KATHMANDU
We fallen sat
ons mets meer
kon gebeuren
Onze laatste dagen in
Nooii boos worden
CHEFAROX
Zwolle-Amersfoort straks
in ruim drie kwartier
DINSDAG 23 OKTOBER 1961
KATHMANDU, september „Ik heb tijdens een verkenningstocht 'ns een proef genomen met het
dragen van een vracht, zoals onze koelies aanstonds te torsen krijgen van Pokhara naar Tukucha, 'u kleine
honderd kilometer zwaar terrein, negen dagen lang. Ze houden de last met het hoofd, sommigen hebben
schouderbandjes, meer om de vracht in evenwicht te houden dan voor het dragen zelf. Vrijwel het hele
gewicht komt op de hoofdband. Mijn vracht was gelijk aan die van de koelies: een pak thee van onge
veer zestig kilo. De koelie komt met zijn volledige lichaamsgewicht daar niet eens aan toe; het zijn
kleine kereltjes, maar volkomen getraind op dit soort karweitjes. Dat bleek wel. Ik had de grootste
moeite mijn last enkele tientallen meters de berg op te dragen.
Enkele tientallen meters: de
koelies schaterden van het lachen.
Van deze primitieve, oersterke
knapen kan straks het welslagen
van heel onze onderneming af
hankelijk zijn".
Zo begint het eenste reisverslag
van prof. dr. C. G. Egeler, leider
van de Himalaya-expeditie, dat hij
medio september dateert. Terwijl
hij schreef, waren juist de honderd
dragers de deur uit, die in een 150
kilometer lange mars de in Nepal
aangeschafte levensmiddelen en pe
troleum van Kathmandu naar Pok
hara moesten brengen, een voettocht
van tien dagen. Rendez-vous
in Pokhara op 20 september. Als
alles volgens de plannen is verlopen,
zijn Nederlanders en Nepalezen dus
nu in een grote karavaan onderweg
naar Tukucha, de werkbasis in het
expeditiegebied. Als alles volgens de
plannen verloopt, ja. „Want" zo
schrijft prof. Egeler „wanneer
de hoofdmacht in Kathmandu bijeen
is, rpoet nog veel gebeuren. Ieder
moet een visum hebben, want vreem
delingen mogen niet zonder meer
vrij rondreizen in dit land. Maar het
bijeenbrengen van officiële reisdo
cumenten kost hier tijd. Het inkla
ren van het expeditiemateriaal kost
nog meer tijd...
Na de plannen
de werkelijkheid
Het maken van plannen voor een
expeditie naar de Himalaya is een
fascinerende bezigheid, vooral wan
neer je wilt proberen in alle onvoor
zienbare mogelijkheden toch te voor
zien. Daar gaat al veel tijd in
zitten en veel energie. Maar uit
eindelijk komt het ogenblik, waar
op je denkt, dat je er bent. Dan
ga je ietwat zelfvoldaan achterover
zitten en zegt: ziezo, nu kan ons
niets meer gebeuren; onze marges
zijn zo ruim, dat ze haast belache
lijk zijn. Nee, gebeuren kan ons
werkelijk niets meer.
Met dit gevoel stapten de Booy
en ik op 22 augustus in het vlieg
tuig om opgewekt en blijde in
Nepal het vervoer van proviand
en expeditiemateriaal naar het
binnenland voor te bereiden. Een
maal op de plaats van bestem
ming aangekomen, bleek spoe
dig, dat de werkelijkheid een tik
keltje anders lag dan de schone
illusie. Ons gevoel van voldoening
bleek zachtjes gezegd wat voor
barig te zijn geweest.
Niet voldoende
voorzien hadden
we de mogelijk
heid, dat juist dit
wel eens abnor
maal heftig zou
kunnen zijn, zodat
het transport van
onze bagage vele
den vertraagd.
Dat begon al in
de haven van
aankomst: Bom
bay. Overstro
mingen maakten
dat de hier aan
gevoerde goede
ren niet snel kon
den worden afge
voerd, zodat schepen soms weken
moesten wachten eer er een
losplaats vrij kwam. Zo ver
ging het ook ons: drie weken
vertraging in totaal. Maar daar
mee waren we er nog niet. Om
dat de treinverbindingen in de
moessontijd veel te wensen over
laten, werd onze zes ton wegende
vracht op twee trucks geladen om
uit Bombay dwars door India naar
de Nepalese grens te worden ver
voerd. De regen stak hier abrupt
een stokje voor. In Noord-India tra
den reusachtige overstromingen op.
