Westen komt met Berlijns plan Hammarskjöld bezegelde bewust een vals rapport' Neliroe bereidt jeugd op langdurige oorlog voor Luchtaanvallen van Katanga Ex-V.N.-functio naris in boek: Spanje boos op Bonn om nasleep Spiegel-affaire Lucifers en het getal pi 1962 MAANDAG 12 NOVEMBER 1962 „Vasth ouden aan S ïSFSE JJN van neutraliteit Nehroe deed echter een klemmend be roep op de jeugd niet in paniek te geraken. Hij zei dat er een algemene militaire training zal worden inge- Over de wapenleveranties van het buitenland was de premier bijzonder te spreken. In de eerste plaats zei hij dat j de Sowjetunie er m had toegestemd haar Niet prijsgeven Premier Nehroe heeft gister- avond op een massabijeenkomst w JB in New Delhi voor het eerst offi- oorspronkelijke verplichtingen cieel bevestigd, dat de Sovjet- 'sStohïï: unie er in heeft toegestemd nietden zich bovendien van hun beste kant alleen straaljagers aan India teLat,en zie" doc? deXTSue,heid waaTe? huü i hulp arriveerde. Nehroe vroeg de jeugd leveren (zaterdag noemde Neh-;gecn snelle en ODzienbarende resultaten roe een aantal van 25 Migs) maar j te verwachten. Hii verklaarde, dat het ook een fabriek voor de vervaar-j S 'eTóX dlging van deze toestellen in In-! 'oc: -Wat er ook gebeurt, wij zutlen ons dia te bouwen. De militaire pro- En duktie IS de laatste drie weken derlasen aan het front. Bij een plotse drie keer zo groot géworden linSe Chinese aanval was een terugtocht op, 7 strategisch gunstiger posities van groot i Enige uren tevoren had de Indiase belang geweest, premier in een toespraak tot honderd- duizend jongeren verklaard, dat India i nog sterker dan vroeger moet vast. houden aan het socialisme en de po- v'„ °VCrieenS staat Hoewel hU de Verevfcde Staten dank- dt "a!!f' 20 2e «en waar- voor dt m|||ta|r, ,len„. verklaarde schijnlijk zeer langdurige oorlog te Nehroe, dat dit niet betekende dat India hij betoogde dat het zelfs zijn politiek van niet-gebonden zijn j vaarwel zal zeggen. „Trouwens het hoofd |van een westers land, dat ons nu wapens geeft, heeft mij al geschreven dat hij! niet verlangt dat India zijn traditionele politiek opgeeft", zo verklaarde hij. In i lenigte hoorde men daarop de naam j president Kennedy van mond tot j mond gaan. De Pakistaanse minister van voorlich ting heeft gisteren de westerse mogend heden aangevallen wegens hun bewape ning van India, dat hij een oorlogszuch tig land noemde. Het conflict IndiaI China noemde hij niet meer dan een grensgeschil, dat India aangrijpt om een militaire macht op te bouwen Tenslotte heeft een woordvoerder van het Indiase ministerie van defensie be kendgemaakt, dat Indiase troepen op twee achtereenvolgende dagen Chinese aanvallen op hun stellingen bij Walong hebben afgeslagen. Er zouden geen ver liezen geleden zijn. wachten Doodgewaande imam Jemen kerkhof voor H Egyptisehe indringers De door de revolutionairen va troon gestoten imam van Jemen. Mo hammed el Badr. van wie herhaalde malen is gezegd dat hij bij de revolutie was gedood, heeft zich zaterdag einde lijk in het openbaar laten zien. De Imam. die een gezonde indruk maak te, gaf een persconferentie voor buiten landse verslaggevers. Hij gaf de ver zekering, dat hij Jemen tot een kerk hof voor Egyptische indringers zou maken. De 35-jarige imam. die het kaki-uni form van een Jemenitisch soldaat droeg en die alleen aan zijn hoofdtooi te her kennen was als een hoge militair, klaarde, gaarne een einde te zie men aan het bloed vergieten ,ei slachting in zijn