Sensationele stap V.S. verwacht an J°TemenC jKL.M. zal lijii op Biak eind 1962 opheffen Vonnissen in Spanje rc Als besprekingen mislukken: Kwestie-Duitsland voor Ver. Naties Chroestsjef in interview Manoeuvres in het Zuiden Amerikaans geleerde onthult: In V.S. kernbom van 24 megaton bijna ontploft Italiaanse ontwerpers tonen fraaie eollectie Herkomst van de viool MAANDAG 22 OKTOBER 1962 ;heid' reeks fouti ught| voor Eventueel hulp Verwachting drs. Van der Beugel Vliegt Kroonduif door tot mei? De Jordaanse premier, Wasfi Teil, heeft gezegd, dat zijn land Imam al Bader van Jemen steunt, maar dat Jor danië tegen inmenging in Jemen is. Als evenwel de buitenlandse ini ging in Jemen voortduurde, zou danië klaar staan om op elk verzoek om militaire hulp van. Imam Moham med in te gaan. Premier Teil zei. dat volgens in Am man ontvangen inlichtingen, imam Mo hammed zich in het noorden van Jemen bevindt en dat er op meer dan 100 plaatsen en ook zeer dicht bij Sanaa, gevochten wordt. Egyptische wapens, waaronder vliegtuigen en tanks, werden gebruikt om Marib te veroveren, waar reeds een week gevochten werd. aldus premier Teil. Volgens Radio-Cairo heeft premier Sallal van Jemen gezegd, dat zijn troe pen het gehele gebied van Marib hebben veroverd. Ouders en vier van twaalf kinderen bij ongeluk omgekomen Een auto met acht leden van het ge zin van Adrien Isabelle is zondag bij Nantes (Canada) onderweg naar de kerk op een overweg in botsing geko men met een goederentrein. De moe der en vier kinderen kwamen om het leven. De vader en twee kinderen wer den levensgevaarlijk gewond. Zes ande re kinderen van het gezin Isabelle wa ren thuis gebleven. Bovendien kreeg de abt Gerard Rin- guette van het naburige Steagnes een ontwrichte schouder toen zijn auto, waarmee hij op weg was naar de plaats van het ongeluk om de laatste sacramenten aan de doden en sterven den toe te dienen, in botsing kwam met een andere auto. Ondanks zijn verwondingen verrichtte leker, ubge- )verd. ie A- Een krijgsraad in Madrid heeft elf mensen, onder wie een vrouw, tot ge vangenisstraffen van 28 tot 6 jaar ver oordeeld wegens lidmaatschap van een anarchistisch lichaam", de „vrijheids lievende jeugdbeweging". De 27-jarige Francisco Sanchez Ruano, die beschul digd werd van het onderhouden van verbindingen met een overeenkomstige Franse organisatie en van medeplichtig heid aan een bomaanslag op een natio naal oorlogsmonument werd tot 28 jaar veroordeeld. De tien anderen kregen 12 tot 6 jaar. Deze vonnissen moeten nog door de plaatselijke bevelhebber worden bekrachtigd. TT ET IS NIET uitgesloten, dat de Tl KLM haar lijn op Biak tegen het einde van dit jaar zal ophef fen. Reeds nu zullen de diensten op Biak drastisch worden beperkt als gevolg van het feit, dat de meeste Nederlanders Nieuw-Gui- nea inmiddels hebben verlaten en er nog nauwelijks mensen het land binnenkomen, behalve dan met vliegtuigen van de Garoeda vanuit Indonesië. Misschien, dat Biak nog opgenomen zal blijven als tussen landingsplaats van de KLM-lijn Amsterdam-Sydney. Maar de twee vluchten, die wekelijks over de Noordpool via Anchorage en Tokio naar Biak worden gemaakt, zullen wel spoedig worden stopgezet. Deze mededelingen zijn in Hollan- dia gedaan door de president-direc teur van de KLM, drs. E. H. van der Beugel. Zijn bezoek aan Nieuw-Gui nea heeft ten doel de medewerkers van de KLM in Biak en Hollandia persoonlijk dank te brengen voor de enorme hoeveelheid werk, die zij hebben verzet tijdens de evacutatle van de Nederlanders. Ook in Bangkok, waar de heer Van der Beugel vorige week donderdag was, heeft hij het KLM-personeel bedankt voor zijn ac tiviteiten. De president-directeur