davifamon
DE DOKTER aan 'f woord
Vervolg van 't concilie
voedt vreugde
en vrees
voor tweede
profSmits
Pleidooi
mijl met
Ontruiming boerderijen
was volkomen juist
Confessionele partij funest
voor de democratie
Het transpireren
en zijn
ongemakken
Wetsontwerp voor
subsidie theol.
faculteiten
Bijbel
H. J. Heule, oprichter
Kiosk o.a.,
overleden
AKKERTJES cAtUU
SUNNY
ROZIJNENBROOD
Wettelijke actie
van comité tegen
Landbouwschap
Een ivoord voor vandaag
2
DINSDAG 19 MAART 1963
Ds. De Jonge vervolgt dan: „Dat ve
len. die herziening (zoals Smits die wil
(Van onze kerkredactie)
In het hervormde blad voor de I ®ls 66,1 reduc-
j j tie van het belijden, ja, als een onaan-
ambtsdragers „Woord en Dienst vaardbare reductie, zal prof. Smits ern-
pleit ds. M. de Jonge deze weekl Stig moeten nemen. Het zal hem moeten
vnnr het verhreken van He stilte aansporen het toch weer anders en nog
voor net veroreKen van ae stilte indringender te zeggen, misschien ook
rondom prof. dr. P. Smits. Hij
wil opnieuw een gesprek met.
deze Leidse hoogleraar en socio
loog, die indertijd uit zijn rech
ten van emeritus-predikant werd
gezet, in verband met denigreren
de uitspraken over de verzoe
ning door het bbloed van Jezus
Christus Ds. De Jonge meent dat
er e enderde hervormde instantie
gevonden moet worden die pro
beert om een gesprek te arrange
ren tussen prof. Smits en het
breed moderamen van de her
vormde synode.
Het artikel is als openingsartikel ge
plaatst in het blad onder de kop ..Een
verdrietige zaak". Daarin wordt gesteld
dat er eigenlijk niet één „zaak-Sfits" is,
maar dat er twee zijn:
„Eerst is er het door prof. Smits ont
ketende gesprek over enige belangrijke
punten van het kerkelijk belijden: dit Fürth". Hij boekte gi
heeft tot dusver bijzonder weinig resul-1 de vertolking van rollen in werken van
Prioriteit
Om echter tot een dergelijk gesprek
te komen moet volgens de schrijver de
tweede zaak worden opgelost. Ds. De
Jonge meent dat echter de eerste zaak
radicale prioriteit moet hebben boven de
tweede. „Tussen gesprekspartners kan
geen verhouding rechter-geoordeelde be
staan. Aan de andere kant is er geen
reaen om de laatste verhouding te hand
haven als men gesprekspartner is en
elkander zo volledig serius neemt.
Juist daarom wil deze predikant een
derde orgaan inschakelen tussen de twee
„partijen" het breed moderamen en prof.
Smits. Dat orgaan moet een regeling
voor gesprek vinden en moet daartoe
zo officieel en zo stil mogelijk te werk
gaan."
De uit Nederland afkomstige zan
ger Hendrik Drost is zondag op 71-ja
rige leeftijd in een kliniek in euren-
berg overleden. De tenor Hendrik Drost
was van 1928 tot 1956 verbonden aan de
„Stadtischen Bühnen Neuerenberg/
Fürth". Hij boekte grote successen
taat opgeleverd, omdat het gesprek me
de door de atmosfeer waarin het gevoerd
moest worden, steeds weer ontaardde in
een debat, waarin meer met stelligheid
werd geponeerd dan met geduld en lief
de geluisterd.
„In de tweede plaats is er het contact
tussen prof. Smits en het breedmodera-
men van de generale synode, dat ten
slotte resulteerde in de beslissing van
het breedmoderamen aan prof. Sfits zijn
emeritaats-rechten te ontnemen een
beslissing die door de generale commis
sie van bezwaren en geschillen niet is
vernietigd."
Ds. De Jonge noemt de eerste zaak
veel belangrijker dan de tweede cn meent
dat er weer een gesprek moet komen,
omdat prof. Smits „de wereld, die hij als
socioloog onderzoekt, volkomen ernstig"
neemt. „Hij heeft de indruk, dat velen In
de kerk, met name ook de leiding van
de kerk en de middenorthodoxle, rede
neren vanuit bepaalde visies op de mens,
die niet kloppen met datgene, wat hij
constateert Hij wil de kerk In haar pre
diking behoeden voor tiet gevaar, dat zij
over de hoofden en langs de harten
heen preek."
