1UXE BOUWDOOS
VOOR PRACHTIG
TANKSTATION
Vmuw2mt,>,
Rechter openlijk van
Nazisme beschuldigd
Kernstopverdrag zonder
verplichte inspectie
„Bedekt dreigement"
van Tsjoe-en-Lai
Revolutionaire tendenzen
in huidige winkelbeeld
Potloden maken
ZATERDAG 1 DECEMBER 1962
nèt echt,
met plastic deuren,
ramen, Esso-pompen, enz.!
Precies op maat voor
de meeste speelgoed-autootjes. Q Qfl
Slechts V«vU
Vele Esso-dealers kunnen g uit voorraad leveren. En u weet het:
MET ESSO BENT U BETER UIT!
K.L.M.-LIJNDIENST OP CUBA?
Het Tweede-Kamerlid de heer F. J. Goedhart (soc.) heeft schriftelijk
aan de minister van buitenlandse zaken gevraagd of het waar is, dat de
K.L.M. voornemens is in tegenstelling tot alle andere luchtvaart
maatschappijen van de landen der vrije wereld op korte termijn haar
regelmatige lijndiensten op Cuba te hervatten.
Indien dit besluit op commerciële overwegingen is genomen, moet dan
niet gevreesd worden, dat een dergelijke beslissing in Noord- zowel als
in Zuid-Amerika, waar de K.L.M. grote belangen heeft, onder de huidige
omstandigheden als een onvriendelijke daad beschouwd zal worden, aldus
het Kamerlid.
Tot slot vraagt hij of de minister overigens niet van oordeel is dat bij
deze zaak overwegingen van politieke aard de doorslag dienen te geven,
zodat het op de weg van de regering ligt ter zake een advies aan de
directie van de K.L.M. te geven.
T.N.O.-VESTIGING IN ARNHEM
Het Tweede-Kamerlid jhr. mr. Van der Goes van Naters (soc.) heeft
enkele ministers gevraagd of overwogen wordt voor de organisatie T.N.O.
een groot gebouwencomplex te vestigen aan de periferie (noordzijde)
van Arnhem, hetgeen bovendien impliceert het scheppen van woon
behoefte voor vele honderden personen van buiten af.
Erkennen de ministers nog wat uit de regeringsnota inzake de ruimte
lijke ordening voortvloeit, nl. dat een groeiende bebouwingsdruk destruc
tief kan werken op streken, die geliefd zijn vanwege hun natuursohoon,
aldus de heer Van der Goes van Naters.
Ten slotte vraagt hij of de ministers willen bevorderen dat de T.N.O.-
gebouwen niet in de naaste omgeving van Arnhem, doch bij voorkeur
in die van Lelystad gesticht zullen worden.
Rel tijdens zitting
van Berlijns hof
Tijdens de voortzetting van het
proces voor het Westduitse Hoogge
rechtshof in West-Berlijn, dat ge
voerd wordt om de Westduitse „Ver
eniging van slachtoffers van het Na
zi-bewind" te verbieden kwam het
tot een incident, toen iemand op de
publieke tribune tegen de voorzitter
van het Hof, mr. Fritz Werner, riep:
„U was een Nazi en ee.i lid van de
Stormtroepen. U heeft zich in uw
proefschrift voor het nationaal-socia-
lisme uitgesproken."
De mao zwaaide, terwijl hij dit riep,
met een document. Het incident gebeur
de. toen de voorzitter en de vier andere
rechters op het punt stonden hun plaat
sen in te nemen.
Het proces is, op verzoek van de ver.
In Canada:
1150.000
Nederlanders
De Chr. Emigratiecentrale heeft cij
fers gepubliceerd over de Nederlandse
immigranten in Canada. Daaruit blijkt,
dat in de jaren 1945—1961 bijna 150.000
Nederlanders Canada als hun tweede va
derland hebben gekozen. Zij vormden
7.13 pet. van het totale aantal nieuwko
mers.
Over de emigratie in het algemeen,
meldt de C.E.C, dat 30—40 pet. van de
Nederlanders, die in de jaren 1948—1960
uit een emigratieland zijn teruggekeerd,
nu opnieuw willen wegtrekken.
