Aan de voet
van de ladder
Je kunt
bijvoorbeeld naar
een bank gaan
c\rnm
men ka aks
%uimte
voor ons
einde
komi
vanzelf
ZATERDAG 22 SKPTEMBER 196:2
DE maand september is een
belangrijke maand, zo niet dé
belangrijkste van het jaar. Zij, die
deze woorden in twijfel trekken,
zullen er op deze pagina van
overtuigd worden
Voor de meeste mensen, en
ongetwijfeld ook voor de grote
schare Ruimtelezers, is september
HET BEGIN. Een nieuwe klas, een
andere school, weer een nieuw
kantoorjaar, weer een jaar in de
fabriek, tot de vakanties 1963.
Er zijn er echter ook, die met
ingang van de maand september
gaan meebouwen aan de vooruitgang
van de vaderlandse economie, die
nu in het zweet huns aanschijns
hun brood verdienen, die sinds kort
bezig zijn produktief te wezen op
kantoor, in de fabriek, in de
werkplaats of waar dan ook.
Kortom, die hun eerste stap op de
lange ladder aan het zetten zijn.
Aan hen nu is deze pagina gewijd.
Nu zijn er evenveel banen als
ladders we hebben uiteraard
slechts een (bescheiden) greep
kunnen doen zoals dat heet. Dat
werd dan gedaan door Jan Roos
en Meine Reitsma.
Na nog even het nummer in mijn agenda gecontroleerd te hebben, niet omdat er plotseling een
onzekerheid in me op kwam, maar alleen omdat de straat wemelt van kantoren, bankgebouwen en andere
gebouwen, doe ik de zware deur open en sta tegenover tientallen loketten, waarvoor rijen wachtende men
sen met min of meer waardevolle documenten in hun hand.
De kamer, waarin na enige tijd de heer Cornelissen, personeelschef van de Amsterdamse Bank, ver
schijnt is sober. Slechts een kleine foto van het hoofdkantoor hangt verloren aan het verschoten behang. We
zijn bij hem om te horen op wat voor manier de jongelui bij de Bank terecht komen. „De meesten", zegt hij,
„schrijven via een advertentie, maar u moet weten dat we sedert enige tijd ook reclame maken op de
scholen voor de leerlingen, die het eindexamen gaan afleggen. Ze krijgen dan een proeftijd van één a twee
maanden en het gebeurt heel zelden dat ze dan nog afgewezen worden.
„Ze werken goed en er is meestal schien wel een beetje
wel belangstelling genoeg voor het den, maak ik kennis
werk dat ze doen". „Weet u", zegt
te hou- op mijn vingers gekeken te worden, en
e nieu- als hij uit de buurt is werk ik pas op
vrouwelijke kantoorbedienden, die z'n best".
zegt zo vaak dat de jeugd pas de hierboven genoemde stap op de Ik ben net bezig me over die uit-
meer kan werken en van de ene eveneens hierboven genoemde ladder spraak lichtelijk te verbazen, of hij
de andere betrekking dartelt, hebben gedaan. Ik schat ze ongeveer gaat al weer verder. „Ik heb plezier
je hebt t-
lopen, die anders zijn dan normaal".
„Maar i 1
hebben van personeelsgebrek?" zeg ik eenvoudig gekleed^
met enige overtuiging, terwijl ik aan
de advertentiepagina's denk in dag-,
maand-, en andere bladen- „Nou dat
valt erg mee: ik denk hierbij aan de der
mechanisering van de administratie, deze
zijn Een opmerking die me voor de tweede
maal ten zeerste verbaast. „Als ze me
„We werken hier pas een week, het maar iets interessants te doen geven,
eerste betrekking". Weet je, ik ben op de Mulo geweest,
De eerste komt van de Mulo, de
een woordenstroom, die me vrijwel de
mond snoert.
„Ik ben gek op alles wat met hout
.e maken heeft, als kind al zat ik in
de keuken met hout rommelen, ge
bruikte hamer en nijptang, daarom
weet ik nog niet of ik hier blijf, mijn
liefste wens is nog steeds om houtex
pert te worden, en oh, ja, athletiek,
daar ben ik ook verzot op. Als ik om
huis ga, begin ik on-
de Handelsdagschool, terwijl sprong
haar schooltijd nog enig
ik zie wat dat betreft de toe- kantiewerk heeft gedaan.