land. De imam zei dat hij binnen enkele weken in de hoofdstad Sanaa zou terug keren. Hij beschikte naar zijn zeggen over ongeveer vijf miljoen royalistische soldaten, allen Jemenieten. Hij leidt één leger, in het noorden, en zijn broer Al Hassan één in het oosten. Er zijl volgens de imam tienduizend Egypti sche soldaten in JJemen, deze vormei het grootste deel van het revolutionaire leger. Het persbureau voor het Midden-Oos ten heeft zaterdag medegedeeld, da! Egypte en Jemen in Sanaa een verde digingsverdrag hebben gesloten. In dit verdrag is o.m. vastgelegd, dat elke lanval op een van de beide landen ook wordt beschouwd als een aanval op iet andere land. Het verdrag geldt voor ijf jaar en kan desgewenst verlengd 119 Egyptenaren door Amerika houdt nauwlettend oog op alle scheepsbewegingca in de wateren rondom Cuba. De foto illustreert deze waakzaamheid: terwijl een vliegtuig van de Amerikaanse Marine boven zee rondcirkelt, komt een torpedobootjager (voorgrond) langszij een Russisch vracluschiv om te controleren of er met dit vaartuig inderdaad rakelten en onderdelen naar de Sowjetunie retour gaan. Oostduitsers mogen meedoen De Westelijke geallieerden heb- Henry Brsndon de Washinjttonjj cor- i i-i_k respondent van de Sunday Times, zei ben overeenstemming bereikt ove« h<( v00rstcl. Er liJn verschiUen- over de vorming van een interna- de variaties mogelijk op de deelneming tionaal gelagsorgaan, dat controleJJJ1 MfWOT^ekm'iïaYvïn'wkSi- moet uitoefenen op de toegangenrung van Oost-Duitsland uit voortvloei- tot Berlijn. Zij rijn voornemensdit k%"nnf„'jch~? nSgteHÜk óp"' voorstel by eventuele gesprekken dat de Russen in het verleden altijd met de Bussen over Berlijn in te I hardnekkig inlernationalo controle op j /T I de toegangswegen tot Berlijn hebben ge- dienen. Dit heeft de (Londensej j Weigerd. Hij verklaarde echter, dat men Sunday Times uit Bonn en Was- hoopt dat als de besprekingen over Berlijn worden hervat dit toezicht door de Russen op basis van de nieuwe plannen gemakkelijker zal worden aan vaard. waardoor de weg wordt vrijge maakt voor een blijvende oplossing van het Berlijnse vraagstuk. hington vernomen. In New York is zondag een verslag van de vertegenwoordiging van de Ver enigde Naties in Kongo bekendgemaakt, waarin wordt gemeld dat zaterdag tien Katangaanse vliegtuigen verscheidene bomaanvallen hebben uitgevoerd, onder meer vier aanvallen op een wegkruising bij Saseya Loeboenda en in de gebiedén rond Mbila, Kitoela, Kaseya en Kabalo in Noord-Katanga. Bij M-bila zouden ne gentien bommen uitgeworpen zijn en bij een brug over de rivier Loekoega bij Ka- beya vijftig. Ook zou het ziekenhuis van Masemba getroffen zijn. Een V.N.-woordvoerder zei dat na dere inlichtingen niet voor vandaag (maandag) kunnen worden verwacht. V.N.-vliegtuigen zijn ter verkenning het betrokken gebied onderweg. AOSRAM Door het -gebruik van vergiftigde spijsolie zijn in Ismaila aan het Suez- kanaal 1-19 personen verlamd aan han den en voeten. Er hebben zich nog geen sterfgevallen voorgedaan. De openbare gezondheidsdienst deelt mee. dat de olie in een vat zat dat sporen bevatte van een giftige substantie, maar hef was nog niet bekend welke deze substan tie was of waar de olie vandaan kwam, De slachtoffers bevinden zich nog al len in het ziekenhuis. De ziekteverschijnselen herinneren aan een epidemie van drie jaar gele den in Marokko, toen tienduizend men sen behandeld werden voor een epidemie van arm- en beenverlamming. Zij wa ren vergiftigd door