Ewout H.: Wij
hadden Henny
dienst willen bewijzen
een
Ook Boudewijn verminderd
toerekeningsvatbaar
Liberale t.v.-motie in
Kamer verworpen
Mr. Scholten beroept
zich op tijdnood
Derde verdachte in
Baarnse moordzaak
Evenals broer slechts in
beschuldigingen positief
Landbouwschap
Regeringspartijen
winnen in
Suriname
Prins op Belgische
mil. vliegbasis
Vragen over Zuid-
Molukkers op
Nieuw-Guinea
Erasmusprijs aan
Martin Buber
toegekend
Psychiater in Baarnse moordzaak:
Vroegere vrienden geven
nu elkaar de schuld
NIEUWE LEIDSE COURANT
9
WOENSDAG 27 MAART 19.,3
(Telefonisch van onze verslaggever)
EWOUT H., BROER VAN BOUDEWIJN H., verklaarde vanmorgen voor
de rechtbank dat de laatste, naar zijn indruk, vrij passief is geweest
in het smeden van het moordplan op Theo Mastwijk. Voor zover hij zich
kon herinneren, was het eerste voorstel uit de mond van Henny W. ge
komen. Zeker wist hij het echter niet. „Er is veel besproken", aldus ver
dachte. „Maar wat er allemaal gezegd is en door wie, weet ik niet meer".
Vandaag was het de beurt van de achttienjarige John Ewout H om voor
de Utrechtse rechtbank te verschijnen. In de volgorde der behandeling
in de Baarnse moordzaak is hij de derde verdachte. Maandag werd de
negentienjarige Henny W. in de opgepakte rechtszaal gehoord. Gisteren
was de zaak tegen de broer van Ewout, de 20-jarige Boudewijn H., aan
de orde.
De tenlastelegging, die vanmorgen
door de officier van justitie, mr. G.
H. C. van Dijken, werd voorgelezen,
luidde:
„Medeplichtigheid aan moord, ge
pleegd tezamen en in vereniging
door Henny W. en Boudewijn H.
subsidiair: medeplichtigheid aan
moord, gepleegd door Henny W.,
meer subsidiair: medeplichtigheid
aan poging tot moord, gepleegd door
Boudewijn H., ten slotte subsidiair:
medeplichtigheid aan poging tot
moord, gepleegd door Henny W.
Evenals de twee andere leden van het
trio werd Ewout H. ook nog van dief
stallen van fruit en flesjes bier en limo
nade beticht, door middel van inklim-
ming en gepleegd in vereniging met an
deren.
De getuigen, die vandaag werden ge
hoord (de commissaris van de rijkspolitie
te Amsterdam, de heer IJ. Taconis. zo
mede de -heren G. Smit en H. Pit. beiden
hoofdagent-rechercheur van de Baarnse
gemeentepolitie) waren weer dezelfde als
gisteren en eergisteren. Als deskundige
trad de zenüwarts H. M. Hagemeijer op.
die verdachte lange tijd heeft geobser
veerd. Verdediger was de Baarnse advo
caat mr. H. C. Diet*.
ONTSPANNEN
Toen Ewout H. werd binnengeleid,
maakte hij een ontspannen indruk. Hij
droeg een don'ker pak en had een bleek
gezicht. Er zat iets van uitdaging in
zijn ogen, toen hij even later de rech
ters achter de groene tafel stuk voor
stuk opnam.
De tenlastelegging, waarvan de le
zing een kwartier dn beslag nam, hoor
de verdachte met enigszins gebogen
hoofd aan. Hoewel kleiner, leek hij op
dat moment precies op zijn oudere
broer. Wel was hij levendiger.
Ook nu weer begon het verhoor met
de behandeling van de gepleegde dief-
(Vervolg van pagina 1)
Ook stuit het volgens de voorzitter op
grote bezwaren een roerend goed elders
te verkopen, daar de rechtbank wel ont
heffing van' de verplichte verkoop ter
plaatse kan verlenen, doch de andere ver
koopplaats toch bekend -moet worden ge
maakt. Zo bleef het Landbouwschap, al
dus de heer Biewenga, niets anders over
dan het leggen van beslag op onroerend
goed.