Verdi en Wagner.
Bij de Tweede Kamer is een wets
ontwerp ingediend betreffende de subsi
diëring van de faculteiten der godge
leerdheid aan de bijzondere universitei
ten. Een zodanige wettelijke regeling
werd door de Tweede Kamer reeds be
pleit op 27 oktober 1960. Toen namelijk
aanvaardde de Kamer een motie, waar
in de mening werd uitgesproken dat in
principe subsidiëring van de theologi
sche faculteiten van bijzondere univer
siteiten mogelijk behoort te zijn.
Het ingediende wetsontwerp gaat er
o.m. van uit, dat aan de faculteiten
der godgeleerdheid aan de bijzondere
universiteiten de vrijheid in zodanige
Te Amsterdam is op 79-jarige leef
tijd overleden de oprichter van de in
terkerkelijke Bijbel-kioskvereniging de
heer H. J. Heule.
De heer Heule gaf in 1928 de stoot
tot de oprichting door te Wijk aan Zee
met het verspreiden van bijbelse lec
tuur op het strand te beginnen. Vooral
in het begin had de vereniging het
niet gemakkelijk maar door de stuwen
de kracht, zowel financieel als organisa
torisch, van de heer Heule werd het be
staan van de verenigipg verzekerd.
De begrafenis zal aanstaande donder
dag om 10 uur 's morgens op de Nieuwe-
Oosterbegraafplaats aan de Kruislaan te
Amsterdam plaatsvinden.
Artsen Braakman en
Hoorweg met verlof
in ons land
Medio maart zijn per vliegtuig in e-
derland aangekomen de missionaire
artsen G. Braakman en L. Hoorweg.
Dokter Braakman is reeds meer dan
10 jaar als arts werkzaam geweest in
het ziekenhuis te Purbolinggo (Banju-
mas). Het verlofadres van dokter Braak
man is vanaf 1 april1 mei Birkstraat
118, te Soest. Daarna Nassaulaan 40, te
Hilversum.
Dokter Hoorweg Is reeds zeven jaar
als missionaire arts werkzaam geweest
In het ziekenhuis „Bethesda'' te Jogja
karta. Het verlofadres van de familie
Hoorweg is: Dr. Schaepmanlaan 45, te
mate wordt verzekerd, dat hun eigen
karakter niet in het geding komt. An
derzijds wordt gewaarborgd, dat deze
faculteiten zullen voldoen aan redelij
kerwijs te stellen eisen van deugdelijk
heid.
Aan de voorbereiding van het nieuwe
wetsontwerp heeft een adviescommissie,
onder voorzitterschap van mr. H. L.
Jacob, medewerking verleend.
Er wordt hard gewerkt in Rome
In Rome wordt hard gewerkt.
Wie in december dacht dat nu
rustig verder gestudeerd zou
kunnen worden in de lange maan
den voor het begin van de twee
de zitting van het Vaticaans con
cilie, is bedrogen uitgekomen.
Plotseling blijkt de tijd van voor
bereiding kort, misschien wel te
kort. Er wordt duchtig geschrapt
in rapporten; er wordt diepgaand
gestudeerd; er wordt dringend
geconfereerd; er wordt danig
gepend, opdat de bisschoppen niet
opnieuw (op 8 september) met
vrijwel lege handen aan het werk
behoeven te gaan. Er is actie,
maar daarom nog bijzonder wei
nig definitiefs mede te delen. Dat
bleek gisteren op een persconfe
rentie van het Nederlands Docu
mentatiecentrum dat voortdurend
achtergrond-gegevens verschaft
over de gang van zaken en de on
derwerpen die aan de orde zijn,
Zowel bisschop G. H. de Veth als prof.
magister E. Schillebeeckx konden nog
niet veel mededelen, hoewel zij beiden
juist terug waren uit Rome, waar zij
aan vergaderingen van diverse commis
sies hadden deelgenomen.
Bisschop De Veth is lid van de com
missie die een rapport opstelt over het
lekenapostolaat in practische zin, vooral
waar dit betrekking heeft op de commu
nicatiemiddelen. Het oorspronkelijke
rapport van 150 vellen moest belangrijk
bekort worden. Er is betrekkelijk wei
nig geëlimineerd uit het oorspronkelijke
rapport, maar wel is gezocht naar een
synthese. Een grote moeilijkheid bij dit
werk was dat deze commissie niet tot
taak had om tot een definitie te komen
van wat een „leek" in rooms-katholieke
visie eigenlijk is. Dat was de taak van
de theologische commissie.
