Stem
mee!
I
Denk
mee!
I
Schrijf!
Bewapening Ontwapening
LURELEI
Dood van de dichter
voor ons...
ZONDAGSBLAD
ZATERDAG 2 MAART 1963
i
In mei gaat het weer beslist wor
den. Vanaf 21 jaar mag je het
zeggen. Beneden die leeftijd mag
je het denken. Hoe denk jij er over?
Over be- en ontwapening bedoe
len we?
Om je een beetje op dreef te hel
pen hebben wij de mening van een
Arjos-lid en een P.S.P.-er op deze
pagina tegenover elkaar gezet. Dit
zonder verder commentaar, zonder een mening onzerzijds. Wij verwachten
namelijk jouw mening hierover, omdat we die even belangrijk vinden als
zitten op straat zonder toestemming van de politie Dus projecteer je ge
dachten op een stukje papier; over veertien dagen plaatsen we de reactie.
Stem mee, denk mee, schrijf, stuur Vóór 9 maart binnen s.v.p.
(ge)vraag(d) gesprek met:
Aan deze aflevering
van „Ruimte" werkten
mee Jan Roos (inter
views), Cees van Dop
(gevraagd gesprek).
Hans Kreuzen (Zo
maar), Caro Buurman
(illustratie bij zo maar)
en Meine Reitsma (Kijk
nou's).
Interview I (met Ar/os)
Interview II (metP S.P.-er)
een noodzakelijk kwaad J kwesiie van leven en dood
JfEN KLEIN kantoor met op een van de twee aanwezige
stoelen A. G. Lakerveld, ongeveer 23 jaar oud, penning
meester van een van de Arjos Anti-Revolutionaire-Jonge-
renorganisatie) studiegroepen. Hij zegt:
,,Ik weet het niet, maar ik geloof dat ergens toch een_gedach-
tenkronkel aanwezig is. Spandoeken dragen, muren bekladden,
op straat gaan zitten, een petitie met 500 handtekeningen aan
bieden bij de Amerikaanse ambassade. Gelooft men werkelijk
hiermee enig resultaat te bereiken? Ik kan me echt niet voor
stellen dat president Kennedy bij zijn ochtendpost die petitie
zal aantreffen en zal zeggen „Er hebben 500 Haagse jongeren
geprotesteerd, ja, ze hebben gelijk, laten we er maar mee op
houden".
Volgens mij kunnen we ons eenvoudig niet gaan overgeven
aan een bepaald sentiment, een ideaal zoals u wilt; hier ligt
mede de oorzaak van de grote toeloop van jongeren tot de
P.S.P.. We moeten wel bewapenen, willen we straks niet on
der de voet gelopen worden door onze tegenstanders. Het is
een noodzakelijk kwaad, ik weet het. maar er blijft ons echter
geen andere keuze over. Daarom geloof ik ook dat de politiek
van de christelijke partijen juist is. Immers zij. evenals de ge
hele bewapening in Nederland, deel uitmakend van het grote
geheel de NAVO is louter defensief. De stuiptrekkingen van
Frankrijk zie ik dan ook niet te ernstig. Vroeg of laat zullen
zij beseffen, dat de positie van de eenling onhoudbaar is. Daar
entegen zou ik willen zeggen dat de Cuba-affaire. de overheer
sing van de Oost'Europese landen, getuigt van een offensieve
houding van het comm. blok. Is het dan niet onze opdracht en
taak te waken en te zeggen: Tot hier toe en niet verder? Ik
zou bovendien nog willen opmerken dat we wel enigszins een
verschil moeten maken tussen de Russische politiek op zich en
het Russische volk zelf.
Al te vaak nog beweren wij dat alles wat maar enigszins
met Rusland te maken heeft uit de boze is. Ik, meer. dat de
bevolking daar veel vredelievender is dan wij over het algemeen
denken. Een veel groter gevaar zie ik in de jonge communisti
sche staat China, waar de zuivere leer van Marx, een revolutie
met als afloop een volledige dictatuur van het proletariaat nog
steeds de belangrijkste factor van hun politiek is.