het gebruik vani spijsolie die bedorven was door minera- yan onze correspondent in Bonn le olie die gebruikt wordt om vliegtuig-1 motoren door Hte spoelen. Over eerste Westduitse bondskanselier. Adenauer, er mee heeft ingestemd. Tot nu toe had hij ernstige be-zwaren geopperd tegen een gezagsorgaan als het onderhavige, waarin ook Oostduitsers zitting moeten krijgen. Volgens het plan moet het orgaan be staan uit vertegenwoordigers van de Verenigde Staten. Engeland. Frankrijk, drie communistische landen, drie neu trale landen, West-Duitsland, Oost-Duits land, West-Berlijn en Oost-Berlijn. De regering in Bonn had een gezags orgaan voorgesteld, waarin alleen Ame rika. Engeland, Frankrijk en Rusland zitting zouden hebben, terwijl Oost- Duitsland slechts een secundaire eri „technische" rol was toegedacht. Volgens de Sunday Times heeft Aden auer dit plan laten varen en zich be reid verklaard het nieuwe voorstel deze week, bij zijn bezoek aan Washington, met president Kennedy te bespreken. Jubilerend orkest voor de radio Het jubileumconcert dat het honderd jarige Noordelijk Filharmonisch orkest op 14 november geeft, zal een dag la ter. donderdag a.s., door de AVRO-radio worden uitgezonden. U kunt er dan. naar luisteren tussen 8.05 10 i slag lil Conor Cruise O'Brien beweert, dat Dag Hammarskjöld het rap port van de Ver. Naties over hoe en wanneer de eerste slag van Katanga in september 1961 is be gonnen, heeft helpen vervalsen. De gewezen Ierse diplomaat was toen het hoofd van de poli tieke afdeling der V.N. in Katan- ga. Elf weken later eindigde zyniVer. Naties de indruk maakte Katanga schikten elk woord van het officiële rapport gecontroleerd heeft voordat het werd uitgegeven. Met deze kennis, aldus O'Brien, was het de secretaris-generaal mogelijk om of de doeleinden van de operatie te steunen of deze doeleinden te desa- Derde weg a secretaris-generaal Oe Thant. De sensationele beschuldiging van O'Brien tegen wijlen Hammarskjöld is verschenen in een boek dat hij geschre- heeft en waarin hij zijn eigen le zing geeft van wat er zich in de sen sationele dagen achter de schermen an Elizabethstad afspeelde. Het boek heet ..To Katanga and back" en is uitgegeven door Hutschin- son. Met betrekking tot de verantwoor delijkheid van Hammarskjöld in het toe laten van het verschijnen van een „vals verslag", zegt O'Brien: „Hij liet het toe dat de wereld ken- s nam van een officiële lezing welke geformuleerd was, dat verborgen bleef wat er werkelijk was gebeurd dat actieve interventie door de in Zuid-Afrika De Zuidafrikaanse minister van jus titie, Balthazar Vorster. heeft bekend gemaakt. dat de acht mannen en vrou wen in Zuid-Afrika aan wie huisarrest is opgelegd, desgewenst het land mo gen verlaten echter op voorwaarde dat zij nooit meer terugkeren. Vr.jdag zijn vijf inwoners van Johan nesburg onder huisarrest gesteld op grond van de anti-sabotagewet. Enkeie van hen hebben, vijf jaar lang dag en nacht huisarrest. Voor de overigen geldt huisarrest van twaalf uur per dag. Tv-gloeilamp uitgevonden In een Oostenrijkse fabriek is een gloeilamp uitgevonden die zeven ver schillende lichtintensiteiten geeft en die men zelf kan regelen. Deze is vooral bedoeld voor verlichting van een ka mer waarin een televisietoestel aan- Men kan dan de hoeveelheid licht kiezen die zich het beste bij het pro gramma en bij de wensen van de kij kers aanpast en zo altijd een goede kamerverlichting hebben. Over de levensduur van de lamp werd nog niets naders