Jniguw rood -DE DOKTER We komen niet toe aan gemeenschapsopvoeding Kerkverband te Carambeï, Brazilië, geconstitueerd Niet bidden voor, maar met concilie en paus" CHEFAROX Een woord voor vandaag Nederland ontvangt 2500 geleerden voor congres aan 'i woord HARDLIJVIGHEID DINSDAG 11 SEPTEMBER 1961 ANDERZIJDS LITURGISCHE GEBEDEN Ds. IJ. K. Vellenga redacteur van het ..Gerejormeerd kerkblad voor Drente en Overijsel" be spreekt in dit blad de gebeden die op de synode pan Apeldoorn zijn vrijgegeven. Wij laten zijn opmerkingen hierover volgen: T\E synode van Apeldoorn heeft niet alleen een tweede formu lier voor de bediening van de kin derdoop voor het gebruik in dc ker ken ..vrijgegeven", maar ook haar goedkeuring gehecht aan een aan tal liturgische gebeden, voorbeden en ..dankzeggingsgebeden" Wie onder een moeilijke kerk dienst wel eens in zijn Kerkboek heeft zitten bladeren, zal daar ook een aantal ..christelijke gebeden" getroffen hebben, bedoeld om ,,in de vergadering der gelovigen in de huizen der christenen en elders gebruikt te worden". Blijkens de in houd zijn de ..elders" te ..gebrui ken" gebeden bedoeld voor ziek bedden en kerkelijke vcrgaderin- 3en. Voor zover mij bekend en al deze gebeden melijk gebeden. Thans wordt ons dan een nieu we serie gebeden aangeboden, te weten: vier gebeden om schuldver- Seving; vier om verlichting met de leilige Geest; vijftien voorbeden, nl om de komst van het Konink rijk. voor de bewaring der Kerk. voor de eenheid der Kerk. voor de jeugd der Kerk. voor de uitbrei ding der Kerk, voor de overheid, voor de vrede, voor de strijdkrach ten. voor gezin, arbeid en levenson derhoud. voor zee- en luchtvaart, voor de emigranten, voor de ge troffenen. voor artsen en verplegen- den. voor universiteiten en scholen en voor het welzijn van het volk; twee ..dankzeggingsgebeden"; twee gebeden in tijden van bijzondere spanning en tenslotte een gebed ..bij de aanvang" en een ..bij de sluiting" van ..de bijeenkomsten van de kerkelijke vergaderingen" in welke laatste benaming de samenvoeging van ..bijeenkom sten" en ..vergaderingen" aan een Eleonasme doet denken, dat is een erhaling van woorden van gelijke MlÉM. --'ïijk chi» valt; het is wat vreemd tussen de beden om de bewaring, de een heid en de uitbreiding der kerk ineens een gebed voor de jeugd der kerk te treffen waarom ook niet voor al de uitgerangeerde be jaarden? en het schijnt mij on juist een voorbede te doen ..voor zee. en luchtvaart", terwijl bedoeld zal zijn voor de betrokkenen bij de zelve. gelijk het mij ook onjuist schijnt in dit gebed te spreken van hen ..die bij de luchtmacht die nen". aangezien de luchtmacht een militaire formatie is en in dit ge bed kennelijk gedacht wordt aan hen. die met de luchtvaart te ma ken hebben, dc vliegeniers dus maar dit alles doet er niet van af. dat deze kort geformuleerde en in gedragen stijl gehouden gebeden met stichting te lezen zijn. VIAAR wat moeten we met de- 'Ize gebeden? Ik herinnerde er al aan* dat de bestaande liturgi sche gebeden zelden of nooit in de eredienst gebeden worden. Ik laat hierbij in het midden of dit te be treuren of toe te juichen valt en constateer alleen het feit. Is het nu de bedoeling, dat de ze bestaande gebeden door de nieuw gecreëerde vervangen en in de gebeden in dc samenkomst der gemeente opgenomen zullen wor- gevraagd worden: den Dan mag hoe stelt men zich da~t voor? Al dus. dat de voorganger af en toe al deze gebeden eens achter el kaar voorleest? Of dat hij op een bepaalde zondag een deel er van voorleest en op een andere zondag een ander deel en daarmee vol staat? Of nog weer anders: dat hij in het gebed, dat hij improviseert een aantal van de aangeboden voorbeden en dankzeggingen inlast, die hij dan