Dr. Albert Schweitzer
kwam zijn contract na
„Bij welvaart is verschil
in lonen aanvaardbaar
Discriminatie tegen joden
in Sowjet-Rusland
Tussen schoolpoort en huisdeur
Feest en wanklank
Een kanttekening
Een halve eeuw Lambarene
Vier woorden: Eerbied
voor het leven
Een woord voor vandaag
2
WOENSDAG 20 MAART 1963
HET LICHT OP ROOD
HET gaat met de Engelse economie niet bijster goed. Er zijn In de eerste
plaats behoorlijk wat werklozen, ruwweg zo'n 800.000. Dit is ai een
aanwijzing, dat er bij bepaalde bedrijfstakken stagnatie bestaat en niet alle
produktlecapaciteit volledig benut wordt. Men heeft bovendien kunnen vast
stellen, dat de economische groei kleiner is gebleven dan in andere landen.
Het ziet er ook naar uit, dat de export terug loopt, dat hij althans achter
blijft bij dezelfde maanden van een Jaar geleden. Men wijt dit enerzijds
aan de niet moderne structuur van de Engelse industrieën (die dus onvoldoen
de op de internationale markten mee kunnen) en anderzijds aan de naar
verhouding te hoge verkoopprijzen.
Er zijn In Engeland dus krachten aan het werk, die voor een ongunstig eco
nomisch klimaat zorgen en die daardoor uiteraard de Engelse regering
niet verkiezingen in het vooruitzicht de nodige zorgen geven.
Maar er is meer. Ook het Engelse pond sterling staat onder druk. Dat wil
zeggen, dat het in de ogen van het buitenland iets minder waard is geworden
en dat men er dus ook minder buitenlands geld voor wil geven. Onder de j
normale verhoudingen zou een Engels pond 2.80 dollar waard zijn. Nu zijn er
dagen geweest, dat de notering voor het pond lets onder die 2,80 lag. En
omgekeerd moest er voor het goud meer shillingen dan normaal betaald
worden.
Die druk op het Engelse pond kan in principe door verschillende oorzaken
ontstaan. Wij denken aan de mogelijkheid, dat de export onvoldoende oploopt,
terwijl daarentegen de invoer wel voortdurend stijgt. Er moet dan steeds
meer aan het buitenland betaald worden. Dit zou niets geven als voldoende
andere bronnen van buitenlands geld behoorlijk zouden vloeien (Inkomsten
uit scheepvaartdiensten b.v. of kapitaalopbrengsten In de vorm van dividen
den). En als ook dit niet het geval zou zijn, dan kan een land het een tijd
uitzingen, indien het over een grote deviezenpot beschikt.
Maar er kan nog een heel andere oorzaak zijn voor de druk op het Engelse
pond. Er waren in Engeland door buitenlanders en buitenlandse Instellingen
grote bedragen gelegd, o.a. omdat de rente in dat land aantrekkelijk was,
aantrekkelijker dan in eigen land. Belangrijke kapitalen zijn echter plotseling
teruggetrokken, en dat grotendeels doordat er vrees is ontstaan, dat het En
gelse pond zal devalueren. Dat zou betekenen, dat iedere buitenlander minder
eigen geld zou terugkrijgen dan hij voordien had bezeten.
De angst om wat zou kunnen gebeuren bracht menigeen ertoe, het geld terug
te halen. Men wilde als het ware voor de bui binnen zijn. Dit betekende een
geweldig aanbod van ponden en vraag naar buitenlands geld. De overheid heeft
deze druk trachten op te vangen door buitenlands geld, grotendeels dollar;,
uit de deviezenpot ter beschikking te stellen. Dit vormde volgens deskundigen
de vorige week een aderlating die, in Engels geld uitgedrukt, op 40 miljoen
pond gesteld kan worden.
Engeland staat thans voor twee problemen. Enerzijds wil de overheid de eco
nomische situatie verbeteren, maar anderzijds wil zij ook het Engelse pond
sterker maken. Het tragische is nu, dat deze twee zaken niet tegelijkertijd
met dezelfde maatregelen geregeld kunnen worden. Maatregelen die de econo
mische situatie verbeteren, zijn niet direct bevorderlijk voor een versterking
van het pond en omgekeerd. De Engelse regering staat dus voor een dilemma.
Om het pond sterker te maken, althans het aanbod te verminderen en tege
lijkertijd het aanbod van buitenlands geld te vergroten, zou de export opge
voerd, de import verkleind en de kapitaalstroom naar Engeland vergroot moe
ten worden. Dat wil zeggen, dat de kostenstijging afgelopen moet zijn, dat de
lonen onder controle moeten komen en dat de rente moet stijgen opdat
buitenlanders weer geld in Albion gaan beleggen.
