Boe-geroep van publiek
bij cantate van Nono
Edinburgh Festival 1962 (II)
mmm
e
Oplichting Amerikaanse -
ingewikkelde zaak
DF GROTE
MUITERIJ
BOUNTY
62
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1962
Dam-vraag 288
(Eerste publicatie)
In dit miniatuur is voor zwart geen
redding mogelijk; zelfs de langste
verdediging levert verlies op.
Opletten tot de laatste zet van wit
Is nodig. Wit is aan zet.
LS men wat langer in Edinburgh
r\ is, begint men zich geheel thuis
te voelen in deze drukke stad, waar
tal van bussen de verbindingen on
derhouden met de theaters en con
certzalen. Men vraagt zich af, hoe
het komt. dat Edinburgh de beschik
king heeft gekregen over zoveel
ruimte voor culturele manifestaties.
De oplossing is, dat er buiten het
j festival o.m. veel aan toneel gedaan
wordt, terwijl Schotland (d.w.z.
hoofdzakelijk Edinburgh en Glas
gow) twee eigen orkesten rijk is, te
weten het Scottish National Or
chestra, o.l.v. de jonge dirigent
Alexander Gibson, die kort geleden
enkele gastconcerten met het Rott.
Phil. Orkest leidde, en het B.B.C.
Scottish Orchestra, dat wij beluister
den onder directie van Norman del
Mar.
j Dat de zaal extra goed gevuld was on-
danks de slagregens, die ook hier veel-
ivuldig voorkomen, was te danken aan het
'feit, dat Sviatoslav Richter een recital
zou geven, hetgeen op het allerlaatste
ogenblik echter niet door kon gaan, daar
Richter op medisch advies voorlopig alle
concerten heeft moeten afzeggen. Dit be
tekende voor de Festivalleiding een
zware slag. daar men Richter voor drie
verschillende uitvoeringen gecontrac
teerd had. Op zo korte termijn was er
geen plaatsvervanger meer te vinden, zo
dat vele teleurgestelde muziekliefheb
bers nu de solistische prestaties van
Maureen Jones, pianiste en Brenton
Langbein, violist, voor lief moesten ne
men. Het opus waarin beiden soliëerden
vormde de hoofdschotel van het overi
gens weinig betekenende concert en
velen zullen met Bergs zeer gecompli
ceerde Kamerconcert niet geweten heb-
iben, wat aan te vangen,
b6t, Kf2fl (De ellende voor zwart is, in dit werk. dat Berg tussen 1924 en
dat hij bij zijn pion moet blijven); 1025 componeerde, experimenteert hij
8 Lb7—c8!, e2—elD: 9 Lc8ha mat. bewust met tonale, atonale en dodeka-
fone principes, terwijl verder ritme en
m m m
m m m
l mm s
'f: W,
if 1
y
Schaak-vraag 288
De studie van de Rus H. M. Kasparjsn
had als opgave: wit speelt en wint. De
stand was. wit: Kcl, La3 en a8. pi c6;
zwart: Kg3, Ta5, pi e4. De oplossing
resulteert in een matnet: 1 La3—d6t,
Kg3—f2: 2 La8b7, Ta5—a4; 3 c6—c7,
Ta4c4ï; 4 Kcl—d2ü. c4—e3r; 5 Kd2
d3, Tc4xc7; 6 Ld6xc7, e3—e2; 7 Lc7-
Hridqe
De oplossing van het vorige 3 ruiten-
spel is aldus:
Zuid moet in slag 4 snijden op schop
penheer, dus in Noord een klein»
schoppen spelen. Mislukt de snit, dan
moet West die met 1 harten open
de wel hartenaas hebben! Het is
voor Zuid belangrijk dit aan de weet
te komen, daar hij later de haj'tenkleur
juist moet taxeren.
Schoppenheer zat inderdaad mis.
Oost nam, speelde een kleine klaveren
na en klaveren 7 maakte de slBg.
De situatie was toen:
A 9
C? H B 5
O B
A 6
V
8 3
O V 10 9
H4
Zuid incasseerde nu schoppenvrouw
en speelde klaveren 4 na. West troefde
met ruitenaas en vervolgde listig met
een kleine harten, maar Zuid wist al
genoeg! Hij legde hartenheer, gooide
op schoppenaas zijn laatste harten af
en maakte een overslag!
