Micumo £riitóri)e GTouronl
VOORUITZICHT BLIJFT GUNSTIG
Commentaar
Kabinet-De Quay begon de laatste ronde
Onderwijs en defensie eisen
steeds groter bedragen
Hoop voor toekomst van de
Papoea's; openheid voor
betere verhouding Indonesië
Door lagere belastingopbrengst
groter tekort - maar hoog
conjunctuur zal voortduren
Minister Van Aartsen uit
de actieve politiek
S.E.R. advies gevraagd
over loonontwikkeling
6PBVSPAG 18 SEPTEMBER 1962
KANTOREN: Steenstraat 37.
TELEFOON: alle afdelingen 31441.
KLACHTENDIENST: bezorging 18—19 u.
ADVERTENTIES: 0.20 per millimeter.
Familieberichten 0.18 per millimeter
(Bij contract belangrijke korting).
POSTREKENING: 58936.
ABONNEMENTEN: 8.25 per kwartaal;
2,80 per maand; 0,65 per week.
Drieënveertigste jaargang no. 12584
CHRISTELIJKE ATION AAL DAGBLAD
„Stantvasticfi it «bekleven
rnyn bert in UfljenspotT
„Aiel naar
het verleden
maar naar
de toekomst
moet onze
blik gericht
zijn.9*
H.M. de Koningin
in de Troonrede
Zie pagina
7
TROONREDE:
MILJOENENNOTA:
DE TROONREDE die op deze Prinsjesdag -1962 door H.M. de Koningin is voorgelezen ter
opening van de zitting der Staten-Generaal en de miljoenennota die later op de middag
door minister De Pous (bij afwezigheid van de minister van financiën prof. Zijlstra)
aan de Tweede Kamer is aangeboden, zijn beide gesteld in een toon die getuigt van ver
trouwen in de toekomst. Minder dan anders werd in de Troonrede nadruk gelegd op internatio
nale spanningen - veel meer is ditmaal gewezen op de mogelijkheden die samenwerking in de
wereld biedt. En al ontbreken in de miljoenennota de waarschuwingen niet, minister Zijlstra
geeft blijk dat hij de toekomst met vertrouwen tegemoet ziet.
Vieuws in
één oogopslag
Frankrijk zal volgend
jaar al over een strijdmacht
met kernwapens beschik
ken, zo heeft de Franse re
gering officieel laten we
ten. Deze strijdmacht zal
bestaan uit een aantal
supersonische bommenwer
pers van het type Mirage 4,
die atoombommen kunnen
vervoeren.
De Sowjetunie heeft
nog weer eens laten weten,
dat zij de rechten van de
drie westelijke mogendhe
den dn West-Berlijn niet
erkent- Het viermogendhe-
denbestuur zou opgehou
den hebben te functione
ren, toen het Russische
stadscommando werd opge
heven. In werkelijkheid be
staat het al 14 jaar niet
meer. Er is dus ook nu
nie-ts nieuws onder de Ber-
ljjnse zon.
Uit het in Brussel inge
storte regeringsgebouw zijn
totdusver veertien lijken
geborgen. De lijken van
twee andere slachtoffers
zijn gelokaliseerd. Men kon
er totdusver echter nog niet
bijkomen. Over het aantal
vermisten valt blijkbaar
nog niets met zekerheid te
zeggen.
De Nederlands-Indone
sische resolutie betreffende
de overdracht van Weste
lijk Nieuw-Guinea zal
waarschijnlijk reeds don
derdag in de Assemblee
van de Verenigde Naties in
behandeline worden geno
men. Intussen zijn drie
Papoea-vertegen woord igers
op weg naar New York om
de debatten als leden van
de Nederlandse delegatie te
kunnen bijwonen.
