RENNIES
Strauss blijft omstreden
figuur bij regeringsformatie
Tunesische regering gelast
evacuatie van daklozen
Sowjetunie bevriest eis
voor VN-clriemanseliap
Uw
zuurbrand
Met Rennies smoort U ze in de kiem.
Verruiming van handel
O.- en W.-Duitsland?
Besprekingen
zijn gaande
Wat is er toch mis
met onze landbouw?
De uitvinding van het wiel
WOENSDAG 28 NOVEMBER 1963
I Adenauer voelt meer voor Lücke
(Van onze correspondent te Bonn)
EEN grote politiekel activiteit
Iheerst sinds maandag in
Bonn in verfoand met de pogingen
van kanselier Adenauer om een
nieuw kabinet samen te stellen.
Na de stembuszege van de Bei
erse zusterpartij der C.D.U., de
Christelijk Sociale Unie, is de mi
nister van defensie, Franz Jo
seph Strauss het „centrale pro
bleem". Het hoofdbestuur van de
C.S.U. in München heeft Strauss
de vrije hand gelaten om in Bonn
te onderhandelen en te doen of te
laten wat hem goed dunkt.
Strauss heeft gisteren zijn porte
feuille ter beschikking gesteld. Dat
viel echter nauwelijks op, want alle
V.S. willen helpen
bij oplossen van
conflict in Jemen
President Kennedy heeft in bood
schappen aan vier Arabische leiders de
goede diensten van Amerika aangebo
den bij het regelen van het conflict
Jemen.
De boodschappen zijn vorige week
gezonden aan kroonprins Feisal, pre-
1 Saoedi-Ara'oic. koning Hoes-
- Jordanië, president Nasser var
Egypte en het hoofd van het republi
keinse bewind in Jemen, Abdoellan Al-
Sallal.
Het monarchistische bewind
imam Mohammed Al-Badr heeft de
VN. telegrafisch verzocht een onder
zoek in te stellen naar de omvang van
de Egyptische inmenging in Jemen en
naar de aanwezigheid van Jordaanse en
Saoedi-Arabische troepen.
Indiase militairen
zijn doorgebroken
Premier Nehroe van India heeft
op een receptie gezegd, dat het land
zich op een langdurige strijd met
China moet voorbereiden. Het zou
misschien noodzakelijk zijn nieuwe
strijdtechnieken te leren. India zou
zich in geen geval door China laten
intimideren. De Chinese invasie had
India de ogen geopend en het zou
zich nooit meer laten vangen.
Ongeveer 3.000 Indiase militairen die
zchter de Chinese linies waren ingeslo-
in Tezpoer (Assam) aangeko-
wordt van welingelichte zijde
i. Een groot aantal Indiërs is
«chter nog ingesloten.
Volgens welingelichte kringen in de
Amerikaanse hoofdstad heeft India de
ifgelopen dagen enkele legeronderdelen
van de grens met Pakistan overge
bracht naar het noordoostelijke grens
gebied om daar ingeschakeld te wordeu
als de strijd tussen India en China weer
)u ontbranden.
Amerikaanse functionarissen deelden
intussen dinsdagavond mee. dat er de
fgelopen dagen geen nieuwe wapen-
erschepingen naar India zijn geschied.
0 Gisteravond is in net Juliana-zieken-
huis te Apeldoorn op 81-jarige leeftijd
overleden de heer T. P. van der Berg
uit Apeldoorn. Op 14 november werd hij
ernstig gewond toen hij bij het overste
ken van de Einsteinlaan door een motor
werd aangereden.
CDU-CSU ministers die de vorige
week hun bereidheid daartoe reeds
kenbaar maakten deden hetzelfde.
Het Strauss-probleem is daarmed
nog geenszins uit de wereld
Bondskanselier Adenauer had gisteren
zijn eerste gesprek met dr. Ench Men
de. de voorzitter van de liberale vrije
democratische partij die met de terug
trekking van haar vijf ministers uit het
kabinet, de huidige crisis veroorzaakte.
Uit goed ingelichte kringen is te ho
ren, dat de liberalen niet willen afstap
pen van hun eis, dat Strauss van het
volgende kabinet geen deel meer mag
uitmaken, in welke functie dan ook. An
derzijds is het voor dr. Adenauer be
paald niet gemakkelijk om een politicus
die enkele dagen geleden zulk een for
midabele stembusoverwinning behaalde
over de gezamenlijke Beierse politieke
partijen, zomaar aan de kant te zet-
Geen portefeuille?
