryes. De oecumene deed de be
langstelling in het westen ople
ven voor het kerkelijk leven van
de Oosters-Orthodoxe Kerken. Zo
kwam het vergeten Athos weer in I
de belangstelling. En de monni-1
den ontving, (de Griekse koningin toen de kruistochten begonnen.
KARDINAAL CVSHING
misrekening
Geschrapt
Deze vier namen werden ge
schrapt van een lijst van 15 namen
van vooraanstaande rooms-katho
lieke geestelijke leiders, die even
tueel in de komende maanden ge
vraagd zouden worden om lezingen
voor de studenten te houden.
KARDINAAL SPELLMAN
berekening
uitgenodigd zouden worden. Uit wijs. nei is ae enige umveisuen
deze lijst zou een aantal perso- <jie rechtstreeks onder het gezag S1-"r? a®"L
nen worden gevraagd. Eer de spre- van de paus valt. De rector-mag- ot i,« bi
kers evenwel gevraagd werden, nificus wordt door de paus zelf d riej_?0<??1JfiL "1#
moesten de studenten de lijst benoemd. De school wordt voorts
voorleggen aan de pedel van deze beheerd door de rooms-katholieke 'euwe" om gelijke
universiteit, die prompt in over- hiërarchie van de Verenigde Sta- L f il ii"
leg met de senaat de vier namen ten. Kardinaal Spellman is de f wereld.
president van het curatorium. „S'in L. 8. kan gerekend
Deze school staat dus tussen de garden dat ongeveer 60 procent
conservatieve kardinaal en de veel S" °P C°
vooruitstrevender paus. een wel 1™.ïï2ï?,lder!.S,i SLSt
bijzonder moeilijke positie.
in 1912) het hoofd moeten buigen
voor vreemde overheersers, maar
het opmerkelijke van de Oosters-
orthodoxe vroomheid is toch in
de geschiedenis altijd weer ge
weest dat een buigen nimmer een
verzaken van eigen inzichten en
visies heeft betekend. Diep in het
hart van de oosterse orthodoxie
ligt de voor ons welhaast fatalis
tisch aandoende gedachte dat de
tijden komen en gaan, maar God
zijn kerk bewaart. Het merkwaar
dige is dat deze oosterse orthodo-
xie steeds weer kon buigen voor bleven zichzelf
de aardse machten en toch zich- Dieven «enzeu.
zelf kon blijven.
Mekka
*Jat is misschien wel de kern
van de geschiedenis van Athos,
dat wel genoemd is het Mekka
van de oosterse orthodoxie. Deze
heilige berg. duikt uit de zee op
aan de oostelijkste landtong van
het Chalcidisch schiereiland in
het noordelijk gedeelte van de
Egeïsche zee. Het is een 50 ki
lometer lange en 10 kilometer
brede steenklomp met aan het
uiteinde daarvan de 1933 meter
hoge berg.
Deze hebben de Oosterse Kerken
niet ongemoeid gelaten en zoals
de protestanten met afschuw en
schrik terugdenken aan de da
gen van de inquisitie, denkt het
oosters-orthodoxe hart aan die
vreselijke tijd. Ook Athos moest
het ontgelden. De monniken bo
gen het hoofd en stelden zich on
der bescherming van de wester
se paus Innocéntius III en
Turken
Maar de macht van het wes
ten duurde niet lang. Deze kloos
tergemeenschap kon weer spoe
dig zijn eigen plaats innemen in
de Griekse wereld. Maar toen
viel Constantinopel, de Turken
de landerijen en schonk dit aan ken zeif," die het duizendjarig
de duizenden vluchtelingen uit feest groots willen opzetten, mij-1
Klein-Azië. Athos werd weer wat den die belangstelling niet. Zij la-
het eigenlijk altijd is geweest en
wilde zijn, het geestelijk een- zichzelf, daarvan zijn zij over-
trum van de oosterse orthodoxie tuigd.
De Wereldraad van Kerken in ciële rapporten, die daar zijn op-
New Delhi, Carillonrecks no. 24, gesteld Het is de vertaling van
en Licht uit New Delhi, door ds. de officiële uitgave van de we
G. P. KTijn, Carillonreeks no 31. reldraad. Het boekje begint mei
Uitgave W. ten Have N.V., Am- de „Boodschap van de Wereld,
sterdam. raad van Kerken", geeft daarm
een soort notulair verslag van dt
Wel wat laat, maar zeker niet officiële gebeurtenissen en toe-
te laat zijn twee boekjes van de spraken in (al te) zeer beknopte
pers gekomen in de Carillon- vorm. Vervolgens komen de rapj
reeks van Ten Have over de der- porten van de drie secties dde uiü
de assemblee van de Wereldraad eindelijk werden aangenomen:!
van Kerken, die eind 1961 in New getuigen, dienen en eenheid. Hel
Delhi bijeen kwam. Het eerste boekje besluit met de officiëls
boekje „De Wereldraad van Ker- „Oproep tot alle regeringen ec
ken in New Delhi" bevat de offi- volken". Het is meer een boek gei
worden om als naslagwerk te gej
Rome en de Reformatie
een aden)
schrapte.
