Grote invloed van
kleine Broenei
Nehroe verwerpt
voorstel China
Overheersing door grote"""*™ cm™.
Malakka gevreesd
Residentieorkest in concert
van Nederlandse muziek
Drie vuurgevechten van
Fransen met Algerijnen
Krantenstakingj
in New York J* WH. H#
Reukstof en geneesmiddel
5
MAANDAG 10 DECEMBER 19b
Teken aan de wand voor Groot-Malesië
i*i pij Tan de o,lemaatsc
en
(Van een onzer redacteuren)
]^EN Britse ingezetene van Noord-Borneo gaf enkele jaren gele
den als zijn mening te kennendat Engeland nu eens moest op
houden met het steeds maar weer verlenen van zelfbestuur. Hij
sprak van de situatie op Brit-Borneo uit en al zal hij wellicht tegen
iedere vorm van zelfbestuur bezwaar hebben gehad, in zijn ivoor-
den was toch wel een kern van waarheid. Het is niet alleen zo, dat
de drie gebieden, waarin het Noorden van Borneo uiteenvalt, te
klein, te dun bevolkt en te zwak zijn om een staat met weerkracht
naar buiten te kunnen vormen. Er leefde toen ook geen verlan
gen naar zelfbestuur. Dit laatste is pas gaan leven, toen de Britse
regering er met die van de jonge staat Malakka naar ging streven,
de drie Borneose gebieden met Malakka en Singapore samen te voe
gen tot een grote Maleise federatie. Tegen deze federale opzet, waarin vandaar
men een overheersing door Malakka ziet, is de opstand in Broenei in pi
de afgelopen dagen gericht
Sarasvak. dat gedurende honderd jaar
werd bestuurd door ..blanke radja's"
lieden van de familie Brooke), heeft
65C.0Ü0 inwoners, waaronder 200.000 zee-
dajaks, 50.000 landdajaks. 150.000 Ma-
ïeiers en bijna 200.000 Chinezen. Er
wonen betrekkelijk weinig Europeanen.
Niet alleen zijn de Chinezen sterk in
aantal: zij werpen tevens een naar ver
houding van hun aantal onevenredig
grote schaduw van financièie invloed,
van betere geschooldheid en m.sschien
van twijfeiacmige loyaliteit op de kolonie,
z-ij wonen voorai aan de kast en in de
hoofdstad Koetsjlng zijn verreweg de
meeste gekozen leden van dc gemeente
raad Chinezen. De helft van de niet-
officiële leden van de Wetgevende raad
bestaat ook uit Chinezen.
Een van elke drie Chinezen in Brit!
Borneo is het lezen en scnr.jven machtl
tegen slechts een van de twintig inhecit
sen. Deze laaisten zyn geen KOppei
Invloed
belangrijk groter geworden. Of ze echter
zo groot is. dat zijn aangekondigde be
zoek aan de organisatie der Verenigde
Naties in New York zoden aan de dijk
zal zetten, moet echter worden betwij
feld. De Britse regering heeft ook aan
Broenei onafhankelijkheid toegezegd, zij
het dan in het kader van de Maleise
federatie, die over ruim een half jaar
een feit zou moeten worden.
Wel bestaat de mogelijkheid, dat het
optreden van Azahari en de zijnen er
toe zal leiden, dat de Maleise federatie
plannen tot mislukken gedoemd zijn en
dat wellicht na een bloedige strijd
de drie Britse gebieden op Noord-Borneo
plar
Revolutionair
van communisten
in IJsland
Morgunbladid een dagblad in Reykja
vik, heeft geheime plannen gepubliceerd
van de communistische partij om de re
gering van IJsland over te nemen.
Gemeld werd dat de plannen, neerge
legd in een resolutie op de onlangs ge-
houden partijvergadering, zijn gemaakt
na vier jaren werk door een commissie
die uit negen man bestond.