wel voorlezen moet? In een begeleidend schrijven deelt de synode mee. dat. wie aanmerkingen of opmerkingen wil maken op haar aangeboden bundel, deze kan indienen. Ook deelt zij mee. dat er terzake van deze ma terie besprekingen gaande zijn of gevoerd zullen worden met de Ned. Herv. Kerk. Om alvast de weg naar de hereniging wat te plavei en. of tenminste te zorgen, dat er geen nieuwe stenen uit de straat opsteken? Maar helaas deelt zij met mee hoe deze gebeden in de gebeden in de kerken opgenomen moeten of zouden kunnen worden. Een nieuw deputaatschap is aan gewezen om een volgende synode duidelijk te maken hoe dit zal kunnen. Voorlopig kunnen wij deze gebe den dus laten rusten. Ik zeg niet, dat dit moet. maar dat het kan. Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat het niet van belang is er kennis En over na te denken of we de kant op moeten van de samenstelling van een kerkelijk gebedenboek. Want deze verschijning doemt op de achtergrond op. Ds. Steenbeek tot jeugdleiders (Van een onzer correspondenten) Op „Kerk en Wereld" te Drie bergen zijn in het afgelopen week end jeugdleiders en jeugdouder- lingen bijeen geweest om zich te bezinnen op het thema .Jeugd van vandaag Kerk van morgen". Dit weekend werd gehouden in aan sluiting op een in juni gehouden weekend met jongeren van 1725 jaar. Drs. H. D. Scholten sprak zaterdag avond over ..Volwassen worden in deze tijd". Hij schetste de opvoeding tot vol wassenheid in vroeger eeuwen. Er viel toen nadruk op het aanleren van gedrags regels en op de kennis. In onze eeuw heeft men ontdekt, dat een kind niet ge vormd kan worden als een object. Het is een mens op weg naar eigen verantwoor delijkheid. Opvoeding kan alleen hulp zijn bij het zelf groeien. Echte opvoeding voltrekt zich in levensgemeenschap. Daarom is het gezin zo belangrijk. In gezin, school en club moeten we samen met de jongeren in de ontmoeting, in het gespreek staan. Op voeding tot volwassenheid sluit in een grote marge voor vrijheid. De jongeren moeten zelf leren kiezen. Men moet ze de vrijheid geven fouten te maken. In jeugdland krijgen de levensechte situa ties de meeste kans. Veel clubwerk is te opgelegd. Beslissend is onze omgang met de jongeren. Vindingrijkheid Zondagmorgen bezocht de groep de kerkdienst op „De Horst", waar ds. J. de Vries preekte over ..Geestelijk volwassei worden" naar aanleiding van Efeze 4 11—14. 's Middags sprak ds. N*. O. Steenbeek, voorzitter van de Ned. Jeugdgemeen schap, over het thema van de conferen tie. Allerwegen wordt er geklaagd IVI.' M.'II)*» heerlijke bessenjenever j N. V. DISTILLEERDER U v/. SIMON RYNBENDE ZONEN SCHIEOAli Jubileumdiner op j de boekenplank 1 Beroepingswerk NED. HERV. KERK i Beroepen te Harderwijk: E. J. Schim- J mei te Oud-Beijerland. I Aangenomen naar Broek in Waterland (toez. J. J. Buskes. te Etten en Ulft. Bedankt voor Arnemuiden: J. A. Waard te Meerkerk. GEREF. KERKEN Beroepen te Marken: A. J. Verbeek te Hoek (Zeeland). Heiloo: J. Winter te Jut- w—Bedankt litleke en sociale organisaties. Ze gaan rijp-Hommerts. andere paden en maken ouderen bezorgd. CHRIST. GEREF. KERKEN er wij de schuldvraag stellen, moeten Tweetal te Sliedrecht iMiddeldiep- beseffen. dat we een nieuwe tijd zijn straat»: B. Bijleveld. te Bussum, C. den ingegaan, waarmee we allen nog nauwe- Hertog, 's-Gravenhage-West; te Hilver- lijks raad weten. Van ons wordt vooruit- sum-Oost <vac. P. op den Velde): J. W. zien en vindingrijkheid gevraagd. De v. d. Gronden, te Enschede en J. M. Vis- jeugd kent niet. wat achter ons ligt. De ser te Dokkum; te Rotterdam-Charlois ouderen, veelszins in de ban der geschie- tvac. J. Rebel»: T. Harder te Kornhorn den is. proberen de patronen van gisteren en P. van Zonneveld te Bennekom. op