Jniguw rood
-DE DOKTER
We komen niet toe aan
gemeenschapsopvoeding
Kerkverband te Carambeï,
Brazilië, geconstitueerd
Niet bidden voor, maar
met concilie en paus"
CHEFAROX
Een woord voor vandaag
Nederland ontvangt 2500
geleerden voor congres
aan 'i woord
HARDLIJVIGHEID
DINSDAG 11 SEPTEMBER 1961
ANDERZIJDS
LITURGISCHE GEBEDEN
Ds. IJ. K. Vellenga redacteur
van het ..Gerejormeerd kerkblad
voor Drente en Overijsel" be
spreekt in dit blad de gebeden
die op de synode pan Apeldoorn
zijn vrijgegeven. Wij laten zijn
opmerkingen hierover volgen:
T\E synode van Apeldoorn heeft
niet alleen een tweede formu
lier voor de bediening van de kin
derdoop voor het gebruik in dc ker
ken ..vrijgegeven", maar ook haar
goedkeuring gehecht aan een aan
tal liturgische gebeden, voorbeden
en ..dankzeggingsgebeden"
Wie onder een moeilijke kerk
dienst wel eens in zijn Kerkboek
heeft zitten bladeren, zal daar ook
een aantal ..christelijke gebeden"
getroffen hebben, bedoeld om ,,in
de vergadering der gelovigen in
de huizen der christenen en elders
gebruikt te worden". Blijkens de in
houd zijn de ..elders" te ..gebrui
ken" gebeden bedoeld voor ziek
bedden en kerkelijke vcrgaderin-
3en. Voor zover mij bekend
en al deze gebeden
melijk gebeden.
Thans wordt ons dan een nieu
we serie gebeden aangeboden, te
weten: vier gebeden om schuldver-
Seving; vier om verlichting met de
leilige Geest; vijftien voorbeden,
nl om de komst van het Konink
rijk. voor de bewaring der Kerk.
voor de eenheid der Kerk. voor de
jeugd der Kerk. voor de uitbrei
ding der Kerk, voor de overheid,
voor de vrede, voor de strijdkrach
ten. voor gezin, arbeid en levenson
derhoud. voor zee- en luchtvaart,
voor de emigranten, voor de ge
troffenen. voor artsen en verplegen-
den. voor universiteiten en scholen
en voor het welzijn van het volk;
twee ..dankzeggingsgebeden"; twee
gebeden in tijden van bijzondere
spanning en tenslotte een gebed
..bij de aanvang" en een ..bij de
sluiting" van ..de bijeenkomsten
van de kerkelijke vergaderingen"
in welke laatste benaming de
samenvoeging van ..bijeenkom
sten" en ..vergaderingen" aan een
Eleonasme doet denken, dat is een
erhaling van woorden van gelijke
MlÉM.
--'ïijk
chi»
valt; het is wat vreemd tussen de
beden om de bewaring, de een
heid en de uitbreiding der kerk
ineens een gebed voor de jeugd
der kerk te treffen waarom ook
niet voor al de uitgerangeerde be
jaarden? en het schijnt mij on
juist een voorbede te doen ..voor
zee. en luchtvaart", terwijl bedoeld
zal zijn voor de betrokkenen bij de
zelve. gelijk het mij ook onjuist
schijnt in dit gebed te spreken van
hen ..die bij de luchtmacht die
nen". aangezien de luchtmacht een
militaire formatie is en in dit ge
bed kennelijk gedacht wordt aan
hen. die met de luchtvaart te ma
ken hebben, dc vliegeniers dus
maar dit alles doet er niet van af.
dat deze kort geformuleerde en in
gedragen stijl gehouden gebeden
met stichting te lezen zijn.
VIAAR wat moeten we met de-
'Ize gebeden? Ik herinnerde er
al aan* dat de bestaande liturgi
sche gebeden zelden of nooit in de
eredienst gebeden worden. Ik laat
hierbij in het midden of dit te be
treuren of toe te juichen valt en
constateer alleen het feit.
Is het nu de bedoeling, dat de
ze bestaande gebeden door de
nieuw gecreëerde vervangen en in
de gebeden in dc samenkomst der
gemeente opgenomen zullen wor-
gevraagd worden:
den
Dan mag
hoe stelt men zich da~t voor? Al
dus. dat de voorganger af en toe
al deze gebeden eens achter el
kaar voorleest? Of dat hij op een
bepaalde zondag een deel er van
voorleest en op een andere zondag
een ander deel en daarmee vol
staat? Of nog weer anders: dat hij
in het gebed, dat hij improviseert
een aantal van de aangeboden
voorbeden en dankzeggingen inlast,
die hij dan wel voorlezen moet?