De communisten, aldus Morgunbladid,
zijn zich ervan bewust dat zij langs de
mocratische weg niet in staat zijn aan
de macht te komen en dat zij niet sterk
genoeg zijn voor een gewapende revolu-
gesteld, zo schreef het blad.
Het front zou bestaan uit
ten en meelopers in de linkse progressie
ve partij dien u in de oppositie is, in
sapienwerking met instituten en vereni
gingen die voor het merendeel bestaan
uit communistische leden.
De communisten hopen aan de macht
te komen door middel van het vormer
van een politieke politiemacht en dooi
het benoemen van communisten op sleu-
telposteo, aldus het blad.
Volgens Morgunbladid was een ander
belangrijk punt in de resolutie een pl
om IJsland afhankelijk te maken vi
het Sowjetblok door handelsovereen
komsten en leningen.
Fransen drinken
meeste wijnen
De statistieken bevestigen de Franse
reputatie op het gebied van het drinken
van wijn. Volgens cijfers, voorgelegd
aan een Europese conferentie van pro
ducenten en handelaren in ,\yijnen.
likeuren, bieren en cider, hebben de
Fransen het Europese record voor het
drinken van wijnen gebroken. In 1957/
58 dronken zij per hoofd der bevolking
niet minder dan 122 liter.
De Duitsers, die geen grote wijndrin
kers zijn. slaan daarentegen fantastische
hoeveelheden bier naar binnen. In 1960
ging Duitsland in deze categorie in
Europa aan het hoofd. De gemiddelde
Duitser dronk in dat jaar niet minder
dan 95 liter. Het bierverbruik is in
Frankrijk echter stijgende.
rvloed,
Naar alle waarschijnlijkheid is
de opstand in Broenei, een zeer
klein gebied in Brits Noord-Bor-
ne°' rnJl,;eeP df. r1kenin«: Merkwaardigerwijs rien we ,n de ge-
van de Maleise federatieplannen, schiedems van Borneo, dat het Huis van
Want Broenei is wel het kleinste!^.n.e^vr®fgfrjiet^gehele^e'iand^ heeft
stuk en heeft wel de kleinste be
volkingsgroep, maar het is door de
rijke olievelden van Seria tevens
het belangrijkste gebied van de
drie. Sjeik Azahari, lieder van
Broenei's anti-federatiepartij Ra-
kyat, is bovendien niet zo maar
een rebellenleider. Zijn groepering
heeft bij de jongste verkiezingen
voor de wetgevende raad een over
weldigende meerderheid behaald.
Daar komt bij, dat van hem bekend
is, dat hij geen communistische
sympathieën heeft en dat hij een
gelovig mohammedaan is.
Azahari
bestuurd. Dit typeert toch ook de
die dit kleine gebied gehad heeft
steeds heeft. Vanzelfsprekend is het grrie
olieveld van Sena thans van grote be
tekenis met betrekking tot de verhouding
die met de andere gebieden bestaat. Toch
valt ook op, dat het sultanaat anders
dan de andere Borneose gebieden een
politieke partij heeft met nogal linkse en
nationalistische neigingen. De leiders er
van hebben nooit onder stoelen of banken
gestoken, dat zij niets voor de Britten,
maar ook niets voor de door hen be
schermde sultan en diens erfelijke ad
viseurs voelen.
Zij hebben echter steeds beseft, dat zij
voorlopig het Britse bestuur, de sultan
en diens medewerkers en de heerscbap-
dat de door Malakka ge-
dooi Engeland gesteunde
lederatie Malesië. bestaande uit Malakka.
Singapore. Broenei, Sarawak en Noord-
Borneo, -voor al deze gebieden een uil
komst zou zijn geweest. Ook in Singa
pore (reeds een onafhankelijke staat)
tobt men met een Chinees probleem en
het voordeel van de federatie zou zijn
geweest, dat de Chinezen in het grote
geheel een minderheid zouden zijn ge
bleven.