„Het was wel moeilijk
rleifn patdiWhtik er derweS gelijk al met mijn training".
komst echt niet somer
Nadat ik nog gehoord heb. dat
in deze bank echt wel wat aan one- maar ieu
spanning wordt gedaan (postzegelclub, gekomen",
bridgeclub, fotoclub, tennis, dansavon- Ik moet nog
de lucht toen ik
„Je hebt maar drie kwarrier tussen gjjÖ»J^ve^stïz' j°°g
keus te de middag vrij. vind je dat niet erg th01"13" levenslustig.
maken uit de tientallen advertenties, kort?" Tol
slotte zijn we hier terecht „Oh nee, pertinent niet, ik vind het gen.
Ik druk zijn hand en staar hem i
oudere lezer zou ik willen zeg
es mild in uw oordeel als u ze
dan genoeg, anders ben je te de komende weken in de stad ziet lo-
het gesprek lang uit de werksfeer, alleen zou ik pen; een rode rok die te kort is, schoe-
met dhr. Cornelissen denken. „Als jul- v-uv-- l
lie nu ergens anders meer konden
dienen, twee tientjes b.v.,
dan gelijk op af gaan?"
i enkele keer wel willen wensen, dat nen die te hoge hakken hebben, bedenk
»r- het iets langer was, ik heb nl. een dan dat ze dat alleen maar doen om
i je daar meisje en je weet hoe dat gaat." hun eerste zelf verdiende nylons te la-
antwoorden ze eenstem-
mig. „als het veel meer wordt, ja, dan
moet je er natuurlijk nog wel eens
over nadenken, maar voor een paar
tientjes meer, nee, je krijgt dan weer
een heel nieuwe omgeving, andere col-
Van de middelste plank weer helem"'
Ze waren wel pas van school, maar
ik moest toch nog even vragen of ze
weer bezig waren met een of andere
f g studie.
n I „Ja", zegt het meisje met de krul
T van haarzelf (waar ik het maar op
t I gehouden heb), „ik studeer 's zater-
dags Spaans. Eigenlijk wilde ik hele
maal niet van school af, ik wilde
JAN ROOS
Foto Henk Gout
MrtrlcMWWK
UIT -gekeken
Omdat wij niet van die intensieve
bezoekers van etablissementen der
Nederlandse bioscoopbond zijn, za
ten we gisteravond reeds geruime
tijd voor de aanvang van de voor
stelling op de oranje parterre-stoe
len van het Rotterdamse Kriterion-
Theater. We wilden alles van het
begin tot het eind meemaken. Dit in
tegenstelling met belendende buren
uit onze straat, die meestal, vlak
voor een hoofdfilm begint, met rou
tine-gebaren in het half-duister langs
een erehaag van morrende mensen
schuifelen. „Polygoon en reclame
laten we schieten, één keer per week
is al genoeg", zeggen ze in hun vak
jargon.
Ziiüifü-ïrirü-iftrlrtrtriririTictcCctrtrtrtiictilrtCtcülttrtrti
DE MOOIE
De hoofdfilm
r Po-
waarom map ik het woord niet
dragen
in plaats van stenen
broden vragen
ik ben toch dichter daar ik liefheb
regels zwellen in mijn lichaam
ranke volle barnsteenvogels
mijn woord is vloed
mijn woord is eb
omdat ik liefde heb ontmoet
JAN PAUL BRESSER
Wij hebben met interesse r
lygoon en voorfilms gekeken en wer
den dus verrast door de plotselinge
aankondiging van de pauze (passe
ren roken passeren zitten).
Na de pauze kwam (zoals gebrui
kelijk) een eindeloze rij van namen
(even langdradig en melig als de
beursberichten), daarna de hoofdfilm
..La Belle Américaine" „pour rire a
la frangaise" „Une film de Robert
Dhéry". Geen schokkende aankondi
ging dus. Misschien juist hierdoor
een film van kwaliteit; een film die
zichzelf moet verkopen. En dat
hij dit doet is duidelijk wanneer
je weet dat het reeds de elfde week
van vertoning is. (Den Haag 25ste
week!.)
