Prof. Zijlstra: Sluit nu de gelederen voor 1963 in Beginnen met standpunten te respecteren ri Veranderingen in leiding communistische landen Gestolen Madonna is er nogal ernstig aan toe Jjt een &o*nte hy NIEUW. Grondspeculatie in Amerika 5 MAANDAG 26 NOVEMBER 1962 Reactie op optreden groep-Scholten Minister Zijlstra meent, dat de A.R. Partij de voor- en tegen standers van de overdracht van Nieuw-Guinca eikaars standpunt moeten beginnen te respecteren. Dit betekent zijns inziens, dat al le pogingen achterwege moeten worden gelaten om aan de poli tieke gang van zaken rond het Nieuw-Guinea-vraagstuk conse quenties en conclusies te verbin den voor de samenstelling van de a.r. kandidatenlijst voor de ko mende Kamerverkiezingen. „Ik acht dit zeer onjuist", zo zei de bewindsman zaterdagmiddag te Amsterdam in een toespraak tot e a.r. Kamercentrale Haarlem. In het verleden", zo waar schuwde hij, „hebben wij vele malen schade geleden en zoveel naar links en rechts ver loren door de neiging om elkaar 'oortdurend principieel de maat te nemen. Ik heb dit zelf meege maakt en kan dus met vrijmoe digheid spreken. Daarom zou ik met klem willen vragen: houdt elkaar vast, sluit nu de gelede ren voor '63 en laten we er dan, wat Nieuw-Guinea betreft, ver der nog eens over praten." Prof. Zijlstra zei dit bij wijze van "reactie op de kritiek van de zg. „verontruste" antirevolutionairen, die prof. mr. L. W. G. Scholten hun mjvoornaamste woordvoerder hebben ge vonden. De woningbouwcrisis van n eerste instantie ook de on rust rond de Mammoetwet buiten be- i schouwing latend, beperkte hij zich voornamelijk tot een summiere be spreking van de ontstemming der verontrusten over het Nieuw-Guinea- beleid van de a r Tweede Kamerfrac tie. Daarbij ging hij uit van enkele i passages in de bekende brochure prof Scholten. „Tijd voor ver- 1 antwoording". Deze verwijt daarin de fractie miskenning van het „kern punt", nl. dat de Nederlandse rege- i Nieuw-Guinea feitelijk en ju- - ridisch haar taak als overheid en dus als dienaresse Gods vervulde. Uit deze miskenning vloeit volgens de brochure voort, dat dr Bruins Slot geen verschil maakte tussen de verhouding van de Nederlandse overheid tot Nieuw 550 Guinea en de verhouding tot Indonesië Naar de mening van prof. Scholten is M Indonesië geen ander buurland dan welk inder Daaruit volet zijns inziens, dat e Nederlandse politiek ten aanzien van en buurland non mag gaan ten koste an de eigen taak als soeverein. Minister Zijlstra's commentaar hier- p was. dat prof. Scholten feit en norm dooreenhaalt. nl. het feit dat Nederland de jure en de facto de soevereiniteit over Nieuw Guinea bezat, en de norm dat Indonesië niet over de overdracht geluili (Van onze parlementsredactie) sproken. Puur formeel wordt hier de brochure dan uit afge'eid waar toe Nederland verplicht was. Maar niets wordt gezegd over de Jesolonialisatie als het brandende probleem van deze v. niets ook ov=r de voo.-geschiode- nl. het akkoord over de soevereini- teitsovcrdacht in 1949. Het is ïlsof in de gedachtengang van prof. Schclten de 1 Nie Guin wijze onderdaan overheid waren ais oe new Gelderland of Noordholland. worden van de politieke strijd. In ant woord op een bij de discussie gestelde vraag zei prof. Zijlstra nog dat het houden van een referendum over N. Guinea onder het Nederlandse volk niet mogelijk zou zijn geweest, omdat ons staatsrecht deze mogelijkheid niet kent. Het invoeren daarvan zou meer tijd hebben gevergd dan het vraagstuk N. Guinea ons zou hebben gelaten. Boven dien, onze normale democratische be sluitvorming heeft alle mogelijkheden geboden om de verschillende meningen tot uiting te brengen. Met de punten die prof. Scholten noemt, hebben ook de leden van het kabinet geworsteld. .Maar de trein was nu eenmaal in beweging. Ook achteraf bezien zou ei met veel beters uit te halen zijn