Het weigeren van de militaire dienstplicht kan ik me wel
enigszins indenken als er een volledige overtuiging aanwezig
is Maar nogmaals zou ik willen zeggen: „We moeten bewape
nen, en misschien zeg ik het wat grof, maar anders, gaan we
er allemaal aan en daarom geloof ik ook niet dat de ontwape
ning kans van slagen heeft. Het zou te mooi zijn om waar te
zijn."
Ik druk mijn sigaret uit en denk: Gelukkig dat de wereld
daarnaast ook nog vele mooie kanten heeft.
JAV ROOS
Een stem. die je als 't ware dwingt mededeelgenoot te
worden in zijn idealen.
Dat is de heer Koerts, voorzitter van het Haagse Jongeren
Parlement en lid van de P.S.P.
..Men zou kunnen zeggen dat mijn geweten de oorzaak is
geweest dat ik pacifist ben geworden. Mijn partij is de enige,
die tegen de dreiging van de atoombewapening, een probleem
dat uitsteekt boven allerlei kwesties, durft in te gaan en die
het volgens mij aan kan.
U vraagt de oorzaak van het toestromen van veel jongeren
tot de P.S.P. Ik geloof niet dat we de werkelijke oorzaak
moeten zoeken in de angst van de jongeren. Nee, zij bekij
ken deze kwestie iets positiever, zij willen streven naar een
bewoonbare wereld. Toegegeven: eventueel kan hieruit een
angst ontstaan, n.l. het niet zullen bereiken van deze bewoon
bare wereld."
..Maar heeft het zin protestmarsen te houden, omstreeks
het spitsuur op straat te gaan zitten, afgezien nog van een
volkomen ontwrichting van het verkeer?"
..Ik geloof van wel. Zelf heb ik me bij de eerste twee pro
testacties afzijdig gehouden en vooral hierom: men had geen
toestemming bij de politie aangevraagd. De derde keer bij een
protestactie op het Binnenhof toen er wel toestemming was
aangevraagd, heb ik wel meegedaan. In tegenstelling tot de
twee vorige demonstraties heeft deze laatste actie niet die
publiciteit in kranten en tijdschriften gekregen als de twee
voorafgaande. Maar al met al ben ik er van overtuigd dat ze
dit resultaat hebben gehad, nl. dat de mensen op de ontwape
ningskwestie zijn geattendeerd: zij weten nu wat wij beogen
en proberen te verwezenlijken. Ik ben zelfs twee keer in Oost-
Duitsland geweest en heb daar samen met een aantal Ame
rikanen uit Washington, die behoudens de zeereis verder alles
le voet afgelegd hebben, geprotesteerd tegen de kwestie Oost-
Berlijn en heel die bewapeningswedloop, die er is tussen Oost
en West. Tijdens deze reizen is de kwestie me mm of meer
duidelijk geworden. Via gesprekken in Oost-Duitsland vernam
ik dat men daar juist een angt heeft voor het opkomende mi
litairisme in West-Duitsland en daar juist is men bang voor^
het communisme. U begrijpt dus wel dat we op deze wijze
een tegen elkaar opwerken krijgen van een zo sterk mogelijk
militairisme. (zijdelings zou ik nog willen wijzen op het plan
Pool-Rapatski>"
Vindt u dat de jonge mensen op een bepaalde manier
niet voorgelicht moeten worden over de realiteit van b.v. de
Tweede wereldoorlog, omdat ze überhaupt niet weten, wat zich
daarin precies heeft afgespeeld?"
,,Nee. waarom? Het is echt niet nodig om die realiteit te gaan
afschilderen als afschrikwekkend voorbeeld. Wel zou ik willen
dat b.v. op middelbare scholen etc. actuele gebeurtenissen be
handeld zouden worden. Om een voorbeeld te noemen de kwes
tie Algerije of de beweging die gaande is in Spanje."
