De langste dag, gigantische
film over de invasie
x m
★iii
A
ii
ËP w
a
g| |j g
SS
„Critici zeggen niet hoe
het dan wel moest
Waardevol initiatief
van de V.P.R.O.
DE GROTE
MUITERIJ
BOUNTY
DONDERDAG 11 OKTOBER 1962
Jl
m
Schaak-vraag 302
Na dertig zetten zware strijd ont
stond in een partij tussen Padevski
(wit) en Giustolisi, dit jaar gespeeld
in het zonnige Reggio Emilia, onder
staande stelling. De hoogst merkwaar
dige positie van de witte toren op
g2 wordt door zwart vakbekwaam
uitgebuit. Twee vragen: „welke spec
taculaire zet moet zwart aan zet ver
richten", en „wat is de beste zet na
wits gedwongen antwoord"?
Dodsfgh
Wit: Kgl, Dc2, Tg2, La3, pi b5, c5,
f2, f4 en h2.
Zwart: Kg8, Df6, Td8, Lb8, pi e6,
f7, g7 en h7.
Dam-vrattg 301
De stand in het probleem van maan
dag was als volgt:
Zwart: 8, 9, 11, 12, 13, 18, 25, 36.
Wit: 23, 27, 29, 30, 31, 35, 37, 39.
In de volgende zetten brengt wit
het tot winst: 27—22, 25x43; 23—19,
13x33; 22x2, 36x27; 2x17 en zwart
heeft geen veilig vluchtveld!
Bridge
West speelt een contract van 4
schoppen (10 slagen).
U zit Zuid en nadat uw partner
van klaveraas-3e met het aas is uit
gekomen, ziet u de volgende kaarten:
l
Noord vervolgt in slag 2 met kla
veren, West neemt met de heer.
Vervolgens wordt een kleine troef
naar de boer gespeeld. Zuid wint met
schoppenvrouw en speelt harten 8 na,
door West genomen met de vrouw.
De leider trekt nu schoppenheer en
u komt met het aas aan slag.
Wat zou u naspelen?
JACK DIAMOND
Kruiswoord-puzzel
Hor.: 1. wandeldreef, 4. honingbij,
7. een der Verenigde Staten, 10.
handschoenenleer, 12. bijb. figuur, 14.
leeftijd (Fr.), 15. bosgod, 17. tijdreke
ning, 18. ieder, 20. eind, 21. vogel, 22.
mak, 24. telwoord, 26. voorzetsel, 27.
sociëteit (afk.), 29. eikenschors, 31.
zijtak Rhóne, 33. havenstad aan de
Zwarte Zee, 35. drinkebroer, 36. voor
lichting, 37. plaats voor dieren.
T)E LANGVERWACHTE FILM
-L' de tot op heden waarschijnlijk
grootste slag der wereldgeschiedenis, de
tot op heden waarschijnlijk ook langste
oorlogsfilm „De langste dag" is me
een galavoorstelling in het Haagse As-
tatheater in tegenwoordigheid van Prin-
Beatrix, minister De Quay en vele
andere burgelij ke en militaire autoritei-
aan zijn looptijd in de steden: Am
sterdam, Den Haag eri Rotterdam be
gonnen.
Het is een immense onderneming ge-
orden, waarbij in geen enkel onderdeel
gebruik is gemaakt van originele jour
naai opnamen. Alle in de film voorko
mende scènes moesten opnieuw gereali
seerd worden. Merkwaardigerwijze is
dit geschied in een collegiale samenwer
king van de nationaliteiten, die er des
tijds bij betrokken waren: hetzij als inva-
derende. hetzij als ge-invadeerde partij.
Dat het een enorm werk was de in-
isie in Normandië natuurgetrouw te
reconstrueren is zonder meer duidelijk,
de werkelijkheid is dikwijls fan
tastischer dan de stoutste fantasie. Dit
geldt zeker voor het gebeuren op de
Normandische kust op die historisch ge
denkwaardige datum 6 juni 1944, een
afschuwelijke en verschrikkelijke oor
logsdag, die door de Duitse generaal
Rommel „de langste dag" werd ge
noemd en die deswege door Cornelius
Ryan, die de kroniek van deze oorlogs
dag opbouwde uit vele interniews met
overlevenden van beide partijen en an
dere nauw bij de invasie betrokken fi
guren, als titel van zijn wereldberoemd
geworden boek werd gekozen.
