Dolle Dinsdag
Een tip op
Hallenkerk
ZONDAGSBLAD
Nieuwe Lei else Coarèml
gaf aanzien aan uniek bedrijfje
in
restauratie
Australië loste parkeerprobleem op
NIEUWE BOEKEN
ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1962
t Gebeurde
in Assendelft
Onder het devies:
Eigen meester,
niemands knecht
Niet ver van Beverwijk,
dwars door het lage, drassige
Noordhollandse weiland, loopt
een aan weerskanten dicht be
bouwde straat van enige kilo
meters lengte. De meeste huis
jes zijn er geheel of gedeelte
lijk opgetrokken uit groen-wit
geschilderd hout en niettemin
toch uit het lood gezakt, daar
de bodem te slap is om zelfs
deze lichte bouwsels op den
duur voldoende te dragen.
Ook de kleine boerderijtjes,
die hier en daar wat lucht ver
schaffen aan de beide huizen
rijen, zijn naar een of andere
zijde uitgezakt. Evenals de
spaarzame appel- en perebo
men, die er destijds maar luk
raak omheen werden geplant.
iiiiiiMiiiimiiiiimiiiiiiMiiiiiiiiuiiiiiiiiMiiiii
In het gelid
Alleen een paar vernieuwde
winkeltjes staan weer recht in
het gelid. En het vierkante ste
nen raadhuis, dat met zijn ho
ge. smalle ramen aan een ouder
wetse school doet denken, bleek
zelfs zónder restauratie zijn oor
spronkelijke houding te kunnen
handhaven. Maar de vergulde
haan op de toren van de achter
het raadhuis schuil gaande kerk
stak de borst wat onnatuurlijk
ver naar voren, daar die toren
weer niet voor verzakking
bleef gespaard.
Recht tegenover het raad
huis, dat een tiental meters van
het straathart achteruitwijkt, zo
dat een miniatuurpleintje kon ont
staan, bevindt zich het enige ca
fé dat op een café lijkt. Enkele
arbeiders zaten er achter een
kop koffie hun twaalfuurtje op
te peuzelen, een handelsreiziger
met een flesje vruchtensap voor
zich, maakte ijverig notities,
twee mannen in leren vest en
manchesterbroek probeerden met
de blote hand een partijtje bil
jart te spelen en een enigszins
deftige boerenvrouw, geheel in
het zwart gekleed, genoot van
een glaasje limonade, in afwach
ting van de bus, die straks op
het pleintje halt houden zou.
De jukebox zweeg, zoals ook
de kastelein zweeg. En zoals
zijn gasten zwegen, bedrukt als
ze waren van de aanhoudende
regenval. Slechts wanneer een
witte ivoren bal tegen de ande- L1
re witte klotste, of zelfs tegen de f
rode incluis, werd
de stilte even on-
derbroken.
Buiten was het
weinig anders.
Brommers of au
to's hoorden we
niet, mensen vie
len er niet te ont
dekken, behoudens
dan een enkele
fietser en drie
werklieden, die aan
de voet van de to
ren haast geruis
loos aan het graven
waren. En dat al
les tezamen niets
der was dus de
gemeente Assen
delft, waar we
waarschijnlijk nooit
waren beland, als
niet een vriendelij
ke abonnee ons er
op opmerkzaam had
gemaakt.
Daar moest na
melijk een indus
tries e zijn geves
tigd, dat vermoe
delijk een unicum
in ons land mocht
heten: een fabri-
kantje in vlagge-
stokken.
,,Ik ben inderdaad een uni
cum", werd ons gezegd op Dorps
straat 977, waar de 59-jarige H.
G. Brinkman met zijn vrouw en
hun zoon Louw het klelnhoutwa-
renbedrijf „Binka" voert. Wie
een stukje „twee-blj-drie" nodig
heeft, een paar panlatten, of
een plaatje formica kan bij
Brinkman terecht. Maar de fa
bricage van vlaggestokken is
hun specialiteit. Geen lange en
dikke, zoals die nogal eens op
kantoorgebouwen en fabrieken
zijn aangebracht; zelfs niet de
standaardstokken van circa een
meter, die in veie woningen pa
raat plegen te worden gehou
den; doch kinderstokjes
illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll
beurt is het onderdompelen der gestokjes, maar ten aanzien van
stokken en knoppen in een oran- de produktie van naaidozen en do-
jekleurige vloeistof, om het zen al dan niet met spiegel
feestelijk aanzien zoveel moge- voor scheergerei,
lijk te verhogen.