Vanavond begint de ze
ventiende zitting van de
VN-assemblee. Verwacht
wordt dat de Pakistaanse
vertegenwoordiger, Mo
hammed Zafroella Khan.
als opvolger van de Tune
siër Mongi Slim tot voor
zitter van dit jaar zal wor
den benoemd. Het Sowjet-
blok steunt dc kandidatuur
van ambasadeur Malalase-
kera van Ceylon.
Het gesprek over Enge-
lands aansluiting bij de
EEG is op de Gemenebest
afgesloten. Er blijven be
denkingen van de zijde der
Gemenebestlanden. maar
men laat de beslissing aan
Engeland zelf over. Men zal
een feitelijk besluit respec
teren, zelfs indien men niet
instemt met de uiteindelij
ke voorwaarden. Ook wil
men geen veto uitspreken
over een definitieve beslis
sing.
Een Franse li-kolonel,
'Jean-Marie Basrian Rhiry.
heeft gisteren bekend de
leider te zijn van de moord
aanslag op president De
Gaulle, die op 22 augustus
werd gepleegd- Zoals be
kend heeft de organ 'or
van de aanslag. Henri
Niaux, zich in zijn cel op
gehangen.
Zoals uit bijgaande staat blijkt, is het begrotingstekort voor 1963 ge
raamd op 939 miljoen gulden, een bedrag dat belangrijk uitgaat boven
bet tekort dat minister Zijlstra voor 1962 meende te kunnen ramen.
De verwachting voor 1962 is echter geheel anders uitgekomen: nu al
is duidelijk dat het thans lopende jaar een tekort zal opleveren dat
boven het miljard gulden uitgaat. Oorzaak hiervan is dat de belasting
opbrengst niet onaanzienlijk is achtergebleven bij de raming, terwijl
onderwijs en defensie steeds grotere bedragen vergen. De minister van
financiën verklaart de mindere belastingopbrengst aldus: door de
sterke stijging der lonen zijn de bedrijfswinsten teruggelopen en daar
door de hieruit geputte belastingen; en dit wordt niet gecompenseerd
door de (inmiddels verlaagde) stijging van loon- en inkomstenbelas
tingen.
Overigens baart dit grotere tekort
de minister weinig zorgen en
geen sprake van „bezuinigingen".
Elders in dit blad wordt Uiteengezet
op welke wijze minister Zijlstra dit
denkt op te vangen en welke zijn
visie is op de toekomstige ontwikke
ling. Belangrijk daarbij is de be
schouwing die deze (scheidende?)
minister heeft gegeven aan de plaats
die een eventuele belastingverlaging
dient in te nemen in het geheel van
een verantwoorde begrotingspoli-
tiek.
woningen
Voor het komende jaar is een bouw
programma opgesteld van 90.000 wonin
gen met 40 000 woningwetwoningen en
25.000 premiewoningen. Daarmee zal
meer dan de helft van de aanwezige
bouwcapaciteit gemoeid zijn. zodat voor
alle andere bouwwerken opnieuw een
strak goedkeuringsbeleid zal worden ge
voerd. Ook de ontwikkeling van de
bouwkosten baart zorg en hoewel deze
regering streeft naar vermindering van
de subsidielast constateert de Troonrede
toch dat de verhouding van bouwkosten
tot inkomen der woningzoekenden in de
meeste gevallen van dien aard is dat het
rijk financiële steun zal moeten blijven
verlenen
Nationale herdenking
In een der laatste alinea's van de
Troonrede wordt meegedeeld dat de re
gering het initiatief zal nemen voor een
nationale herdenking van de herrijzenis
van onze staat in 1813. Er zal een comité
worden opgericht onder voorzitterschap
van H.K.H. Prinses Beatrix. De regering
verwacht dat in plaatselijke en vereni
gingsverbanden daarbij aansluitende
initiatieven zullen worden ontwikkeld.
Enkele andere belangrijke punten
uit de Troonrede en miljoenennota
zijn:
0 In de loop van het komende parle
mentaire zittingsjaar zal de minister
van economische zaken de achtste
industrialisatienota indienen waarin
zal worden gezocht naar de midde
len om onze economische structuur
te versterken om de internationale
concurrentie het hoofd te kunnen
Het toerisme in Nederland heeft de
speciale aandacht van de regering.