Huiverig
Het is duidelijk dat deze rooms-
katholieke universiteit huiverig is
lijst was opgesteld door de vereni- om ook maar de indruk te wekken
ging van ouderejaarsstudenten die positie te willen kiezen in de hui
hun studie afronden en jaarlijks dige tegenstellingen die in de r.k.
kenbaar maken, wie zij graag in wereld openbaar zijn geworden,
de loop van het jaar zouden horen Deze universiteit neemt name-
spreken buiten het gewone colle- lijk een merkwaardige plaats in
Serooster om. Het was niet de be- onder de Amerikaanse rooms-ka-
oellng dat alle vijftien theologen tholieke scholen van hoger onder-
Bea
Daar komt bij dat juist in
afgelopen dagen kardinaal 1
van het secretariaat voor de
heid in de Verenigde Staten
aangekomen. Hij is tijdens
genaamde „open-deur-politiek'
Dat zal dan net te weinig zijn
om hun invloed te doen voelen,
want bij de stemmingen is een
meerderheid van twee derden nood
de zakelijk. Hij meent evenwel dat
lea, de steun van paus Johannes waar
in- schijnlijk wel zal opwegen tegen
is het tekort aan zes procent van
het de stemmen.
Klooster Laura
Precies duizend jaar geleden
werd het eerste monnikenkloos
ter gesticht. Eigenlijk moeten er
reeds voor 963 kloosters gestaan
hebben. De monniken beweren
zelf dat hun geschiedenis terug
gaat tot het leven van Maria, de
moeder van Jezus. Dat is waar
schijnlijk niets me«r dan een
mythe, maar wel schijnt in de
dagen vn keizer
reeds een eerste gemeenschap op
deze berg te zijn gesticht. Zeker
Is dat een monnik, Johannes Co
lobus, in 875 het eerste klooster
bruiken, dan om
door te lezen.
Geheel anders staat het mei
het boekje van ds. G. P. Klijnj
Het heeft heel lang geduurd maar
het is dan toch eindelijk ook var
de pers. Deze predikant van „D{
open deur" heeft een journalistic
ke pen. Zijn artikelen, die alld -
de predikanten die geruime tijd maal vrii kort gehouden zijn (hel
in een rooms-katholieke omgeving boekje bevat 124 pagina's en twiö)
hebben gewerkt, heeft de opzet tig hoofdstukken) sprankelen. Hel
voorgezeten begrijpelijke en eer- eerste boekje bevat rapporten, du
lijke informatie te geven. Naar mensen. Het geeft de levende et
onze mening zijn zij daarin vol- levendige achtergrond van de rap'
ledig geslaagd. De rooms-katho- porten. Het eerste boekje beval
ke overtuiging wordt positief be- de w00rden. dit tweede de spre
naderd en nare misverstanden kers ten tonele gevoerd in leven
worden uit de weg geruimd. de jijve. En tegelijkertijd is di
Dat wil natuurlijk geenszins boekje meer dan een verslag)
zeggen, dat alles van r.k. zijde maar een vurig pleidooi voor
Noord-Brabant en "Limburg is nu maar wordt goedgepraat. Het oecumenische gedachte vol impli
het bestemd voor interkerkelijke reformatorische getuigenis klinkt caties en explicaties. Maar wu
Constantijn gespreksgroepen, catechisaties en helder op en zo kan dit sympa- had anders verwacht
i„11... 31- ..„V. Kil IH ,plro öoc^hrift nnlr rnftmc.lrQlRn. TCliin Dp (WPP hOpklPS
Rome en de Reformatie, een
poging tot eerlijk gesprek, door
ds. A. T. Besselaar èn ds.
Spoclstra. Uitgave Boeketreeks
J. H. Kok N.V., Kampen.
De titel geeft reeds de bedoe
ling van dit boekje aan. Geschre
ven op aansporing van deputa-
ten van de Gereformeerde Ker
ken voor de evangelisatie
verder voor allen, die zich bij thieke geschrift ook rooms-katho- Klijn... De twee boekjes horen
het gesprek Rome-Reformatie be- lieken een goede dienst bewijzen elkaar. Ds. Klijn maakt de ofl
trokken weten. bij het corrigeren van hun op- ciële rapporten leesbaar door
vattingen over het protestantis- noodzakelijke achtergronden
Bj de schrijvers, gereformeer- me. verschaffen.