Jack Diamond
Kruiswoordpuzzel
zonder zwart
Horizontaal: 1. zeezwaluw drie-
tenige struis; 2. hevige wind vlakte
maat: 3. voornaamwoord voorlich
ting meisjesnaam; 4. zwak zijtak
Donau: 5. plaats in N.H. eerwaarde
heer (afk. Lat.); 6. zoon van Jacob
ongaarne voornaamwoord; 7. de
geest van de rijstcultuur (Java)
godin van de dageraad achting;
8. meisjesnaam vreemde taal; 9. ach
ting scheepsvloer Europeaan
orkestratie de belangstelling van de luis
teraar gaande moeten houden. Men mist
echter de snanning. die de dramatische
tekst aan de Wozzeek verleent, node;
mlsachlen aat een grondige bestudering
van de knar» opgebouwde partituur (ka
non. jpiejielkanbn. variaties waarbij bei
de in andere „toonsoort" weer fragmen-
'arisch worden toegepast) geschreven
«mor beide genoemde solisten en blazers
ensemble, kan leiden tot een grotere ap
preciatie van hot werk, doch als men
onverwacht mee geconfronteerd wordt,
's het veel te lani, Een beschaafd boe
zeroen mengde zich dan ook met het
anplaus, dat moer de verdienste van de
uitvoerenden dan de liefde voor het werk
gold. Voor het overige konden noch or-
kest, noch dirigent ons erg bekoren, hun
prestaties lagen o.i. niet op Festival
niveau, ook al hadden ze veel succes met
charmant werkje van Benjamin Brit
ten, La Kermesse Canadienne.
Hiroshima
Veel harder riep het auditorium na de
eerste uitvoering van Nono's cantate:
;.Sul Ponte di Hiroshima" die door het
London Symphony Orchestra o.l.v. John
Pritchard in de Usherhall klonk. Nono
componeerde deze driedelige cantate op
teksten van Günther Anders. Jesus Lo
pez Pacheo en Cesare Pavese in opdracht
van het Edinburgh Festival. Het eerste
fragment behandelt de situatie, die ont
staan is in Hiroshima en zich waar dan
ook ter wereld kan herhalen, als de mens
niet wil afzien van het gebruik van
atoom-geweld; op elke brug zal men een
ezen vinden, dat niet langer in het bc-
t is van een gezicht noch van handen
dat als een dreigend symbool de wacht
houdt. Het tweede deel, het lied van Dja-
mila Boupacha. een Algerijns meisje, dat
het treurige heden niet langer wil zien
en verlangt naar een betere toekomst is
volgens ons het best geslaagd. Het is een
melancholische cantilene voor sopraan,
waarbij het orkest slechts een geringe rol
speelt. Wel wordt er van de zangeres <in
dit geval Dorothy Dorow) het uiterste
aan vocale techniek gevergd, doch er is
eenheid tussen tekst en muziek, hetgeen
men van beide andere delen nauwelijks
zeggen kan. Daar experimenteert Nono
met twaalftoontechniek, doch dit gebeurt
allerminst systematisch, zodat de zware
orkestratie vaak in brokkelige fragmen
ten uiteenvalt. Voor de tenor Richard
Lewis, die toch al niet erg bij stem was,
i hoogst ondankbare opgave! Vooral
het eerste deel had hij moeite tussen
de „bomaanvallen" zeer duidelijk gesug
gereerd door het orkest, nog een eigen
eluid te doen klinken. Wellicht slaagde
lij beter in het duet „Tu". waarin de
nieuwe wereld, met ruime straten in de
zonneschijn bezongen wordt, doch men
kan beter van een krachtprestatie dan
in belcanto spreken.
Conservatief
Een duet van Tchaikowsky, op de tekst
van Romeo en Julia, deed ons vanwege
de zonderlinge tekstbehandeling glim
lachen: een kwartier lang kibbelen belde
geliefden over de vogel, die ze hoorden;
was het nu een leeuwerik of een nachte
gaal? Toch mochten Lewis en Marie Col
lier. die Julia zong, een veel luider ap
plaus in ontvangst nemen; de Engelse
luisteraar blijkt toch meer conservatief
van aanleg te zijn. Had de inleiding van
dit concert ons geen hoge dunk van
Pritehards kwaliteiten als dirigent ge
geven (we horen Mozart in Nederland
vaak beter uitvoeren) hy wist zich te
revancheren in Debussy's Trois Noctur
nes. waarvoor men een Edinburgh» vrou
wenkoor te hulp geroepen had. Geheel
feilloos was het gezang van deze Sirenen
evenwel ook niet en we waren dan ook
blij, dat we in de gelegenheid gesteld
La Atlantida
Verticaal: 1. nu en dan lidwoord;
2. stap meisjesnaam; 3. maanstand
hond inwendig lichaamsdeel;
4 zonderling voorzetsel eind;
5'. akelig muzieknoot lied; 6. ein
de bekende afkorting zware zoete
wyn; 7. inwendig lichaamsdeel
plant; 8. bestelling gindse; 9. water
in Friesland dorp in Gelderland.
OPLOSSING VORIGE PUZZLE
Horizontaal: 1. papa; 4. neb; 7. Aïda;
8 Nero; 9. stère; 11. dek; 12. natie;
14. en; 15. Dee; 18. ho; 17. Eerde: 19.
iep; 21. serge; 23. slem: 24. rein: 25.
kin: 26.' tent.
Verticaal: 1. pit; 2. Aden: 3. parade;
4. Nede: 5. ere; 6. Bokhoven; 7. aste
risk: 10. eters: 13. iedere: 17. Epen;
18. eren: 20. Eli: 22. git.
