Beslissend weekeinde voor kabinet
Commentaar
Beslag op gebouw
Waarheid en C.P.N.
Fel conflict met Tweede Kamer over commerciële televisie
Volhouden betekent
wellicht crisis
22E
Kwart miljoen mensen
vluchten van vulkaan
II
sslil
r
Held in blik
J
jieuws in
één oogopslag
/Toormalig verzet stuurt
elegram aan minister
Havenmeester
spoorloos
Zonder visum
naar Canada
NS: televisie voor
treinwaarneming
(JÜTA)
Gordijnstoffen
BULTHUIS
Duizend doden op Bali
u
Nieuwe Leidse Courant
Vrijdag 22 maart 1963, 43ste jaargang
Directeur: F. DIEMER
Hoofdredacteur: Dr. E. DIEMER
CHRISTELIJK-NATIONAAL DAGBLAD
Leiden ^SteèRstraa» 37 ■*"'*"=1-'*
Telefoon 31441
Abonnementsprijzen
„Stantvastigh is ghebleven
mijn hert in teghenspoef
p.kw^ 8,25
Zie pagina 7
KladKfendiénsT'rBlezörging'*18''- 19"uur
(Van onze speciale verslaggever)
piT weckende zal liet kabinet moeten beslissen voor welke consequenties liet
in het gisteren op spectaculaire wijze geschorste televisiedebat is ge
plaatst. De gebruikelijke kabinetsvergadering van vandaag stond geheel in het
teken van de vraag, of en in hoeverre de regering rekening moet houden met de
motie-Aarden, die tegen de televisienota is gericht en waarvoor een grote meer
derheid in de Tweede Kamer geporteerd is.
De mogelijkheid bestaat dat het kabinet zich niet door het gevoelen van
de Kamer wil laten leiden. Van de betrokken ministers en staatssecretaris
sen is bekend dat zij grote moeite hebben zich bij een ombuiging van het
in de nota uitgestippelde televisiebeleid neer te leggen. De grote vraag
daarbij is, of de regering haar voortbestaan hiervoor op het spel wenst te
zetten. In de debatten van gistermiddag is duidelijk hoorbaar met de por
tefeuilles gerammeld.
Een andere mogelijkheid is dat de
aandrang van de Kamer alleen ge
volgen voor staatssecretaris Scholten
zal hebben. Naar verluidt zou de
Matste bepaalde toezeggingen aan
gegadigden voor ^commerciële zend
tijd hebben gedaan, waarvan hij
moeilijk terug kan.
Een tussentijdse verklaring van de
zijde van de regering, voordat het
televisiedebat dinsdag wordt voort
gezet, mag niet worden uitgesloten.
Indien deze komt, weet de Kamer bij
voorbaat welke consequenties er aan
de stemming over de motie-Aarden
rijn verbonden.
Beslissend weekeinde
(geringsoverleg tijdens het
merdebat: staatssecretaris
kholten fluistert minister Cals
iets toe.
De regering zal dit
weekeinde moeten beslis
sen welke gevolgen het ge
schorste televisiedebat
voor haar heeft. In de
kabinetsvergadering van
vandaag zou aan de orde
komen in hoeverre de re-
1 gering rekening moet hou
den met de motie-Aarden.
Naar verluidt zou staats
secretaris Scholten toezeg
gingen hebben gedaan aan
gegadigden voor commer.
ciële. zendtijd.
In Hongarije is gisteren
een uitgebreide amnestie
afgekondigd, waarvan o.m.
zij zullen profiteren die
betrokken waren bij de
opstand van 1956. De rege
ling geldt ook voor „ge
wone" misdadigers. Kardi
naal Mindszenty, die sinds
de opstand in het gebouw
van de Amerikaanse lega
tie woont, zou ook een ver
zoek om amnestie kunnen
indienen.
De uitbarsting van de
vulkaan Agoeng op Bali
heeft reeds meer dan dui
zend personen het leven
gekost. Men vreest dat het
aantal slachtoffers nog
aanzienlijk groter zal wor
den.
Op het gebouw van hei
communistische dagblad
De Waarheid en de C.P.N.
in Amsterdam is conserva.
toir beslag gelegd in ver
band met een eis tot scha
deloosstelling, ingediend
door een Zutphense win
kelier die in het blad een
ex-SD'er werd genoemd.