De moed zonk ons in de schoenen,
toen we hoorden, dat het wegver
voer wel eens maanden gestremd
zou kunnen zijn. Onze trucks haal
den zonder ongeval de plaats Patna,
niet ver van de Nepalese grens,
maar bleven daar steken.
Nieuw tijdverlies dus. Dat zou je
nog gunnen beperken, wanneer je
maar de telefoon hoefde te grijpen
en een paar afspraken maken. Zo
is het hier echter niet. De commu
nicatiemiddelen zijn uiterst gebrek
kig en uit Kathmandu met India te
lefoneren, daar is geen kwestie van.
Telegrammen doen er vaak dagen
over om hun bestemming te berei
ken.
Maar het lukte om naar Patna de
opdracht door te geven de hele
vracht van de trucks over te laden
op de trein, die vanaf daar o
wonder weer wel functioneerde.
Bu de grens van Nepal houdt ech-
ter de spoorlijn op. Op 2 september
ging de order uit: alles weer op
vrachtauto's. Juist terwijl ik dit
schrijf komt het bericht binnen, dat
de bagage bij de grens is aangeko
men. We zijn gered, op het nipper
tje binnen de door ons gestelde (rui
me) marge. Helaas ook ten koste
van een zeer ernstige financiële
aderlating die natuurlijk nauwe
lijks in onze begroting was voorzien.
Alles marcheert
Dat zijn dan van die tegenslagen,
die het hele verloop van een expedi
tie kunnen afrem
men, maar die tot
dusverre steeds
konden worden
opgelost. Overi
gens mogen we
toch niet ontevre
den zijn over het
verloop van de
expeditie. Inte
gendeel: alles
marcheert verder
naar wens in
de meest letterlij
ke zin. De dra
gers zijn onder
weg gegaan onder
leiding van de
Sirdar Wongdhi,
die een van de
centrale figuren
In de onderneming gaat worden. Zelf
vliegen wij aanstonds van Kathmandu
naar Pokhara. En eenmaal daar is
er geen weg meer terug. Dan is
de expeditie in haar eigen domein.
Hoewel de besognes ons in Kath
mandu met bakken op het lijf vie
len, hebben de Booy en ik toch nog
tijd gehad voor een eerste kennis
making met de Himalaya. Na onze
verplichtingen voor zover mogelijk
te hebben afgehandeld, zijn we naar
Pokhara gevlogen om tijdens een
voettocht in het gebergte wat ver
trouwd te raken met de voorkomen
de geologische formaties en tegelij
kertijd onze toekomstige expeditie
route te verkennen.
We waren met ons zessen: de
Booy en ik, twee sherpa's en
twee dragers. Vijf dagen hebben
we in de bergen doorgebracht en
we zijn teruggekeerd, overwel
digd door de indrukken die we
te verwerken hebben gekregen.
Het meest gespannen waren we
natuurlijk op een blik naar de
ijsreuzen. Weliswaar loopt de
moesson nu ten einde, maar de
wolken hangen toch nog laag en
een werkelijk heldere dag maak
ten we nog niet mee. Ook tijdens
onze tocht stona de moesson
ons niet véél toe, maar 'n enkele
maal scheurde de wolkensluier
toch open.
Eind augustus vertrok dr. De
Booy uit Kathmandu vonr een
expeditie per jeep om contact
te zoeken met de beide vracht
wagens, die in totaal zes ton
materiaal van Bombay op
voerden naar de Nepalese
grens. Onderweg werd meteen
alvast wat geologie gedaan
om de routine te behouden! De
weg voerde langs gevaarlijke
hellingen, waar aardverschui
vingen soms enorme verwoes
tingen aanrichtten. De foto
geeft zo'n plek, kort tevoren
vrijgemaakt met bulldozers.
ge Machhapuchare met zijn adem
benemend steile wanden. In het ge
bergte bevondenx we ons plotseling
onder de immense zuidwand van de
Annapurna (8078 meter). Voor mij
was het de eerste maal, dat ik 'n
achtduizender zag. De Booy had me
gewaarschuwd, dat de dimensies ge
heel anders zijn dan je verwacht,
zelfs wanneer je gaat vergelijken
met de toch redelijk hoge bergen in
de Andes. Toch was ik volkomen
onvoorbereid. Zelf stonden we op
2000 meter, toen het wolkendek
brak. Eerst kwam de top vrij en dat
maakte de hoogte van de berg ei
genlijk helemaal onaanvaardbaar.
