Doctor Flor Peeters
SISYPHUS
TWEE NIEUWE WERKEN
GEOPSYCHISCH
organist, pedagoog,
reizend concertgever
ZATERDAG 2 FEBRUARI 1963
OP METROPOLITAANS NIVEAU
r
Poëzie en landschap
(dagen moest raadplegen, kwam
Ik In het hoofdstuk over schil
derkunst de opmerking tegen,
dat in die 25 jaren het land-
TEGENLICHT-OPNAME
Boeren als donkere druïdei
In gele orgie van licht,
schap had moeten plaatsmaken j^et weiland vervreemdt
voor de figuur. Of in de llte- zich
ratuur een overeenkomstige
ontwikkeling valt aan te wijzen.
ker is, dat sinds
<£ÏES-
1 (1889) in de Nederlandse dicht
kunst heel wat landschapjes,
Mei sionistische
duidelijk in het volgende vers.
VOORGEBOORTELIJK
ene sup, zijn gescnnaera, n
L "et etode
twintiger jaren
a°nN':
werd anders groen.
Terwijl ik stilsta, starend
de horizon,
l*51e"hSSfred,r Z ÏÏ'.TÏiï XZSk
heen kltken en waarnemen T.lin _,.1
Een derde en laatste citaat:
Heer-
kon-
nieu- i
1 Er is sinds 1923 in Neder-
Iland heel wat minder land
schap, en de stedeling-dichter
moet het zoeken in karakteris
tieke plekken in Amsterdam
I b.v., maar zelfs de jonge dich-
ters van 1950 en later verloo-
Ichenen, al experimenterend,
hun Nederlandse aard niet.
Reisimpressies komt men bij
Ide meesten hunner tegen en
die zijn vaak nu.is.ens zo lees
baar en genietoaar als de re
I portage van hun gevoelens en
gewaarwordingen In de over
wegend landschaploze poëzie-
periode neett de visie van de
I dichter zien gezuiverd van de
niet meer frisse reeten impres
sionisme en ook de gehanteer-
I de taal is moderner geworden,
d.w.z. ze is raker, origineler,
I actiever dan voorheen. De pre
cieusheid uit de tijd van het
estheticisme, de Schoonheids
cultus, is verdwenen. Allemaal
I winst dus. De jonge Haastrecht-
I se dichter Henk Kooyman is
in zover bevoorrecht, dat hij
I dichter bij de natuur leeft dan
zijn stedelijke collega's, die
meer luchtjes van bier, jene-
Iver en tabak inademen dan
poldergeuren. Hij heeft onder
auspiciën van de Haagse Ca-
hlers een bundel korte natuur-
I gedichtjes uitgegeven order de
titel Geopsychisch. Reeds dit
opschrift tekent de verandering
sinds het impressionisme, dat
In de
Gaat
hebt
ilgen-
I neemt. Er is in het dichtwerk
van Kooyman concentratie,
klaarheid en zelftucht geko
men. Misschien is het mijn
I persoonlijke smaak, die hier
meespeelt, maar ik ben met
Ideze bundel in mijn schik. Ik
vind hem helemaal goed, zon
der één inzinking. Kooyman
I schept uit een groot fonds van
waarnemingen, gedaan m de
loop van vele jaren met hun
POLDER
aan, als een gouden
Dansen hysterische muggen.
Van zwarte, boetvaardige vis-
Ziet
Kikkers kwaken absurd.
Men denkt bij zo'n vers wel
even aan Pierre Kemp, die
Limburgse origineel, oud-amb
tenaar bij de mijnen, schrijver
en nummeraar van duizenden
natuurgedichtjes. Kooijman is
niet excentriek als soms de
beminnelijke Kemp, maar een
voudig en rechtuit.
Rijpen is voor een dichter
proces. Het publiek mist het
geduld om zulk een evolutie
mee te maken en de dichter zal
zich daarom soms eenzaam
voelen. Talent hebben is vaak
i martyrium, maar hier geldt
Kooijmans gedichten „spe
len" in het landschap van
Haastrecht, Stolwijk en Vlist.