In een begeleidend schrijven
deelt de synode mee. dat. wie
aanmerkingen of opmerkingen wil
maken op haar aangeboden bundel,
deze kan indienen. Ook deelt zij
mee. dat er terzake van deze ma
terie besprekingen gaande zijn of
gevoerd zullen worden met de Ned.
Herv. Kerk. Om alvast de weg
naar de hereniging wat te plavei
en. of tenminste te zorgen, dat er
geen nieuwe stenen uit de straat
opsteken? Maar helaas deelt zij
met mee hoe deze gebeden in de
gebeden in de kerken opgenomen
moeten of zouden kunnen worden.
Een nieuw deputaatschap is aan
gewezen om een volgende synode
duidelijk te maken hoe dit zal
kunnen.
Voorlopig kunnen wij deze gebe
den dus laten rusten. Ik zeg niet,
dat dit moet. maar dat het kan.
Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat
het niet van belang is er kennis
En
over na te denken of we de kant
op moeten van de samenstelling
van een kerkelijk gebedenboek.
Want deze verschijning doemt op
de achtergrond op.
Ds. Steenbeek tot jeugdleiders
(Van een onzer correspondenten)
Op „Kerk en Wereld" te Drie
bergen zijn in het afgelopen week
end jeugdleiders en jeugdouder-
lingen bijeen geweest om zich te
bezinnen op het thema .Jeugd van
vandaag Kerk van morgen". Dit
weekend werd gehouden in aan
sluiting op een in juni gehouden
weekend met jongeren van 1725
jaar.
Drs. H. D. Scholten sprak zaterdag
avond over ..Volwassen worden in deze
tijd". Hij schetste de opvoeding tot vol
wassenheid in vroeger eeuwen. Er viel
toen nadruk op het aanleren van gedrags
regels en op de kennis. In onze eeuw
heeft men ontdekt, dat een kind niet ge
vormd kan worden als een object. Het is
een mens op weg naar eigen verantwoor
delijkheid. Opvoeding kan alleen hulp
zijn bij het zelf groeien.
Echte opvoeding voltrekt zich in
levensgemeenschap. Daarom is het gezin
zo belangrijk. In gezin, school en club
moeten we samen met de jongeren in de
ontmoeting, in het gespreek staan. Op
voeding tot volwassenheid sluit in een
grote marge voor vrijheid. De jongeren
moeten zelf leren kiezen. Men moet ze
de vrijheid geven fouten te maken. In
jeugdland krijgen de levensechte situa
ties de meeste kans. Veel clubwerk is
te opgelegd. Beslissend is onze omgang
met de jongeren.
Vindingrijkheid
Zondagmorgen bezocht de groep de
kerkdienst op „De Horst", waar ds. J. de
Vries preekte over ..Geestelijk volwassei
worden" naar aanleiding van Efeze 4
11—14.
's Middags sprak ds. N*. O. Steenbeek,
voorzitter van de Ned. Jeugdgemeen
schap, over het thema van de conferen
tie. Allerwegen wordt er geklaagd
IVI.' M.'II)*»
heerlijke bessenjenever j
N. V. DISTILLEERDER U v/. SIMON RYNBENDE ZONEN SCHIEOAli
Jubileumdiner op
j de boekenplank
1 Beroepingswerk
NED. HERV. KERK
i Beroepen te Harderwijk: E. J. Schim-
J mei te Oud-Beijerland.
I Aangenomen naar Broek in Waterland
(toez. J. J. Buskes. te Etten en Ulft.
Bedankt voor Arnemuiden: J. A.
Waard te Meerkerk.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Marken: A. J. Verbeek te
Hoek (Zeeland).
Heiloo: J. Winter te Jut-
w—Bedankt
litleke en sociale organisaties. Ze gaan rijp-Hommerts.
andere paden en maken ouderen bezorgd.