Geen uitspraak
over tolerantie?
(Van onze kerkredactie)
verkouden.... verkou.... ve....
helpen sneller en beter dan ooit
C.B.T.B. in Ons Platteland:
Waarschuwingen
jarenlang geuit
(Advertentie)
CO-OP
LEKKERALST
FIJNSTE BANKET!
Beroepinesiverk
NED. HERV. KERK
Beroepen te Goes (vac.-F. N. H. Nijs-
oen) (toez.l: H. J. Teutscher, v.h. zen-
dingspred. te W.-Nieuw-Guinea.
Aangenomen naar Oostvoorne: J. Wal
stra. te Surhuisterveen.
Benoemd tot voorganger v. d. evange-
lisatiepost Geraardsbergen in de Prot.
Evang. Kerk te België: J. C. Schoneveld.
vic. te Veenhuizen.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Heinenoord: drs. A. Bor-
man, kand. te Den Haag; te Nijkerk
(vac.-W. Griffioen): J. Nierop, te Hauler-
wijk.
Aangenomen naar Sliedrecht (2e pred.
pl.): M. Grashoff. te Bleiswijk.
CHRIST. GEREF. KERKEN
Tweetal te Broek onder Akkerwoude:
J. M. Visser, te Dokkum en M. Vlietstra,
te IJmuiden.
(Van onze soc.-econ. redactie)
,,Twee weken geleden is mede
deling gedaan van het initiatief
der Nederlandse C.B.T.B. om een
hogere landbouwschool in Ooste
lijk Flevoland te vestigen met een
daarbijbehorende moderne boer
derij ten dienste van de opvoe
ding en de ontwikkeling van onze
christelijke agrarische jeugd.
Twee weken later brandt in Hol-
landsche Veld een boerderij af,
als kroon op een rel, ontketend
door onverantwoordelijke krach
ten. Het ene is een voorbeeld van
positieve opbouw ten dienste van
onze Nederlandse landbouw; het
andere is een symptoom van af
braak, ontmenselijking, haat en
verbittering".
Deze woorden schrijft drs. R. Zijl
stra, secretaris van de Christelijke
Boeren- en Tuindersbond* in het jong
ste nummer van „Ons Platteland"
het officieel orgaan der C.B.T.B., in
een commentaar op de gebeurtenissen
in Hollandsche Veld.
„Groot opgemaakte voorpagina's met
foto's van de betrokken gezinnen, radio
reportages en televisie-interviews lieten
ons op wel zeer schrille wijze zien
waartoe misleiding, gepaard gaande
met een halsstarrig volhouden kan lei
den", aldus drs. Zijlstra en hij vervolgt:
„Nu is het erg gemakkelijk om deze
zaak vanuit een formeel-juridisch oog
punt te bezien en hier vanuit te conclu
deren, dat de boeren Hartman. Nijmeier
en Van der Sleen ongelijk hadden; dat
het recht zijn loop moest hebben en
dat het Landbouwschap geen andere
middelen meer ten dienste stonden.
Deze benadering miskent echter het
belang van de emoties die deze ontrui
ming met name bij de boerenbevolking
hebben opgeroepen. Ieder, die enigszins
weet hoe sterk een ooer zich met zijn
bedrijf verbonden voelt, moet begrijpen
welk een schok deze zaak in de boeren-
wereld teweeggebracht heeft en het is
daarom ook zeer verklaarbaar dat me
nigeen zich afgevraagd heeft: was dit
wel nodig geweest, waren er geen
andere middelen om deze kwestie op
te lossen?
Helaas moet worden gesteld dat er
geen andere mogelijkheden meer aan
wezig waren", zo vervolgt de secreta
ris der C.B.TJJ. „Vanaf 1958 Is men
bezig geweest deze boeren te overtuigen
dat men de heffing diende te betalen.
Toen, ondanks jarenlange waarschuwin
gen en aanmaningen, dit niet gelukte,
is gepoogd via beslaglegging bij derden
de verschuldigde gelden binnen te krij
gen. Ook dit lukte niet, omdat aJle vor
deringen gecedeerd waren en alle tegoe
den bij banken enz. waren opgevraagd.