zei in Hollan dia ook. dat De Kroonduif de binnen landse diensten in Nieuw-Guinea hoogst- arschijnlijk tot mei 1963 zal blijven onderhouden. Deze maatschappij, een dochteronderneming van de KLM, wenst het contract met het gouverne ment dat tegen eind 1962 officieel af loopt, te verlengen, indien het VN-be stuur dezelfde voorwaarden als die nu gelden accepteert. Het gehele personeel van P- T'J, ken. Wat na 1 mei 1963 met De Kroonduif zal gebeuren was de heer Van der Beu gel nog niet bekend. De kwestie zal on getwijfeld ter sprake komen bij de on derhandelingen, die dr. E. Van Konij nenburg, één der KLM-directeuren, mo menteel in Djakarta voert. vliegen kon drs. Van der Beugel vrij wel niets zeggen. Vooral nu de lijn op Biak gaat verdwijnen zal de KLM )lder- il zijn ie in jk in i der ïzien- ;zegd. ijn •1 aan deling i jury.1 ag de ig. Al Ivondi' De Russische premier Chroesj- tsjef heeft in een vraaggesprek met het Belgische socialistische parle mentslid Scheyven gezegd, dat hij het Duitse vraagstuk voor de Ver enigde Naties zal brengen als de besprekingen met de Verenigde Staten, na de Amerikaanse Con- gresverkiezingén op 6 november, geen resultaten zullen opleveren. Hij legde er de nadruk op, dat de toekomstige ontwikkelingen dienen af te hangen van de erkenning van twee Duitse staten en hij verwierp de idee van onderhandelingen over een hereniging van Berlijn. De Belg Scheyven heeft het vraagge sprek op 18 november gehad. Ghroesjt- sjef herhaalde tegenover hem het be kende Russische standpunt, dat de Sowjetunie er mee akkoord gaat dat de troepen van de westelijke Grote Drie in West-Berlijn zullen blijven, en dan onder commando van de V N wanneer ook Russische troepen deel zullen uitmaken van de V.N.-troepen- macht. Waarnemers in Washington wezen er op, dat de vrees voor een nieu we crisis over Berlijn niet is ont staan uit de gedachte, dat Chroesjt- sjef na de Amerikaanse verkiezin gen niet over de Berlijnse kwestie zou willen spreken, maar eerder voortspruitend uit de mogelijkheid, dat de Sowjetunie, indien deze be sprekingen zouden mislukken, tot actie zal overgaan teneinde de cri sis te verhaasten. Het vraaggesprek is nu pas gepubli ceerd in enkele Franse. Belgische. Ita liaanse en Duitse bladen. Het stand punt van de Russen is bekend en is voor het Westen onaanvaardbaar. Het heeft geen verrassing gewekt. De Westduitse minister Schröder, zo juist teruggekeerd van zijn bezoek aan de V.S., verklaarde, dat de Russische zinspelingen op een nieuwe crisis alleen bedoeld zijn om de westelijke reactie te peilen en dat het Westen zich niet moet laten provoceren. over het gebied van de D.D.R. garan- De status van deze vrije stad zal met afdoende internationale garanties worden omkleed. De bevolking van West-Berlijn zal het recht hebben zelf te beslissen over zijn bestuursvorm. De Oostduisters hebben bij de V.S. geprotesteerd tegen de medewerking van een Amerikaanse televisiemaat schappij (N.B.C.) „bij een aanval op de staatsgrens". Zij doelen hiermee op de film over de bouw van een tun nel door Westberlijnse studenten. DE GAROEDA De heer Van der Beugel, die vandaag eer naar Nederland zou vertrekken, heeft in Biak ook besprekingen gevoerd met de vertegenwoordigers van de Ga roeda. Hij roemde de goede samenwer king tussen deze maatschappij en zijn eigen onderneming. In Hollandia heeft de president-directeur nog een bezoek gebracht aan de waarnemend VN-admi- nistrateur, de heer Rolz Bennett, en de Nederlandse vertegenwoordiger, de heer L. J. Goedhart. Zaterdagmiddag gaf drs. Van der Beugel een lunch aan boord van de Oranje, het vroegere schip van de gouverneur, dat momen teel onder VN-vlag