CHRIST. GEREF. KERKEN
er wij de schuldvraag stellen, moeten Tweetal te Sliedrecht iMiddeldiep-
beseffen. dat we een nieuwe tijd zijn straat»: B. Bijleveld. te Bussum, C. den
ingegaan, waarmee we allen nog nauwe- Hertog, 's-Gravenhage-West; te Hilver-
lijks raad weten. Van ons wordt vooruit- sum-Oost <vac. P. op den Velde): J. W.
zien en vindingrijkheid gevraagd. De v. d. Gronden, te Enschede en J. M. Vis-
jeugd kent niet. wat achter ons ligt. De ser te Dokkum; te Rotterdam-Charlois
ouderen, veelszins in de ban der geschie- tvac. J. Rebel»: T. Harder te Kornhorn
den is. proberen de patronen van gisteren en P. van Zonneveld te Bennekom.
op de jeugd toe te passen. Maar deze Bedankt voor Papendrecht: C. Verhage
jeugd met haar duidelijk gevoel voor i te Hilversum: voor Vianen: J. van Doorn
echtheid, loopt daar niet warm voor. On-te Tholen.
ze nationale patronen passen niet meer j
op de wereld van heden UNIE VAN BAPTISTEN GEMEENTEN
Beroepen te Deventer (vac. E. J. Hui-
Levenspatroon zing): w. Veenstra te Musselkanaal.
In de kerk zouden wtf moeten besef- GEREFORMEERDE GEMEENTEN
fen. dat het Rük Gods op ons afkomt. Ber®eP?n te Dordrecht: P. Blok te
Dat dit ons echte levenspatroon Is. Dat Dirksland
het Woord zo levensvreemd ln ons mid- 1 Bedankt voor. Rotterdam-Zuidwijk-
den valt. dat we met de zondag geen Pendrecht-Lombardijen, Kampen: P. Blok
raad weten, dat we zo'n moeite hebben I te Dirksland.
met „geloven op maandag" komt daaruit
G. Hoek treedt af als
Ds. Steenbeek tekende vervolgens met
voorbeelden enkele vragen, die onze situa
tie bepalen We leven niet meer in eigen
dorp of land. maar in Europees, sterker in
wercldverband. Het gesprek tussen con
tinenten en rassen is begonnen. De dia
loog tussen West en Oost is volop aan
de gang. De niet-hebbenden uit Afrika
en Azië schreeuwen om aandacht voor
hun nood. De ontmoeting met islam en
bocdisme is een feit geworden.
voorzitter Cefa
(van onze kcrkredactie)
Op 23 juli 1962 is te Carambeï,
Parana, Brazilië, een kerkverband
onder de naam van „Tgreja Evan-
gélica Reformada" geconstitueerd.
Ds. J. J. Oranje merkt hierover in
het Gereformeerd weekblad het daarom'
Geestige geestelijke gerechten
reid uit culinair genieten maken „Aan
Tafel" tot de dubbelzinnige titel van
leen boekje dat S. Carmiggelt samen-
Blijft nog de vraag waarom dit stelde bij het veertigjarig jubileum van
verband geconstitueerd moest wor
den. Het antwoord volgens ds. Oran-
Het hele vraagstuk van vrije tijd en re-
eatie stelt ons diepgaande vragen. De
hele vormgeving van de samenleving is
nog nauwelijks doordacht.
Tevenover het streven de jongeren te
maken als de ouderen, stelde ds. Steen
beek de boodschap van psalm 78: vertel
len van de daden Gods. het leren leven
uit het gebod en de hoop op het Rijk.
dat komende is.
Levensscholen
Het is ontstellend, hoe weinig de jeugd
in gezin, school en kerk wordt voorbe
reid op de situatie, waarin ze terecht ko
men. Van gemeenschapsopvoeding is wei
nig sprake. Een goed begin zijn bijv. de
levensscholen. We zullen bij de jeugd
moeten zijn en met hen over dit alles
spreken. Vorm en methode zijn van be
lang, maar de levende relatie is beslis
send voor alle jeugdwerk.
Op dit indrukwekkende getuigenis
volgde een bewogen gesprek.
Besloten werd de inleidingen, die op
de band zijn vastgelegd in de komende
weken in groepen verder te bespreken.
Naar wij vernemën heeft de voorzit
ter van de Cefa, Gerard Hoek, beslo
ten zijn functie neer te leggen. Hij is
een van de medeoprichters van de Ce
fa. Hoek zal eind november afscheid
nemen van dit werk als er een algeme
ne vergadering wordt gehouden. Drukke
werkzaamheden hebben hem gedwongen
dit besluit te nemen. Gerard Hoek is
programmaleider van de N.C.R.V. en
maakt deel uit van de nieuwgekozen ge
meenteraad van Hilversum.