Van zichzelf zegt hij:
Een dag zonder vroeger of la
ter.
Met bladstille bomen en wind
stil water.
Alleen maar zonlicht van nu
of nooit...
Maar ik blijf in eigen kennel
gekooid.
Zonder dit gekooid zijn zou
den deze natuurverzen niet zijn
ontstaan.
C. RIJNSDORP j
IN DE USA KIND IN-HUIS
Halverwege hoofd- en havenstad ligt het eerbiedwaar
dige Mechelen, spoorweg-, meubel-, tuinbouw- èn kerkelijk
centrum van België, eens de hoofdstad van alle Neder
landse gewesten. Eenzaam staat er aan de brede ringlaan
de Brusselse Poort, de verdwenen vestinggordel, te over
leven. Men respecteert hem als getuige van een vorstelijk
verleden, die, functieloos, van zijn verdiend pensioen ge
niet. Als het niet regent (dat deed het, toen wij er waren,
met stromen), is het van hier over de vaartbrug naar de
landelijke omgeving, een rustgevende wandeling.
Rechtsaf langs het
kanaal en dan nog
eens links-rechts komt
men vanzelf op de
lange, gemoedelijk-
rustieke Stuyvenberg-
baan terecht Daar
woont, op nummer
123, de ver over de
wereld befaamde or
ganist van de Metro-
politaanse kerk van
St. Rombout, Flor
Peeters. De naam van
het voor hem pas
klaar gemaakte huis,
„Adagio", is beteke
nisvol: hier vertraagt
de bewoner zijn le
vensgang; na het alle-
gro-con-spirito van
werken en reizen,
vindt hij hier rust tot
voorbereiding en com
poneren. De zitkamer,
die uitziet op een ri
ante tuin met bos op
de achtergrond, zou
men met evenveel
recht werkkamer, con
certzaal, bibliotheek
Dicht bU de glazen
tuindeuren staat het
schrijfbureau, de ver-
wijderde wand wordt geheel door
Dit werd nauwkeurig volgens de
wensen en aanwijzingen van Flor
Peeters gebouwd.
Tussen orgel en bureau prijkt
een kostbaar stuk. een relikwie,
dat alle organisten en orgelvrien
den heilig is: de speeltafel van
het voormalige orgel uit de Pa-
rijse Sainte Clotilde-kerk, door
César Franck ruim dertig jaar
lang bespeeld. Toen het instru
ment destijds vernieuwd werd en
de speeltafel op non-actief kwam,
vroeg Francks opvolger, zijn leer
ling Charles Tournemire, aan de
koster, die te mogen bewaren Na
Tournemire's overlijden (1939)
deed zijn weduwe aan huisvriend
Flor Peeters de verrassende me
dedeling, dat haar echtgenoot het
historisch zo waardevolle voor-
werp aan de Belgische organist
had nagelaten: „die speeltafel is
natuurlijk voor u". De daarop
staande algemeen bekende foto's
stellen Tourdemire en Franck
voor. Men ziet de meester het
basson-register met een krachtige
ruk van zijn grote hand openen.
Contakt
Hebt u geen hinder van die dui
zenden ogen? Na een paar maten
ben ik er overheen. Door dat
rechtstreeks contact met het pu
bliek word ik juist beïnvloed.
Zelfs als ik niemand zie. weet Ik.
hoe de mensen reageren.
Flor Peeters vertelt van paarde-
fokkers - met - grote - hoeden in
Texas, voor wie hij een eenvoudig
stuk van Frescoba.di speelde. Hij
hóórde de mensen zuchten, na af
loop durfden ze niet eens te ap-
plaudiseren.. Die lui daar zijn nog
niet blasé... Uit Northfield (Min
nesota) lieten ze hem, voor één
concert overkomen („gij moet ons
nieuwe orgel bespelen"). Alle drie
duizend plaatsen waren verkocht..
Hij heeft daar ook nog
ventig organisten
cursus gegeven.
