Film «ver Texel
DELTA poort van Europa
EILAND VAN RUST
EN RUIMTE
i NIEUWE BOEKEN
Het nieuwe Duitsland en de oude nazi's
ZATERDAG 17 NOVEMBER 1962
Bij dit artikel over de door Ellen en Rei nier Meijer
gemaakte film over het eiland Texel hebben wij enkele
foto's afgedrukt, die ontleend zijn aan deze sfeervolle
rolprent. „Vertelsels over Texel'', zoals de titel luidtlaat
het leven op dit eiland zien en doet dat in een juist
aangevoelde dosering van de zo typische sfeer van rust
vreugde in het geval heeft Rei-
mer Meijer dit verfilmd. Scha
pen zijn vertrouwenwekkende die
ren. Er gaat een grote vrede en
rust van hen uit. Dat ervaart
men op Texel als zij in grote
troepen tegen de avond langs het
wad of over de wi
toe worden geleid.
De mechanisatie heeft ook zijn
weg naar de Texelse landbouw ge
vonden. Grote combines stropen
in de oogsttijd de velden af en
maaien en dorsen het graan en
bundelen het stroo, dat terstond in
kustvaarders wordt afgevoerd. Het
zijn grote verschrikkelijke mon
sters deze dorsmachines, maar
toch zingen zij het lied van de
arbeid op een indrukwekkende,
haast geestdriftige wijze. Voor
treffelijk is dit moderne oogstwerk
door de film in beeld "ebracht.
Het paard
Gorter en Geerten Gos-
saert nog de fiere paar
den gekend in forse ga
lop langs onze eindeloze
stranden. Hier in Holland
is het paard welhaast een
museumstuk geworden,
maar daar in Texels vrije
natuur nemen de paarden
hun eeuwenoude plaats
nog in. De film geeft
daarvan een verrukke
lijk voorbeeld in een mi-
nutendurend shot van
een jongen, die door de
duinen galoppeert; een
prachtige ritmische pas
sage, als het ware een
symfonie van vrijheid: het stevig
dravende paard met de wapperen
de manen, de jongen die het dier
vorstelijk in de hand houdt, de
haren in de wind. het wegglijdende
wisselende landschap, het is een
ongerepte natuur.
oerbeeld 1
Het eiland Texel kennen wij
inwoners uit de stad, die Rand
stad Holland heet, voorname
lijk als onvolprezen vakantie
oord. Wij weten voorts, dat het
een bijzonder vogeleiland moet
zijn en sommigen hebben bij
hun bezoek aan Texel daarvan
wel iets waargenomen. hoe
wel men als buitenstaander
het eigenlijke maar spaarza-
melijk te zien krijgt, maar
voor het overige is Texel in
alle opzichten een eiland voor
ons; een aan alle kanten af
gesloten, eigen gebied, dat ook
nog leeft als de vakantiegan
gers al lang vertrokken zijn,
als de herfststormen het her
metisch afsluiten als een har
oord, waar mens en dier ge
zamenlijk beschutting zoeken
tegen de felle winter en gedul
dig wachten tot het voorjaar
hen verlossen komt, zoals het
de eeuwen door van geslacht
op geslacht is gegaan.
Dit wezenlijke Texel te ont
dekken, dat achter het Texel der
toeristen - ligt, is een boeiend
avontuur, wij ervoeren dit,
toen we dezer dagen de nieuwe
Texelfilm van de Haagse cine
ast Reinier Meijer zagen, die
in maandenlange,-, v pyyprftpfiljten.,
met zijn vrouw Ellen de rijk
dommen van Texel heeft ontdekt,
ook in de jaargetijden, waarop
het eiland door iedere stadsmens
is verlaten.
In 1942 maakte Herman van der
Horst de eerste Texelfilm, uiter
aard met een sterke nadruk op de
geheel eigensoortige flora en fau
na van dit unieke eiland. Nu na
twintig jaren voelden de opdracht
gevers, de commissarissen
van de Teso (Texels Eigen Stoom
boot-Onderneming) behoefte aan
een nieuwe film over hun eiland,
en zo kwam deze film van Ellen
en Reinier Meijer tot stand.