De enige mogelijkheid blijft dat Strauss
eigener beweging afziet van een porte
feuille bi de nieuwe regering. Of hij
eventueel zal besluiten zich een poosje
uit het politieke schootsveld terug te
trekken en een minder geëxponeerde
post in het Westduitse politieke leven te
accepteren, is niet bekend.
Men spreekt er in dit verband in Bonn
over dat hij voorzitter zou kunnen wor
den van de CDU-CSU-fractie, terwijl dan
dr. Heinrich von Brentano als minister
van financiën in het vijfde Adenauer-ka-
binet zou worden opgenomen. Dat de
gedachten van de formateur toch wel
in de richting gaan van een ontheffing
van Strauss van zijn functie als minis
ter van defensie, blijkt uit het feit dat
dr. Adenauer reeds tweemaal de minis
ter van volkshuisvesting, Paul Lücke,
heeft ontvangen. Lücke is vroeger
toen de Fibag-affaire nog in volle gang
was en de mogelijkheid bestond dat mi
nister Strauss zou moeten aftreden
reeds als opvolger genoemd. Lücke heeft
als actief officier bij de weermacht ge-
Zeker is intussen ook dat het nieuwe
kabinet aanzienlijk kleiner zal worden:
men spreekt over samenvoegingen van
de ministeries van Duitse zaken en
vluchtelingenzaken, van volkshuisvesting
en beheer staatsvermogen en van ge
zinszaken en volksgezondheid.
-
Twee Tibetanen sleepten lange
stukken hout over een bergweg
in het noordoosten van India, in
een poging om de troepen van
India bij te staan in hun strijd
tegen de oprukkende Chinezen.
Vele Tibetanen hebben de laatste
weken op het grondgebied van
India hun toevlucht gezocht.
wa
Kennedy spreekt met
Mikojan over Cuba
Donderdagavond zal president Kenne
dy een gesprek hebben met de Russicshe
eerste vice-premier Mikojan, waarbij het
over Cuba zal gaan. Mikojan heeft, zo
als men weet, vergeefs getracht de Cu
baanse premier, Fidel Castro, te bewe
gen toestemming te geven voor inspee
lt zijn land. Gisteren had hij nog
ontmoeting met de Cubaanse am
bassadeur in Washington. Lechuga.
Men neemt aan dat Mikojan ook an
dere leden van de Amerikaanse rege
ring zal ontmoeten, waarna mogelijk een
tweede gesprek met Kennedy volgt.
De Tunesische regering heeft cijfers reeds 40 pejsonen
gisteravond de evacuatie gelast
van de duizenden dakloze en hon
gerige slachtoffers van de door
overstromingen getroffen oasen in
de randgebieden van de Sahara.
De minister van landsverdediging Ba-
hi Ladgham, die ter coördinatie van hel
reddingswerk door president Habib Bour-
guiba naar het zuiden es lands gezon
den is, heeft verklaard, dat de evacua
tie door de vernietiging van de levens-
middelenvoorraden noodzakelijk is ge
worden.
Ladgham heeft zijn hoofdkwartier
gevestigd in de havenstad Ga-bes, 300
km ten zuiden van de hoofdstad. Daar
zijn de -meeste straten bedekt met puin,
dat op sommige plaatsen anderhalve me
ter hoog ligt.
De straten waar het water gevallen
is. zijn bezaaid met dode schapen
ontwortelde palmbomen.
Alleen in Gabes zijn volgens officiële
het leven
gekomen toen de Zoued een stroom
pje dat het grootste deel van het jaar
droog ligt ten gevolge van de tro
pische regenval buiten zijn oevers trad.
Terwijl konvooien met levensmiddelen
kleding in zuidelijke richting gaan.
pogen reddingsploegen contact te ma
ken met tientallen oasen en handelspos
ten ten westen en zuiden van Gabes.
De Sowjetunie heeft vandaag te
kennen gegeven dat zij de eis om
een driemanschap op het secre
tariaat voor de Verenigde Naties
voor minstens een jaar zal laten
rusten. „Laten wij de situatie
voorlopig overlaten aan de waar
nemend secretaris-generaal", al
dus de Russische gedelegeerde
Pawel M. Tsjernysjef in een ver
klaring tot de administratieve en
begrotingscommissie der Alge
mene Vergadering.