Overleg met regering
Niettemin heeft het Landbouwschap al
lange tijd gezocht naar mogelijkheden om
de heffingen te innen langs wegen, die
voor de betrokkenen minder kostbaar en
minder pijnlijk zouden zijn.' Reeds in
november 1961 zijn de staatssecretaris van
algemene zaken drie voorstellen gedaan
ter vereenvoudiging van de invorderings
procedures, nl. het openen van de moge
lijkheid om in beslag genomen roerend
goed zonder meer naar elders over te
brengen en daar te verkopen, vereenvou
diging van de beslagprocedure onder der
den en mogelijkheid van inschakeling van
de kantom-echter voor bedragen tot een
bepaalde hoogte.
Hiervan is nimmer iets terecht geko
men, doch vrijdag vinden over de in-
vorderingsproblematiek opnieuw be
sprekingen plaats tussen regeringsver
tegenwoordigers en het Landbouwschap,
zo deelde de heer Biewenga mee.
De voorzitter betoogde verder, dat uit
de terugkoop door één der boeren van zijn
bedrijf wel blijkt dat niet het Landbouw
schap de zaak-Hollandscheveld op de spits
heeft gedreven. Overigens meende de
heer Biewenga, dat qok onder de bedrijfs-
genoten nog veel misverstand en wanbe
grip t.a.v. het schap bestaat. Het Land
bouwschap moet zich derhalve ernstig be
zinnen op een betere voorlichting.
De uitslagen van de Statenverkiezin
gen in Suriname wijzen tot nu toe op
een voorsprong der regeringspartijen.
Hedenochtend waren cijfers bekend
van 155 der 165 stembureaus. De na
tionale partij Suriname behaalde 19.000
stemmen, dc Verenigde Hindoestaanse
partij 15.000, de Indonesische K.T.P.T.
7.000, de progressieve Surinaamse volks
partij 4.000. Dit betekent, dat de samen
werkende partijen 45.000 stemmen ver
wierven tegen het Aktiefront 24.000. Op
merkelijk is dat de partij van de na
tionalistische republiek, die op 1 juli de
onafhankelijkheid wilde proclameren
en de verkiezingen zeer deskundig
voerde slechts 3.100 stemmen verwierf.
stallen. De aanleiding tot de eerste dief
stal was volgens verdachte het. avontuur
geweest. Niet het voornemen dus om een
feestje te organiseren.
Verdachte: „Als ik een feestje wilde
houden, kon ik thuis wel een en ander
krijgen".
Ewout H. bracht naar voren dat Henny
W. had voorgesteld uit stelen te gaan. Er
was na dat voorstel onderling beraad ge
weest.
Verdachte sprak rustig en duidelijk,
toen hij op de tweede diefstal inging, de
diefstal dus, na de lugubere moord op
Theo Mastwijk. Ook deze was uit zucht
naar avontuur gepleegd, hoewel hij toe
gaf dat er wel iets van afreageren in zal
President: „U had er toch helemaal
mee kunnen breken?"
Verdachte: (schouderophalend): „Ja".
Verdediger: „Heb je wel eens neiging
gehad iets weg te nemen?"
Verdachte: „Nee, maar het ging hele
maal niet om het gestolene, maar om
het avontuur".
Om bijna kwart over tien kwam het
verhoor toe aan de voorgeschiedenis van
de moord. Ewout H. kende Theo Mast
wijk niet, toen deze, uit angst voor
tuchthuisstraf, in zijn ouderlijk huis on
derdook. Hij was niet betrokken geweest
bij de eerste gesprekken, die waren ge
voerd. Wel wist hij dat alleen Henny W
benauwd was. dat hij door Theo Mast
wijk verraden zou worden voor de dief
stallen, die waren gepleegd.
Zeer correct antwoordde verdachte:
„Jazeker, edelachtbare", toen de presi
dent hem vroeg, of de gebroeders H.
Henny W. een dienst hadden willen be
wijzen. „We konden in die tijd goed met
hem opschieten", voegde hij eraan toe.
„Hij was ongeveer gelijktijdig bevriend
met ons beiden. Ik mocht hem in die tijd
wel".
President: „Sprak hij tot je verbeel
ding?"
Verdachte knikte bevestigend.
Over de verzorging van Theo Mast
wijk in het huis van de familie H.
de onderduiktijd duurde vijfenveertig
dagen volgden ongeveer dezelfde vra
gen als gisteren, toen Boudewijn H. voor
zijn rechters stond.
President: „Hebben jullie niet gezegd
tegen Henny W.: waar blijf je nu met
je plannen? torn Theo Mastwijk over de
grens te brengen red.).