Verkoop van een deel van de inven
taris of de veestapel heeft bewezen ook
niet te werken. Men moet dan nl.
krachtens de wet ter plaatse een open
bare verkoop houden en de ervaringen
op dit punt bijv. vorig jaar in Kootwij
kerbroek, nebben wel uitgewezen dat
ook dan geen geld binnenkomt, omdat
er niet wordt geboden. En zo beleefden
we thans het tragische geval, dat ter-
wille van een geringe heffing enkele
boerderijen moesten worden ontruimd.
Invordering
Donderdag crematie
wijlen prof. Van Oven
Bij de beoordeling hiervan", aldus
drs. Zijlstra verder, „wil ik graag een
paar dingen duidelijk vaststellen. In
de eerste plaats dat het Landbouwschap
volkomen gerechtigd is deze heffing op
te leggen en verplicht is, ook tegenover
alle tweehonderdduizend boeren en tuin
ders die wel regelmatig aan hun ver
plichting voldoen, bij wanbetaling tot
invordering over te gaan.
In de tweede plaats dat de verant
woordelijkheid voor deze intragische
gang van zaken voor het overgrote deel
berust bij de onverantwoordelijke lei
ding yan de groep, die zich „de vrij
boer" noemt. Een leder, die het tele
visie-interview met dc leider hiervan ge
zien heeft, zal zich met ontsteltenis
hebben afgevraagd hoe het mogelijk ls,
dat Iemand zo lichtzinnig met de be
langen van de boeren kan spelen."
Het artikel besluit met de woorden:
„laten wij als christelijke boeren en
tuinders beseffen dat er voor ons geen
keus is. Wij zijn gehoorzaamheid ver
schuldigd aan de overheid, die God over
ons gesteld heeft. Dit betekent, dat ook
do wetten die door deze overheid op vol
komen democratische wijze zijn uitge
vaardigd, nageleefd moeten worden.
Dit is het appel dnt Hollandsche Veld
in 1963 op ons gedaan heeft".
De definitie die daar aanvankelijk
werd geopperd was zeer teleurstel
lend voor velen die aan de voorberei
dingen van het concilie deel hebben.
Maar uiteindelijk werd dan toch een
richting aangewezen die hoop geeft
voor de toekomst. In ieder geval is
het wel zo goed als zeker dat men het
er over eens is geworden dat men
niet kan volstaan met een opsomming
van allerlei zaken die de leek niet is
(geen paus, geen priester, etc.). De
conclusie breekt baan dat een leek
gezien moet worden als een volwaar
dig lid van de kerk die alle rechten
en plichten heeft en taak heeft mede
te werken aan de vestiging van het
Rijk van Christus in de wereld.
Bronnen
Prof. Schillebeeckx deelde mede dat
er langzaam maar zeker schot komt in
de bespreking over de bronnen van de
•openbaring, namelijk Schrift en traditie.
Over dit punt gingen de meningen van
de bisschoppen ver uiteen. Er bleek
duidelijk een conservatieve richting die
veel verder wil gaan dan het concilie
van Trente, en een richting die
eigenlijk juist niet verder wil gaan op
het spoor van Trente, maar of een an
dere koers wil, of eenvoudig Trente wil
handhaven. Er kwamen vier concepten
voor een rapport op tafel, die alle vier
uiteindelijk zijn afgewezen.
Nu is men bezig aan eén geheel
nieuw rapport, waarin naar alle waar
schijnlijkheid naar voren zal komen dat
er één bron van openbaring is, name
lijk het evangelie van Jezus Christus,
dat echter In twee kanalen tot ons
komt, namelijk Schrift en traditie. Dat
betekent dat er (us verschil wordt ge
maakt tussen „evangelie van Christus"
en de Schrift. Wordt dit zo inderdaad
straks gesteld, dan zullen dus ongetwij
feld de reformatorische bezwaren ge
handhaafd blijven. Aan het „sola Scrip-
tura", het „alleen de Schrift" wordt dus
zeker niet tegemoet gekomen.
Kerk
Ook wordt er har.: gewerkt in de
je mengde commissie van de kardina-
en Ottaviani en Bea, de tegenpolen
in de Rooms Katholieke Kerk, om te
komen tot een geheel nieuw rapport
over de kerk. Ook Hit oorspronkelijke
rapport bleek in het geheel niet te vol
doen. Er waren vier nieuwe concepten
ingediend. Wat prol Schillebeeckx per
soonlijk als het beste zag, namelijk het
Duitse werd evenwel uiteindelijk toch
weer terzijde gelegd. Gewerkt zal wor
den op basis van een concept van mon
seigneur Philips, dat beknopter is.