Met het doorkruisen van de federatie-
plannen, heeft sjeik Azahari wellicht
wat ondoordacht een ander groot
probleem opgeroepen, waarmee hij moei
lijker zal kunnen afrekenen, dan het ge
val zou zUn, als de drie Britse gebieden
op Noord-Borneo deel zouden hebben uit
gemaakt van de grote federatie.
Oscar van Hemel
schreef bewerking
van het Wilhelmus
Dat zaterdagavond in het nati
onale tv programma van de
N.T.S. het Residentieorkest een
speciaal concert van Nederlandse
muziek uitvoerde, vonden wij een
goede gedachte. Immers: het was
moeilijk na de indrukwekkende
begrafenisplechtigheden de over
gang naar het gewone leven te
vinden. En muziek drukt uit
waar woorden te kort schieten.
Het moet gezegd worden, dat
de keuze van de werken in elk
De Alaska Cedar heeft de strijd tegen de woedende zee moeien op
geven. Het schip, dat een bemanning van 24 koppen haa begon reeds
op 3 december, toen het vastliep, te breken. De Alaska Cedar kwam
kort na het verlaten van de haven van Oregon in een stormachtige
zee terecht.
Commentaar
Uitvaart
opzich uitstekend bleek. Niet al
leen brak in elk werk het licht
door, maar ook vertegenwoor
digde dit programma als geheel
onze eigen toonkunst op bijzon
der gelukkige wijze.
Op. 3 nr. 1 van Pieter Hellendaal
een verrukkelijk voorbeeld van onze
18de-eeuwse muziekproduktie. die de
grote modelijnen wel volgt, maar toch tot
een eigen houding komt.
En zo is het ook met de Hek tra-suite
van Alphonse Diepenbrock. Zij is getrok
ken uit de toneelmuziek, die Diepenbrock
schreef bij Sophocles' Electra, een emo
tie-rijke partituur van grote romantische
klankschoonheid. Leon Orthels Piccola
Sinfonia heeft in haar taal een modernere
inslag en bevat in de verwerking van het
hoofdgegeven goede instrumentale en
vormtechnische vondsten. Bovendien kre
gen deze drie werken een uitnemende
weergave. Het Residentieorkest speelde
geïmponeerd, de klank kwam helder en
doorzichtig over. Willem van Otterloo
weet wel hoe hij een partituur duidelijk
en boeiend kan uiteenzetten. Bovendien
hielp de televisiecamera een handje door
steeds daar te zijn waar de loop van de
muziek naar toe ging.
Het i
ken. Maar het meest benieuwd waren wjj
werkelijk imponerend, zoals ™"o£e,rbvI/lH?mti'
Garanties
Daarom is heit te hopen, dat de moei
lijkheden, welke zich thans zo duidelijk
demonstreren, door rruddel van bespre
kingen kunnen worden opgelost. Het
enige wat de federatie nog zou kunnen j
redden is de waarborg, die op de een of,
andere wijze gegeven moet worden, dat|
Antwoord op „ultimatum'
zaterdag de macht van de televisie is gelegenheid In opdracht van de N.T.S.
gebleken. Dit medium heeft klaarge- had gemaakt. Een moeilijke opdracht. Het
speeld waaraan de radio nooit toe Wilhelmus heeft nogal wat coupletten en
J zal komen: het binnenshuis houden steeds moet de melodie blijven doorklln-
van duizenden mensen die verlangend kcn bM al deze coupletten.
waren de uitvaart en bijzetting van'
prinses Wilhelmina van nabij mee te
maken.
Het was duidelijk merkbaar langs
de route welke de stoet volgde, dat
zeer velen bij het koude weer liever
thuis bleven kijken en luisteren. In
derdaad heeft men dan heel veel
méér kunnen zien dan degenen,
op welke plaats ook hadden postge
vat.
Op de Rijksweg tussen Utrecht
en De Bilt is zaterdagavond een
auto geslipt, gekanteld en op de
andere rijbaan terecht gekomen.