Nina II is weer
„boven water"
Op rond achthonderd mijl ten oosten
van Porto Rico heeft een piloot van de
Amerikaanse marine gisteren de Nina
II, een getrouwe nabootsing van het
schip, waarmee Columbus Amerika ont
dekte, waargenomen nadat het enkele
weken onvindbaar was geweest. Het
zeilschip was ongeveer twee maanden
geleden uit Spanje vertrokken.
De Nina II. die geen radio aan boord
heeft, had half november in San Salva
dor op de Bahama-cilanden moeten aan
komen. Het schip heeft acht mensen
Werkweek in V.S.
bedraagt 39 uur
In de afgelopen eeuw is de gemid
delde Amerikaanse werkweek 31 uur
korter geworden. In de laatste tien jaar
heeft de verkorting echter slechts één
uur bedragen.
Uit een overzicht van het industrie-
verband in de V.S. blijkt, dat de arbeider
in 1850 gemiddeld 70 uur werkte. Het
huidige cijfer bedraagt 39 uur.
Geschenken vrij
van invoerrecht
De EEG-landen hebben afgesproken,
dat bepaalde kleine geschenkzendingen
van particulieren aan particulieren met
ingang van heden vrij van belasting
zullen mogen worden ingevoerd. Zen
dingen, die niet meer dan ƒ45 waard
zijn, worden nu belastingvrij, echter
met uitzondering van wijnen, gedistil-
leerd. tabak, geneesmiddelen en toilet
artikelen.
dediging, tot vijf december verdaagd.
Men wil de „Vereniging van Nazi-
slachtoffers" verbieden, omdat het een
communistische mantel-organjsatie zou
zijn. Zoals men wéét, is de communisti
sche partij in West-Duitsland verboden.
Later werd nog bekend, dat de man,
die de beschuldiging tegen mr. Werner
de zaal in slingerde een zekere August
Baumgarte was, die voorheen bestuurs
lid van de Westduitse communistische
partij Is geweest.
Werner zei, dat Baumgarte niet het
recht had te spreken. De president
wendde zich vervolgens tot de drie ad
vocaten en vroeg, of zij zich achter deze
uit het publiek naar voren gebrachte be
schuldiging wilden stellen. Er ontstond
enig rumoer, er werden documenten ter
tafel gebracht, de verdedigers bleken
verdeeld te zijn in het bepalen van hun
houding en Max Oppenheimer, de alge
meen secretaris van de „Vereniging"
zei, na de schorsing van de rechtszitting,
dat zijn organisatie ook de antecedenten
van de andere vier rechters zal onder
zoeken om na te gaan. of één of meer
van hen als bevooroordeeld moeten wor
den beschouwd op grond van hun Nazi
verleden. Oppenheimer zei, dat het be
stuur pas kort voor de zitting van vrij
dag gehoord had. dat president Werner
een Nazi was geweest. Baumgarte zei de
documenten, die hij aan de verdediging
doorgaf, te hebben ontvangen van Pool
se vrienden.
Het verzoek om de „Vereniging" te
verbieden is officieel van de Westduitse
regering uitgegaan. De VVN zou in het
geheim het werk voortzetten van de ver
boden communistische partij.
India stelt in Genève voor
India heeft op de ontwapeningscon
ferentie te Genève vrijdag een kern
stopverdrag zonder verplichte inspec
tiebepalingen voorgesteld. Dit voor
stel werd beschouwd als een voor
zichtige stap in de richting van het
Westelijke standpunt. Ambassadeur
Lall van India riep de zeventien deel
nemende landen op tot een vrijwil
lig systeem van inspecties ter plaat-
tot controle van de naleving van
;n verbod voor het houden van
kernproeven.
Het voorstel is grotendeels gebaseerd
op goede trouw en voldoet niet volledig
aan de onwrikbare juridische garanties,
zoals Engeland en de Verenigde Staten
die eigen, om bedrog te voorkomen.
Toch is, aldus diplomatieke kringen, de
erkenning door India, dat één of ande
re vorm van internationale controle op
verdachte ondergrondse trillingen nood-
ikelijk is, een winstpunt voor het Wes-
In Jemen laait de
strijd weer op
In Jemen schijnt de strijd weer wat
te zijn opgelaaid. In een uitzending
maakte raaio-Mekka. die onder controle
staat van de Saoedie-Arabische rege
ring gisteren bekend. dat troepen
van de onttroonde Jemenitische koning
Mohammed El-Badr twee Iljoesjin-bom-
menwerpers van de Verenigde Arabi
sche Republiek hebben neergeschoten.