Hoe mijn houding t.o.v. de dienstplicht is? Ten eerste ben
iiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiniiiiiiifinimiiiniiiiiiiiiiiiiintiuiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiniitiiiitR
Redacieur van hei nieuwe iijdschrifi „Domo'
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHimiiiiimiiiiniiiiiiiiiiiHiiiiiiM
ROTTERDAM. Enige dagen ge-
'eden is het eerste nummer van een
naandblad voor wonen en interieur
verzorging verschenen.*) Is er behoef
te aan een dergelijk blad? Waardoor
onderscheidt ,J)omo" zich ram ande
re tijdschriften op dit gebied? Onder
meer deze vragen waren er de oor
zaak van dat we een gesprekje had
den met de enige redacteur van het
blad, de 23-jarige Jan Donia.
Een stoel om op te zitten
„Moderne, originele stoelen, waarop
je nu eens behoorlijk kan zitten; daar
moet naar gezocht worden. Eén van
de doelstellingen van ons blad is daar
om smaakvolle, maar bruikbare stoe
len aan te wijzen. Nu begrijp je wel
dat die stoel maar als voorbeeld is ge
kozen. Waar we naar toe willen is, dat
het publiek niet een koffiepot of een
lamp gaat kopen. Nee. we willen de le
zers, door hen te confronteren met ve
le mogelijkheden, er toe bewegen de
in hun eigen milieu passende en toch
bruikbare lamp, radio of stoel aan te
schaffen. De mens moet meer leven in
een omgeving die beantwoordt aan zijn
aard. Vervlakkend is de tegenwoordige,
onmenselijke architectuur: één hoofd
ingang 100 mensen links, 100 mensen
rechts; met bijna dezelfde huissleutel,
over dezelfde deurmat, dezelfde ruimte
betredend. Met fantasie en verstand
kan ieder, die wonen wil, toch van vrij
wel elke woning iets maken dat hem
past. Alleen dan kan hij pas gelukkig
zijn."
Tegenover ons zit de jonge redacteur
In Japan is gekleurde melk geel, rood, groen en blauw) op de markt verschenen. Het percentage melkmuilen
is ontstellend gestegen.
Militairen hebben een gratis maaltijd, van rijkswege verstrekt, geweigerd. In het begin was er onenigheid
over de smakelijkheid van bedoelde maaltijd. Later bleek echter dat het om de verdeling ging. De eerste
militairen kregen nl. meer slagroom dan de laatste. En daar
moeten wc nu een oorlog mee winnen.
De leeftijdsgrens voor bet lidmaatschap van de Eerste Kamer
is op dertig jaar gehandhaafd. Want wat zeggen de senatoren?
„Aan de gedachte dut de Eerste Kamer een doublure zou zijn
van de Tweede, mag óp geen enkele wijze voet worden gege
ven." Jarenlang hebben we ons afgevraagd waarin nu precies
bet verschil schuilt tussen de Eerste en de Tweede Kamer. En
onze vrees is bewaarheid: liet verschil zit hem alleen in de
leeftijd
In Leiden werd een gedeelte van de post bezorgd door
twintig soldaten. Ze hebben het karwei vlug en met plezier
opgeknapt. Dit alles geschiedde onder leiding van een sergeant.
Bjj nadere informatie is ons verteld, dat de sergeant organiek
mee moest voor dc „hoge" brievenbussen.
Het bevrjjdingsjaar 1813 zal dit jaar feestelijk en zinvol worden herdacht. Dit lijkt ons een goede i
schien dat we ons dan ook t.z-t. 1945 weer eens herinneren.
ik zelf dienstweigeraar en ik meen dat het de verdienste van
de P S P. is om juist die eerste P gestalte te geven; met an
dere woorden, door onze weigering te wijzen op het kwaad
van de bewapening. Deze weigering houdt echt geen voor
delen in, want in de tijd dat we dienstplicht zouden moeten
vervullen worden we te werk gesteld. Bovendien komen er
nog zes maanden extra bij. Het toevoegen van deze zes maan
den vind ik niet reëel. Ik zou willen dat er voor dienstweige
raars werkkampen en korpsen zouden worden opgericht, zoiets
als het Vredeskorps van president Kennedy omdat wij ook onze
plicht moeten kennen t.a.v. minder ontwikkelde landen."
„Maar hoe stelt u zich dat alles dan voor? U weet even
goed als ik, dat de mens nu eenmaal tot het kwaad geneigd
is en vaak de andere wil overheersen."