De wagen kwam tot stilstand bij
een lantaarnpaaldie de stijlen
van de voorruit brak en in de
auto drong. De bestuurderde
20-jarige A. E. van Stroe uit
Utrecht, werd uit de wagen ge
slingerd en ontkwam daardoor
aan een zekere dood. Met een
gebroken been moest hij naar
het ziekenhuis worden gebracht.
De NTS heeft zich rekenschap ge
geven van de grote taak die zij deze
dag te vervullen had en zeker niet
ten overvloede Belgische assistentie
Maleise federatie niet zal leiden totPremier Nehroe van Indiai*en openlijk dreigement genoemd, omdat] had gevraagd voor zover het de tech-
overheersing door het grote Malakka van ilnn ,Qoir rL- daarin feitelijk wordt gesteld dat er j nische kant van de reportages betrof.
de kleinere gebieden. Als dat met net heeft vandaag de Chinese voor-Ljjggn vreedzame onderhandelingen kun- £r waren uitstekende en vooral
f-SëkS 's de ka"S 'ederat,° waarden voor een regeling vanntn I1"™™,0» bas's, de Chi3ese rustioe beelden en ieder die thuis keek
t «„„Uunoizr „opIos. de onverklaarde grenso.rlog van,-—£?°TS5"S"-*.
sing" kan nu eenmaal niet dwingend de hand gewezen. Hierdoor IS de het een soort ultimatum scheen
orden opgelegd^Dat heeft men gezien mogelijkheid groot geworden, dat houden bestemd
in Brits West-InClë en men ervaari nei
in Rhodesië en Nyassaland. waar soort- er opnieuw zal worden gevochten,
gelijke plannen on krachtig verzet zijn Nehroe's verwerping was het ant-
gestuit. Premier Abdoel Rachman van WOord op de brutale eis van China
Malakka heeft in de aïeelopen dagen j(eisteren gesteld) dat India einde-
herhaaldelijk verklaard, dat de opstand
In Broenei niet gericht lijkt te aün tegen hJk een» rt'"rtel,ik en
i de federatieplannen. In werkelijkheid I antwoord
jweet hij echter beter
duidelijk en definitief
geven op de Chinese
voorstellen voor een bestand en on
derhandelingen over het grensgeschil.
Er zou niets vaags zijn in de Chinese
voorstellen en daarom was het niet
nodig, dat India maar bm opheldering
bleef vragen, aldus de Chinese ulti
matieve nota.
Zoals bekend blijft India er hardnek
kig aan vasthouden, dat de Chinezen
zich terugtrekken op de posities die zij
voor 8 september van dit jaar innamen.
Voor China is dit onaanvaardbaar, aan
gezien China de grens van 7 november
I 1959 als de feitelijke beschouwt.
China zegt zelfs dat de Chinese eisen
nog zeer inschikkelijk zijn. In het memo-
randum wordt verder gezegd, dat de
beide partijen hun huidige geschilpunten
over de grenskwestie moeten laten varen
tot er onderhandelingen tot stand zijn
gekomen.
In New Delhi is de Chinese verklaring
en buiten de kerk
de deelnemers aan Delft geschiedde. Het commentaar
de conferentie van de zes niet-gebonden was duidelijk en soberjuist zoals dit
landen die vandaag in Colombo is be- gewenst was bij deze plechtigheid.
gonnen. teneinde een oplossing te vinden Maar de radio heeft zich niet min-
jor het geschil lussen India en China. der verciiensteiijic gewte,i, Ook iege-
Kpnnelijk mei het oog op deie oonfe- nen die alleen konden luisteren heb-
tie heeft China nog eens nader aan- ben alIes meegemaakt. Booendien
de Chinese
igtrekken. Deze week
groep van 140 Indiase
vrijlaten. Premier
i oproep gezonden
i China
gekondigd
troepen zullen teri
zal China nog een
krijgsgevangenen
Tsjou En-lai heeft
aan de zes landen in Colombo
te steunen in zijn eisen tegenover India.