Op zichzelf is deze Teso al een
bij uitstek Texelse merkwaardig
heid. In 1907 werd deze stoom-
bootonderneming, die de officiële
verbinding van Texel met de
Noord-Hollandse vaste wal on
derhoudt opgericht en alle Texe
laars werden aandeelhouders.
Voor de ontwikkeling van Texel
als toeristenoord is deze Teso
van onschatbare betekenis ge
weest. Van haar gaan de initia
tieven voor het vreemdelingen
verkeer uit. en de 75 minuten du
rende 16 mm kleurenfilm van het
echtpaar Meijer, waarin men zich
ten doel stelt de vreemdelingen
te vertellen over Texel, „Ver
telsels over Texel" heet de film
dan ook begint uiteraard met
De handen vanSteikeGielens
De handen van Stefke Gie-
Iens. door G. H. van Maren.
Uitgave W. D. Meinema N.V..
Delft.
i christelijke ro-
ai.aii pleegt te heten. En daarmee
is het gelijk gezegd: origineel
van opbouw is het niet, terwijl
er hooguit van enigszins stichten
de lectuur, maar niet van litera
tuur gesproken kan worden. Au
teur Van Maren laat de wat stil
le hoofdfiguur Stefke Gielens
een Brabantse pendelaar op de
juiste momenten zijn mond open
doen om met een zekere bewogen
heid bepaalde zaken recht te trek
ken. Zijn rechterhand, symbool
van echtgenote Anna. levert hem
daarbij minder moeilijkheden op
dan zijn linkerhand. waarvan
duim en vier vingers zijn kinde
ren moeten verbeelden. Vier van
deze kinderen hebben zo hun ge
ijkte problemen. Duim-kraamver-
pleegster Corrie is oververmoeid
en wat ontevreden; wijsvinger-on
derwijzer Freek zoekt het zg. gees
telijke contact als de „intellectu
eel" van de kinderschaar een tijd
je niet bij zijn vrouw alleen; mid
delvinger-politieman Nol is dan
de enige die het kranig in zijn
eentje weet klaar te spelen; wijs
vinger-militair Arie sukkelt wat
met een meisje en pmk-kunstnij-
verheidsscholiere Tonkie tenslotte
heeft iets met een oudere schil
der. Maar de bedachtzame Stef
ke ontpopt zich op de goede ogen
blikken als een wijs man, die er
het zijne toe bijdraagt de proble
men een wending ten goede te
geven. Voor het slot van zijn ver
haal koos de schrijver zich een
brand, die uitgerekend woedt bij
een andere pendelaar, Kors Bru-
ning. een man die Gielens in de
bus altijd zo treitert. Stefke komt
echter ook „door dit vuur heen",
letterlijk en figuurlijk met welis
waar een blinkende traan in de
ogen maar een (glim)lach om de
mond. Meer zullen we over
dit boek maar niet zeggen. Ten
slotte bent u het zelf die uw keus
bepaalt.
De Texelaars zijn echter niet
aan de machine vervallen. Hun
hier- de boeren van Texel druk in de eiland brengt dat zo mee, dat ze
boei- weer op het land. De schapenteelt nog aan het verleden hechten en
is er nog in ere en kostelijk zijn z0 hebben ze nog lang geen ai
de beelden, die de film geeft van scheid genomen van het paard,
de drukte op de markt, waar met Het paard is bij hen in grote ere
handjeplak de dieren van eige- en als seizoen en weer het toe-
naar verwisselen. Als de ooien iaten organiseren ze graag een
an_ werpen houdt de boer nachtenlang paardenshow. „Ouderwetse paar-
een wacllt in de schuur en trots den met mooie konten", vindt cie
h houdt hij tegen de morgensche- jury, die ongemerkt door de mi-
dat Texel van zo rondom 1907 mering^het pas geboren lamme. crofoon wordt afgeluisterd. Het
heeft gezien: een landelij-
de boot van de Teso.
mee heeft men metee
ende en typisch Texelse geschie
denis aangesneden.