gemeld. Hongaren mogen wel naar buitenlandse Vaststaat dat de arrestatie van Ah- lers in eerste instantie is geschied dank zij interventie van de Westduit se militaire attaché in Madrid, kolo nel Oster na een telefoongesprek met minister Strauss. Ofschoon dit van de zijde van de minister een absoluut toe laatbare ambtshandeling was, had kolo nel Oster zich zeker niet mogen wen den tot de Spaanse afdeling van Inter pol.. De Spaanse autoriteiten houden vol, dat het afschrift van het tegen Ahlers uitgevaardigde arrestatiebevel via de Parijse Interpol-centrale naar Madrid kwam. Zowel Parijs alsook de Westduitse Interpol ontkennen dit. Nochtans staat op de fotokopie duide lijk het woordje Interpol. De Westduit se minister van justitie, dr. Wolfgang Stammberger. gaat vandaag naar Karls ruhe voor besprekingen met het hoofd parket over het verdere verloop van het onderzoek tegen Der Spiegel. Te vens begint hij daarmede het onder- De Westduitse ambassadeur in Ma- zoek naar de onaangename bijkomstig- drid, Freihorr von Welck. die twee da- heden van de justitionele actie tegen gen in Bonn was hij was niet inhet weekblad, ofschoon de minister zich i Madrid, toen daar de Spiegel-bom j nadrukkelijk verzet tegen de voorstel- barstte zal vandaag zijn opwachting J ling van zaken als zouden door de jus- maken bij de Spaanse minister van bui-titie Gestapo-methoden zijn gebruikt. tenlandse zaken en een poging doen Dr. Stammberger gaf in een interview j om de ontstemming weg te nemen. met het Keulse dagblad Kölnische Rund schau te kennen, dat hij „zeer spoedig" voordracht zal De Spaanse regering heeft in WPpr vil f lillik r re steil Bonn ?eProtesteerd te*en de be- Weei Vijl llUlv-drre&lCll schrijving door de ministers Höcherl en Strauss in de Bonds dag in antwoord op vragen van de socialistische oppositie van de arrestatie in Torremolinos van Spiegel-redacteur Conrad Ahlers door de Spaanse politie. De corrigerende verklaring van het Westduitse ministerie van buiten landse zaken, dat de Spaanse auto riteiten zich „correct" hadden gedra gen, bevredigt de Spaanse regering niet. Zij verlangt een formeel ex- „Het zal voor de bewonderaars van Hammarskjöld pijn lijk zijn dit te lezen. Dat weet ik. om dat het woorden zijn die ook pijnlijk zijn om te schrijven". Hammarskjöld was 13 september in Leopoldstad gearriveerd niet wetende, dat een paar uur eerder de strijd was uitgebroken tussen de V.N.-troepen en die van president Tsjombe. De secre taris-generaal vertrok vier dagen later naar Ndola in Noord-Rhodesië om met Tsjombe te onderhandelen over een wapenstilstand. Maar op die tocht kwam hij om het leven. Tivee maal vals O'Brien beweerde, dat het rapport van de V.N. over waarom en hoe de gevechten begonnen op twee belangrij ke punten vals was. De gevechten begonnen 13 september toen op Indische troepen die oprukten naar het postkantoor van Elisabeth- stad geschoten werd vanaf het dak van een gebouw waarin het Belgische con sulaat gevestigd was. Maar in het of ficiële rapport werd gezegd dat de V.N.-troepen werden aangevallen toen zij op weg waren naar de V.N.-garage waar brandstichting ontdekt was. O'Brien onderstreept echter dat er geen brandstichting door of aan hem gemeld was. en dat er in het geheel geen V.N.-garage was. Hammarskjöld wist niet tevoren dat O'Brien bevel had gekregen om opera ties te beginnen voor de ongedaanma- king van Katanga's afscheiding. Zijn in structies omvatten de arrestatie van lei dende leden van de regering van Tsjom- ook onder bepaalde omstandig heden van Tsjombe zelf. Maar O'Brien beweert dat Ham marskjöld in Leopoldstad de tijd en d« gelegenheid had om kennis te nemer de belangrijkste punten der instruc- zo niet van de V.N.