Dolle Dinsdag Een tip op Hallenkerk ZONDAGSBLAD Nieuwe Lei else Coarèml gaf aanzien aan uniek bedrijfje in restauratie Australië loste parkeerprobleem op NIEUWE BOEKEN ZATERDAG 29 SEPTEMBER 1962 t Gebeurde in Assendelft Onder het devies: Eigen meester, niemands knecht Niet ver van Beverwijk, dwars door het lage, drassige Noordhollandse weiland, loopt een aan weerskanten dicht be bouwde straat van enige kilo meters lengte. De meeste huis jes zijn er geheel of gedeelte lijk opgetrokken uit groen-wit geschilderd hout en niettemin toch uit het lood gezakt, daar de bodem te slap is om zelfs deze lichte bouwsels op den duur voldoende te dragen. Ook de kleine boerderijtjes, die hier en daar wat lucht ver schaffen aan de beide huizen rijen, zijn naar een of andere zijde uitgezakt. Evenals de spaarzame appel- en perebo men, die er destijds maar luk raak omheen werden geplant. iiiiiiMiiiimiiiiimiiiiiiMiiiiiiiiuiiiiiiiiMiiiii In het gelid Alleen een paar vernieuwde winkeltjes staan weer recht in het gelid. En het vierkante ste nen raadhuis, dat met zijn ho ge. smalle ramen aan een ouder wetse school doet denken, bleek zelfs zónder restauratie zijn oor spronkelijke houding te kunnen handhaven. Maar de vergulde haan op de toren van de achter het raadhuis schuil gaande kerk stak de borst wat onnatuurlijk ver naar voren, daar die toren weer niet voor verzakking bleef gespaard. Recht tegenover het raad huis, dat een tiental meters van het straathart achteruitwijkt, zo dat een miniatuurpleintje kon ont staan, bevindt zich het enige ca fé dat op een café lijkt. Enkele arbeiders zaten er achter een kop koffie hun twaalfuurtje op te peuzelen, een handelsreiziger met een flesje vruchtensap voor zich, maakte ijverig notities, twee mannen in leren vest en manchesterbroek probeerden met de blote hand een partijtje bil jart te spelen en een enigszins deftige boerenvrouw, geheel in het zwart gekleed, genoot van een glaasje limonade, in afwach ting van de bus, die straks op het pleintje halt houden zou. De jukebox zweeg, zoals ook de kastelein zweeg. En zoals zijn gasten zwegen, bedrukt als ze waren van de aanhoudende regenval. Slechts wanneer een witte ivoren bal tegen de ande- L1 re witte klotste, of zelfs tegen de f rode incluis, werd de stilte even on- derbroken. Buiten was het weinig anders. Brommers of au to's hoorden we niet, mensen vie len er niet te ont dekken, behoudens dan een enkele fietser en drie werklieden, die aan de voet van de to ren haast geruis loos aan het graven waren. En dat al les tezamen niets der was dus de gemeente Assen delft, waar we waarschijnlijk nooit waren beland, als niet een vriendelij ke abonnee ons er op opmerkzaam had gemaakt. Daar moest na melijk een indus tries e zijn geves tigd, dat vermoe delijk een unicum in ons land mocht heten: een fabri- kantje in vlagge- stokken. ,,Ik ben inderdaad een uni cum", werd ons gezegd op Dorps straat 977, waar de 59-jarige H. G. Brinkman met zijn vrouw en hun zoon Louw het klelnhoutwa- renbedrijf „Binka" voert. Wie een stukje „twee-blj-drie" nodig heeft, een paar panlatten, of een plaatje formica kan bij Brinkman terecht. Maar de fa bricage van vlaggestokken is hun specialiteit. Geen lange en dikke, zoals die nogal eens op kantoorgebouwen en fabrieken zijn aangebracht; zelfs niet de standaardstokken van circa een meter, die in veie woningen pa raat plegen te worden gehou den; doch kinderstokjes illllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll beurt is het onderdompelen der gestokjes, maar ten aanzien van stokken en knoppen in een oran- de produktie van naaidozen en do- jekleurige vloeistof, om het zen al dan niet met spiegel feestelijk aanzien zoveel moge- voor scheergerei, lijk te verhogen. Vurenhout „nd™ ït