ge- Beroering Voordat hij op de („korte en duide lijke") brochure van prof. Scholten In ging stelde prof. Zijlstra. dat de A.R. Partij niet in de laatste plaats in be roering is omdat de wereld in beroe ring is. Zo gezien zou het niet goed zijn als er in de partij niets aan de hand zou zijn. Juist omdat zij de par tij is met de oudste papleren is zij verplicht te zoeken naar uitgangspunten voor een oordeel over de vraagstuk ken van deze tijd. „Vooral voor ons is het steeds noodzakelijk te zorgen dat wat levend is ook levend blijft", aldus prof. Zijlstra. Met instemming haalde hij dan ook de uitspraak van prof. Scholten aan, dat de beginselen dienen te worden geactualiseerd. Het gaat inderdaad om het zoeken van de harmonie tussen het beginsel en de els van de actualiteit. In het eerste gedeelte van zijn be toog gaf prof. Zijlstra een ruwe schets van de internationale politieke ontwik keling om vervolgens stil te staan bij de toenemende afhankelijkheid van ons land van wat er in de wereld gebeurt. Dat gebeuren wordt gekenmerkt door bemoedigende aspecten (b.v. de inte gratie i en zorgwekkende feiten (de ..balance of terror"-situatie. die niet altijd kan blijven bestaan». Ih de ver houding Oost-West zag prof. Zijlstra en kele verschijnselen, die misschien een aande van dit standpunt dat ik el maar dat ik au sérieux wens en. moet men de voor/:tter van, Tweede-Kamer-fractie niet van- wege zijn rede van 3 oktober l?t>l kri tiseren, dat hij de regering voor de: voeten liep. dat hij van een onjuiste op vatting uitging en dat zijn star.dDunt m- niet voldoende was doorsproken", prof. Zijlstra Dan gaat men vol gens hem aan de hoofdzaak von-bij. De hoofdzaak ook in de visie-Scholien is de ontknoping: de beslissing over de New Yorkse N. Guinea-akkoorden in Tweede- en Eerste Kamer. Toen heeft bij de stemming de standpuntbepaling aan beide kanten plaats gehad en is in de kloof gaan gapen tussen de voorstemmers voor het akkoord (waar toe ook de a.r. ministers behoren) en de tegenstemmers. Van laatstgen.wm- F den kan prof. Scholten alleen zeggen dat ze „in de rechte weg zijn geweest' hartverwarmend GEZELLIGE MENSEN 1 de Voor- en tegenstemmers kunnen el kaar nu verwijten maken. Wordt tegen It diij de voorstemmens gezegd: ..U hebt de overheidstaak geschonden en uw be lofte aan de Papoea's gebroken om- ,c gekeerd kan tot de tegenstemmers de zuli vraag worden gericht: ..Hebt u niet al leen tegen kunnen stemmen in de we- i tenschap. dat er toch wel een meer-, ene derheid voor de akkoorden zou zijn. Hebt u de verantwoordehjkheid op u gswe durven nemen voor een zee van bloed tri tranen, die het gevolg zou ziin ge weest van een verwerping cVr akkoor den11" Prof. Zijlstra onderstreepte nog eens, dat het alternatief van een ver- werDing zou zijn geweest: het volledig inzetten van onze strijdkrachten tot bet einde. Abandonneren zou volko men verwerpelijk zijn geweest, zeker ook vanuit het standpunt-Scholten, dat immers zo de nadruk legt op de over heidstaak. W«Vi j.'i Opstand i keer ten goede zou kunnen inluiden. De Cuba-crisis heeft aangetoond, dat de V.S. met onder alle omstandigheden wijken voor de druk van de commu nistische wereld. ..Kennedy is geen Chamberlain-rnet-de-paraplu". Rusland begrijpt dat er grenzen zijn. Ook de ontwikkeling in Rusland zelf vertoont aspecten, die al onze aan dacht vragen. De indruk bestaat dat het huidige Sovjet-bewind een over gangsbewind is. Er is in Rusland een proces aan de gang, dat prof. Zijlstra omschreef als „een ongedachte toe passing van de leer van het historisch materialisme". Het door dwang en ter reur uit de grond gestampte econo misch apparaat begint voor de Sovjet burger vruchten af te werpen. „En door deze grotere welvaart komen er wat scheuren in het ijs van het poli tieke totalitarisme". Het blijkt, dat in het economisch systeem van Rusland de