Darryl F. Zanuck heeft de gigantische
taak op zich genomen de kaleidoscopi-
sche gebeurtenissen van deze eerst 24
der invasie in filmbeeld om te zet-
Fantastischer clan
stoutste fantasie
ten. Het werk aan deze filn\ nam r
den tien maanden in beslag en Zanuck
werd erin bijgestaan door vier andere
regisseurs; Andrew Marton (bekend om
zijn massaregies in Ben Hur), Bernard
Wicki (van Die Brticke). Ken Annakin
en Elmo Williams, die het werk der an
deren coördineerde.
De uiteraard zeer grote rolbezetting
telt liefst 42 internationaal bekende
filmspelers onder haar topfiguren. Uiter
aard voor het overgrote merendeel man
nen, zodat men zich af kan vragen welk
gezicht van het Amerikaanse. Engelsse,
Franse en Duitse witte doek men in de
ze Langste Dag niet tegenkomt.
De invasie zelf was inmiddels twee
jaar lang tot in de puntjes voorbereid,
zodat men uiteraard ruimschoots de ge
legenheid had gehad zich op alle e
tualiteiten voor te bereiden. Toen de
langverbeide dag kwam, was hij voor
de Duitsers een verrassing, omdat de
invasie begon onder de slechts denk
baar mogelijke weersomstandigheden en
in een gebied (Normandië), dat men wel
in de laatste plaats voor zo'n groot
scheeps ondernemen geschikt had ge
acht. Maar niet alleen voor de Duitsers,
ook voor de geallieerden zelf zouden
zich op deze dag nog ontelbaar vele on
voorziene omstandigheden voordoen.
Het eerste gedeelte van de film is ge
wijd aan de voorbereidingen. De minu
tieuze scherpzinnigheden aan de geal
lieerde kant; de enigszins zorgeloze on
geloofwaardigheid aan de Duitse kant.
Daar had men zich al op verlerlei wij-
Dr. Berghuis over IV.-Guinea-politiek:
Vert.: 1. meisjesnaam-, 2. breedvoe
rig, 3. wolvlokje, 4. meisjesnaam, 5.
plaats in N.-Brabant, 6. plaats in Z.-
Italië, 8. houten bakje, 9. voorzetsel,
11. vertegenwoordigster, 13. schikken,
16. vertegenwoordiger, 19. deel van
de helm, 20. plaats in Gelderland, 23.
strijdperk, 25. rangtelwoord, 26. aard
worm, 27. sportterm, 28. morsdoekje,
30. niet begroeid, 32. wiel, 34. voeg
woord.
OPLOSSING VORIGE PUZZEL
1. origine, 2. plataan, 3. stalles, 4.
torment, 5. emblema, 6. Liberia, 7.
trepaan. De zegswijze luidt: „Op stel
ten staan".
West-Europa in
twaalf kaarten
Voor leraren en leerlingen in het bij
zonder en allen, die zich voor de Euro
pese Gemeenschap interesseren in het
algemeen heeft de voorlichtingsdienst
van de Europese Gemeenschappen een
mapje met twaalf kaarten uitgegeven,
die de geografische en economische as
pecten ,/an het Europa der Zes in beeld
brengen
Op eer. zeer overzichtelijke wijze to
nen de kaarten de administratieve
deling en de bevolkingsdichtheid var
Zes aa-igesloten landen, de vortbreng-
selen van landbouw en industrie, de
tiviteiteu op het gebied van de kern
energie. net vervoer en de buitenlandse
handel. Het geheel wordt gecompleteerd
met een kaart van de met de E.E.G. ge-
associeerde landen.
Hoewel Engeland (nog) niet tot de
Europeso Gemeenschappen behoort, zijn
ook over dit land de belangrijkste ge
gevens vermeld. De voorlichtingsdienst
van de Europese Gemeenschappen valt
te feliciteren met dit gelukkige initia
te!.
weieens ontbreekt, dat
is het vertrouwen in elkaar,
eikaars bedoelingen, in eikaars
streven, in eikaars principiële ge
zindheid. Ik meen dat wij juist in
deze moeilijke tijd er alles aan moe
ten doen dit vertrouwen te hand
haven en waar nodig te herstellen.
Laten wij elkaar corrigeren, maar
niet elkaar wegwerpen". Deze woor
den schrijft A.R.P.-voorzitter dr. W.