Verdachte: „Ik heb het gevraagd,
maar hij zei: ik moet het nog klaarspe
len. We hebben niet gezegd dat hij op
moest schieten. Henny W zei wel: Als
Elke dag is er een grote drukte
voor het gerechtsgebouw in
Utrecht. Een klein deel van de
belangstellenden ziet kans. t
de rechtzaal door te dringen,
waar deze week de Baarnse
moordzaak behandeld wordt.
jullie hem loslaten krijg je de politie op
je dak".
Zelf had Henny W., ondanks de prak
tische geest, die hem wordt toegedacht,
nooit een plan opgesteld om Theo Mast
wijk op een nette manier kwijt te raken.
De laatste zou volgens Ewout H. ook
nooit druk hebben uitgeoefend. Haast
kwam er pas, toen de familie H. met
vakantie moest.
Omtrent de plannen om Theo Mast
wijk te vermoorden was Ewout H. vol
gens de president tijdens het vooronder
zoek bijzonder duidelijk geweest.
De zitting duurt voort
Prins Bernhard heeft gisteren in zijn
functie van inspecteur-generaal van de
Koninklijke Luchtmacht een bezoek ge
bracht aan de basis van de Belgische
luchtmacht te Brustem, waar in het
raam van de gemeenschappelijk Bel
gisch-Nederlandse opleiding van jacht-
vliegers Nederlandse piloten worden ge
oefend.
De Prins was vergezeld van lucht-
commodore Holtz.
Hij werd na te zijn verwelkomd door
kolonel-vlieger Nitelet, basis-comman
dant van Brustem, en het hoofd van het
Nederlandse detachement, luitenant
kolonel Haers. Vervolgens woonde prins
Bernhard enkele lessen bij voor de op
leiding van grondpersoneel.
Hem werden de Fouga Magisters
getoond, waarmee de vliegers hun op
leiding voltooien. Luitenant-kolonel
Van de Poel gaf daarbij een uiteenzet
ting over de vliegeropleiding.
Na een lunch in de officiersmess keer
de de Prins per vliegtuig naar de basis
van de luchtmacht in Twente terug.
Is het waar, dat leden van het „Front
Pemuda Maluku Selatan", op verzoek van
de resident Eybrink Jansen, hun mede-
werking hebben verleend bij de bestrij
ding van de Indonesische parachutisten
en bij de bewaking van de pro-Indonesi
sche elementen zijn ingeschakeld gewor
den en dat door het plaatselijk bestuur
van Merauke aan deze medewerkers van
de Nederlandse autoriteiten is medege-
deeld. dat zij indien zij de wens daar
toe te kennen zouden geven in de ge
legenheid zouden worden gesteld naar
Nederland uit te wijken? Dit onder meer
heeft het lid van de Tweede Kamer, de
heer J. H. Scheps (soc.) schriftelijk ge
vraagd aan de minister van justitie, mr.
A. C. W. Beerman.
Is op 23 september een deel van deze
groep met belangrijke vertraging inder
daad naar Nederland vertrokken en is er
aan de vertrekkende, en aan de wachten
de groep de verzekering gegeven, dat de
achterblijvende groep spoedig zou vol
gen? En is deze toezegging er van uit
gaande, dat genoemde verzekering is ge
geven, ingelost of zal zij spoedig worden
ingelost?, zo wil de heer Scheps weten.
De Erasmusprijs 1963 is toegekend aan
de Joodse godsdienstfilosoof en socioloog
Martin Buber te Jeruzalem.
De 85-jarige laureaat zal de prijs
groot honderdduizend gulden
woensdag 3 juli te Amsterdam ontvangen
uit handen van prins Bernhard, regent
van de te Amsterdam zetelende stichting
Praemium Erasmdanum, due deze jaar
lijkse prijs heeft ingesteld voor personen
of organisaties die zich uitzonderlijke
verdiensten hebben verworven voor de
Europese cultuur.
Gisteren is de 23-jarige E. Nieuwenhui-
zen uit Raamsdonk-dorp met een trekker
over de kop geslagen en om het leven ge
komen. Hij wilde een andere trekker, die
in een sloot was geraakt, weer op het
droge halen.