Raak
Aan de hand van oude
sichtkaarten laat de film op
aaklyperende wijze zien.
eru.i «een ,a„uc.- - omho°g- Het zi)n verrukkelijke zijn fraaie, edele d:
ke samenleving, voornamelijk Ie- 'a'ereeltjcs als de scHapen. ge- hun trotse bezitter
de schapenteelt. schoren worden: aanvankeliik ge- veld worden od- er
draf het
schoren worden; aanvankelijk ge- veld worden op- en afgeleid. Te-
laten en onwennig laat het dier xel heeft ook nog de ruimte voor
V
grote Zo hebben dichters als Herman
i de sche-
Er is echter in het verre ver- met zich begaan als de elektri- het paard want ongelooflijk
leden nog een ander Texel ge- sche tondeuse bij kop en hals wijdsheid van dit land. De paar-
weest: de bloeieqde pleisterplaats voorzichtig begint de vacht, los te den houden ervan in weer en wind
van de schepen der Oost-Indi- maken, maar steeds vertrouwder duin op duin af te draven, of de
sche Compagnie, en van de trot- en op het laatst zelfs vorstelijk schapen te begeleiden op hun
se vloot van de Republiek der laat de dame zich van haar rijke tocht langs het eindeloze wad.
Verenigde Nederlanden. Hier gin- bontjas ontdoen. Met
gen Tromp en De Ruyter aan
boord, nadat zij de dag tevo
ren de biddag voor een goede
vaart in de kerk hadden bijge
woond. Op Texel
pen proviand en watei
boord en nu nog zijn er in de
weilanden de enorme putten te
vinden, waar het aangevoerde
zoete water werd bewaard om
de onder zeil liggende schepen
van zoetwater te voorzien. Gro
te harduinen reservoirs afgedekt
met een enorme steen.
Aan dit welvarende,.- aeventien-
de eeuwse verléden herinneren
loetoamgwlie vele prachtige oude
kerken, die Texel bezit. Vele zijn
nu in verval, want de voor het
merendeels kleine gemeenten kun*
nen die grote predikhuizen niet
naar behoren onderhouden. Er
moet op Texel heel wat gerestau-
reerd worden. Hier en daar treft
men ook nog enkele historisch be
langwekkende huizen en gebouwen
aan. maar Texel moet veel meer
waardevols bezeten hebben in het
verleden. Zo nu en dan herinnert
een oude gevelsteen, die nu be
nut wordt om de dijken te hel
pen versterken hieraan. Misschien
is aan dit zeevarende verleden
van Texel het ook te danken, dat
de godsdienst er een levendiger
plaats inneemt dan op het vaste
land van Noord-Holland. Vele Te
xelaars zijn Doopsgezind, maar
ook zijn er bloeiende Hervormde
gemeenten. Er komen altijd
„goeie dominees" van Texel. Ds.
Buskes was er bijv. één van.
Op zondagmorgen klinkt het
psalmgezang stoer en krachtig
over het eiland. De film geeft hier r wm
een ontroerend voorbeeld van. als, jfitf ïO'
ik meen uit de kerk van Oude-
schild. Psalm 89 weerklinkt:
De weinige vissers, die Texel
thans nog telt gaan naar zee en
het oude visserslied klinkt eerbie
dig op. Ons oude Calvinisme
bergt juist in zulke dorpskerken
zoveel schoons. Zo'n film kan
daarvan verrassend en ontroe
rend vertellen.
Terwijl de toeristen genieten
Ja. dit is het verrassende van
Texel: haar ongereptheid De
mensen verdwijnen in haar na
tuur Er kunnen drommen toeris
ten komen, de boeren kunnen het
land bebouwen, zij kunnen het
land verkavelen, wegen aanleg
gen, dorpen stichten, huizen bou
wen. maar het zal altijd lijken
of dit alles maar zo en zonder
plan er is neergestrooid. Texel
blijft het eiland van rust en ruim
te. De zee blijft het eiland be
heersen. De mens mag er verblij
ven als een gast. niet als één die
het onderwerpt, maar als één. die
zich aanpast. Wie Texel bezoekt,
moet het land eerbiedigen. Hij
mag ervan genieten, maar het
niet vernietigen. Zijn bezoek mag
nooit tot een industrie ontaarden
Dat begrijpt men pas goed als
de kluut en de schol
ekster en al die tientallen vogel
soorten meer, heer en meester
zijn. Daar in de paartijd is Fa
rao Lepelaar vanzelfsprekend de
ongekroonde koning. Op een zeer
grote afstand is hij slechts met de
tele-lens van nabij te bewonderen.