P. Berghuis aan het slot van een ar
tikel in het augustus-september-
nummer van „Anti-revolutionaire
Staatkunde". Hij geeft daarin een te
rugblik op het Nieuw-Guinea-beleid,
zoals dat sedert september 1961 door
de leiding van zijn partij is gevoerd.
Vrij uitvoerig gaat dr. Berghuis in
op de kritiek, waaraan dit beleid in
eigen kring heeft blootgestaan.
Voor die (nog lang niet verstomde)
kritiek zegt hij begrip te hebben. Hij
wil ze „beslist niet afsnijden", maar
anderzijds verlangt hij van de kritici dat
zij op hun beurt begrip zullen opbren
gen voor de keuze, die de partijleiding
uiteindelijk heeft gemaakt. Het ging bij
die keuze om drie mogelijkheden: het
militair conflict, het abandonnement of
de onderhandelingen. Welke van de drie
ook zou zijn gekozen en welk beleid
Nederland ook zou hebben gevoerd, het
zou volgens dr. Berghuis altijd hebben
uitgemond in het niet integraal inlossen
van onze beloften jegens de Papoea's.
Hier stuit men op de gebrokenheid in
deze wereld, die een volmaakte en ten
volle bevredigende oplossing onmogelijk
maakt, terwijl men toch anderzijds on-
verminderd de plicht behoudt in deze
i wereld positie te kiezen en zijn stand-
I punt te bepalen (een probleem waarop
kring nog geen afdoende
antwoord heeft weten te vinden).
Gegeven deze situatie hebben de a.r.
gemeend de weg der onderhandelingen
nog als de relatief beste te moeten
wijzen omdat via deze weg de eis de
rechtigheid nog het meest werd benaderd
de belangen der Papoea's nog het
beste werden gediend. De weg van het
militaire conflict hebben zij verworpen
omdat daardoor meer te verliezen dan te
De weg van het abandon-
m zij af, omdat Nederland
daardoor in feite het tegengestelde zou
bereiken van wat het in het belang der
Papoea's beoogde.
„Wij aillen zijn onbevredigd, indien
wij terugzien op het verloop van za
ken," aldus dr. Berghuis. „Daarmede
is echter nog niet gezegd, dat een an
der beleid tot een betere uitkomst
had geleid. Wie meent op het gevoerdé
beleid kritiek te moeten oefenen, is
naar mijn mening verplicht niet al
leen zijn gevoel van onbehagen in
zake het gevoerde beleid tot uitdruk
king te brengen, doch bovenal uiteen
te zetten, voor welk alternatief hij
zelf zou hebben gekozen en waarom'"
Dit laatste nu ontbreekt volgens
de A.R.P.-voorzitter te veel in de be
schouwingen van sommige kritiói,
„Zou dit anders zijn," zo vervolgt hij,
„dan zou men namelijk zelf ook con
creter de spanning gevoelen, waar
voor de leiding van de Anti-Revolutio
naire Partij zich zag geplaatst, de
spanning namelijk, dat welk alterna
tief men ook koos, geen enkel tot
ten volle bevredigende uitkomst zou
voeren. Wie dit eenmaal heeft door
zien en wat meer is wie dit een
maal heeft doorlééfd, zal ongetwij
feld met het verwijt, dat de leiding
der partij is afgeweken van de anti
revolutionaire lijn, voorzichtiger
den. Die zal er oog voor hebben, dat
wij in de kwestie Nieuw-Guinea ge
stoten waren op een van de moeilijk
ste vraagstukken, welke aan de anti
revolutionaire politiek en breder
nog aan het christen-zijn-in-deze-
wereld ten grondslag liggen"
Met nadruk ontkent dr. Berghuis voorts,
dat hij ooit de vriendschap van Soekarno
zou hebben willen kopen tegen de prijs
van het laten vallen van onze beloften
aan de Papoea's en het verzaken
onze plicht in Nieuw-Guinea. Deze
clusie hebben sommigen in a.r. kring
getrokken uit de rede die de A.R.P.-
voorzitter in het najaar van 1961 vooi
het convent van zjjn partij heeft ge
houden. Dr. Berghuis acht hier sprake
van een misverstand. „Wanneer de keuze
zou zijn geweest: de vriendschap
Indonesië óf het gestand doen van
beloften, dan koos en kies ik voor het
laatste", zo schrijft hij. In dit verband
herinnert hij wat hij op 8 november 1961
n.a.v. de verklaring van het „Comité
Verzoening IndonesiëNederland" heeft
gezegd, n.l. dat een dergelijke verzoe
ning in het geheel van de kwestie Nw.-
Guinea secundair moet zijn.