(Vervolg van pagina 1)
Dat veranderingen in het televisie-
bestel in de toekomst niet geheel zijn
uitgesloten bleek ook uit de houding
van een groot aantal sprekers in
clusief die van confessionele zijde
ten opzichte van de motie van de so
cialist Kleywegt. In deze motie wordt
voorgesteld, voor de uitzendingen op
beide tv-netten een overkoepelend or
gaan in het leven te roepen. Dit or
gaan zou met inschakeling van de be
staande omroepverenigingen en ande
re culturele en maatschappelijke orga
nisaties eigen zendtijd moeten krijgen.
Zowel staatssecretaris Scholten als de
heren Baeten (kath. v.). Bruins Slot (a.r.)
en Tilanus (c.h.) constateerden, dat dit
plan enkele sympathieke elementen be
vat Er zijn echter ook nog onduidelijk
heden. Vooral dr. Tilanus vreesde, dat,
als deze motie nu in stemming zou wor
den gebracht, een aantal onzuivere ele
menten bij die stemming zouden mee
spreken. De heer Kleywegt gaf gehoor
aan de talrijke raadgevingen: stemming
over de motie is aangehouden tot een
nader te bepalen tijdstip. Dit zal waar
schijnlijk zijn het tijdstip, waarop de
Kamer opnieuw over het televisievraag-
stuk krijgt te spreken
Gesen crisis
Zo is dit grote televisiedebat ge
ëindigd, zonder dat de regering haar
zin heeft gekregen en zonder dat ook
maar één van de bewindslieden aan
leiding heeft gezien, zijn portefeuille
ter beschikking te stellen. Aan het
begin van de middag motiveerde
staatssecretaris Scholten het stand
punt van de regering om geen con
cessie meer te verlenen uitsluitend
op praktische gronden: het zal niet
mogelijk zijn, voor 15 mei het over
leg met de commerciële gegadigden
af te ronden, de concessievoorwaarden
uit te werken en de noodzakelijke
wijziging in het Televisiebesluit aan
te brengen. De regering handhaafde
echter haar standpunt, dat invoering
van de commerciële televisie wense
lijk is.
Gezien dit laatste rees de vraag, of
«sanlm&m.
(Van onze parlementsredactie)
De concessie voor tv-uitzendingen op het tweede net zal door dit kabinet
niet meer worden verleend. Dit heeft staatssecretaris Scholten gistermiddag
in de Tweede Kamer meegedeeld. Met deze verklaring maakte hij een eind
aan de intense spanning, die de vorige week donderdag was ontstaan nadat
de regering tijd voor beraad over het televisievraagstuk had gevraagd.
Een volle Kamer luisterde muisstil,
toen staatssecretaris Scholten, geflan
keerd door minister-president De
Quay, de ministers Cals en De Pous
en staatssecretaris Gijzeis zijn verkla
ring voorlas. De regering houdt vast
aan haar standpunt, dat commerciële
televisie wenselijk is, en dat zij zelf
het recht heeft, vergunning voor com
merciële uitzendingen te verlenen. Bij
haar besluit heeft de regering echter
ook de vraag betrokken, die was opge
worpen door de tegenstanders van
commerciële televisie, namelijk of het
verstandig is, zo kort voor de verkie
zingen en dus voor het heengaan van
dit kabinet alsnog een concessie te ver
lenen.
Het zwaarst weegt evenwel, aldus
liet mr. Scholten weten, de feitelijke
situatie- Deze is zo, dat mede door de
(Van onze speciale verslaggever)
Evenals Henny W. is thans ook
Boudewijn H. door dc zenuwarts,
die hem geobserveerd heeft,
minderd toerekeningsvatbaar ver
klaard. De verdachte, die gisteren op
de tweede zittingsdag van de Baarn
se moordzaak voor de rechtbank te
Utrecht werd gehoord, maakte, be
halve een labiele, ook een leugen
achtige indruk. Van de bijzaken
wist hij zich dc kleinste details te
herinneren; van de hoofdzaken sug
gereerde hij dat deze voor zijn ge
heugen verloren waren gegaan. Zo
wel de leden van dc rechtbank als
de officier van justitie moesten hem
steeds weer op dc onvolkomenheden
in zijn verklaringen wijzen.
De twintigjaa-ige Boudewijn H- was
de tweede verdachte, die voor de af
grijselijke, in 1959 gepleegde moord op
de toen veertienjarige Theo Mastwijk
voorkwam. Maandag had zijn vroegere
vriend, de negentienjarige Henny W.
dc rechtbank doen huiveren door de
kille, zakelijke wijze, waarop deze het
zo cynisch voorbereide misdrijf schet
ste. Vandaag wordt de derde verdachte,
de achttienjarige broer van Boudewijn,
Ewout H., publiekelijk aan de tand ge
voeld.