Jongeman leefde
van inbraken
In Hoofddorp is de 18-jarlge J,
P. op heterdaad betrapt bij een inbraak
mi een benzinestation. De jongeman
in juli ontsnapt uit een tehuis voor
moeilijk opvoedbare jongens ln Am
hem en sindsdien voorzag hij in zyi
onderhoud door het plegen van vijftien
inbraken, in Den Haag. Amsterdam
Znndvoort. In Den Haag heeft hij o.m,
op het bureau van de ingpectie Rijks-
poOiti* een nadio gettolao.
Lt.ïgi Nono kreeg ni
in Edinburgh, toen tijdens het F«
tliiQl zijn cantate. ,.Op de brug
van Hiroshima" werd uitgevoerd.
De Atléntida bestaat uit een proloog
en drie delen, op een gedicht van de 19e
eeuwse priesterdichter Verdaguer. Het
behandelt de ondergang van het legenda
rische rijk van Atlantis ten gevolge van
de overmoed van zijn bewoners, de stich
ting van „het nieuwe Atlantis Iberia)
door Hercules, nadat deze voor de nymf
Pirene ter nagedachtenis de Pyreneeën
heeft opgericht en in het Zuiden het
Atlasgebergte, ter bescherming van het
nieuwe rijk. Een goddelijke stem deelt
mee. dat de boosheid der mensen de on
dergang van het oude Atlantis heeft
veroorzaakt, doch dat een nieuw geloof
zal komen, waarin Spanje een zeer spe
ciale taak zal vinden. Het laatste, en
muzikaal beste, deel brengt de geschie
denis van Isabella van Castlllë en Cn-
lumbus, welke laatste in een mystieke
extase midden op de Oceaan de leiding
van de Allerhoogste ervaart bij zijn tocht
naar de nieuwe wereld. Amerika. Daar
tussenin zingt het koor nog een hymne
aan Spanje, aan Barcelona, een Sanctus,
een parafrase van het Salve Regipa. een
soort slot-Hosanna. De verhalende even
als de dramatiserende rol ligt groten
deels bij het koor. dat nu eens moderni
serend homofoon in Strawinsky-stijl. dan
weer archaïserend in Bach- of Palestrina-
stijl optreedt. Soms. in de „Veu Divina"
'goddelijke stem), treft een soort kerk-
tonale recitatie voor koor. De verteller,
in dit geval Raimundo Torres, heeft wei
nig te doen. gelukkig maar. want deze
Spaanse bariton presteerde niets dat
meer deed verlangen. Teresa Berganza
vertolkte de nymf Pirene en koningin
Isabella, op onnavolgbare wijze. Beide
solo-cantilenes roepen ineens weer dc
herinnering op aan de vroegere, hispani-
serendè. stijl van De Falla. Een zeer
zwaar georkestreerde begeleiding steunt
het gehele werk, en we vermoeden, dat
hierin de hand van Halffter moet worden
bespeurd. Een indrukwekkend werk ié
deze Atléntida stellig, doch bevredigend
in elk opzicht toch niet. Teveel inzinkin-
Sinds kort geniet „L'Atlantida"
von Manuel de Falla in de gehele
wereld grote aandacht en ook op
net Edinburgh Festival werd dit
laatste, onvoltooide werk van de
Spaanse meester uitgevoerd.
Een zware taak wachtte Markevitrh
het L.S.O. twee dagen later, toen De
Falla'* onvoltooid nagelaten grote werk
La Atlantida op het programma stond.
Het werd begonnen te Granada en «ind*
1939 in Areentlnlë verder geachreven,
doch De Falla's langzame werkwijze
werd hem noodlottig en Ernesto Halffter.
zijn leerling, moest de laatste hand leggen
aan dit gigantisch oratorium. Ir novem
ber 1.1. vond een voorlopige uitvoering
In Barcelona plaats, en de Srala te Mi-
BS.x* temsetntaMm i', sesüO? WBM2&A
ild, Markevltch had reed» een ongehoord
fraa'r ul'vo«r»ne van Francesca da Ri
mini van TVh««'*nwakT •■eceven. en Mi ba
ken verslappen de aandacht, voorél in
het middendeel, dat over Hercules han
delt De voortdurende rol van het koor
is vermoeiend, ook voor de koorleden
zelf, want in 't laatste deel vertoonde de
intonBtie neiging tot schommeling. Dat
was jammer, want dit Donostiarra-koor
uit San Sebastian zingt ongelofelijk ge
disciplineerd. Enige jongenssopranen, die
solistische passages te zingen hadden,
deden ons zien. waartoe SpaRnse knaap,
staat zijn op dit gebied. Een be-
dat we tegen de Atléntida kunnen
hebben, is vooral, dat er geen eenheid van
Dit zal wel samenhangen met het
barokke, ongerijmde van de tekst, waai
antieke en christclijk-nationalistische ele
menten zo vreemd doorelkaar liggen. De
uitvoering wekte niettemin grote geest
drift op en wc vermoeden, dat Atlantis
het in Edinburgh beter heeft gedaan dan
Hiroshima.