China heeft India er verder van in
kennis gesteld dat de consulaten in Cal
cutta en Bombay gesloten zullen wórden
omdat India hun het werken onmogelijk
heeft gemaakt. Eerder had China ge
protesteerd tegen het Indiase besluit de
consulaten in Lhasa en Sjanghai te
Franse en Algerijnse troepen
zijn zaterdag met elkaar in bot
sing gekomen. Aan beide zijden
werden verliezen geleden, zo
meldt de Algerijnse regering.
Een woordvoerder van het
Franse leger heeft meegedeeld
dat er op drie afzonderlijke plaat
sen vuurgevechten zijn geweest.
Hij gaf dit verslag:
Kort na middernacht vuurde een. Fran
se schildwacht op twee Algerijnen die
geen uniform droegen. Deze schildwacht
veronderstelde dat zij wilden proberen
de basis Orleansville binnen te dringen.
Een van de Algerijnen werd hierbij ge
dood. Later werd bekend dat hij een lid
de Wilaya vier guerrilla
bewaakte bus tegen die Franse kin
deren van school naar huis bracht in het
gebied van Orieansville. Een Franse gen
darme die de bus uitging om met de
guerrilla's te spreken, werd geslagen. De
guerrilla's openden het vuur op de bus
en verwondden daarbij twee andere gen
darmes ,en twee kinderen.
Het derde incident was de ontdekking
van een jeep van het Franse leger met
de lijken van twee Franse soldaten. Zij
waren beiden doorgeschoten.
Uit welingelichte Franse bronnen werd
later vernomen dat zes personen waren
gedood, onder wie vijf Franse soldaten.
Uit Algerijnse bron wordt vernomen
dat premier Ben Bella de minister van
binnenlandse zaken. Meseghri. heeft ge
vraagd een bezoek aan Orleansville te
brengen en een persoonlijk verslag uit
te brengen.
Voorbeeld van
mevr. Finkbiiie
wordt gevolgd
De geslaagde poging van de Ameri
kaanse tv-actrice Sherri Finkbine om
liaar ongeboren, door thalidomide be
schadigde kind in Stockholm te laten
gere vrouwen uit vele landen der we
reld naar Zweden veroorzaakt.
In Zuid- en Midden-Zweden zitten da-
gelijks tal van gehuwde en ongehuwde
I zwangere vrouwen in de wachtkamers
van artsen, die zij verzoeken de onge-
boren vrucht door middel van een legale
i abortus weg te nemen. Van deze vrou
wen komt 90 procent uit de Duitse bonds-
republiek, maar er zijn ook reeds a.s.
moeders uit Engeland, de Verenigde
Staten. Nederland en Frankrijk gesig
naleerd.
Na het geval-Finkbine vreesden de
medische autoriteiten reeds dat Zweden
een paradijs zou worden voor vrouwen,
die een abortus wilden. Daarom werd
aan de Zweedse ambassades en gezant
schappen een pamflet gezonden met een
uiteenzetting van de bestaande medische
wetgeving.
Deze actie heeft echter geen enkel
resultaat gehad. De stroom zwangere
vrouwen, die in de provinciehoofdstad
Malmö aankomt, blijft aanhouden. Voor
een legale abortus is in Zweden een
psychiatrische diagnose nodig en de
psychiatrische klinieken van de zieken
huizen liggen overvol. De wachttijd is
thans zes weken en de artsen klagen
dat zij geen tijd meer over hebben voor
hun Zweedse patiënten.
Bemiddelingsaanbod
van Kennedy door
imam verworpen
heeft gisteren het bemiddelingsaanbod
van president Kennedy voor een rege
ling van het geschil in Jemen gunstig
ontvangen. Volgens Sallal had president
Kennedy aangeboden, zijn invloed aan
te wenden ..om Saoedi-Jordaanse agres
sie tegen het Jemenitische volk te voor
komen".