met lichte trots Alle hout. dat voor de stokjes zijn stem. „Maar vraag niet hoe wordt gebruikt, is vurenhout, we ervoor moesten stompen, afkomstig van de firma Bruyn- daar de prijzen haarscherp wer den gecalculeerd. Tegenwoordig zeel te Zaandam, die op deze i 0 ten dele van zijn restanten K;-ian die dingen niet i drongen door de plastic-dozen. Maar plastic vlaggestokjes zie voorlopig nog niet wordt verlost. Véél hoeft tuurlijk niet voor te worden be taald, wat maar gelukkig is, daar anders de vlaggetjes voor markt verschijnen, j- —i- rijst de vraag, hoe ■■■BBL... duur artikel den worden. De knoppen moeten niet-duurdere manier het rood- toch al van het betere kant- wit-blauw eraan kan worden hout worden gedraaid, 't Is vastgemaakt...." daarom niet zo dat de familie Zo ook deze fabrlkant-in-den Brinkman er geheel van kan be- dop waakzaam t.a.v. de verras- staan. De vlaggestokkenproduk- slngen dJe de techniek nog kan tie vormt echter ceJ1 welkome brengen. Daarom zette hij niet aanvulling op de handel ui kleine alles 0p één en dezelfde kaart, houtwaren, die zich mede d9or En tot dusver is de familie "ontwikkelin8 Brinkman tevreden met de re delijke boterham, die zij met haar drieën tijdens lange werk- gestadig uitbreidt. Verleden jaar, toen Koningin Prins hun zilveren huwelijks- d>5ta verdienen. Omdal feest vierden was de vraag naar maa, hlm dtvles blijft: Eigen deze vlaggestokjes enorm. Meer meester, niemands kneeht. dan een miljoen exemplaren wer den er door de familie Brinkman vervaardigd. Zon gebeurtenis is echter een uitschieter voor deze kleine Assendelftse industrie. En dan komt het ook wel voor, dat er totaal onverwachte bestellin gen binnenkomen. Dat was een paar jaar geleden nog het geval, toen de Koningin een bezoek bracht aan de West. Te elfder ure kwam men tot de ontdek king, dat de Westindische school kinderen niet de beschikking had den over vlaggetjes om Hare Majesteit te verwelkomen. In al lerijl moest de familie Brinkman aan de slag. Enkele dagen en nachten werd er achter elkaar doorgewerkt. En het resultaat was, dat een partij van vele dui zenden vlaggen nog net verzon den kon worden met hetzelfde vliegtuig, als waarmee de Konin gin de reis naar de West onder nam. Zo kwam de zaak, zij het op het nippertje, toch nog voor Buitennissig Dezer dagen nog ontving de heer Brinkman een wat buitenissige order van 30.000 stokken van -75 cm lengte en 8 mm doorsnede, z.g.n. kerststokken voor de a.s. kerstviering ergens in het zui den des lands. Eigenlijk was As sendelft op dat formaat niet in- vlak naast elkaar, dus een soort Maar geweigerd werd de kartelrand. Dat stukje staal zet- bestelling niet. Dat konden we te Jk stevig vast op een blok. vaststellen aande activiteit, die zodat ik zes vierkante latjes te- mevrouw Brinkman demonstreer- gelijk door die maantjes kon drijven. Op die manier werd de bovenste helft der latjes rond. Daarna dreef ik de latjes er nóg eens omgekeerd doorheen en dan had ik de stokjes c o m- uitleg ga ven van de wijze, waarop men als team te werk pleegt te gaan. In dat kleine werkplaatsje, van naar schatting 10 bij 3 meter, wordt overigens door niemand Op Vie manier heb ik duizenden 'ane S"1 gezeten. Dat laat het vlaggestokjes gemaakt, die via teamverband met «en boven- een feestartikelenzaak in Amster- zou er dan geen droog brood dam, de firma Wittenburg, op de dag der Duitse capitulatie razend de loop der jaren zelfs de dacht op zich wist te vestigen bij de grootste warenhuizen in Ne derland. Niet wat betreft de vlag- worden verdiend, uv, vuivapuuia.ie razei.u t!, "«braiding Swneer1deriebdrCaeihU,iChtenndehSUnreebï goed heb- Het eerste zelfgebouwde machien tje, waarmee kort na de bet-rijding ronde stokjes konden worden ge maakt, om er de vreugdevlaggetjes staansrecht ben bewezen! Al gauw ben ik daarna een .machineparkje" gaan opbou wen, door nu eens hier en dan weer daar iets van mijn gading op de kop te tikken en thans ben ik zover, dat ik een capaciteit heb van 4000 stokjes per dag De heer Brinkman vervaardigt tegenwoordig ook knoppen voor deze stokjes, die er met één en kele handbeweging muurvast op gedrukt kunnen worden. 