(Advertentie
je is: ,,We moeten samen aan de
slag. Wij Nederlands sprekende ker
ken In Brazilië, we moeten wat wij
dan aan schat en have hebben ont
vangen in Nederland gaan doorgeven
in dit land. Het moet efficiënt, en
et vereende krachten ge-
volgende op: „De bedoelde kerke-beuren. Het is overduidelijk dat wij
liike cemcenschap bestaat uit vier! samen moeten gaan. Juist om die
1 toch al zo verdoold# chrUtelitko kerk
(kleine) kerken, waarvan er drie niet
in de staat Parana gelegen zijn,|ien."
en één in de staat en de stad
Sao Paulo. De drie eerstgenoemde
kerken zijn ontstaan door de emi
gratie van Nederlandse boeren
naar Brazilië, en hebben door hun
oorsprong hoofdzakelijk een gere
formeerd karakter".
fabriek van lepels vorken
i. Sola heet die fabriek en Carmig
gelt vond dc spijzen voor dit tafelen
behalve in eigen keuken in die van
acht andere ..koks". Voor de tafelver
siering zorgden het potlood van Charles
Boost en enige grappige anekdotes uit
het jubilerende bedrijf. Een jubileum-
diner waar ieder die dit fraai verzorg
de boekje in zijn boekenkast zet bij
herhaling van kan genieten.
Al wonen er vele mensen die van oor
sprong hervormd of luthers zijn bij de
ze kerken in haar officiële belijdenis to
d -zelfde als die van de Gereformeerde
kerken in Nederland. Tot voor kort
maakten zij ook deel van dit kerkver
band uit. Door het besluit van de jong
ste «Nederlandse'i synode zijn zij ge
roepen evenals de kerken van Argenti
nië tot een zelfstandig kerkverband."
..De kerk van Sèo Paulo heeft echter
deze confessionele grondslag nier
cies gelijk", vervolgt ds. Oranje
leden van Sin Paulo die indertijd met
hun handtekening hun lidmaatschap der
gemeente bevcst.gdcn. onderschreven dc
belijdenis van de Heidelbergse Cate
chismus Men meende dit tc moeten
doen om de jonge gemeente, waarvan
de leden een verschillende kerkelijke
achtergrond hadden, niet direct al te
moeten belasten met een zo zA-are con
fessionele binding, die niet aan de be
wustheid van deze gemeente beantwoor-
Ds. H. Kreb ontvangt
erepenning Bolsward
De burgemeester van Bolsward. mr
J. A. Geukcrs, heeft zaterdag ds. H. Kreb.
Nederlands hervormd predikant te Bols
ward. bij gelegenheid van zijn zilveren
ambtsjubileum onderscheiden met de zil
veren erepenning van de stad Bolsward.
Dj. Kreb. die 52 jaar is, staat sedert
augustus 1950 in Bolsward. Sedert 1960
is ds. Kreb praeses van de provinciale
kerkvergadering van de Nederlands her
vormde kerk in Friesland.
(Advertentie)
De Oud-Katholiekover concilie:
rnn
(Van onze Kerkredactie)
ga dat op het aanstaande concilie
waarnemers uit andere kerken en uit
T~, de Wereldraad aanwezig zullen zijn.
..De Oud-Katholiek het orgaan Het Vatlcaan ,s immers de meest
an de Oud-Katholieke kerk van ..roomse" plaats ter wereld
Parallel met Java
Fen paral'el zien we in dc zendings-N^Hprfand"Vditmaalvolledïe ëe-l daar ;:,uter' roomsen aanwezig zouden
grnioentcn Java, waar ook met zo- -Veaeriana, is aitmaai voiieaig gL ?ou men al gairA. het geVoel kun-
maar d Drie Formulieren van Enis-i-.vijd aan het tweede Vaticaanse ren krijgen ..onder elkaar" te zijn.
heil werden overgenomen, maar voorlo- d t jj Ofctober zal be-l Mcn *al zich JE?*,'
pi2 de belijdenis v rvat in het Apostoli- ten zijn van de verantwoordelijkheid
cum naar de uitlegging van de Heidel-1 gmnen. Als motivering hiervoor j die de aanwezigheid van anderen, ook
bergse Cathechismus werd aanvaard voert de redactie aan dat de be-
Maagklachten?
Vormt een genezende laag op de maagwand
Gisteravond heeft als minister
van o.. k. en w. ad interim, mej.
dr. M. A. M. Klompé in de
Haagse Ridderzaal het 22ste in
ternationale Fysiologencongres
geopend. Op de foto van links
naar rechts: minister Klompé,
prof. W. O. Frem, prof. E. Her
mans, dr. B. A. Houssay (voor
zitter van de internationale unie
van fysiologen), dr. C. D.
Schmidt en prof. A. Muralt.