Maar deze maatregelen zouden een druk op de conjunctuur uitoefenen. Hogere
rente drijft de bankkredieten op. De bedrijvigheid moet echter Juist gestimu
leerd worden door een lagere rente. Bovendien is momenteel een loonbevrie-
zing in Engeland niet te verkopen. Er is een verkiezing op komst en de
regering zal zich dus aan voor haar impopulaire maatregelen niet durven
wagen. Sterker, zij zal alles in het werk stellen om de werkloosheid naar
beneden te brengen, om de koopkracht te vergroten (in het najaar zijn de
belastingen verlaagd), om de bedrijvigheid op te voeren.
De keerzijde van de medaille is echter, dat door het stijgen van de koopkracht
ook de Invoer zal toenemen terwijl het zeer de vraag is, of de uitvoer door de
stijgende kosten wel in voldoende mate mee omhoog zal gaan. Met andere
woorden, in plaats van aanbod van buitenlands geld zal de vraag naar dat bui
tenlandse geld groter worden. Het pond komt dan opnieuw onder druk, en als
buitenlanders dit in de gaten krijgen, wordt er andermaal kapitaal uit Enge
land teruggetrokken.
Gezien deze achtergrond wordt het duidelijker, dat er momenteel openlijk
in Engeland over devaluatie wordt gesproken, over een waardevermindering
van het pond. Hierdoor zouden de Engelse produkten in het buitenland auto
matisch goedkoper worden, waardoor de export kan worden opgevoerd, terwijl
de invoer duurder wordt en daardoor de tendens heeft terug te lopen.
Zo eenvoudig is een devaluatie echter niet. Er zijn vele landen waarvoor het
pond de basis van het valutastelsel is. Bovendien bezitten vele landen grote
bedragen aan ponden. Een devaluatie zou voor deze landen een gevoelig
verlies betekenen. Maar afgezien nog hiervan, zij zullen die goedkopere
Engelse export niet accepteren, omdat daardoor hun eigen export in gevaar
komt. Het ligt dan ook voor de hand, dat het ene land na het andere de
Engelse devaluatie zal volgen, en dan zijn wij weer even ver.
Er zijn nog andere factoren die een devaluatie allesbehalve eenvoudig maken.
Na de oorlog is met veel moeite een internationaal systeem van betalingen
opgebouwd en dit zou grondig ondermijnd worden. Men hoopt daarom ln
Internationale kringen dat op korte termijn geholpen kan worden door
Internationale kredietverlening, waarvoor een hele reeks beschermende maat
regelen ter beschikking staan.
Maar op lange termijn kan dit niet helpen. Dan zal Engelands economie
gezonder gemaakt moeten worden. Alles hangt af van de weg die de regering
wil Inslaan om dit doel te bereiken. Wij zullen het binnen niet te lange tijd
wel gewaar worden.
Vijftig jaar geleden liet de toen achtendertig-jarige dokter Albert
Schweitzer zeventig kisten dichtschroeven en naar Bordeaux op
sturen om ze vandaar naar Afrika te laten versohepen.
Vijftig jaar geleden om precies te zijn op Goede Vrijdag van
het jaar 1913 nam diezelfde nog betrekkelijk jonge arts met zijn
vrouw afscheid van Günsbach, het dorp van zijn jeugd; ze stonden
samen op het achterhalcon van het stoomtreintje en zegden met
iets van weemoed het Elzasser Münster-dal vaarwel; ze gingen een
onzekere toekomst tegemoet.
Vijftig jaar geleden zou met dat vertrek uit Günsbach Schweit-
zers grote avontuur beginnen, dat de naam Lambarene over heel
de wereld bekend zou maken; op eigen kosten en eigen risico ging
de theoloog die tropenarts was geworden, zijn hospitaal ,,aan de
zoom van het oerwoud" bouwen. Ergens in Frans Afrika. Ergens
in de Gabon. Ergens aan de oever van de Ogowe. Ergens onder
de evenaar
In de laatste tafelrede van Jezus voor Zijn bange tocht naar
Golgotha heeft Hij het ook enkele malen over het bewaren
van Zijn woorden. Dat nu is een zaak van bijzonder groot
belang. „Wie Mij niet liefheeft, die bewaart Mijn woorden
niet", zo zegt Jezus tot Zijn discipelen. Dat betekent dus
niets minder of meer dan dat de aanvaarding van Jezus
het christen-zijn zo u wilt afhangt van de vraag, of wij
Zijn woorden niet slechts horen, maar ook bewaren. Voor
„woorden" mogen wij ook „geboden" lezen en dat wil zeggen,
dat ons christen-zijn staat of valt met het opvolgen van het
geen Jezus wenst èn van ons eist. De christennaam is dus
geen vrijblijvende betiteling. Jezus keurt ons die naam zeer
beslist niet waardig, indien wij misschien wel ons zo noemen,
maar er niet naar handelen. Denk nu niet, dat het gebod van
Jezus een serie voorschriften is, waaraan wij ons nu eenmaal
te houden hebben. Wie het gebod van de Meester zó opvat,
vergist zich en heeft er niet veel van begrepen. Want dit is
het grote gebod, waaraan al het andere ondergeschikt is:
Hem liefhebben, Hem aanvaarden. Het bewaren van de
woorden van Jezus betekent: Hem toelaten in ons hart, in
het gebed Hem alles voorleggen wat ons bezighoudt en ons
bezielt. Dan zal Hij zelf ons ontdekken aan onze fouten,
tekortkomingen en zonden. Hebben wij Jezus lief? Wij .kun*
nen het weten: het is zo, als wij Zijn woorden bewaren.