Met zijn rechtervlerk wuivend
maakt het mannetje zijn trotse
vrouw het hof. Een eresaluut der
Rust
Een zelfde geheimzinnige rust
heerst er ook ,n het Texelse bos.
Als een woud van Brocé'.iande
herbergt het ongerept zijn lande
lijke stilte. Als een vlinder zweeft
de camera door dit kleurrijk oord,
waar de zeewind onafgebroken
ruist door de toppen van de bo
men. Hier en daar even stilstaan
de bij een bijzondere bloem of
plant. d,e als kostelijke details de
monotonie van het bos doorbre
ken. Maar ook in de bewoonde
streken, tussen de weilanden en
de akkers is Texel ongeschonden.
De hoeven liggen als heuvels in
het land; de kronkelende wegen
voeren naar de kleine, oude dorp
jes. waar fier en speels een kerk
je ten hemel steekt.
Dit Texel, zoals het leeft en
werkt, ziin oude feesten viert:
voor de kinderen Sinte Maarten,
voor de volwassenen het vrolijke
Oude Sunderklaos, het is in de
ze film in een uitbundige rijkdom
van details vastgelegd. Hier doet
de mens de natuur geen kwaad,
maar leeft er weibeschut tezamen
met plant en dier. met zijn scha
pen en zijn vogels, zijn zeer bij
zondere planten .a bloemen, zijn
ongeschonden reservaten. Levend
vanuit een eeuwenoude traditie,
omgeven door de wijde zee. die
nimmer aflatend het eiland neemt
en geeft.
Reinier en Ellen Meijer hebben
enorm veel in hun ..Vertelsels van
Texel" bijeengebracht, maar als
de film na vijf kwartier ter. einde
is heeft men het gevoel dat zij
nog lang niet zijn uitverteld. Hun
film
met opzet een film van
weinig woorden gelaten. Guido
van Deth spreekt zo nu en dan
een spaarzame tekst, onopvallend,
zonder pretentie, zoals het hoort,
want in deze film is het eiland
zelf aan het woord. Het spreekt
in onvergetelijke beelden en krijgt
klank m de muziek van de oud-
Delftenaar Leon van der Eyk.
een voortreffelijke. rythmische
muziek, d.e het beeld begeleidt en
richting geeft, zoals de ruiter zijn
paard. Muziek is een geweldig
ding: het geeft het beeld zijn
kleur en diepte, de dimensie van
de tijd. Leon van der Eyk heeft
dit terdege begrepen. Hij is voor
mij een der beste muzikale illus
trators. die ons land op filmge
bied telt.
Wij moeten zuinig zijn op ons
eiland Texel. Het is een reservaat,
een bewaargebied van rust
ruimte. Reinier ei
hebben dit met ee
dige liefde voor o
beeld vastgelegd.
Ellen Meijer
baast eerble-
in het film-
EV. GROLLE
strand, zijn
Er is zo de laatste jaren al heel wat versche
en over het gigantische werk, dat in het Zuid
westen van Nederland stap voor stap tot uit-
I voering komt: het Deltaplan trekt de aandacht
van de gehele wereld - en geschriften over -„de
Initvoering daarvan, -mèt foto's, vinden een breed
afzetgebied.
Het prachtige boekwerk, dat dezer dagen on
der de titel ,,DELTA-Poort van Europa" bij de
N.V. Uitgeverij A. Roelofs van Goor te Amers
foort is verschenen, gaat niet alleen over deze
Deltawerken, maar geeft ook uitstekende informa
tie over het Deltagebied zelf. Het is bovendien
niet alleen een fotoboek (hoewel de 160 foto's
het grootste stuk van het boek vullen), maar
ook door de inleiding een werk, dat een
goed inzicht geeft in de aan de gang zijnde en
an de samenleving
Boeiend
Deze inleiding is «geschreven door de Utrechtse
ioloog, prof. dr. Sj. Groenman, die mede aoor
;rse onderzoekingen in het Deltagebied van 'de
laatste jaren met de verhoudingen in Zuidwest
Nederland op de hoogte is. Prof. Groenman heeft
en dat is voor een boek als dit een verdienste
zich niet verloren in allerlei <op zichzelf zeker
interessante) Sociologische beschouwingen. Hij heeft
integendeel een zeer leesbaar en boeiend „verhaal"
geschreven dat uiteraard wel in kort bestek
doel en inhoud van het Deltaplan weergeeft, maar
ook een beschrijving bevat van de snelle en zeer
ingrijpende ontwikkelingen, die men kan aanduiden
met namen als Botlek. Europoort. Sloeplan. Zeeuws-
vlaamse kanaalzone e.d. En daarbij zag de schrijver
kans ook nog wat historie te geven.