Ook zouden royalistische troepen een
offensief begonnen zijn tegen eenheden
van het republikeinse bewind, die ook
door de V.A.R. (Egypte! worden ge
steund.
ten. Het plan van India is de jongste
poging van de landen zonder atoom
wapens om de impasse tussen het Wes
ten en de Sowjetunie te doorbreken.
Generaal Burns diende namens Cana
da een tussenvoorstel in om een tijde
lijk stopzetten van de proeven te be
werkstelligen, terwijl intussen de geleer
den der betrokken landen een overeen
komst moeten zien te bereiken over een
systeem voor inspectie ter plaatse. Dit
zou dan binnen afzienbare tijd (een half
'aar tot twaalf maanden) moeten ge
beuren.
Weer sabotage in
Zuid-Afrika
Uit Johannesburg werden vrijdag nieu
we sabotagedaden gemeld. Een tefefoon-
post aan de spoorlijn van deze Zuid-
afrikaanse stad werd met dynamiet op
geblazen. Deze dzad werd toegeschreven
aan een Afrikaanse ondergrondse orga
nisatie, _die zich „Speer van het land"
Er zouden ook blanken actief i
Wenken voor
zakenmensen
Op een bijeenkomst in Londen heeft
een aantal artsen aan een 450-tal di
recteuren van ondernemingen goede
wenken voor de zakenman die niet
overspannen wil raken verstrekt. Deze
luiden als volgt:
's Avonds thuis geen werk verrichten;
tijdens uw vakantie geen contact opne
men met het kantoor; niet tot laat op
de avond op kantoor blijven, als het werk
zich opstapelt; begin vroeger; uw slech
te humeur niet op de kinderen afrea
geren; niet teveel drinken of eten (hoe
wel, volgens één der artsen, alcohol
met mate genuttigd zeer goed is na
een dag van hard werken; het personeel
niet onaangenaam bejegenen om het ge
moed te luchten, maar daarentegen de
werkelijke oorzaak van uw ongenoegen
trachten op te sporen; uw vakantie elk
jaar In haar geheel opnemen; geregeld
lichaamsbeweging nemen; een „hobby"
vinden om u ook buiten het werk ergens
an te kunnen wijden; zich het bestaan
an artsen herinneren.
Stelen om gezin
te onderhouden
„Wij deden het voor onze gezinnen,
uit geldgebrek", vertelden gisteren twee
jeugdige gezinshoofden uit de Jordaan
de rechtbank te Amsterdam, waar
zij wegens diefstal terecht stonden.
De twee verdachten, de 22-jarige H. C.
A. en de 22-jarige W. C. J.. beiden
grondwerker, beiden gehuwd en vader
van twee kinderen, hadden zich bij hun
huwelijk nogal in de schulden gestoken.
Om hieraan een einde te maken gin
gen zij op het dievenpad, meestal geza
menlijk.
grote kraken, die zij vlot
en hun ten laste gelegd:
31 suède jasjes en nappa-
n zaak aan de Keizers-
i 17 horloges uit een vi
trine op de dertiende etage van het ha
vengebouw. Deze gouden horloges had
den een waarde van ongeveer 7000.
Zowel tegen A„ die reeds eerder werd
veroordeeld, als tegen J„ die een blan
co strafregister heeft, eiste de officier
van justitie mr. W. Tonckers, een ge
vangenisstraf van een jaar en drie
maanden met aftrek, met verbeurdver
klaring van de in beslag genomen goe
deren.
Politieman verduisterde
geld van sportclub
Tien maanden gevangenisstraf eiste
de officier van justitie vrijdag tegen de
51-jarige ex-politieagent C. J. A. R. uit
Amersfoort, die als penningmeester van
de politiesportvereniging ter plaatse
door foutieve boekingen een bedrag van
"I zou hebben weten te verduiste-
Hij had voor het geld antiquitei-
Alleen twe
bekenden, w
de diefstal v
vesten uit
Eindelijk terug
naar eiland,
d geëi
Zuid-Afrika liggende eiland Tristan dé
Cunha, in totaal 260 mensen, die in
oud R.A.F.-kamp by Londen waren
dergebracht, zullen successievelijk v
naar hun geboortegrond terugkeren. De
voorhoede van vijftig man vertrekt be
gin februari volgend jaar per schip var
Southhampton.