Staatssecretaris Roolvink in Senaat
Het verhaal is talloze malen verteld
en nog eens verteld, geschreven en
herschreven. Hoe een geniale jonge
man, die zich als theoloog reeds grote
naam verworven had en die als orga
nist en Bachkenner een grote toekomst
tegemoet ging, zich niettemin aan een
wonderlijk „contract" hield, dat hij
eens met zijn God had gesloten. Hij
was twintig jaar, toen hij in die unieke
overeenkomst zijn levensloop bij voor
baat uitstippelde: tot mijn dertig
ste levensjaar zal ik gemachtigd zijn
voor de wetenschap en de kunst te le
ven. om mij daarna aan de recht
streekse dienst aan de mens te wij
den."
Maar welke dienst zou dat zijn? Hij
wist dit pas, toen hij in een of ander
zendingsblaadje door zo-maar een op
merking getroffen werd: er was, zei
dat krantje, gebrek aan mensen die in
de Gabon het werk wilden verrichten
dat daar gedaan moest worden, wilde
een heel volk van negers niet ten onder
gaan. Medisch werk dus. Wilde Schweit
zer dat werft op zich nemen, dan
moest hij zich eerst herscholen. De
dertigjarige is toen een nieuwe studie
begonnen, die in de medicijnen. De
theoloog, filosoof, cultuurhistoricus, mu
sicoloog en organist werd bij dit alles
ook nog arts, in de typische genees
kunde gespecialiseerd.
Wanneer Schweitzer dan, na een
nieuwe studie die zeven jaar vergde,
in 1913 tenslotte als medisch zen
dingspionier naar Lambarene trekt,
zal hij daar in een oude verwaarloos
de zendingspost zijn intrek nemen,
waaromheen zijn hospitaal verrijzen
gaat. Hij „mag" daar werken. Want
het hangt voorlopig allemaal van
„mogen" aan elkaar. Preken bij
voorbeeld. zending bedrijven dus ir
de eigenlijke zin, mag hij niet; het
Parijse Zendingsgenootschi
onder Lambarene
het „verouderde" karakter van het
ziekendorp te wijzen zoiets staat wel:
hoe kan men beter z'n onsentimente
le nuchterheid bewijzen dan door bin
nen één enkel uur met zo'n oordeel
klaar te staan!
Inderdaad: Schweitzers hospitaal, hoe
uitgebreid ook, is bepaald geen ge
bouwencomplex met veel beton, veel
chroom, veel t.l.-buizen en noem maar
op. Per auto is het pas sinds kort te
bereiken. De houten barakken domine
ren nog altijd, tussen die barakken zijn
er de drukke straatjes waar deze en
gene op een vuurtje zijn potje kookt en
inn timnr. waar ongegeneerd de geiten rondlopen,
w maar de oude dokter houdt er nu een-
ressorteert, had maal hardnekkig aan vast, dat dit nu
weinig of geen leerstellige fiducie in jUjSt de manier was en is om te berei
de al te vrijzinnige theoloog. Goedken dat de zieken en hun gezinnen
dan maar „stom als een vis" (muet (want die mogen meekomen) er zich
comme une carpe) zijn. Voorlopig thuis voelen. En ook al zou hij het wat
immers zou hij aan zijn medische dat _!3eïre,^,_iJ15!ema_?' --.V
hulpwerk de handen meer dan vol
hebben.
„Naarmate de algemene wei-
waart toeneemt, naar die mate
zullen enige verschillen in de-lonen
meer aanvaardbaar worden. Met
een te sterk pleidooi voor coördi
natie is men niet op de goede weg."
Deze woorden sprak de staats
secretaris van sociale zaken
volksgezondheid, de heer B. Rool
vink, gistermiddag in de Eerste
Kamer, waar hij bij de behande
ling van de begroting van minister
Veldkamp uitvoerig aandacht be
steedde aan de loonpolitiek, de
arbeidsbescherming en de arbeids
voorziening.