Tsjernysjef had verleden week de
kwestie van een driemanschap weer ter
sprake gebracht met de verklaring dat
alle departementen geleid dienen te wor
den door drie personen: een uit de ka
pitalistische, een uit de communistische
en een uit de neutrale groep. Hij ver
meed echter zorgvuldig de eis te her
halen voor een driemanschap op het
cretariaat.
Zes landen hebben resoluties inge
diend waarbij aan de secretaris gene-
raai verzocht wordt om het bestuur ev
redig te verdelen met inachtneming
de bijdrager, en de bevolkingen van
V.N.-landen. Dit voorstel heeft tot doel
om elk der 110 leden minstens vijf ver-1
tegenwoordigers in het bestuur te gc-
Tsjernysjef heeft aan de commissie
verklaard dat er momenteel ..geen reso-j
lutie noodzakelijk is, maar dat het vf
stel van de zes naties best door
gesteund kan worden", omdat het v
secretaris-generaal Oe Thant als richt
lijn zou kunnen dienen bij de verdeling
van de taken.
is sneller te Mussen
dan ze uitbreekt.
Dat komt omdat het overtollige maagzuur direct ge
neutraliseerd wordt. Zo kunt U, met Rennies bij de
hand onbevreesd eten waar een gezonde maag naar
Yraagt. Zonder klachten en pijn. Vraag Uw apotheker
of drogist een pak Rennies en steek er een paar bq U.
Ze zijn één voor één hygiënisch rerpakt zo voor
het grijpen in zijzak of handtas.
I De Westduitse regeringsdelegatie die
een bezoek aan Warschau heeft gebracht
begint woensdag besprekingen over he
handelsverkeer tussen beide staten in 1963
en wellicht over een verbetering van
wederzijdse betrekkingen.
Ambassadeur Helmut Allardt, het nie
we hoofd van de afdeling economische
ken te Bonn. zal heden een gesprek heb
ben met de Poolse onder-minister van
buitenlandse handel, Franciszek Modr-
zewski. Zij zullen een programma op
stellen voor de onderhandelingen, die
naar raming drie weken- zullen duren.
Te Warschau wordt het mogelijk gc-
icht, dat de besprekingen zullen leiden tot
de opening van een Westduitse handels
missie te Warschau.
Oost- en West-Duitsland onder
handelen op het ogenblik over een
verruiming van hun wederzijds
handelsverkeer, dat dit jaar een
in totaal 450 miljoen dollar zal
bereiken. De handel tussen de
beide Duitse staten geschiedt op
ruilbasis. De besprekingen zijn
reeds enige tijd aan de gang. Zij
worden gevoerd door officiële
handelsvertegenwoordigers die
daartoe beurtelings in Oost- en: Het tezaghebbende marineblad
West-Berlijn bijeenkomen. geland ..Jane's fighting ships" heeft
van de Engelse èn van de Russische n
Beide staten, aldus zegslieden, heb- j rine enkele cijfers gegeven. Het blad
bij belangstelling voor éen verruiming I trekt fel
het handelsverkeer, maar door for-
„Britse vloot is
tweederangs'"
legen randend maagzuur
maliteiten is tot dusverre nog geen ak
koord tot stand gekomen. Welke moei
lijkheden zijn is niet bekendgemaakt.
De handel tussen de beide delen van
Duitsland wordt geregeld door een
interzonale handelsovereenkomst en
niet door een handelsverdrag, wat nor
maal is tussen staten.
De omzet van het handelsverkeer tus
sen Oost- en West-Duitsland zal dit jaar
hetzelfde peil bereiken als in 1961, zo is
Volgens zegslieden wordt op het ogen
blik niet gesproken over een Oostduits
verzoek om een verhoging ter waarde
van 3 miljard mark van de Westduitse
exporten naar Oost-Duitsland buiten het
kader van de bestaande interzonale han
delsovereenkomst.
In de loop van dit jaar hebben de Oost-
duiters aangeboden overtollige Westduit
se steenkolen, machines en andere goede
ren aan te kopen via een tienjarig kre
diet.
Tot dusverre heeft de Westduitse re
gering weinig bereidheid getoond om op
dit Oostduitse voorstel in te gaan.