Er zal een nota over verschijnen en
ook in de miljoenennota worden tal
van maatregelen in dit verband aan
gekondigd.
Veevoederfabriek in
Vlijmen uitgebrand
Vannacht heeft een felle uitslaande
brand een meelfabriek en twee huizen
in Vlijmen totaal verwoest. De inventa
ris, die bestond voor een groot gedeelte
uit machines en een grote voorraad vee
voeder en de grondstoffen daarvoor, ging
geheel in de vlammen op.
Omtrent de oorzaak van de brand kon
nog niets worden medegedeeld. De scha
de wordt geraamd op een half miljoen
gulden.
De financiële gevolgen van het
Nieuw-Guinea-akkoord zijn in de
thans ingediende begroting nog niet
verwerkt. Voor de civiele sector is
een stelpost van 100 miljoen opge
voerd; welke gevolgen het akkoord
zal hebben voor het defensiebudget
is nog niet bekend.
Blijkens de verwachtingen van het
Centraal Planbureau (als bijlage toe
gevoegd bij de miljoenennota) zal er
in het komende jaar een loonstijging
van rond zes pet plaatsvinden. Dit
betekent dat de ruimte voor per
1 januari 1963 af te sluiten collec
tieve arbeidsovereenkomsten rond
drie procent zal bedragen.
Hierop inhakend wordt in de Troon
rede gezegd dat „een verdere stijging
van de arbeidskosten onvermijdelijk
prijsstijging en verzwakking va
Nederlandse concurrentiepositie ten
gevolge zal hebben; op den duur kan
de werkgelegenheid hierdoor ii
vaar komen."
Voor de volledige tekst van de Troon,
rede en voor de gegevens en beschou
wingen uit de miljoenennota verwij
zen wij naar de pagina's 6 en 7.
Veertien Surinaamse
Statenleden op reis
Veertien Surinaamse Statenleden e:
de griffier zullen een bezoek brengen
in de Nederlandse Antillen.
Het regeringsgezinde dagblad Surina-
e noemt dit ontstellend omdat hieruit
:n groo tgebrek aan verantwoordelijk
heidsgevoel blijkt, daar het college niet
kan vergaderen en omdat het een psy
chologisch effect heeft.
In enkele ogenblikken werd het Brusselse regeringsgebouw gisteren
een troosteloze puinhoop. Brandweer, politie en genietroepen namen
actief deel aan de reddingswerkzaamheden, om te trachten de vermisten
van onder het puin te bevrijden.
(Van een onzer redacteuren)
INE minister van volkshuisvesting
bouwnijverheid, mr. J. van Aartsen,
heeft de voorzitter van de Anti-Revo
lutionaire partij, dr. YV. P. Berghuis,
mondeling medegedeeld, dat hij bij de
komende verkiezingen zich niet r
beschikbaar zal stellen voor een
Uf&upjliSH -e*? t&rÉjfarto* v&tt </e,
Bijgaande grafiek
illustreert duide
lijk wat er in de
huishouding van
de Nederlandse
staat zoal omgaat.
Naast de enorme
belastingposten
zijn er overige
bronnen van in
komsten (winsten
van staatsbedrij
ven, domeinen
veninkomsten. De
uitgaven zijn wat
gelijkmatiger
verdeeld, al gaat
het leeuwedeel
ook dit jaar weer
naar onderwijs en
cultuur en naar
defensie.
Regering dringt aan op spoed
De regering heeft, blijkens een vandaag voor publikatie vrijgegeven
brief van de minister van sociale zaken en volksgezondheid aan de Sociaal-
Economische Raad, onlangs aan de S.E.R. verzocht met spoed een advies
uit te brengen over de begrenzing van de stijging van de loonkosten ge
durende 1963. De regering stelt het op prijs dit advies voor 1 november te
ontvangen.