De staatssecretaris constateerde
Argwaan
(Advertentie)
Ver koud heidsbacff fen
zijn als de dood voor_
Dit doosje betekent!
protektie tegen infektie
Advertentie
Klacht tot Zionistische Raad
DE ZWITSERSE PLATENSPELER
Dr. Nahufn Goldmann, voorzit-
VOOR DE VOLMAAKTE WEERGAVE ter van de Wereldorganisatie van
I Zionisten, heeft gisteren de Russi-
Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
Beroepen te 't Harde: B. M. Meijndert,
te Waarder.
Aangenomen naar Balk: M. Jorritsma,
te Vriescheloop; te Oostvoorne: J. Wal
stra, te Surhuisterveen; naar Odoorn: A.
J. Roodzant, te Bellingwolde.
Bedankt voor Middelharnis: B. Haver
kamp, te Groenekan.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Haarlem-Z. (vac. L. Hoor
weg jr.): J. C. W. van 'tHoff, te Zweéloo;
te Vlaardingen (a.s. vac. H. Zandbergen);
drs. C. Klapwijk, te Apeldoorn; te Bakke-
veen (bij accL). Heinkenszand en Grijps-
kerke <L.): G. J. Brinkman, kand. te
Kampen.
GEREF. KERKEN (VrUgemaakt)
Beroepen te Kantens: W. Wierenga. t<
Noordbergum.
GEREF. GEMEENTEN
Tweetal te H.I. Ambacht: P. Blok. te
Dirksland en A. Hofman, te Zeist.
Beroepen te Zaandam: H. Ligtenberg.
te Oudemirdum.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Ede: D. Henstra, te Delft
en J. J. Rebel, te Haarlem-N.
Nieuwe kapel voor
„Kerk en Wereld'"
Op het terrein van „Kerk en Wereld"
te Driebergen zal een nieuwe kapel wor
den gebouwd. Tot nu toe worden de kerk
diensten gehouden in de orangerie van
het landgoed. Deze ruimte is evenwel
niet meer voldoende. De nieuwe kapel
maakt deel uit van een bouwproject van
de hervormde gemeente van Driebergen.
Men wil in de komende jaren komen
tot de bouw van twee nieuwe kerken in
Driebergen, tot verbouwing en verbete
ring van de Loolaankerk en tot verbou
wing en verbetering van de bijgebouwen
van de Grote kerk.
Omdat men deze vijf projecten in vl
laar tijds wil uitvoeren, draagt de actie
ka naam van 5x5. De totale kosten van
het plan bedragen 1 miljoen gulden, Dne-
v n zelf moet hiervan ƒ250.000 byeen-
regering beschuldigd van
„openlijke discriminatie tegen het,
Russische jodendom". Goldmann
sprak op de openingszitting van de
„Algemene Zionistische Raad". Hij
doelde met name op het feit dat
de straffen wegens economische
misdrijven tegen joden in de Sow-
jetunie meer publiciteit krijgen
dan de straffen tegen niet-joden.
..Als de sowjet-regering oprecht te
gen anti-semitisme is, zoals zij zegt te
zijn, is het haar plicht aan deze publi
citeit een einde te maken en ervoor te
zorgen dat er geen indruk wordt gewekt
die vol is van gevaren voor het Rus
sische jodendom, alsof joden aanspra
kelijk zijn voor het grootste deel van
deze misdrijven die zo zwaar en zo
wreed worden bestraft."
Goldmann zei dat joden 60 procent
uitmaken van alle ter dood veroordeel
den voor economische misdrijven. „Er
is reden om te twijfelen of dit percenta
ge de juiste situatie weergeeft met het
oog op het feit dat joden 1,1 a 1,5 procent
van de gehele bevolking van Sowjet-
Rusland vormen."
Verder zei Goldmann dat er in Ce
Sowjet-Unie een bewuste politiek van
gedwongen assimilatie wordt gevoerd,
zowel tegen nationaliteiten als religieuze
groepen. Ook wordt aan de joden hei
recht en de mogelijkheid ontnomen hun
eigen leven te leiden en hun eigen cul
tuur te ontwikkelen hetgeen een andere
godsdienstige en nationale minderheden
wel wordt toegestaan. „Dit alles ge
schied ondanks de wettelijke status van
de joden in Rusland als nationale en
godsdienstige minderhéid."
Goldmann citeerde een aantal voor-
beélden van anti-joodse discriminatie
op cultureel gebied. Het meest opmer
kelijke geval, aldus Goldmann, blijk:
uit een pas door hem ontvangen tele
gram uit de Sowjet-Unie.