'Dat laat ste doet hij echter met zelf, maar laat hij aan zijn beide af nemers over: de firma Witten burg voornoemd en de Dokkumer Vlaggencentrale, aan welke adressen hij de stokjes met 10.000 tegelijk per kist pleegt te verzenden. De knoppen telt hij niet af, daar dat al te tijd rovend zou worden. Doch hij weet ongeveer hoeveel kilo's knoppen voor 10.000 stokjes no dig zijn en die voegt hij er dan in twee zakken aan toe. In Amsterdam zowel als in Dokkum worden de stukjes vlag- gedoek door rappe meisjeshan- Zoon Louw, die van plankjes c vierkante latjes zaagt, die vertol- j gens hun ronde vorm krijgen, c mop te hem vroegen dat idee gekomen ca 47 "centimeter met een door- meeviel snee van 7 millimeter. En voorts maakte ik de zg-n. sprietjes voor papleren vlaggetjes, die men haast altijd op de Dam in Amsterdam kan aanschouwen, doordat Tante Bet- je daar meestal met haar gro te strooien hoepel vol molen tjes en dundoek staat. De heer Brinkman, een onder houdend prater, die lievi klein baasje is dan een knecht, begon met vertellen „Ik zat eens in de trein", zo zei hij. „toen een wildvreemde, die tegenover me kwam zitten, met een opmerkte: Zo, óók houtbewer ker?!" Even was ik verwonderd. Maar toen hij zijn hand liet zien. waarvan de cirkelzaag vroe ger een paar vingers had afgeno men. schoot me onmiddellijk te binnen, dat ik het lot van m'n medereiziger deelde Doch terzake, ik zat dus in de houtbranche en daarin viel tij dens de oorlog voor mij erg wei nig te beleven. Totdat de Dolle Dinsdag aanbrak en ik een on dergedoken Jodenman tegen het lijf liep die me een tip gaf. „Heb j ij vlaggestokjes?" infor meerde hij voorzichtig. „Ik nog rood-wit-blauw te zitten." Dat was het begin. Die man róók de vrijheid! En ik natuurlijk even goed. Nu hèd ik praktisch geen hout meer in huis, maar links en rechts scharrelde ik wat afval ik latjes begon te zagen van 5 mm in 't vierkant. Eerst met een gewone zaag. maar dat schoot niet op. Vervol- gen, met een klein machientje, dal ik bu gebrek aan elektriscne den met nietmachines stroom aan de gang hield door stokjes bevestigd, die ten slotte hard op een fiets te gaa« zjta -J -e-«--j trappen. En daar dat lege maag, staande spil- De restauratie van één van de belangrijkste hallenkerken in Noord-Holland, de Hervormde kerk in Monnikendam, vordert goed. Dit jaar zal het eerste gedeelte gereedkomen van de restauratie, die noodzakelijk was geworden door verzakkin gen in de fundamenten en lek kages in de kappen. De koor partij zal dan weer de oude glorie vertonen. Inmiddels is men ook begonnen aan het schip, waar men hier en daar de oorspronkelijke traceringen in de vensters nog heeft aange troffen. Dit Middeleeuwse steen- houwerswerk is vrijwel in alle kerken vervangen en het is dan ook een grote zeldzaamheid, dat het in Monnikendam opnieuw gebruikt kan worden. De Mid deleeuwse bekapping kan voor een deel behouden blijven; waar nodig, wordt zij hersteld. Op het paneelwerk van de koorafsluiting is een overblijfsel van een Middeleeuwse beschil dering onder latere verflagen aangetroffen. Ook hier zal men trachten de oorspronkelijke toe stand te-herstellen. in Australië) Auto s die ie lang siaan, worden weggesleept Men houdt er in Australië niet van om te veel te regle- beu^^danH'gebeurt5 het nok mis1)5aar 0I™ naar de binnenstad ten staan. Die bekeuringen