de jeugd toe te passen. Maar deze Bedankt voor Papendrecht: C. Verhage jeugd met haar duidelijk gevoel voor i te Hilversum: voor Vianen: J. van Doorn echtheid, loopt daar niet warm voor. On-te Tholen. ze nationale patronen passen niet meer j op de wereld van heden UNIE VAN BAPTISTEN GEMEENTEN Beroepen te Deventer (vac. E. J. Hui- Levenspatroon zing): w. Veenstra te Musselkanaal. In de kerk zouden wtf moeten besef- GEREFORMEERDE GEMEENTEN fen. dat het Rük Gods op ons afkomt. Ber®eP?n te Dordrecht: P. Blok te Dat dit ons echte levenspatroon Is. Dat Dirksland het Woord zo levensvreemd ln ons mid- 1 Bedankt voor. Rotterdam-Zuidwijk- den valt. dat we met de zondag geen Pendrecht-Lombardijen, Kampen: P. Blok raad weten, dat we zo'n moeite hebben I te Dirksland. met „geloven op maandag" komt daaruit G. Hoek treedt af als Ds. Steenbeek tekende vervolgens met voorbeelden enkele vragen, die onze situa tie bepalen We leven niet meer in eigen dorp of land. maar in Europees, sterker in wercldverband. Het gesprek tussen con tinenten en rassen is begonnen. De dia loog tussen West en Oost is volop aan de gang. De niet-hebbenden uit Afrika en Azië schreeuwen om aandacht voor hun nood. De ontmoeting met islam en bocdisme is een feit geworden. voorzitter Cefa (van onze kcrkredactie) Op 23 juli 1962 is te Carambeï, Parana, Brazilië, een kerkverband onder de naam van „Tgreja Evan- gélica Reformada" geconstitueerd. Ds. J. J. Oranje merkt hierover in het Gereformeerd weekblad het daarom' Geestige geestelijke gerechten reid uit culinair genieten maken „Aan Tafel" tot de dubbelzinnige titel van leen boekje dat S. Carmiggelt samen- Blijft nog de vraag waarom dit stelde bij het veertigjarig jubileum van verband geconstitueerd moest wor den. Het antwoord volgens ds. Oran- Het hele vraagstuk van vrije tijd en re- eatie stelt ons diepgaande vragen. De hele vormgeving van de samenleving is nog nauwelijks doordacht. Tevenover het streven de jongeren te maken als de ouderen, stelde ds. Steen beek de boodschap van psalm 78: vertel len van de daden Gods. het leren leven uit het gebod en de hoop op het Rijk. dat komende is. Levensscholen Het is ontstellend, hoe weinig de jeugd in gezin, school en kerk wordt voorbe reid op de situatie, waarin ze terecht ko men. Van gemeenschapsopvoeding is wei nig sprake. Een goed begin zijn bijv. de levensscholen. We zullen bij de jeugd moeten zijn en met hen over dit alles spreken. Vorm en methode zijn van be lang, maar de levende relatie is beslis send voor alle jeugdwerk. Op dit indrukwekkende getuigenis volgde een bewogen gesprek. Besloten werd de inleidingen, die op de band zijn vastgelegd in de komende weken in groepen verder te bespreken. Naar wij vernemën heeft de voorzit ter van de Cefa, Gerard Hoek, beslo ten zijn functie neer te leggen. Hij is een van de medeoprichters van de Ce fa. Hoek zal eind november afscheid nemen van dit werk als er een algeme ne vergadering wordt gehouden. Drukke werkzaamheden hebben hem gedwongen dit besluit te nemen. Gerard Hoek is programmaleider van de N.C.R.V. en maakt deel uit van de nieuwgekozen ge meenteraad van Hilversum. (Advertentie je is: ,,We moeten samen aan de slag. Wij Nederlands sprekende ker ken In Brazilië, we moeten wat wij dan aan schat en have hebben ont vangen in Nederland gaan doorgeven in dit land. Het moet efficiënt, en et vereende krachten ge- volgende op: „De bedoelde kerke-beuren. Het is overduidelijk dat wij liike cemcenschap bestaat uit vier! samen moeten gaan. Juist om die 1 toch al zo verdoold# chrUtelitko kerk (kleine) kerken, waarvan er drie niet in de staat Parana gelegen zijn,|ien." en één in de staat en de stad Sao Paulo. De drie eerstgenoemde kerken zijn ontstaan door de