„Inderdaad, dat ben ik met u eens, maar daarom juist zul
len we moeten streven naar een maatschappelijk systeem,
waarin de mens tegen zichzelf beschermd is. Het groeien
naar een federale wereldregering zonder legerstaten', met al
leen de beschikking over een politiemacht. En als men be
weert dat de bewapening van het Westen louter defensief is.
meen ik dat dit helaas de theorie van de afschrikwekkende
werking is. Atoombewapening is nog heel iets anders dan con
ventionele wapenen. Nu staat de gehele mensheid op het spel.
Het gevaar ligt hierin: men wil komen tot een machtsevenwicht,
maar dan bestaat nog altijd de kans op het uitbreken van ten
oorlog per vergissing. En dan: wat houdt machtsevenwicht in?
Men wil toch altijd een iets grotere macht hebben dan de
ander. Dan pas voelt men zich veilig. Ik zie ook wel in dat het
niet zo is, dat we op een bepaalde dag tegen elkaar kunnen
zeggen: „Vandaag gooien we de wapens neer en verbranden
ze op de mesthoop." We moeten klein beginnen, maar dat
kleine zal moeten uitgroeien tot een algehele ontwapening."
„Maar Israël dan. dat zou zonder bewapening allang over
meesterd zijn." Hiet zwijgt de spreker stil, maar niet voor
lang.
„Dat is een moeilijk probleem. Het ligt volgens mij in een
volkomen niet begrijpen van elkaar. Misschien zou ik het enigs
zins kunnen vergelijken met wat ik zoéven heb genoemd, n.l.
de kwestie Oost- en West-DuitSlandelkaar als de boeman z.en
en daardoor een zo sterk mogelijk opvoeren van het mill*.ai
risme. Toch zullen ook hier nieuwe wegen ingeslagen moeien
worden en zal er een beter begrip voor elkaar moeten komen.
Wat de toekomst van mijn partij en het ontwapentngsvraag-
stuk betreft: ik noem u slechts de uitslag van een onder
500 personen in Groningen gehouden enqiMta
Een enquête (gepubliceerd in een blad van Kerk en Vrede i.
voordat het rapport van de synode verscheen. Het leverde dit
resultaat op: het percentage mensen, dat bij deze enquête voor
ontwapening was lag een stuk hoger dan het percentage stem
men behaald bij de vorige verkiezingen. Hieruit concluderend
kan ik dus zeggen: we groeien. Ik meen dit te mogen aan
merken. De P.S.P zal langzamerhand een centrale plaats in
de Ned. politiek gaan innemen", aldus de heer Koerts.
JAN ROOS.
lïOëlei
KaUréfe
O. K. en UI.
Onze Kleine Wereld
van „Domo". (Het latijnse woord do
mo betekent „van het huis uit" en in
die betekenis is het een toepasselijke
naam voor dit tijdschrift waarvan de
inhoud zich bezig houdt met alles, wat
van het huis uit gezien belangrijk is.)
De ringbaard en het nappajasje vor
men een eigenaardige combinatie met
het streepjes overhemd en het vlin
derstrikje. Een combinatie, die, ondanks
de gewaagdheid, toch een aangename
afspiegeling is van zijn persoonlijkheid.
Het individuele accent, dat hij via zijn
tijdschrift, in ieders woning wil aan
brengen, is hem „aan te zien".
Wanneer we hem de vraag gesteld
hebben, waarom de uitgeverij Brusse
juist een jongere de redactie van dit
blad, waarvoor toch wel enkele antece
denten vereist zijn, heeft opgedragen,
steekt hij een sigaret op en we merken
aan zijn steminzet, dat hij het ant
woord op deze vraag reeds
vele malen heeft gegeven.
,.De inhoud van het 64-pagi-
na's tellende tijdschrift is voor
een groot deel gericht op jon
ge mensen, die gaan trouwen
en hun woning naar hun eigen
aard wensen in te richten.
(Henriëtte Holthausen geeft
b.v. een bespreking van de
keukenuitzet, die de pas ge
huwde vrouw zou moeten aan
schaffen.)