Overigens zou het dr. Berghuis ver
heugen als de breuk tussen Nederland
en Indonesië zou worden geheeld. „Ik
meen", zo schrijft hij, „dat ik daar
mede het gevoelen vertolk van een zeer
groot gedeelte van het Nederlandse
volk". Hij voegt daar echter aan
„Voor hett herstel van de goede be
trekkingen is het nodig, dat er in Indo
nesië zelf een verandering van klimaat
intreedt".
Over het bereikte Nw.-Guinea-akkoórd
zegt hij, dat dit niet uitsluitend negatief
dient te worden beoordeeld, al is
reden voor gebrek aan vertrouwen
een loyale uitvoering ervan. Het feit
echter dat ook Indonesië zich thans bij
het zelfbeschikkingsrecht heeft neerge
legd, acht dr. Berghuis een aanwijzing
dat de macht van de extreme (commu
nistische) groeperingen in Indonesië nog
niet zó groot is, dat dit land onder alle
omstandigheden aan een gewelddadige
oplossing de voorkeur geeft boven eei
onderhandelingen bereikte overeenstem-
ze geoefend in het bedenken van de
theoretische mogelijkheden der invasie.
Men was daar zo in verdiept geraakt,
dat men uiteindelijk vermoeid was van
het lange wachten en mede door een
bureaucratische rompslomp niet meer
berekend was op een plotselinge, felle
verdediging.
Een veelzeggend staaltje is wel, dat
de toevoer van de tankreserve uitge
steld moest worden, doordat de Führer
een slaappil had ingenomen en niet ge
stoord mocht worden, terwijl men voor
het inzetten van dit kostbaar oorlogsma
teriaal eerst zijn toestemming moest
hebben. Uiteraard gingen hiermeden ve
le kostbare uren verloren.
Het is uiteraard ondoenlijk een beeld
te geven van de ontelbare hoogstbelang-
rijke momenten uit deze film. De ma
kers zijn er evenwel in geslaagd de oor
log in zijn zakelijke werkelijkheid uit
te beelden, zodat men hier geen ogen
blik te maken heeft met het Wild-West-
genre in moderne uitrusting. Deze film
is ernst, bittere ernst tot op de laatste
Uiteraard deden zich ook komische,
althans niet zulke ernstige momenten
voor. Het soldatenleven is nu eenmaal
een gecompliceerde levenswerkelijkheid.
Zo nu en dan wordt de spanning van
de krijgsverrichtingen door dergelijke
minder ernstige momenten doorbroken.
Zij zijn echter niet zo hinderlijk, dat zij
de aandacht van het hoofdgebeuren af-*
leiden. Dat het publoek dit evenwel niet
altijd zo begreep en dikwijls op een stu
pide wijze zat te grinniken moet wel
ernstig 'geacht worden.
„De Langste Dag" is uiteraard een
film. die slechts bestemd is voor een
bepaald publiek; voor mensen, die be
seffen, dat hier een oorlog in beeld
wordt gebracht. Uiteraard dus aller
eerst voor hen, die met militaire zaken
te maken hebben of daarvoor een grote
belangstelling hebben. Deze film is dan
ook van grote militair-historische be
tekenis. Maar daarnaast zal de film
ook tot velen iets te zeggen hebben,
die zich verdiepen in de brandende
vragen van het politieke wereldgebeu
ren. Zij zullen zich met verbijste-
realiseren. dat dit alweer een oor
log in oude stijl geworden is en dat
een komende botsing der wereldmach
ten nog vernietigender en nog massaler
zal zijn. Zij zullen er ook met verbijs
tering bij bepaald worden, dat „de lang
ste dag" we, meewerkte een oorlog te
winnen, maar dat daarna helaas niet de
vrede is gewonnen, zodat nieuwe „Lang
ste dag" wel meewerkte een oorlog te
behoren. Een vreselijke gedachte, die
de mensheid onophoudelijk tot inkeer
De film „De langste dag" is door de
centrale filmkeuring goedgekeurd voor
boven de veertien. Ev. Grolle.