starre centralisatie van Moskou uit niet meer is vol te houden. Mogelijk is dit alles het begin van een evolu tie in de wereldpolitiek, die vooi komende decennia van wereldhistori sche betekenis kan zijn. De binnenlandse politieke situatie aan snijdend herhaalde prof. Zijlstra nog eens. dat het voeren van een financieel- economisch en sociaal beleid steeds dwingt tot het doen van een keuze. ..Het ene doen moet noodzakelijk bete kenen: het andere laten". Dit is een eis van politieke waarachtigheid en za kelijke doelmatigheid. Politiek oneerlijk is het om te zeggen, dat de schatkist niet het laatste woord mag hebben. Een groot winstpunt noemde prof. Zijlstra het dat bij het jongste Kamerdebat over de ontwikkelingshulp regering en parle ment het ten deze eens waren. Een niet minder groot winstpunt vond hij de erkenning van de oppositie, dat het kabinet-De Quay op het terrein van de conjunctuurpolitiek een wezenlijke stap vooruit heeft gedaan. Voor ons land blijft het volgens prof. Zijlstra van over wegend belang, dat het loonpeil blijft binnen de grenzen van de produktivi- teit. opdat geen gevaar ontstaat voor onze exportpositie en daarmee onze werkgelegenheid. Onze afhankelijkheid van het buitenland spreekt hier wel zeer duidelijk. Mammoetwet Naar aanleiding van bij de discussie gestelde vragen kwam prof. Zijlstra nog even te spreken over de gang van zaken rond de Mammoetwoet. ..één van de uit gangspunten voor de kritiek van de ver ontrusten". Hij respecteerde het stand punt. dat deze wet voor de A.R. prin cipieel onaanvaardbaar is, maar hij deelde het niet („Anders had ik moeten aftreden"). Zo kon hij b.v. niet inzien, dat bij het behouden van het zg. auto- j matismc voor het u.l.o. een beginsel in het geding was. Op het punt van de beginselen moet men trouwens in dit op zicht erg voorzichtig zijn. Een genuan ceerd oordeel past hier meer dan een stringent. „Wij hebben nu geen Kuyper meer. Die wist het allemaal precies". Spreker verwachtte of ik moet me al heel sterk vertossen") dat de gehele erste-Kamerfractie tegen de wet zal stemmen. Wat de belastingverlaging betreft zei prof. Zijlstra het onbegrijpelijk te vin den, dat aan de lijst van eisen tot ver hoging van de posten voor wegen, land bouw. ontwikkelingshulp enz. niet de noodzaak van vermindering van de hui dige belastingdruk (..die ik een socia listisch bolwerk blijf noemen") mag worden toegevoegd. ..Dit is een symp toom dat men onvoldoende begrip heeft f|prjn(Tpn ;n ,ip Ieidin» voorde- voor de urgentie van deze zaak". Dat ««««gen in ae ieiains oor„e v de regering die belastingverlaging een taak acht van het volgend kabinet, acht te prof. Zijlstra allerminst onbehoorlijk. In de Sowjetunie werd vice-premier maar integendeel een bijdrage tot eer- P. Lomako benoemd tot voorzitter van lijkheid en duidelijkheid bij de politieke de staatsplancommissie. met de rang besluitvorming van volgend jaar. Hier- van gewoon minister. H:i volgt V mee is ook een dienst bewezen aan de iDymsjits. eveneens plaatsvervangend komende kabinetsformateur. j eerste-minister. op weens diens benoe ming tot voorzitter van de nieuwe na- Aan de minister werd nog de vraag tionaie economische raad De economi- gesteld of hij het juist achtte, dat de I sohe raajilis-te b_«?hou\yen als coördina- De Russjsche a.r. Tweede-Kamerfractie blijkbaar haar voortbestaan afhankelijk stelt President Kennedy klapte met zijn handen de maat. toen zijn kinderen Caroline (die morgen vijf jaar wordt) en de kleine John Jr. (die gisteren twee jaar werd) een dansje maakte in de kamer van de president op het Witte Huis te Washington. Op de andere foto zien we mevrouw Jacueline Kennedy met John Jr. en het paard Sardar, dat president Ayub Khan van Pakistan aan de Ken nedy's ten geschenke gaf. Caroline rijdt er naast op haar pony Maca- Het plaatje werd gemaakt bij de Glen Ora