Minister Veldkamp herinnert er in
zijn brief aan, dat de regering op 13
juli het overleg met het bestuur van de
Stichting van den Arbeid heeft her
opend over de loonontwikkeling in
1962 en 196S. Dit heropenen van het
overleg moet worden beschouwd als
een voortzetting van dc besprekingen,
die het vorige jaar zijn gehouden. In
deze besprekingen, waarbij een be
paalde matiging in de verhoging van
de loonkosten werd overeengekomen,
werd een voortzetting van het gesprek
in de loop van 1962 in het vooruitzicht
gesteld
Minister Veldkamp deelt voorts mede,
dat van regeringszijde tijdens de bespre
king op 13 iuli enige suggesties zijn ge
daan over de loonontwikkeling in I
om in dr.t jaar tot een beperking van
loonkostenstijging te komen.
Recente gegevens
kingen hierover de meest recente gege
vens over de huidige economische situa
tie en over de verwachtingen voor 1963
ter beschikking staan. In dit opzicht
acht de minister van bijzonder belang
de zgn. Macro-economische ramingen
voor 1962 en 1963 die het Centraal plan
bureau kortgeleden heeft gemaakt. (De
ze ramingen worden vandaag aan de
Tweede Kamer aangeboden, red.). Minis
ter Veldkamp deelt verder mede, dat de
ze ramingen overigens in hoofdzaak
;enkomen met de gegevens die de
regering in juli aan het bestuur van
de Stichting van den Arbeid heeft ver
strekt.
In de loop van het gesprek met de
Stichting van den Arbeid, is gebleken,
aldus d" Veldkamp, dat het van ver
scheidene zijden op prijs werd gesteld
indien de regering aan de Sociaal-Econo
mische Raad advies zou vragen. In dezi
omstandigheden komt het de regering
gewenst voor dat. alvorens het gesprek
met het bestuur van de Stichting oan
den Arbied wordt hervat, de Sociaal-
Economische Raad in het licht van d<
economische verwachtingen advies uit
brengt over dc begrenzing van de stijging
der loonkosten gedurende 1963.
maatschap van de Tweede Kamer. Bo
vendien zal hij zich niet meer beschik
baar stellen voor het ambt van minis
ter wanneer de A. R. eventueel aan hel
volgend kabinet zullen deelnemen.
Mr. Van Aartsen, die nog geen vast-
mlijnde pionnen heeft voor de toekomst
is van oordeel dat thans jongeren zijn
plaats zullen moeten innemen.
Ruim negen jaren is mr. Van Aartsen
in Den Haag wethouder van economische
zaken geweest.
Op 24 oktober 1958 werd hij, daartoe
uitgenodigd door de toenmalige m
ter-president dr. W. Drees, minister
verkeer en waterstaat, waarbij hij
J. Algera opvolgde. In 1959 nam hij de
portefeuille van volkshuisvesting
bouwnijverheid van ir. H. B. J. Witte
Voordat hij in 1948 lid van de Haagse
gemeenteraad werd, waarbij hij tegelijk
tot wethouder werd benoemd, was mr.
Van Aartsen secretaris van het Verbond
an Protestants-Chr. werkgevers.
Man liep door ahob;
door trein gedood
De 61-jarige G. J van der Riet is
gistermiddag omstreeks kwart voor vijf
op een door een automatische halve
overwegbomen beveiligde overweg in
stallatie in Diemen tegen de trein Am
sterdam Hilversum gelopen. De mar
werd op slag gedood. De beveiligingsin
stallatie werkte normaal. De trein kreeg
vijftig minuten vertraging.
L^E.V kleine depressie, die over >U
Noordzee naar het zuiden trok. pas
scerde vandaag ons land. Daarbij Uwe-
vooral in het westen ran het land
talrijke buien voor. Tegelijkertijd werd
de koude noordelijke luchtstroming in
onze omgeving tijdelijk onderbroken.