Nijmeegse steun voor
de burgemeester
In de gisteravond gehouden vergade
ring van de Kamér van koophandel en
fabrieken voor Nijmegen en omstreken,
is met algemene stemmen de volgende
motie aangenomen: „De leden van de
Kamer, kennis genomen hebbende van
de perspublikaties inzake de afwikkeling
van oorlogsschade door of vanwege Nij
meegse gemeentelijke instanties en van
mening zijnde, dat de beoordeling van
de in deze publikaties vermelde omstan
digheden, personen en gebeurtenissen
overgelaten moet worden aan andere.
Ouders vondeling
zijn terecht
De geschiedenis van de baby, die in
het begin van deze week in een wo
ning in Eindhoven tijdens de afwezig
heid van de bewoners te vondeling was
gelegd schijnt een happy ending te zul
len krijgen de vader en de moeder
van het kindje hebben trouwplannen.
Zij willen, wanneer het huwelijk is ge
sloten, stappen ondernemen om de baby,
die nu nog aan de zorg van de raad
voor de kinderbescherming is toever
trouwd, weer bü zich te krijgen.
De moeder is inmiddels op komen da
gen en blijkt nog verre familie te zijn
van het echtpaar, dat zij als voorlopi
ge ouders voor haar baby had uitgeko
zen. De vrouw, die uit een boerenge
zin in een van de dorpen in de buurt
van 's-Hertogcnbosch komt, had voor
haar familie en de omgeving haar
zwangerschap tot liet einde verborgen
weten te houden. Toen begin oktober
de bevalling naderde ging zij met haar
verloofde op vakantie en in een door
het paar gehuurde tent in het Noord
limburgse bracht zij met niet meer dan
de hulp van de verloofde het kind ter
wereld. Besloten werd het kind tijdelijk
onder te brengen bij verre familie in
Eindhoven. In de Gestelsestraat aange
komen trof het paar de familie „niet
thuis". De verloofde, die ter plaatse
goed bekend was, wist echter via de
achterdeur binnen te komen, waarna de
baby in de keuken werd gedeponeerd
in de hoop, dat alles goed zou komen.
competentie organen, spreken hun be
wondering uit voor het reconstructiebe-
leid, zoals dat in het algemeen door het
stedeiyk bestuur is gevoerd vanaf het
einde van de oorlog tot nu, daarbjj in het
bijzonder biyk gevend van hun waarde
ring voor de zorgvolle en voor Nijmegen
heilzame leiding van burgemeester mr.
C-h. Hustinx.
F. VAN LANSCHOT-ANNO 1737 BA NK IER S ANNO 1839 -VERMEER 6- C»
BANKBOEKJES
Folder op aanvraag verkrijgbaar
Amsterdam,
Herengracht 199-201
Telefoon: (020) 248486
Postgiro: 3656
Gemeentegiro: A 13656
's-Hertogenbosch Hoge Steenweg 27-31
tel. (04100) 22321 giro 11 17 570
Eindhoven Keizersgracht 17
tel. (04900) 27442 giro 11 30 570
Tilburg Stationstraat 17
tel. (04250) 30300 giro 11 40 570
GEMAKKELIJK OPEISBAAR GEEN KOSTEN GROTE SOLIDITEIT
\Y Vrijzinnig Protestantse Radio - «r S
J-' Omroep (V.P.R.O.) zal dit win- Munk veel beroering zullen brengen
terseizoen in de vier televisie-to- onder kykend Protestants Nederland,
neelavonden die haar ter beschik-
king staan, werken brengen van de Qp de veie, veie vragen die ongetwij-
bekende Deense toneelschrijver en feld zullen rijzen,
theoloog, Kaj Mullk. De keuze van Min of meer gedwongen theoloEie
j „nn a i j i te gaan studeren werd Kaj Tunk pre-
de V.P.R.O. is ]uist op deze werken dikant tej?en wil en dank ljn vroege
gevallen, omdat zij niet alleen van literaire interesse verklaart zijn acti-
grote religieuze betekenis zijn. viteit als dramaschrijver. Het ging
maar ook dramaturgische waarde bied vooarar ^hr!°ms en'óm'de hïï-
bezitten. Munk schreef zijn in schappij Gods op aarde. De V.P.R.O.