Estate van president Kennedy in de buurt van Middle- burg in Virginia. in Guatemala luchtmachtofficieren) spoedig bezworen In de middenamerikaanse staat Guate mala hebben officieren van de lucht macht gisteren een poging gedaan tot omverwerping van de rechtse regering van president Miguel Ydigoras Fuentes. Vliegtuigen bombardeerden 's ochtends het presidentiële paleis en enkele an dere belangrijke gebouwen, maar de opstand was geen lang leven bescho ren. Reeds enkele uren later bezetten troepen, die gesteund werden door tanks en artillerie, zonder tegenstand te ontmoeten, het centrum van de re bellie. een luchtmachtbasis ten zuiden van de stad Guatemala. Deze operatie werd door president Fuentes zelf ge!e:d. De donr de luchtaanval op het paleis aangerichte schade zou niet groot_ zijn. In totaal zouden bij de aanval 25 mi litairen gewond zijn. President Fuentes heeft „contra-com munisten" verantwoordelijk gesteld voor de opstand. Hij zei dat drie kolonels van de luchtmacht, die de opstand hadden ingeleid met de arrestatie van een hoge luchtmachtofficier. samen met een kolonel van de landmacht uit Guatemala zijn gevlucht. Er hebben volgens hem geen andere miiitaire een heden aan de opstand deelgenomen. Gevangene doodt zijn „collega'1'' Drie tot levenslang veroordeelden heb ben gisteren in de gevangenis van Fol- n in Californië een medegevangene het leven gebracht en vijf leden van ...i kerkkoor en twee predikanten, die de gevangenis bezochten, vier uur lang als gijzelaars vastgehouden. Zij dreig- I den, de gijzelaars te doden als zij niet vrijgelaten werden. Hoge gevangenis autoriteiten wisten de gevangenen er ten slotte toe te bewegen de gijzelaars vrij te laten. De veroordeelden gaven zich daarna over aan de bewakers. Zij ble ken te beschikken over scharen, scherpe stukken metaal en andere gevaarlijke -oor werpen. De gevangene dte gedood is wilde waarschijnlijk tussenbeide komen toen de gevangenen hun plan uitvoerden. De Folsomgevangenis is de oudste van Californië. Er zitten verscheidene zware misdadigers opgesloten. Belgische maatregelen tegen botersmokkel Zowel in Rusland als in Tsje-|d'ng aar Russisch voorbeeld ing stelde commissie voor de industrie. La- cho-SIowakije en Hongarije heb- ;os Feher. lid van het politbureau, werd ben zich vrij belangrijke ver an-[bevorderd tot vice-premier deringen in de leidin: n. Een e jrkt 1 hebben Mikojan uit Cuba naar New York kandidatuur van haar „Daar treed ik niet onder elkaar maar ui de het antwoord. rzitter. i. Dat moeten ze naken." zo luid- (Van onze correspondent „De Madonna i Bonn) izich er van bewust waren geworden dat i ze het nooit aan de kunsthandel zouden de Rosenkranz" kunnen kwijtraken Zij waren van plan Tilmall Riemenschensclmeider, geweest het te verbranden. Enkele stuk- a"vU;éU\Ui',n' ontbreken er stukkene°ï'pffvïïi i \olkach (Opper Franken) Lje ma(jonna de vingertoppen van het erd gestolen en voor een losgeld Christuskind, vele stralen uit het aureool an het Hamburgse geïllustreerde en een stuk van de rozenkrans. Ook de -eekblad Stern van honderdduizend vijf medaillons der rozenkrans zijn nark door de dieven werd terugge-, zwaar beschadigd. De rode verf is diep en (ij zijn nog steeds onbekend) in het hout gedrongen De restauratie s toch zwaar beschadigd. van het kunstwerk zal zeer moeilijk zijn Het beeld bevindt zich in het „Natio-iOp zijn vroegst in mei yan het volgend nal Museum" in München. Het is bedekt [jaar zal het beeld naar de Wallfahrtskir- met roetvlekken en gedeeltelijk be-1 che kunnen terugkeren. Er zullen dan smeurd met rode vlekken. Het is doorspeciale maatregelen worden genomen de dieven in stukken gehakt, nadat zij lom het tegen diefstal te beschermen. Hetuitpraten van de meningsverschil len terzake kan wachten tot na de ver kiezingen. Verschil van inzicht over N. Guinea mag onder geen beding inzet