Opmerkelijk is wel dat het inzicht
veld schijnt te winnen dat zal moeten
worden uitgesproken dat alle christe
nen (dus niet alleen de rooms-katholie-
ken) het waarachtig lidmaatschap
van de kerk bezitten. Maar wel wordt
dan weer gewerkt met gradaties.
Huwelijk
Er zijn heel wat dogmatische onder
werpen en moralistische concepties ge-
nchrapt. Het is niet waarschijnlijk dat
er een uitspraak komt over de theolo
gische aspecten van de verhouding van
kerk en staat. Men heeft in Rome de
indruk dat, nu er contacten zijn ge
weest en nog zijn met de regeringen
van Polen, Hongarije en Rusland, het
beter is deze /erhoudingen landelijk bij
concordaten te regelen. Men wil zich
kennelijk niet logmatlsch vastleggen,
er practische mogelijkheden komen, i
Dit kan evenwel ook betekenen dat
er geen uitspraak komt over religieuze
en burgerlijke tolerantie. Dat zou in
protestantse krtogen ongetwijfeld zeer
betreurd worden.
Een theologische uitpsraak over het
sacrament van het huwelijk schijnt
ook van de tafel geveegd te zijn. Wel
deelde prof. Schillebeeckx mede dat er
waarschijnlijk wel een uitspraak zal
komen over de rechtsvorm van het hu
welijk, daar vele landen gaarne een
nieuwe uitspraak zien vooral met het
oog op de telkens weer opduikende
moeilijkheden betreffende het gemeng
de huwelijk.
Op een persoonlijke vraag van ons
deelde deze hoogleraar evenwel me
de dat het een moeizame geschiede
nis dreigt te worden, die op het
ogenblik besproken wordt in een ge
mengde subcommissie, waarin gro
te verschillen van mening blijken te
bestaan tussen de leden uit de La
tijnse en uit de Noordeuropese lan
den. Het is volgens prof. Schille
beeckx nog niet te zeggen in welke
richting de uitspraak zal gaan, ook
al is er wel een groep die zeer pleit
voor een terugkeer tot de situatie
van voor 1917, het jaar waarin de
huidige besluiten werden genomen
die telkens aanleiding geven tot inter
kerkelijke controversen.
Waarschuwing
We kregen opnieuw de indruk beves
tigd op deze persconferentie dat het
aanvankelijk optimisme van velen, dat
de progressieven het gewonnen hebben
op de eerste zitting van het concilie,
wat aan het tanen is. Er is dankbaar
heid en vreugde over veel wat bereikt
ls. Er klinken in roo-pis-katholieke kring
toch ook telkens weer waarschuwende
stemmen.
De macht van de curie en in het bij
zonder van het zogenaamd Heilig Of
ficie (waar pater Van Kilsdonk mee
te maken kreeg) is nog lang niet ge
broken. Integendeel geeft het de in
druk meer dan ooit vast besloten te zijn
op de eigen ingeslagen weg voort te
willen gaan. Met grote bezorgdheid is
dan ook door vele rooms-katholieken in
ons land vernomen dat op voordracht
van kardinaal Ottaviani pater Erme-
nigildo Lio benoemd werd tot consul
tor van dit officie.
Deze man schreef op de dag dat de
eerste zitting gesloten werd (8 decem
ber) een artikel in het semi-officiële
blad Osservatore Romano, waarin
hij de bisschoppen verweet dat
hun plicht verzaakt hadden, omdat
het concilie niets en niemand had
veroordeeld. Van rooms-katholieke
kant wordt deze man beschreven als
„een van de gevaarlijkste ketterja
gers van onze tijd."
Van rooms-katholieke zijde is ook de
klacht gehoord dat de Riten Congre
gatie een nieuw Romeins missaal heeft
uitgegeven, nadat het rapport over de
liturgie werd aangenomen, waarin op
;een enkele manier rekening is ge-
.iouden met de beginselen die in dit
rapport zijn vastgelegd.
„Indien zij Mij vervolgd hebben, zij zullen ook u vervolgen.
Indien zij Mijn woord bewaard hebben, zij zullen ook het uwe
bewaren." De apostel Johannes heeft deze woorden opgete
kend uit de mond van Jezus, toen Deze met Zijn discipelen
voor het laatst de maaltijd gebruikte. De discipelen konden
maar zo moeilijk begrijpen, dat het einde van hun. Meester
nabij was. Zij wisten wel van vervolgingen, van verraad ook.
zelfs door iemand uit hun eigen kring, maar het leek alles
zo onwerkelijk. En nu bereidt Jezus hen voor op vervolgingen.