Het eiland dat in 1961 bij een vulka
nische uitbarsting onbewoonbaar werd
zal volledig worden geherkolonaliseerd.
Tal van bewoners hebben de laatste
maanden herhaaldelijk de wens te ken
nen gegeven terug te mogen gaan.
Bij mijnramp in
België4 doden
In een kolenmijn te Cheratte bij Luik
ijn vier mijnwerkers omgekomen. Vrij
dagmorgen stroomde plotseling water
mijngang op 170 meter diepte bin-
Een Belgische, twee Italiaanse en
Griekse mijnwerker werden door de
modderstroom verzwolgen. Alle slacht
offers waren getrouwd en hadden kin-
Drink
de enige
echte
voor mensen die kwaliteit verlangen!
In een brief aan Nehroe heeft Tsjoe-
en-Lai van Communistisch China de
bekende voorstellen voor terugtrek
king van de Chinese en Indische troe
pen herhaald. „Als India weigert
mee te werken", aldus Tsjoe-en-Lai,
„dan loopt zelfs het bestand gevaar."
In India werd dit schrijven als een
bedekt dreigement gezien. Men ver
wacht een nieuwe grootscheepse Chi
nese aanval op India, omdat hij eist,
dat India 43 posten in Ladach en ook
vier posten in het noordoostelijke
grensgebied opgeeft, aldus het Indi
sche persbureau.
Op 10 december zal in Colombo op
Ceylon een conferentie beginnen van
Tzes Afrikaanse en Aziatische landen,
waar men een regeling hoopt te vinden
voor het grensgeschil tussen India en
China. Behalve Ceylon zijn uitgenodigd:
Indonesië, de Ver. Arabische Republiek.
Ghana. Birma en Cambodja.
Radio-Peking heeft omgeroepen, dat
vandaag alle Chinese troepen zullen be
ginnen zich uit hun huidige stellingen
terug te trekken tot 20 km achter de
lijn, tot waar het gezag van China zich
uitstrekte op 7 november 1959. Er werd
een beroep op India gedaan om ook der
gelijke maatregelen prompt te nemen.
India heeft in een nota aan China op
nieuw verduidelijking gevraagd over
het Chinese bestandsvoorstel. De be
schuldigingen van Indische provocaties
langs de grenslijn werden in New Delhi
officieel ontkend.
India-Pakistan
De Britse minister voor het Gemene
best Sandys is naar New Delhi vertrok
ken. nadat zich strubbelingen voorde
den in het overleg tussen India en Pa
kistan. Sandys zou trachten ophelde
ring te krijgen over een verklaring van
Nehroe. die zou hebben gezegd, dat In
dia iedere verandering In de status auo
van Kasjmir als „zeer nadelig" be
schouwt. Donderdag hebben India en Pa
kistan besloten te trachten een oplos
sing te vinden voor het geschilpunt
Kasjmir. De verklaring van Nehroe
dreigde het bereikte contact weer te
niet te doen.
in staat zullen zijn deze unieke actie tot
cesvol besluit te brengen met de
erking van en nauwgezette in
achtneming van de bepalingen van de
overeenkomst door de betrokken rege-
Naar verluidt is de verwijzing van Oe
Thant naar de ..nauwgezette inachtne
ming van de bepalingen van de over-
Volgens welingelichte bron nam Oe
Thant deze opmerking in zijn verklaring
op na twee keer in 24 uur met de ver
tegenwoordiger van Indonesië, mr. L. N.
Palar, te hebben gesproken.
Er zijn aanhoudend berichten geweest
dat Indonesië gaarne herziening van de
bepalingen wil teneinde de voorgestelde
volksstemming in 1969 te annuleren en
de overdracht van het gezag over het
gebied van de V.N. aan Djakarta te be
spoedigen.
Volgens een diplomatieke bron werd
aangenomen dat mr. Palar Oe Thant
verzekeringen had kunnen geven die het
hoofd van de V.N. in staat stelde zijn
gemelde verklaring af te leggen.