emi gratie van Nederlandse boeren naar Brazilië, en hebben door hun oorsprong hoofdzakelijk een gere formeerd karakter". fabriek van lepels vorken i. Sola heet die fabriek en Carmig gelt vond dc spijzen voor dit tafelen behalve in eigen keuken in die van acht andere ..koks". Voor de tafelver siering zorgden het potlood van Charles Boost en enige grappige anekdotes uit het jubilerende bedrijf. Een jubileum- diner waar ieder die dit fraai verzorg de boekje in zijn boekenkast zet bij herhaling van kan genieten. Al wonen er vele mensen die van oor sprong hervormd of luthers zijn bij de ze kerken in haar officiële belijdenis to d -zelfde als die van de Gereformeerde kerken in Nederland. Tot voor kort maakten zij ook deel van dit kerkver band uit. Door het besluit van de jong ste «Nederlandse'i synode zijn zij ge roepen evenals de kerken van Argenti nië tot een zelfstandig kerkverband." ..De kerk van Sèo Paulo heeft echter deze confessionele grondslag nier cies gelijk", vervolgt ds. Oranje leden van Sin Paulo die indertijd met hun handtekening hun lidmaatschap der gemeente bevcst.gdcn. onderschreven dc belijdenis van de Heidelbergse Cate chismus Men meende dit tc moeten doen om de jonge gemeente, waarvan de leden een verschillende kerkelijke achtergrond hadden, niet direct al te moeten belasten met een zo zA-are con fessionele binding, die niet aan de be wustheid van deze gemeente beantwoor- Ds. H. Kreb ontvangt erepenning Bolsward De burgemeester van Bolsward. mr J. A. Geukcrs, heeft zaterdag ds. H. Kreb. Nederlands hervormd predikant te Bols ward. bij gelegenheid van zijn zilveren ambtsjubileum onderscheiden met de zil veren erepenning van de stad Bolsward. Dj. Kreb. die 52 jaar is, staat sedert augustus 1950 in Bolsward. Sedert 1960 is ds. Kreb praeses van de provinciale kerkvergadering van de Nederlands her vormde kerk in Friesland. (Advertentie) De Oud-Katholiekover concilie: rnn (Van onze Kerkredactie) ga dat op het aanstaande concilie waarnemers uit andere kerken en uit T~, de Wereldraad aanwezig zullen zijn. ..De Oud-Katholiek het orgaan Het Vatlcaan ,s immers de meest an de Oud-Katholieke kerk van ..roomse" plaats ter wereld Parallel met Java Fen paral'el zien we in dc zendings-N^Hprfand"Vditmaalvolledïe ëe-l daar ;:,uter' roomsen aanwezig zouden grnioentcn Java, waar ook met zo- -Veaeriana, is aitmaai voiieaig gL ?ou men al gairA. het geVoel kun- maar d Drie Formulieren van Enis-i-.vijd aan het tweede Vaticaanse ren krijgen ..onder elkaar" te zijn. heil werden overgenomen, maar voorlo- d t jj Ofctober zal be-l Mcn *al zich JE?*,' pi2 de belijdenis v rvat in het Apostoli- ten zijn van de verantwoordelijkheid cum naar de uitlegging van de Heidel-1 gmnen. Als motivering hiervoor j die de aanwezigheid van anderen, ook bergse Cathechismus werd aanvaard voert de redactie aan dat de be- Maagklachten? Vormt een genezende laag op de maagwand Gisteravond heeft als minister van o.. k. en w. ad interim, mej. dr. M. A. M. Klompé in de Haagse Ridderzaal het 22ste in ternationale Fysiologencongres geopend. Op de foto van links naar rechts: minister Klompé, prof. W. O. Frem, prof. E. Her mans, dr. B. A. Houssay (voor zitter van de internationale unie van fysiologen), dr. C. D. Schmidt en prof. A. Muralt. Merkwaardige dingen zegt Christus in het zesde hoofdstuk van Mattheus, waar we een gedeelte van de zogenaamd Bergrede vinden opgetekend. Daar staat bijvoorbeeld: „Dt lamp van het lichaam is het oog". Het is een vergelijking di< toy niet zo spoedig zouden trekken. Het gaat hier om de verlichting van het lichaam. Ons lichaam kan verduisterd en verlicht zijn. Als we een ogenblik ovei deze woorden mediteren, wat is er dan een diepe waarheii in te ontdekken. Wat een