Vurenhout „nd™ ït
met lichte trots
Alle hout. dat voor de stokjes zijn stem. „Maar vraag niet hoe
wordt gebruikt, is vurenhout, we ervoor moesten stompen,
afkomstig van de firma Bruyn- daar de prijzen haarscherp wer
den gecalculeerd. Tegenwoordig
zeel te Zaandam, die op deze i 0
ten dele van zijn restanten K;-ian die dingen niet
i drongen door de plastic-dozen.
Maar plastic vlaggestokjes zie
voorlopig nog niet
wordt verlost. Véél hoeft
tuurlijk niet voor te worden be
taald, wat maar gelukkig is,
daar anders de vlaggetjes voor markt verschijnen,
j- —i- rijst de vraag, hoe
■■■BBL... duur artikel
den worden. De knoppen moeten niet-duurdere manier het rood-
toch al van het betere kant- wit-blauw eraan kan worden
hout worden gedraaid, 't Is vastgemaakt...."
daarom niet zo dat de familie Zo ook deze fabrlkant-in-den
Brinkman er geheel van kan be- dop waakzaam t.a.v. de verras-
staan. De vlaggestokkenproduk- slngen dJe de techniek nog kan
tie vormt echter ceJ1 welkome brengen. Daarom zette hij niet
aanvulling op de handel ui kleine alles 0p één en dezelfde kaart,
houtwaren, die zich mede d9or En tot dusver is de familie
"ontwikkelin8 Brinkman tevreden met de re
delijke boterham, die zij met
haar drieën tijdens lange werk-
gestadig uitbreidt.
Verleden jaar, toen Koningin
Prins hun zilveren huwelijks- d>5ta verdienen. Omdal
feest vierden was de vraag naar maa, hlm dtvles blijft: Eigen
deze vlaggestokjes enorm. Meer meester, niemands kneeht.
dan een miljoen exemplaren wer
den er door de familie Brinkman
vervaardigd. Zon gebeurtenis is
echter een uitschieter voor deze
kleine Assendelftse industrie. En
dan komt het ook wel voor, dat
er totaal onverwachte bestellin
gen binnenkomen. Dat was een
paar jaar geleden nog het geval,
toen de Koningin een bezoek
bracht aan de West. Te elfder
ure kwam men tot de ontdek
king, dat de Westindische school
kinderen niet de beschikking had
den over vlaggetjes om Hare
Majesteit te verwelkomen. In al
lerijl moest de familie Brinkman
aan de slag. Enkele dagen en
nachten werd er achter elkaar
doorgewerkt. En het resultaat
was, dat een partij van vele dui
zenden vlaggen nog net verzon
den kon worden met hetzelfde
vliegtuig, als waarmee de Konin
gin de reis naar de West onder
nam. Zo kwam de zaak, zij het
op het nippertje, toch nog voor
Buitennissig
Dezer dagen nog ontving de heer
Brinkman een wat buitenissige
order van 30.000 stokken van -75
cm lengte en 8 mm doorsnede,
z.g.n. kerststokken voor de a.s.
kerstviering ergens in het zui
den des lands. Eigenlijk was As
sendelft op dat formaat niet in-
vlak naast elkaar, dus een soort Maar geweigerd werd de
kartelrand. Dat stukje staal zet- bestelling niet. Dat konden we
te Jk stevig vast op een blok. vaststellen aande activiteit, die
zodat ik zes vierkante latjes te- mevrouw Brinkman demonstreer-
gelijk door die maantjes kon
drijven. Op die manier werd de
bovenste helft der latjes rond.
Daarna dreef ik de latjes er
nóg eens omgekeerd doorheen
en dan had ik de stokjes c o m-
uitleg ga
ven van de wijze, waarop men
als team te werk pleegt te gaan.
In dat kleine werkplaatsje, van
naar schatting 10 bij 3 meter,
wordt overigens door niemand
Op Vie manier heb ik duizenden 'ane S"1 gezeten. Dat laat het
vlaggestokjes gemaakt, die via teamverband met «en boven-
een feestartikelenzaak in Amster- zou er dan geen droog brood
dam, de firma Wittenburg, op de
dag der Duitse capitulatie razend
de loop der jaren zelfs de
dacht op zich wist te vestigen bij
de grootste warenhuizen in Ne
derland. Niet wat betreft de vlag-
worden verdiend,
uv, vuivapuuia.ie razei.u t!, "«braiding
Swneer1deriebdrCaeihU,iChtenndehSUnreebï
goed heb-
Het eerste zelfgebouwde machien
tje, waarmee kort na de bet-rijding
ronde stokjes konden worden ge
maakt, om er de vreugdevlaggetjes
staansrecht
ben bewezen!