En in Collegeville (ook voor éér
concert) kon een sneeuwstorm de
liefhebbers niet tegenhouden. Ve
len kwamen twee tot drie
te voet. 's Avonds konden i
Flor Peeters' verdiensten voor
het Amerikaanse muziekleven
werden in 1962 door de Catholic
University of America met een
ere-doctoraat in de muziekweten
schap gehonoreerd. Hij is de eer
ste Belgische musicus, die zo'n ho
ge onderscheiding uit den vreem
de ontving. Deze titel is lang niet
de enige, trouwens.
Amerika blijft trekken. Zeven
weken lang maakte hij in 1962
een tournée door de U.S.A. Van
New York tot San Francisco, van
Montreal tot New Orleans vloog
hij het enorme land door, om ge
middeld vier concerten per week
te -geven.
Het bleef niet bij concerten al
léén. Veel composities werden in
Gepakt
Laat een schrijver-over-Flor
Peeters los: hij zal een boekdik-
ke biografie voortbrengen. Dit le
ven is vol van reproduktieve,
scheppende, pedagogische werk
zaamheid. Wie er mee in aanra
king komt, hoé dan ook, wordt
gepakt.
Als hij kan vertellen, dreigt
zijn verhaal de spuigaten van een
weekblad uit te lopen. Dat kón en
még nu eenmaal niet. Piet Vis
ser heeft
1950) en deze
tot „de organist" beperkt. In Bel
gische, Nederlandse, Engelse.
Amerikaanse en Italiaanse perio
dieken zijn, nó de oorlog, artike
len over Peeters verschenen.
Waarom dan nóg een artikel? Nu
ja, al was het alléén maar voor
hen, die al dat andere werk niet
kennen of er niet toe kómen of
kunnen komen. En verder ziet
De speeltafel van het orgel van
César Franck, dal nu in het be.
sit is van meester Flor Feelers.
i wisselende weers-
I omstandigheden. Hij heeft zich
een eigen uitdrukkingswijze ge
schapen, waarbij hij zo ver-
Istandig is geweest zich niet
angstvallig af te vragen of hij
wel origineel is. Wie onginali-
teit nastreeft als waarle op
I zichzelf, komt in een slop te-
I recht Het persoonlijk accent
(want veel meer is oorspron-
Ikelijkheid toch doorgaans niet) I
kan men toch niet forceren en I
bij rijping komt het vanzelf
voor den dag. Het pleit voor
I Kooymans natuurverzen in dit
bundeltje, dat men 't hele-
Imaal de moeite niet waard
vindt invloeden na te gaan en
te rubriceren. Veel liever leest
^men en kijkt over Kooymans
Flor Peeters flinks) als Doctor of Music honoris causa van de
Catholic University of America te Washington (1962). De andere
eredoctor is Rev. John Mark Gannon, aartsbisschop van Erie.
speciaal voor de nieuwe directeur,
het belemmerende reglement ge
wijzigd
De vermaarde instelling, waar
aan ook de zanger Willem Ravel-
li nog is verbonden geweest (een
uitstekend pedagoog, prijst Pee
ters), heeft de langste tijd in de
vertrouwde, doch versleten behui
zing aan de St. Jacobsmarkt
doorgebracht. Een nieuw, voor
België model-conservatorium
gebouw nadert aan de Van Rijs-
wijcklaan (de kant van Brussel
op) zijn voltooiing.
Eigen methode
meester-
niet
iedere schrijver deze véélzijdige
man weer anders. Dat hangt van
de persoonlijke benadering af.
Wat eerst
Wat is Flor Peeters allereerst:
organist, componist of leermees
ter? Ik waag me niet aan een be
slissing. Zélf heb ik hem het eerst
als organist leren kennen. Dat
was, nog vóór de oorlog, bij een
concert in de Rotterdamse St. Lau
rens. Rotte's Mannenkoor zong, on
der meer, Veni Creator Spiritus
van Diepenbrock. Hij begon met
Bachs feestelijke Praeludium en
fuga in D-groot. „Wat een heer
lijk orgel was dat toch", herin
nerde zich deze kenner van zo
veel schone instrumenten.