Uit de behandeling werd gisteren dui
delijk dat de vroegere vrienden Boude
wijn H. en Henny W. elkaar de schu)&
van de moord in de schoenen trachten te
schuiven. Hoewel beiden hun aandeel in
de voorbereidingen ervan niet ontkennen
Henny W. nog meer dan Boudewijn H.
zegt de een van de ander dat hij het
hakmes heeft gebruikt. Boudewijn gaat
zelfs zo ver dat hij volhoudt niet bij de
doodslag aanwezig te zijn geweest. Ook
houdt hij vast aan zijn mening dat Henny
W. het lichaam van Theo Mastwijk alleen
In de stapelput heeft laten zakken
Zeer moeilijk
Prof. dr. II. C. Riimkc, die Boudewijn
II. gedurende lange tijd in zün Utrechtse
kliniek heeft geobserveerd, bracht naar
voren dat de gesprekken met verdachte
zeer moeilijk waren geweest. Hij weet dit
o.m. aan de vele verhoren van de zijde
van psychologen, psychiaters en reclassc.
ringsambtenaren, welke aan zijn onder
zoek waren voorafgegaan.
Boudewijn H. was volgens de hoog
leraar bijzonder op z'n hoede. Zodra er
over de moord zelf, of over het hakmes
werd gesproken, nam hij zijn verklarin
gen „in regie". Simuleren achtte hij niet
uitgesloten. Een andere mogelijkheid was
dat verdachte zich min of meer doelbe
wust in een bepaalde toestand liet afzak
ken, zodra er zaken aan de orde werden
gesteld, die belastend voor hem konden
zijn en die hij hardnekkig uit zijn be
wustzijn had trachten te bannen.
Volgens de zenuwarts kon in de groep,
die de drie jongens vormden, niet van een
uitgesproken leiderschap worden gespro
ken. Zelfs de jonge Ewout had wel eens
'"'e. Het merkwaardige was dat een
eerste indruk Henny W. als een sterke en
Boudewijn H. als een zwakke persoon
lijkheid aangaf. Bij nader inzien bleek
Henny W. echter minder sterk te zijn en
Boudewijn H. minder zwak.
Prof. Rümke verklaarde Boudewijn H.
verminderd toerekeningsvatbaar, terwijl
hij geen onderscheid tussen de toereken,
baarheid van verdachte en Henny W. kon
maken. Een onvoorwaardelijke terbe
schikkingstelling achtte hij op z'n plaats,
waarbij hij aantekende dat Boudewijn H.
niet alleen voor zichzelf, maar ook voor
zijn omgeving gevaarlijk kon zijn.
Verdachte maakte steeds een bedreigde
indruk, aldus de hoogleraar. Hij trachtte
de herinnering aan het afschuwelijke ge
beuren te verdringen, zelfs in die mate
dat het mogelijk is dat hij bepaalde
details totaal vergeten Is.
Niet waarschijnlijk was volgens prof.
Rümke dat Boudewijn H. de repetitie van
de wurgingsscène in de villa van de
familie H., zomede de feitelijkheden rond
om het wegslepen van het lichaam van
Theo Mastwijk, uit zijn herinnering had
kunnen wegdrukken (tegenover zijn rech
ters verklaarde verdachte bij herhaling
dat hij van deze dingen nog maar nau
welijks iets wist). Verbaasd was hij
bovendien over de omstandigheid dat de
drie jongens na hun verschrikkelijke daad
contact met elkaar hadden gezocht
en opnieuw uit stelen waren gegaan.
De getuigen in deze zaak, commissaris
IJ. Taconis van de rijkspolitie te Amster
dam en de heren G. Smit en H. Pit. bel
den hoofdagent-rechercheur van de ge
meentepolitie te Baarn, handhaafden hun
verklaring, welke ze maandag ten aan
zien van de ï'econstructie van het misdrijf
hadden afgelegd.
Een nieuwe getuige, rijksrechercheur D.
Koops uit Amsterdam, die tijdens deze
reconstructie voor Henny W. had ge
moorde Theo Mastwijk had, alleen in de
stapelput te laten zakken. Henny W., die
kleiner is dan hijzelf, zou dit volgens hem
ook hebben gekund.