(Advertentie)
Hoe gaat het verder
(Van een onzer redacteuren)
Het bij de consumenten brengen
van artikelen door de detailhandel,
ook wel „het aan de man brengen"
van waren genoemd, geschiedt
thans totaal anders dan vroeger.
Ziilke andere vormen heeft de dis
tributie in ons land na de tweede
wereldoorlog aangenomen, dat al
van een „commerciële revolutie"
wordt gesproken. Economen zien
zich als sluitstuk van de massapro-
duktie de massa distributie
ontwikkelen en wel zodanig dat het
einde daar voorlopig nog niet van
in zicht is.
Men behoeft zich maar onder win
kelend Nederland te mengen om met
die nieuwe vormen van massadistri
butie geconfronteerd te worden. On
middellijk springt er dan uit, dat ge
noemde revolutie op verkoopgebied
zich groepeert om de gedachte van
zelfbediening.
Nu is het principe van zelfbediening
niet nieuw. De oude markten in de
steden kenden dit al. Aan de kramen
konden de klanten immers de waren
niet alleen zien, maar ook oppakken
en onderzoeken alvorens zij tot een
eventuele koop overgingen. De toon
bankwinkel liet dit zelfkeuzesysteem
los omdat de toonbank immers in fei
te de barrière vormde.
Maar iets van het oude idee: zien- de deel
aanraken-willen hebben-kopen kwam gebleven
toch weer terug tijdens de industriële wens vai
revolutie in de negentiende eeuw. Het de iagen
de Amerikaan Woolworth die daar 5est
COMMENTAAR VAN
DRS. P. R. ZWART
Op een kortgeleden in Utrecht
gehouden studiedag van het Ge
nootschap voor Reclame ia uit
voerig de stormachtige ontwik-
keling van de detailhandel, als
mede de consequenties daarvan
aan de orde geweest- Mede naar
aanleiding van wat hy op deze
dag heeft gezegd, hebben wy
nader commentaar over deze
materie, die toch alle huisvrou
wen aangaat, gevraagd aan één
der inleiders, drs. P. R. Zwart.
De heer Zwart, die directeur
is van de internationale super
market afdeling van Van Berkei's
Patent N.V. te Rotterdam, was
bereid een vereenvoudigd over-
zicht van deze belangrijke ont
wikkeling te geven, alsmede
voorzichtig een blik in de
(Nederlandse) toekomst te slaan.
In bijgaand artikel hebben we
zyn gegevens verwerkt.
an de detailhandel blind is
/oor deze nieuw gecreëerde
de kopers/koopsters. Bre
toen met de bazaar begon, welke tot
ons huidige type warenhuis zou uit-
Nög een stap verder naar de zelf-
keuze was wat wij thans noemen
het zelfbedieningssysteem, het zoge
geen men hier en daar reeds kan con
stateren waar bijvoorbeeld slagers er
levensmiddelen bij gaan nemen en om
gekeerd levensmiddelenzaken weer
een afdeling slagerij gaan introduce-
En dat is dan mog maar één van
naamde visuele verkopen zonder tus- de vele voorbeelden welke te
senkomst van winkelpersoneel. Het ZOuden zijn. Er is, kortom,
naar
zelfde van vroeger op de markt zijn.
de zelfbedienings techniek werd
zeer verfijnd. Zo ging de (aantrekke
lijke) verpakking een grote rol spelen.
keling tot op heden in ons land.
En hoe gaat het nu verder? zal men
vragen. Kunnen we misschien al een
beetje in de Nederlandse toekomst le
zen door thans naar landen als En
geland en Amerika te kijken die ons
toch in zekere zin ten voorbeeld heb
ben gediend, zeker bij de jongste ont
wikkeling met zelfbediening en super
market?
Inderdaad kan dit aanknopingspun
ten geven want niet voor niets kijken
speciaal ondernemers van grootwin
kelbedrijven vooral naar Amerika,
waarheen ze herhaaldelijk studiereizen
ondernemen. Het valt dan op, dat in
de States een ontwikkeling gaande is
in de richting van z.g. shopping-
evenals de wijze van opstelling, die
door de wetten der logica diende te
worden voorgeschreven.