Maar Bonn heeft volgens de zegslieden
weinig bezwaar tegen een verruiming van
het normale handelsverkeer, mits een
bruikbare werkovereenkomst gesloten
kan worden.
i verge-
Ta een Oosite
I Giovanni Battista Tac-
chetto kwam gisteren
voor het eerst van zijn
leven bij de dokter. De
klacht van de 102 jaar
oude boer over keelpijn
bleek een licht geval
van bronchitis te zijn.
Een krant in Belgra
do weet te melden dat
Charlie Chaplin volgend
jaar een film in Zuid-
Slavië zal maken. De
film zou het jaar 1942
beschrijven en een trein
waarmee Joodse kinde
ren naar een cremato
rium worden vervoerd.
jJen oude Joodse onder
wijzer wordt gedwongen
de kinderen te laten op^
houden met huilen. Hij
slaagt daar uiteindelijk
in. Charlie Chaplin zal
de rol van de onderwij
zer spelen.
Burggraaf Churchill,
een voormalig Ameri
kaans staatsburger en
een neef van sir Win
ston, heeft gisteren zijn
zetel in het Hogerhuis
ingenomen. Hij is libe
raal. De 72-jarige burg
graaf liet zich voor de
tweede wereldoorlog tot
Amerikaans staatsbur
ger nationaliseren. De
afgelopen vijf jaar heeft
hij in Engeland ge
woond om weer Brit te
kunnen worden.
I Op 6 december zal
prins Bernhard naar de
V.S. vertrekken om voor
de cadetten van de mi
litaire academie in
West Point een rede te
houden over „De Atlan
tische gemeenschap en
de E.E.G."
I De Dutch Swing Col
lege Band en de zange
res Anneke Grönloh ver
trekken morgen naar
Singapore voor een toer-
nee van een maand door
Malakka. Verder gaat
de band nog naar Hong
kong. Beiroet. Teheran,
Istanbul en Athene.
I De Duitsers naderen
Parijs. Hun artillerie
kan in de stad gehoord
worden. Zullen de Fran
sen het kunnen houden?
Bennett dacht van wel.
Dat was in september
1914, een van de meest
gedenkwaardige mo
menten in het 75-jarig
bestaan van de Europe-Hn*g]
leer tegen de
mening tweederangse vloot v
macht Engeland. Janes trekt
lijking met de Russische marine en zegi
dat deze vloot gestadig wordt uitgebreid.
De Sowjetunie zou nu 465 duikboten
hebben waarvan er twaalf door atoom
kracht worden aangedreven. Dit bete
kent een stijging van 35 duikboten per
jaar. Verder wordt de Russische vloot
steeds meer uitgerust met schepen die
raketten kunnen afschieten.
Daartegenover de Engelse vloot, die
grotendeels bestaat uit fregatten en
mnenvegers. Tegenwoordig is het zo
erg gesteld met de Britse vloot, aldus
het blad, dat de marine nauwelijks op
gewassen lijkt tegen een taak in een
plaatselijke oorlogvoering. In het verle
den was dit anders, toen konden de Brit
ten in tijd van oorlog een redelijke slag
kracht opbrengen.
Kennedy wil spoed
bij regeling Kongo
President Kennedy en de Belgische
minister van buitenlandse zaken. Paul-
Henri Spaak, hebben in een gemeen
schappelijke verklaring gewaarschuwd,
dat als „er binnen een zeer kort tijds
bestek" geen wezenlijke vooruitgang
geboekt wordt in de regeling van het
Kongolese vraagstuk, noodzakelijkerwij
ze verdere stappen moeten worden on
dernomen via de V.N., met inbegrip van
economische sancties. Zij staan volledig
achter het plan van Oe Thant voor de
hereniging van Kongo. Er werd niet ge
zegd. wat de beide staatslieden beschou
wen als „een zeer kort tijdsbestek".
Minister Spaak blijft nog enige tijd
in de V.S. om het vraagstuk-Kongo door
te praten. Hij wordt vergezeld van een
vertegenwoordiger van de mijnbouw-
maatschappij Union Minière
De demissionaire Franse premier Geor
ges Pompidou is overeenkomstig de
verwachtingen door president De
Gaulle tot kabinetsformateur benoemd.
Zijn opdracht is de vorming van een
regering (goeddeels in oude samenstel-
editie van de New
York Ilerald Tribune.