Al gauw ben ik daarna een
.machineparkje" gaan opbou
wen, door nu eens hier en dan
weer daar iets van mijn gading
op de kop te tikken en thans ben
ik zover, dat ik een capaciteit
heb van 4000 stokjes per dag
De heer Brinkman vervaardigt
tegenwoordig ook knoppen voor
deze stokjes, die er met één en
kele handbeweging muurvast op
gedrukt kunnen worden. 'Dat laat
ste doet hij echter met zelf,
maar laat hij aan zijn beide af
nemers over: de firma Witten
burg voornoemd en de Dokkumer
Vlaggencentrale, aan welke
adressen hij de stokjes met
10.000 tegelijk per kist pleegt
te verzenden. De knoppen telt
hij niet af, daar dat al te tijd
rovend zou worden. Doch hij
weet ongeveer hoeveel kilo's
knoppen voor 10.000 stokjes no
dig zijn en die voegt hij er dan
in twee zakken aan toe.
In Amsterdam zowel als in
Dokkum worden de stukjes vlag-
gedoek door rappe meisjeshan-
Zoon Louw, die van plankjes c
vierkante latjes zaagt, die vertol- j
gens hun ronde vorm krijgen, c
mop te
hem vroegen
dat idee gekomen
ca 47 "centimeter met een door- meeviel
snee van 7 millimeter. En voorts maakte ik
de zg-n. sprietjes voor papleren
vlaggetjes, die men haast altijd
op de Dam in Amsterdam kan
aanschouwen, doordat Tante Bet-
je daar meestal met haar gro
te strooien hoepel vol molen
tjes en dundoek staat.
De heer Brinkman, een onder
houdend prater, die lievi
klein baasje is dan een
knecht, begon met
vertellen
„Ik zat eens in de trein", zo zei
hij. „toen een wildvreemde, die
tegenover me kwam zitten, met
een opmerkte: Zo, óók houtbewer
ker?!"
Even was ik verwonderd.
Maar toen hij zijn hand liet
zien. waarvan de cirkelzaag vroe
ger een paar vingers had afgeno
men. schoot me onmiddellijk te
binnen, dat ik het lot van m'n
medereiziger deelde
Doch terzake, ik zat dus in de
houtbranche en daarin viel tij
dens de oorlog voor mij erg wei
nig te beleven. Totdat de Dolle
Dinsdag aanbrak en ik een on
dergedoken Jodenman tegen het
lijf liep die me een tip gaf.
„Heb j ij vlaggestokjes?" infor
meerde hij voorzichtig. „Ik
nog rood-wit-blauw te zitten."
Dat was het begin.
Die man róók de vrijheid!
En ik natuurlijk even goed.
Nu hèd ik praktisch geen hout
meer in huis, maar links en
rechts scharrelde ik wat afval
ik latjes begon te
zagen van 5 mm in 't vierkant.
Eerst met een gewone zaag.
maar dat schoot niet op. Vervol-
gen, met een klein machientje,
dal ik bu gebrek aan elektriscne den met nietmachines
stroom aan de gang hield door stokjes bevestigd, die ten slotte
hard op een fiets te gaa« zjta -J -e-«--j
trappen. En daar dat
lege maag,
staande spil-
De restauratie van één van
de belangrijkste hallenkerken in
Noord-Holland, de Hervormde
kerk in Monnikendam, vordert
goed. Dit jaar zal het eerste
gedeelte gereedkomen van de
restauratie, die noodzakelijk
was geworden door verzakkin
gen in de fundamenten en lek
kages in de kappen. De koor
partij zal dan weer de oude
glorie vertonen. Inmiddels is
men ook begonnen aan het
schip, waar men hier en daar
de oorspronkelijke traceringen
in de vensters nog heeft aange
troffen. Dit Middeleeuwse steen-
houwerswerk is vrijwel in alle
kerken vervangen en het is dan
ook een grote zeldzaamheid, dat
het in Monnikendam opnieuw
gebruikt kan worden. De Mid
deleeuwse bekapping kan voor
een deel behouden blijven;
waar nodig, wordt zij hersteld.