„Mensen in soorten" zette prof. Groenman boven
één van de hoofdstukjes. En
als het gaat om een nieuwe
I toekomst, die in feite reeds I
begon na de watersnoodramp I
van 1953, dan verliest de so- I
zal de bekoorlijkheden van het t
voor u besproken
omwentelingen. Het
zal méédoen met de rest van I
het land Men zal er niet meer I
spreken van isolement. Het ligt
alles zo tastbaar bijeen, die i
I wereld van vroeger en de on-
Foto's
I Zoals gezegd vullen de foto's
het grootste gedeelte "on
Christelijk bewustzijn (Es
says over Pascal), door Ro
mano Guardini. Uitgave (ster
ren serie II) C. de Boer jr/
Paul Brand - Hilversum.
Guardini,
thcologi-
Hct nieuwe Duitsland en de Westduitse kabinetscrisis geko-
oude Nazi's, door T. H. Tetens.
Uitgave Ad. M. C. Stok, Forum
Boekerij, Den Haag.
Degene, die de gebeurtenissen
rond een aantal geruchtmakende
publikaties in het Westduitse
weekblad „Der Spiegel" nauwkeu
rig heeft gevolgd en die kennis
neemt van het door Tetens ver
zamelde en in boekvorm gebun
delde documentatiemateriaal, is
geneigd te veronderstellen, dat al
le rumoer rond „Der Spiegel" een
in hoge mate lugubere achter
grond heeft.
Die achtergrond wordt nog diabo-
lischer. als men aanneemt, dat
de door Tetens vermelde feiten
juist zijn. En daaraan is. gezien
zijn zo zorgvuldige bronvermel
ding, helaas weinig mogelijkheid
tot twijfel overgelaten.
Er zijn in een proces met als
middelpunt de leidende figuren
van ..Der Spiegel" termen geval
len als landverraad en schending
van staatsgeheimen.
Het Internationale Persinstituut
te Zurich in Zwitserland heeft
over dat proces een verklaring uit
gegeven, waarin het instituut op
komt voor de persvrijheid en het
volksgeweten in West-Duitsland.
Een Duitse staatssecretaris ver
loor definitief zijn zetel, een twee
de werd voorlopig geschorst. De
naam van de tot aftreden ge
dwongen staatssecretaris vindt
men terug in het werk van Te
tens.
Zelfs was het bijna tot een
Tetens laat ons in zijn boek
zien, dat er in West-Duitsland iets
op hoogst ernstige wijze verkeerd
dreigt te gaan. Hij laat ons ook
de oorzaak daarvan zien: de ac
tiviteiten van de vroegere Nazi's
met hun nog altijd vooroorlogse
inzichten, hun corruptie. Vooral
ook hun aantal. Tetens wijst hen
aan op belangrijke regeringsfunc
ties, in NATO-organen. op posities
van internationale importantie. Hij
noemt hen met naam en toenaam,
beschrijft hun afschuwelijke ver
leden en de rol. die zij nu nog
spelen. Hij staaft zijn beweringen
met een overweldigende hoeveel
heid feiten, waarvan hij stuk voor
stuk zorgvuldig de bron vermeldt.
Het verband tussen die feiten en
hetgeen er thans rond „Der Spie
gel" geschiedt, ligt voor de hand.
Wat Tetens neerschreef is geen
aangename literatuur, voor velen
zelfs niet eens boeiende lectuur.