Het blad heeft gisteren
in een herdenkingsnum
mer een weemoedige te
rugblik gegeven op zijn
bewogen geschiedenis.
i mag aannemen) i
r de.
zesde december als de nieuwe Nationale
Vergadering bijeen komt.
De enige wijziging die men verwacht,
is de aanstelling van een nieuwe minis
ter van openbare werken. Roger Dus-
seaulx zal namelijk deze post opgeven
om minister voor de betrekkingen mei
het parlement te worden.
Peek&Cloppenburg
Prof. dr. j. H0RRING
1
Iedere krantenlezer weet het wel
zo ongeveer. Reeds jarenlang wor
den vier a. vijfhonderd millioen gul
dens per jaar uit de schatkist be
steed aan subsidies voor landbouw-
produkten melk, verbetering van
verkaveling, ontwatering en wegen.
Daarbij komt dan nog de bescher
ming voor de graan- en suikerbieten
teelt, die via hogere binnenlandse
prijzen rechtstreeks op de consu
ment wordt gelegd.
En nóg blijkt dit alles niet voldoen
de te zijn. Met kennelijk tegenstribbe
len zag de regering zich eind oktober
genoodzaakt een speciaal ontwikke-
lings- en saneringsfonds voor de Land
bouw in het leven te roepen van 50
millioen gulden. Bovendien is de melk
prijs met ingang van 1 november met
1 cent per kg verhoogd, hetgeen de
boeren 65 miljoen extra in het laai
brengt.
Naar schatting is a 1/3 van het to
tale agrarische inkomen afkomstig van
overheidssubsidies en beschermende
maatregelen van de Overheid. Dit is
stellig een vreemde toestand. Dat er
iets mis is met onze landbouw lijkt
op het eerste gezicht van deze feiten
wel een onontkoombare conclusie.
Industriële revolutie
De industriële techniek is al vele
tientallen jaren bezig in de landbouw
door te dringen. Het gmg evenwel lang
stapje voor stapje.
het
grote schreden
vooruit. De land
bouw die zo lang
geacht werd een
moeilijk toeganke
lijk terrein te zijn,
blijkt plotseling in
de greep te zijn ge
raakt van een soort
technisch land
bouwkundige revo-
De mechanisatie
is hierbij een be
langrijke factor.
Trekker en melk
machine zijn er
symbolen van. Het
is niet alleen dat
de technische vin
dingen zijn toege-
De
Prof dr. J. Hoi
gewoon hoogleraar
bouweconomie aan de
bouwliogeschool te Wagi
en buitengewoon boogie
de agrarische economie
G.U. te Amsterdam, was
Ruwweg gesproken kan men zeggen,
dat de helft van de toeneming van de
produktie een gevolg is van de aankoop
van meer produktiemiddelen, terwijl
de andere helft te danken is aan een
verbetering van de produktiviteit, dwz.
met hetzelfde meer maken.
Waarom sanering?
Het bovenstaande verhaal zou niet
doen vermoeden, dat een sanering van
onze landbouw noodzakelijk is. Dit is
toch blijkbaar wel het algemene gevoe
len, anders zou toch de regering geen
ontwikkelings- en saneringsfonds instel-
Voor deze behoefte aan sanering is
de mechanisatie in de landbouw de
oorzaak. De vervanging van paarden
en mensen door machines bespaart
aanzienlijk arbeid per ha. maar ver
groot meestal nog de bewerkingscapa
citeit per bedrijf. Met de hand kan één
man als hij een goede melker is on
geveer 10 koeien melken. Geholpen
met de melkmachine kan Jiïj het mel
ken van ongeveer 30 koeien aan. Een
boer heeft daarom nu een groter aan
tal hectares grond en een groter aantal
koeien nodig om zo goedkoop mögelijk
te produceren.
Kleine bedrijven schieten echter met
de mechanisatie niet veel op. Het loont
door het geringe gebruik niet en boven
dien ontneemt men zichzelf het werk.
Ook vroeger hadden grotere bedrijven
een voorsprong,
maar bij de lage
lonen maakte dat
niet zoveel uit Hoe
hoger de lonen stij
gen des te moei
lijker wordt het
voor de kleine be
drijven ook dat
hoge loonpeil te
verdienen in eigen
DE SCHRIJVER
ig (1907),
de land-
Land-
lal i
problemen te schrijven waarmee
onze landbouw wordt geconfron
teerd. In de oprichting van he
Landbouw Economisch Instituu
had hij een belangrijk aandeel
liij
hiei
1959; hij
seur in algemene dienst bij li
ministerie van landbouw. A
dere functies o.m. plv.v. kroo
lid van de S.E.R.. curator vi
de Teldersstichtiug en lid m
de commissie Economise!