In de wandelgangen en in de vergader
zalen van het gebouw van de Tweede
Kamer heerste gisteravond en ook al
gistermiddag een gespannen drukte. De
leden van de regering pleegden overleg
met elkaar, terwijl de fractieleiders de
ontstane situatie met de tot hun partij
behorende ministers bespraken. Minister
Luns en minister De Pous waren overi
gens niet aanwezig. De eerste vertoefde
in Parijs, de tweede in Luxemburg. Bei
de bewindslieden zijn inmiddels naar Den
Haag teruggekeerd om de kabinetszitting
bij te wonen.
K.V.P.
Een punt, dat vandaag wel uit de
grondverf komen zal. is, welke ministers
bereid zijn staatssecretaris Scholten
over staatssecretaris Gijzeis wordt slechts
in zijdelings verband gepraat door
dik en dun te steunen. Van minister Cals
is bekend dat hij er weinig voor voelt
mr. Scholten alleen te laten staan. Het
zelfde zou van minister Veldkamp moe
ten worden gezegd, die in zijn-vroegere
functie van staatssecretaris van econo
mische zaken een belangrijk aandeel in
de totstandkoming van de televisienota
heeft gehad.
liet gerucht gaat dat de laatste, .die
lijsttrekker van de K.V.P. in het westen
van het land is, alsnog zal trachten zijn
fractie onder druk te zetten. Met het oog
op de komende verkiezingen Is een con
flictssituatie noch voor hem. noch voor
zijn partij, politiek wenselijk. Aan de
andere kant is het zo dat de K.V.P.-
fractie in de Tweede Kamer in de letter
lijke betekenis van het woord met de
rug tegen de muur staat.
Indien toegegeven wordt aan de ver
langens (misschien wel eisen) van mi
nister Veldkamp, dan wordt de recla
me in de televisie hetzij door de voor
deur. hetzij door de achterdeur, binnen
gehaald. Wat dit laatste betreft, legden
verschillende sprekers er gisteren niet
voor niets de nadruk op dat het toeken
nen van een eventuele machtiging voor
commerciële zendtijd mede een zaak
van de Kamer is.
Liberalen
Een belangrijke vraag is, wat de libe
rale bewindslieden zullen doen. Vooral
het standpunt van minister Toxopeus, die
lijsttrekker is van de V.V.D., is belang
rijk. Zal hij aftreden en daarmee het
toch al naderende levenseinde van dit
kabinet verhaasten?
Naai- verluidt (een eerste bevestiging
hiervan kan trouwens al uit het Kamer
debat worden verkregen) zou fractielei
der prof. Oud hier alles voor voelen.
Hij en zijn volgelingen hebben alles op
alles gezet om een gat in de „zuilen" te
trappen. De kans om stemmenwinst te
maken, zou hierdoor zijn vergroot.
C.H.U.
In de C.H.U.-fractie liggen de stem
verhoudingen thans half om half. Frac
tieleider dr. Tilanus heeft zich achter de
heer Kikkert geplaatst, zo wist men gis
teren met zekerheid in de wandelgangen
de Tweede Kamer te verklaren.
Staatssecretaris Scholten wordt gesteund
door mr. Beemink, die in de komende
verkiezingen als lijstaanvoerder van de
C.H.U. zal fungeren.
De heer Beernink is, evenals zijn par
tijgenoot Mellema, toegetreden tot het
bestuur van de T.V.N.: een van de ge
gadigden voor een zendvergunning.
(Kamerverslag op pagina 5)
Donderdagmiddag is de negen-jarige
Frank Witlox uit Vlijmen bfj het spelen
op een vlot in een vijver verdronken.
Zijn vriendje, met wie hij op het vlot
speelde en die eveneens in het water
viel, wist zich te redden. Het vlot dient
voor het schoonhouden van de vijver.
)e nationale federatieve raad van het Voormalig Verzet Nederland
de Nederlandse Vereniging van ex-politieke gevangenen hebben in
telegram aan de minister van algemene zaken ten sterkste gepro-
teerd tegen de voorgenomen verschuiving van de dodenherdenking
1 4 naar 3 mei aanstaande. ..De motivering, dat zulks geschiedt ten
toeve van het Joodse volksdeel, geldt uitsluitend voor een zeer kleine
)ep van Orthodoxe Joden, voor wie het bovendien ook op vrijdag-
>nd niet geoorloofd zou zijn aan een stille tocht deel te nemen".
De heer J. Poorta (64), havenmees
ter van Enkhuizen, is sinds gisteren
spoorloos verdwenen. Hij heeft na terug
keer van een bridgeavond gisternacht
na twee uur zijn huis verlaten en is
sedertdien niet teruggezien.
Bewogen moment uit het Ka
merdebat van gistermiddag: de
heer Smallenbroek (a-r.) in
debat met prof. Oud (lib.) die
op het spreekgestoelte staal.