Het wezen van die opstelling komt
hierop neer, dat bijv. naast brood het
beleg moet komen te liggen en naast
een pak koffie de suiker, enz. Het gaat
om de „rode draad" die door de to
tale opstelling in de zelfbedieningswin
kel heen moet lopen om a.h.w. een
kettingreactie van aankopen bij de
cliëntele te bewerkstelligen (hetgeen
inderdaad gebeurt). De opstelling
helpt de cliënt dus „denken".
De jongste ontwikkeling, althans
hier te lande, is die van de overwe
gend op levensmiddelen georiënteerde
supermarket: de moderne vorm
van de oude markt, inclusief de grote
verscheidenheid van artikelen, welke
z.g. branchevervaging in de hand
werkt, waarover straks. Deze super
market houdt in het zelfbedieningssys
teem gekoppeld aan een afgewogen
reclamecampagne, hetgeen door een
zekere King Cullen (een Amerikaan)
werd ontwikkeld.
King Cullen zei: ik verkoop zóveel
van mijn artikelen met
zelfs géén winstmarge
gen normale prijzen en ga adverteren
ï'n koopjes. Vervolgens stel ik stadscentra „leegliepen". Het werden
J- dode cities, waar het ene magazijn
het andere zijn poorten moest gaan
Shoppingcentres zijn groepen win
kels, als één geheel gebouwd, die men
buiten de grote Amerikasnse steden
artikelen, welke heeft gesitueerd omdat men daar over
1J veel parkeerruimte kon beschikken
(zeer belangrijk voor het aantrekken
van kopers). In zo'n shoppingcentre
kan men voor letterlijk alles terecht,
dus ook voor bijv. kleding en duurza
me gebruiksgoederen en dit dan in een
zeer grote keus.
- 7 In Amerika hebben deze shoppings-
rcii kleine of centres, ontstaan, omdat de binnenste-
i de rest te- den het publiek (auto's!) niet meer
konden verwerken, ertoe geleid dat de
al mijn artikelen zodanig op in de
winkel, dat de koopjes naast de duur-
dere artikelen komen te liggen. Ik sluiten.
creëer dan met andere woorden „vet-
lieseilanden" in een „zee van winst"
Op deze wijze zullen de adspirant-ko-
pers telkens sprongen
„verlieseiland" naar het andere m
ten maken en... daarvoor moeten
door mijn „zee van winst"
Deze verkooptechniek volgen:
supermarketsysteem had bijzonder
veel succes en vond steeds meer toe
passing. Ook in ons land. De omzet
lijnen als volgt.
Enerzijds het ontstaan van z.g. dis
count speciality stores met een zeer
klein assortiment waarop hoge kortiA
gen gegeven kunnen worden dank zij
het de geweldige omzetsnelheid die in der-
J— gelijke zaken worden bereikt. (Dit al
les onder het motto: negen procent
winst op één ton betekent drie
cent winst op drie ton).
Een begeleidend verschijnsel bij de-
:e ontwikkeling is het werd hier
boven al even aangestipt de bran-
chevervaging. Er kwam namelijk de ouis echter'
tendens dat de verschillende detailza-
ken er elk op hun beurt andere arti
kelen bij gingen nemen: zo zijn een
aantal levensmiddelenzaken er reeds
toe overgegaan zelfs z g non-foods aan
te bieden. En op deze wijze zijn de
Nederlandse kopers, beter gezegd:
koopsters, er langzaam maar zeker
aan gaan wennen dat steeds méér uit
eenlopende artikelen onder één dak
voorhanden komen. w
Er mag bepaald niet gezegd worden glomeraties,
warenhuis ging ontstaan. Het
"is echter volgens het systeei..
If bediening met als (voorlo-
dat het oorspronkelijk i
behouden-
I De dochter en schoon
zoon van de Amerikaan
se gouverneur Rockefel
ler komen niet meer
voor in de nieuwe uit
gave van de lijst van
belangrijke Amerikaan
se personen voor 1963.
De schoonzoon, dominee
Pierson, is begin dit
jaar gearresteerd toen
hij deelnam aan een
„vrijheidsrit" tegen ras
sendiscriminatie.
I Het voormalige he-
zembindersdorpje ten
zuiden van Nijmegen
Groesbeek heeft sinds
gistermorgen vijftien
duizend inwoners. Bur-
gemeenster jrh. R. M.