totaal veertig toneelwerken om doet er daarom goed aan het werk van
j v deze Deense denker aan de Nederland-
de boodschap van het Evangelie te ge kijkers te brengen. Zo dikwijls
verkondigen. Hij nam daarbij be- wordt de tv verweten de grote vijand
slist geen blad voor de mond. En te zijn van^ Christelijk verenigings-
niet de enige reden waarom
de tv-avonden op het publiek een
.schokwerking" zullen hebben.
werk als clubbijeenkomsten, bijbel
besprekingen, catechisatie en andere
„kerkewerkavonden". Het antwoord
van de V.P.R.O. was altijd: „De fout
ligt niet bij ons. Laat de kerk de tv
werkelijk in dienst stellen van het
Evangelie". Dit zal nu gebeuren. Er
zullen vele vragen komen. Het forum
wacht een zware taak by de nabespre
kingen. Maar dat het van de V.P.R.O.
een loffelijk streven is, het Evangelie
Het zogenoemde „open slot waar op deze wijze onder de aandacht te
Kaj Munk graag mee werkt, zal de hi-Anffhn 701 irtinmon An<n,A„_
schokwerking nog verhogen. De stuk
ken eindigen met een vraagteken.
„Denk er maar over na en zoek naar
de oplossing", schijnt Munk te willen
zeggen. De V.P.R.O. wil met de to
neelstukken reacties uitlokken. „Schrijf
een brief, als eenling .of namens een
groep, en zeg wat u ervan denkt", no
digt de V.P.R.O. Uit. Een V.P.R.O.- Hilversum I, 402 m: 19.00 Nws en weer-
forum zal na elke uitzending de bin- i^'i,^.?
nengekomen vragen en problemen W1j poetscn de pjaat: hchtc
voor de camera behandelen. mofoortmuz 20 20 Recht zo die gaat. hoor
spel 20.50 Lichte Russische t
vanavond
spel 20-50 Lichte Russische irvuz (gr) 31 25
Volgende week, om precies te zijn Hammondorgelspel (gr) 21.40 Volksliede-
op 18 oktober, zal regisseur Jack Dixon ren <gr> 22.00 Kerkorgelconc 22.30 Nws
het stuk „Hü zit aan de smeltkroes" 22.40 Avondoverdenking 22.55 Boekbespr
op het scherm brengen. In 1939 heeft J.3.*** BOajennieuws 23.30 De Orde van het
Kaj Munk dit werk geschreven. Het GuMm v"«- ».«-».00 Nw,.
handelt over het anti-semitisme in Hilversum H 298 m: WOO Carrousel, een
Duitsland en over de groei van de nazi- Ptogr dat alte kanten opgaat 19.30 Voor
pariij. Hoewel Munk fel stelling neemt, de feiyd M»-I JO.M Omroepork en»l
komt duidelijk naar voren dat hij toen 52JS£«
geen wereldoorlog voorzag. „Een Idea- muz 22-30 Nws 22.40 Actualiteiten 23.00
list", is de titel van het tweede toneel- Spon:actual 23.10 Discotaria; nieuwe gram-
stuk, dat op 17 januari zal worden mofoonplaten 23.5524.00 Nws.
uitgezonden. Het is de verwerking van
het bübels gegeven; Jezus Christus de
Verlosser contra koning Herodes. Tien
acten, zeven grootse scènes, een bezet
ting van 25 acteurs en actrices en dan
nog de figuranten. de V.P.R.O. durft
..Het Woord"
In de week H
zal het zo bekende „Het Woord"
den gespeeld. Dit uitgesproken religi
euze werk van Munk heeft eerst in
Zweden en later in Denemarken hon
derden opvoeringen beleefd. Tweemaal
werd het stuk verfilmd. In Nederland
beleefde het stuk, gebracht door het
Nederlands Volkstoneel, totaal 160 op- 7.15 KI;
12,00 EurovisiePontificate
10.20 Televizier 20,30 De actuele
camera: vooruitblik in het komend bio
scoopseizoen 31.0022.40 Arme Bitos. to-
Programma voor morgen
voeringen.