-leiders in Leo poldstad. dan wel uit de situatie-rap porten van O'Brien zelf. En hij voegde t toe. dat er absoluut geen tv"' „De tragedie is dat hij een derde weg volgde", aldus O'Brien. Indien Hammarskjöld zich schuldig maakte aan dubbel spel. zoals O'Brien suggereert, waarom deed hij dat dan? O'Brien duidt drie mogelijkheden aan: Menselijk gesproken, was hij meer ontdaan van het bloedvergieten in Ka- tanga dan de meeste anderen en dit moet een sterk motief voor hem zijn geweest om, hoe dan ook. naar vrede te streven. Politiek stond Hammarskjöld onder zware Britse druk, om of de gevechten te rechtvaardigen of om er een eind aan te maken. En in die Britse druk zag Hammarskjöld een bedreiging van de gehele conceptie van het bureau van de secretaris-generaal, zoals hij die had bepaald. Psychologisch verkeerde de trotse Hammarskjöld in grote spanning, niet alleen wegens de Russische maar ook wegens de westelijke kritiek. Bovendien heeft volgens O'Brien Hammarskjöld zich misschien schuldig gevoeld bij de noodzaak om de orde die in Katanga heerste te verstoren. O'Brien die de diplomatieke dienst heeft verlaten om zijn boek te schrij ven is nu vice-kanselier van de uni versiteit van Ghana in Akkra. In de inleiding tot het boek is een brief van Oe Thant opgenomen met een waarschuwing tegen onthulling van V.N.-geheimen, maar O'Brien zegt dat hij dit advies in de wind heeft geslagen omdat hij meent dat zijn boek op de lange duur het beste de belangen van de volkerenorganisa tie zou dienen. Commentaar Beter werh Het werk dat Tom Manders in dit seizoen voor de VAR A-televisie doet is van veel betere kwaliteit dan voorgaande jaren. Hij heeft het lach- of-ik-schiet-genre verlaten voor het bewerken en rondom de figuur „Dorus" pasklaar maken van staande komedies en dat gelukt hem wonderwel. Op deze wijze is een goed compromis gevonden: de kijkers die het mannetje Dorus graag zien, krij gen hun zin en degenen die niet gesticht werden door de opgesmukte would be-avonturen van Dorus" kun nen zich nu amuseren met een rede lijke komedie. Manders laat nu ook beter zijn kwa liteiten tot hun recht komen: hij is in de loop der jaren een verdienstelijk komisch acteur geworden en weet heel goede liedjes niet alleen te ken, maar ook voor te dragen. Wij voor ons blijven minder geluk kig met de beide Amerikaanse film strips die het zaterdagavond-amuse ment van de VARA opvullenvooral de reeks „Vrije nieuwsgaring", nu naar het „half uurtje vooraf' is gegaan, is van ordinair gehalte. Heel aardig doet het de i quiz, die een geheugentest voor de krantenlezer is. De presentatie is wat rustiger en het al te persoonlijke ge sprek met de deelnemers is vervallen. Dat het nu eens niet om bedragen van duizend gulden gaat maar om een te verdedigen kristallen trofee waarvan de contouren op het scherm maar niet duidelijk willen worden!) is uiel een sympathieke omstandigheid. Het is voor de kijkers prettig dat er nu eens niet opvallende kennis van voor het grote publiek niet-bereik- bare hobbies wordt geëist, maar dat iedereen die naarstig de krant leest, de vragen in de huiskamer mee-be- antwoorden kan. Verder is de quir wat zij moet zijn: spannend en onderhoudend. Wel loopt het VARA-programma zeer lang uit. Kwart over elf zal voor vele ge zinnen een te laat