J. F. L. van Grotenhuis
heeft de 26-jarige vader
van het borelingske Ma-
rinus W. J. G. Verbeet,
die dit getal volmaakte,
een spaarbankboekje
van 100 aangeboden.
Een 23-jarige Oost
duitser is er gisteren on
der geweervuur in ge
slaagd dc rivier De
Spree over te zwemmen.
Hij was bevangen door
de kou toen hij bij het
Rijksdaggebouw aan
wal stapte. Vanuit een
patrouille-boot van de
Oostduitse politie wer
den tien schoten op hem
gelost.
I De Albaanse commu-
nistcnleider Hoxa heeft
gisteren felle kritiek ge
uit op het beleid van
zijn communistische te
genvoeter in dc Sowjet
unie, Chroesjtsjef. Hoxa
beschuldigde de Rus er
van dat hij het commu
nisme tegenwerkt. Hij
wees erop dat Chroesj
tsjef ook de ontwikkeling
„van het marxisme, het
leninisme, het socialis
me, het internationale
proletariaat, de eenheid
van het socialistische
kamp en de internatio
nale communistische be
weging in de weg staat".
„De Chinese communis
ten zijn onze vrien
den...", zo voegde hij er
heel cynisch aan toe.
I Vooraanstaande com
munisten in de Sowjet
unie die een goede staat
van dienst achter zich
hebben en van wie dit
uitvoerig staat opgete
kend in de registers van
de burgerlijke stand lo
pen de kans dat zij bij
verdenking van misda
dige activiteiten gegre
pen worden. Zij kunnen
zich niet meer verschui
len achter hun „partij
kaart". Dit hebben een
zestal belangrijke func
tionarissen van de Rus
sische communistische
partij gisteren onder
vonden. Onder beschul
diging van verduiste
ring, corruptie en het
van dit geld laten bou
wen van een luxueus
huis zijn zij door het
blad Prawda in de open
baarheid gebracht. Of
inhechtenisneming spoe
dig zal volgen is nog
niet bekend.
I De Italiaanse rege
ring heeft de Senaat
voorgesteld ruim 2,6
miljard gulden beschik
baar te stellen voor Ita
liaans raketonderzoek,
waarbij inbegrepen de
mogelijkheid om van
een platform op zee sa
tellieten in een baan om
de aarde te brengen.
1068. Het gebruik van potloden da- aarde, waaruit een uiterst fijn peder
teert pas uit de tweede helft van do is verkregen, wordt door herhasld
17e eeuw, toen in het Engelse plaats- kneden, wrijven, persen en filtreren
je Barrowdale een grafietgroeve met een oplossing van kleefstoffen,
was ontdekt. Later werd ook Oost- tot een homogene brei gemaakt. De-
Siberië, waar zich in het zuiden uit- zo massa wordt hydraulisch, vla een
gestrekte grafietbeddingen bevinden, doorboorde, extra harde steen, tot
een belangrijke leverancier van pot- draden geperst. Deze draden worden
loodgrafiet. recht gelegd, op lengte gesneden en
Erg succesrijk zullen de eerste po- gedroogd, waarna ze vervolgens In
gingen tot vervaardiging van een een bed van fijn gemalen cokes bij
bij Barrowdale kwam
in dan tot een stevig geraamte t
Frankrijk pas tot de ontdekking dat gesinterd en we hebben le welbe-
grafiet door toevoeging van klei aan- kende potloodstiftjes gekregen, waar-
zienlijk bruikbaarder wordt als bij we van de veronderstelling uit
schrijf- of tekenma- gaan, dat we de
teriaal. Toch
de kunstenaars die
met dit materiaal
moesten werken
nog lang niet tevre
den en het kostte
jarenlange studie
en proefnemingen
om tot de beste be
reidingswijze en
mengmethoden te komen. De tech
nische verbeteringen die tenslotte tot
bruikbaar potlood leidden, blij-
TOCH IS
HET ZO!