Scherp en fel
Toen de president, mr. J. Gijsman, het
bijna vier uur durende verhoor beëindig
de, werd Boudewijn H. met scherpe en
felle vragen door rechter mr. K. S. Bieger
en officier van justitie mr. G. H. C. van
Dijken geattaqueerd.
Mr. Bieger wees verdachte erop dat hy
zich bepaalde hoofdzaken beslist moest
herinneren. Hij noemde o.m. het zoeken
de beste wurgmethode en het
zwaaien met een ijzeren staaf onder uit
roeping van de kreet: „We moeten hem
s hersens inslaan!'
Boudewijn H. werden vervolgens ver
klaringen van zijn broere Ewout voorge
lezen. „Die zal je toch beslist niet willen
belasten", zei de rechter. .Jullie zijn el
kaar zeer genegen".
Toen verdachte bleef ontkennen, of al
thans deed voorkomen dat hij zich nietJ
meer van dit cynische voorspel herinner
de, beet mr. Bieger hem toe:
„Het is hier niet de plaats om uw her
inneringen te verdringen. U moet de
waarheid vertellen'
De officier van justitie hield Boudewijn
H. voor dat hy zijn verhalen en ontken
ningen niet aannemelijk kon maken.
„Je zegt dat de vergiftigingspoging
maar een schertsplan was", zei hij, „maar
niettemin ga je na het mislukken van dat
plan met het maken van andere plannen
door'
Een typerend incidentje deed zich
voor, toen verdachte, op de vraag van
de officier, of hij zijn kleren op bloed
sporen had nagekeken, antwoordde:
„Bloedsporen? Waarvan?"
Eigenlijk voor 't eerst met stemver-
speeld, zei dat het hem weinig moeitej heffing wees de president hem terecht,
had gekost een dummy, die hetzelfde ge- „U stelt geen tegenvragen. Hebt u
wicht en dezelfde afmetingen als de ver-1dat begrepen?"
enigszins stormachtige ontwikkelingen
van de laatste maand er een ernstige
tijdnood is ontstaan, waardoor het ver
lenen van een concessie vóór 15 ma
praktisch uitgesloten is- Nieuwe ge
gadigden hebben zich gemeld, waar
van één met een geheel nieuwe struc
tuur. Verschillende gegadigden hebben
te kennen gegeven, met elkaar en met
de regering in overleg te willen tre
den. Met de N.T-S. zou overleg moeten
worden gevoerd over de samenwer
king met de gegadigde.
Voorts zouden, zo vervolgde mr. Schol
ten, de concessievoorwaarden nader moe.
ten worden uitgewerkt en ten slotte zou
het Televisdebe&luit moeten worden ge
wijzigd. In de ruim anderhalve maand,
die nog resteert voordat het kabinet
heengaat, is het onmogelijk geworden om
dit alles nog tot een eind te brengen.
Dit alles in aanmerking genomen zal een
concessie door dit kabinet niet meer
worden verleend.
Wel zou het mogelijk zijn, aldus de
staatssecretaris, de voorbereidingen in de
komende tijd zo ver mogelijk voort te
zetten. De regering is er nog steeds van
overtuigd, dat de door haar verdedigde
beleidslijn juist is en zy betreurt het dan
ook, dat slechts een deel van de Kamer
haar standpunt deelt. Maar ook het ne
men van voorbereidende maatregelen zal
achterwege worden gelaten als de Kamer
de motie van de liberale mevrouw Van
Someren.Downer, waarin voor een zo
spoedig mogelijke invoering van commer
ciële t.v. wordt gepleit, verwerpt.
Het kabinet vertrouwt, zo ging de
staatssecretaris verder, dat, nu voor 15
mei geen concessie meer zal worden ver
leend, aan een motie als die van de heer
Aarden (waarin gevraagd wordt om een
wettelijke regeling van het televisie-
vraagstuk op andere dan door de rege
ring voorgestelde grondslag (op 't ogen
blik geen behoefte meer zal bestaan. De
bewindsman benadrukte, dat de rege
ring niet met deze door de Kamermeer
derheid gesteunde motie instemt
Een ander beleid, dan in de regerings
nota is neergelegd, kan en mag van dit
kabinet niet meer worden verwacht, zo
besloot de staatssecretaris. Wat de ge
vraagde wettelijke regeling betreft, de
regering staat zulk een regeling óók
voor, maar meent echter wel, dat de be
slissing van het vraagstuk van het twee
de net tezeer zou worden vertraagd, als
zou worden gewacht, totdat een derge
lijke nieuwe wet van kracht zal zijn.