Imam El-Badr heeft echter het be
middelingsaanbod van de Amerikaanse
president van de hand gewezen en in
plaats daarvan aangedrongen op de
spoedige komst van
onderzoek.
Van Hemel schreef dus bij elk couplet
een variatie op de melodie, die hij kleur
de al naar gelang de gevoelsinhoud van
elk vers, terwijl hij in de tussenspelen
vrijer was. Voor de declamatie zorgden
Paul Steenbergen, die zich even versprak
en niet op zijn gemak leek, Ellen Vogel,
die naar onze smaak het mooist voor
droeg, en Johan Schmitz, wiens donkere
sonore stem prachtig bij de toon van ons
volkslied paste. En voelde men niet na de
laatste regels hoe ons vorstenhuis altijd
naar het Wilhelmus geleefd heeft: „God
te obediëren in alle gerechtigheid"? Eén
ding alleen was jammer, nl. dat men niet
het oude, 16de-eeuwse, stoere Nederlands
voor de tekst gebruikt had.
Dra. H. E. Kokee-van den Bergt.
m. NCRV: 19.00 Nieuws
19.10 Grammofoonmuzlek
19 30 Radiokrant. 19.50
Pianospel: lichte muziek (gr 20.05 Meisjes-
-- -'i-umentaal kwintet. 20.25 De
-1, hoorspel. 21.15 RadJo-kamer
-lieder
zangsoliste: Moder
:ijl. Voorz
verzorgde de radio in de wachttijd
bij de televisie (tijdens de tocht van
Den Haag naar Delft) uitstekende re
portages uit Leeuwarden. Breda en
Diest (in België), de drie steden waar
ook Oranjevorsten liggen begraven.
Er was ook een voorlichtend klank
beeld over de Nieuwe Kerk in Delft.
Wij mógen gerust zeggen dat de
boodschap van prinses Wilhelmina,
die zij zo overtuigend heeft vastge
legd in de orde van de dienst in de
kerk indringend heeft geklonken in
vrijwel alle Nederlandse huiskamers.
in ziekenhuizen en andere inrichtin
gen en dat dit te danken is aan de
massamedia radio en televisie, waar-,
van ditmaal zo goed gebruik is ge- j
maakt.
Een woord van lof komt daarom j L Ces
toe aan de honderden verslaggevers, Molt°
President Abdoellah Sallal van Jemen technici en andere medewerkers ran *J^0
NRU. NTS en PTT. die hiervoor pe-jphilharr
zamenlijk hebben zorg gedragen. j D- Mi
Dat er bij de uitzendingen, ook bij Trèslf!
de commentaren, wel kleine foutjes
werden gemaakt willen ivij op de
koop toe nemen; niets gaat feilloos
ook niet bij de beste voorbereidingen.
Daarom alleen: grote waardering
voor het geheel, dat vele tienduizen
den Nederlanders onvergetelijke uren
in meeleven met ons Oranjehuis heeft
geschonken.
22.00 Volk i
23.40 Lichte grammofoonmu-
■PHM
0 Parlementair overzicht. 19.15 Rege-
fsuitzending: Bevolking schept eigen
mklimaot in Delfzijl. Gesprek met Mr.
Goldberg. Burgemeester van Delf-
n taan dagavond magazine. 22.30
2.40 Radiophllharmonisch orkest en
>r: Klassieke muziek. 23.55-24.00
GRAMMOFOONPLATENPROC.RAMMA
Ravel 1. Strijkquartet in F gr.
ichalnez, Final.
nimc. Trio di Trieste.
III. Camille Saint Saëns
Interprête, Gave
■ger Delmotte,
Op het hoogtepunt van het advertentie-
seizoen heeft een staking de Newyorkse
pers zaterdag getroffen. i
In verband met een contractgesehil
verlieten de drukkers van vier dagbla-1
den het werk. Vier andere bladen heb-1
ben hun activiteiten vrijwillig beëindigd
Een negende blad distribueerde zijn
nummers alleen buiten New York.