Pennestreken
Een korte inhoud te geven is even
ondoenlijk als onzinnig want de ge
beurtenissen zijn zeer talrijk en de
kwaliteit van de film is o.i. onafhan
kelijk van het verhaaltje. De grote
charme van de film is de ongeloof-
lijk knappe verfilming van de mens
in de vele tragische en vooral hu
moristische verwikkelingen. Ondanks
deze opmerking volgen hier toch eni
ge pennestreken over de avonturen
van ,.La Belle Americaine".
De fabrieksarbeider P. heeft
500 N.F. opgespaard en wil een mo
torfiets kopen. Zijn vrouw ontdekt
echter in de krant een advertentie
waarin een auto voor 500 N.F. wordt
aangeboden. Erg veel zaaks zal
deze auto wel niet zijn, toch gaat P.
erop af. Korte tijd later komt hij
terug met een super-luxe witte Ame
rikaanse slee van een wagen. (De
eigenaar van de auto is gestorven en
heeft testamentair zijn vrouw de op
dracht gegeven, de dure wagen te
verkopen en de opbrengst aan zijn
„zeer na aan het hart liggende" se
cretaresse over te maken. De vrouw
neemt wraak door de wagen ver on
der de verkoopprijs van de hand te
doen.)
Wanneer P. met de lange auto in
het straatje komt beginnen de ver
wikkelingen. want niemand wil ge
loven dat hij eerlijk aan de wagen
is gekomen. „La Belle Américaine"
is er ook de oorzaak van dat hij
door zijn jaloerse fabrieksdirecteur
ontslagen wordt.
Leren Kijken
Maar nogmaals gezegd, het ver
haaltje en de dialogen zijn maar bij
zaak. De kwaliteit van deze Franse
film komt in de eerste plaats tot
uitdrukking door de kostelijke kijk
van de lens op de gedragingen van
de mens. De registraties van de mi
mische expressies zijn uniek.
Heb je deze film gezien, dan heb
je o.i. een beetje leren kijken naar
de mens door een humoristisch ge
kleurde bril. Maar de eigenaardige
typen uit de film zie je ook over de
drempel van de bioscoop. Nee, juist
buiten op straat liggen de vele tra
gische en komische situaties „voor
het oprapen". „Er moet echter
iemand zijn die je blik in een be
paalde richting duwt (zoals hier de
regisseur van „La Belle Américaine"
gedaan heeft). Is dit gebeurd dan
kan je verder op eigen kracht je om
geving intenser en rijker gaan be
leven.
CEES VAN DOP
school willen". Er
valt even een pijnlijke stilte, die nog
geaccentueerd wordt door de sombere
kamer. Ik heb toen maar direct ge
vraagd wat de ander er van dacht,
maar ze durft na deze bekentenis
eigenlijk geen antwoord te geven en
haar antwoord dat ze geen zin meer
heeft om naar- school te gaan klinkt
dan bok niet erg overtuigend, terwijl
er een verontschuldigende, verlegen
glimlach over haar gezicht glijdt.
Voor geen 100,-
De mannelijke kantoorbediende, die
even later tegenover me zit is onge
veer negentien, twintig jaar en werkt
er ook pas een week. „Maar het is
niet mijn eerste baan hoor, dit is mijn
„Het criterium van een goed ge- derde baas. In mijn eerste betrekking
schreven boek is dat het de lezer heb ik het maar een maand uitgehou-
blijft verbazen tot de laatste pagina", den, waardeloos werk moest ik daar
schrijft Steven Membrecht op pag. doen, de hele dag ponsen, uitzichtloos.
94 van zijn tweede bij Contact ver- Mijn tweede bestelling heeft bijna vier
schenen roman: „Het einde komt jaar geduurd, en nu zit ik dus hier."
vanzelf". Maar het verhaal van de Hij is een vlotte prater en zonder
Amsterdamse student Walt (een ver- dat ik iets behoef te vragen krijg ik
persoonlijking van de schrijver) die aue dingen te horen, die ik graag wil
na de zelfmoord van zijn vriend uit weten.