Daarvoor is zijn afgrijselijke col
lectie te droog, men zou zelfs kun
nen zeggen te tabellarisch, gerang
schikt. Een krant zou u dergelijke
zaken wellicht smeuïger opdie-
Wil men een duidelijk inzicht
hebben in de door Tetens beschre
ven toestanden, dat is men er nog
niet met het lezen van zijn boek.
Want Tetens beschrijft de feiten
niet uitvoerig. Hij vertelt zijn le
zer slechts waar die deze feiten
wél uitvoerig vindt beschreven.
Maar daarom is het werk van
Tetens zo beklemmend: de lezer
beseft, dat hij tegenover iets
wordt gesteld, dat veel groter,
veel wijder vertakt en veel ge
vaarlijker is, dat hij in de verste
verte zou kunnen vermoeden.
Tetens laat zien, hoe het Duitse
nationaal-socialisme nog lang niet
is ondergegaan in de tweede we
reldoorlog en in de veroordeling
van de oorlogsmisdadigers die
men in Duitsland na beëindiging
van hun straftijd als „thuisvaar-
ders" juichend begroet. Hij stelt
ons de Nazi's van nu voor als
een afschuwelijke colonne „ter
mieten" noemt hij ze die thans
door het ..Spiegel"-rumoer in de
actualiteit is gekomen.
Wij beseffen dat het tegenwoor
dige Duitsland allereerst de taak
heeft tegen deze colonne op te tre
den. Maar ook dient de gehele we
reld gewaarschuwd te zijn tegen
hetgeen daaruit voort zou kunnen
komen.
Wat van de Nazi's kan worden
verwacht, weet Tetens precies. De
ze in Berlijn geboren journalist
I iuefc' ?e T8!' gcm?a,kl indrukwekkend
I door de Amsterdamse foto- 1 -
graaf Aart Klein. En het moet
I gezegd: hij heeft in alle gen
res een zeer hoog peil weten
le beréiken. Of men nu de
landschapsfoto's neemt dan
Iwel de opnamen van b.v. het
werk in het Ha ring v
sche kringen bekend door zijn helpen. Hoe
Werkend Nederland in
woord en beeld, door Lize Stil-
ma. Uitgave Hotlandia, Baarn.
Vijftig Nederlandse bedrijven
zijn door de schrijfster bezocht,
vijftig industriële ondernemingen
talloze Nederlanders aan werk
Jezus Christus, de Heer. die het De schrijfster merkt in het vi
menselijke naar God en het god- woord snedig op. dat het de
delijke naar de mens bemiddelt, dustrielen soms moeilijk is geval-
de portretten van een
boer of een boerin bekijkt dan
wel de actiefoto's van Delta
arbeiders aan het werk. het is
alles even gaaf en feilloos ge- I
treffen. Men kan alleen al met
.plaatjes kijken" enkele pret-
tige uren doorbrengen! Be-
halve Aart Klein zorgden voor
foto's Aero Camera. KLM
centraal staat. heeft
nieuwe bijdrage aan het chris
lijk denken gezorgd. Hij- vra£
nu aandacht voor de vraag v
christelijk geloven i
dit kan omzetten
levi
illeen een vroom chris
ten was, maar die ook zelf ge
probeerd heeft zijn eigen chris
telijke existentie denkend
leggen.
hoe dit of dat wordt gefabriceerd
en waartoe het dient. Dit heeft
het voordeel gehad, dat er geen
zwaarwichtige termen in haar vlot
geschreven miniatuurgeschiedeni
amen. Ieder kan het b
daardoor is dit typisch
boek geworden voor de ge-
le man. die zich interesseert
r de technische ontwikkeling
samenleving. Wij gaan
betiteling terloops aan de kaak.
drijf
Frits J. Rotgans.
concentratiekamp werd opgesloten.
In 1934 kon hij naar Zwitserland
ontsnappen. Tijdens en na de oor
log verbleef hij in de Verenigde
Staten, waar hij deel uitmaakte
van de Amerikaanse commissie
betreffende de oorlogsmisdaden en
waar hij thans te Washington ad
viezen verleent over de verhou
ding ten opzichte van Duitsland.
Voor West-Duitsland en ook voor
ons allen kunnen wij hopen, dat
hel met hetgeen Tetens in zijn
boek stelt, niet zo'n vaart loopt.
Maar of de realiteit onze hoop
dekt?