Markevitrh, die de Atlantida
Drachtig had ingestudeerd onder het wa
kend ooe van Halffter, bereikte zijn
schitterendste prestatie evenwel eerst
met het L.S.O., in een Russisch concert
De sopraan Gallna Vlsjnevakava, de echt
genote van de vermaarde cellist Rostro-
povitoh en stellig de grote openbaring
van dit festival, zone daarbfl enige aria's
uit de opera Lady Macbeth van Mstensk.
Sjostakovitaj. en een aantal liederen
Moussorgsky, georkestreerd doorMar-
kevitch. Van deze buitengewoon genuan
ceerde, dramatische en zeer expressieve
iopraan zullen we zeker meer horen in
Sacre du Prlnlem—
«♦ravirrVv "o*l* we deze nor nooit
der hebben horen spelen. Zulk een
mlsche. evt*t|aohe «nggestle en zulk
>nt in de dvnamlek liebhen
bij de Sacre nog nooit meegemaakt.
Een klein voorval trok bij dit concert
dc algemene aandacht: de componist
Dmitri Sjostakovitaj. dc eregast van
dit festival en de persoonlijke protégé
van de artistieke leider lord Harewood
(een neef van de Britse koningin), die
met Galira Visjnevakaya de hulde
het publiek in ontvangst had genome,
bleek tijdens de uitvoering van de*
Sacre te zijn verdwenen, evenals de
leden van zijn gezelschap Men had alle
reden om aan te nemen, dat de officiële
Sowjct-componist bezwaren koesterde
een zijn ex-landgenoot Stravinsky,
die immers de Amerikaanse nationali
teit heeft aangenomen en men voelde
zich hierover gegriefd. Later bleek
evenwel, dat Siostakovitsj vertrokken
was, om een concert door. het Borodin-
kwartet bij tc wonen dat een zijner
kwartetten uitvoerde; tegenover de pers
verzekerde Sjostakovitsj. dat hij voor
:ijn collega Stravinsky grote bewon
dering had en dat zijn vertrek niet als
een protest uitgelegd moest worden.
We voelen ons dus thans weer hele
maal gerustgesteld en hopen binnenkort
terug te komen op de plaats die de Rus
sische muziek in dit grootse festival in
remt mo* 'nbegrlp van die van Dmitri
Minister wil meer
weten over
„Vij zelf lat"
De minister van justitie heeft de pro
cureur-generaal bij het gerechtshof te
Amsterdam, mr. H. R. de Zaayer, ge-
vraa^d of de inhoud van het telegram.
Jat de winkeliers de minister hebben
gestuurd over de sloop van de Vijael-
flat te Amsterdam aanleiding geeft t-*
eventuele opmenkin gen. Dc procureur-
generaal heeft inmiddels de stukken In
handen van ds officier van justitie te
Amsterdam, nvr. J. v Hartsuiker. ge
legd.
belangengemeenschap „Winke
liers Vijzelfla:" had de minister op 10
augustus per telegram verzocht een on
derzoek te gelasten naar de achtergron
den van de sloop van het pand, waarin
zij hun winleels hebben Hierbij zou het
vooral gaan om het deskundigenrapport,
ingezonden door de N.V. Am*telstein.
de eigenaresse van het flatgebouw, welk
rapport afkomstig zou zijn van de win
kelier» en waarop mede het slooDbevel
zijn gegeven, aldus de belangenge-
tsshup. Vo'gens de winkeliers heeft
het eerste gesorek met de politie reeds
plaatsgevonden.
Kolonel Buurman
(78) overleden
In de ouderdom van 78 jaar ia in Den
Haag overleden de heer H. D. Buurman,
kolonel der Infanterie b.d„ oud-comman
dant van het voormalige 4de reg. Infan
terie, dat van 1 mei 1861 tot aan de
capitulatie in mei 1940 onafgebroken ln
Lelden was gelegerd. Onder zyn leiding
was dit 4de reg. Infanterie In de meida
gen van 1940 nauw bfj de strijd betrok
ken.
Het regiment, dat in die dagen op
volledige oorlogssterkte was, heeft het
vliejjveld Valkenburg verdedigd. Deze
troepen stonden ver van de grenzen voor
de zware taak de aanvallen van lucht
landingstroepen op de residentie, het
regeringscentrum en de verblijfplaats
van de koninklijke familie, af te slaan.
In verbitterde gevechten slaagden zij er
in om de plannen van de aanvaller» op
dit punt de eerste dag volledig te ver
ijdelen.
Toen op 14 mei ons land capituleerde
en ook kolonel Buurman tot hen die in
krijgsgevangenschap werden weggevoerd
behoorde, kwam aan het bestaan van
het 4de regiment infanterie een einde,
want na de bevrijding werd besloten
het 4de reg. niet weer op te richten.
Teneinde het vaandel van het regiment
niet in handen van de bezetter te doen
vallen is dit op 14 mei 1940 op last van
kolonel Buurman verbrand.