„Rabbi Levin, die rabijn is van de
joodse gemeenschap in Moskou, heeft
vorige week in een synagoge meege
deeld dat er ook dit jaar geen matzes
zullen zijn voor de joden van Rusland
en dat ledereen moet proberen zelf mat
zes te bakken." Matzes, koeken van on-
gerezen deeg. worden door alle Joden
gegeten in de paastijd.
Goldmann vervolgde: „Wie ook maar
iets weet over da aUnd van taken in
Rusland beseft dat een dergelijke toe
stemming geen enkele waarde heeft om
dat het voor iedere jood als particulier
praktisch onmogelijk is om aan meel
te komen. Evenmin zijn er onder üe
plaatselijke woonomstandigheden geen
technische mogelijkheden om matzes te
bakken, behalve in enkele uitzonderlijke
gevallen."
(Advertentie)
Blus die laaiende vuurzuil
die opstijgt vanuit de maag
tot soms hoog in de keel.
Het is toen, daar in Lambarne, heel
erg primitief begonnen. Met een kip-
penstal die als operatiekamer dienst
doet. Met aanvankelijk alleen maar de
verpleegstershulp van zijn vrouw. Met
overal rondom een argwanende, bij
kans vijandige bevolking. En met de
grote handicap, dat hij als burger van
de dan nog Duitse Elzas Duitser is en
dus door ae Franse koloniale overheid
al evenzeer gewantrouwd wordt, en dit
met name wanneer de eerste wereld
oorlog in 1914 een feit geworden is:
dan komt het al vrij spoedig tot de
tragische komedie van zijn gevangen-
name, zijn transport naar Europa, zijn
internering in Zuid-Frankrijk. Merk
waardig toeval: het schip dat de geïn
terneerde Albert Schweitzer naar Euro
pa transporteert, wordt voor de kust
van Afrika bijna door een Duitse onder
zeeër getorpedeerd. De naam van de
duikboot-kapitein is: Martin Niemöller.
Pas ln 1923 zal Schweitzer naar
Lambarene terugkeren.. Dan herhaalt
zich alle moeite van 1913. Van het oude
hospitaal is bijna niets meer over, het
oerwoud is er overheen gegroeid, er
moet een nieuw gebouwd worden. En
dat staat er tot op de dag van van
daag, nu de wereld Schweitzers ver
trek naar Afrika, thans een halve
eeuw geleden, herdenkt. Wie het de
toen Immers reeds bijna veertigjarige
man in 1913 voorspeld zou hebben, dat
hij een halve eeuw later nog
steeds aan de zoom van het oerwoud
vóórt zou werken, zou op verbaasd on
geloof zijn gestuit!
Schweitzer stichtte zijn hospitaal ln
een tijd, toen dergelijk „particulier ini
tiatief" nog mogelijk was. Mogelijk en
nodig. Toen immers nog geen Wereld-
gezondheidsraad, geen Unicef, geen
Novib, geen „wereld-diakonie" vanwe
ge de Wereldraad van Kerken en toen
nog een medische zending en een me
dische missie die pas in de allereerste
kinderschoenen stonden. En vooral:
toen een koloniaal bewind dat zich nog
maar weinig of niets aan gezondheids
zorg ten bate van een door duizend
ziekten geteisterde en letterlijk met uit
sterven bedreigde negerbevolking gele
gen liet liggen.
Geen zinnig mens die, waar zó de
zaken liggen, aan Schweitzer de lof en
de bewondering zal willen en mogen
onthouden, die zijn practische idealis
me toekomt.
Er is ook nu in Lambarene nog
veel dat aan het prille begin herin
nert en iedere bezoeker die tegen
woordig, dank zij het nabijgelegen
vliegveld. Schweitzers hospitaal bij-1
al te makkelijk kan bereiken,
haast zich dan ook om met alle res
pect voor de oude jungledokter op'
de eind hebben, en ook al zou Lam
barene dus op den duur even ver
ouderd raken als Schweitzers patriar
chale opvattingen aangaande verhou
ding blank en zwart dan is er trots
alles dit grote dominerende feit:
de „grand docteur" heeft in alle geval
een halve eeuw lang iets gedéénl
Neem Rennles! Een afdoende remedie. Een
of twee Rennles gewoon laten smelten op
de tong. Nog -
zijn geven
helemaal gesmolten
znn Keven - met het speeksel naar de
maag gevoerd - Prompt baat. En afdoende!
Met Rennles bij de hand nooit angst meer
voor laaiende zuurbrand.
Eerste paal voor
hervormde kerk
te Helmond
(Van een onze medewerkers)
In Helmond is 'in tegenwoordigheid
van vele genodigden en belangstellenden
de eerste paal voor de bouw van een
nieuwe kerk voor de hervormde gemeen
te te Helmond in de grond geslagen.