Daarna trokken de sluiers ook van
de basis weg en verhief de Anna
purna zich in alle majestueuze
pracht voor onze ogen: de eerste
achtduizender die in 1950 werd
bestegen. Door een Franse expedi
tie, waaraan ook Lionel Terray
deelnam, die straks met ons aan
de voet van de berg zal staan en
alle avonturen van die dramatische
tocht zal herbeleven.
Hier, aan de voet van de Anna
purna, voelden we ons voor het
^erst midden in de Himalaya, ons
land van belofte door vele jaren
heen, het gebied dat wij in de ko
mende maanden zullen exploreren
(door prof. dr. C. G. Egeler, leider van de expeditie)
Op de route, die de trucks
moesten volgen van Bombay
naar de Nepalese grens, ont
moetten zij menige hindernis.
Deze foto komt uit het dorpje
Shaise, niet ver van de grens,
waar een bergstorting de weg
had geblokkeerd en tientallen
vrachtauto's stonden te wachten
tot de route vrijgemaakt
Prof. dr. C. G. Egeler torent in zijn Europese lengte ver boven de
Nepalese koelies uit. Toch mag men zich niet vergissen in de
lichaamskracht van deze kleine kereltjeszij zijn op de lange afstand
en in de bergen meer mans dan een Europeaan.
en dat ons even vertrouwd zal ra
ken als het nu al Lionel Terray is.
We hebben er lang stil gestaan en
zijn zwijgend en dankbaar terugge-
Wanneer we binnen enkele dagen
op pad gaan, trekken we langs stei
le hellingen, over passen en door
woeste dalen. De paden zijn over
het algemeen uitstekend onderhou
den. Op hellende stukken bestaan ze
meestal uit een soort van trap, ge
maakt van opeengestapelde steen
platen. Dat geldt voor alle belang
rijke karavaanwegen; in het binnen
land van Nepal zijn 't de enige ver
bindingsaders. Alle vervoer gaat
hier op de schouders van de mens,
man of vrouw. Lastdieren kom je in
de zone van Pokhara niet tegen. Er
zijn wel een paar bergpaardjes.
maar die worden uitsluitend als rij
dier gebruikt.
Om de paar honderd meter vind
je langs het pad steeds de zg. dra
gers-rustplaatsen, een stenen plat
form, waarop de koelies hun lasten
gemakkelijk kunnen neerzetten. Er
wordt druk gebruik van gemaakt;
we hebben 't trouwens zelf ook al
gedaan, want we moeten nog wen
nen aan de lange dagtochten en het
vrijwel constante stijgen en dalen.
Er staat ons nog wat te wachten,
straks, naar Tukucha. Want marche
ren is in dit terrein al geen geringe
opgave en lopen met lasten is
dan iets heel anders.
Toch zien we er met verlangen
naar uit. We hebben vanuit de ver
te iets van ons doel mogen zien.
Het heeft ons nu al geheel van ver
wachting vervuld."
HANDLEIDING Y00R NEPAL
douane spreekt niemand Engels kleurige straten, waar 'n vrouw niet
wat een toestand! Eindeloos pala- weg te slaan zou zijn uit de textiel -
veren over de prijs van de koelies, winkels, die de fijnste zijde te koop
Iedereen is vol begrip, maar nie- hebben, doorweven met gouddraad.
Maar dat is zo constateert
dr. de Booy bijkomstigheid.
En terwijl hij en zijn vriend Ege
ler hun ervaringen te boelc stel
den, was de rest van de expedi
tie onderweg naar New Delhi om
het team te completeren. Voor
de tocht van Pokhara naar het
expeditiegebied, een ongewis
avontuur tegemoet.
geen etmaal boven alle zorgen uit derdrachten, de kinderen, die je in
,TT„ naar je eerste bestemming bracht, troepen belegeren.