„Liefde" is het laatste stuk Morgengebed
grwnmofoonrriuz 8.50
8.00 Nws 8.16 Liet
Voor
9.40 Schoolradio 10.05 Lichte graimmofoon-
muz l'l.OO Voor de zieken 11 40 Lichte
deze serie De V.P.R.O. z-al i
ampex opgenomen Deense versie uit
zenden. die Nederlands wordt nagesin-
chroniseerd. Op 18 juli komt dit boe
rendrama met het gedurfde onder
werp van een verhouding tussen een land
predikant en een burgemeestersvrouw rrtmische begeteldtogïc.50 Aohid 13.00
Nws 10.16 Platcnnws 13.20 Damsork en
zangsol 13.45 Voor de
53
Het was werkelijk met de dood om het h'ardst
zeilen. De meesten van die uitgeteerde gedaanten
die van de ene slaap in de andere overgleden, ver
keerden al in dat grensgebied van het leven, in dat
niemandsland, waar de ziel zich uit het lichaam be
gint los te maken. Het was de vraag, wie de wed
strijd zou winnen: de man met de zeis of de bleke
kapitein met het ingevallen gezicht, dat door een
dunne zwarte baard spookachtig werd omlijst.
Óp 9 juni vingen zij een kleine dolfijn. Het was
de eerste en enige keer dat de zee hun iets van
haar onuitputtelijke voedselvoorraad afstond en
zijn portie een stuk van de tranige maag be
kwam de kapitein bijzonder slecht. De volgende
dag deelde Bligh drie rantsoenen water uit; hij
wilde doen wat in zijn vermogen lag om als over
winnaar over de eindstreep te gaan. 's Middags za
gen zij vele vogels en vingen een Jan-van-Gent. De
meesten aan boord van de barkas merkten het niet
meer zij hadden het bewustzijn al half verloren.
Terwijl de zon onderging en 't zicht helder werd
tuurde kapitein Bligh aandachtig over stuurboords
boeg in de rollende grauwgroene golven. Volgens
zijn positieberekening moesten zij zich al een heel
eind ten westen van Timors oostpunt bevinden. Hij
kon evenwel eeen land ontdekken en de tropische
nacht viel snel in.
„Wekt u mij zodra het licht wordt", zei hij tegen
Fryer, die het commando overnam. Hij sliep ove
rigens weinig en was dadelijk klaar wakker toen
de schipper tegen de morgen zijn zwager, de kleine
Tinkler, bij zich riep en zei, „Bob, jij hebt goede
ogen vertel me eens, die donkere streep daar
aan stuurboord vooruit, is dat een mistbank of
Hij wilde het woord niet uitspreken. Tinkler
wreef zich de slaap uit de ogen en schreeuwde in
de aanbrekende dag. „Land! Land vooruit!"
Bligh herkende het dadelijk. Wat zich daar om
drie uur 's morgens in de vage schemering afte
kende was de zuidkust van het eiland Timor. Zo
ver de blik reikte strekte de donkere strook zich
van het zuidwesten naar het noordoosten op de
horizon uit.
„Land vooruit I Timor in zicht!" Wie nog spreken
OP DE
GUNTER SACHSE
kon riep het mee en wie nog krachten over had ge
bruikte ze om zijn dolzinnige vreugde uit te druk
ken. De matrozen schreeuwden en lachten en huil
den tegelijk, schudden de slapers wakker en rie
pen, „Opstaan. Nog niet gehoord? Timor in zicht!"
Er waren er bij, die zich' door de kreten en de
vuisten van hun makkers niet meer uit de ver
doving lieten wekken.
Trots en deemoed doortrokken het hart van lui
tenant William Bligh. Deemoed, nu hij de barm
hartigheid van een hoger wezen had ervaren, dat
hem dwars door ontberingen en gevaren zijn doel
had doen bereiken. Trots omdat hij met zijn arm
zalige en overbelaste boot in veertig dagen na To-
foea volgens de loglijn bijna zesendertighonderd
zeemijlen afgelegd had, zonder een man te verspe
len!
O ja, zij waren allen ziek en bijna verhongerd,
hun krachten waren ten einde. Maar zij leefden
nog. Kapitein Bligh' had de zee, de honger en de
dood overwonnen. De zon kwam op. De stralen
troffen het gebergte in het binnenland van het
eiland, daalden af langs de begroeide hellingen en
onthulden de brede groene vlakte langs de kust.
De boot liep op een stevige noordoosten wind op
het eiland toe. Nu was hier en daar al een aan
plant te herkennen en de eerste verspreide hutten
van inheemsen werden zichtbaar.