Hoewel de afgelopen dagen reeds
de indruk was gewekt, dat de rege
ring bereid zou zijn, een beslissing
over het tv-vraagstuk tot na de ver
kiezingen uit te stellen, bleef tot op
het laatste ogenblik onzekerheid over
de finesses van het kabinetsstandpunt
bestaan. Door de formulering, die
thans door staatssecretaris Scholten
gebruikt, trekt de regering zich
tactisch terug, zonder aan de Kamer
meerderheid de vreugde te gunnen,
dat zij is geweken voor de bezwaren,
die in de Kamer leven.
Het is duidelijk, dat het beroep op
de praktische onmogelijkheid om nog
voor 15 mei een concessie te verlenen
gebruikt is als argument om het ge
zicht van de regering en in het bij
zonder van staatssecretaris Scholten te
redden. Immers, ook de vorige week
donderdag en zelfs reeds enkele maan
den geleden waren deze praktische
moeilijkheden aanwezig. Toen echter
wist de regering van geen wijken.
Mr. Scholten was zijn verklaring be
gonnen met een rechtzetting van het
bericht, dat de tweede Duitse tv-zender
tot de Nederlandse kust zou zyn te zien.
Hy wees erop, dat de uitzendingen van
de nieuwe zender in Wezel verder in
Nederland zullen zijn te zien dan de
huidige Duitse uitzendingen en dat het
niet in de bedoeling is. dat de zender
aan Nederlandse zijde zal worden afge
stemd.
het verwerpen van de motie van me
vrouw Van Someren, waarin immers ook
om commerciële televisie wordt ge
vraagd, door de regering zou moeten
worden beschouwd als een motie van
wantrouwen tegen haar beleid. De in-
dienster van de motie vond van wel,
Haar stelling werd later uitgewerkt
door de liberale fractieleider prof. Oud
en de leider van de PvdA-fractie prof.
Vondeling Deze laatste bracht opnieuw
spanning in het debat door te vragen
of de regering verwerping van de motie-
Van Someren eveneens zag als een af
keuring van haar beleid.
Staatssecretaris Scholten antwoordde
hierop, dait de regering verwerping
van de liberale motie niet gelijk kan
stellen met het aannemen van een
motie van wantrouwen. Hij verwees
naar een uitspraak van de KVP-frac-
tievoorziitter dr. De Kort, die onder
meer had gesteld, dat een motie pas
het karakter van motie van wantrou
wen krijgt als de indieners van die
motie dat karakter eraan geven.
Minister-president De Quay deelde
vervolgens mee, dat in het kabinet ern
stige twijfel heeft bestaan over de vraag
of een uitspraak van de Kamer conse
quenties zou moeten hebben voor het
aanblijven van het kabinet Het beleid
inzake de commerciële televisie is im
mers voor het kabinet een zwaarwegen
de zaak.
Bü verwerping van de motie-Van So
meren kan het voorgestelde beleid niet
worden uitgevoerd, aldus de minister
president. Het zal echter evenmin moge
lijk zyn, dat voor 15 mei een ander ka
binet wordt geformeerd. Door het heen
gaan van het kabinet zou op nationaal
en Internationaal gebied stagnatie ont
staan. Dit acht de regering niet ver
antwoord. De regering zou haar porte
feuille niet ter beschikking stellen. Dit
geldt voor alle bewindslieden, aldus prof.
De Quay.
Geen anderen
Naar het schijnt is in de liberale frac
tie nog gespeeld met de gedachte, de
motie-Van Someren in te trekken. De
regering zou dan de gelegenheid krij
gen, in elk geval nog met de voorberei
dingen voor het verlenen van een zend
vergunning te beginnen, en zou daarvan
slechts door een nieuwe motie, in te
dienen door de tegenstanders van com
merciële televisie, vanaf kunnen worden
gebracht. Prof. Oud zinspeelde erop, dat
de medestanders van de ingetrokken
motie-Aarden iets dergelijks zouden
moeten doen. Hierop riep de socialist
Goedhart: „Dat durven ze niet". Prof-
Oud, fel: „Ik begrijp niet, dat de PvdA
niet met een motie van wantrouwen
komt. Al sinds 1959 heeft de PvdA ge
zegd, dat ze in de regering geen ver
trouwen heeft".