Merkwaardige dingen zegt Christus in het zesde hoofdstuk
van Mattheus, waar we een gedeelte van de zogenaamd
Bergrede vinden opgetekend. Daar staat bijvoorbeeld: „Dt
lamp van het lichaam is het oog". Het is een vergelijking di<
toy niet zo spoedig zouden trekken.
Het gaat hier om de verlichting van het lichaam. Ons lichaam
kan verduisterd en verlicht zijn. Als we een ogenblik ovei
deze woorden mediteren, wat is er dan een diepe waarheii
in te ontdekken.
Wat een geweldige invloed heeft op ons wat wij zien. h
de pedagogie heeft men reeds lang ontdekt, dat een veei
groter percentage onthouden blijft van wat het kind ziet
dan van wat het hoort. Daarom is er in iedere klas een bon
om op te schrijven. De reclame maakt een overdadig gebruii
van deze ontdekking. Zelfs de verpakking van de verschil
lende levensmiddelen wordt zo aantrekkelijk mogelijk ge
maakt, of zo opvallend mogelijk. Wat we zien beïnvloedt ons
Maar juist daar ligt het gevaar. Wat we zien beïnvloed
ons ten goede of ten kwade. Beelden blijven ons bij. Juis
daaromi lezen we in Hebreeën: ..Laat ons oog.... alleen ge
richt zijn op Jezus, de leidsman en voleinder des geloofs."
Twaalf winnaars
van Nobelprijs
Mej. dr. M. A. M. Klompé heeft
gisteravond in de Ridderzaal in
Den Haag als minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen
ad interim, het 22ste internatio
nale fysiologencongres geopend,
dat ruim 2500 wetenschapsmensen
uit de gehele wereld naar Neder
land heeft gebracht. Deze confe
rentie is de meest omvangrijke
wetenschappelijke bijeenkomst,
die ooit in ons land is gehouden,
en slechts een derde van de deel
nemers had een plaats voor de
openingsplechtigheid in de Rid
derzaal kunnen krijgen.
Mej. Klompé verklaarde bijzonder
verheugd te zijn dat het congres, dat
van uitzonderlijke betekenis is voor
de wetenschappelijke wereld, niet al
leen wordt gekenmerkt door het aan
tal deelnemers, maar evenzeer door
hun kwaliteit. Er bevinden zich onder
de deelnemers niet minder dan twaalf
Nobelprijswinnaars.
Er zijn deelnemers uit Oost en West
uit de Verenigde Staten (800) en, uit de
Sowjet-unie, uit Engeland, Duitsland,
Zuld-Afrika, Zuid-Amerika en Japan,
en uit Bulgarije, Hongarije, Polen en
Roemenië.
Het grootste deel van het conges
speelt zich. af in Leiden, waar men de
beschikking heeft over de collegezalen
van het academisch ziekenhuis. Mej.
Klompé wenste de Nederlandse organ
satoren. de Nederlandse vereniging vot
Fys,ologie en Farmalogie en in het bi;
zonder prof. Duyff, geluk met hun ar
nexatie van het Boerhaavekwartier voc
dit monstercongres, al vertrouwde z
erop. dat de fysioloog Duyff de mi
dicus Duyff niet zozeer heeft verdroi
gen. dat de patiënten van het acadi
misch ziekenhuis van deze annexati
enige last zullen ondervinden.
Mej. Klompé bracht in herinnering, di
de fysiologen zich nog niet zo lang g,
leden van primitieve middelen moeste
bedienen. Prof. Van Einthoven, die va
1886 tot 1927 in Leiden doceerde e
die daar zijn snaargalvanometer on
w.erp waarvoor hij in 1924 de Nobe
prijs kreeg, had b.v. de dunne snare
zijn toestel moeten maken door
het ene uiteinde vast te zetten
het andere eind met behulp van ei
pijl en ooog weg te schieten. Die p
en boog zijn nog te zien in het rijk
museum voor de geschiedenis der r.
tuurwetenschappen te Leiden.
Het is de tweede maal dat een co
gres van de International union
Physiological Sciences in Nederla:
wordt gehouden. De vorige maal w
in 1913. Men verwacht dat een volgei
congres, over drie jaar, in Japan z
worden bijeengeroepen.
Zendingscursus vooi
predikant en studen
Gedurende de jaren 1962-64 wordt a
het Zendingsseminarie van de Gerefi
meerde Kerken te Baarn een algeme
zendingsopleiding gegeven. Deze ci
sus kan worden gevolgd door 4e jaa
studenten en ouder alsmede door prei
kanten, die nog geen 5 jaar in hun
meente staan. Alle kosten, aan de
cursus verbonden, daaronder begrep
de reis- en verblijfkosten, worden v<
goed. Het Zendingsseminarie verstr*
graag inlichtingen aan hen, die daai
geïnteresseerd zijn. Op woensdag
september a.s. zal in hét Zendingsser
narie om 2 uur een voorlichtingsverg
dering gehouden worden, terwijl de c
leges aanvangen op vrijdagmiddag
oktober a.s.