geweldige invloed heeft op ons wat wij zien. h de pedagogie heeft men reeds lang ontdekt, dat een veei groter percentage onthouden blijft van wat het kind ziet dan van wat het hoort. Daarom is er in iedere klas een bon om op te schrijven. De reclame maakt een overdadig gebruii van deze ontdekking. Zelfs de verpakking van de verschil lende levensmiddelen wordt zo aantrekkelijk mogelijk ge maakt, of zo opvallend mogelijk. Wat we zien beïnvloedt ons Maar juist daar ligt het gevaar. Wat we zien beïnvloed ons ten goede of ten kwade. Beelden blijven ons bij. Juis daaromi lezen we in Hebreeën: ..Laat ons oog.... alleen ge richt zijn op Jezus, de leidsman en voleinder des geloofs." Twaalf winnaars van Nobelprijs Mej. dr. M. A. M. Klompé heeft gisteravond in de Ridderzaal in Den Haag als minister van onder wijs, kunsten en wetenschappen ad interim, het 22ste internatio nale fysiologencongres geopend, dat ruim 2500 wetenschapsmensen uit de gehele wereld naar Neder land heeft gebracht. Deze confe rentie is de meest omvangrijke wetenschappelijke bijeenkomst, die ooit in ons land is gehouden, en slechts een derde van de deel nemers had een plaats voor de openingsplechtigheid in de Rid derzaal kunnen krijgen. Mej. Klompé verklaarde bijzonder verheugd te zijn dat het congres, dat van uitzonderlijke betekenis is voor de wetenschappelijke wereld, niet al leen wordt gekenmerkt door het aan tal deelnemers, maar evenzeer door hun kwaliteit. Er bevinden zich onder de deelnemers niet minder dan twaalf Nobelprijswinnaars. Er zijn deelnemers uit Oost en West uit de Verenigde Staten (800) en, uit de Sowjet-unie, uit Engeland, Duitsland, Zuld-Afrika, Zuid-Amerika en Japan, en uit Bulgarije, Hongarije, Polen en Roemenië. Het grootste deel van het conges speelt zich. af in Leiden, waar men de beschikking heeft over de collegezalen van het academisch ziekenhuis. Mej. Klompé wenste de Nederlandse organ satoren. de Nederlandse vereniging vot Fys,ologie en Farmalogie en in het bi; zonder prof. Duyff, geluk met hun ar nexatie van het Boerhaavekwartier voc dit monstercongres, al vertrouwde z erop. dat de fysioloog Duyff de mi dicus Duyff niet zozeer heeft verdroi gen. dat de patiënten van het acadi misch ziekenhuis van deze annexati enige last zullen ondervinden. Mej. Klompé bracht in herinnering, di de fysiologen zich nog niet zo lang g, leden van primitieve middelen moeste bedienen. Prof. Van Einthoven, die va 1886 tot 1927 in Leiden doceerde e die daar zijn snaargalvanometer on w.erp waarvoor hij in 1924 de Nobe prijs kreeg, had b.v. de dunne snare zijn toestel moeten maken door het ene uiteinde vast te zetten het andere eind met behulp van ei pijl en ooog weg te schieten. Die p en boog zijn nog te zien in het rijk museum voor de geschiedenis der r. tuurwetenschappen te Leiden. Het is de tweede maal dat een co gres van de International union Physiological Sciences in Nederla: wordt gehouden. De vorige maal w in 1913. Men verwacht dat een volgei congres, over drie jaar, in Japan z worden bijeengeroepen. Zendingscursus vooi predikant en studen Gedurende de jaren 1962-64 wordt a het Zendingsseminarie van de Gerefi meerde Kerken te Baarn een algeme zendingsopleiding gegeven. Deze ci sus kan worden gevolgd door 4e jaa studenten en ouder alsmede door prei kanten, die nog geen 5 jaar in hun meente staan. Alle kosten, aan de cursus verbonden, daaronder begrep de reis- en verblijfkosten, worden v< goed. Het Zendingsseminarie verstr* graag inlichtingen aan hen, die daai geïnteresseerd zijn. Op woensdag september a.s. zal in hét Zendingsser narie om 2 uur een voorlichtingsverg dering gehouden worden, terwijl de c leges aanvangen op vrijdagmiddag oktober a.s. Ir. I. A, de Hulster: per 1 juli 1962 ai de Landbouwhogeschool te Wagening» als hoogleraar in de houtmeetkunde. bosbedrijfsleer, de houtteelt en bc bescherming in de Tropen. Advertentie NEEM ALS OLIEHAARI 't Hoogste rendement bi *n relatief laag verbrui VtrkrQsbêtr bij 4» trktnd» bantfi ..Vragea op medisch gebied trades aan de redactie vu aas blad met linksboven op de envelops „Medische rnhrlek". Antwoord op vragen van algemeen belang werdt wekelijks In doxe rubriek gegeven, vragen waarvan da beantwoording niet langs doxe weg gewenst Is, geschiedt per brief.