de indu: de enige hooggeplaatste Jood Sowjetunie. I. Novikof werd bevorderd van minis ter voor energie en elektrificatie tot vi ce-premier en voorzitter van de gere organiseerde staatscommissie voor we- deropbouwzaken. Verder is Lesechko tot vice-premier be vorderd, terwijl Neporozhniy de nieuwe minister is geworden voor energie en elektrificatie. Hij was onderminister voor de bouw van krachtstations. Grisjmanof werd ontheven van zijn functie van voorzitter van de staats commissie voor bouwzaken. Hij heeft geen nieuwe post gekregen. Het congres van de Tsjechische com munistische partij, dat drie dagen heeft geduurd, is gisteren afgesloten. Ka:-'! Bacilek werd herkozen tot eerste secre taris van het centrale comité, doch Pa vol Majling. minister van staatscontro le en Jozef Va'o. vicevoorzitter van het parlement werden uit het politieke bu reau van de partij verwijderd. In Hon garije werd Janos Kadar herkozen als eerste partijsecretaris. Vtcepremier Be- la B.szku werd van zijn regeringsfunctie ontheven om een der vijf secretarissen van het centraal comité worden. Hij wordt nu beschouwd als de tweede man in Hongarije, nadat Georgy Marosan uit het centraal comité en het politbureau is verwijderd. Dezso Nyers ..we-premier. Anastas Dymsjits 1 Mikojan, is na een verblijf van 24 dagen op Cuba opnieuw naar New York gereisd om een ontmoeting te hebben met de se cretaris-generaal van de Verenigde Na ties. Oe Thant. De heer Mikojan maakte de reis met een I 1-18 Turboprop-vliegtuig van Aeroflot Vanavond zal hij met de heer Thant dineren om daarna nog een onderhoud te hebben met enkele andere hoge Amerikaanse en V.N -autoriteiten. Mikojan zal niet voor morgen naar de Russische hoofdstad terugkeren. Gezochte man in W est-Duitsland aangehouden De centrale recherche van de Amster- damse politie heeft van Interpol bericht i ontvangen, dat in West-Duitsland de 43- i jarige uit het Gooi afkomstige J. H is I aangehouden. Hij werd in ons land ge-I zocht i.v.m. een omvangrijke oplichting, i De Duitse Dolitie hield de man aan, om dat hij zich bij .onze oosterburen aan bedrog zou hebben schuldig gemaakt. H. wordt ervan verdacht in Amster dam meer dan tien mensen te hebben opgelicht nadat zij waren ingegaan op zijn voordelige auto-aanbiedingen. Voor zijn bemiddeling incasseerde hij flinke bedragen, waarna hij evenwel niets meer van zich liet horen. Ook zou hij ccn aan tal mensen kredieten hebben aangeboden, waarvoor hij eveneens administratiekos ten incasseerde. Op deze wijze zou hij zich ongeveer met een ton hebben ver rijkt. Daarbij is inbegrepen een be drag van 70.000. dat H van een fami-j lielid in het Gooi bij een effectentrans- actie zou hebben afgetroggeld. Macmillan naar gen. De Gaulle De Engelse premier Macmillan zal be gin volgende maand een bezoek brengen aan generaal De Gaulle voor hij de. Oceaan overvliegt voor een conferentie met president Kennedy. Het doel van speciale c de bestrijding Nederland. De maatregelen zijn er op gericht een betere controle mogelijk te maken op de handel in België zelf om te voorkomen, dat eenmaal gesmokkelde Nederlandse boter met Belgische boter wordt ver mengd. Een van de maatregelen is de numme ring van de boterwikkels. zoals in Neder land gebeurt. Ook op de uitgifte van ver gunningen aan boterhandelaren zal een strikter toezicht worden uitgeoefend. Zwemmend naar de vrijheid Blijkens een mededeling van de West- berlijnse politie zijn drie Oostduitsers door het ijskoude water van het Tel- tofkanaal gezwommen om naar het wes ten te ontsnappen. De drie vluchtelingen, die tussen 18 en 32 jaar oud zijn, moesten in een ziekenhuis worden opgenomen om be handeld te worden tegen de gevolgen van hun blootstelling aan de koude. (Advertentie) ministriële taak (financiën) ontheven, ris van het centraal con het bijzonder voor de L R.k.