door de baai van Hollandia vaart. Aan deze lunch werd ook deelgenomen door de Indonesische vertegenwoordiger de heer Soedjarwo Tjondronegoro. Lit Djakarta is bericht, dat de alge- leen directeur van de Indonesische staatshandelsonderneming, Harsono Reksoatmodjo. de regering heeft gead viseerd te gaan samenwerken met de Koninklijke Paketvaartmaatschappij teneinde op deze wijze de transport problemen met betrekking tot Nieuw- Guinea op te lossen. Hij gaf het advies in een rapport, dat werd opgesteld een studiebezoek aan Nieuw-Guinea. de goederen in Nieuw-Guinea verdwe nen zullen zijn, „aangezien Nederland slechts het allernoodzakelijkste heeft in gevoerd". Voorgesteld wordt daarom met ingang van november nieuwe voor raden naar Nieuw-Guinea te verschepen teneinde te voorkomen, dat de bevol king in moeilijkheden geraakt. K.P.M.- schepen onderhouden momenteel nog diensten op Singapore. De voormalige minister van buiten landse zaken van Perzië, Djalal Abdoh heeft de benoeming aanvaard tot ad ministrateur van de VN voor Nieuw- Guinea. Hij wordt morgen of woens dag in New York verwacht voor over leg met secretaris-generaal Oe Thant. De Indonesische minister van buiten landse zaken, Soebandrio, heeft gezegd, dat tegen eind oktober alle Nederland se troepen Nieuw-Guinea zullen hebben verlaten. Hij had deze verzekering ont vangen van de Pakistaanse opperbe velhebber der VN-troepen in Nieuw- Guinea, generaal Said-ud Din Khan, die op bezoek is in Djakarta. Bonn akkoord met conferentie E.E.G. West-Duitsland heeft ermee ingestemd om morgen in Brussel een conferentie te houden van de ministers van buiten landse zaken van de zes E.E.G.-landen, heeft een woordvoerder van het mini sterie van buitenlandse zaken in Bonn meegedeeld. De conferentie is voorge steld door Italië. De woordvoerder dat de ministers hun overleg op het bied van de buitenlandse politiek 'Brussel zullen voortzetten, doch niet «speciaal zullen praten over het vraag stuk van de Europese politieke unie. Aan het referendum, dat op 28 oktober de politieke positie in Frankrijk moet gaan bepalen, gaat een ware affiche-oorlog vooraf. Op deze foto: een enorm aanplakbiljet met het opschrif: siJa, u bent het, die de presi dent van de republiek kiest". Aan de onderkant hebben de tegenstanders van De Gaulle hun biljetenen er overheen geplakt. Vrijheid Adenauer betoogde voor do televisie, dat zijn land betere betrekkingen wil met de Sowjetunie, maar alleen als dit land aan de Oostduitsers meer vrijheid geeft. Adenauer was het eens met de mening van burgemeester Brandt van Berlijn, dat tijdens het jongste overleg tussen leidende Amerikaanse en Russi sche politici (Kennedy-Gromiko ChroesjtsjefKohier) wel gebleken dat de Sowjetunie de waarschuwing van het Westen inzake Berlijn begre pen heeft. Zoals bekend sluiten de Amerikanen de gedachte aan een kernoorlog om Bellijn niet uit. De regeringen van Oost-Duitsland en Polen zeggen in een gezamenlijk com muniqué na het bezoek van Gomoelka aan de D DR., dat West-Berlijn een gedemilitariseerde stad moet worden, onder erkenning van de souvereinitie. van de D.D.R. Oost-Duitsland zal „op basis van de internationale normen ftMedzaam verkeer van West-Beri»jn j De plotselinge beslissing van president Kennedy om zijn verkie- zingsreis zaterdag te beëindigen en naar Washington terug te vliegen, is de oorzaak van de opwinding die zich gisteren van de Amerikaanse hoofdstad heeft meester gemaakt- De regering bewaart een strikte geheimhou ding, maar hardnekkig doet het gerucht de ronde, dat de V.S. op het punt staan een sensationele stap te doen in de Cubaanse Het enige feit, dat bekend werd, ii dat de vloot- en