Op het paneelwerk van de
koorafsluiting is een overblijfsel
van een Middeleeuwse beschil
dering onder latere verflagen
aangetroffen. Ook hier zal men
trachten de oorspronkelijke toe
stand te-herstellen.
in Australië) Auto s die ie lang siaan, worden weggesleept
Men houdt er in Australië
niet van om te veel te regle-
beu^^danH'gebeurt5 het nok mis1)5aar 0I™ naar de binnenstad ten staan. Die bekeuringen bcho-
rtrastUch-H..!h k 1° komïï' En dan *aat het par* ren tot de „bedhjfsonkosten."
drastisch, daar is bijvoorbeeld kcerprobleem een zeerbelang-
liet parkeerprobleem, waarmee rijke rol spelen. Rrnu/n linmliorc"
in het bijzonder miljoenenste- In het algemeen heeft degene. „Drawn-DOmDerS
den als Sydney en Melbourne 1C ïn het centrum der stad werkt, De controle op het parkeren
te kampen hebben in loop dcr iaren meer dan wordt in de meeste steden van
n= genoeg van dat probleem gekre- Australië uitgeoefend door de zgn.
De parkeermeters hebben dat g0n, zodat hij de auto slechts ge- „brown-bombers", een naam die
probleem met afdoende opgc- bruikl, om naar een voorstad te ontstaan is omdat die mannen in
lost. Een meer radicale maat- rijden, waar wel een treinverbln- een bruin uniform zijn gekleed,
regel was, om geparkeerde auto's ding aanwezig is. Daar wordt de Het zijn vrijwel allen oorlogsin-
zonder meer weg te slepen. auto achtergelaten en verder validen, die geen bevoegdheden
per trein gereisd.
Een op de vier Australiërs be- Er zijn echter ook r
zit een auto en dan is het te be- die even een boodschap in dé aangelegenheden. Op deze wijze
grijpen, dat dit voertuig een be- stad moeten doen; de huismoe- heeft men de taak van de poli-
langrijke rol speelt in het dage- ders. die graag eens willen win- tie verlicht.
lijks leven, waarbij de grote af- kelen; de reizigers, die van de De mannen doen niet anders
standen het bezit van een auto ene hoek der stad naar de ande- dan de gehele dag in een bepaal-
te meer aantrekkelijk inaken. re moeten; de vrachtauto's die de wijk surveilleren en waar no-
Neem een grote stad als Sydney goederen moeten afleveren. dig procesverbaal opmaken, dat
waar men in een straal van plm. Al die auto's hebben er voor dan desnoods op de ruit van de
15 km uit het hart der stad. nog gezorgd, dat de binnenstad van auto wordt geplakt of zonder
steeds gerekend wordt, binnen Sydney en Melbourne ..verstikte' meer thuis gestuurd, indien de
deze metropool te wonen, waar- in het verkeer, vooral op de spits- «'Senaar van de auto niet komt
door het aantal inwoners op bij- uren. opdagen.
ircinen, Opgevoerde snelheid „Tow-away"
het hart van de stad ge- M(n hce(t „nvlntew Nadat aanvankelijk ook In de
singen gezocht o.m. door de maxi- ver,icale straten, de hoofdaders
tïïSC mumsneiheid zo hoog mogelijk US'de par.-
op te voeren hier en daar tot keermeters waren toegepast,
6u km. hetgeen in de drukke stad vl'1 ■C.^.ter de doorstroming
veel gevaren meebracht. Overi
gens bleek dit eigenlijk slechts c
heel ondergronds zijn.
langrijke schakel in het
rnaar de auto is vooral
genen, die in een voorstad wc
zonder treinverbinding vrijwel
Reis door de hel, door Reska
Weiss. Uitgave Kon. uitgeverij
Erven J. J. Tljl, Zwolle.
voor u besproken
Dit boek is geen opwekkende
lectuur, want het is een triest re
laas van een Hongaars-Joodse barbaarsheid, die haar
haar belevenissen ge- de barbaarsheid
het verkeer zodanig te hin-
gens bleek dit eigenlijk slechts een e»!pn'nlHtiBm,wf^/adlCalc maatrc"
theoretische oplossing te brengen. vélen InrH™ Ih „i r u
want het was in de overvolle verh^Vi. f'ch met ?an het
binnenstad meestal niet mogelijk de bekeuTinc 'LI Joo?
een grotere snelheid dan 10 km kostté h«n L 0Ye(r- £.at
of zo te bereiken Kostte hun dan een pound (ƒ8.40).
Het is lang geeii zeldzaamheid. «v?.aa™P*"d h? ••tfw-«way"-
dat voor het afleggen van de al- s>stec™ ingevoerd, dat wil zeg-
stand van b.v. wynyardstation gen' kraanwagens van de gc-
tot Townhallstation in Sydney doorkruisen de stratc
i nauwelijks twee kmt, een half- s'epen .geparkeerde auto s
durende de laatste periode
oorlog. Het verhaal begint op
maart 1944 in Ungvar. vroeger de2e
een Hongaars stadje, dat nu bij sen" wa0
ingelijfd. Hitiers SS- dachte. Doch het
Rusland
benden drijven ook daar de Jo
den bijeen en dan begint vooi
Reska Weiss een tocht langs tier
Poolse en Duitse concentratie-
kampen. Op wonderbaarlijke wij- triest.
steem, dat van mensen beesten
maakte. „Dit kan niet waar zijn
ïannen zijn ook men-
haar aanvankelijke gc-
Keot u Limburg oc
door Frans Wijscn.