De architect is de heer Tybaut uit
Eindhoven, de bouw zal worden uitge
voerd door de aannemer Smits uit Emd-
hoven.
Ds. J. W. Lely. hervormd predikant
te Helmond liet de leden van de kerk-
voogdij en andere belangstellenden zien
hoe hij de eerste paal vakkundig de
grond in werkte.
Men had gehoopt dat het kerkgebouw!
voor kerstmis van dit jaar gereed zou|
komen, maar door de lange vorstperiode
zal het wel later worden.
Men is reeds vijf jaar bezig met dei
plannen voor een nieuwe, eigen kerk.
Toch was het nu dan zo ver dat de eer
ste paal geslagen kon worden, een sym
bool van de beloonde ijver van de men
sen in het Zuiden die hiervoor zo veel
werk verzetten.
Verpleegd
Hij heeft zich aan het contract, dat
hij als twintigjarige opstelde, gehouden.
Hij heeft zich onvermoeid en hard
nekkig „aan de rechtstreekse dienst
aan de mens gewijd". Hij heeft de
slaapziekte helpen uitroeien.
Hij heeft duizenden lijders aan
afschuwelijkste tropenziekten geher
bergd, verpleegd, genezen. Hij heeft
aan zijn dorp een afzonderlijk dorp
voor melaatsen toegevoegd. Hjj heeft,
deze onvermoeide zwoeger, alles wat
hij deed zonder een cent overheidssub
sidie gedaan en zonder zich ooit in de
afhankelijkheid van wie dan ook te be
geven.
Hij heeft een halve eeuw lang zelf
voor de miljoenen gezorgd, die zijn
werk gevergd heeft; hij heeft er over
de hele wereld zijn concerten voor ge
geven en zijn voordrachten voor gehou
den en zijn boeken voor geschreven;
hij heeft ervoor gebedeld en hij heeft
er zijn talloze vrienden voor aan het
werk gezet; hij heeft zijn Nobelprijs
aan de bouw van zijn melaatsendorp
besteed; en bovenal hij heeft nooit
versaagd.
Epidemieën en hongersnood hebben
in het eerste begin zijn hospitaal be
dreigd; in de eerste wereldoorlog moest
hij gedogen dat het oerwoud zijn zie
kendorp weer overwoekerde en in de
tweede wereldoorlog moest hij er zich
achter golfijzeren platen verschansen,
toen Pétainisten en Gaullisten juist in
Lambarene tegenover elkaar kwamen
te staan. Nooit echter heeft hij er een
ogenblik aan gedacht het dan maar op
te geven.
Doorwerken
Welnu, wie zal het, wanneer hij zich
dit allemaal voor ogen stelt, de bijna
negentigjarige euvel duiden, wanneer
hij ook nu nog alleen maar van door
werken en nog eens doorwerken weten
wil?
Hij doet dat met de halsstarrige
hardnekkigheid en misschien ook wel
eigengereidheid van een heel oud man.
Maar die oude man weet nog altijd
een nooit aflatende schare van steeds
weer nieuwe helpers en helpsters te in-
splreren. Lambarene, met dokters enlnieer zal Zijn.
ren. Er zijn er nog steeds velen die j
minder verdienen dan honderd gul-
den in de week, zo. zei de heer Rooi-
vink.
ONBEVREDIGEND
De staatssecretaris noemde het onbe- I
vredigend dat de SER officieel niets I
van zich heeft laten horen over de bij
hem in onderzoek zijnde vraag van wen- i
selijkheid en mogelijkheid van een wet-
telijke regeling van het minimumloon.
Dit advies is al in het voorjaar van i
1959 aan de Sociaal-Economische Raad i
gevraagd. De betreffende werkcommis- 1
sie van de SER heeft echter twee en
een half jaar geleden de laatste verga- ;Z£
dering gehouden.
Wat betreft het aantal overuren dat
in 1962 is gemaakt, deelde de heer Rool
vink mee dat deze 6,5 miljoen bedragen.
d„« jjn.7orm|.m« in d. lonen op 15?
het ogenblik weinig pleitbezorgers in worden geconstateerd. De staatesecre-
ons land vindt. Hij vestigde er de taris had uitgerekend dat per arbeider
n ide
aandacht op dat hij eigenlijk maar
één grote zorg had: de lonen van hen
die tot de allerlaagste groepen beho-
verpleegsters uit alle mogelijke landen,
Immers een begrip geworden. Meer
in de Industrie gemiddeld vier uur per
jaar Is overgewerk, neerkomende op on
geveer een minuut overwerk per dag—
DR. VELDKAMP
- - - Voordat de heer Roolvink zijn rede be-
dan dat: het werd de concretiseringgon had minister Veldkamp enkele an-
van Schweitzers actieve ethiek die hij- dere aspecten van zijn departement be-
zelf eens tot die befaamde slogan van licht, die vorige week bij verscheidene
vier woorden heeft herleid: „eerbied
voor het heven."