luchtstrijdkrachten de afgelopen dagen geconcentreerd zijn in het Caribische gebied. De of ficiële uitlegging die hieraan wordt gegeven, is dat de V.S. de jaarlijkse vlootmanoeuvres in Puerto Rico hou- Het officiële excuus voor Kennedy's terugkeer, 24 uur eerder dan vastgesteld, is dat hij een verkoudheid heeft opge lopen, maar Amerikaanse commentato ren zien dit als „een diplomatieke ziek te". omdat er „een grote beslissing op internationaal niveau voor de deur staat". In Washington zelf zijn vergaande ligheidsmaatregelen genomen, zodat In de Canadese stad Vancouver moest een noodzakelijke reparatie ge beuren aan een hoge televisie zendmast. Zij besloten dit karwei met een helicopter uit te voeren en zo kon dit ongewone plaatje ontstaan. De mast had schade geleden bij een orkaan, die enige tijd geleden over dit gebied trok In de Verenigde Staten en Euro pa zijn verscheidene vliegtuigen neergestort die kernbommen aan boord hadden. Het is tot nu altijd goed afgelopen, hoewel men dikwijls het ergste heeft gevreesd. Volgens de Amerikaanse atoomge leerde dr. Ralph Lapp zijn kern bommen betrokken geweest bij twaalf ongevallen, waarvan zich ook enkele in Europa hebben voor gedaan. Dr. Lapp, die niet aan het officiële Amerikaanse atoomprogramma is verbon den schrijft in een pas verschenen boek Kill, and overkill, dat vorig jaar een Amerikaanse B-52 bommenwerper ge dwongen was een kernbom van 24-mega- ton boven de staat Noord-Carolina uit te werpen. De bom kwam in een weiland terecht en explodeerde niet. Toen deskundigen een onderzoek instelden kwam men, al dus dr. Lapp, tot de ontdekking, dat v|jf van de zes „sloten" die explosie van de lading moeten tegenhouden, door de val waren „geopend". Slechts een enkele schakelaar stond een kern explosie. die volgens dr. Lapp grote verwoesting zou hebben aangericht, nog in de weg. Dr. Lapp doelde blijkbaar op een voor al van 24 januari 1961 toen een bom menwerper van de Amerikaanse lucht macht op een bij Goldsboro, in Noord- Carolina, liggende boerderij stortte. Het Franse regering gaat door met vervolging O.A.S. De Franse regering heeft zaterdag meegedeeld, dat de uitspraak var Franse staatsraad, volgens welke speciaal militair hof onwettig is. aanmoediging is tot opstand en moord pogingen". De Franse regering zegt. dat zij zal voortgaan, de leiders van misdadige ac tiviteit tegen de staat en personen te ïrvolgen en te treffen. De OAS-leider André Canal (..,z\ monocle") is in beroep gegaan tegen het doodvonnis, dat vorige maand door het onwettig verklaarde militaire hof hem is uitgesproken. Ju eau doafce \ij. I Engelse holpen door enkele man nen, zullen volgens het internationale wolsecre tariaat, dit jaar alle records op breigebied breken. Tegen het einde van augustus hadden zij 29 miljoen Engelse pon den (een Engels pond is ongeveer 450 gram) brei- wol gebruikt. Dat was ongeveer 4 miljoen pond meer dan gedurende de zelfde periode van 1961. I De internationale be weging Amnesty heeft, evenals verleden jaar, kerstkaarten laten druk ken in zes talen om te sturen aan men sen die uitsluitend uit hoofde van hun gods dienstige of politieke overtuiging gevangen zijn. Men wil de gevan genen laten weten dat zij niet worden vergeten en dat er iets voor hen wordt gedaan, en ten tweede wil men de be treffende autoriteiten tonen, dat de wereld het gevangenhouden van deze mensen weet en af- I Judy Holliday, de Ame rikaanse filmster uit Bom yesterday, is zater dag op Schiphol aange komen en strompelde lijkbleek de vliegtuig trap af. Angstig hield ze de cape met capuchon om haar hoofd en ze weigerde pertinent haar zonnebril af te zetten, toen de persfotografen haar dit verzochten. „Ik