Staatsburgers van Nederland, Bel
gië, Duitsland en Luxemburg zullen na
1 april geen visum meer nodig hebben
voor een bezoek aan Canada. Dit is mee
gedeeld door het departement voor im
migratie in Ottawa.
Primeur voor Europa
De Nederlandse Spoorwegen gaan bin
nenkort op een treinwaarnemingspost in
Harderwijk, gebruik maken van televisie.
Een hoog gemonteerde tv-camera vangt
het beeld op van een op een afstand van
10 kilometer naderende trein en geeft
dit op een scherm in de waarnemings
post weer. Op deze manier kan men het
materieel op een baanvak nauwkeurig
volgen.
Tot nu toe is nog nergens in Europa
televisie ingeschakeld bij treinwaarne
ming.
De Amsterdamse advocaat en pro
cureur mr. R. J. C. Cornegoor heeft
uamens zijn Zutphense cliënt W.
L'Ecluse, vanochtend conservatoir
beslag gelegd op het gebouw Felix
Meritis aan de Keizersgracht in Am
sterdam. In dit oude grachtenhuis,
dat eigendom is van de communis
tische stichting „Bepenak", zijn on
der meer de kantoren en de redactie
van het dagblad „De Waarheid",
het weekblad „Uilenspiegel" en van
het partijbestuur van de CPN onder
gebracht.
De heer l'Ecluse meent wegens smaad
en laster De Waarheid voor een bedrag
van ruim 100.000 te kunnen aanspreken.
De president van de Amsterdamse recht
bank heeft gisteren toestemming voor het
conservatoir beslag verleend. Het beslag
vanmorgen om negen uur bij het kadas
ter getekend. Mr. Cornegoor zal spoedig
een verzoek tot waardebepaling bij de
rechtbank indienen, waarna hij een dag
vaarding tot schadevergoeding zal uit
brengen.
De 40-jarige heer l'Ecluse, die eigenaar
is van een parfumeriewinkel en schoon
heidssalon in Zutphen, is zijn actie tegen
het communistische dagblad begonnen
naar aanleiding van een artikel in het
blad van 9 maart, waarin de Zuhphenaar
„een ex-S.D.-er" wordt genoemd die In
1944 de Apeldoornse KP.-ploeg van mej.
Meinarde van Terwisga zou hebben ver
raden. Van deze groep werden acht men
sen gefusilleerd. Volgens De Waarheid
werd de heer l'Ecluse in 1946 ter dood
veroordeeld. Deze straf werd achtereen
volgens bij gratie gewijzigd in levens
lang en twintig jaar. In 1957 kwam hij
vrij.
Mr. Cornegoor deelde ons desgevraagd
mee dat zijn cliënt door het artikel in
het communistische dagblad van zijn
broodwinning is beroofd. De parfumerie
zaak, waarin onder meer stinkbommen
werden gegooid, wordt geboycot. Het be
weerde verraad is volgens de raadsman
„volkomen uit de lucht gegrepen en hij is
nooit S.D.-er geweest". Dat hij geen
S.D.-er is geweest, werd ons ook van
andere welingelichte zijde bevestigd.
Voor de publikatie verscheen, heeft mr.
Cornegoor enkele brievèn gestuurd aan
communistische Zutphenaren die het hem
lastig zouden hebben gemaakt. Hij ver
zocht daarin iedere actie verder na te
laten. „Mocht u dit verzoek negeren, dan
zou ik mij verplicht voelen maatregelen
in rechten tegen u te nemen. Ik moge u
er op wijzen dat ik dat op zodanige wijze
zal doen dat dit geen enkele publieke
belangstelling trekt
Mr. Cornegoor deelde nog mede dat hij
na de publikatie in De Waarheid ver
scheidene telefoontjes heeft ontvangen I
van mensen die hem alleen scheldwoor
den toevoegden.
De communistische beweging heeft
Felix Meritis destijds voor 350.000 ge
kocht. Het gebouw zou thans volgens
insiders ongeveer een half miljoen gulden
waard zijn.
XTET IS NU WEL duidelijk, dat de rege
ring, met haar ijveren voor commer
ciële televisie, zich lelijk heeft vast ge
werkt. Indien ooit dan wordt nu onze
waarschuwing, vele malen geuit, bewaar
heid, dat ze verstandig had gedaan d c
algemene vraag, waarom het gaat als een
beginselvraag aan de volksvertegenwoor
diging voor te' leggen. In plaats daarvan
heeft zij zich diep in de materie zelf ge
stoken, en de terugtocht wordt moeilijker
naarmate zij er dieper in is gedoken.