bcho- rtrastUch-H..!h k 1° komïï' En dan *aat het par* ren tot de „bedhjfsonkosten." drastisch, daar is bijvoorbeeld kcerprobleem een zeerbelang- liet parkeerprobleem, waarmee rijke rol spelen. Rrnu/n linmliorc" in het bijzonder miljoenenste- In het algemeen heeft degene. „Drawn-DOmDerS den als Sydney en Melbourne 1C ïn het centrum der stad werkt, De controle op het parkeren te kampen hebben in loop dcr iaren meer dan wordt in de meeste steden van n= genoeg van dat probleem gekre- Australië uitgeoefend door de zgn. De parkeermeters hebben dat g0n, zodat hij de auto slechts ge- „brown-bombers", een naam die probleem met afdoende opgc- bruikl, om naar een voorstad te ontstaan is omdat die mannen in lost. Een meer radicale maat- rijden, waar wel een treinverbln- een bruin uniform zijn gekleed, regel was, om geparkeerde auto's ding aanwezig is. Daar wordt de Het zijn vrijwel allen oorlogsin- zonder meer weg te slepen. auto achtergelaten en verder validen, die geen bevoegdheden per trein gereisd. Een op de vier Australiërs be- Er zijn echter ook r zit een auto en dan is het te be- die even een boodschap in dé aangelegenheden. Op deze wijze grijpen, dat dit voertuig een be- stad moeten doen; de huismoe- heeft men de taak van de poli- langrijke rol speelt in het dage- ders. die graag eens willen win- tie verlicht. lijks leven, waarbij de grote af- kelen; de reizigers, die van de De mannen doen niet anders standen het bezit van een auto ene hoek der stad naar de ande- dan de gehele dag in een bepaal- te meer aantrekkelijk inaken. re moeten; de vrachtauto's die de wijk surveilleren en waar no- Neem een grote stad als Sydney goederen moeten afleveren. dig procesverbaal opmaken, dat waar men in een straal van plm. Al die auto's hebben er voor dan desnoods op de ruit van de 15 km uit het hart der stad. nog gezorgd, dat de binnenstad van auto wordt geplakt of zonder steeds gerekend wordt, binnen Sydney en Melbourne ..verstikte' meer thuis gestuurd, indien de deze metropool te wonen, waar- in het verkeer, vooral op de spits- «'Senaar van de auto niet komt door het aantal inwoners op bij- uren. opdagen. ircinen, Opgevoerde snelheid „Tow-away" het hart van de stad ge- M(n hce(t „nvlntew Nadat aanvankelijk ook In de singen gezocht o.m. door de maxi- ver,icale straten, de hoofdaders tïïSC mumsneiheid zo hoog mogelijk US'de par.- op te voeren hier en daar tot keermeters waren toegepast, 6u km. hetgeen in de drukke stad vl'1 ■C.^.ter de doorstroming veel gevaren meebracht. Overi gens bleek dit eigenlijk slechts c heel ondergronds zijn. langrijke schakel in het rnaar de auto is vooral genen, die in een voorstad wc zonder treinverbinding vrijwel Reis door de hel, door Reska Weiss. Uitgave Kon. uitgeverij Erven J. J. Tljl, Zwolle. voor u besproken Dit boek is geen opwekkende lectuur, want het is een triest re laas van een Hongaars-Joodse barbaarsheid, die haar haar belevenissen ge- de barbaarsheid het verkeer zodanig te hin- gens bleek dit eigenlijk slechts een e»!pn'nlHtiBm,wf^/adlCalc maatrc" theoretische oplossing te brengen. vélen InrH™ Ih „i r u want het was in de overvolle verh^Vi. f'ch met ?an het binnenstad meestal niet mogelijk de bekeuTinc 'LI Joo? een grotere snelheid dan 10 km kostté h«n L 0Ye(r- £.at of zo te bereiken Kostte hun dan een pound (ƒ8.40). Het is lang geeii zeldzaamheid. «v?.aa™P*"d h? ••tfw-«way"- dat voor het afleggen van de al- s>stec™ ingevoerd, dat wil zeg- stand van b.v. wynyardstation gen' kraanwagens van de gc- tot Townhallstation in Sydney doorkruisen de stratc i nauwelijks twee kmt, een half- s'epen .geparkeerde auto s durende de laatste periode oorlog. Het verhaal begint op maart 1944 in Ungvar. vroeger de2e een Hongaars stadje, dat nu bij sen" wa0 ingelijfd. Hitiers