4LLE expedities beginnen ge- helemaal niet kunnen kloppen; t voiiedig verleden tijd.
makkerijk. Met vliegen bij- rege?fn. .en j nf Er zijn dingen, die veel vergoeden.
vnnrhppld 7n vortrnkkpn nn bll&..]e Dakota ,a®" de grond. Of Qe welwillendheid van de diploma-
voorbeeld. /.O vertrokken op Je shJgt op nchting Kathmandu tieke vertegenwoordigers, in wier
woensdag 22 augustus de beide en onderweg blijf je in Patna ste- huis je kunt logeren en de har
leiders van de Nederlandse Hima- ken. omdat er boven de Nepalese telijkheid en hulpvaardigheid waar-
lava-expeditie van het vliegveld hoogstad maar geen gat in de wol- mee ze je omringen. En wanneer al-
Ichinhal om via Genève en Bei- ^en ko.men- Wat dan? Overnach- ies stilstaat omdat de Hindoebevol-
schipnoi om via Geneve en oei ten m Patna mteraard, maar de king een feestdag viert - of omdat
roet New Delhi-waarts te koersen, prijzen zijn er zo, dat je voor een je vliegtuig niet kan vliegen, valt er
De beide leiders: prof. dr. C. G. biertje ruim drie gulden betaalt. En genoeg te zien. New Delhi:' drukke
Egeler, hoogleraar in de geologie dan te bedenken dat miljoenen In-
y .y - ,a diers met meer dan drie kwartjes
aan de universiteit van Amster- per dag verdienen...
dam, en zijn „eerste officier", dr. En dan zijn er overstromingen en
T. de Booy. Zij zagen vanuit het bergstortingen. De weg naar Pok-
comfortabele zwerk neer op de kara is onderbroken, omdat er een
D, brug is weggeslagen. Per jeep op
top van de Mont Blanc en bemij- zoek naar cle twee trucks, die het
merden de bange uurtjes, die zij expeditie-materiaal opvoeren van
er met klimgids Lionel Terray Bombay naar Raxaul, aan de In-
tegen een of andere helling had- disch-Nepalese grens. Smalle ge-
j y - vaarlijke bergwegen. Een klein
den doorgebracht. plaatsje, Bhaise, dat in het donker
vol staat met vrachtwagens die niet
Maar expedities plegen niet zo ver{jer kunnen omdat verderop de
erg lang gemakkelijk te blijven weg weg js veertig andere ge-
Vliegen is mooi om ergens vlug te stranden slapen op de lemen grond,
komen. Maar zittend in de zachte zonder matras,
stoel van een vliegtuiecabine denk Tussen de bedrijve„ door. b
En dan is het lopen geblazen om
te komen, waar je wezen wilt: op
de glooiende hellingen van het Hi-
malayamassief, op de meer dan ze
venduizend meter hoge top van de
Zojuist valt bij ons het eerste reis
verslag binnen, dat prof. Egeler
voor onze lezers heeft geschreven.
Zijn pleisterplaats: Kathmandu,
hoofdstad van Nepal. Het is een
verhaal, waarin niet onverhuld wordt
gelaten, dat expedities een pad vol
gen waaraan de rozen in het alge
meen ontbreken.
Kanttekening van dr. de Booy:
wees op gebeurlijkheden voorbereid.
Weet, dat je voor alles moet beta
len. Invoerrechten op je bagage, je
voedingsmiddelen maar ook op je
mensen: tien roepies voor een visum.
Hou er rekening mee, dat de
mooist denkbare schema's wel eens
Maagklachten?
Drs. Korthals opent autoweg
De kraanwagen werd door de
minster van verkeer en water
staat, drs. H. A. Korthals, be
diend. Heel rustig viste de kraan
een driehoekig bord „Werk in uit
voering" van een groot rond
blauw bord „Autoweg" af. Met
deze openbare les in verkeersken-
nis is gisteren een der mooiste
autowegen van ons land in ge
bruik gesteld: de nieuwe dubbel-
baans autoweg Zwolle-Harder-
wijk.
De inzittenden van de honderden
auto's die minister Korthals op de
'e weg volgden, genoten zowel
de weg als van het prachtige
herfstlandschap rondom. Tot hen be
hoorden véle autoriteiten: leden van de
Eerste en Tweede Kamer, vertegen
woordigers van verkeers- en vervoers
organisaties en deskundigen van de
A.N.W.B., die voor de voortreffelijke
bewegwijzering zorgden.
In zijn feestrede in ..De Vale Ouwe"
in het Veluwse plaatsje 't Harde, zei
de minister, dat ahet gehele project 55
miljoenen gulden' zal kosten. De eerste
Zuiderzeestraatweg, in 1830 door parti
culieren aangelegd, kostte 11.000 gul
den per kilometer. De minister wees
er op, dat deze weg, die door prachtig
natuurschoon voert, aansluiting geeft op
de verpozings- en vakantiegebieden van
de Noordwest-Veluwe. Bovenal is deze
weg echter van grote betekenis voor
de economische expansie van deze en
van noordelijker gelegen streken.