Een jonge redacteur zal zich
beter bepaalde moeilijkheden
en wensen van jonggehuwden
in kunnen denken dan een ou
dere. Een ander belangrijk
voordeel is dat door de redac
tie van een jongere het blad niet het
gevaar loopt een gespecialiseerde en
technische uitgave te worden." (Een
handicap, waaraan vele bladen op het
gebied van wonen en interieurverzor
ging lijden. Het worden vakbladen.)
Het eerste nummer van „Domo"
lijdt (nog) niet aan dit euvel. Het is
voor iedereen leesbaar. Dus ook voor
ouderen. De veelzijdige en informatie
ve inhoud van het tijdschrift kan een
wezenlijke bijdrage geven tot ieders
wonen Een greep uit de artikelen zal
dit duidelijk maken: fabrikatie van por
selein. wetgeving rondom het wonen,
het spelen van kinderen binnenshuis,
een kijkje in een modern-ingerichte
woning, een overzicht van het klein-
meubel enz.
Advies
Jan Donia heeft naast de staf van
medewerkers (waaronder enkele beken
de namen) een redactionele advies
commissie waar hij te rade kan gaan
wanneer er specialistische problemen
op mochten duiken.
Een hele geruststelling, geeft hij toe,
vooral als je weet welke mogelijke en
onmogelijke karweien en karweitjes hij
op moet knappen. Overal moet hij zelf
achterheen. Het is dan ook bijna nog
niet voorgekomen dat hij behoorlijk op
een stoel gezeten heeft Ondanks de
moderne, smaakvolle, bruikbare zetel
achter zijn bureau.
CEES VAN DOP
Uitgave W. L. J. Brusse. Rotterdam.
ZO MAAR
Er was eens, heel lang ge
leden, een welvaartsstaat
waar de plaatselijke dicta
tor alle literatuur verboden
had. Zijn vader (want in
sprookjes is het dictator
schap erfelijk! was ermee be
gonnen. Die had op een dag
alle subsidies aan alle schrij
vers geweigerd. Hij was
daarbij toen luid toegejuicht
door de critici die altijd ja
loers waren geweest. En het
domme volk (want volken
zijn altijd dom in sprookjes)
dacht aan belastingverlaging
en las de ochtendbladen.
De huidige potentaat had
zijns vaders beleid met be-
quaime hand voortgezet. De
weinige schrijvers die niet in
de staatsreclame waren ge
gaan had hij het hoofd af la
ten hakken. De critici schre
ven dat ze toch maar scha
delijk voor de volksgezond
heid waren geweest en het
volk dronk de jenever die
het voordien aan de dichters
had misgund. Zo was ieder
een blij en tevreden. EAoeti
ergens in de hoofdstad woon
de nog een vergeten dichter.
Zijn werk was altijd door al
le literaire tijdschriften ge
weigerd en hij \Vas ook nooit
naar een boekenbal geweest.
Zo kwam bet dat hij inder
tijd vergeten was. 's Avonds
schreef hg stiekum versjes
en keek naar de maan. Hij
ging zodoende te laat naar
bed en had doorgaans geen
tijd om zich 's morgens te
scheren. Zijn ontluikende
baard .vas dan ook het eer
ste dat door de buren werd
opgemerkt. Al spoedig werd
hij door de bedrijfsarts be
zocht die echter geen belang
rijke afwijkingen constateer
de. De buren bleven echter
voorzichtig en toen een van
hen op een avond de jonge
ling opmerkte terwijl deze de
volle maan met meer dan
normale affectie scheen toe
te fluisteren, werd men bang
De knaap werd in de 'buurt
gemeden als le* hij aan een
besmettelijke ziekte. En dat
(EEN SPROOKJE)
was ook zo. Van de critici
had men kunnen leren waar
toe de literatuur kan leiden.
Er werd reeds gefluisterd dat
hij misschien wel dichtte,
maar cr waren er maar en
kelen die zoiets afschuwelijks
durfden geloven. Toen op een
goede avond zijn beneden
buurvrouw hem echter ont
waarde bij het lezen van het
verboden vers „Jantje zag
eens pruimpjes hangen" wist
ze genoeg. Snel waarschuwde
ze vrienden en verwanten die
zich op slinkse wijze opstel
den rond de deur van het
zolderkamertje. Toen men
hem de maan aan hoorde
spreken in vunze termen als
..Zwevende kwal in de ruim
tezee", rukte men de deur
open en schopte en sloeg men
de jonge poëet de zeventien
trappen van de woning af.