Bligh besloot het verloop van de kust in zuid
westelijke richting te volgen. Hij zeilde de hele
dag nog door zonder sporen van een Europese ves
tiging of een grotere Maleise nederzetting te vin
den. Hier en daar was rook te zien boven kleine
afzonderlijke hutten, 's Avonds liet de kapitein
dicht bij de kust in ondiep water het anker val
len; zodra het eerste daglicht zichtbaar werd voer
hij verder.
In de namiddag liep hij een nauwe diepe inham
binnen en stuurde de constabel met de bootsman
naar de waL Al gauw keerden zij met een paar
Maleiers terug. Een van hen verklaarde zich be
reid, als loods mee naar Koepang te varen. Dit
was de enige vestiging van de blanken en tevens
de zetel van de gouverneur: de plaats lag een halve
dagreis verder aan de Westzijde van het eiland.
Zij kozen dadelijk zee. Maar terwijl zij in noord -
oostkoers langs de westkust zeilden luwde de wind
en girtg in de loop van de nacht geheel liggen.
Bligh ging voor anker en liet dubbele rantsoenen
brood en kleine hoeveelheden wijn uitdelen. Daar
na sliepen zij een paar uur en het was de vredig
ste slaap die zij na de rampzalige muiterij gekend
hadden. Nog voor het licht werd zeilden zij met
de ochtendbries achter door.
Bij het aanbreken van de nieuwe dag rolden er
plotseling twee kanonschoten aan stuurboord over
het water. Het was muziek in de oren van de
bemanning! In het grauwe morgenlicht doemden
de zeilen van twee schepen in een naburige inham
op. Het fort en de stad Koepang waren in zicht.
Zonder eten en slaap kon kapitein Bligh het
stellen maar niet zonder discipline aan boord.
„Geeft u mij de seinvlaggen, mister Cole!", zei hij.
De bootsman reikte hem de opgerolde vlaggen aan,
die hij van de „Bounty" had meegenomen. Bligh
had uit een aantal van die vlaggen een noodsein
laten maken, dat hij nu liet bijzetten. „Ik wil niet
zonder toestemming aan land gaan", zei hij. Hij
liet het anker uitwerpen en nog een maaltijd ver
strekken.
(Wordt vervolgd)
klass
1(7.16 Kinderkoor 17.40 Beursber 17 45 Mu
sicerende dilettantenF anf are -orkest IS.IC
Promenade-orkest 18.50 Regerir.-gsuitzNe-
J F H Wijsen. directeur-),
middenstand en het toerisme.
9.00 Ochtend gymn voor de
Mod errkojtmuz igrl 9 40 idem VPRO-
10.00 Schoolradio VARA: 10.20 Voor dé
huisvrouw 1100 Voor de kleuters 11.15
Ptamorcc: mod muz H .40 Hammond orgel -
spel AVRO: 12,00 Licht ensemble met
rangsol en accordeon IC 20 Regeringsuitz
Uitzending voor de landbouw 12.30 Meeled
tbv land- en tuinbouw 1G.33 Sport en re
creatie. afgewisseld met grammofoonnvuz
13.00 Nws 13.16 Mcded .eventueel actueel
of grammofoonmuz 10 25 Beureber 10.30
Licht orkest 14 00 Zang cn harp 14.20 Wa
ter van de He- -
terkundtgc en
14.40 Kamerkoor I64JU Lacntc gnaimmoloon-
miuz 16.16 Dieren In cn rondom het hulp,
programma over huisdieren. VARA: 16.00
Weense operettefragmenten (gr) 16.30
Voor de zieken 17.00 Voor de jeugd 17.50
Actual 18.00 Nws 18.15 Licht ensemble
met zangsol 18.50 Onder het mes, praatje.
GRAMMOFOONPLATEN PROGRAMMA
Vrijdag 12 oktober van IS—20 uur:
1. Igor Stravinsky. Petrouschka (Bur-
■mVWen), m»
Orkest Berlijn o I v. Ferenc
Peter T
(Ballet
De Notenkraker
bedrijven), Orchertre
dc la Suisse Romande o.l.v. Ernest An-
20.00 Journaal
ziekprogramma met Nederlandse artiesten.
NCRV: 21.25 Attentie feiten die de aan
aard zijn. NTS: 22.05 V for Victory
rereldoorlog (dec*