I ontdekt. Zo behoort Tiengeme-
I ten (foto 4) niet tot Zeeland, i
Voorts staat op foto 14 niet I
Ide abdij, maar het (Middel
burgse) stadhuis op de achter- I
grond. Londensekade (foto 15)
I moet Loskade zijn. En Bres-
I kens (foto 115) ligt niet aan I
1 één van de nieuwe binnenme-
Iren: de Westerschelde blijft be
slist open! I
Tenslotte zij vermeld, dat van I
Idit boek ook een Engelse en
een Duitse uitgave verschenen
zijn. Daarmee is het dus wel
I een passend geschenk voor I
I buitenlandse vrienden en rela-
Hij laat aan de hand
diens essays de geniale Pascal
ten volle tot zijn recht komen.
Hij schetst hem als een mens in Ir
wie de beslissing voor Christus het
en werkelijke grootheid vanuit gaa
vereld een bittere strijd
Eros op vier wielen, door John
Coates. Vertaling J. Th. F. van
Es. Uitgave: Ad. M. C. Stok
Zuid-lloll. Uitgeversmij. Den
Haag.
i een eerzame huisvrouw
igt alleen met vakantie te
i zij hierdoor belandt in
Frankrijk waar geen treinen
den. Ook als de grote geleerde, rijden doordat er plotseling
de absolute denker, die klein een van de
in zijn polemieken te
daardoor eenzaam in
kwam te staan.
Als iemand, die weet had va
ironie, geslepen, bijtende satiri
maar die geen humor kende, d:
alles miste, wat de „geest" mei
selijk maakt. En toch een mer
was met een sterk christelijk bc- f;ëftallig£'w!jie
wustzijn. Een fascinerend boek.
stakingen
vrijgezellen
Jitge-
de r
moder
ne auto naar dc Cóte d'Azur
voortzet, dan begrijpt men wel
dat dit gegeven in handen van een
John Coates geworden is tot een
verrukkelijk boek. vol dwaze din
gen en vol van romantiek, hoe kan
net ook anders als er zoveel lief
desproblemen zijn op te lossen....
die worden opgelost op de eigen
!tallige wijze van de avontuur
lijke huisvrouw...
Ga daar eens vissen, door A.
van Onck en Bob Kurhy. Uit
gave Ad. M. C. Stok, Forum
Boekerij, Den Haag.
Is er nog rustig en goed vis
water in Nederland? Ja. is het
onomwonden antwoord van beide
auteurs. En om dat te bewijzen
hebben zij een lijvig boek over
dit onderwerp samengesteld. Niet
alleen waar goed viswater is te
vinden, maar ook hoe ér gevist
dient te worden, zijn punten, die
ruime aandacht hebben gekregen.
Tevens is er uitgebreid adressen-
materiaal opgenomen. Duidelijke
overzichtskaarten en een serie
voortreffelijke foto's verluchten
deze uitgave Al met al een in
teressante wegwijzer voor hen
die weieens ergens anders wil
len vissen, dan op hun „eigen
stek", doch de weg niet weten.
Paragraaf 22, door Joseph
Heller. Uitgave Scheltens en
Giltay, Amsterdam.
De omslag van dit boek wil
ons doen geloven met een oor
logsroman te doen te hebben
doch de tweede wereldoorlog
heeft met Paragraaf 22 maar zij
delings iets te maken. De schrij
ver heeft de in het boek voorko
mende personen, met de bange
bombardeur Yossarian aan het
hoofd, volkomen abstract gesteld,
waardoor niet alleen het feit oor
log. doch alle daarbij betrokke
nen lachwekkende schimmen
worden. Joseph Heller bestaat
het zelfs de Schepper aller din
gen ierbij te betrekken, door de
figuur van de lcgerpredikant en
zijn boodschap uit alle officieren-
en manschappenverblijven te la
ten schoppen en daarbij de per
soon van God als iets irreëels te
stellen Nog een punt wat ons in
dit werk ten zeerste tegenstond
is het centraal stellen en het min
of meer verheerlijken van de
prostitutie, door de lezer o.a. te
doen geloven, dat de stad Rome
in hoofdzaak wordt bevolkt door
meisjes met een twijfelachtig