Ir. I. A, de Hulster: per 1 juli 1962 ai
de Landbouwhogeschool te Wagening»
als hoogleraar in de houtmeetkunde.
bosbedrijfsleer, de houtteelt en bc
bescherming in de Tropen.
Advertentie
NEEM ALS OLIEHAARI
't Hoogste rendement bi
*n relatief laag verbrui
VtrkrQsbêtr bij 4» trktnd» bantfi
..Vragea op medisch gebied trades aan de redactie vu aas
blad met linksboven op de envelops „Medische rnhrlek".
Antwoord op vragen van algemeen belang werdt wekelijks
In doxe rubriek gegeven, vragen waarvan da beantwoording
niet langs doxe weg gewenst Is, geschiedt per brief.**
..Nu
Sar. paulo kurr.. iccepteren. zoals di- wijst dat het een gebeurtenis van
k-r:< en «niekNltf. De fmlMTnt,'- de eerste orde omdat de kerken.
de belijdenisschriften zijn de grondslag
van dr kerkelijke samenleving Daarb j die buiten dc rooms-katholieke ge-
hof ft de synode uitgesproken dat dr meenschap staan er min of meer
klïLlTjkVvtn £l>ncon.efsionV- bij betrokken raken. Er wordt met
Ie b,edinj «l hebben d.n de Heidelberg- dankbaarheid een groeiend oecu-lSjg1^ wrtü^De Oud-Katholiek"
Oproep lot gebed
Het punt wat de oud-katholieken het
meest bezig houdt is de vraag of het
tweede Vaticaanse concilie
kunnen zijn. door
Kerk ondernomen.
Catechismus.
Israël neemt
menisch besef geconstateerd, voor- vraagt zich af of
de paus bidden daar ligt de nadruk
en dan. ziende op onze geestelijke ar
moede en onze gebroken gemeenschap,
in de geest van de tollenaar: ..Heer.
wees ons zondaars genadig". Het blijkt
dat paus Johannes zelf deze schuldbe
lijdenis laat meeklinken in de intentie
waarmede hij tot het concilie opgeroe
pen heeft.
■■■^1 de
nnpn al ook in de Rooms-katholieke! «n waarnemer te zenden, niet een
i»* v 11 uitnodiging te lezen is om ook met het
Kerk sinds het pontificaat van de gebod aanwezig te zijn. Niet vóór het
maatregelen tegeil huidige paus, wat O.a. bleek uit de concilie bidden maar mét het concilie
.,p aanwezigheid van rooms-katho-
zendingssenolen lieke waarnemers op de derde as-
De Israëlische minister van onderwijs semblee van de Wereldraad van
deelde desgevraagd mede dat de Israé-Kerken te New Delhi,
lische regering geen stappen zal onder
nemen tegen ouders die hun kinderen ..Deze paus", zo zegt het blad, ..die
naar. met door de wet erkende. misssie-| gezicn zijn hoge leeftijd aanvankelijk
scholen sturen. Men rekent ermee dat -A.er^ beschouwd als een overgangspaus
deze scholen zonder dat. op den duurbeeft getoond besluiten te kunnen ne-
toch wel hun invloed geheel zullen ver- men cn ecn geestesgesteldheid aan de
liezen Ofschoon ze nog door ongeveer dag ,c jmnnen leggen, die met bepaald te vernieuwen met het oog op het
1000 kinderen bezocht worden is er al,het kenmerk van een ..overgangspau- intrrn<. ,.v.n en met h-f -T. on
een duidelijke teruggang merkbaar. In in de aanvankelijke zin van het woord JJ
het afgelopen jaar is het aantal leerlin- zjjn< Hiervan getuigen allereerst na-|degMien gericht die buiten de Eccle-
grn met 70 verminderd. tuurlijk het plan van het concilie, maar; six Romana leven. En hierin kunnen
Maatregelen door de staat genomen vooral ook het instellen van het secre- wij van harte met het concilie mee-
zullen tot binnenlandse politieke span- tariaat ter bevordering van de eenheid bidden, omdat deze taak ook onze
ningen leiden, wan dan zullen deze der christenen, onder leiding van kar- j taak is en alle christenen samen. Wij
scholen om erkenning door de staat dinaal Bea." zullen om de triomf van Christus,
vr.sor.. «r. die ken J™. Er wel tel«,"teUtag uitroken„a„h,id jje(de „„eten bid-
protesten van enkele politieke groepe- over het feit. dat er nog slechts gc- n - j:_
r neen niet weigeren, daar het recht van sproken wordt van de ..eenheid der den Dat zal de overwinning iijn die
godsdienstvrijheid en onderricht in Is- christenen" cn nog niet van de eenheid j de kerk vernieuwt, de eenheid schept
raël gewaarborgd wordt. der kerken. Maar het is zonder weer-1 en de gemeenschap herstelt.