SS- dachte. Doch het Rusland benden drijven ook daar de Jo den bijeen en dan begint vooi Reska Weiss een tocht langs tier Poolse en Duitse concentratie- kampen. Op wonderbaarlijke wij- triest. steem, dat van mensen beesten maakte. „Dit kan niet waar zijn ïannen zijn ook men- haar aanvankelijke gc- Keot u Limburg oc door Frans Wijscn. Nederlands Instituut vc drijfspaedagogie, Zeist. De binnenstad van Sydney met hei systeem van vijf verticale -traten, waarop vele straten uit- opslagplaatsen. Dit systeem heeft in het begin een storm Van verontwaardiging bij autobezitters doen opgaan. Juridisch werd het systeem ook aangevallen, maar het bleef. Kraanwagens, waarop ook omdat de SS-ers niets menselijks meer kenden, waar het de ver nietiging van Joden betrof. Daar- heeft de schrijfster een desondanks boeiend •verleeft zij de martelingen: document geleverd. staat zij oog oog met de dood. maar zij is nog in leven, wanneer zij tenslotte er gens in Polen door de Russen wordt bevrijd. Men kan zich afvragen, waar om een dergelijk boek 15 jaar na de oorlog in Zuid-Afrika ge schreven thans nog in ons land wordt uitgegeven. Die vraag is er reëel als Plaats onder de zon. door Klaas van der Geest. Uitgave G. F. Callenbaeh N.V., Nij- Een prettig boekje, dat inzicht HB® "JWraiSBÏ. parkeerde auto's en ook plezier verschaft ieder, die onze exclusieve vincie Limburg beter wil kennen. De schrijver, zeil een on- Het systeem van parkeermc- vervalste Limburger, heeft z.jn ters kon in slechts enkele van de taak als een stuk journalistiek zijstraten worden toegepast. Voor Men kan dan later aan de op- opgevat. Alleen daarom al is elk een shilling (plm. 40 cent» kan slagplaats dc auto komen afhalen hoofdstuk als een ouverture, ter- men een uur parkeren. Het bc- tegen contante betaling van 8 wijl stijl en taal van een goede hoeft geen betoog, dat die me- pound (plm. ƒ70). kwaliteit zijn. ters voortdurend bezet zijn en Zoals gezegd, indien maatregc- men soms alle straten heeft te 'en worden genomen, doet doorkruisen, om ergens Wie mocht denken in het ma nuscript van Frans Wijsen een gids voor schoon Limburg Si ïch'rü? s&iiTHHES. ster aan het slol rte vreugde om fjïK' f™. de bevrijding beleeft daarna als een eenzam var terug, wacht op de terugkeer van leden van haar omvangrijke familie. Levendige beschrijving kleine vissersgemeenschap, waar- S'V'Y'i1® Vaak won ■?d|£1ï?em«.Tn"ifenytrvmt heaR de autiur moeien zien ie vin- zichzelf We,--» u_ winkelen. z> den. Hoofdpersoon ~I -HHP dat in Australië drasllsch l onbezette meter te vinden. is geen pretje te ontdekken, dat Vaak wordt nl. het systeem toe- 1° nmi k I1'.,, uUr»jf. Gewoonlijk gebeurt dit, nadat het einde J,If™An",nr. van de i dorre route-be- winkelen, zorgt tegen - y_g bet 'i kor. verpleegstertje zijn geestelijk Ung- evenwicht hervindt. Romantiek en spanning krijgt een natuurlijke plaats in dit va kundig gecomponeerde verhaal, denis weer terug om aan weer een shilling in meter te doen en opnieuw uur weg te blijven. In erg drukke straten zijn lijke V.V.V.'s. die folders kaartjes te over baren. Wel zou men kunnen stellen dat het bock- je een basis voor al die folders ters, waarop men slechts kaartjes is. .De rijke geschie- half uur kan parkeren. Er zijn dig uitgevoerd. kraanwagen plm. 10 minuten de auto <n het oog heeft gehouden. Soms komt op het laatste mo ment dc eigenaar dan nog aan hollen. maar wanneer eenmaal met dc slecpwerkzaamhedcn Is begonnen, worden deze ook volle traditie In eerlijke, niets verbloemende dat zich vooral kenmerkt door jongste provincie hebben taal schildert Reska Weiss dc oplossing milde sfeer. gens beter beschreven gezien. i hun auto een hele dag te la- radicale!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 13