Flor Peeters 4—7—1903, te Tlelen,
(Kempen), behaalde in 1923, na
zijn studie aan het Mechelse Lem-
mens instituut, de Lemmens-
Ttnel-prijs. Met de grootste
onderscheiding en gelukwensen
van de jury. Later onderhield hij,
echter niet als leerling, een vrucht
baar contact met de Parijse or
ganisten Dupré en Tournemire.
Peeters stamt dus uit de school
van de grote Vlaamse organist
Jaak-Nikolaas-Lemmens (1823—
1881), wiens eigen leerlingen, zo
als Alex Guilmant en Charles-
Marie Widor, niet slechts in
Frankrijk doch ook in de Neder
landen, zo'n verstrekkende in
vloed op het orgelspel hebben uit
geoefend. Wat het Noorden be
treft, behoef ik slechts de namen
van De Vries en Zwart te noe
men, om de stijl van de Lem-
mens-school aan te duiden. Moch
ten dan zekere, aan de roman
tische ontsta an tijd gebonden
allures verdwijnen, de wezen
lijke kenmerken (levendige tech
niek, kleurrijke registratie, het
uitbuiten van alle mogelijk
heden) bléven. Dit alles bezit ook
Flor Peeters in hoge mate Uit
zijn spel is bovendien een diep
respekt voor de' individuele stijl
van elke periode af te leiden. Tot
nu toe gaf hij in Europa, de
USA, Canada, Zuid-Afrika en de
Philippijnen al een duizend con
certen in totaal. In de V.S. is
hij, om zo te zeggen, kind-in-
huis.
Gewaardeerd
Zij spel wordt daar zéér hoog
gewaardeerd. Men vraagt hem
vaak, om te komen spelen, soms
maar voor één concert. Dan schiet
hij vanaf het naburige vliegveld
Meisbroek met een presto-volante
aart de oceaan over.
Als Flor Peeters daarover
vertelt, wordt z'n verhaal al le
vendiger en kleuriger. Ja, die Ame
rikanen houden van show, ze zien
;raag, waar de muziek vandaan
tornt. De organist zit daar ,n het
felle, onbarmhartige licht van een
chijnwerper te kijk. Och. waar
im ook niet, vindt Flor Peeters.
'je mogen best zien, wat het or
gelspel kost en ons werk ligt toch
>p het zelfde niveau als dat van
ndere solisten.
Een Amerikaans publiek ver
wacht géén bladen-omslaande
assistenten, geen heen'-en- weer
schietende registranten. Daarom
moet de concertgever van te vo
ren een registratieplan opstellen.
Peeters heeft trouwens aan een
Pedagoog
Ja, dat is een hoofdstuk apart:
Flor Peeters, de orgelpedagoog.
Toen hij tot directeur van het Ko
ninklijk Vlaams Conservatorium
in Antwerpen werd benoemd, zou
dit tegelijkertijd het einde van
zijn concertreizen moeten beteke
nen. Die waren deze titularis na
melijk reglementair verboden.
Toen is, bij koninklijk besluit.
Peeters gebruikt i
ingen de eigen dr
:hode: Ars Organi,
dende tekst in vier talen, die al
de zevende druk beleefde en in
Europa en Amerika veel wordt
gebruikt. Ook schreef hij een
Little Organ Book, waarvoor hij
zelf op een bijbehorende lang
speelplaat de inhoud op zijn eigen
orgel heeft gespeeld.
Concerttournees en meester
klassen in de zomermaanden
hebben Peeters en, indirect,
zijn orgelklas aan het conserva
torium, een internationale faam
bezorgd. Gediplomeerde organis
ten uit de U.S.A. en verder Neder
landers, Engelsen, Duitsers, Zwe
den, Denen, Zuid-Afrikanen en
zelfs Philippino's stellen zich on
der zijn leiding.