De negen bladen, met een gezamen
lijke oplaag van 5.5 miljoen nummers
per dag, hebben een gezamenlijk con-
tract met de drukkers via de uitgevers
vereniging van New York.
Door de staking werden getroffen de|
Times, Daily News. Journal-American
en World-Tclegram and Sun. De Herald
Tribune, de Daily Mirror, de Post, Long-;
Island Starjournal en The Long Island
Press zetten vrijwillig hun bedrijf stop.
I President Kennedy
heeft zijn veertien top
adviseurs, die hem tij
dens de Cubaanse crisis
bijgestaan hebben, een
persoonlijk aandenken
geschonken ter herinne
ring aan de 13 dagen
van spanning toen de cri
sis op haar hoogtepunt
was. Het is een zilveren
kalender, waarop de da
ta van de 16e tot de 28e
hijzonder gemarkeerd
zijn. Het gaat om de
periode, liggend tussen
de dag waarop Kennedy
voor het eerst foto's
zag van de Russische
raketten op Cuba en de
dag, waaron de Russen
besloten hun „offensieve"
wapens van het eiland
weg te halen.
I Een 33-jarige Japanse
vrouw heeft drie jaar
lang met een schaar in
haar buikholte rondge
lopen. Mevrouw Ichimu-
ra zegt, dat een dokter
het chirurgisch instru
ment in haar lichaam
heeft achtergelaten. De
15 centimeter lange
schaar werd met behulp
van röntgenstralen ont
dekt en door een opera
tie van 1 uur en 20 mi
nuten uit haar lichaam
verwijderd.
I In een dansgelegen
heid in de Italiaanse
stad Cattaneo dansten
verleden week ruim 300
mensen verwoed dc
twist. Zo verwoed dat op
een gegeven moment
de dansvloer het onder
luid gekraak begaf en
dieping lager terecht
kwamen. Toen de klu
wen was ontward, bleek
dat er een vijftigtal
mensen gewond was,
van wie enkelen ernstig.
I Russische archeologen
hebben in het gebied
van Bryansk, 400 kilo
meter ten zuidwesten
van Moskou, een huis
ontdekt, dat ruim 18.000
jaar geleden door primi
tieve mensen van mam-
moctbeenderen zou zijn
gebouwd.
1075. Voor het verschijnsel
reukstoffen in vroeger tijden eer
langrijke rol hebben gespeeld ii
geneesmiddelenleer. kunnen
dat deze ziekte-veroorzakende geesten
be- gunstig worden gestemd, of zij zou
de den wellicht verlokt worden naar
ver- buiten te treden, wat in beide geval-
plaats zijn reukstoffen door alle Een andere
ecuwen heen nauw verbonden ge- allerlei zlektei
wcest met verschillende vormen van
eredienst, en worden ook thans nog
toegepast bij ritualen van verschil
lende geloofsrichtingen, zoals bijv.
bewieroking, plenging of afwassing.
Ook m het Oude Testament wordt
gesproken van ,,een vuuroffer
verweging was, dat
werden toegeschre
ven aan de kwalijke geur van de
veelal weinig zindelijke omgeving,
waarin de zieken vertoefden. Zoals
bekend, meende men nog tot voor
kort, dat bijv. de slechte lucht (mal
aria) in vochtige streken de malaria
moeraskoortsen veroorzaakten.
lieflijke reuke". (Lev. 2:2) en in terwijl in werkelijkheid de schuld
30:34 wordt Mozes gezegd wel
riekende specerijen, mirresap,
ché, galban en zui
vere wierook te ne
men om daaruit de
olie voor de zalving
der priesters te bc-
Eredlenst en
reukwerk stonden
bij vele volken in
want-
t worden gezocht bij de malaria-
•- muggen, die de r
TOCH IS
HET ZO!