Formeel betreft het inderdaad een zaak,
die aan de regering is voorbehouden. For
meel kan zij dus haar gang gaan. Maar
zelf is de regering destijds verstandig ge
noeg geweest om aan te kondigen, dat zij
geen besluit zou nemen zonder de volks
vertegenwoordiging erin te kennen.
Eigenlijk heeft zij zich hieraan al niet vol
doende gehouden. Elk besluit immers droeg
hier duidelijk het karakter van een begin
selbesluit. De regering echter is dadelijk
verder gegaan. Het is terstond een uitge
werkt besluit geworden, dat bovendien
terstond een begin van uitvoering heeft
gekregen. Gegadigden toch kregen reeds
de mogelijkheid om zich te melden, en
zoals men weet heeft dit laatste de ver
warring nog ongemeen vergroot.
AI heeft de regering belangrijke formele
rechten, het is zonder meer duidelijk, dat
wat nu tot stand gaat komen in belang
rijkheid de draagwijdte heeft van een wet.
Onderwerpen van een gewicht als dit doet
men niet per nota af.
Jammer dat de regering dit niet van ston
de aan heeft ingezien. Jafnmer verder, dat
zij zich zozeer heeft vergist om de te ver
wachten gevoelens binnen de volksverte
genwoordiging. Het gaat hier niet alleen
om staatsrecht, het gaat ook om staatkun
de. En op dit punt is de regering helaas
tekort geschoten.
Onder deze omstandigheden had de Ka
mer nog alleen de mogeliikheid van een
motie. Een nota. als waarin de regering
nu haar beleid heeft vastgesteld, is geen
wetsontwerp. Ze behoeft dus niet als een
wetsontwerp te worden aanvaard of ver
worpen. Is de Kamer dan tot machteloos
heid gehouden? Ware het zo, het zou er
met onze parlementaire democratie niet
best op staan. Een motie is daarom voor
de volksvertegenwoordiging het enige
middel.
Maar dan een motie van een bijzonder ka
rakter. Niet als een meningsuiting, doch
als de formulering van een oordeel. Voor
de regering dus geen motie om naast rich
neer te leggen. Minder een motie, die de
regering dwingt iets te doen, dan wel
een om haar te weerhouden van een fou
tieve weg.
De regering heeft het aan zichzelf te
wijten, dat zij niet zonder enig gezichts
verlies uit deze impasse kan geraken.
„Ik het) Ki.111 naar de tandarts moeten
slepen. ,4chnu zit ze misschien
juist in de stoel...."
De vulkaan Agoeng op Bali, die
zondag opnieuw is uitgebarsten,
waardoor minstens duizend
personen om het leven zijn
gekomen.
Vice-admiraal Brouwer
lid Raad van State
Vice-admiraal L. Brouwer, die op 1
april de Kon. Marine met pensioen zal
verlaten, is met ingang van 1 april van
dit jaar benoemd tot lid van de Raad
van State. Zoals bekend had vice-admi
raal Brouwer tot 11 januari van dit jaar
de functie van bevelhebber der zeestrijd-
krachten. Tevens was hij chef van de
marinestaf.
len vraagt zich in het telegram af
een betere sabbath-wijding denk-
tr is dan een piëteitsvol herdenken
onze doden. ,.Vele gemeenten heb-
op vrijdag koopavond,waardoor
te houden herdenkingen in het
ijdrang komen. Vele van onze afde
ling en tevens gemeentebesturen heb
ben reeds programma's laten drukken,
waardoor grote kosten ontstaan bij
een versohuiving van de herdenking",
aldus het telegram aan de minister
van' algemene zaken.
Voorjaarscollectie
DAMAST VALENTINE 10.90
SATIJN CRETONNE 11,50
VELOURS EXCLUSIEF 18.50
Zeer aparte dessinering.
Prachtig kleurassortiment.
WONINGINRICHTING
BOTERMARKT 23
Ruim duizend mensen zijn naar
van officiële zijde in Den Fasar wordt
vernomen de laatste vier dagen om
gekomen door de uitbarsting van de
Goeng Agoeng op Bali. De meesten
door de hete aswolk en ook velen door
de lavastroom. In ziekenhuizen liggen
zeventig mensen met brandwonden.
Honderdduizend mensen trachten zich
lopend en rijdend tc redden.