Het ware karakter van het Chinees-Russische conflict -
Aanspraken od delen van de Sowjetunie
ENIGE TIJD geleden hebben we er op
gewezen, dat de moeilijkheden tus
sen communistisch China en de Sow
jetunie niet alleen van ideologische
aard zijn. Dat zal de toekomst leren.
De Chinezen zijn al begonnen, de
kwestie van de grens tussen hun rijk
en dat van Chroesjtsjef openlijk aan te
snijden. Zij gaan nog niet zo ver, dat
zij de gebieden die het tsaristische
Rusland in de negentiende eeuw aan
China heeft ontnomen terugeisen. Blijk
baar wil men in Peking door de onop
geloste problemen van het verleden op
te rakelen druk uitoefenen op Moskou
en de anti-Russische sentimenten onder
de Chinese bevolking aanwakkeren
Reactie
De Chinese verklaring was een reac
tie op een verwijt van de zijde van
Chroesjtsjef. In zijn redevoering van
12 december voor de Opperste Sowjet
beschuldigde hij er de Chinese commu
nisten van. wel een agressief optreden
in ver van China af gelegen gebieden
als Cuba te verlangen, maar tegelij
kertijd rustig de „kolonialisten" in Hong
kong en Macao rustig voor hun eigen
deur te laten zitten. Blijkens een hoofd
artikel in het Volksdagblad van 8 maart
zijn de Chinese communistische leiders
zeer verontwaardigd over deze „be
lachelijke beschuldiging van de Russi
sche premier". Zij beweren. dat
Chroesjtsjef de aandacht wil afleiden
van „schandelijke politiek in de Cu
baanse crisis", door op Hongkong eri
Macao te wijzen. Maar wie deze na
men noemt, aldus het Chinese blad,
dient zich te realiseren, welke conse
quenties het kan hebben, als men alle
opgelegde verdragen aan de orde stelt,
zo schrijft de Neue Zürcher Zeitung.
Herinnering
Het officiële orgaan van de commu
nistische partij in China herinnert in
dit verband aan het optreden van de
„imperialistische en kolonialistische
mogendheden" tegen China, tot welke
het naast de Verenigde Staten, Enge
land, Frankrijk en Duitsland ook re
kent: het tsaristische Rusland. Deze
mogendheden hebben zich in de eeuw-
voor de machtsaanvaarding door de
Chinese communisten overal van Chi
nees grondgebied meester gemaakt en
de Chinezen „ongelijke verdragen" op
gedrongen. Het blad somt dan een reeks
van dergelijke verdragen op, waaron
der de grensverdragen met Rusland.
Grote delen van Centraal-Azië en Si
berië, het kustgebied van Wladiwostok,
het Amoergebied en het eiland Sacha-
lin kwamen toen onder de heerschap
pij van de Russen. Men ziet het dus:
de Chinezen herinneren Chroesjtsjef er
al vast aan, dat ze met hem te zijner
Een herinnering, die overigens over
bodig is, omdat de Russische premier
al geruime tijd met de expansionisti
sche plannen van de Chinezen rekening
houdt, o.a. door het tot ontwikkeling
brengen van de zogenaamde maagde
lijke gebieden in het grensgebied met
China.
„Vreedzaam"
Al meer dan een eeuw geleden moest
China het kustgebied tot de Amoer
aan (tsaristisch) Rusland afstaan. Kort
daarna verloor China de grensgebie
den aan de Oessoeri en in het westen
van Sinkiang. En in 1881 kwam het 111-
gebied in het huidige Kazakstan
(dat pas in de laatste tien jaar tot ont
wikkeling wordt gebracht)" in Rus
sisch bezit. Niet genoemd werden ech
ter de in 1896 gesloten verdragen,
waarbij Rusland de beschikking kreeg
over Port Arthur en toestemming om
de Mandsjoerijse spoorweg aan te leg
gen. Deze kwestie schijnen de Chine
zen als definitief geregeld te beschouwen
door de in 1954 met Chroesjtsjef over
eengekomen terugtocht van de Sowjet
unie uit Mandsjoerije. Evenmin worden
de verdragen vermeld, die Buiten-Mon-
golië binnen de Russische invloeds
sfeer hebben gebracht.
Het blad schrijft vervolgens, dat vele
verdragen hun geldigheid hebben ver
loren en dat de daaruit voortvloeiende
problemen door onderhandelingen langs
vreedzame weg moeten worden opge
lost, als de tijd daarvoor rijp is. In
middels zal de status quo worden ge
handhaafd. Tot deze problemen beho
ren ook de door Chroesjtsjef genoemde
gebieden van Hongkong en Macao en
alle grenzen, die de Chinezen niet als
definitief willen aanvaarden.