ALS WE eens enige tientallen jaren zouden
teruggaan in gedachten over de gezondheid
van de mens. dan zouden we allengs bemerken
hoe grote rol in die tijd het maagdarmstelsel
nog innam. Bij de voortschrijding van de ken
nis van het menselijk lichaam is dat langzamer
hand minder geworden. Geen wonder dat men
daarom vroeger veel grotere aandacht be
steedde aan de verstopping van het darmstelsel
als tegenwoordig.
Over deze verstopping van het darmstelsel,
ook wel constipatie, obstipatie of hardlijvigheid
geheten, willen we het eens hebben.
Hardlijvigheid is een moeilijke en spaarzame ont
lasting door één of andere oorzaak, waardoor de
ontlasting langer dan normaal in bet laatste gedeel-
van de darm achterblijft.
Het menselijk verteringskanaal is voorzien van
spieren, die automatisch dus zonder dat .de wil
erbij te pas komt de voedselbrij in de richting
van de aarsopening voortperst. Onder alle omstan
digheden vindt deze onwillekeurige spierwerking
plaats of men wakker is of slaapt bij dag en bij
nacht. Trouwens men kan deze bewegingen soms
wel voelen of horen, wanneer de peristaltiek want
noemt men deze darm werking heftiger is
door de een of andere oorzaak.
Wanneer de voedselbrij eindelijk in het laatste ge
deelte van de darm is aangekomen, is er door de
darmwand reeds zoveel vocht aan de brij onttrok
ken. dat de voedselbrij tot een stevige massa is in
gedikt. De uiteindelijke uitdrijving geschiedt wél
willekeurig. Een zeker spanningsgevoel in het rec
tum. het laatste gedeelte van de darm, is voor ons
:n teken dat een lozing gewenst is.
Wanneer er moeilijkheden ontstaan bij de uitdrij
ving van de ontlasting bestaat er een echte hard
lijvigheid, waarbij we echter moeten opmqrken, dat
hierbij de darmen volkomen normaal hebben ge
functioneerd. In deze gevallen is een laxeermiddel
dus zinloos en zelfs niet altijd geheel ongevaarlijk!
Het kan echter ook zijn dat de darmbewegingen
niet regelmatig plaats vinden, of dat de aandrang
daartoe niet voldoende is. Van hardlijvigheid mogen
we dan eigenlijk niet spreken, hoewel men het wel
De echte hardlijvigheid ontstaat in het algemeen
door verwaarlozing van een zekere regelmaat van
ontlasten. Wanneer men hieraan door de één of an
dere reden geen gehoor geeft, dikt de vrij zachte
ontlasting verder in en wordt een harde droge mas
sa. waar de glijfunctie van verloren is gegaan, zo
dat de uitdrijving wordt bemoeilijkt. De gevolgen
blijven niet uit: Moeilijke ontlasting, harde ontlas
ting. pijn, beschadiging van de kleine bloedvaatjes
in de directe omgewing met bloedinkjes, en even
tueel nog aambeien op de koop toe door het vele
persen. De snelheid van ons leven zal zeker bijdra
gen tot het tekort aan tijd voor een rustige ont
lasting, doch we moeten niet vergeten, dat de oor
zaak vaak al in de kinderleeftijd gezocht moet wor
den. Kortom: de stoelganggewoonten worden aan
gepast aan ons jachtige leven in plaats van omge
keerd. Een feit is. dat wanneer men zich enige tijd
aan een regelmaat went, de ontlasting letterlijk en
figuurlijk niet zal achterblijven.
En de andere oorzaken voor de vertraging van
ontlasting?
We zullen over de anatomische afwijkingen, zoals
vergroeiingen en afknikkingen van de darmen, ge
zwellen. buikwandbreuken en scheurtjes rond de
aarsopening nieë spreken, aangezien dit een zuiver
medische aangelegenheid is.