uur zijn om het t.v. programma te beëindigen. Mis schien kan er tijd worden gewonnen door een van de strips te laten val len? Dat zou aan het programma geen afbreuk doen. Hans Henkemans is een van de be langrijke figuren in dit concert. Na de uitvoering van Mendelssohn's vierde symfonie wordt nl. de voor dit eeuw feest door Henkemans geschreven Bar- carola Fantastica gespeeld. Na de pauze is Hans Henkemans so list in de uitvoering van Mozart's pia noconcert in Es. KV 482. Met „La Valse" van Ravel wordt het concert besloten. Ook zal de reportagedienst van de AVRO in zijn uitzending van morgen. 13 november, van 10.40 tot 11 uur 's avonds aandacht besteden aan het jubileum van het Noordelijk Filharmo nisch orkest. Advertentie tv kijken In Hongarije heerst niet. zoals Oost-Duitsland, een verbod om naar buitenlandse televisieprogramma's te kijken. Een gevolg hiervan is, dat in dit land. dat op het ogenblik onge veer 250.000 geregistreerde ontvan gers telt, de grootste kijkdichtheid be staat in de hoofdstad Budapest en in het grensgebied aan de Plattensee. Aan deze grens kan men heel goed de zenders van Wenen en van Zagreb ontvangen. Hoewel dit overbekend is, ook bij de overheid, wordt er geen be zwaar tegen gemaakt. Hongarije zelf 'elt nu 7 zenders en hulpzenders; de Programma's welke voornamelijk van educatieve aard zijn en verder veel «Port en fabrieksreportages geven, wor den van overheidswege samengesteld. Het kijken naar buitenlandse zenders 's niets bijzonders, dit gebeurt in de vrije landen evenzeer. In Denemarken bijv. doet zich de grootste kijkdichtheid voor in Noord Schleswig. waar men veel Kijkt naar de Duitse programma's die daar uitstekend overkomen. De kijk- j dichtheid is daar ruim 14 pet. hoger j dan in de overige delen van Denemar-I ken. I Rose gearresteerd. In december hadden zij deelgenomen aan een bankroof in Brooklyn, waarbij een bewaker werd doodgeschoten. avond gestolen uit de hotelkamer Hikoji Sakata, een Japanse handelaar. De diefstal werd gepleegd in Dallas indienen post van procureur-generaal, die onbe-i zet is gebleven nadat Frankel haar; moest neerleggen vanwege zijn rol in! de nazi-justitie. Ook dementeerde de mi-' nister nogmaals nadrukkelijk, dat hij om gezondheidsredenen zijn portefeuil le zal neerleggen. In toenemende mate wordt echter in I de openbaarheid geroepen om „nieuwe! bezems" om de Spiegel-scherven weg le vegen. Deze roep geldt niet alleen! minister Stammberger. maar ook de- minister van defensie, Strauss. ten handige slaske H|M%(POTHEEI lieke pijnen ci mdigc plastic HUISAPOTHEEK S verschillende etuis a 6 poeders), r prijsverhoging. Vraag uw drogist Jjt aan faosite lij, I Beppe Doutsje, of, zoals ze in dc burgerlijke stand opgetekend staat. Douwi- na LageveenHuisman, die reeds een aantal ja ren verpleegd wordt in het protestants rusthuis aan de Midstraat in Jou- re, hoopt zaterdag aan staande haar 103e ver jaardag te vieren. Beppe is afkomstig uit Olde- boorn. Zij is nog behoor lijk vitaal, maar ze heeft last van hardhorigheid en ook haar gezicht is niet best meer. I De directeur van de mid delbare school in het Westduitse plaatsje Regen heeft een historisch be sluit genomen: hij heeft voor de meisjesleerlingen het gebruik van lippestift en nagellak verboden om dat, zoals hij het uitdrukte, „hij de meisjes wil zien opgroeien als echte moe ders en niet als mode poppen". In de Phillippijnse hoofd stad Manilla zijn nok al maatregelen voor jongeren van kracht geworden: kinderen beneden