Nauwe banden
De banden met Noord-Neder
land zijn altijd zeer nauw ge
weest. Reeds voor de oorlog gaf
hij lessen aan het Tilburgse con
servatorium. tot de Duitsers hem
dat onmogelijk maakten, door zijn
paspoort af te nemen. Hij weiger
de namelijk standvastig om, zo
als voorheen, in Duitsland concer
ten te geven. „Wacht maar, tot
de oorlog voorbij is", was steeds
zijn antwoord. Doch hier namen
de heren geen genoegen mee. Ge
lukkig maar, dat er in die boze
Flor Peeters aan het orgel van
de Metropolitaunse kathedraal
te Mechelen.
Modern gekleurd
De componist Peeters sluit zich
aan bij de oude Nederlandse po-
lyfonisten (15e en 16e eeuw),
maar de harmoniek is doorgaans
modern gekleurd. Scherp belijn-
de ritmen en beschouwende mys
tiek zijn, onder meer. karakteris
tiek voor zijn talrijke werken,
waarvan opus 100 (240 koraal-
voorspelen voor het gehele kerke
lijk jaar) in 1964 zal worden uit
legeven. De roem van de oud-
"ederlandse orgelmeesters heeft
hij met een driedelige uitgave
van honderd werken (door dertig
componisten), de wereld overge
zonden. Meester Peeters voelt
zich gelukkig, op deze manier een
bijdrage aan de kennis van onze
groot-Nederlandse cultuur te heb
ben kunnen leveren.
Dit gaat vér boven de taalstrijd
uit, vindt hij. Ik heb altijd In
de Vlaamse beweging (op mijn
gebied) gestaan, maar een fede
ratie tussen Vlaanderen en Wal
lonië lijkt mij niet noodzakelijk.
Laat men liever het onderwijs- en
kunstdepartement In tweeën
splitsen, met voor elk der delen
een eigen minister en secretaris
generaal.
Nederlands
Het Nederlands wordt tegen
woordig tot op het hoogste ni
veau erkend. Bij koning Albert
mocht een Vlaamse bezoeker
ze'fs geen Nederlands spreken.
Koning Leopold wachtte eerst af,
welke taal die bezoeker wenste
te gebruiken; dan hield hij zich
daar verder aan. En koning Bou-
dewijn, vertelt meester Peeters,
spreekt mij reeds dadelijk in het
Nederlands aan. Het gebruik van
het Frans zou hij, tegenover mij.
een belediging achten....
Wat de compositie betreft. Flor
Peeters maakt graag van alle
technieken, tot zelfs de allermo
dernste, gebruik. Maar hij wenst
ze slechts als middel te be
schouwen Het gaat hem om de
substantiële waarde van de mu
ziek. Men moet niet componeren
óm te componeren, maar enkel
en alleen om de muziek, die er
net .esul'aat van is.
In het nart van Mechelen, aan
de Grote Markt staat de Metro-
politaanse kerk van St. Rombout,
waarvan Flor Peeters in 1963 al
veertig jaar organist is. Als een
reusachtige, vertikaal veelvoudig
gegroefde zuil rijst de toren op,
de mooiste en geweldigste in de
Nederlanden. Honderdzesentwin
tig jaar is er aan de kolos
sale stomp van 97 meter ge
bouwd Toen (in 1578) belette
prins Willem de voortgang (tot
166 meter), omdat hij het mate
riaal voor de vesting Willemstad
nodig had De toren is onvol
tooid gebléven.
Groot orgel
Op 16 november 1958 werd ln
de schone kathedraal het geheel
herziene, uitgebreide en bij
als beeld der
menselijke absurditeit
De Invloed van Albert Camus,
de vermaarde literator en essay
ist, Nobelprijswinnaar van 1957, is
ook na zijn dood ln 1960 niet
verzwakt. De minste teksten en
«antekenlngen van zijn hand wor
den aan de drukpers toeven
troawd. En zo zal ook de Neder-
'andse verta'lng van Le mythe
de Slsyphe ultegegeven door De
Bezige BIJ als L.R.P. 43 onge-
wljfeld belangstelling vinden.
Camus heeft zijn essay geschre
den in 1040 en '41 en gepubliceerd
jaar ongeveer na de
algemeen roept een roman meer
bewondering op en overgave, ter
wijl een essay instemming vraagt
of uitwisseling der meningen. In
leze geest heeft Camus er zich
altijd van onthouden zijn letter
kundig werk te verdedigen, maar
een polimiek over diverse verhan
delingen eer uitgelokt dan verme-
den.