Pas op met zeepost
voor N.-Guinea
De posterijen vestigen er de aandacht
op, dat het vervoer van poststukken voor
ingezetenen van Nieuw-Guinea, per schip
40 tot 50 dagen vergt, zodat zeepoststuk-
Jswuen pakketten, die met een 24 sep
tember uit Nederland vertrekkend schip
verzonden worden, eerst begin november
ln Nieuw-Guinea aankomen. Om te voor
komen dat stukken en pakketten wegens
vertrek van dc geadresseerden na- of
teruggezonden moeten worden, moet men
er zich zoveel mogelijk van vergewis
sen of de geadresseerden dan nog wel
in Nieuw-Guinea verblijven. De kosten
van terugzending, die tenminste gelijk en
soms zelfs hoger zijn dan die van ver
zending, komen ten laste van de afzen
ders. Bij de postkantoren kan men in
lichtingen krijgen over de verwachte aan-
komstdata van schepen, die post vervoe-
AVRO WAAGT HET
MET „DE SJAAL"
Ongetwijfeld zullen velen van onze
lezers zich nog herinneren, dat zleh In
Januari jl. ln West-Duitsland hoogst
onplezierige dingen hebben voorgedaan
na de vertoning van het tv-spel „Das
Halstuch", een detectiveserie van de
befaamde Engelse schrijver Francis
Durbridge.
Gedurende enkele weken toen de
serie liep. hield het spannende moord-
verhaal de kijkers als het ware in een
ban. zelden werd zo veelvuldig geke
ken en zoveel gesproken over een
tv-spel. Er was in het verhaal een
meisje gewurgd met een sjaal, en wie
had dat gedaan?
Toen de oplossing vertoond was en
ieders nieuwsgierigheid bevredigd,
kwam de afschuwelijke nasleep van de
uitzending: er werd in Duitsland een
moord gepleegd naar het voorbeeld
(voor de camera's terdege uitgespon
nen» van de door Durbridge verzonnen
gebeur tenia.
Groot was de ontsteltenis onder de
West-Duitsers en dagenlang was dit
verschrikkelijke gevolg van een tv-
voorstelling nieuws op de voorpagina's
van vele kranten in binnen, en buiten,
land.
Intussen had de AVRO de serie al
aangekocht voor de vertoning. Van deze
schrijver zond de AVRO verscheidene
series hoorspelen met Paul Vlaanderen
als hoofdpersoon uit, en twee jaar ge
leden ook de tv-serie „Het is zover".
DF. AVRO meent, dat „Das Halstuch".
in Nederlandse vertaling „De sjaal",
niet Ingrijpender is dan de reeds eerder
uitgezonden series van Durbridge en
dat er dus geen reden Is. de kijkers dit
spel te onthouden na wat er in Duits
land is gebeurd.
De serie wordt onverkort uitgezon
den. dat durft de AVRO wel aan. De
afleveringen komen in vijf uitzendin
gen op de beeldbuis en wel op maandag
10, donderdag 13 (deel 2 en 3), woens
dag 19. zondag 23 en zaterdag 29 sep
tember.
Wij kennen de serie niet en kunnen
dus vooraf niet beoordelen of de
AVRO geiyk heeft met de uitzending:
de voorstellingen zullen het leren.
Commentaar
De tiende aflevering van „De bezet
ting" was misschien wat minder boet
end van beeld dan de voorgaande, maar
hoe goed is het. dat dr. L. de Jong nog
eens vele namen en figuren uit het
moedige geesteiyke verzet in herinne
ring heeft teruggebracht. Stille voor
vechters, die iv het kerkelijke leven,
bij het onderwijst ja in alle geledingen
van een uit elkaar gedreven samenle
ving een verdrukt volk steunden tn
woord en geschrift en deze trouw aan
het vaderland niet zelden met zware
straffen en dikwijls ook met de dood
moesten bekopen Dat in deze histori
sche televisie-documentaires nogmaals
een blijvend monument voor hen is op
gericht, maakt de beheerste en zeer
duideU'ke verklaringen van dr. De
Jong nog waardevoller.
Nadat de NTS gisteravond deze uit
zendingen had verzorgd, maakte de
AVRO een begin met de filmserie „De
verdeaigers", welke vrijwel para let
loopt aan de Mason-serie waarop de
VARA de kijkers regelmatig trakteert,
maar een wat minder luchtige toon
voert. Voor de liefhebbers van span
ning otj het scherm weer een aanwinst.
De AVRO gaat in het vervolg maan
delijks hoogtepunten uit haar komende
televisie-programma's aankondigen en
deed dat gisteravond voor het eerst.
Hierul' leerden wij onder meer dat
jazzpinniste/vokallste Pia Beek op 19
september in een eigen show zal op
treden en dat kunstkenner Pierre
Janssen op 23 september begint met
een tweede reeks „Kunstgrepen".
NCRV en KRO wer
ken samen in tv.
voor de vrouw
Aangezien het pas Januari zal wor
den eer op donderdagmiddagen een
programma voor de vrouw en voor
kleuters op het televisiescherm kan
komen, zijn bij de verschillende om
roepverenigingen de plannen daarvoor
nog in voorbereiding
De KRO heeft voor de dames een
soort magazine met vaste en wisselende
rubrieken, een programma van drie
kwartier, opgezet. Voor enkele onder
delen van deze uitzending wordt nauw
samengewerkt met de NCRV.