acht tien jaar mogen na ne gen uur 's avonds zonder geleide niet meer op straat komen. Dit besluit is genomen ter bestrijding van de jeugdcriminaliteit. Terwijl de groentevoor ziening in Moskou moei lijkheden oplevert en dui zenden mensen voor de winkels in de rij staan om wat groenten en aardap pelen te krijgen, zouden volgens berichten in de Russische pers in de om geving van Moskou meer dan 3.500 spoorwegwa gons met groenten en aardappelen zijn opeen gehoopt. die met een tempo van slechts enkele tientallen wagons per dag worden gelost. Volgens de pers is de traagheid bij het lossen nog nooit zo erg geweest als thans. I Een Britse vrouw die als gevolg van een rug verwonding al tien jaar invalide is, vertrekt woensdag uit Londen voor een reis van ongeveer 25.000 kilometer door 21 landen van Europa, het Midden-Oosten en Noord- Afrika. De oud-verpleeg ster Mary Ann Power wil op haar tocht in een ge motoriseerde invalidewa gen zien. wat er in de verschillende landen voor lichamelijk gehandicapten wordt gedaan. Anderzijds hoopt zij haar lotgenoten te stimuleren door haar voorbeeld. De bekende luchtvaart pionier Lindbergh die 35 jaar geleden dc Atlanti- sche Oceaan bedwong in j zijn „Spirit of St. Louis", heeft een vliegles moeten nemen. Een chartcr-piloot j moest hem uitleggen hoe; hij een eenmotorige Ca-1 ribean moest besturen.; Na enkele lessen nam Lindbergh de stuurknup-; pel over en voerde zelf I een landing uit. I 1051. Is het eigenlijk niet hoogst merkwaardig, dat de scherpzinnig ste koppen duizenden jaren lang naarstig gezocht hebben om het ge tal pi zo nauwkeurig mogelijk te be naderen, en dat ieder kind dat graag met lucifers speelt, een nauwkeuri ge uitkomst had kunnen geven? De proef op de som is erg simpel, want het enige dat we voor het vast stellen van het getal pi nodig heb ben, is een doosje lucifers, een aan tal evenwijdig lopende lijnen en een behoorlijke dosis vrije tijd. Het doosje lucifers zal in de tegenwoor dige welvaartsstaat wel geen moei lijkheden opleveren: eik merk is hiervoor geschikt. De evenwijdige lijnen kunnen op een stuk papier, of op de vloer van zolder of kelder worden aange- icht. arbij TOCH IS HET ZO! gezorgd dient te worden dat de lijnen op een af stand van elkaar lopen die iets gro ter is dan de lengte van dc lucifers. En de vrije tijd die u hieraan wilt besteden staat geheel ter eigen be oordeling. Om een nauwkeurige waarde v« or het getal pl te vinden, behoeven we niet anders te doen dan de lucifers stuk voor stuk, volkomen willekeu rig, op het papier met de evenwij dige lijnen te werpen. Een lucifer kan zó terecht komen, dat hij ge heel op een baan valt en dus géén van de lijnen raakt of snijdt. Maar de lucifer kan ook zó vallen, dat hij de lijnen wél snijdt of aanraakt. Tel kens wanneer dit laatste het geval is. wordt dit als een succes aange tekend. Bovendien is het van over wegend belang het aantal worpen met dc lucifers nauwkeurig te note ren, want tweemaal het aantal wor pen, gedeeld door het aantal succes sen, geeft ons het getal pi! U ziet. dat we werkelijk niet overdreven hebben, toen we beweerden dat een (geduldig) kind in vroeger tijden de met het getal pi tobbende geleerden had kunnen helpen. Het wiskundige bewijs van boven staande stelling is gelukkig te leve ren, maar we zullen ons daarvan onthouden, omdat de practlsche proefneming met deze waarschijn lijkheidstheorie veel aantrekkelijker is. Degeen die het eerst ontdekte dat bij een dergelijk spelletje (luci fers