-zuster krijgt acht jaar cel In een sensationeel proces voor een jury-rechtbank in de Noordportugese stad Mirandela >s dit weekeinde de 31- jarigc rooms-katholieke ordezuster Ma- na Martins Ferreira wegens doodslag tot I acht jaar tuchthuisstraf veroordeeld. Bo- vendien moet zij de nabestaanden der] slachtoffers 220.000 escudo's (ongeveer 25.000 gulden i betalen. De ordezuster, die in een asiel in de buurt van Mirandela werkzaam was, werd beschuldigd van receptvervalsing net het doel. andere ordezusters te ver moorden. Drie ordezusters en een in het asiel opgenomen zieke waren aan ver giftiging gestorven. Zuster Maria, die 'ich al sinds haar misdaad in februari I960 in hechtenis bevond, werd vermin derd toerekeningsvatbaar geacht. I Een Franse auto gleed uit op een gladde weg, reed tegen een boom en kwam aan de rand van een 25 meter diep ra vijn tot stilstand. De be stuurder kroop er uit om hulp te halen. Even la ter schoof op dezelfde plaats een auto stuur loos op de eerste, die in de diepte verdween. De tweede auto bleef staan. De bestuurder kroop er uit om hulp te halen. Het bleek een geliefd plekje. Een grote vrachtwagen verscheen, wierp zich op de tweede auto die eveneens in het ravijn verdween, en bleef zelf met twee wie len maar net op de be gane grond. I Het Hongaarse pers bureau deelt mee, dat in Hongarije een pro- dukt vervaardigd wordt, Gerovit genaamd, ter bestrijding van ouder domskwalen. Met 12 mensen zijn proeven ge nomen, onder wie drie 90-jarigen, die allen ern stige organische gebre ken hadden. Na een be handeling van enkele dagen voelden de pa tiënten zich reeds be ter, sliepen beter en kregen eetlust. De Sowjetunie heeft aan de internationale luchtvaartfederatie ge vraagd de ruimtevlucht van Nikolajef als een wereldrecord aan te merken. De vlucht duur- 2.639.600 kilometer werd afgelegd. I Koning Savang Vat- thana heeft zaterdag een koninklijk decreet getekend, waarbij zijn 31-jarige zoon tot kroon prins van Laos wordt benoemd. Misdaad duikt elke keer weer op met een nieuw jasje aan. De po litie op -Sardinië heeft een bende opgerold die zich specialiseerde in het stelen van honder den koeien. Daarna werd van de voormalige eigenaars een losprijs geëist voor de onbe schadigde en veilige te rugkeer van hun bees ten was volgestopt met kunstschatten en bin nenkort op de lijst van nationale monumenten zou worden geplaatst, is gisteren vrijwel tot de Ondergrondse beweging in c1 Soerabaja President Soekarno is zondagavond op een mohammedaanse plechtigheid in Dja. karta verschenen met een versterkte ge wapende lijfwacht Deze maatregel wordt in verband gebracht met berichten, vo' gens welke het Indonesische leger eer actie is begonnen tegen een ondergrond se beweging, welke legen Soekarno's be wind is gericht en die opereert in Soe rabaja. Volgens betrouwbare inlichtingen is de leider van deze organisatie een gewezen legerofficier gearresteerd, evenals de hoofdredacteur van een te Soerabaja verschijnend blad. De afgelo pen tijd hebben zich in de stad herhaal delijk relletjes voorgedaan en zijn be togingen gehouden tegen de hoge rijst prijs. Tweede doodvonnis voor de aanslag op Soekarno ÜAlLOGRAf1 Retracto 3 incl. langschrijfvulling f 2,75 grond afgebrand. De heeft schade wordt op meer i den dan een miljoen gulden op het lev geschat. De politie" neemt aan dat de brand gesticht is door grond- speculanten die de grond wilden kopen maar daartoe geen kans kregen, indien het huis nationaal bezit zou wor- gerechtshof voor het oos- n de Indonesische archipel beroep tegen de beklaag- :g. Thenderawasih-aanslag van president Soekarno. geruime tijd geleden te Makassar ge pleegd. de beklaagde Idabagus Surjate- naja. de tweede hoofdbeklaagde in het proces, ter dood veroordeeld. De eerste hoofdbeklaagde in het pro ces. Marcus Oktavianus Latuperissa. :s reeds eerder door dit hof ter dood ver oordeeld. 