** ..Nu Sar. paulo kurr.. iccepteren. zoals di- wijst dat het een gebeurtenis van k-r:< en «niekNltf. De fmlMTnt,'- de eerste orde omdat de kerken. de belijdenisschriften zijn de grondslag van dr kerkelijke samenleving Daarb j die buiten dc rooms-katholieke ge- hof ft de synode uitgesproken dat dr meenschap staan er min of meer klïLlTjkVvtn £l>ncon.efsionV- bij betrokken raken. Er wordt met Ie b,edinj «l hebben d.n de Heidelberg- dankbaarheid een groeiend oecu-lSjg1^ wrtü^De Oud-Katholiek" Oproep lot gebed Het punt wat de oud-katholieken het meest bezig houdt is de vraag of het tweede Vaticaanse concilie kunnen zijn. door Kerk ondernomen. Catechismus. Israël neemt menisch besef geconstateerd, voor- vraagt zich af of de paus bidden daar ligt de nadruk en dan. ziende op onze geestelijke ar moede en onze gebroken gemeenschap, in de geest van de tollenaar: ..Heer. wees ons zondaars genadig". Het blijkt dat paus Johannes zelf deze schuldbe lijdenis laat meeklinken in de intentie waarmede hij tot het concilie opgeroe pen heeft. ■■■^1 de nnpn al ook in de Rooms-katholieke! «n waarnemer te zenden, niet een i»* v 11 uitnodiging te lezen is om ook met het Kerk sinds het pontificaat van de gebod aanwezig te zijn. Niet vóór het maatregelen tegeil huidige paus, wat O.a. bleek uit de concilie bidden maar mét het concilie .,p aanwezigheid van rooms-katho- zendingssenolen lieke waarnemers op de derde as- De Israëlische minister van onderwijs semblee van de Wereldraad van deelde desgevraagd mede dat de Israé-Kerken te New Delhi, lische regering geen stappen zal onder nemen tegen ouders die hun kinderen ..Deze paus", zo zegt het blad, ..die naar. met door de wet erkende. misssie-| gezicn zijn hoge leeftijd aanvankelijk scholen sturen. Men rekent ermee dat -A.er^ beschouwd als een overgangspaus deze scholen zonder dat. op den duurbeeft getoond besluiten te kunnen ne- toch wel hun invloed geheel zullen ver- men cn ecn geestesgesteldheid aan de liezen Ofschoon ze nog door ongeveer dag ,c jmnnen leggen, die met bepaald te vernieuwen met het oog op het 1000 kinderen bezocht worden is er al,het kenmerk van een ..overgangspau- intrrn<. ,.v.n en met h-f -T. on een duidelijke teruggang merkbaar. In in de aanvankelijke zin van het woord JJ het afgelopen jaar is het aantal leerlin- zjjn< Hiervan getuigen allereerst na-|degMien gericht die buiten de Eccle- grn met 70 verminderd. tuurlijk het plan van het concilie, maar; six Romana leven. En hierin kunnen Maatregelen door de staat genomen vooral ook het instellen van het secre- wij van harte met het concilie mee- zullen tot binnenlandse politieke span- tariaat ter bevordering van de eenheid bidden, omdat deze taak ook onze ningen leiden, wan dan zullen deze der christenen, onder leiding van kar- j taak is en alle christenen samen. Wij scholen om erkenning door de staat dinaal Bea." zullen om de triomf van Christus, vr.sor.. «r. die ken J™. Er wel tel«,"teUtag uitroken„a„h,id jje(de „„eten bid- protesten van enkele politieke groepe- over het feit. dat er nog slechts gc- n - j:_ r neen niet weigeren, daar het recht van sproken wordt van de ..eenheid der den Dat zal de overwinning iijn die godsdienstvrijheid en