Morgen draait, aan de achterzijde van
genoemde storing, de wind weer naai
noordelijke richtingen. Er zal dan op
nieuw koude lucht worden aangevoerd,
waarin naast opklaringen plaatselijk
ook buien zullen voorkomen. De ko
mende nacht kan de temperatuur in het
binnenland tijdens opklaringen tot lage
waarden dalen. De afgelopen nacht
dit ook al het geval, toen de tempera
tuur op verschillende plaatsen in hei
binnenland 2 a 3 graden werd.
De Bilt verwacht tot woensdagavond:
Opklaringen, maar ook plaatselijk en
kele buien, voornamelijk In de kustge
bieden. Overwegend matige wind uit
noordelijke richtingen; koude nacht met
hier en daar mist, morgenmiddag de
zelfde temperaturen als vandaag of iets
hogere.
Zon en maan
19 september: zon op 06.20, onder 18.48;
maan op: 22.03. onder 12.58.
20 september: laatste kwartier.
HOOGYY'ATER SCHEVENINGEN
I 19 september: 6.31 vm.; 18.52 n.m,
TNE TROONREDE van vandaag zal de
laatste zijn uit deze kabinetsperiode.
Als zodanig kan zij worden beschouwd als
een voorlopige balans die wordt opge
maakt.
De zittingstijd van een kabinet is ten on
zent gewoonlijk vier jaar en zo ook ple
gen de Troonreden gekenmerkt te worden
door dat jaar uit de vier waarin zij wor
den uitgesproken. De eerste zal dan een
aankondiging kunnen zijn van voornemens
en plannen, de tweede zal reeds concreter
kunnen zijn, in de derde wordt aanvanke
lijk geoogst wat aan voornepicns en plan
nen werkelijkheid is geworden, en de
vierde kan reeds voorultreiken naar de
afsluiting van de regeringsperiode.
Dit is overigens een grove indeling, want
bij alle verschillen hebben alle Troon
reden, in welk jaar ook uitgesproken, te
gelijk veel gemeenschappelijks. Buiten
dien trouwens blijven de mogelijkheden
legio. Een Troonrede kan een inventaris
zijn van een bestaande situatie. Ze kan
ook de situatie bekend veronderstellen en
zich bepalen tot een greep uit het wet
gevingsprogram. Ze kan ook beide doen.
Maar ook dan zal, desnoods niet met zo
veel woorden, een zittend kabinet voor het
vierde jaar van zijn bewind op de afslui
ting enig accent leggen.
Zo ook vandaag, en het huidige kabinet
heeft daartoe temeer aanleiding, nu het
melding mag maken van een bevredigen
de toestand op meer dan een gebied. Dit
geld' met name het economische en het
sociale leven.
De economische bedrijvigheid, zo lezen we,
handhaaft zich in ons land nog steeds op
hoog niveau, ai is er vertraging gekomen
in de groei. Verheugend is de volledige
bezetting van ons produkMeapnaraat. ver
heugend de minimale toeneming van de
welvaart.
Wat het sociale betreft, er heeft zich een
verschuiving voltrokken ten gunste van
de inkomens der loontrekkenden. Ook in
het afgelopen jaar konden sociale verbe
teringen tot stand worden gebracht, maar
reeds eisen nieuwe sociale vraagstukken
de aandacht. YVe zouden zeggen: laten we
ook als volk dankbaar zijn, dat ons de
mogelijkheid wordt gegund ze aan te
vatten.
In deze situatie van economische wel
vaart en sociale verzorgdheid moet tref
fen, dat dc woningvoorziening nog niet is
zoals ze behoort te zijn. Hoe gaarne had
den we gezien, dat dc Troonrede ons daar
omtrent meer in het vooruitzicht had kun
nen stellen. S'eeds weer moet blijken, dat
we ais volk hier voortijdig zijn beland bij
de grenzen van onze nationale capaciteit
aan bouwmogclijkheid.