Hij laat hun weten, dat het volgen van Hem een lioogst ern
stige zaak is, dat het leven ermee gemoeid kan zijn. Wie zijn
leven liever zal hebben dan Jezus, zal gespaard blijven voor
vervolgingen. Maar wie Hem aanvaardt en zich aan Hem
volledig overgeeft, zal niet gespaard blijven voor de woedt
van de mensen. Jezus' Boodschap roept de grootste weer
standen op. Dat is de ene kant. Maar er is ook een andere
zijde. Een belofte, een opdracht ook: als de mensen Jezus
woord bewaren (dat is: geloven, geheel in zich opnemen)
dan zullen zij dat ook met de woorden van de discipelen doen
De discipelen zullen nooit behoeven te wanhopen aan dt
kracht, aan het overtuigende van hun woorden. Zij kunne
zich beroepen op Jezus' woorden en zij zullen mensen vinden
bij wie het woord van Jezus reeds ingang heeft gevonden.
Zij gaan straks niet onvoorbereid aan het werk. Door Jezus
woord is er al een toebereide akker crntstaan. Naast vervol
ging zal er zijn aanvaarding van de Boodschap!
Vreugde
Daar staat tegenover dat bisschop De
Vetih dankbaar gewaagde op de pers
conferentie van gisteren dat: „De Ita
liaanse deskundigen uitermate deskun
dig en uitermate geavanceerd zijn. Zij
zouden ook in Nederland in de eerste
rijen thuis horen."
Er is al met al nog nauwelijks
iets met zekerheid te zeggen. De
strijd om vernieuwing gaat voort en
hoe sneller de vernieuwing zich door
zet zoveel harder zullen de uiterst
conservatieven zich er tegen verzet
ten. Aan rooms-katholieke zijde is
dan ook veel vreugde, naast enige
vrees. We hebben echter de indruk
meer en meer dat gezegd moet wor
den dat aan protestantse zijde er
vrees is, naast enige vreugde. Het is
twijfelachtig of vele protestantse
wensen, geuit voor het begin van
het concilie, werkelijk vervuld zul
len worden. Maar de tijd zal dit
moeten leren.
Vondeling over politieke scheidslijn:
Aalberse: C.D.U.
in Nederland nog
niet mogelijk
T"AE leider van de socialistische
Tweede-Kamer-fractie prof.
dr. ir. A. Vondeling acht de con
fessionele party vorming funest
voor een goed functioneren van
de democratie.
Hij lanceerde deze mening tijdens een
gisteravond in Amsterdam georganiseer
de forumdiscussie over de vraag of de
huidige politieke scheidslijnen zich in de
toekomst zullen handhaven.
Behalve prof. Vondeling namen aan
deze door mr. J. A. Mommersteeg geleide
discussie deel de voorzitters van de
K.V.P., de A.R.P. en de V.V.D., resp. mr.
P. J. M. Aalberse. dr. W. P. Berghuis en
prot mr. P. J. Oud.
Volgens prof. Vondeling ligt de we
zenlijke politieke scheidslijn tussen
confessionele of niet-confessionele par
tij. „De politiek bevriest daardoor:
men stemt wel, maar kiest niet." Prof.
Vondeling achtte evenwel het stand
punt niet belangrijk, maar wel de doel
einden die men gezamenlijk wil berei
ken.
Democratisering achtte prof. Vondeling
noodzakelijk ta.v. de eigendomsverhou
dingen. de produktieverhoudingen, de
„door de rangen verkalkte maatschappij"
(gelijke kansen voor iedereen),, planning
voor een politiek op lange termijn en
van de cultuurpolitiek, die nu nog slechts
een „randversiering" is.
Accentverschil
Dr. Berghuis geloofde dat de politieke
scheidslijnen, als het om concrete politie
ke onderwerpen gaat, bezig zijn te verva
gen. Er zijn nog slechts accentverschillen.
Die zullen er blijven volgens dr. Berg
huis, omdat het daarbij In hoofdzaak
gaat om vraagstukken als de verhouding
tussen overheid en maatschappij, in het
politieke bestel zal volgens dr. Berghuis
een christelijk-democratische politiek
een blijvend element vormen.