schuldbesef naar Italië gaat met een „Ja", zegt hij, „ik zit hier nu een
vroegere schoolvriendin (haar daar week, maar ik ben al aardig ingebur-
na weer een morele nederlaag be- gerd en het bevalt me best, gelukkig
wusteloos of dood achterlaat na het geen „rotte karweitjes" en ik ben heer-
ingeven van slaaptabletten om dan ^jk vrij hier. Weet je wat het bij mij
in Nederland in een nieuwe werkelijk- js_ ais er een chef achter me staat dan
heid te gaan leven) doet het niet. Al werk ik niet, ik houd er niet van om
de dingen gebeuren te netjes en te
geordend en het einde komt te van
bij de lezer grote verbazing
j-U t Iemand uit Rijswijk heeft onlangs een
tduflflenli'k dol. hï"> zonnebril „teood
jalouzieën in plaats van glas.
Wij wachten echter nog steeds
iemand, die een zonnebril maakt voor
Nedérlandsc klimaat: eentje met rui
Een dame denkt in Engeland het zeden-
probleem op te lossen door de jongens
langer met korte broeken te laten lopen.
Een aardige gedachte.
Een Zuidafrikaanse boerenvrouw maakt
lisschien op de meest pugeuuBleZSlln£i!22£jZ-
r wereld gebruik van oude kranten. U
mengt ze namelijk tot voer voor haar hf
koeien en paarden en beweert dat de
dieren er op gedijen. Ze zou het eens
met een paar Ruimtepagina's moeten
proberenof zouden die haar vee wat
op de maag liggen.
de
CoVerttry heeft voorgesteld di
een ontwikkeld land banden moet aan
knopen met een stad in een onderontwik-
bel d gebied. Dit om deze stad vooruit te
helpen. De vraag is nu: welke stad denkt
de burgemeester dat er vooruit gaat?
De Vara hoopt met een nieuw initiatief
de kwaliteit van de Nederlandse liedjes
te verbeteren.
Eerlijk gezegd dachten wij dat die lied- var
jes niet mooier meer konden. Wc kennen lev
tussen twee haakjes een paar strijdliede- sesi
ren, dieWe bedoelen maar
- M-tmiljoenennota is door minister De
Pou, ingediend in pla.ts v.n duor mini.
r Zijlstra, die toevtillig hoognodig naar
Wereldbank moest.
Een groot staatsman, die Zijlstra,
Volgende week in de nieuwe Ruimte: k
De achternichten van prins Hendrik! Het
van romantiek doordropen tragische
erhaal van drie onbekende prin
sessen. Geschreven aan de hand van
lorèn gewaande, doch onlangs op het
Waterlooplcin gevonden en onmiddellijk
aan ons toegezonden daghoekbladen
de prinsessen zelf. Exclusief voor
lezeressen van Ruimte, die dorsten n
de bronnen der geschiedwetenschap. Geen
verzinsels uit historische handboeken, n
de onopgesmukte feiten. Want Ruimte
weet het nu eenmaal betc%
op te wekken Het blijft bij verba- üüüirttüirüüïrteitüüülrüAirtoüüüirüitütt-jüttit-irttttiiüiiüMirittrtizifüitüirüirüüiiüttiïüiivitttüif-Ciüuiiü-jü-ü-tt-k;
zinkjes. Ik zou kunnen schrijven:
Membrecht heeft met zijn notitie op
pag. 94 onderaan, zijn boek mislukt
verklaard, zijn eigen vonnis geveld,
zijn eigen schrijversdoodstraf gete
kend.
Men moet echter, zoals men met
zilvernitraat een doodsbleek gezicht
bruiner en zachter kan maken (pag.
130) bij het uitspreken van een von
nis ook verzachtende omstandigheden
aan weten te voeren. En die zijn er.
Daarom stel ik Membrecht voor
waardelijk in vrijheid met een proef
tijd van een paar jaar. Misschien zal
na het verschijnen van zijn filosofi
sche roman (voorjaar '63) blijken dat
zelfs die proef overbodig was.
Vooral door het gevoelige begin,
waar de 24-jarige Amsterdamse
auteur beschrjjft hoe Walt langza
merhand moet gaan beseffen dat zijn
vriend zelfmoord gepleegd heeft om j
hem, moet ontdekken dat José zich
voor hem opofferde al wilde hij het
misschien niet. verdient Membrecht
de vrijheid. Het is het hierbij steeds
terugkeren van dezelfde beelden
maar steeds dezelfde beelden anders
om. dat de lezer voor de eerder ge
noemde verrassinkjes komt te staan.