Drie hoofdstukken
De auteur heeft dit essay ver
deeld in drie hoofdstukken, die
de absurditeit benaderen als le
vensgevoel, vervolgens als levens
kunst (Don Juan, het toneel, de
veroveraar), ten laatste het be
zien van uit de kunst
Het absurditeitsgevoel ontstaat
uit de confrontatie van twee com
ponenten: de mens met zijn rede
en de hem omringende wereld.
Wie een der twee componenten
opheft, heft ook de absurditeit
op. Het idealisme ziet de wereld
niet zoals ze is; net existentialis
me vernietigt de rede. Beide
ontkennen zodoende de absurdi
teit van het leven.
Het prototype van de absurdi
teit is Sisyphus, aan wie door de
goden de straf is opgelegd een
rotsblok naar de top van een berg
te torsen. Als hij daar :s aange
komen, valt het terug en de on
gelukkige koning moet tot in het
oneindige afdalen en tot in het
oneindige dezelfde effektloze
handeling weer beginnen.
Meer dan zwoeger
Voor Camus is Sisyphus echter
meer dan de zwoeger zonder nist;
hij is ook „le héros absurde in
zijn leven vóór het verblijf in de
onderwereld. Zijn minachting
voor de goden, zijn haat jegens
de dood en zijn hartstochtelijk
verlangen naar het leven, waar
de mythe ook van gewaagt, heb
ben hem niets gebracht als een
onzegbare foltering.
Het tragische in de mythe is dat
Sisyphus zich zijn ellende bewust
is. Zijn grootheid manifesteert
zich in de trouw en volharding
waarmee hij desniettegenstaande
zijn vergeefse arbeid verricht. Hij
weet dat zijn leven absurd is en
in dat weten is hij groot. In het
bewuste dragen van de steen ligt
naast zijn grootheid ook zijn ge
luk. Het menselijk leven moet het
voor Camus. die geen Godsopen
baring aanvaardde, zonder zin
stellen. De ontdekking dezer
zinloosheid moet de mens niet
brengen tot passiviteit, maar tot
een verbeten activiteit. Hij mag
de medemens niet vergeten. In de
beoefende broederschap Kan hij
levensliefde en geluk vinden on
danks alles. In de wandelende
personen van de roman La Peste
(1947) zijn deze gedachten gede
monstreerd.
Van de vertaling, verzorgd door
C. N. Lijsen, kan gezegd worden
dat ze voldoende is zonder fout-
vrij te zijn. v d. PANNE
in gebruik genomen.
jongde instrument, door de Bel
gische firma Stevens, na het in
winnen van vele adviezen uit
binnen- en buitenland
registerstemmen en vier klavie
ren het grootste van België. Het
kan aan de eisen van de gehele
literatuur op volmaakte wijze vol
doen. Bovendien is het een ide
aal bege'eidingsapparaat voor het
beroemde St. Romboutskoor. Het
pijpenfront is met de ranke op-
waartsstrevende gothische lijnen
van het kerkinterieur in schone
harmonie. En de klank is nauw
keurig op de zeer gunstige ruim-
'eakoestiek afgestemd.
Voor mr ester Peeters, die toen
juist vijf en dertig jaar organist
van de hoofdkerk was, betekende
de oplevering van het nieuwe or
gel. door hem zelf in een con
cert, dat met Bachs d-mineur Toc
cata en fuga inzette in gebruik
genomen, wel het waardevolste
jubileumgeschenk.
Liefhebbers
Flor Peeters houdt er van, de
orgelkunst dicht bij het volk te
brengen. Wanneer 's zondags om
half twaalf de hoogmis is afge
lopen, zijn alle belangstellenden
bij zijn speeltafel welkom. Storm
lopen doet het niet. maar de
trouwe luisteraars, de échte lief
hebbers. laten geen verstek gaan.
Mechelen is niet muzikaal, zegt
Peeters. Men hoort wel naar een
concert, maar dan alleen na uit
genodigd te zijn en tegen een toe-
gangsprijs.