Prof. Oud vroeg zich af of christelijke
politiek alleen door een confessionele
partij kan worden gevoerd. Hij was in
zijn' veroordeling van de confessionele
partij minder streng dan prof. Vonde
ling, want prof. Oud wilde de confessio
nele partijen hun bestaansrecht niet ont
zeggen, maar wel achtte hij ze onge
wenst.
„De bijbel geeft geen antwoord
praktische politieke vragen", zo meende
prof. Oud, die de huidige scheidslijnei
ook zag bij de opvattingen over de ver
houding tussen staat en maatschappi
Spreker geloofde dat men zijn beginsele.
aan verschillende bronnen kan ontlenen
maar toch in een partij kan samenwer
ken, omdat elk uitgangspunt het christe
lijke beginsel van de naastenliefde is.
Dr. Aalberse geloofde dat men zich
ae politiek niet van zijn diepste levens
overtuiging kan losmaken. Dr. Berghui
en dr. Aalberse geloofden niet dat de de
mocratie heeft geleden door de aanwezi
heid van confessionele partijen en oi
prof. Oud wilde het woord „funest" lie
ver niet gebruiken.
Aarzelend
Prof. Vondeling verduidelijkte zlji
aanval op de confessionele partijen me
verwijzing naar de aarzelende positie
bepalende houding van de A.R. ten aan
zien van de rassendiscriminatie, de gods
dienstvrljheid in o.m. Spanje, de
rechtvaardige inkomensverdeling en u
houding van de confessionele partije
ta.v. het vraagstuk van oorlog en vredi
Funest vond prof. Vondeling de confes
sionele partijen ook, omdat ze zich isole
ren en het algemeen belang daardoo
niet kunnen dienen.
Over essentiële punten komt de dis
cussie in deze partijen aarzelend oi
gang, omdat ze zowel aartsconserva
tieven als progressieven in hun rijei
nebben. Dr. Aalberse geloofde dat mei
daardoor, als men een gemeenschappe
lijk uitgangspunt heeft, toch tot
gefundeerd oordeel kan komen.
Eén partij
Over de.kansen voor een samenwer
king tussen de christelijke partijen, zi
dr. Aalberse dat een Nederlandse C.D.*
niet mogelijk is, omdat rekening mo
worden gehouden met historisch gegroe
de verhoudingen. Wel moet worden ge
streefd naar een vorm van samenwee
king, waarbij dr. Aalberr" de mogelijk
A
Dr. Berghuis achtte deze ene pari
nog niet opportuun. Het gaat volgei
hem in de eerste plaats om het samet
brengen van de twee christelijke partije
„Hun gescheidenheid is eigenlijk ni
meer te verdedigen."
BENOEMINGEN
Dr. A. Wljers: benoemd tot gewoel
hoogleraar in de faculteit der genee
kunde aan de Rijksuniversiteit
Utrecht, om onderwijs te geven in d
kindergeneeskunde mede ten behoef1
van de studie in de tandheelkunde.
(Advertentie)
BEVAT DE ONMISBARE VITAMINEN ALLE 10
Met het doel
langs de wettelijk
erkende weg wijziging aan te brengen
in het Landbouwschap is gisteren in
Amersfoort een comité van landbouwers
opgericht. Dit comité is van opvatting,
dat het Landbouwschap en de publiek
rechtelijke bedrijfsorganisaties niet in
het Nederlands staatsbestel passen.
Voorzitter van het comité is de heer
G. W. Voortman uit Eefde, die vorig
jaar uit de organisatie van de „Vrije
De crematie van het stoffelijk over-
'schot van de zaterdag overleden oud-,
Beroetpen te Deventer: A. J. Otter, te minister van Justitie, prof. mr. J. C. Boeren" trad, omdat hij het met met
St-Jansklooster van Oven. zal donderdag plaatsvinden de opvattingen van de heer Koekoek
Bedankt voor Heerde: D. Henstra, tete Driehuis-Westerveld. na aankomst eens was. Secretaris is de heer J. Hart-
I van de trein van 13.31 uur. man uit Stadskanaal.
„Vragen op medisch gebied zenden aan de redactie van ons
blad met linksboven op de envelops „Medische rubriek"".
Antwoord op vragen van algemeen belang wordt wekelijks
In deze rnbrtek gegeven, vragen die hiervoor minder geschikt
zijn worden per brief beantwoord."