Het nieuwe traject van 32 kilometer
is een onderdeel van de weg, die naar
men hoopt, over enige jaren van Zwol
le tot Zevenhuizen zal reiken en die
zoals gezegd op 55 miljoen is begroot.
De weg Amersfoort-Zwolle (ongeveer
60 kilometer), die tot dusver ongeveer
twee uur rijden langs de smalle en ge
vaarlijke Zuiderzeestraat vergde, zal
i in de toekomst in rnim drie kwartter
gereden kunnen worden. Gelijkvloerse
kruisingen en overwegen znllen er niet
voorkomen.
Op de vluchtbermen van de weg zul
len. behoudens pech, stopverboden
gelden, zodat „bermtoerisme" on-
Deense huisvrouwen
gaan Europese
prijzen vergelijken
Gisteren is een deputatie van Deense
huisvrouwen, vergezeld van vertegen
woordigers van Deense fabrikantenvere
nigingen. in Oldenzaal aangekomen om
de prijzen van levensmiddelen en huis
houdelijke artikelen hier te vergelijken
met die in hun land. De Deense huis
vrouwen hadden namelijk kritiek geoe
fend op de prijzen in hun land, waar
op de fabrikantenverenigingen aldaar
de officiële organisatie een reis aanbood
door enkele Europese lartden om de
prijzen te vergelijken.
Gisteren hebben zij de markt in Olden
zaal bezocht, 's middags zijn zij naar
Tilburg gegaan. Verder zullen zij nog
België, Frankrijk, Zwitserland en Duits
land bezoeken, voor zij huiswaarts ke-
mogelijk zal zijn. Daarentegen zijn
en worden charmante picknickplaat
sen aangelegd, met banken en ta
fels waar het heerlijk toeven is.
Een der mooiste plekjes is de
Spartelputof officieel panden-
plaseen groot bosven met pick
nickplaatsen en veel parkeerruimte
bij Nunspeet.
Minister Korthals heeft nog verschil
lende praktische zaken aangeroerd in
zijn openingsrede. Binnenkort zullen op
een aantal punten op de rijkswegen
proeven worden genomen met vangrails
op middenbermen. Verder zal de rond
weg om Amersfoort binnen een maand
kunnen worden opengesteld.
Draaiende centrifuge
verwondt kind
De 3-jarige Alex Ruringa uit St.-An-
naparochie stak sistermiddag, toen zijn
moeder met iets anders bezig was, zijn
handje in de draaiende centrifuge.
Hierdoor werd zijn armpje bijna ge
heel van zijn lichaam gewrongen. Het
kind is overgebracht naar het Bonifa-
ciushospitaal in Leeuwarden en maakt
het op het ogenblik vrij goed. Waar
schijnlijk zal het kind het armpje moe
ten missen.
Witte eekhoorns in
Venray gevangen
Gisteren zijn in de bossen bij het
r.k. ziekenhuis in Venraij twee sneeuw
witte eekhoorns gevangen. De diertjes
hebben rode oogjes. Albinos kunnen bil
alle diersoorten voorkomen, maar bij
eekhoorntjes is deze variëteit nog niet
vaak geconstateerd. De diertjes komen
bij het lid van het personeel tijdelijk in
huis om wat aan de mensenwereld te
wennen. Als dat lukt, gaan ze een plaats
je krijgen bij de kinderafdeling van het
ziekenhuis.
Echtpaar overleden
door kolendamp
Naar gisteren bekend is geworden
heeft zich het afgelopen weekeinde te
Leeuwarden een geval van kolendamp
vergiftiging voorgedaan, dat aan de 65-
jarige echtgenote het leven heeft gekost.
De heer en mevrouw Broersma werden
zondag levenloos aangetroffen door een
schoondochter, die op bezoek kwam.
Het vermoeden bestaat dat de kolen
damp zich heeft gevormd door onoor
deelkundig gebruik van een nieuwe
haardkachel.
Prins Bernhard uit
Spanje terug
Prins Bernhard is gistermiddag uit
Spanje op het vliegveld Soesterberg aan
gekomen. Zoals bekend heeft de Prlna
een privébezoek aan Spanje gebracht.