Zijn viervoudige taak van orga
nist, pedagoog, componist en rei
zend concertgever, vult het leven
van meester Peeters geheel. Daar
om gaf mevrouw Peeters, een
zeer goed pianiste, haar praktijk
op, om zich aan het werk van
haar man te wijden. Het beste
in de rechten, administreert Hol-
'andse orgels, kent alle disposi
ties ervan uit het hoofd En de
iongste dochter Frieda houdt
haar vaders muziekbibliotheek in
orde. Ze heeft alles overzichte
lijk ingedeeld, zorgt voor de
catalogus van de orgelliteratuur.
In één minuut is ieder willekeu
rig werk gevonden.
Zo werkt daar in Mechelen een
gezin samen, om op het hoogste
metropolitaans niveau de or
gelkunst te cultiveren en univer
seel, onder alle bevolkingslagen,
te verbreiden.
JOHAN VAN WOLFSWINKEL
over het gymnastiekonderwijs op school
Onlangs verschenen v
hand
de "heer J. C. van Asch en
dc heer R. M. Bloem 'wee nieuwe
werken over het gymnastiekonder
wijs op school. Zonder deze boe
ken gelezen te hebben, zult u toch
ook reeds gemerkt hebben, dat er
op dit gebied wel Iets veranderd
Is. Hoe zou dit komen? Wel, dc
kijk op dc mens is bier en daar
anders geworden. Dat de mens
in zijn relatie tot God en de me
demens gezien moet worden ls
bij de Christen wel bekend, maar
dat deze Christelijke mensbeschou
wing zich o.a. ook openbaart bij
het gymnastiekonderwijs Is mis
schien minder bekend.
De Christelijke Academie voor
Lichamelijke Opvoeding (dc
C.A.L.O.) is slechts een 13-tal ja
ren oud. Dat nu deze .jeugdige"
Academie zo bijzonder actief ls
met bovenvermelde zaak is ver
heugend te noemen. Want mede
met deze Christelijke mensbe
schouwing is dr. C. C. F GordijD
gekomen tot een vernieuwing van
het gymnastiekonderwijs.
Mocht dr. C. C. F. Gordijn hei
een en ander theoretisch stellen
de neren Van Asch en Bloem heb
gen in hun werken de lijnen vai
deze theorie naar de praktijk zicht
baar getrokken.
Ik zou beide schrijvers te kon
doen wanneer ik zou volstaan me1
het resumeren van de inhoud var,
hun boeken. Hun werk past daar
van het bewegingsonderwijs. Niet
alleen uit de uiterlijke verschij
ningsvorm maar ook uit de inhoud
blijkt dat er een team aan het
werk is.
1 Bcweginsonderwijs aan meis
jes bij het voortgezet onderwijs
door J. C. van Asch.
In het eerste gedeelte kunt u
kennis maken met enkele rake ty
peringen van het meisje bij he.
voortgezet onderwijs.
Bijzonder waardevol acht lk he,
tweede (praktijk) gedeelte, waai
men nagenoeg steeds een verkla
ring vindt voor het waarom en hei
hoe van de leerstof. Dit praktijk
gedeelte is dan ook geenszins een
droge opsomming van leerstof
maar een boeiende beschrijving
van dat wat de leraar bewegings
onderwijs de meisjes te bieden
heeft.
Ook in dit boek vindt r
een instructief en geordend geheeL
Bij elke leerkring vindt men
steeds een beschrijving van het
bewegingsonderwijs dat men aan
het kind in een bepaalde klas geeft.
Dat belde schrijvers een be
langrijke bijdrage hebben gele
verd, lijdt geen twijfeL Deze boe
ken zullen hun weg vinden zowel
bij de leraren lichamelijke op
voeding als bij de studer
les geven, is het niet minder be
langrijk voor de kweekscholen.
Vermeldenswaard is tevens dat
de uitgever, Bosch en Keuning.
N.V. Baarn. deze beide boeken
uitermate goed verzorgd heeft.
J. J. SINKE