onderricht in Is- christenen" cn nog niet van de eenheid j de kerk vernieuwt, de eenheid schept raël gewaarborgd wordt. der kerken. Maar het is zonder weer-1 en de gemeenschap herstelt. ALS WE eens enige tientallen jaren zouden teruggaan in gedachten over de gezondheid van de mens. dan zouden we allengs bemerken hoe grote rol in die tijd het maagdarmstelsel nog innam. Bij de voortschrijding van de ken nis van het menselijk lichaam is dat langzamer hand minder geworden. Geen wonder dat men daarom vroeger veel grotere aandacht be steedde aan de verstopping van het darmstelsel als tegenwoordig. Over deze verstopping van het darmstelsel, ook wel constipatie, obstipatie of hardlijvigheid geheten, willen we het eens hebben. Hardlijvigheid is een moeilijke en spaarzame ont lasting door één of andere oorzaak, waardoor de ontlasting langer dan normaal in bet laatste gedeel- van de darm achterblijft. Het menselijk verteringskanaal is voorzien van spieren, die automatisch dus zonder dat .de wil erbij te pas komt de voedselbrij in de richting van de aarsopening voortperst. Onder alle omstan digheden vindt deze onwillekeurige spierwerking plaats of men wakker is of slaapt bij dag en bij nacht. Trouwens men kan deze bewegingen soms wel voelen of horen, wanneer de peristaltiek want noemt men deze darm werking heftiger is door de een of andere oorzaak. Wanneer de voedselbrij eindelijk in het laatste ge deelte van de darm is aangekomen, is er door de darmwand reeds zoveel vocht aan de brij onttrok ken. dat de voedselbrij tot een stevige massa is in gedikt. De uiteindelijke uitdrijving geschiedt wél willekeurig. Een zeker spanningsgevoel in het rec tum. het laatste gedeelte van de darm, is voor ons :n teken dat een lozing gewenst is. Wanneer er moeilijkheden ontstaan bij de uitdrij ving van de ontlasting bestaat er een echte hard lijvigheid, waarbij we echter moeten opmqrken, dat hierbij de darmen volkomen normaal hebben ge functioneerd. In deze gevallen is een laxeermiddel dus zinloos en zelfs niet altijd geheel ongevaarlijk! Het kan echter ook zijn dat de darmbewegingen niet regelmatig plaats vinden, of dat de aandrang daartoe niet voldoende is. Van hardlijvigheid mogen we dan eigenlijk niet spreken, hoewel men het wel De echte hardlijvigheid ontstaat in het algemeen door verwaarlozing van een zekere regelmaat van ontlasten. Wanneer men hieraan door de één of an dere reden geen gehoor geeft, dikt de vrij zachte ontlasting verder in en wordt een harde droge mas sa. waar de glijfunctie van verloren is gegaan, zo dat de uitdrijving wordt bemoeilijkt. De gevolgen blijven niet uit: Moeilijke ontlasting, harde ontlas ting. pijn, beschadiging van de kleine bloedvaatjes in de directe omgewing met bloedinkjes, en even tueel nog aambeien op de koop toe door het vele persen. De snelheid van ons leven zal zeker bijdra gen tot het tekort aan tijd voor een rustige ont lasting, doch we moeten niet vergeten, dat de oor zaak vaak al in de kinderleeftijd gezocht moet wor den. Kortom: de stoelganggewoonten worden aan gepast aan ons jachtige leven in plaats van omge keerd. Een feit is. dat wanneer men zich enige tijd aan een regelmaat went, de ontlasting letterlijk en figuurlijk niet zal achterblijven. En de andere oorzaken voor de vertraging van ontlasting? We zullen over de anatomische afwijkingen, zoals vergroeiingen en afknikkingen van de darmen, ge zwellen. buikwandbreuken en scheurtjes rond de aarsopening nieë spreken, aangezien dit een zuiver medische aangelegenheid is. Vertragingen van de darmwerking zien we optre den op oudere leeftijd bij vele mensen. Bij sommi ge van hen uit zich dat in een vertraagde ontlas ting. Wanneer deze vertraging een obsessie wordt, zoals dat bij ouden van