Dc staafjes worden i
vet-
juiste bereidingswij
ze hebben gevolgd,
zodat de stiftjes vol
slagen homogeen
zijn en zioh hierin
nergens harde stuk
jes of schilfertjes
bevinden, die het
potlood voor een te
kenaar onbruikbaar
i in t
ken voornamelijk te bestaan uit het geïmpregneerd, waarin
langdurig malen van het grafiet i
de klei, eerst elk afzonderlijk en
daarna als mengsel, waaraan bepaal-
stoffen zijn opgelost. (Ook roet,
houtskool, Ijzeroxyde, ijzeroxyde
met zwartsel, eventueel nog ge-
cvenals het kneed- en meugprocédé)wend,
Juist door deze geheimhouding Is het zullen
voor buitenstaanders zo buitengewoon zien.)
moeilijk om een goede potloodlndus- Vervolgens worden de staafjes In
trie op te bouwen. De simpele de gleuven
i gegroefd plankje
men hieraan hoge eisen les goed met lijm ingesmeerd en de
stelt. En dat doen de tekenaars
eenmaal uit hoofde vau hun beroep.
In het kort komt het hierop
twee op elkaar geperste plankjes
worden na een bepaalde droogtijd
individuele potloden gesneden en
dat de kleiaarde in het grafietmeng- bewerkt,
sol de hardheid van het potlood ver
oorzaakt; zacht potlood bevat min
stens 30 procent kiel, de hardste
soorten 70 procent. Het mengsel van Daarover een vol
fijn vermalen grafiet en porselein- Nadruk verboden.
pig) laatste snufje de volledig geauto
matiseerde zaak. compleet met com
puter en ponskaarten.
Wat valt van dit alles nu in Neder
land te verwachten? De het laatst ge
schetste Amerikaanse ontwikkeling ze
ker niet. Voorlopig dienen we in ons
land alleen rekening te houden met
een zekere vórm van shoppingcen-
de randen van stedelijke ag-
winkelconcentraties,
waarvan reeds voorbeelden aan te wij
zen zijn in Amstelveen, Hoogvliet «n
Den Haag (Leyweg).
Het zijn m zekere zin expe
rimentele, aangepaste shoppingcentres
die wel de bedoeling hebben winkel
centra in de binnensteden te ontlasten
(parkeerproblematiek; moeilijke be
reikbaarheid) maar die deze, winkel
centra in de binnenstad nimmer mo
gen ontluisteren!
Amstelveen, Hoogvliet en Haagse
Leyweg zijn winkelconcentraties die
als kruisingen tussen wijkwinkelcentra
en winkelcentra-uit-de-binnenstad zijn
te beschouwen: men kan er dearom
ook zeer gedifferentieerd terecht. In
deze winkelconcentraties dienen der
halve, evenals in binnensteden ook
andere bedrijven dan winkels, zoals
banken en voorzieningen van cultu
rele en sociale aard, te worden op
genomen. Essentiële voorwaarden
voor dergelijke winkelconcentratie»
zijn: centrale leiding, uitstekende be
reikbaarheid en ruime parkeergele
genheid.
Het is nog te vroeg om nu al tot
een oordeel over deze nieuwe vorm
van Nederlandse winkelconcentraties,
deze aangepaste shopplngscentres, te
komen. Daarvoor functioneren ze nog
te kort. Maar als de tijd tot het trek
ken van conclusies rijp is en deze po-
sitief blijken te luiden, dan dienen ge
noemde winkelconcentraties onverwijld
ln het Nederlandse vestigingspatroon
te worden opgenomen.
De manier waaróp dit dient te ge
schieden blijve hier Anvermeld, want
die vormt weer een hoofdstuk apart.
Mariner II op ruim
30.000 kilometer
langs Venus
Het Amerikaanse ruimtevaartuig Ma
riner II, dat sinds 27 augustus op weg
is naar Venus, zal deze planeet op 14
december op een afstand van ruim
30.000 kilometer passeren. Tien uur
voordat het vaartuig Venus passeert,
zullen automatisch de instrumenten wor
den aangezet die de temperatuur van d«
atmosfeer en de oppervlakte van de
planeet registreren. De Mariner II be
vindt zich nu 40 miljoen kilometer van
de aarde.
Tijdens het rangeren, waarbij een
wissel voortijdig werd omgezet, is gister
avond op het stationsemplacement van
Hengelo een Duits personenrijtuig ont-
-ord. Er ontstond hierbij geen materi-
schade. maar wel is gedurende enke
le uren het treinverkeer in Twenthe vrij
ernstig gestoord geweest.