moet me eerst opmaken, want ik zie er vreselijk uit", was haar bescheid, „ik ben luchtziek ge weest". En ze draaide de fotografen die haar on barmhartig onder vuur namen, demonstratief de rug toe. I De 19-jarige Thelma Meyer uit Enschede en de 18-jarige Karei Phi- lipi uit Heerlen zijn za terdag in Gretna Green in het huwelijk getre den. Zij konden dit doen dank zij de financiële hulp van de grootmoe der van de bruid, die het jonge paar door een gift van ongeveer 650 gulden in staat stelde het vereiste verblijf van drie weken in het Schot se plaatsje te bekosti gen. De ouders van de bruid meenden, dat het meisje nog te jong was. cia, die een jaar geleden spoorloos verdween, is enkele dagen terug ge vonden op een open veld in Sardinië. Het jongetje sprak „ooms en tantes, een kende berg en een grote boot". De politie lieeft uit zijn gebrabbel opge maakt, dat hij door een troep zigeuners is mee genomen en onder meer langs de Vesuvius is ge trokken. I Ter gelegenheid van het eeuwfeest van het internationale Rode Kruis zal in 1963 een in ternationale fotowed strijd worden gehouden met als motto: „Van mens tot mens". In ons land zal aan deze wedstrijd de jeugd tot 25 jaar mee kunnen doen. toestel zou, naar toen verklaard werd, twee „loze" kernbommen aan boord ge had hebben. Volgens persberichten was een van deze bommen aan een valscherm veilig op de grond terecht gekomen, ter wijl de andere uit de wrakstukken te voorschijn werd gebracht. Het Amerikaanse ministerie van de fensie wilde geen commentaar leveren op dr. Lapps onthulling. niet te weten is gekomen wat er nu pre cies aan de hand is. De vlootmacht dit op het ogenblik in' het Caribische ge bied oefent, heeft een sterkte van 40 schepen. 20.000 man troepen en vliegtui gen op carriers. Verscheidene eenheden zouden de afgelopen dagen van het wes ten van de V.S. naar het oosten zyn overgebracht. De Cubaanse regering heeft gisteren de beschuldiging uitgesproken, dat Ame rikaanse militairen van de vlootbasis Guantanamo op Cuba drie schoten in de richting van Cubaans gebied hebben af gevuurd Deze schoten zouden gevaar hebben opgeleverd voor de Cubaanse grenswachten. Bouwvakarbeiders zijn plotseling op bet vliegveld van Key West verschenen met de opdracht dag en nacht door te werken aan de bouw van een grote verkeerstoren. Er arriveren nog steeds veel soldaten te Key West, 90 mijl van Cuba. De verkeerstoren is gisteren op een geïm proviseerde basis reeds begonnen te wer- Het departement van defensie ontkent, dat de ontwikkelingen iets te maken hebben met Cuba. Demonstranten mogen niet aan land Een functionaris van de haven van Le ningrad heeft verklaard dat de demon stranten aan boord van het „vredes- schip" Everyman III geen toestemming «hebben gekregen Ben Bella hand in hand met Cuba De Algerijnse premier Ben Bella, die :n bezoek van twee weken aan de Ver enigde Staten en Cuba heeft gebracht, ii m Algiers teruggekeerd. In een toespraak tot vijfduizend geest driftige toehoorders verklaarde hU on der meer: „Ik breng een boodschap var het Cubaanse broedervolk, waarin wordt gezegd dat de mannen van de Cubaanse revolutie hand in hand zullen gaan met de strijders van de Algerijnse opstand". Ben Bella bracht ook de „hemelse mi nuten" in herinnering, die hij onderging toen zijn land tot de Verenigde Naties werd toegelaten. Maatregelen tegen Sowjet-schepen De toekomstige NATO-wlootmanoeu- •vres zullen plaatsvinden met speciale bewakingsschepen om Sowjet spionage- schepen die vermomd zijn als treiler op een afstand te houden, aldus heeft een woordvoerder voor de Britse admirali teit meegedeeld. Deze treilers zijn voorzien van super gevoelige