Het bleef bij woordenspel. De heer
Kleywegt kwam nog eens verklaren, dat
hij er geen behoefte aan had de inge
trokken motie-Aarden, die ook de steun
van de socialisten had gehad, opnieuw
in te dienen. En dr. De Kort liet er
geen twijfel over bestaan, dat een echte
motie van wantrouwen tegen de rege
ring geen meerderheid zou krijgen.
Argumenten
Het argument van de tijdnood, dat
staatssecretaris Scholten had aangevoerd
om de ongerustheid van de Kamer weg
te nemen, werd niet door alle sprekers
even gelukkig beoordeeld. Prof. Oud ac
cepteerde het en de liberale leden
van het kabinet hebben het ook geac
cepteerd. Prof. Oud meende, dat drs.
Aarden ongelijk had, toen hij. alvorens
hij zijn motie introk, stelde, dat de re
gering gedaan heeft, wat hij met zijn
motie wilde.
„De regering komt gewoon niet aan de
uitvoering van haar plannen toe", zo zei
de liberale leider. Ook mevrouw Van
Someren had er vrede mee. „De tiid
werkt ten gunste van commerciële tele
visie", betoogde zij. „Lukt het vandaag
niet, dan lukt het morgen, maar komen
doet het
Dr. Bruins Slot daarentegen noemde
het aangevoerde argument niet gelukkig
en de socialistische afgevaardigde Goed
hart bracht smalend in het midden, dat
de staatsscretaris de vorige week ook al
had kunnen zien, dat hij voor 15 mei
niet aan het verlenen van een conces
sie toe komt.
De staatssecretaris beaamde dit. Maar.
zo zei hij, het debat ging over de
hoofdlijnen van hert televisiebestel.
„Als ik toen al had meegedeeld, dat
ik voor 15 mei geen concessie kan
verlenen, zou ik de discussie hebben
getroubleerd. Men had dan misschien
niet verder over de grote lijnen willen
praten. Dit heb ik willen voorkomen"
De staatssecretaris zei voorts, dat hij
er dankbaar nota van had genomen, dat
de meerderheid van de Kamer een open
tv-bestel wenst. Hij hoopte, dat in de
toekomst dan ook inderdaad van een
open bestel, waarbij ook nieuwe gega
digden toegang hebben, kan worden ge
sproken.
„Zuilen"
Aan het eind van de beraadslagingen
en kort voor de stemming voerden nog
twee Kamerleden het woord, die nog
niet aan het debat hadden deelgenomen.
Ir. Van Dis fs.g.), die zich de hele vo
rige week niet in de Kamer en voor dé
tv-camera's had laten zien, deelde mee,
dat de staatkundig-gereformeerden geen
voorstanders zijn van televisie. „Wat door
de zgn. zuilen wordt vertoond kan de
toets van Gods Woord niet doorstaan'-.
Aan de motie-Van Someren wilde ir.
Van Dis geen steun geven, omdat de
commerciële concessionaris ook amuse
ment zal uitzenden. „Uit onze houding
mag men echter niet afleiden, dat wij
het tweede net zouden willen zien toe
gekend aan de zgn. zuilen".
Dr. Tilanus begon zijn betoog met het
uiten van waardering voor de wijze,
waarop de staatssecretarissen Scholten
en Gijzeis deze middag vooral Schol
ten de regeringsnota hadden verde
digd. „Misschien is door de regering wel
iets onderschat, hoe uiterst gevoelig deze
materie ligt". Dr Tilanus vond het ver
standig, dat er geen concessie zal worden
verleend.
Dr. Tilanus heeft zich altyd al ge--
keerd tegen zoals hij het noemt „re
geren per nota". Ook van deze nota
hebben we weinig plezier beleefd, zo
kon hij terecht opmerken. Of men
naar hem zal luisteren? Waarschijn
lijk zal straks 't nieuwe kabinet, voor
uitlopend op 'n wettelijke regeling met
een nieuwe nota komen, waarin nieu
we voorstellen voor de uitzendingen
op het tweede net worden gelanceerd.
Het zal aan een nieuwe Kamer zijn.
deze voorstellen te beoórdelen. In èlk
geval is het laatste woord over deze
zaak nog Jang niet gesproken
3-jarige mevrouw C. J. A. Snoep
uit Rotterdam is gisteren door een tram
aangereden en om het leven gekomen.