Mededinging.
waarden deze in
grotere mate toe te
passen zijn de laat
ste jaren ook gun
stiger geworden.
Naar mate het loon
peil hoger wordt
en meer arbeids
krachten hun heil
zoeken buiten de
de landbouw krijgt de mechanisatie
zijn kans.
Op zichzelf maakt de mechanisatie
de produktie goedkoper. De mechani
satie vergroot evenwel tegelijkertijd de
totale hoeveelheid werk, die men aan
kan per bedrijf en die men dan ook
wel moet vinden in een uitbreiding van
de produktie om de kostbare machines
en werktuigen rendabel te maken.
Maar niet alleen door de machines,
maar ook met behulp van tal van an
dere produkten van de industrie wordt
de produktie in de landbouw opgedre
ven. De kunstmest is al lang bekend,
maar vindt in toenemende mate toe
passing. Daarbij komen nu de bestrij
dingsmiddelen tegen plantenziekten en
onkruid, stoffen die de vleesgroei b
vorderen enz.
Het landbouwkundig onderzoek ver
richt tientallen jaren speurwerk, dat
steeds meer vruchten gaat dragen. Het
mondt alles uit in een toenemende
plantaardige en dierlijke produktie. De
toeneming van de produktie in de land
bouw is na de oorlog groot, ongedacht
groot. De totale landbouwproduktie in
Nederland is de laatste jaren de helft
groter dan in de jaren vlak voor de
oorlog. Maar deze stijging met 50 pet.
is tot stand gekomen met een vierde
minder arbeid, ongeveer dezelfde op
pervlakte grond, maar met een ver
dubbeling van aangekochte produktie
middelen. Onder die aangekochte pro-
bedrijf. De kleme
bedrijven hebben
immers geen arbei
ders in dienst en
behoeven dus geen
loon uit te betalen.
Er is een sterke
drang in zijn inko
men mee omhoog
te gaan met het
algemeen loonpeil.
Dat kan alleen bij
gelijkblijvende
prijzen van de
landbouwproduk-
ten door de pro-
duktieomvang te
vergroten.
Hierbij is de
oppervlakte land
bouwgrond de be
langrijkste factor.
Meer hectares per
bedrijf betekent in
Nederland, waar de landaanwinning on
geveer het verlies van landbouwgrond
in evenwicht houdt, dat het aantal be
drijven moet verminderen. Dat is een
moeizaam proces. Alle grond is ver
deeld over de bestaande bedrijven. Al
leen door uit eigen aandrang of
aangemoedigd door beëindigingspre
mies uit het saneringsfonds kleine
bedrijven op te heffen, krijgen ande
re kleine bedrijven de kans extra grond
te verwerven.
Vlak na de ooglog vonden er ruim
530 duizend mannelijke arbeidskrach
ten werk in de landbouw. Thans zijn dat
er minder dan 400 duizend. Vermoede
lijk kunnen er nog wel 100 duizend ge
mist worden, maar dan zal er nog heel
wat moeten gebeuren met betrekking
tot de bedrijfsvergroting.
Immers het aantal landarbeiders is
al gehalveerd en ook al vele meewer
kende boerenzoons hebben de land
bouw vaarwel gezegd. Een groot deel
van de mensen, die thans in d
landbouw werkzaam zijn, zal nog el
ders een bestaan moeten vinden. Naar
mate men ouder is, wordt de overgang
naar een ander beroep bezwaarlijker.
Voor velen ligt hier een moeilijk men
selijk probleem.
Er zijn twee uitwegen om toch boer
te blijven. Hierop zal in het volgende
artikel ingegaan worden.
1065) Dc vraag, wat de belangrijk
ste uitvinding is geweest, die de
mens ooit heeft gedaan, valt uiter
aard niet te beantwoorden, aangezien
we hierover allerlei persoonlijke me
ningen kunnen hebben, meningen
die stuk voor stuk met kracht van
argumenten verdedigd kunnen wor
den. Bovendien kan de éne uitvin
ding onmogelijk op dezelfde lijn wor
den geplaatst als de andere. Is
iemand de opvatting toegedaan, dat
de aanwending van het vuur het be
langrijkste gebeuren in de menselijke
geschiedenis is geweest, dan kan hij
moeilijk in dispuut
treden met degeen
die de uitvinding
van het schrift op
de eerste plaats
stelt. En deze te
genstanders behoe
ven op hun beurt
waarlijk geen ruzie
te krijgen met ie
mand die de uitvin
ding van de nul of de positionele
plaatsing der cijfers van de meeste
waarde acht.