Afgezien echter van dit toch zo belang
rijke terrein van overheidszorg stemt dus
het beeld van dankbaarheid. Het mag een
situatie zijn, die ons onze plicht tot ver
antwoordelijkheid, ook als volk, te ster
ker doet gevoelen. Op het aanscherpen
van die verantwoordelijkheid behoort het
regeringsbeleid bij voortduur te zijn
gericht. Niet voor niets ziet de regering
bijvoorbeeld de bezitsvorming, die zij
.voorstaat, ook als een middel juist tot
spreiding van verantwoordelijkheid.
Zo is er binnenslands veel dat tot dank
stemmen mag. Dit alles zou de juiste sfeer
kunnen zijn voor een nationale herden
king van de herrijzenis van onze staat in
1813, welke herdenking de regering blijk
baar voor ogen heeft. De vermelding hier
van tot zelfs in deze Troonrede doet ver
moeden. dat de regering zelf van de mo
gelijkheid dezer herdenking een en ander
verwacht. Wij hopen er het beste van, doch
zijn te dezen lichtelijk sceptisch gestemd.
De mens van vandaag leeft te hevig in het
heden dan dat hij zich tot een anderhalf-
eeuws jubileum van deze aard voelt aan
getrokken. Misschien zal nochtans voor
een bescheiden viering nog enige belang
stelling bestaan. Acht de regering voor
deze nationale viering temeer grond aan
wezig, nu zij en daar opent de Troon
rede zelfs mee moet gewagen van het
geen zo diep in ons nationale leven heeft
ingegrepen, en wel het gedwongen los
laten van Nieuw-Guinea? Wat dit aangaat
kon blijkbaar weinig meer resten dan
althans de hoop, dat het de bevolking
van dat land ook in de toekomst wel
mag gaan.
Vermelding verdient intussen, dat de re
gering evengoed geheel open staat voor
een verbetering van dc verhouding met
Indonesië. Het is goed. dat dit zo is ge
steld. De verhouding is destijds niet door
ons verbroken; dus mag worden verwacht,
dat het initiatief voor de verbetering van
elders wordt ondernomen. De wetenschap
echter van het openstaan onzerzijds voor
die verbetering kan aan dit initiatief stel
lig bevorderlijk zijn.
Maar ook voor het overige laat de Troon
rede wel uitkomen, dat we openslaan. Ook
nu immers wordt onze aandacht gericht
op onze plaats in het internationale be
weeg der volken, en met name op de vor
men van internationale samenwerking,
waarbij ook ons land toenemend wordt
betrokken. Er Ls, ook internationaal, nog
veel te doen; men denkt maar aan de
ontwikkelingsgebieden.
Afzonderlijk willen we in deze Troon
rede nog wijzen op de voorgenomen
Grondwetsherziening. Deze zal, vermoeden
wij. behalve de wijziging die noodzakelijk
is geworden door het loslaten van Nieuw-
Guinea. ten doel hebben een herziening
van de grondwettelijke regeling der troon
opvolging. alsmede een verlaging van de
kiesgerechtigde leeftijd van 23 tot 21 jaar.
Er ware over deze Troonrede nog meer
te zeggen. Maar men neme zelf van haar
inhoud kennis. Ook taalkundig wel ver
zorgd als zij ls. laat zij zich trouwens goed
lezen. Volmaakt Is zij niet, maar de vol
maakte Troonrede zal nooit geschreven
worden.
Wel voldoet deze Troonrede aan ver
scheidene eisen die men in redelijkheid
stellen mag. Naast een algemene tekening
van de huidiee. op belangrijke punten niet
ongunstige situatie weet zij, ook bij het
aanbreken van het voor dit kabinet laatste
regeringsjaar, nog voldoende concreets te
bieden, dat evenzeer de belangstelling
prikkelt.