Voor de kleuters worden o.m. „de
kleine avonturen van kabouter Kasje
Kauwgom" geschreven, door Lea
Smulders, gespeeld.
Beide programma's worden voorbe
reid door Tineke Notten-Roeffen.
vanavond
102 m. KRO: 18.00 Nw»
en 19.25 Moderne knmer-
muz (gr) 18 45 Lichtbaken, lezing 19.55
Radio Fllharm ork: klots mui 20.50 Van
klanten en wanten weten, vragcnbtantw
2100 De Plat enkoffer, gevar progr 21.45
Promenude-ork en zangsolisten; Franse
opera'* 22 25 Boekbespr 22.40 WtJ luiden
dc zondag ln. godsd progr 23.00 Moderne
(gr) 23.5524.00 Nw*.
Hilversum II, 298 m. VARA: 19.00 Artis
tteke staalkaart. VPRO: 19.30 Op de hel
ling. gesprek 19.45 Klass mui (gr) 19.55
Deze week. praatje. VARA: 20.00 Nw-
.55—24.00 NWS.
Licht ork 23.10
vanavond
vizier. NTS: Eurovisie: Zes
lug. NTS: 20.00 Journaal c
Programma voor zondag
NCRV: 8.00 Nw*
en wccroverz 8.15 Vocaal ensemble (gr)
8.30 Morgenwijding 9.15 Orgelcot
KRO: 9.30 NWW 9.45 Harprecltaf (gr)
Inleiding ho< gfl
larprecltal (gr) 9.55
3 Pontificale hoog-
am 12 25 Popul gr:
ploeg, lezing 130
00 Nwi 13.05
.k mui (gr)
Hollander, lezing 15.10
18.00 Het Geloden Schip,
Sjostakovitaj.
Dr. J. v»n der Veen
Koningin Juliana en prin6 Bernhard
hebben aan het Rode Kruis heeft mee
gedeeld. een belangryk bedrag gestort
op giro 777, het nummer dat het hoofd
bestuur van het Rode Kruis heeft open
gesteld voor giften voor Pcrzië.
Rechtbank in juridische Doolhof
JTAN een reeds jarenlang in Parijs
wonende Nederlander, wiens in
Amerika voltrokken huwelijk met een
rijke Amerikaanse in de V.S. nietig
werd verklaard op gronden, die de
Nederlandse wet niet kent, in Neder
land toch worden veroordeeld op een
klacht wegens oplichting van «ljn ge
wezen echtgenote? Met deze vraag
heeft de Amsterdamse rechtbank zich
vrijdag beziggehouden en het ziet er
naar uit, dat volgende week nog wel
25
Het waren in hoofdzaak mannen, rijzig en ge
spierd, met koperkleurige huid. Zij droegen kleu
rige rokjes van een weefsel met grote patronen en
hadden doeken over de schouder geslagen, terwijl
sommigen een soort tulband op het hoofd hadden.
Er waren er ook bij, die kleine hoofddeksels van
kokosblaren droegen. De enkele vrouwen onder
hen waren aanzienlijk kleiner van gestalte en le
ken, zoals de deskundige Nelson opmerkte, van
lagere stand te zijn. Zij droegen ruim vallende
rokken van witte stof en hadden ook een doek van
die stof over de schouder.
Hoe dichter de boten naderden, hoe meer de
matrozen onder de indruk kwamen van de ar
geloze lichte vrolykheid van de inheemsen. Over
en weer werd geroepen, zij begonnen te lachen en
te wuiven.
Kapitein Bligh stond midscheeps aan de bak
boordverschansing en zwaaide met zyn steek.
„Taio?" riepen de inheemsen, wat betekende
„vrienden". „Tajo!" riep Bligh telkens weer en
ook „Peritanen!", wat wilde zeggen „Engelsen".
De bemanning begon het hem na te roepen. En
kele minuten later waren grote aantallen inheem
sen als apen aan dek geklauterd en het schip was
zo overvol, dat de kapitein zijn matrozen niet te
rug kon vinden en de officieren moeite hadden
de noodzakelijke bezigheden te doen uitvoeren.
Een bejaarde inheemse wist kapitein Bligh te
bereiken. Hij was gladgeschoren, terwijl de andere
mannen van Tahiti korte baarden droegen, en
leek iemand uit de hoge stand te zijn. „Captain!"
had hy steeds maar geroepen en toen hij de ge
zagvoerder eindelijk vond ging hij wijdbeens voor
hem staan, sloeg zich met de hand op de borst dat
het schalde en bulderde, „Hitihiti ik Hitihitü
üp schip gevaren met Toeti!"
Toeti zo hadden de inheemsen kapitein Cook
I genoemd. Het schoot Bligh te binnen, dat deze
man inderdaad vjiftien jaar geleden een van de
reizen onder de beroemde kapitein had meege-
OP OE
door
GUNTH SACHSI
maakt» Hij herinnerde zich nog wel een paar woor
den Engels en zou voorlopig goede diensten als
tolk kunnen bewijzen.