Velen proberen nog hun boeltje mee
te nemen. Zij worden ondergebracht te
Singaradja, Kloengkoeng en Parang
Asem, in gezinnen, scholen en openbare
gebouwen. Vijf dorpjes zijn overspoeld
door lava, die nu harder wordt en dui
zenden hectaren land zijn bedolven. Wat
er van de inwoners geworden is. weet
men niet.
Hier en daar ligt een centimeter as.
maar in Den Pasar in het uiterste zuiden
merkt men niets van as. Verschillende
streken ten oosten en ten zuiden van de
oerg zijn door de lavastroom afgesneden.
De meeste lava vloeide naar de noord
oostkust. waar een aantal dorpen ont
ruimd is.
Men meent, dat 250.000 mensen in
een gebied met een straal van 32 km
om de berg vertrekken moeten.
De hulpverlening wordt bemoeilijkt
doordat bruggen tengevolge van een
overstroming zijn vernield. Het grote
heiligdom nabij de top van de vulkaan
moet nog onbeschadigd zijn. Gistermor
gen was de lavastroom tot stilstand ge
komen, doe'- de berg stoot nog een
grote zuil rook en as uit. die de vorm
van een paddestoelachtige onweerswolk
heeft.
De berg had sinds 1843 niet meer ge
werkt, doch begon 19 februari uit te
barsten.
IkE aanvoer van koude lucht naar ons
land werd vannacht weer sterker,
toen de wind naar het noordoosten
draaide en toenam. Dit gebeurde nadat
een storing in de hogere tv ent lagen met
wat lichte sneeuw ons tand gepasseerd
was. De toeneming van de wind hing
samen met luchtdrukstijgingen tjrtven
de Britse eilandendie in verband staan
met een hogedrukgebted bij IJsland dat
zcli naar Schotland verplaatst. Tegelij
kertijd handhaaft zich een depressie
boven Italië. Deze wordt nog versterft
door een kleine storing die over de
Pyreneën naar de Middellandse Zee
trekt. Op de flank van het hogedriik.
gebied bij IJsland staat een Krachtige
noordelijke luchtstroming die koude
lucht langs de Noorse kust naar het
zuiden transporteert. Het front dal deze
koude lucht begrenst zal m de komende
vierentwintig uur over ons erna trekken.
Daarbij zullen plaatselijk enkele buien
vallen, maar er zullen ook opklaringen
voorkomen.
In de afgelopen nacht heelt he: op
vele plaatsen een tot twee graden ge.
vrorenook in de komende nachten
moet op lichte vorst worden gerekend.
i
Tendens stijgend
HOOGWATER SCHEVENINGEN
23 maart: 1.32 v.m.; 13.50 n.m.
HEI WEER l/V EUROPA
Ka P/tor ten hedenmorgen zeven uur
Temper.
Starion
W'cers. j
gesleldh. .SS
IM
•Z.+
De Bilt verwacht tot zaterdagavond:
Nu en dan opklaringen en slechts hier en
daar een bui. Matige, tijdelijk vrij krach
tige wind tussen noord en noordoost. Kopenhagen onbew
Aanhoudend koud weer met vannacht ^jj J
lichte vórst.
D Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
Zd -Llmb.
Helsinki
Stockholm
Oslo
gh bew
sneeuw
gh. bew
gh. bew
gh bew
ZON EN MAAN
Zaterdag 23 maart: zon op 6.38. onder
18.56; maan op 6.08. onder 16.10.
Maandag 25 maart nieuwe maan.
Nader wordt gemeld dat volgens gou
verneur Anak Agorng Soetedja 1100
mensen zijn omgekomen, 75.000 dakloos
werden en 200.000 vermoedelijk hun
middel van bestaan hebben verloren
doordat hun akkers door as verwoest
zijn. Een dodelijke parapluie van as
met een warmte van 110 graden Celsius
heeft de meeste mensen gedood. Vele
slachtoffers vielen in de dorpen Se-
boedi Sorgah en Sebih.
Aberdeen
Londen
A'dam
Brussel
Luxemb.
PartJs
Bordeaux
Grenoble
Nice
Berlijn
Frankfort
MUnchcn
ZUrlch
Genève
Loearno
Wenen
Innebruck
Belgrado
Rome
AJaccio
Madrid
Mallorca
Lissabon
Athene
motsn
l. bew
I bew
I. bew
i bew
gh bew
gh bew
sneeuw
gh bew
zw bew
zw bew
hregen
zw bew
sneeuw
sneeuw
gh bew
gh bew
motregen
regen
niet ontv
regen
zw bew
h bew
regenbul
onbew
zw. bew.
nno 7
zzw 2
wzw 4
nno 12
nno 5
nno 6