94 afstand den. I Premier Ikeda heeft bij zijn vertrek uit Ne derland nog gauw 120 rododendrons in het vliegtuig laten laden. Hij heeft deze struiken in Boskoop gekocht voor de keizer van Japan. De Belgische minister van buiten landse zaken, Spaak, is gistermiddag naar New York vertrokken. Hij zal dkar met Oe Thant, de secretaris-generaal der Verenigde Naties, over de huidige span ningen tussen Katanga en Kongo spre ken. In New York bevindt zich ook de minister van buitenlandse zaken van Kongo, Bomboko. (1063) Verhoudingsgewijs is het grootste aantal immigranten dc Ver enigde Staten binnengestroomd tus sen de jaren 1870 en 1890, toen het grote vlaktcgebied in het westen werd opengesteld en voor landbou wers en veehouders toegankelijk was geworden. De rechten van de Indianen waren in verschillende sta ten afgekocht en het aldus vrijge komen land werd ter beschikking van kolonisten gesteld, hetgeen in vele gevallen tot een werkelijk waanzinnige stormloop naar de nieu we gebieden aanleiding gaf. Hoewel de kolo nisatiepolitiek van de regering dus een belangrijk aan deel had in het be volken van lege ge bieden, is de bij drage die de spoor wegen in dit bevol- kingsproces hebben geleverd, zeker niet minder belangwekkend. Aan deze lichamen was in de loop der tijden zoveel land voor niets weggeschon ken, dat tot 1890 alle land dat gra tis ter beschikking van de kolonis ten was gesteld, nauwelijks hierte gen opwoog. Deze opeenhoping van land in handen van enkele spoor wegmaatschappijen had uiteraard bijzondere consequenties, want dc spoorwegen waren bij de exploita tie van de ijzer-, koper-, steenko len-, zilver- en andere mijnen in hun gebieden ten nauwste betrok ken, evenals bij de houtkapperij of bij welke andere werkzaamheden ook die op hun grondgebied werden uitgevoerd. Zo vertelt Winston Churchill dat in de staat New Hampshire de spoorwegen de op permachtige regeerders waren; dc staat Wisconsin was in dc tachtiger jaren horig aan de spoorweg, en houtbelangen; dc Southern Pacific was volgens Frank Norris de oc topus die over Californië heerste: de wetgevende vergadering van New York werd voor een belang rijk deel door de spoorwegen om gekocht, kortom, de landsclienkin- gen uit vroegere tijden hadden tot gevolg dat het hele economische en politieke leven in de Verenigde Sta ten met de spoorwcgbelangen was verbonden, van welk verschijnsel tot op dc huidige dag de gevolgen merkbaar zijn. Zoals gezegd, vormt de rol die de spoorwegmaatschappijen in de ko lonisatie van het westen hebben ge speeld. een nog veel belangrijker hoofdstuk. Om het voor niet ont vangen land. dat voor mijn- of bos bouw weinig vooruitzichten bood tóch aan de man te brengen, gin gen deze onderne mingen er n.l. toe TOCH IS HET ZO! kolonisten te verko pen. De Northern Pacific, die over vele miljoenen ha kan beschikken, overstroomde Eu ropa met reklame- folders, waarin dc bijna tropische vruchtbaarheid van de grond in liet westen werd be zongen. Een tijdlang had deze maatschappij meer dan 800 buiten landse agenten in dienst om deze „prachtige" grond aan toekomsti ge Europese emigranten te verko pen. De Santa Fe spoorweg haal de duizenden Russische Mennonie ten in het land, de Southern Pa cific trok voornamelijk Duiders en Scandinavicrs aan, kortom, dank zij deze krachtige propaganda (en dc uitzichtloze armoede in Europa) stroomden 8 miljoen Immigranten het land binnen, mensen die in verschillende streken langs de spoor lijnen tot op de huidige dag het karakter van de landelijke bevol king bepalen. Weliswaar in min dere mate dan een halve eeuw ge leden. maar in allerlei facetten van het dagelijks leven toch nog dui delijk merkbaar. Over spoorwegen gesproken, weet u. dat ook houten rails en papie ren wielen door de spoorwegwa gons zijn gebruikt? Nadruk verboden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 5