waren er toen nog niet) het ge tal pi naar voren kwam, was graaf De Buffon, een Frans natuuronder zoeker die in de 18de eeuw leefde en naar wie dit vraagstuk <lan ook werd genoemd. Sindsdien hebben heel wat geduldige mensen dc proef op de som genomen en daarbij in sommige gevallen zeer verdienstelijke uitkomsten verkre- S«n. het welslagen is uiteraard een bijzon der groot aantal worpen, want we bevinden ons hier op het terrein van de kansrekening. Zoals door een groot aantal worpen met een muntstuk kop en munt op den duur even vaak zullen hoven komen, zo zal met dit lucifersspelletje het getal pi een steeds nauwkeuriger waarde krfjgen naarmate het aantal worpen toe neemt. Smith deed in 1855 3204 wor pen en vond voor pi: 3.1553. Een leerling van prof. De Morgan kreeg uit 600 worpen 3,137 als uitkomst en Fox wierp de lucifers 1120 maal en vond de vrij zuivere waarde 3.1419. De ijverige Italiaanse wiskundige Lazzerini sloeg echter alle rekords met 3408 worpen en kreeg de uitkomst 3,1415929. Pas in de zevende decimaal wükt dit getal van de wiskundig juiste waarde van pi af Laten we maar van dit onderwerp afstappen en eens vertellen dat jo denlijm iets heel anders Is dan velen veronderstellen. iek. 23.55-24.00 Nieuws, i n 298 m. Vara: 18.00 Niei Streekbevolking in beweging d. Stichting Streekorgaar hoorspel 20.00 Niei solisten: Klassieke GRAMMOFOONPLATENPROGR. «dag 12 november 1962 van 18—20 uur. Seorg Friedrich Handel Concerto grosso I nr. 3 in g gr. t. Largo e staccato, hobo: Helga Schon. viool, Heinz Frie- Hartig, cembalo. Bach Orkest o 1 v Carl Gorvin. Berlijn. II. Baldassare Galuppi. Concerto nr. 6 a jattro in c kl. t. Grave Andante. Allegro. KV 310. Allegro i Rudolf Koeckert. viool. Svmphonie Bamberg o.l.v Ferdinand Leitner. Richard Strauss. Till Eulenspiegels lus- Symphonisch gedicht op. 28. Impromptu op. 21 Ni- nr. II. Nocturne. Interlude, ricre. Chorale Marcel Briclot. le Franse Nationale Radio o.l.v. Cluytens. 2. Tzigane. Arthur Grumlaux de Sierra rit Weber. dio Berlijn NTS: 19.30 Huckleberry Hound, film. 20.00 lournaal en weeroverzicht. 20.20 Uitzending - J PacifisUsch-Sociallstische Partij 20.30 mtuur. speelfilm 1 I 402 mofoo O; 7.00 Niei ft. 7.15 Hilvc Klassit jeugd; 7.43 Morgengebed Nieuws: 8.18 Lichte grammoroonmuzieK; s.su Voor de huisvrouw: 9.35 Waterstanden; 9.40 Schoolradio: 10.00 Voor de kleuiers; 10.15 Lichtbaken, lezing; 10.25 Klassieke grammo- foonmuziek; 10.50 Moderne grammofoonmu- 11.30 Lichte odklok: 12.04 tualitelten; 13.DO Nie 13.30 Metropole orke solist: 14.05 Moder intljnen. gevariet .icht pianospel (gr.i 16.30 Ziekenlof: 17.0< -ursberichten: 17.45 Re- ings uit zending: De Nederlandse Antillen in L.„ inten ten, vragenoeantwooraing. Hilversum II 298 m. AVRO: 7.00 Nieuws: 7.!0 Ochtendgymnastiek: 7.20 Ochterdvaria fgr.J: VPRO: 7.50 Dagopening: AVRO: 8.C0 Nfeuws: 8 15 Programma-overzicht: 8 20 Lich te grarrvmofoonmuziek: 9.00 Gymnastiek voor de vrouw; 9.10 Dc Grcenteman: 9.15 Oude kamermuziek: 9.40 Morgenwijding; 9.55 Boek bespreking; 10.00 Art-'J 10.50 Voor de kleut 12.00 Licht ensemb: geringsuitzending: ■s; 11.00 Voor de zieken; en zangsolist; 12710 Re- landorkest; 13.00 Nieuws; 13.13 Meiz- ten. eventueel actueel of grammofoon- :k: 13.25 Beursberichten; 13.30 Orgei- en zang; 14.00 Lichte grammofoonmu- '.4.40 Schoolradio: 15.00 Met naald «n 15-*0 en moderne kamer- 16.00 Voordracht: 16.10 Lichte or kestmuziek en zangsoliste: volksliedjes: 16.30

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 5