De matrozen waren door het dolle heen. De op
gewekte beminnelijkheid van de inheemsen en hun
argeloos vertrouwen maakten grote indruk op de
zeelui. De vele geschenken die de eilanden mee
brachten, broodvruchten, kokosnoten, bananen en
zelfs gebraden speenvarkens, beschouwden zy als
een voorproef van het paradysachtig bestaan, dat
hun hier wachtte.
Schrijver Samuel draafde wanhopig het dek op
en neer en probeerde tevergeefs, de geschenken
regen onder controle te houden. Meer dan eens
werd hij door een welgemikte kokosnoot in de rug
getroffen en telkens als hij een stapeltje noten
had verzameld en op nieuwe prooi uitging ver
dween zyn voorraad 'ln een ommezien. Hij had in
zijn ijver stellig een pak slaag opgelopen, als ka
pitein Bligh hem geen wenk had gegeven, de za
ken voor een keer op hun beloop te laten. Gezien
hot gedrang kan hy toch niet nagaan of zijn op
dracht werd uitgevoerd.
Blijkbaar was Hitihiti de enige vertegenwoordi
ger van de betere standen op Tahiti temidden van
de menigte bezoekers aan boord. De andere eilan
ders behandelden hem met een schuwe eerbied
Bligh gaf hem opdracht het stamhoofd van Tahiti,
Otoe, van zijn aankomst te verwittigen en hem uit
te nodigen voor een bezofk aan het schip, de vol
gende dag. Hy kende het stamhoofd door zijn ver-
blyf op Tahiti, tien jaar geleden met kapitein
Cook, en noemde zich zyn „taio". zyn vriend. In
middels was de verbroedering tussen eilanders en
matrozen al in een gevorderd stadium gekomen.
Er heerste een oorverdovend lawaai aan dek. De
inheemsen waren allen op zoek naar een taio cn
bezegelden een pas gesloten vriendschap door
het wrijven van de neuzen. Dat was de Tahitiaanse
groet, die evenwel in de hogere kringen meer als
een vluchtige omarming werd beoefend, waarbij
de wangen elkaar nauwelijks raakten. De matro
zen evenwel hadden er plezier in, de neusgroet
gewetensvol uit te voeren, wel allereerst bij de
aantrekkelijke vrouwen en meisjes.
Het duurde niet lang of elke zeeman was tot de
taio van een eilander of een inheemse familie ver
kozen en had moeten beloven op korte termijn
een bezoek te brengen en tydens zijn verblijf op
Tahiti het huis van zijn gastheer als het zijne te
beschouwen.
Ook Christian had een dergelijke uitnodiging
ontvangen en wel van Hitihiti, die de rijzige knap
pe schippersmaat aanvankelijk voor de kapitein
had gehouden en nu zyn best deed hem tot taio te
krijgen. De overige officieren of cadetten warer
voorlopig dergelijke uitnodigingen bespaard ge
bleven. De inheemsen van geringere stand wisten,
dat het een voorrecht van de adel was, een officier
als taio te hebben. De standsverschillen op het
eiland waren groter en werden strenger in acht
genomen dan in enig Europees land uit die tijd.
Eindelijk lag de „Bounty" in de baai voor anker
en tegen dc avond ontdeed het dek zich van be
zoekers, maar niet voor de matrozen nog eens na
drukkelijk hadden beloofd de volgende dag hun
nieuwe vrienden te komen bezoeken.
(Wordt vervolgd).
meer over deze juridisch bijzonder in
gewikkelde materie gezegd zal worden.
De thans 40-jarige in Parijs wonende
oedrUfsanalist J. van D. werd op 13 maart
J.l. gearresteerd in Almelo op een klacht,
regens oplichting c.q. verduistering van
0.000 dollar ten nadele van zyn gewezen
echtgenote, de-Amerikaanse Eve Golden.
Met deze 16 jaar oudere. rUke weduwe
trouwde Van D. in augustus 1960. Aan-
ankeliik had de vrouw nieta voor dit
huwelUk gevoeld, omdat »U aoveel ouder
wa*. maar Van D. had haar verzekerd,
dat zU voor hem de enige was „en In zlin
ogen eigenlijk nog een baby".
In Frankrijk vertelde Van D. zijn echt
genote, dat hy voordelig aandeelhouder
kon worden van een dochteronderneming
het bedrijf waar hy werkt». Omdat
het huwelijk niet in gemeenschap van
goederen was gesloten, leende Van D.
vrouw tot tweemaal toe duizend
dollar en daarna wist hij haar te bewegen
30000 dollar te plaatsen op een bankre
kening, waaruit zowel hy als zij gelden
zouden kunnen opnemen. Spoedig daar-
a zou Van D. met dit geld verdwenen
ijn, nadat zijn echtgenote het in Franse
Cranes had opgenomen en aan hem ter
hand had gesteld.