Op welk standpunt wc dus ook mo
gen staan, één ding is zeker. nl. dat
dc uitvinding van het wiel blijk geeft
van een geestelijke revolutie die
zieh destijds in het menselijk den
ken heeft voltrokken. Voor ons schij
nen weinig dingen zó eenvoudig te
zijn als juist het wiel; maar dan
vergissen we ons toch wel deerlijk!
Dat blijkt alleen al uit het feit dat
alle beschavingen op het vasteland
van Amerika het tol dc komst van
de blanken zonder wiel en dus
zonder geëigende vervoermiddelen
te land hebben moeten stellen.
Wanneer en waar het wiel precies
is uitgevonden, valt moeilijk te zeg
gen. Op het eind van het Nieuw Ste
nen Tijdperk duikt het op in allerlei
kuituren In het Oosten, bij de Egyp-
tenaren. maar ook bij de oude Su-
meriërs, Indiërs enz. Aanvankelijk
is het een massieve, cirkelvormige
schijf, die pas in historische tijden
tot een spakenuicl wordt omge
vormd. In de Nieuwe Steentijd zijn
twee methoden ontwikkeld om zwa
re lasten te vervoeren, t.w. de sle
de, die waarschijnlijk werd overge
nomen van de herdersvolken uit het
hoge Noorden en slechts in beperk
te mate te gebruiken was, en voorts
de ronde knuppels, of boomstam
men, waarop zware vrachten kon
den worden voortgerold. Velen ver
onderstellen, dat het wiel zich uit
die rollende stammen zou hebben
ontwikkeld. maar
ook al zou dit het
geval zijn, dan is
het toch moeilijk
in te zien hoe dit in
zijn werk is gegaan.
Het om een as
draaibare wiel, dat
in eerste instantie
voor verplaatsing
van het voertuig
in de tweede plaats
tuig geplaatste vracht
bevindt zich in tech
nisch opzicht op een wel zeer grote
afstand van de rollende stammen.
Hoe het geniale brein van de eer
ste uitvinder op de werkelijk verbluf
fende gedachte Is gekomen een cir
kelvormige schijf om een as te doen
wentelen, blijft dus onverklaarbaar.
Vooral omdat ln de natuur het wiel
als zodanig niet voorkomt en de
mens zich dus niet naar een der
gelijk voorbeeld heeft kunnen rich
ten. (Overigens nierken we op. dat
de rollende stammen, ook na dc uit
vinding van het wiel, voor het ver
voer van zéér zware lasten in ge
bruik bleven tot op de huidige dag.)
En weet u, dat nog niet zo lang
geleden hele schepen over land wer
den vervoerd?
Daarover een volgende keer.
zorg draagt t
pas op dit vo
beweging i
Advertentie.
PLEEGZUSTER
BLOEDWIJN
iWt
Strafverzwaring
kolonel Bar
Het Israëlische hooggerechtshof heeft
de door een lagere rechtbank aan de
gepensioneerde kolonel Israel Bar opge
legde staf van tien jaar wegens spionage
verhoogd tot vijftien jaar.
Kolonel Bar werd in januari veroor
deeld op beschuldiging van het verstrek
ken van inlichtingen aan een communis
tisch land met de bedoeling om de vei
ligheid van de staat afbreuk te doen.
De naam van het land werd niet offici
eel genoemd.
Brits zakenman zou
gespioneerd hebben
Dc Engelse zakenman Grenville Wyn
ne is in Rusland beschuldigd van spi
onage. zo heeft de Britse ambassade in
Moskou laten /eten.
De 42-jarige Wynne werd 2 november
in Boedapest (Hongarije) gearresteerd
en aan de Russen uitgeleverd, zonder
dat werd medegedeeld wat hij op zijn
geweten had. Op 21 november had de
Londense regering de Sowjetunie om
opheldering gevraagd, waarop thans
dan de beschuldiging van spionage is