Nederlands Instituut vc
drijfspaedagogie, Zeist.
De binnenstad van Sydney met
hei systeem van vijf verticale
-traten, waarop vele straten uit-
opslagplaatsen.
Dit systeem heeft in het begin
een storm Van verontwaardiging
bij autobezitters doen opgaan.
Juridisch werd het systeem ook
aangevallen, maar het bleef.
Kraanwagens, waarop ook
omdat de SS-ers niets menselijks
meer kenden, waar het de ver
nietiging van Joden betrof. Daar-
heeft de schrijfster een
desondanks boeiend
•verleeft zij de martelingen: document geleverd.
staat zij oog
oog met de dood. maar zij is nog
in leven, wanneer zij tenslotte er
gens in Polen door de Russen
wordt bevrijd.
Men kan zich afvragen, waar
om een dergelijk boek 15 jaar
na de oorlog in Zuid-Afrika ge
schreven thans nog in ons
land wordt uitgegeven.
Die vraag is er reëel als
Plaats onder de zon. door
Klaas van der Geest. Uitgave
G. F. Callenbaeh N.V., Nij-
Een prettig boekje, dat inzicht HB® "JWraiSBÏ. parkeerde auto's
en ook plezier verschaft
ieder, die onze exclusieve
vincie Limburg beter wil
kennen. De schrijver, zeil een on- Het systeem van parkeermc-
vervalste Limburger, heeft z.jn ters kon in slechts enkele van de
taak als een stuk journalistiek zijstraten worden toegepast. Voor Men kan dan later aan de op-
opgevat. Alleen daarom al is elk een shilling (plm. 40 cent» kan slagplaats dc auto komen afhalen
hoofdstuk als een ouverture, ter- men een uur parkeren. Het bc- tegen contante betaling van 8
wijl stijl en taal van een goede hoeft geen betoog, dat die me- pound (plm. ƒ70).
kwaliteit zijn. ters voortdurend bezet zijn en Zoals gezegd, indien maatregc-
men soms alle straten heeft te 'en worden genomen, doet
doorkruisen, om ergens
Wie mocht denken in het ma
nuscript van Frans Wijsen een
gids voor schoon Limburg
Si ïch'rü? s&iiTHHES.
ster aan het slol rte vreugde om fjïK' f™.
de bevrijding beleeft
daarna als een eenzam
var terug, wacht op de terugkeer
van leden van haar omvangrijke
familie.
Levendige beschrijving
kleine vissersgemeenschap, waar- S'V'Y'i1® Vaak won
■?d|£1ï?em«.Tn"ifenytrvmt heaR de autiur
moeien zien ie vin- zichzelf We,--» u_ winkelen. z>
den. Hoofdpersoon
~I -HHP dat in Australië drasllsch l
onbezette meter te vinden. is geen pretje te ontdekken, dat
Vaak wordt nl. het systeem toe- 1° nmi k I1'.,,
uUr»jf. Gewoonlijk gebeurt dit, nadat
het einde J,If™An",nr. van de
i dorre route-be- winkelen, zorgt tegen
- y_g bet 'i
kor. verpleegstertje zijn geestelijk
Ung- evenwicht hervindt.
Romantiek en spanning krijgt
een natuurlijke plaats in dit va
kundig gecomponeerde verhaal, denis
weer terug
om aan weer een shilling in
meter te doen en opnieuw
uur weg te blijven.
In erg drukke straten zijn
lijke V.V.V.'s. die folders
kaartjes te over baren. Wel zou
men kunnen stellen dat het bock-
je een basis voor al die folders ters, waarop men slechts
kaartjes is. .De rijke geschie- half uur kan parkeren. Er zijn dig uitgevoerd.
kraanwagen plm. 10 minuten de
auto <n het oog heeft gehouden.
Soms komt op het laatste mo
ment dc eigenaar dan nog aan
hollen. maar wanneer eenmaal
met dc slecpwerkzaamhedcn Is
begonnen, worden deze ook volle
traditie
In eerlijke, niets verbloemende dat zich vooral kenmerkt door jongste provincie hebben
taal schildert Reska Weiss dc
oplossing
milde sfeer.
gens beter beschreven gezien.
i hun auto een hele dag te la- radicale!