Een oud man, die met zijn poezen en
antilopen een eenvoudige houten ka
mer deelt in een houten barak aan de
oever van de Ogowe en die daar op zijn
oude klavier nog de hele Bach uit het
hoofd kan spelen; een oud man die daar
met zijn nu langzamerhand toch wel
bevende en o zo „schreibmüde" hand
zijn brieven schrijft, waarin hij de we
reld bezweert zich niet tot haar eigen
atoom-ondergang te laten verleiden
hij herinnert zich thans
r. dat ogenblik
dat hij, een halve eeuw geleden, zijn
zeventig kisten dichtspijkerde en naar
Bordeaux verzond, met bestemming
Afrika.
Hij pakte toen ook een kleine hand
koffer in. Hij vulde die nauwgezet
met zijn hele bezit: tweeduizend mark.
Hij had die tweeduizend mark in goud
stukken omgewisseld.
Goudstukken? vroeg zijn vrouw.
Waarom goudstukken? Maar hij ant
woordde, en dat was dus in 1913:
Omdat het oorlog wordt en dan is
goud meer waard, daarginds, dan
papier. En zoiets typeert dan met
een de praktische inslag van de
grootste idealist, die onze tijd gekend
heeft.
Wat men thans, een halve eeuw
later, hem toe moet wensen? Nóg
meer jaren, ginds onder die
eeuwig zengende tropenzon? Of
een paar rustige allerlaatste ja
ren in dat kleine Günsbach dat hij
in 1913 verliet?
Wij denken dat hij zelf in geen
van beide richtingen denkt. Om
ook op het halve-eeuwfeest van
Lambarene liever alleen maar
zijn dagelijkse plicht te doen en
heel langzaam en heel rechtop
zijn Lambarene te inspecteren,
dat zonder hem Lambarene niet
senatoren vragen hadden opgeroepen.
W-at de radio-activiteit aangaat deelde
dr. Veldkamp mee dat aard en draag
wijdte van de in en boven ons land ge
vonden waarden van radio-activiteit niet u
van verontrustende aard zijn geacht tot
dusverre. Het signaal opletten geboden
is alleen kort na verscheidene series
proefexplosies gegeven, zo merkte hij op.
De minister kondigde aan dat binnen
kort de indiening, is te. verwachten van
het ontwerp van wet op de waterver
ontreiniging. alsmede een wetsontwerp 1
dat beoogt het de overheid mogelijk te d;
maken in te grijpen als onverwacht
blijkt dat het gebruik van een bepaald hc
geneesmiddel onvoorziene gevaarlijke 1
gevolgen heeft.
Ir.
Over de fluoridering van Eet drlnkwa- P-
ter zei de minister tenslotte niet te kun-
nen inzien waarom niet Iets aan het I
drinkwater zou mogen worden toege- Irl
vocgd, wanneer men overtuigd is dat
daardoor het gezondheidsbelang der be
volking alleen maar wordt gediend. Dat I
geldt zijns inziens in versterkte mate hi
voor fluor dat in zo geringe mate wordt ,A
toegevoegd dat het gehalte lager blijft 1
dan op verscheidene plaatsen in natuur- |u
lijk drinkwater voorkomt. N
Nadat dr. P. G. van de Vliet (lib.)
nog had gerepliceerd werd de begro
ting van sociale zaken en volksgezond- 1
hcid zonder hoofdelijke stemming aan- fa
genomen. Dit was ook het geval met I
het wetsontwerp op de paramedische be
roepen.
FLUORIDERING
Ter gelegenheid van het tweede r.
lustrum van de hervormd-gereformeerde r
studenten zendingsvereniging „Willi- F
brord" zal er op donderdag 28 maartoe
aanstaande in het Zendingscentrum der
Gereformeerde Kerken te Baarn een ver- j-1-
gadering gehouden worden. 'ai
Op de middagvergadering zal er een I
lustrumrede gehouden worden door ds. (ia
G. Hamoen, te Oud-Alblas en een lezing i
door de r.k. geestelijke F. Verstraeten
over „RomeReformatie".
's Avonds zullen er dan enkele films,
i onder meer ovgr Kongo en Hongkong i
I worden getoond.
1
t
Geef teak-meubels 'n milde glans BEVER-TEAK^^Ceta-Bever^
Een uan de moeilijkst te beant
woorden vragen gedurende de
pelgrimstocht door dit warrige le
ven is wel die, welke om de haver
klap door nieuwsgierige toeschou
wers wordt gesteld: Waar draait
dat straks op uit?