ATI/ de zomer over niet al te lange tijd weer
zijn intrede zal doen, heeft het zin eens iets
te schrijven over zweten", of netjes gezegd:
„transpireren". Wat dit is, behoeft geen nadere
uitleg. Wanneer de temperatuur oploopt of wan
neer we oris inspannen, waardoor eveneens het
lichaam aan een hogere temperatuur wordt bloot
gesteld, beschikt de huid over een mogelijkheid
om de temperatuur, althans van de huid niet te
hoog te laten oplopen. De zweetklieren komen in
actie en produceren zweet, dat via uitvoergan-
getjes de huid bereikt, waar het een afkoelend
effect teweeg brengt. Naar schatting telt de huid
ongeveer 2 miljoen van dergelijke zweetkliertjes.
die echter niet gelijkelijk over het gehele li
chaam zijn verdeeld. De handpalm bezit wel 430
zweetkliertjes per cm2, terwijl het onderste ge
deelte van de rug er slechts 60 heeft.
Wanneer de temperatuur van het lichaam stijgt,
worden via een soort thermostaat, die zich in een
bepaald gedeelte van de hersenen bevindt de zweet
klieren to{ productie aangezet. Hiervoor is een tem
peratuurstijging van een tiende graad Celsius soms
al voldoende! Bij emoties loopt de prikkel voor de
zweetkliertjes langs een andere weg, zodat daarbij
vooral de kliertjes op het voorhoofd, handpalmen
en voetzolen worden geactiveerd.
Trouwens het zweten is niet alleen van belang
voor de lichaamstemperatuurregulatie, maar ook
voor de huid zelf. De huid zou veel meer uitdro
gen als er niet continu enige zweetsecretie zou be
staan. de huid zou hard worden en gaan schilfe
ren. de buigzaamheid gaat verloren, waardoor klo
ven ontstaan.
Behalve door te weinig zweten, kunnen er ook
huidafwijkingen ontstaan bij teveel zweten, zoals bij
de zwcethanden cn zweetvoeten. De huid zet op en
wordt kwetsbaarder. Men ziet ook wel eens, dat door
afsluiting van de uitvoergangetjes kleine blaasjes
Het zweet bevat tal van chemische stoffen. Het
zout is daarvan wel de belangrijkste. Bij heftig en
langdurig zweten kan er daardoor een tekort aan
zout in het lichaam ontstaan. In Nederland hebben
vooral de mijnwerkers daaronder te lijden. Wat extra
toevoer van zout, bijvoorbeeld, in het drinken is dan
wel eens gewenst Dat ook bepaalde gifstoffen, bij
voorbeeld bij ziekten, worden „uitgezweet", zoa
de lekenmening is, berust niet op waarheid.
Voor veel mensen is het sterke zweten een zei
hinderlijke aangelegenheid. In sommige gevallen
men eerst naar een oorzaak moeten zoeken, alvorec
men tot een behandeling kan overgaan. Wanneer hf
zweten een nerveuze oorzaak heeft wat vooral b
zweethanden vaak het geval is zal de behandi
ling in de eerste plaats gericht moeten zijn
een zo goed mogelijke uitschakeling van de nervei
ze oorzaken, al is het meestal niet eenvoudig.
De plaatselijke behandeling bestaat meestal
hand- en voetbaden, waarin forpialine. Aan de voe
ten wordt formaline ook nog wel eens enige male
verdund als penseelvocht gebruikt, wat echter voo
de handpalmen minder geslaagd is. Uiteraard zi'
er nog vele andere medicamenten in de handel, d
echter in vele gevallen weer andere bezwaren g-
ven. Aluminiumchloride wordt ook gebruikt om ee
afsluiting van de uitvoergangen te bewerkstelligen
Het komt voor in vele lotions en stiften, die door d
cosmetische industrieën in de handel worden
bracht. De antibacteriële werking, waardoor de
zetting in het aanvankelijk reukloze zweet tot onwel
riekende verbindingen wordt tegengegaan is duidelij
ker dan de vermindering der zweetsecretie.
Behalve het zweten zelf, is deze onwelriekend
geur zeker voor de omgeving eveneens ee
groot ongerief, waardoor ménsen zelfs voor beti
kingen kunnen worden geweigerd.
Speciale zeepsoorten of preparaten, waarmee
zweetsecretie zou worden verminderd, bestaan
niet. ondanks de advertenties op dit gebied. De bpst
methode blijft het verwijderen van het oksélhaar c
enkele malen per dag wassen. Ook de voeten kunne:
het best tweemaal per dag met koud water gewaï
sen worden, waarna men de voeten nat en wel moe
na wrijven met aluinsteen.