dagen maar al te vaak het geval is, zal dat zeker de vertraging niet verbete ren. Een poging om de ouden te trachten te over tuigen. dat er werkelijk geen gevaar dreigt wanneer men enige dagen geen ontlasting gehad heeft, is ze. ker op zijn plaats, maar niet altijd even eenvoudig. De ouderwetse gedachte, dat allerlei lichamelijke bezwaren het gevolg waren van een verstopping, zoals hoofdpijn, duizeligheid, slechte adem en be slagen tong, berusten niet op waarheid. Ook de maag moet soms verantwoordelijk gesteld worden voor een vertraging van de ontlasting. Bij mensen met maagslijmvliesontstekingen of zweer ziet men nogal eens een hardlijvigheid optreden. Ook invloeden op het zenuwstelsel, zoals geestelijke overspanning, depressieve instelling en zenuwzwak te kunnen nog wel eens een verstopping der dar men tot gevolg hebben. Wat echter een van de be langrijkste oorzaken is, betreft de voeding. De voe ding moet afwisselend zijn en in niet te grote por ties op regelmatige tijden tot zich genomen wor den. In de voeding moeten voldoende grove be standdelen voorkomen, omdat deze voedingsmidde len afval leveren, die de voortstuwende werking van de darmen bevordert. Tot deze voedingsmid len behoren eigenlijk alle groenten, zoals andij\ sla. koolsoorten, spinazie, erwten en bonen. C fruit is belangrijk, evenals bruin brood, volko; brood, roggebrood, krentenbrood, daarnaast heb! ook koek. honing en jams een ontlastingbevorder de werking. Verstoppende middelen moeten zov mogelijk achterwege gelaten worden, zoals: ri; vers brood, beschuit en cacao. En hoe moeten we ons verder gedragen om ontlasting weer geregeld te produceren? Eerste x eiste is: niet direct naar laxeermiddelen grijp Rustig de tijd nemen vóór of na het ontbijt, de h pen trachten lager dan de knieen te brengen, en wachten zonder veel te persen. Wanneer het i gelukt, dan niet de moed opgeven, maar ste weer proberen. Eventueel kan men met massage i de buik nog wel eens succes hebben. Men moet wrijven van rechts onder naar boven en via maagkuil naar luiks, om vandaar weer naar b« den te wrijven. Wanneer er ondanks dit alles i geen ontlasting komt kan men 's avonds twee i lepels minerale olie innemen, waardoor de voed: brij en de darmen wat gesmeerd worden. Bov dien wil een glas lauw water op de nuchtere mi ook nog wel eens wonderen doen. Trouwens n moet er toch op toe zien, dat men voldoende vo tot zich neemt, om te verzekeren dat de ontlast haar juiste zachte samenstelling behoudt. Wann de ontlasting al een lange tijd op zich heeft la wachten, is het soms wenselijker niet al te gn voedingsmiddelen tot zich te nemen om mee te ginnen. De darm bevindt zich dan namelijk vaak een kramp toestand, die het beste opgeheven I worden met gladde massa producerende voedii middelen: bananen, goed gekookte en fijngemaa vruchten en groenten, fijn witte brood, veel bol jonge kaas. zacht gekookte eieren, honing, koek melk met suiker. Ruim drinken. Na ongeveer i j. langzaam aan een meer grovere v week kan QHH dm? gaan gebruiken, doch niet te sneC omdat ders de darmen weer overprikkeld geraken. W neer ondanks alles de ontlasting uitblijft, ga c niet met laxeermiddelen experimenteren, mi raadpleeg eerst Uw huisarts. Wanneer het zuigelingen of kleine kinderen 1 treft, maakt U zich dan niet teveel zorgen over regelmaat, dat komt wel als de kinderen wat i der worden. Bij zuigelingen, die borstvoeding k gen. moet men rekening houden met de mogeï heid, dat het wel eens zes tot negen dagen kan i ren voor zij ontlasting krijgen. De borstvoed] wordt namelijk vrijwel geheel door de zuigel ..verbruikt". Het beruchte zeepzetpennetje daar niet te gauw inbrengen!

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1962 | | pagina 2