radiotoestellen om de NAVO- mededelingen te onderscheppen en op deze wijze gegevens te verkrijgen over codes. Deze schepen waren tijdens de recente NAVO- verschenen. (Van c moderedactrice) SIMONETTA en Fabiani, twee Italiaanse modeontwerpers, hebben met hun huwelijk-ook hun gaven bijeen gevoegd en vormen nu het huis Simonetta-Fabiani, dat een zetel vond in het hart van de modewereld, de Rue Frangois I in Parijs. Zijn collectie heeft in Parijs nogal opzien gebaard en het Carl ton Hotel te Amsterdam bracht dus wel enige sensatie, toen het de Italiaans-Parijse show aankondig de. Stampvolle zalen, feestelijk versierd met roze chrysanten en oranje duindoorns, trok de collectie zaterdag. Het waren zeker niet alle kopsters, die het publiek vormden. Zowel uit de ■Nederlandse 'haute couture als uit .de kringen van modistes en naaisters wa ren kennelijk velen gekomen om zich dit bijzondere schouwspel niet te laten ontgaan. We schreven het reeds uit Parijs, de collectie is sensationeel. Zuidelijke kleu- t zwier, gedegen vakmanschap, ook veel dat te bizar is om zelfs te wensen. Bij de tailleurs bij- •vorbeeld, dikke tweeds met rokken, die aan de voorzijde gerimpeld zijn en een vrij kort jasje, dat in de taille aansluit. Bij de mantels prachtige niet-klassieke redingotes. Aan de voorzijde een hoge aansluitende taille, van achteren ruimte, die door een martignale wordt bijeen gehouden. Ook wijde mantels met ronde schouders en enorme stola's, die uit de rechter mouwnaad te vorschijn kwamen. Al even ingewikkeld waren de broek-japonnen. Een rok, die op een of andere wijze open valt en dan een paar heel wijde broekspijpen als on derrok" toont. Als onverwacht tegenwicht, zwarte crêpe, - het r pe. Een lust simpel als volmaakt van cou- het oog waren de land te gaan, hebben. Hij verklaarde, dat het vraagstuk van visa op het ogenblik door functiona- h«t Russische ministerie ■buitenlandse zaken wordt besproken. De anti-kernbomdemonstranten vanuit Stockholm de haven grad binnengevaren Het Russische persbureau Tass maak te melding van hun aankomst. Het nieuwsagentschap berichtte, dat het Rus sische vrede vomité een ontmoeting heeft vastgesteld met ..vertegenwoordi gers van de gemeenschap van Lenjn- Ranger 5 uur in baan om de zon Het Amerikaanse ruimteschip Ranger 5, waarmee men opnamen van de maan had willen maken, doch die, door dat de zonnebatterijen niet functioneer den, geen gegevens meer verschaft, is zondag de achterzijde van de maan ge passeerd en in een baan om de zon terechtgekomen. Doordat een kleine vijf tien müliwatt zender in het pakket, dat op de maan terecht had moeten ko men, is blijven doorwerken, kon men horen, dat de Ranger de maan pas seerde. De signalen bleven enige tijd weg en werden weer gehoord toen het ruimtevaartuig achter de maan tevoor schijn kwam. De opsporingsstations in Goldstone, Woomera en Johannesburg zullen de signalen gedurende twee uur per dag opvangen om de baan van de Ranger te berekenen. Sowjet-ambassadeur is verdronken Ilja Tsjernysjef. Russische ambassa deur in Rio de Janeiro, is zondag tij dens een zwemfeestje met andere leden van de diplomatieke missie der Sowjet unie verdronken. Een ander lid van de missie wordt vermist en is vermoede lijk ook verdronken. Tsjernysjefs lijk werd spoedig gebor gen. Volgens ooggetuigen werd de am bassadeur door een hoge golf gegrepen en meegesleurd. De vermiste diplo maat is Valery Jarykof, die een on dergeschikte functie op de Sowjet-am- bassade bekleedde. Tsjernysjef was de eerste ambassa deur der Sowjetunie in Brazilië sinds de beide landen verleden jaar hun diploma tieke betrekkingen weer aanknoopten. Hij was 50 jaar oud en gehuwd. materialen, zoals gebrocheerde zijde, zijden crêpes, wollen crêpes, zijden or ganza en ruige tweeds. Een collectie met veel grapjes zoals een tweed avondtail leur: lange rok en kort jasje van dik ke tweed met een mouwloze blouse geborduurd met gitjes. Ook grappige verwerkingen van zijden balletjes, zo van de ouderwetse meubelen schijnbaar geknipt die aan lange steeltjes op de jurkjes bungelden. Ruime mantel van grove tweed in pied-de-coq, een model van het huis Simonetta Fabiani. 