Zo is het ook met jeugdherinneringen
van Caro. Als de hoofdpersoon ech
ter met Caro een reis naar Italië
gaat maken, wordt het boek minder
leesbaar. Af en toe weet Membrecht
wel ogenblikken van totale verveling
te suggereren, maar de verveling
wordt niet toaal of bijna totaal zoals
in „De Avonden" b.v. Nadat ze een
afspraak hebben gemaakt elkaar zo
veel mogelijk moreel pijn te doen,
wordt hier te week over geschreven.
Dit gedeelte uit het boek ook de
vergiftigingspoging van Caro is alle
maal te tam. Wel zijn verschillende
vondsten bijzonder goed. maar het
totaal aan vondsten hebben het boek
niet tot een opmerkelijke roman ge
maakt.
Enfin, Walt vlucht naar Holland,
Het hierbovenstaande opschrift
„Drukkers", zou het vermoeden
kunnen wekken, dat we een zeer
bepaalde categorie dienstplichti
gen op het oog zouden hebben.
Dat is niet waar. We willen ons
in dit artikeltje bezighouden met
de lotgevallen van een adspirant-|
werknemer in het grafische be
drijf.
Test
Na de sollicitatie bü een drukkerij in ons geval de Staatsdrukkerij
volgt onvermijdelijk, ja, inderdaad lezers' een test. Ons bedrijfsleven hangt
van testen aan elkaar; je kunt je vrijwillig laten testen, maar je kunt er net
zo goed mee wachten, want door de meeste werkgevers wordt het toch ver
plicht gesteld. Dit is een vereiste: een ieder moet getest zijn.
zal
Roguentin in La Nausée en
een nieuw leven gaan leiden,
i zelfzuchtig als
--J begin.
zoveelste existentialistische
boek. de zoveelste kreet om iets of
iemand die waarden in het bestaan
kunnen aantonen. Het zoveelste boek
met een begin aan het eind.
Membrecht verdient alleen om het
oroberen pn het ontroerende begin
toch de middelste plank al zijn zijn
bomen niet de bomen van Sartre ge
worden en al is de misdaad in dit
boek niet de misdaad van Raskolni- rond de
Het
tuist jij dat er witte vogels
bestonden
in een ruime baan
rond de nieuwe maan
gisteren heb ik het lied gevonden
toen ik de hoge bomen
als luisterende vrienden
lang de weg zag staan
zij droegen al het nieuwe leven
gevoerde specialisering eisen. Elke lijke grafische vak.
jongeling, die hier binnentreedt,
wordt grondig onderzocht op zijn
lagere schoolkennis, zijn intelligen-
tie en zijn technisch kunnen, als- woordig, ook in fabrieken en werk-
mede op zijn lichamelijke conditie, plaatsen, noodzakelijk is te stude-
m —ren, 's avonds of in de baas zijn
tijd, als je iets bereiken wilt ten
minste. Niet alleen de Staatsdruk-
Valt dit onderzoek eunstie uit ^e.rij' maar ook de Particuliere be-
dan begint voor de adspirant-grafh SmTmuwp'S? w Wp^p*
„„c- oo„ ^„ka a™- systeem. Trouwens: het leren be-
heersen van een vak, wat dat dan
door de oudere werknemers gehol-
- - - - - beetje wegwijs gemaakt in het vak.
en vroegen mij een lied te geven Na deze inwerkperiode mag de -rafic_i.2 kL-Lia# aL„wKt
een eigen woord wel te verstaan leerling zelf zijn aanstaande beroep ffwerr)t hlilkpn nit hp» mfr
de witte popels schreven kiezen? zetter, drukker of binder. Als S
kov. Maar daarom staan die boeken
bij mij op de bovenste plank.
ARIE GELDERBLOM
maan
hun woorden heb ik toen gegeven
hun witte geluid wel te verstaan
JAN PAUL BRESSER leerling z'n intrede in de Bedrijfs-
nt.nronnctomminrf 4c treffelijk staaltje van grafisch vak-
met de test en met het advies RuTm?e afïj/r' J"" de"
de „opleiders", dan doet de H"™<e-aflevermg.
MEINE REITSMA