Ambities
Uit het hoofdartikel in het Chinese
blad zou men kunnen opmaken, dat
Peking van plan is, de ongelijke ver
dragen inzake de grens tussen de Sow
jetunie en rood China aan de orde te
stellen. Ook na 1949 werd op Chinese
landkaarten de grens met Rusland
langs de Amoer en in het Pamirgebied
als niet geregeld aangeduid. Uit de
vermelding van bepaalde verdragen kan
worden afgeleid, dat de Chinezen boven
dien nog andere grenzen in Centraal-
Azië als omstreden beschouwen. Dit
bleek trouwens al uit een in 1954 in
rood China gedrukte kaart, waarop het
machtsbereik van China in 1840 wordt
uitgestippeld. Op die kaart waren niet
alleen Nepal, Bhoetan. Assam, Birma en
dergelijke kleine staten aangegeven als
door ongelijke verdragen aan China ont
nomen gebieden.
Ook delen van de huidige Sowjetre-
publiekcn Kirgizistan. Tadzjikistan en
Kazakstan, Oost-Siberië en Buitcn-Mon-
golië, worden vermeld. Hetgeen een
duidelijke aanwijzing is, dat de ambi
ties van Peking zeer ver kunnen rei
ken. Daar komt nog bij, dat de Chine
zen in de afgelopen jaren herhaaldelijk
blijk hebben gegeven van een opval
lende belangstelling voor de niet-Russl-
sche volkeren In het zuiden en oosten
van de Sowjetunie.
Stappen
Na de conferentie van Bandoeng,
waar de (westerse) Russen door de
(Aziatische) Chinezen in een hoek wer
den gedrukt, ondernam de premier van
communistisch China, Tsjoe En-lai in
Moskou stappen ten gunste van de door
Stalin gedeporteerde Kalmukken, Tata
ren en andere stammen, zo schrijft de
Neue Zürcher Zeitung. Deze stam
men hebben toen amnestie gekregen en
zijn naar hun vroegere woongebieden
teruggebracht. Ook hebben de Chinese
communisten getracht, door uitwisse
ling van delegaties contact te leggen
met Centraal-aziatische Sowjetrepublie-
ken. Dat was mede in verband met de
aanleg van een spoorlijn van Lantsjau
naar Alma-Ata en gemeenschappelijke
industrieprojecten in Sinkiang. Het is
niet onmogelijk, dat de recente oprich
ting van een Centraal-aziatisch bureau
bij het centrale comité van de Russi-
Men wil in Moskou blijkbaar bedoel
de Sowjetrepublieken sterker aan zich
binden en zodoende voorzorgsmaatrege
len nemen tegen een poging van de
Chinezen, verwijdering te veroorzaken.
Het is dan ook aan twijfel onderhevig,
of de Chinese overredingskracht zo
groot zal zijn, dat zij enig effect in de
door Peking gewenste richting zal heb
ben.
Centrifugaal
Bovendien is de mogelijkheid niet uit
gesloten, dat stimulering van de centri
fugale krachten in de grensgebieden
met de Sowjetunie gevaren voor de
Chinese volksrepubliek zelf kan oplev-
rcn. Peking loopt dan het risico, dat
ook de nationale stromingen in Binnen-
Mongolië, Sinkiang en Tibet opnieuw
geïntensiveerd worden. De geruchten,
als zouden daar de laatste tijd weer op
standen tegen het communistisch Chine
se gezag zijn voorgekomen, blijven
aanhouden. Wat zullen de Chinezen dan
doen? Zij zijn er niet in geslaagd, het
grensgeschil met India door middel van
onderhandelingen langs vreedzame weg
op te lossen. De enorme moeilijkhe
den, waarmede zij in Tibet te kampen
hadden, mede als gevolg van het feit,
dat het grensgebied met India niet vol
doende was afgeschermd, leidde tot een
militair optreden, dat India op zijn
grondvesten geschokt heeft. Het ligt
met voor de hand, dat de Chinezen er
op uit zijn, ook hun krachten met hun
Russische buren te gaan meten. Aan
de andere kant is deze mogelijkheid
toch weer niet helemaal uitgesloten. In
dit opzicht zijn de Chinese communis
tische leiders volkomen onberekenbaar.
Bijdrage
Hoe dit alles zij, het hoofdartikel In
het Peklngse Volksdagblad heeft er toe
bijgedragen dat de tegenstellingen tus
sen de Sowjetunie en communistisch
China tegen de juiste achtergrond zijn
geplaatst. Het conflict blijkt daardoor
een veel gevaarlijker karakter te heb
ben (wat de Sowjetunie betreft), dan
men op grond van de naar bulten
doorgedrongen bijzonderheden over het
ideologische conflict zou kunnen veron
derstellen.
Mao Tse Toeng, de grote plan
nenmaker van communistisch China