schap tot elkaa;
maar eveneens godsdienst en g
neeskunst, zodat de accolade tussi
reukwerken en geneesmiddelen ge- welriekende stoffen. In de algehele
door hun ste
ken infecteren, zo
als we sinds het
eind van de vorige
Van niet minder
betekenis in dit
complex van fac-
toren moeten we te-
vfna achten het feit
dat de patiënten in
vroeger tijden her
haaldelijk verlichting zullen hebben
ondervonden door het gebruik
makkelijk valt
hiervan vinden
een aanduiding waar
wordt van een reukwerk
wijzen. Ook toestand van onlust, waarin de lijder
In het O.T. weer zich bevond, zal het opsnuiven van
gesproken reukwerk in verscheidene gevallen
inderdaad weldadig hebben aange-
het werk des apothekers ge- daan i
nengd. (Ex. 30:35).
1 behoeven ons dan ook
geenszins te verbazen, dat de reuk
van reukstoffen als geneesmiddel of
zelfs als voorbehoedsmiddel tegen heer
ziekten hebben ondersteund of bevor
derd. Als belangrijkste moet dan ze
ker worden genoemd dc bij vele vol
ken gehuldigde en aloude opvatting,
dat ziekten worden veroorzaakt door aangetroffen,
kwade geesten die zich, vla de ope
ningen in het hoofd, in het lichaam
haddi
riekende oliën, die Crita de genees-
n keizer Trajanus in het be
gin van de 2de eeuw op jn lijst van
medicamenten plaatste, kunnen ver
schillende restanten nog in onze boc-
volksgeneeskundc worden
Is het overigens niet merkwaardig,
weten tc nestelen. Door de dat de mens Instinctief zoveel juis-
de geur van welriekende te geneesmiddelen heeft gevonden?
Daarover een volgende keer!
patlëi
stoffen te laten opsnuiven, konden
11.00 Voor
fnonmu/ii'k; 1150 Vola;
12.00 Middagklok - Noodklok; 12.04 Licht in
strumentaal kwartet met zangsolisten; 12.30
Mededelingen t.b.v. land- en tuinbouw; 12.33
Draaiorgelinuzlek Igr 12.30 Actualiteiten:
13 00 Nieuws: 13.15 Platcnnleuws; 13.30 Me-
lezing:
The Mes
ah (gi
4 33 Voor de platte-
15.45 Lichte grammc-
r de zieken; 18.30 Zieken -
jeugd: 17.40 Beursberich-
-ndlng: De Nederland-
Cybernetica, door Prof.
(fr.L VPRO7.B0 Dagopening; AVRO: 8
Ochtendgyi
1 Lichte
mofoo
9.00
De
9 15 Klassieke grammofoonm-
ziek; 9.40 Morgenwijding: 9 55 Een boek voor
het geestelijk leven, boekbespreking: 10.00
Arbeidsvitaminen (gr.): 10.50 Voor de kleu-
Iters: 11.00 Voor de zieken: 12.00 Licht instru
mentaal sextet: 12 20 Regenngsuttzendlng:
Uitzending voor de Landbouw; 12.30 Medede
lingen t.b.v. land- en tuinbouw; 12.33 Licht
strijkorkest (gr.); 13.00 Nieuws; 13.15 Mede
delingen, eventueel actueel of grammofoon
muzlek: 13 25 Beursberichten; 13.30 Orgel en
zang: 14.00 Lichte grammofoonmuzlek; 13.25
Beursberichten: 13.30 Orgel en zang; 14.00
Lichte grammofoonmuzlek: 14.40 Schoolradio;
15.00 Met naald en schaar, naaicursus; 15 30
Viool en plan..: klassieke muziek; 16.00 Me-
lange: actueel allerlei: 16.30 Voor de jeugd;
Jeugd; 17.38
railing, praatje.
OncJfTwijsbenoemingen