Dat uiteraard alles ergens op uit
moet draaien staat als een paal
boven water, of is er niet het
spreekwoord „Panta rhei" (Alles
vloeit) dat er in zekere zin mee
verwant is.... Draaien, vloeien, be
weging zit er in ieder geval in, al
komt er bij dat „uitdraaien-op"
meestal ook nog een duveltje om
de hoek kijken. Want wat er dan op
volgt slaat tien tegen één op iets
dat niet bepaald hartverheffend is,
niet alleen in het leven der vol
wassenen maar evenzeer en wel
licht nog vaker onder de heftig le
vende rijpere jeugd. Daar zijn het
plotseling veelsoortige verrassingen
die ze ons bereidt en waaruit we
nu en dan zelfs een interessante
conclusie kunnen trekken.
Ik denk hier in het bijzonder aan
het geval van een leerlinge uit de
vijfde, gym. De teenager die zich
in haar klas wegens een nogal do
minerende vlotheid, een vooraan
staande plaats had veroverd, was er
ook in het ouderlijk huis eentje waar
mee zo nu en dan rekening moest
worden gehouden. Niemand vond het
overigens erg dat er bij het aanpak
ken gewoonlijk handschoenen nodig
waren, want wat ze te berde bracht,
was nooit onredelijk, het sneed hout,
kon je gerust zeggen. Bij onderling
verschil van mening was zij degene
die door logische redeneren de zaak
wist recht te zetten. Vaak werd ze
erbij gehaald om haar objectieve ge
vatheid. Goed, zo'n kind laat er
ders. Dat „zij" daarbij als een soort
impresario een wakend oog over het
fehcel liet gaan lag voor de hand.
e was mooi en ze straalde. Bij
gelegenheden als deze kwam ze pas
ten volle tot haar recht. Ze toefde
nu hier dan daar bij ouders van
vrienden en vriendinnen, gezellige
ma's en joviale pa's. allen netjes uit
gedost voor het feest.
Toen zag ze in de deuropening de
zich langzamerhand een beetje op
voorstaan, je gunt haar het plezier,
ze doet er immers niemand kwaad
mee en in de schoolgemeenschap
met z'n vele middelmatigen is
zo'n geestelijk uitschietertje wel een
plezierig verschijnsel
We waren die avond in aandoenlijk
eensgezinde verwachting bijeen voor
de schoolfuif. Het publiek, ouders en
naaste familieleden, kwam met
plukjes tegelijk binnen, docenten en
uitvoerenden vóór en achter de cou
lissen hadden kennelijk te kampen
met latente zenuwen. Bevallige fee-
en bewogen zich in gewichtige gast-
vrouwfunctie tussen de gelederen van
reeds gearriveerde vaders en moe-
hoofden van haar eigen vader en
moeder. Hallo,... jullie zijn niet be
paald vroegIk heb een goed
plaatsje bewaard.
Ze liep enthousiast op hen toe,
maar bleef plotseling staan. Als ver
stijfd. Er trok een donkere wolk over
haar mooie, ranke hals. Je zag een
bedenkelijke drift zich baanbreken.
En het werd nog erger toen ze
want haar ontging nu eenmaal niets
merkte dat een paar jongelui dui
delijk spottend naar haar moeder
keken.
Grote grutjeswaar ging dat op
uitdraaien
Ik kan het u nu heel precies ver
tellen. En ik weet zeker dat u er
vreemd van zult opkijken.
Tot de pauze heeft ze gewacht.
Toen stond haar vader in de foyer
met enkele bekenden een sigaartje
te roken en nam zij haar kans waar
om naar mama toe te stappen, min
of meer nors, doelbewust.
Die moeder nu was een tengere,
uitgesproken verwelkte vrouw van
dik in de vijftig, die moeite scheen
te hebben zich neer te leggen bij het
feit dat haar lichamelijk schoon sinds
lang nier meer je dèt was.
De dochter viel met de deur In
huis: O mamshoe kón je
toch. Uitgerekend vanavond....een rok
tot ver boven de knie. Je bent er
gewoon bespottelijk mee. Ik schaam
me dood. Dat paps daarmee accoord
is gegaan
Het werd een naar, gefluisterd
tweemans-relletje, een privé wan
klank voor de ontgoochelde teenager.
Reken maar dat er 's avonds thuis
nog eens extra over doorgeboomd is.
En nu het merkwaardigste: ditzelf
de, zo terecht verbouwereerde kind,
is de volgende dag de krijgshaftige
verdedigster tegenover de jongelui die
het hebben bestaan haar in de vrouw
die haar ondanks alles, het liefste is
op aarde te beledigen.
Ook daar is het uitgedraaid op dei
ning, maar dan naar ongebreidelde
puber-trant. Want voor de familie
eer sta je op de bres en het bloed
kruipt nu eenmaal waar het niet
gaan kan
Haya Selva