Nadat men hem de stad had
uitgejaagd werd hij doodge
knuppeld. Zijn familie werd
verbannen. De potentaat
vaardigde een bevel uit
waarbij dergelijke misdrij
ven onmiddellijk met de
strop zouden worden berecht.
Hierop leefden allen nog lang
en vrij gelukkig.
De moraal: het heimelijk
beoefenen der letterkunde
wordt vaak met de dood be
kocht.
HANS KREUZEN.
TN HET knusse Palonitheatertje ach-
1 ter het Amsterdamse Leidseplein
wordt avond aan avond een voorstelling
gegeven door het Lureleikabaret. Tele
visiekijkers onder ons zullen zich dit
vijftal jonge mensen herinneren van
o.m. oudejaarsavond '62, toen zij een
parodie op de figuranten uit de Gijs-
brecht van Amstel gaven.
Het kabaret heeft zijn naam te dan
ken aan het samentrekken van de
naam van de vermaarde Lorelei en de
uitdrukking „In de luren leggen". De
groep bestaat nu vijf jaar en is ont
staan uit het duo Ben Rowold-Eric
Herfst. Na verloop van tijd kwamen
daar Jasperina (Herfst-) de Jong en
Janine van Wely bij met de enige
vrijgezel uit het gezelschap pianist
Frans Halsema.
O.K. en W.
Het programma is dit seizoen geti
teld: „O.K. en W wat uit te leggen
is als de naam van het ministerie van
de heer Cals. maar ook, zoals voor op
het programma staat, als Onze Kleine
Wereld. Het programma valt verder
in deze drie delen (O.K. en W.) uiteen.
In het eerste gedeelte valt vooral de
meesterlijke persiflage op de sexuele
voorlichting zoals die tegenwoordig
wordt gegeven op. Hierin zien we alle
vijf artiesten en demonstreert Lurelei
de prettige teamgeest in de groep die
tot uitstekend resultaat blijkt te leiden.
Programmapunt vijf, het liedje ,.An-
tje" is de eerste kennismaking op deze wordt beloond
avond met een tekstschrijver van „bui
tenaf", namelijk Jaap van de Merwe.
Later voegen zich daarbij Guus Vleu
gel. Wim Zaal, Ernst van Altena en
Alexander Pola. Vooral Vleugel en Van
de Merwe leverden fijne bijdragen, die
goed in het geheel passen.
Na de eerste pauze worden de kun
sten en kunstjes behandeld. Hier wordt
niets verzwegen en niets teveel ge
zegd De eerste, die een veeg uit de
pan krijgt is Neerlands „grootste bal
letsoliste Sonia Gaskell"; na het bela
chelijk maken van de rage van poëzie
prijzen krijgt de show-journalist Henk
van der Mcyden een veeg. De tekst
v?.? het aa? 'ien) 0P8edragen nummer:
„Wij zijn de meiden van Henk van der
Meyden" is raak. Na „Show-Henk"
toont Jasperina de Jong met „In de
rij in de RAI" haar grote kabaretta-
lent, maar het hoogtepunt van deze
middenmoot is zonder twijfel „Vrien
den van Veronica", een vondst van ge
halte.
Van het laatste programma-onder-
deel noemen wc slechts het liedje van
Jaap van der Merwe „Liefkozen", dat
voor ons met „Vrienden van Veronica"
en „Voorlichting" het beste stuk van
dc avond is.
Terugziende op deze paar uur in
„Paloni kunnen wc het slechts betreu
ren dat Lurelei aan Amsterdam gekluis
terd is en niet eens naar b.v. Den
Haag kan komen. Daar zitten we he
laas zonder dagelijks kabaret. omdat
het daar blijkbaar niet kan. Des te
"i j^uaar mei xan. Des te
prettiger is het dat de moed van Lure
lei elke avond met een volle zaal
MEINE REITSMA.