1032 De beantwoording van de vraag uit welk land de viool stamt, hangt ten nauwste samen met de vraag, waar dc strijkstok vandaan komt. En aangezien over dit laatste geen eenstemmigheid bestaat, blijft ook de oorsprong van de viool in een geheimzinnig waas gehuld. De een beweert dat de strijkstok het eerst in Frankrijk werd gesignaleerd, een ander is van opvatting dat Voor-In- dië als land van geboorte moest wor den genoemd en een derde meent dat Arabieren en Moren voor deze vinding aansprakelijk zijn. De eer ste strijkstok was de gespannen boog, waarbij de speler zich aan de span ning van het haar moest houden; daarna wist men de spanning door middel van de duin* te wijzigen en dit heeft weer aanlei ding gegeven tot een systeem, waar hij het haar naar willekeur verschil lende spanningen kon krijgen, waar voor tenslotte de verschuifbare slof met schroef werd uitgevonden. Hoe het ook zij, het staat vast, dat de viool niet het werk van één mens of van een enkele cultuur is geweest, maar dat het Instrument het resultaat Is van een langdurige ontwikkeling en van vele transfor maties door talrijke culturen, zodat uiteindelijk de definitieve vorm, die we thans kennen, kon ontstaan. Vol gens de overlevering zou Ravana, ko ning van Ceylon, omstreeks 5000 jaar v. Chr. de ravanastron hebben uitgevonden, een teer primitief strijk instrument bestaande uit een bamboestaaf waaraan een met slan- genleer overtrokken klankkast was bevestigd, waarlangs twee snaren liepen. Ook thans wordt de ravana stron nog door Hindoepriesters be speeld. Perzië kende voorts een strijkinstrument, waarvan de klank kast werd gevormd door een halve coc-osnoot en Arable had de rebab, het enige oosterse Instrument dat zijn weg naar Europa heeft gevon den. De klankkast van dit instru ment bestond uit een boven- en on derblad, verbonden door opstaande zijranden, eer principe dat we ook reeds vroeg tn Europa aantreffen bij de crouth of chrota, een strijk instrument van Keltische oorsprong, dat hier reeds in de 5de eeuw werd bespeeld, doch dat waarschijnlijk van veel oudere datum Is. Een eigen aardigheid van de crouth die oor spronkelijk 3, later 6 snaren telde was het feit dat de linker kamvoet door één van de ronde schalgaten heen tot aan het achterblad reikte, waaruit we kannen herkennen het prin cipe van de stapel, een kort cylindrisch stuk hout dat in de tegenwoordige vio len verticaal staat tussen de beide bla den achter de rech tervoet van de kam. De crouth was echter niet het enige strijkinstrument dat destijds In Europa bekend was, want ook de lyra bestond In die tijd. Zij had een peervormige klankkast. Deze twee uiteenlopende speeltuigen zijn leder het uitgangspunt geweest van een hele groep strijkinstrumen ten: de enige die hiervan overbleef, was de viool, volgens de „afstam- mingslijn": crouth, vielle, viola, viool. Van deze Instrumenten is de crouth het geliefkoosde speeltuig van de oude barden geweest en werd de vielle door de troubadours bespeeld. En weet u dat er een Nederlandse vioolbouwer is geweest, wiens werk dat van de roemruchte Amatl eve- Daarover een volgende keer! (Nadruk verboden).

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 5