De dag daarn» meldde Van D. aan zijn
vrouw, dat hij piet meer terugkwam cn
dat zij zichzelf maar moest redden. D*
Dedrogcn echtgenote ging terug naar d»
VS. en daar werd het huwelijk nietig
crklaard.
De officier van justitie, mr. H. Bouma.
hield tüdens de zitting van vrydag staan
de. dat het huwelijk is gebruikt als mid
del tot oplichting, een vorm van misdaad,
die in het Nederlandse strafrecht onba-
kend ls. Evenmin kent onze wet nietlg-
.■erklaring van een huwelijk op grond
van bedrog of dwaling, zelfs geen oplich
ting tussen echtgenoten.
De raadsman van verdachte, mr. Rus
tel, kondigde aan maandag onmiddellijke
invryheidsstelling van zyn cliënt te zul
len vragen. Van D. is al sinds maart ge
detineerd.
De rechtbank besliste, dat mevrouw
Golden uit Amerika zal moeten overko
men om te worden gehoord.
Ook zal Van D.'a 24-Jarlge stiefdochter
Claudine Boutonnet ais getuig» worden
godagvaard.
lezing
cn 18^30
In ge*
NCRV: ...w
lewijde mui (gr) 19.30 De Openbaring
an Johannes, lezing KRO: 1945 Nw*
20.00 Triptiek voor moord, hoorspel (I)
20.50 Deense kam.-rmuz (gr) 21.30 Do-Re-
Ml. licht progr 22.20 22.25 Boekbespr
22.30 Nw» 22.40 Avondgebed 22.55 Bra
bant» ork. jnodeme muz 23.15 Klas» lie
deren (gr) 23 55—24.00 Nwi.
Hilversum II, 298 m. VARA: 8.00 Nw*.
postdulvenber en socialistisch strijdlied
8 18 Weer of geen weer. gevar progr f
GceatelUk lev<
VPRO: 1000
rk 12 30 Sportber 12.32 Piano- en orgel-
of gram 13.20 Llcl
bie en zang 13 45 Zigeunermuz (gr) 14.00
Gehoord, gezien, gelezen: maandelijks
kunstaymposion 14.4# Zangrecital 15 10
Voordracht 15.20 Radlokamerork: moderne
mui 1600 Lichte ork muz en zang 18.30
Sportrevue. VPRO; 17.00 Het herlevende
Liberale Jodendom - I, lezing 17.15 Stad
ind: de taken van het IJa»elmeer. le
zing VARA 17 30 V d jeugd 17 50 Nw».
sportjournaal 18.3(
Cllo. klankbee ld 21 00 Chanson "Gitane.
operette (gr) 22 00 Muzikale CoryfeeCn:
klaas kamermuz (gr» 22 30 Nw» 22.40 Act
22.55 Meded en» portultslagen 23 00 Dana-
nrkeat cn zangsollaten 23 30 Lichte gr»ro
23 55—24 00 Nw».
4.45—16 00 Zee-landen
Antwerpen 19 30 1
c Luzem. afgewisseld
concours hipplque te
rekjournaal 29.00 Sport
Programma voor maandag
Hilversum I. 402 m. NCRV: 7.00 Nw»
7.10 Gewijde muz (fr) 7.30 Sportuitslagen
van zaterdag 7 10 Lichte gram 7 50 Medi
tatie 8 00 Nw» 8 15 Radiokrant 8 33 Tan
gos (gr) 9 00 V d zieken 9 35 Waterstan
den 9 10 V d vrouw 10.10 Gram 10 20 Theo
logische etherleergang 11.05 Alt-mezzo en
plano: kleaa liederen 11.33 Lichte gram
13.10 Pianospel met ritmisch» begeleiding
12 25 Voor boer cn tuinder 12.30 Meded
ten behoeve van land- en tuinbouw 12.33
Licht ensemble 12 53 Gram, even,,>"! act
13 00 Nwa 13.15 Licht enaemblc 13*3 Ita
liaanse opera-aria's (gr) 14 05 S>->,r.Hrndlo
14.30 Omroepork en solist: klas* muziek
13 20 Sopraan en piano (gr) 13 40 Vocaal
Bijbeloverdenking 16.30
«recital: modern
-ensemble
Haten 17 40 Beuraber 17 43 Regeringsuitz:
Suriname en de EEG, door R A Ferrier
IR oo Orgelspel 18.30 Met band en plaat
10 Ochtcndgym 1
Klaas kamermuz (gr) 9.40 M'—epwUdlng
10 00 Arbeidsvitaminen (gri 11.00 Voor
dracht 11.15 Radlo-Filharm ork: k<"-* en
12 00 Pianospel
zangsollat 14J0 Pianorecital: kUaa
(gr)
16.00 Radio Matinee moderne
17 30 Gram v d Jeued n 50 Mil
90 Nwa 18.13 Pol i-'m 18.23
Gram 18.50 Openbaar
kunstgherll
TELEVISIE
NTS: 20 00 Journaal en wceroverzlcht.
AVRO: 20 20 Televizler 20.30 De niet te
ketenen godlng. documentaire film 2120
■1^ 21.35—22.2»