Vertragingen van de darmwerking zien we optre
den op oudere leeftijd bij vele mensen. Bij sommi
ge van hen uit zich dat in een vertraagde ontlas
ting. Wanneer deze vertraging een obsessie wordt,
zoals dat bij ouden van dagen maar al te vaak het
geval is, zal dat zeker de vertraging niet verbete
ren. Een poging om de ouden te trachten te over
tuigen. dat er werkelijk geen gevaar dreigt wanneer
men enige dagen geen ontlasting gehad heeft, is ze.
ker op zijn plaats, maar niet altijd even eenvoudig.
De ouderwetse gedachte, dat allerlei lichamelijke
bezwaren het gevolg waren van een verstopping,
zoals hoofdpijn, duizeligheid, slechte adem en be
slagen tong, berusten niet op waarheid.
Ook de maag moet soms verantwoordelijk gesteld
worden voor een vertraging van de ontlasting. Bij
mensen met maagslijmvliesontstekingen of zweer
ziet men nogal eens een hardlijvigheid optreden.
Ook invloeden op het zenuwstelsel, zoals geestelijke
overspanning, depressieve instelling en zenuwzwak
te kunnen nog wel eens een verstopping der dar
men tot gevolg hebben. Wat echter een van de be
langrijkste oorzaken is, betreft de voeding. De voe
ding moet afwisselend zijn en in niet te grote por
ties op regelmatige tijden tot zich genomen wor
den. In de voeding moeten voldoende grove be
standdelen voorkomen, omdat deze voedingsmidde
len afval leveren, die de voortstuwende werking
van de darmen bevordert. Tot deze voedingsmid
len behoren eigenlijk alle groenten, zoals andij\
sla. koolsoorten, spinazie, erwten en bonen. C
fruit is belangrijk, evenals bruin brood, volko;
brood, roggebrood, krentenbrood, daarnaast heb!
ook koek. honing en jams een ontlastingbevorder
de werking. Verstoppende middelen moeten zov
mogelijk achterwege gelaten worden, zoals: ri;
vers brood, beschuit en cacao.
En hoe moeten we ons verder gedragen om
ontlasting weer geregeld te produceren? Eerste x
eiste is: niet direct naar laxeermiddelen grijp
Rustig de tijd nemen vóór of na het ontbijt, de h
pen trachten lager dan de knieen te brengen, en
wachten zonder veel te persen. Wanneer het i
gelukt, dan niet de moed opgeven, maar ste
weer proberen. Eventueel kan men met massage i
de buik nog wel eens succes hebben. Men moet
wrijven van rechts onder naar boven en via
maagkuil naar luiks, om vandaar weer naar b«
den te wrijven. Wanneer er ondanks dit alles i
geen ontlasting komt kan men 's avonds twee i
lepels minerale olie innemen, waardoor de voed:
brij en de darmen wat gesmeerd worden. Bov
dien wil een glas lauw water op de nuchtere mi
ook nog wel eens wonderen doen. Trouwens n
moet er toch op toe zien, dat men voldoende vo
tot zich neemt, om te verzekeren dat de ontlast
haar juiste zachte samenstelling behoudt. Wann
de ontlasting al een lange tijd op zich heeft la
wachten, is het soms wenselijker niet al te gn
voedingsmiddelen tot zich te nemen om mee te
ginnen. De darm bevindt zich dan namelijk vaak
een kramp toestand, die het beste opgeheven I
worden met gladde massa producerende voedii
middelen: bananen, goed gekookte en fijngemaa
vruchten en groenten, fijn witte brood, veel bol
jonge kaas. zacht gekookte eieren, honing, koek
melk met suiker. Ruim drinken. Na ongeveer i
j. langzaam aan een meer grovere v
week kan QHH
dm? gaan gebruiken, doch niet te sneC omdat
ders de darmen weer overprikkeld geraken. W
neer ondanks alles de ontlasting uitblijft, ga c
niet met laxeermiddelen experimenteren, mi
raadpleeg eerst Uw huisarts.
Wanneer het zuigelingen of kleine kinderen 1
treft, maakt U zich dan niet teveel zorgen over
regelmaat, dat komt wel als de kinderen wat i
der worden. Bij zuigelingen, die borstvoeding k
gen. moet men rekening houden met de mogeï
heid, dat het wel eens zes tot negen dagen kan i
ren voor zij ontlasting krijgen. De borstvoed]
wordt namelijk vrijwel geheel door de zuigel
..verbruikt". Het beruchte zeepzetpennetje daar
niet te gauw inbrengen!